NSAN KAYNAKLARININ ULUSLAR ARASI BOYUTU

ULUSLARARASINSAN KAYNAKLARI YNETMCHAPTER7

1

NSAN KAYNAKLARININ ULUSLAR ARASI BOYUTU 7.1.nsan Kaynaklar ve oklu letmeler

KY,iletmeler iin ulusal boyutta nemliolduu kadar,uluslar aras iletmeler asndan dagiderek daha fazla zerinde durulmas gereken birkonudur.Son yllarda her alanda yaanan deiim,ekonomik,siyasal,kltrel ve toplumsal bazda nemli yapsal deiimleri gerekli klm,zellikle gelien biliim teknolojisi dnyann hzl globallemesinde en nemli etken olmutur.

Globallemenin iletmeler zerinde ortaya kan en nemli etkisi ise,iletmelerin faaliyetlerinde uluslar aras ynelim gstermeleri sonucunda ortaya kan okuluslu iletmelerdir.ok uluslu iletmelerin insan kaynaklar ynetimi,ulusal iletmelerin insan kaynaklar ynetimiyle ayn faaliyetleri ierirler ancak uygulamada deiiklikler gsterirler.Bu deiiklikler okuluslu iletmelerin farkl corafyalarda ve farkl kltrlere sahip lkelerde faaliyet gstermesinden kaynaklanr.

3

KY nn globallemesi,en basit ekliyle mevcut insan kaynaklar bilgisinin yerel temelden yabanc topraklara doru genilemesi olarak ifade edilir.Bu sre genellikle iki ynde gelimektedir;Yabanc lkelerin gerekleri nda yerel insan kayna uygulamalarnn evrensellik sorununa ynelik bir giriimde bulunmaktr.ok uluslu iletmeler iin benzersiz insan kayna konular zerine odaklanan zel bir alan almasnn geliimidir.

Bunun gereklemesi iin ise dnya apnda rekabeti,etkin,yerel,dzeyde sorumlu,en ksa zaman periyodunda esnek ve uyum salayabilen,global dzeyde yaylm birimlerin tmne renmeyi transfer edebilme yeteneine sahip olmay gerektirmektedir.Uluslar aras insan kaynaklar ynetimi,dnya apnda insan kaynaklar ynetimi ile ilgilenmektedir ve bunun amac,ok uluslu iletmelerin global seviyede baarl olabilmelerini salamaktr.

7.1.1.okuluslu letmelerde yi Bir nsan Kaynaklarnn Oluturulmasnn Nedenleriok uluslu iletmeler fiziksel olarak geni bir alana yaylmlardr.Bu nedenle herhangi bir lke ubesindeki st dzey yneticisinin,ana merkezin srekli kontrol,tavsiye ve desteine ihtiya duymadan karar verebilecek gte ve yetenekte yneticiler arasndan seilmesi, gerekli olan en nemli unsur haline gelmitir.okuluslu iletmeler iin,uluslar aras yatrmlar,rnler,pazarlar ve faaliyetler ok farkl ve yeni olabilmektedir.st dzey yneticilerin ve i grenlerin seimi konularnda bilgi sahibi olunmas tercih edilmektedir.

zellikle az gelimi veya gelimekte olan lkelerde faaliyet gsteren okuluslu iletmelerde altrlmak zere alnacak ev sahibi lke insan kaynaklarnn seimi,ie alm,eitimi ve gelitirilmesi dier gelimi lkedeki kadar tatmin edici olmayabilmektedir.bu nedenle,okuluslu iletmeler,zellikle ev sahibi lkedeki faaliyetlerinin balangcnda kendi lkelerinden i gc gnderme yoluna gitmektedir.

7.2.okuluslu letmelerde nsan Kaynaklar Politikas Oluturulmasnda Ortaya kan Problemler7.2.1.Artan ve Karmaklk Ulusal bir iletme sadece kendi lke snrlar ierisinde faaliyet gsterirken,avantajl durumdadr.Oysa ok uluslu iletme,her biri dierinden farkl dzenlemeleri olan bir ok lkede faaliyet gsterir.

Uluslar aras evrede faaliyet gsteren bir iletmenin insan kaynaklar departman,yerel evrede gerekli olmayan bir takm aktiviteler ile megul olmaldr.Bunlar;uluslar aras vergilendirme,uluslar aras yeniden yerleim ve oryantasyon,denizar grevliler iin ynetsel hizmetler,ev sahibi lke hkmeti ile ilikiler ve eviri hizmetleri olarak sralanabilir.

7.2.2.Uluslararaslamann Getirdii lave Fonksiyonlar Uluslar aras vergilendirme,uluslar aras yeniden yerleim,yabanc lkeye gnderilen alanlar iin kurulmas gereken ynetsel sistem,ev sahibi lke ynetimi ile kurulmas gereken ilikiler,alanlarn oryantasyonu gibi fonksiyonlar,okuluslu bir iletmenin insan kaynaklar ynetimi faaliyetlerinde ek olarak yerine getirmesi gereken fonksiyonlardan bazlardr.

7.2.3.Farkl Uluslardan Oluan Bir gc YapsFarkl uluslardan alanlar bnyesinde altran okuluslu iletmede ok kltrl bir yap sz konusudur.ok kltrl bir igc yapsnda,ynetimde denge salanabilmesi olduka zordur ve en nemli grev iletmenin insan kaynaklar blmne ve yneticisine dmektedir.

7.2.4.Farkl Birok Dilin Kullanlmas Durumuokuluslu iletmelerin birok lke vatandandan oluan bir i gc yapsna sahip olmalar,dil problemini ortaya koymutur.Bundan dolay ncelikle ok uluslu iletmelerin insan kaynaklar blm,alanlar arasnda genel olarak ortak bir dil kullanmn salamaya almaldr.okuluslu iletme ortak dil konusunu gerekletiremedii durumlarda ise eviri hizmetlerine bavurmaldr.

7.2.5.alanlara Daha Fazla lgi Gsterme GerekliliiBnyesinde altrdklar igcnn zel hayatyla daha fazla ilgilenmek zorundadr.nk ok uluslu bir iletmenin farkl bir lkede grev yapan alanlarna zel konularda destek salamas,iletmeye rekabet avantaj salayabilecek tek unsur halini alan yetenekli ve beceri sahibi insan kaynaklarn iletmeye kazandrmada nemli bir itici g olmaktadr.

7.2.6.Yerel Farkllklar Nedeniyle Ynetime Farkl YaklamlarFarkl uluslardan alanlar barndran okuluslu bir iletmede,st ynetimin farkl ynetim yaklamlar sergilemesi de sz konusu olmaktadr.Baz durumlarda yneticiler yerel konular zerinde younlaarak,uluslar aras ve yerel evre arasndaki fark gz ard etmektedir.Ancak bu farkllk zerinde nemle ve ayrntl bir ekilde durmak,uluslar aras KY ihmal etmemesi gereken bir grevdir.

7.2.7.Daha Fazla Toplumsal ve Politik EtkiGidilen lkenin toplumsal ve ekonomik yaps ve hkmet kararlar,ok uluslu bir iletmeyi ve dolaysyla onun insan kaynaklar uygulamalarn etkileyen en nemli faktrlerdir.zellikle birok lkede faaliyet gsterme nedeniyle daha fazla toplumsal ve toplumsal etkilerin sz konusu olaca ve bunlarn iletmenin insan kaynaklarn nemli seviyelerde etkileyecei muhakkaktr.

7.2.8.Daha Fazla Riske Maruz Kalmaokuluslu iletmeler yerel iletmelere gre daha fazla risk ve tehditlere kar karyadr.Finansal ve politik risklerin yannda okuluslu iletmeler iin insan kaynaklar asndan da baz riskler sz konusudur.Her eyden nce farkl kltrden birok alan barndran ok uluslu iletme,bu kltrler ile rgt kltr arasnda dengeyi salamak zorundadr.

7.3.okuluslu letmelerde Kadrolama Politikalarokuluslu iletmeler personel seiminde,eitiminde,performans deerlemede ve cretlenmede ortaya koyacaklar politikalarla ne kacaklardr.ster ulusal olsun isterse uluslar aras,btn iletmeler insan kayna ihtiyacn belirlemek,bu ihtiyaca uygun personeli ie almak isel ve dsal deiime uyum salayabilmeleri iin onlar eitmek,gdlenmelerini artrmak ve personeli elde tutabilmek iin iyi bir cret sistemi kurmak zorundadr.

7.3.1.okuluslu letmelerin Ynetici Salama Yntemleri7.3.1.1.Etnosentrizm PolitikalarEtnosentrizm politikas okuluslu iletmelerin gelimelerinde ilk kullandklar yaklamdr.Bunun nedeni balang aamasnda riskleri en aza indirgemektir.

Etnosentrizm Politikalarnn Nedenleri

Ev sahibi lke vatandalarnn teknik adan yeterli olmayOrganizasyonun denetiminin ve koordinasyonunun kolaylatrlmasBaarl yneticileri uluslar aras tecrbe ile donatarak daha st grevlere getirme isteiEv sahibi lkede ynetsel yetenek eksikliiEv sahibi lkenin nfusunun eitli rklardan olumas nedeniyle bunlardan birine mensup bir yneticinin siyasi ya da sosyal sorunlara yol aabilecek olmasAna merkezin,iletmenin,ev sahibi lkede bir yabanc imaj tamas gerektiine inanmasBaz iletmelerin ana lke yneticilerinin,o ie en uygun kiilerin kendi lkelerinden olacan dnmeleri

Etnosentrizm Politikalarnn okuluslu letmelere Salad YararlarAna merkezin amalarna,politikalarna ve uygulamalarna ve yaknlk,Yeterli teknik ynetsel bilgiAna merkez personeliyle etkin iletiimBal kurulu faaliyetleri zerinde kolay kontrol ve koordinasyon Etnosentrizm Politikalarnn okuluslu letmeler in SakncalarYabanc dile,sosyo-ekonomik,politik ve yasal ortama uyum zorluulke dna yollanan yneticilerin seim,eitim,kendilerinin ve ailelerinin geimlerinin salanmasnn maliyetli oluuEv sahibi lkenin,bal kuruluun ynetiminde yerel yneticilerin bulunmas konusundaki basklar Ynetici ailesinin evreye uyum sorunlar,zellikle almayan ynetici ilerinin durumu

7.3.1.2.Polisentrizm Politikalarokuluslu iletmenin lke d faaliyetlerinde ev sahibi lke yerel ynetici grevlendirmesidir.Polisentrizm Politikalarnn okuluslu letmelere Salad YararlarDil,kltr,sosyo-ekonomik,politik,yasal evreye ve faaliyette bulunan lkedeki iletmecilik uygulamalarnaUygunlukEv sahibi lkenin isteklerine cevap verebilmeYneticilerin iletmeye maliyetinin dk olmasYerel yneticilere ilerleme olanann salanmas sonucu balln artmasdr.

7.3.1.3.Geosentrizm PolitikalarGeosentrizm Politikalarnn NedenleriAna lkeden ve sahibi lkeden iletme iin yeterli sayda teknik uzmanla sahip yneticilerin bulunmayokuluslu iletmenin dier lkelerdeki ynetim tekniklerinden ve uygulamalarndan faydalanmak istemelerinc lke vatanda yneticilerin,faaliyet gsterilen blgenin zelliklerini,dilini,kltrn iyi bilmeleriAna lke ve ev sahibi lke yneticilerine yksek maa denmesi,dier iki seenee gre,nc lke vatandalarnn,iletmeye maliyetlerinin daha dk olmas

Geosentrizm Politikalarnn okuluslu letmelere Salad YararlarYeterli uzmanla sahip yneticiye ulalmas,e en uygun personelin salanmas Etnosentrik politikaya gre daha az maliyetli olmasdr.7.3.1.4.Regiosentrizm Politikalarokuluslu bir iletmenin bal kurulularn blgesel olarak ele alp,yneticilerini bu blgeden salamas regiosentrizmdir.

7.3.2.okuluslu letmelerde e Almaletme yabanc bir yerde alabilecek ve etkin bir ekilde grevini yerine getirebilecek bir yneticinin sahip olmas gereken yetenek ve becerileri belirlemelidir.Bunlar yneticinin kltr deiikliine uyum salama yetenei, yerel dili konuabilme yetenei,tm fiziksel ve duyumsal sal,kendine gvenebilmebamszlk derecesi,deneyim ve eitim dzeyi gibi zellikleri ierir.Aka yerel personel bu gerekli ana lke personeli ve nc lke personelinden daha iyi karlayabilir.

okuluslu letmelerde D Grevlendirmede Baary Salayan UnsurlarKiisel Uyum;lke dnda grevli personellerden yksek z saygl,yksek z gvenli ve iyi zihniyetli olanlarn d grevlendirmede baarl olduu grlmtr.Dierlerine Uyum;liki gelitirilmesi ev sahibi lke bireyleri ile uzun sreli arkadalklar gelitirme yeteneini gelitirmeye deinir.Alglama Kabiliyeti;Baka lkelerdeki insanlarn davran ekillerini anlamaya yneliktir. Kltrel Zorluklar;lke dnda grevli personellerin herhangi bir grevlendirmeye nasl uyum salayacann,grev yeri lke ile ilikisine ynelmeyi gsterir.

Salk koullarnn iyi olmamas,konut sorunlar ve dil zorluklar gibi birok neden yurtdnda grevlendirmelerde baary etkiler.okuluslu letmelerde Personel Seimindeki Kiisel zelliklerin EtkisiGreve istekli olmalar,Greve sadakatle balanmalar,Maceray ve nc olmay sevmeleri,Liderlik nitelikleri tamalar,Ekonomik statlerini iyiletirmek,bilgi ve grglerini artrmak iin frsat kabul etmeleri gerekir.

7.4.okuluslu letmelerde Eitim ve Gelitirmeokuluslu iletmelerin insan kaynaklar blm yerel ve yabanc yneticilerin daha etkin bir ekilde grevlerini yerine getirebilmeleri iin eitim ve gelitirme programlar hazrlanmaldrlar.7.4.1.Eitim Yntemleri ve ProsedrleriStandartlam programlar m yoksa kendi gelitirdii zelletirilmi programlar m uygulayacadr.Baz eitim trleri,eitim verilen kurulularda hazr bir ekilde alnabilir.Standartlatrlm programlarn bir stnl zelletirilmi olanlardan daha ucuz olmasdr.Dier yanda standartlatrlm programlar iletmenin isteklerini karlayamaz.

Bunun sonucu olarak,ou eitim ve gelitirme programlar iletmelerin belirli ihtiyalarna gre zelletirilmitir.7.4.1.1.zel Eitim Programlarnn Konularevre tantmKltrel tantmKltrel kaynatrmaDil eitimiDuyarllk eitimiAlan eitimi

7.4.1.2.lke Dnda Grevli Yneticilere VerilecekEitimlerHille gre kltrel eitim dil eitimi ve pratik eitimin tm yurtdnda grevli personelin baarszlklarn azaltabilir.7.4.1.2.1.Kltrel EitimEv sahibi lke kltrn anlatmay amalar.lke dnda grevli personelin ev sahibi lke kltr,tarihi,politikas,ekonomisi,inanlar,i uygulamalar konusunda eitim almalar gerekmektedir.7.4.1.2.2.Uyum EitimiPratik eitim,lke dnda grevli yneticilerin ve ailelerinin ev sahibi lkede gnlk yaantlarn kolaylatrmaya yardm etmeyi amalar.7.4.1.2.3.Dil EitimiEv sahibi lkenin dilinde iletiim kurmaya istekli olma,yerel personel ile daha etkili iletiim kurmay gelitirebilir.

7.5.okuluslu letmelerde Performans DeerlemeBir iletmede alanlarn belirli bir dnem iinde almalarnn ve yetkinliklerin nceden belirlenmi ltlere gre sistemli olarak llmesi ve gelime potansiyellerinin ortaya karlmasdr.