7. Gayrinakdi Krediler

GAYRİNAKDİ KREDİLER

2 İÇERİK

Teminat mektuplarını,

Kontrgaranti

Aval kredilerini,

Akreditifleri öğreneceğiz.

1

2

3

4

3 GAYRİNAKDİ KREDİLER

Bankaların faiz veya faiz ve komisyon karşılığında, belli bir vadeye bağlı olarak ödünç para verilmesi şeklinde nakit olarak kullandırdıkları krediler nakdi krediler olarak tanımlanmaktadır. Gayrinakdi krediler ise bir işin yapılmasını, bir malın teslimini veya bir borcun ödenmesini taahhüt eden kimselerin bu taahhütlerini, belirlenen koşullara uygun olarak yerine getireceklerini veya borçlandıkları paraları vadelerinde ödeyeceklerini taahhüt etmek amacıyla banka tarafından karşı tarafa hitaben garanti verilmesi şeklinde kullandırılan krediler olarak tanımlanmaktadır. Gayrinakdi kredide faiz yürütülmemekte, bankalarca sadece komisyon alınmaktadır.

4 GAYRİNAKDİ KREDİLER

Gayrinakdi krediye sorumluluk veya yükümlülük kredisi de denmektedir. Gayrinakdi krediler, nakden verilen kredinin aksine, bankanın para ödemediği, yani riskin gerçekleşmesi halinde zararın sorumluluğunu yüklendiği, ödemeyi korkulan olayın ortaya çıkması halinde yaptığı kredilerdir. Banka, müşterisi ile sözleşme yapan kişiye, müşterisinin vadede borcunu ödeyememesi halinde, zararı ödeme garantisi vermektedir. Bankanın para ödemesi yapmadan müşterisine belli bir süre için satın alma gücü sağladığı kredilere Bankalar Kanunu’nda gayrinakdi kredi denmektedir.

5 TEMİNAT MEKTUPLARI

Teminat mektupları, bankaların yurt içinde ve yurt dışında bulunan gerçek ve tüzel kişiler lehine bir malın teslimi, bir işin yapılması veya bir borcun ödenmesi gibi benzer konularda, muhatap kuruluşa (mektubun verildiği kişi) hitaben verdikleri ve borcun lehtar (lehine mektup tanzim edilerek kefil olunan kişi) tarafından yerine getirilememesi halinde mektup tutarının banka tarafından ödenmesi taahhüdünü içeren krediler olarak tanımlanmaktadır.


Teminat mektubunda üç taraflı ilişki bulunmaktadır. Üç taraflı ilişkide öncelikle müşteri bankaya başvurmaktadır. Banka müşterisi (lehtar), komisyon karşılığında kendisiyle sözleşme yapacak kişinin çekindiği bir riskin gerçekleşmesi halinde, borcuna veya ortaya çıkabilecek zararın tazmin edilmesine (ödenmesine) yönelik üçüncü kişiye (muhatap) güvence vermesini istemektedir. Banka müşterisinin ilişki içinde olduğu kişi ise banka tarafından riskin yüklenilmesi halinde sözleşmeyi kabul etmeyi isteyeceğinden dolayı, banka garantisini talep etmektedir. Böylece banka müşterisi, müşteri ile sözleşme yapacak kişi ve banka olmak üzere üç taraf, teminat mektubunun taraflarını oluşturmaktadır.


Teminat mektubu, banka tarafından muhatabın uğrayacağı zararı karşılamak için verildiğinden belli bir riski veya zararı garanti etmelidir. Teminat mektubunda her türlü borç ve fiil, garanti edilen riskin konusuna girebilmektedir. Böylece banka müşterisi, bankanın isim ve güvenirliliğinden yararlanarak nakit teminat vermekten kurtulmakta, banka da teminat mektubu karşılığında müşterisinden komisyon almaya hak kazanmaktadır. Ancak, banka tarafından zararın tazmin edilmesi halinde, aldığı komisyonun çok üzerinde bir tutara karşılık gelecek teminat mektubu bedelini ödeme riskiyle karşılaşabilmektedir.


Türkiye’de yerleşik olan Türk vatandaşları arasında düzenlenen teminat mektuplarının Türkçe düzenlenme zorunluluğu vardır ve teminat mektuplarının meblağının Türk lirası veya dövize endeksli Türk lirası olarak düzenlenmesi gerekmektedir. 32 Sayılı Karar uyarınca Türkiye’de yerleşik kişilere yabancı para üzerinden teminat mektubu verilmesi, mektup konusunun uluslararası ihale ile ilgili olması halinde mümkün olmaktadır. Bunun dışında Türkiye’de yerleşik kişilere yabancı para üzerinden teminat mektubu verilememektedir. Örneğin Türkiye’de yerleşik muhataplara hitaben Türk bankaları “100.000 Amerikan doları karşılığı Türk lirası” şeklinde dövize endeksli teminat mektubu verebilmektedir.

9 GEÇİCİ TEMİNAT MEKTUPLARI

Geçici teminat mektupları, mektup metninde belirli bir süre için geçerli olduğu belirtilerek düzenlenen teminat mektuplarıdır. Geçici teminat mektupları, bir ihaleye katılmak için ihale makamına hitaben verilmektedir. Geçici teminat mektubu ile lehtar, ihale üzerinde kaldığı takdirde ihale ile ilgili sözleşmeyi imzalayacağı ve kesin teminat mektubu vereceğini garanti etmektedir. Geçici teminat mektubu kesin teminat mektubunun yerini almamaktadır. Muhatap, sözleşmeyi imzalayan ancak kesin teminat vermeyen lehtara iş yaptırdığında geçici teminat mektubu geçerliliğini kaybetmektedir. Lehtarın işi sözleşmeye uygun yapmaması halinde muhatap, geçici teminat mektubunu paraya çevrilmesini isteyemez. Taahhüdün gereği gibi yapılmaması riski ancak kesin bir teminat mektubu ile karşılanabilmektedir.

10 GEÇİCİ TEMİNAT MEKTUPLARI

2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’na göre isteklilerden ihale konusu işin tahmin edilen bedelinin %3’ü oranında,

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’na göre (ihaleye) teklif edilen bedelin %3’ünden az olmamak üzere, isteklice belirlenecek oranda, geçici teminat alınır.

2886 sayılı Kanuna göre düzenlenen geçici teminat mektupları süresiz,

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’na göre düzenlenen geçici teminat mektupları, Kanunun 32. Maddesine göre belirlenecek teklif geçerlilik süresinden en az 30 gün fazla süreli olarak düzenlenir.

11 KESİN TEMİNAT MEKTUPLARI

Kesin teminat mektubunda lehtar, mektupta belirlenen yükümlülüğü yerine getireceğinin garantisini belirtmekte ve yükümlülüğün kısmen veya tamamen yerine getirilmemesi halinde, kredi mektubundaki tutarın banka tarafından muhataba ödeneceği garanti edilmektedir. Bankanın ödeyeceği miktar, genelde mektup bedeli ile sınırlıdır. Devlet İhale Kanunu’na göre taahhüdün sözleşme ve şartname hükümlerine uygun olarak yerine getirilmesini sağlamak amacıyla, sözleşme yapılmadan önce müteahhit veya müşteriden ihale bedeli üzerinden hesaplanmak üzere yüzde 6 oranında kesin teminat alınmaktadır.

12 KESİN/GEÇİCİ TEMİNAT MEKTUBU ÖRNEĞİ

13 AVANS TEMİNAT MEKTUPLARI

Avans teminat mektupları, müteahhit ve imalatçıların kamu veya özel ihalelerini kazanmaları halinde işe başlamaları için peşin avans miktarının bir banka tarafından garanti edilmesidir. Müteahhit sözleşme hükümlerine göre taahhütlerini yerine getirdikçe avans, hak edişlerinden mahsup edilmek şeklinde geri alınmaktadır.

14 GÜMRÜKLERE HİTABEN VERİLEN TEM. MEK.

Gümrük Mevzuatı uyarınca Gümrük idareleri gümrük vergi, resim ve cezalarının ödenmesini sağlamak amacıyla bir banka tarafından teminat verilmesini gerekli görebilirler. Bu durumda teminat mektubu banka tarafından gümrük müdürlüğüne hitaben verilmektedir. Gümrüklere verilen teminat mektuplarıyla ilgili düzenlemede, gümrük işlemine ilişkin süre belli ise bu süreye göre, sürenin belirsiz olması halinde 1 yıl süreli olarak teminat mektuplarının düzenlenmesi öngörülmüştür.

15 MAHKEME VEYA İCRA DAİRELERİNE VERİLEN TEMİNAT MEKTUPLARI

Bu tür mektuplar yürütmenin durdurulması, ihtiyati haciz, ihtiyati tedbir, ihtiyati haciz veya ihtiyati tedbirin kaldırılması, icraya taahhütte bulunulması, ihalenin feshi davası açılması ihale üzerinde kalan alıcının ihale bedelini taahhüt, yurt dışında bir kişinin Türkiye’de dava açması ve diğer konularda mahkemelere ve icra dairelerine verilen vadesiz teminat mektuplarıdır.

16 VERGİ DAİRELERİNE HİTABEN VERİLEN TEMİNAT MEKTUPLARI

Tarh edilen vergi ve cezalarına itiraz edilmesi veya verginin takside bağlanmasını sağlamak amacı ile verilmektedir.

17 SERBEST KONULU TEMİNAT MEKTUPLARI

Her konuda resmi dairelere, özel ve tüzel kişilere hitaben verilmektedir. Örneğin spor toto, tekel, çimento, lastik, akaryakıt, likit petrol gazı bayiliği ve acentelik için teminat mektupları talep edilmektedir.

18 SÜRESİZ TEMİNAT MEKTUPLARI

Süresiz teminat mektupları, üzerinde geçerlilik süresi bulunmayan teminat mektuplarıdır. Devlet İhale Yasasına göre resmi dairelere hitaben verilecek geçici ve kesin teminat mektuplarının süresiz düzenlenmesi zorunluluğu vardır. Süresiz teminat mektuplarından dolayı bankaların sorumluluğu zamanaşımı süresi (10 yıl) sonuna kadar devam eder. Mektubun konusunu teşkil eden riskin 10 yıllık zaman aşımı süresi içinde gerçekleşmesi halinde, riskin gerçekleşme tarihinden itibaren muhatabın tazmin için 10 yıllık zamanaşımı süresi işlemeye başlar.

19 SÜRELİ TEMİNAT MEKTUPLARI

Süreli teminat mektupları belli bir vadeye tabidir. Belirtilen vadeye kadar mektubun tazmini yazılı olarak bankadan istenmesi halinde teminat mektubundaki meblağ muhataba ödenir. Mektup metninde vade tarihine kadar tazmin talebinde bulunulmadığı takdirde teminat mektubunun hükümsüz hale geleceği şeklinde bir ifadenin bulunması gerekmektedir. Aksi halde muhatap, vade tarihine kadar riskin gerçekleşmiş olması halinde vadeden itibaren on yıl içinde tazmin talebinde bulunabilecektir.

20 BANKANIN YÜKÜMLÜ OLDUĞU MEBLAĞA GÖRE TEMİNAT MEKTUPLARI

Bankanın yükümlü olduğu meblağa göre teminat mektupları limitli (ödeme tutarı belirli) ve limitsiz (ödeme tutarı belirsiz) teminat mektupları olmak üzere ikiye ayrılırlar. Limitli teminat mektuplarında ödeme talep edilmesi durumunda bankanın ne kadar para ödeyeceği teminat mektubu metninde kesin olarak belirlenmiştir. Limitsiz teminat mektuplarında ise bankanın ödemeyi garanti ettiği tutar teminat mektubu metninde yer alsa da, …verildiği tarihten itibaren hesaplanacak kanuni faiz ve gecikme cezası ile birlikte ödeneceği …” şeklinde bir ifadenin metinde yer alması, ödeme anında mektupta yer alan tutarın çok daha üzerinde bir ödemenin yapılacağını göstermektedir.

21 KONTRGARANTİLER

Karşı teminat demektir. Örneğin malın satıcı tarafından gönderilmesinden önce, alıcı tarafından yapılan ödeme durumlarında söz konusu olur. Ödeme peşin yapıldığı halde, malın sevk veya teslim edilmemesi olasılığına karşı, satıcının ülkesindeki bir banka kontr-garanti verir. Bu bir taahhütnamedir. Banka, teslim veya sevkin yapılmaması karşısında ödenen paranın aynı döviz üzerinden, derhal iade edileceğini bildirir. Bir diğer örnek de uluslararası ihalelerde görülür. İhaleye katılan yabancı firmalardan, ev sahibi ülke, bir yerli bankanın kontrgarantisini isteyebilir. Bu şu anlama gelir: İhaleye çıkan yerli kurum, ihaleyi kazandığı halde yabancı firmanın caymayacağından emin olmak ister ve bunu kontrgaranti ile güvence altına almak amacı güder. Bunun için, yabancı firmanın kendi ülkesindeki bir banka teminat verir. Onun verdiği bu teminata dayanarak ev sahibi ülkedeki bir banka da kontrgaranti sağlar. Dolayısıyla eğer sözleşmeye aykırı bir durum doğarsa firmanın uğradığı zararı ödemeyi taahhüt etmiş olur.

22 KONTRGARANTİLER

ÖRNEK: İthalatçı olarak diyelim ki Sudan’daki bir satıcıdan mal alacaksınız. Sudan’da mukim satıcı firma bu mal konusunda tekel ve prensip olarak da sattığı malın bedelini peşin olarak tahsil ediyor ve tahsilatı yaptıktan sonra malı gönderiyor. Uluslararası ticarette satıcı için en garantili olan bu yöntem haliyle ithalatçı firma açısından çeşitli riskler taşımakta. Peşin ödemelerde en başta gelen iki büyük risk satıcının malı istenilen zamanda yollamaması ve yolladığı malın sipariş şartlarına uygun çıkmaması. Mesela siz satıcı ile yapmış olduğunuz sözleşmede malın 15 Ocak 2013 tarihine kadar yüklenmesi konusunda mutabakat tesis etmiş olmanıza rağmen bedelini peşin ödemiş olduğunuz mal bu tarihe kadar yüklenmeyebilir. Keza siz ve satıcı firma yapılan sözleşmede sözleşme konusu malın sivri biber olması konusunda anlaşmışınızdır ancak satıcı sivri biber yerine çarliston biber yüklemiş olabilir. Bu durumda hakkınızı mahkemelerde aramak durumunda kalacaksınız. Bu da hem zaman alıcı hem de oldukça pahalı bir süreç demek.

23 KONTRGARANTİLER

ÖRNEK: Bu durumda ithalatçı firma riskleri bertaraf edebilmek için bedelini peşin ödeyeceği mallar için satıcıdan bir garanti istemek durumunda kalıyor ve satıcıya diyor ki: ”Tamam ben sana malın bedelini peşin ödeyeyim ama sen de bana malı istenilen evsafa uygun olarak filanca zamana kadar yükleyeceğine dair bir garanti ver.”

Satıcı firma, ithalatçının bu talebini kabul ettiğinde kendi ülkesindeki bir yerel bankaya giderek kendilerinden parasını peşin alacağı malı istenilen evsafa uygun olarak ve mutabık kalınan vade içerisinde yükleyeceğine, yüklemediği takdirde peşin tahsil edeceği bedeli ithalatçı firmaya faizi ile birlikte ödeyeceğine dair ithalatçı firmaya hitaben bir garanti mektubu düzenlemesini ister. Satıcının bankası satıcının talebine binaen istenilen garanti mektubunu düzenler ve bunu ya direkt olarak kendisi (pek tercih edilmeyen yöntemdir) ya da Türkiye’deki bir banka aracılığı ile size ulaştırır (olması gereken-bankaların tercih ettiği usul). Neticede sizin elinizde artık Sudan’daki bir bankanın garantisi mevcuttur. Sudan’daki banka bu garantisinde sizin firmanıza özetle şunu demektedir: “Siz Sudan’da mukim filanca firmadan bir mal alacakmışsınız ve bu malın bedelini de kendilerine peşin ödeyecekmişsiniz. Sudan’da mukim satıcı firmam sizden peşin tahsil edeceği malı siparişe uygun yollamazsa veya zamanında yollamaz ise ben filanca banka olarak peşin ödemiş olduğunuz parayı size faizi ile birlikte geri ödeyeceğim.”

24 KONTRGARANTİLERÖRNEK: İlk bakışta bu türden bir garanti sizin işinize yarar gibi gözükmektedir. Çoğunlukla da gerçekten de yarar ancak sakıncaları da yok değildir. Ülke olarak özellikle Sudan’ı seçtim zira bankacılık sektörü fazla gelişmemiş ülkelerde bu türden garantiler sıkıntıya neden olabilmektedir. En büyük risk sizin Sudan’daki bankayı tanımıyor olmanızdan kaynaklanmaktadır. Size garanti mektubunu yollayan Sudan’daki yerel banka acaba ne kadar güvenilir bir bankadır? Yurt dışı muhabir ağı kuvvetli midir? Yurt dışı muhabirleri dünyanın önde gelen bankaları mıdır yoksa adı sanı duyulmamış sıradan bankalar mıdır? Öte yandan ileride elinizdeki garanti mektubuna istinaden tazmin talebinde bulunmak zorunda kaldığınızda muhatabınız hiç tanımadığınız yabancı bir ülkedeki (Sudan’daki) yerel bankadır. Muhtemelen şart gereği tazmin talebinde bulunmak için kalkıp Sudan’a gitmek durumunda kalacaksınız.

Diyelim ki Türkiye’de Vakıfbank ile çalışıyorsunuz. Satıcı direkt garanti yolladığı yukarıdaki durumda tazmin halinde muhatabınızın yurt dışındaki bir banka olmasını istemiyorsunuz ve diyorsunuz ki ileride bir tazmin talebinde bulunduğumda ben karşımda kendi bankam olan Vakıfbank’ı bulmak ve tazmin talebimi ona yapmak, meseleleri onunla çözmek, satıcıya peşin ödediğim paramı da ondan tahsil etmek isterim. Bu durumda işte devreye kontrgaranti girer ve işleyişi aşağıda izah etmeye çalışacağım gibi olur.

25 KONTRGARANTİLER

ÖRNEK: Satıcı firma Sudan’daki bankasına gider ve kendisinden sizin çalıştığınız bankaya hitaben bir garanti yollamasını talep eder. Sudan’daki yerel banka Vakıfbank’a bir garanti mektubu yollar ve kısaca der ki: “Benim firmam senin firmana bir mal satacak ve parasını da ondan peşin olarak tahsil edecek. Şayet ileride benim firmam malı mutabık kalınan vade sonuna kadar alıcıya yollamaz ise veya yolladığı mal siparişte belirlenen evsafa uygun çıkmaz ise sen firmandan bu yönde bir yazılı talep al. İthalatçı firmanın sana yazılı olarak usulüne uygun biçimde tazmin talebinde bulunduğunu bana bildirdiğin an (veya 2-3 gün içerisinde) ithalatçının satıcıya peşin olarak ödediği/ödeyeceği bedeli ben sana (yani Vakıfbank’a) faizi ile birlikte ödeyeceğim.”

26 KONTRGARANTİLER

ÖRNEK: Vakıfbank bunun üzerine kendisine böyle bir garanti yollayan Sudan’daki bankayı incelemeye alır. Muhabir ağına ve limitinin bulunup bulunmadığına bakar, mali tablolarını inceler, mektup metnini tetkik eder, kısacası garantisi kabul edilebilecek bir banka olup olmadığına karar verir. Karar olumsuz çıkar ise Sudan’daki bankaya talebinin kabul edilmediğini bildirir. Yok karar olumlu çıkar ise bu kez Vakıfbank size bir garanti mektubu düzenler ve özetle der ki:” Siz Sudan’daki firmadan bir mal alacakmışsınız ve parasını da peşin ödeyecekmişsiniz. İleride Sudan’daki satıcı firma malı zamanında yollamaz ise veya yollanan mal evsafına uygun değil ise bana filanca tarihe kadar yazılı olarak bu durumu bildirip tazmin talebinde bulunun. Ben de Vakıfbank olarak sizin yazılı talebinizi aldıktan sonra hemen (veya 2-3 gün içerisinde) satıcıya peşin olarak ödemiş olduğunuz bedeli size faizi ile birlikte geri ödeyeceğim.”

27 KONTRGARANTİLER

ÖRNEK: Siz malınızı almadığınız takdirde veya aldığınız mal siparişe uygun değilse karşınızda muhatap olarak Vakıfbank’ı buluyorsunuz. Belirtilen şartlara uygun bir dilekçe ile Vakıfbank’a başvuruyorsunuz ve peşin ödediğiniz parayı da faizi ile birlikte Vakıfbank’tan alıyorsunuz. Vakıfbank Sudan’daki bankadan parasını tahsil etmiş veya edememiş artık gerisi sizi ilgilendirmiyor. Ama problemsiz bir işleyişe göre size parayı ödeyen Vakıfbank da Sudan’da bankaya müracaat ederek sizden yazılı tazmin talebi aldığını bildirerek bedeli kendisine ödemesini talep edecektir.

İşte Sudan’daki bankanın Vakıfbank’a yolladığı garanti mektubu KONTRGARANTİ olarak adlandırılırken Vakıfbank’ın da bu kontrgarantiye istinaden size hitaben düzenlediği mektubun adı da GARANTİ MEKTUBU’dur.

28 KABUL / AVAL KREDİSİ

İthalat işlemlerinde, ithalatçının mal bedelini vadeli ödemek istemesi; ihracatçının da, ithalatçının bankasından, öngörülen vade sonunda mal bedeline ilişkin ödemenin yapılacağının garanti edilmesini istediği durumlar olabilmektedir. Kabul / Aval Kredisi, ithalatçı firmanın malı teslim aldıktan sonra, satıcı ile anlaştıkları ve poliçe üzerinde belirtilen tarihte ödeme yapmasını içeren bir üründür. Akreditifli, vesaik veya mal mukabili olmak üzere yapılabilecek kabul kredili ödeme şeklinde düzenlenecek poliçelerin vadeleri kabul tarihinden başlamak üzere herhangi bir süre ile sınırlı olmaksızın serbestçe belirlenir. Yurt dışından ithalat yapan bütün firmalar yararlanabilirler.

29 AVALLİ POLİÇE ÖRNEĞİ

30 AKREDİTİF

Akreditif, ithalatçının bankası aracılığıyla ihracatçının ülkesinde bulunan aracı bankada, ihracatçı lehine açtırdığı bir tür itibar hesabıdır. Akreditif ithalatçının isteği üzerine ithalatçının bankasının belli bir vade içerisinde ithalatçı tarafından ayrıntıları belirlenmiş ve ihracatçı tarafından düzenlenmiş belge karşılığında ve ithalatçının öngördüğü diğer koşullar yerine getirilmek koşuluyla, ihracatçıya ithalatın bedeli kadar ödeme yapacağını, ihracatçı tarafından düzenlenen poliçeleri kabul ettiğini ihracatçıya yazılı olarak taahhüt etmesidir.

31 AKREDİTİFTE YER ALAN TARAFLAR

Akreditif Amiri: Akreditifi açtıran, akreditif talimatını veren alıcı ya da ithalatçı konumundaki gerçek veya tüzel kişidir. Amir bir taraftan malın veya hizmetin alıcısı, yani ithalatçı, diğer taraftan da bankanın müşterisidir. Akreditif amiri, firma ile yapmış olduğu sözleşmeye ya da ondan almış olduğu proforma faturaya göre akreditifin cinsini, şartlarını ve aranacak belgelerin ayrıntılarını bankasına bildirir. Böylece akreditifin içeriğini belirler. Akreditif şartları ile alıcı ve satıcı arasında kararlaştırılan satış akdinin şartları aynı olmalıdır.


Akreditif Bankası (Amir Banka): Akreditif bankası, akreditif amirinin, yani müşterisinin açması için akreditif talimatını verdiği bankadır. Akreditif talimatını alan ve talimata uyarak akreditifi açıp akreditif şartlarını (mektubunu) hazırlayan banka, amir bankadır. Amir banka kural olarak belgeleri inceler ve bedeli öder. Ancak ilişkiye akreditif dışında bankaların girdiği durumlarda, banka bu görevlerini ve yükümlülüklerini diğer bankalar aracılığıyla yerine getirir. Amir bankanın, muhabir bankaya veya lehtara akreditifin açılması ile ilgili olarak gönderdiği mektuba “küşat” (açılış) mektubu denir.


Akreditif Lehtarı: Akreditifin lehtarı lehine akreditif açılan, ihracatçıdır. Akreditif konusu malın satımı konusunda akreditif amiri ile sözleşme yapmıştır ve bu mal veya hizmetleri satan ve ihraç eden taraftır. Akreditif şartlarına uygun belgeleri bankaya ibraz etmesi halinde, akreditif bedelini tahsil eder veya belgelere ekli bulunan poliçesine, ilgili bankadan kabul imzası alır. Lehtarın hazırladığı belgeleri, akreditif vadesi veya belirlenen sürede bankaya ibraz etmesi gerekmektedir. Lehtar kural olarak bunun dışında herhangi bir borç altına girmez. Bunun tek istisnası, komisyonları lehtarın ödeyeceği belirtilmiş ve akreditif işlemi tamamlanmamış ise, lehtarın komisyon borcundan sorumlu olmasıdır.


İhbar Bankası veya Muhabir Bankası: Kural olarak muhabir banka, akreditif bankasının talimatlarına uygun olarak, lehine akreditif açıldığını satıcıya bildirir ve akreditifin şartlarını tebliğ eder ve ödeme konusunda herhangi bir sorumluluk üstlenmez. Muhabir banka, akreditife kendi teyidini ekleyerek, ödemenin yapılması konusunda da ayrıca sorumluluk üstlenebilir. Muhabir banka, ihbar ettiği akreditifin görünüşte gerçeğe uygun olup olmadığını kontrol etmek için gerekli özeni ve makul bir dikkati göstermek zorundadır.


Teyit Bankası: İlgili akreditif şartlarına göre lehtara akreditifi teyit eden ve akreditif şartlarına uygun vesaikin ibraz edilmesi halinde, akreditif bedelini ödemeyi veya poliçeyi kabul edeceğini taahhüt eden bankadır. Teyit sözcüğü doğrulama anlamına geldiğinden, teyit bankası da akreditifi doğrulayan ve ödeyeceğini taahhüt eden bankayı ifade etmektedir.


Rambursman Bankası: Amir bankası, ilişkiye katılan ikinci bir banka tarafından yapılan masrafları ya doğrudan kendisi karşılar ya da üçüncü bir banka aracılığı ile masrafları karşılar. Bu üçüncü bankaya rambursman bankası denmektedir. Rambursman, amir bankadan aldığı talimata göre adı belirtilen bankanın belirtilen talebine göre ilgili bankaya ödeme yapar ve ödeme tutarına masraf ve komisyonlarını ekleyerek amir bankanın hesabını borçlandırır. Amir banka ile rambursman arasında vekalet ilişkisi vardır.

37 AKREDİTİFİN İŞLEYİŞİ

38 PREFİNANSMAN KREDİSİ

Prefinansman, ihracat ve döviz kazandırıcı faaliyetlerle ilgili mal ve hizmet alımlarının finansmanında kullanılmak üzere firmaların bizzat yurt dışındaki alıcıdan veya uluslararası finans kurumlarından sağladıkları, döviz ya da efektiflerin Türkiye’deki bankalar aracılığıyla (garanti verilerek veya verilmeyerek) yurda getirilerek Türk lirasına çevrilip (istisnalar hariç) azami 18 ay vadeli kullandırılan kredilerdir. Bu krediler döviz olarak kullanılamaz. Kredinin anapara, faiz ve masraflarının ihracat, ihracat sayılan satış ve teslimler ile döviz kazandırıcı faaliyetlerden sağlanan bedellerle ödenmesi gereklidir.

39 PREFİNANSMAN KREDİSİ

Prefinansman kredisinde banka, prefinansmanın yurtdışına döviz olarak ödeneceğinin garantisini verdiğinden dolayı, gayrinakdi kredi olarak kabul edilmektedir. Burada lehine prefinansman kredisi tesis edilen firma yurtdışından nakit olarak para aldığından banka, kara para açısından ilişkinin gerçek olup olmadığını, kredili firmanın parayı nerede ne için kullanacağını ve firmanın geri ödeme kabiliyetinin bulunup bulunmadığını araştırması gerekmektedir.

7. Gayrinakdi Krediler

Documents

Transcript of 7. Gayrinakdi Krediler