5.5. Vrijetijdsbesteding

De vrijetijdsbesteding is, in tegenstelling tot het gezin en de school, een zelfgekozen situatie die in de sfeer van vrije tijd, werk en ontspanning liggen. Ze leveren belangrijke socialisatiemogelijkheden en zijn belangrijke oefenruimtes voor sociale omgang en identificatie en creatieve vaardigheden, ... In deze milieus word je ook anders bekeken, geëvalueerd dan in het gezin en de school. Thuis ben je een kind van vader en moeder, de relatie wordt gekenmerkt door gezag en affectie. Op school ben je leerling, vooral beoordeeld op basis van intellectuele prestaties. De jeugdbeweging, de jeugdclub, ... spreken je aan als een eigen 'ik' met mogelijkheden.

Bijlage 1: Belang van vrije tijd voor de jongere. Een vleugje geschiedenis.

Opdracht: Ga op zoek naar vrijetijdsbestedingen van de leerlingen op jouw school via een enquête.  5.5.1. GEORGANISEERDE VORMEN

5.5.1.1 Sport en spel

Regelmatig sport beoefenen en beweging nemen, heeft een positief effect op zowel je fysieke conditie als je psychisch welbevinden. Kinderen hierover op jeugdige leeftijd een positieve ingesteldheid meegeven is belangrijk.

Voor jonge kinderen betekent dit hun actief spel stimuleren. Systematisch trainen is onder de leeftijd van zes jaar niet aangewezen. Zowel de school als de ouders kunnen een aanmoedigende rol spelen en een voorbeeld zijn in het

1

bevorderen van lichaamsbeweging. Keuzemogelijkheden voor sportbeoefening zijn er in je gemeente of regio te over.

In Vlaanderen is BLOSO (het commissariaatgeneraal voor de Bevordering van de Lichamelijke Ontwikkeling, de Sport en de Openluchtrecreatie) actief in het organiseren van sportkampen, bosklassen, sportlessen voor alle leeftijden, de dag van de sport (‘als het kriebelt moet je sporten’). BLOSO beschikt hiervoor over een aantal eigen sportcentra, verspreid in Vlaanderen. Verder organiseren ze de opleiding van trainers en training voor topsporters. Naast BLOSO zijn er nog tal van andere organisaties die sportkampen en/of sportieve activiteiten organiseren: de gezinssportfederatie van de Gezinsbond organiseert o.a. kleuterzwemmen, sportvakanties, recreatiesport voor het gezin… De jeugddiensten van de mutualiteiten organiseren elk jaar sportieve vakanties: Jeugd en Gezondheid (CM), Maatschappelijke Jongeren Actie (Socialistische Mutualiteiten) en Crejaksie (Liberale Mutualiteiten). TOPVakantie is een organisatie die jaarlijks vakanties voor jongeren organiseert waarin het educatieve aspect centraal staat.

Maak een mindmap van de verschillende keuzemogelijkheden voor sportbeoefening.

5.5.1.2.  Jeugdwerk

Elke zaterdag of zondag trekken duizenden jongeren naar één of andere jeugdbeweging (scouts, chiro, ...) waar ze zich in groepsverband creatief en sportief kunnen uitleven. De jeugdverenigingen organiseren bovendien kampen of weekends in de zomer. Ze richten vaak cursussen in voor jeugdanimator of hoofdanimator.

Naast de jeugdbewegingen zijn er nog tal van andere plaatselijke initiatieven voor de jongeren. Bij de jeugddienst in het gemeentehuis kan informatie

2

worden bekomen over deze en andere initiatieven zoals speelpleinwerking, grabbelpaswerking, sport- en taalkampen, jeugdateliers enz. Vele gemeenten hebben opvangmogelijkheden voor jongeren tijdens de schoolvakanties en organiseren in het kader daarvan interessante activiteiten en kampen.

De jeugddienst van de Gezinsbond, CREFI, staat borg voor creatieve speelnamiddagen, een tijdschrift over spelen, speelvormen enz. Vele plaatselijke afdelingen van de Gezinsbond nemen jaarlijks het initiatief om, in overleg met het gemeentebestuur, bepaalde straten af te sluiten tot speelstraten voor één dag.

Sedert een aantal jaren vindt elke laatste zaterdag van juni de ‘Roefeldag’ plaats: kinderen krijgen de kans om kennis te maken met de wereld van de volwassenen via bijvoorbeeld een bezoek aan de brandweer, een ziekenhuis, de politie…

5.5.1.3 Cultuuraanbod

Voor iedere belangstellende is er in Vlaanderen een boeiend cultuuraanbod te vinden, binnen de eigen leeftijdscategorie en interesses. Tal van deze activiteiten worden gratis of voor een bescheiden prijs georganiseerd zodat de financiële drempel niet hoog hoeft te zijn. Men kan gerust aan de medewerkers vragen om je wegwijs te maken in het aanbod kinder- en jeugdboeken, romans, informatieve werken, grootletterboeken voor slechtzienden, poëzie, stripverhalen…

In verschillende bibliotheken kan men ook cd’s en cd-rom’s uitlenen. Elke bibliotheek heeft bovendien een internetaansluiting zodat men kan surfen op het internet en opzoekwerk doen via de computer. In de bibliotheek vindt men tenslotte ook folders van allerlei culturele activiteiten en informatiebrochures van de Vlaamse overheid.

3

Vlaanderen beschikt over een groot aantal musea, culturele centra, schouwburgen, kunstencentra en bioscopen. Voor het aanbod kan men terecht bij de cultuurdienst van de gemeente, in kranten en tijdschriften of bij (lokale afdelingen van) verenigingen die jongeren en volwassenen helpen cultuur te smaken: CSC-Vormingswerk (organiseert projecten over maatschappelijke thema’s

zoals ‘Anna Frank’, ‘Kiezen voor kunst’…), Culturele Centrale (is vanuit socialistisch- syndicale inspiratie met cultuur

bezig), het Davidsfonds (is een christelijk geïnspireerde cultuurvereniging, een drukkingsgroep en uitgeverij),

Federatie van Vlaamse Kringen - Rodenbachfonds (biedt een open Vlaams oog op de wereld),

het Vermeylenfonds (is een algemeen culturele vereniging zonder beperkingen van politieke, ideologische en religieuze overtuigingen),

het Willemsfonds (een vrijzinnige culturele vereniging met duidelijke standpunten in maatschappelijke kwesties),

het Masereelfonds (progressief en onafhankelijk).

Naast dit aanbod zijn er uiteraard de Cultuurcentra. De organisatie Kunst in Huis biedt een belangrijke toegangspoort tot cultuurbeleving: via deze organisatie kan je werk van hedendaagse Vlaamse beeldende kunstenaars tegen een democratische prijs in huis halen voor een bepaalde periode.

In Vlaanderen vind men meer dan drieduizend initiatieven met een aanbod rond muziek (fanfare, koren, harmonie,...), fotografie, volkskunst, toneel, beeldende expressie. Jong en oud kan aan zijn trekken komen binnen dit aanbod. Daarnaast zijn er nog tal van creatieve ateliers die lokaal georganiseerd worden, gelegenheden om onvermoed talent te ontplooien en mensen te ontmoeten. Vlaanderen heeft een rijk cultureel erfgoed. Monumenten en landschappen worden bewaard en gerestaureerd. Elk jaar wordt de ‘open monumentendag’ georganiseerd met de mogelijkheid om talrijke monumenten te bezoeken, om deel te nemen aan culturele

4

activiteiten.

5.5.1.4. Functies die de georganiseerde vrijetijdsbesteding kunnen vervullen.

A. Verantwoordelijkheid

Georganiseerde vrijetijdsvormen zorgen ervoor dat iedereen mee verantwoordelijkheid opneemt voor het samenleven. Ze vormen een gemeenschap waar klein en groot hun plaats in vinden. Er wordt meestal leeftijdsgericht gewerkt en ze kiezen uitdrukkelijk voor groepsmomenten waar iedereen verantwoordelijkheid draagt ten opzichte van elkaar. Kinderen en jongeren worden gestimuleerd om voor hun visie uit te komen, keuzes te maken en mee te beslissen.

Kinderen en jongeren kennen andere interesses en andere mogelijkheden dan jongeren. Iedereen krijgt in jeugdbeweging,... kansen om te groeien in verantwoordelijkheid en engagement. Verantwoordelijkheid nemen is verantwoordelijkheid dragen. Elk lid moet zich bewust zijn van grenzen, van het belang ervan en hoe ermee om te gaan.

B. Zelfdiscipline

Ieders aanwezigheid is van belang. Alle leden en begeleiders zijn nodig om als groep een mooi geheel te vormen. Iedereen wordt gestimuleerd om eigen talenten te gebruiken in het belang van die groep. Het zorgt voor dynamiek, vernieuwing, voor het verleggen van grenzen. In een jeugdbeweging,... leren kinderen en jongeren kritisch zijn ten opzichte van hun eigen persoon. Ze leren zichzelf te relativeren.   C. Sociale ontwikkeling

De jeugdbeweging,... is het oefenterrein bij uitstek genoemd voor individuele ontplooiing en sociale bewogenheid. Diversiteit is een gegevenheid. Er zijn

5

erg veel verschillen en gelijkenissen tussen kinderen en jongeren, zowel individueel als op groepsniveau. Leeftijd, klasse, taal, familie, opleiding, ... bepalen wie je bent. De groep vormt op die manier een gemeenschap waar iedereen welkom is. De activiteiten zijn een middel om zichzelf te ontwikkelen.

Opdracht: “Vergelijk drie verschillende georganiseerde vrijetijdsvormen (één organisatie dat aansluit bij sport en spel, één

organisatie uit het jeugdwerk en één organisatie uit het cultuuraanbod) op het vlak van verantwoordelijkheid, zelfdiscipline en sociale ontwikkeling. Maak hiervoor gebruik van drie kolommen waarin je een duidelijk omschreven antwoord/vergelijking geeft.”

5.5.2. NIET-GEORGANISEERDE VORMEN

Bepaalde jongeren kiezen eerder voor een ongestructureerde vorm van vrije tijd. Soms ligt het inschrijving- of lidgeld vrij hoog wat voor bepaalde jongeren een drempel blijkt om toe te treden.

 

5.5.2.1. Kamercultuur

Vroeger konden jongens buiten een cultuur opbouwen, meisjes werden meer binnen gehouden: veilig in de slaapkamer, af en toe een vriendin op bezoek en wegdromen bij posters van hun idolen. Meisjes werden afgeschermd en veilig binnen de vier muren van het huis gehouden. Vroeger was de kamer een veilige plek, nu is het eerder een transparante zone geworden. 

De jongerenkamer herbergt zowel verleden, heden als toekomst. In bijna al

6

de kamers vinden we daar sporen van terug. De knuffelberen naast affiches van de favoriete muziekgroep. De zoektocht naar de eigen identiteit is ook in de puberteit duidelijk aanwezig via symbolen. 'Idoolposter' die naast 'punkslogans' hangen of de Studio Brussel slogan die naast die van Radio Donna kleeft. De puber zoekt en laat sporen van die zoektocht duidelijk zien. Jongeren tonen elkaar de weg . De eigen kamer is de eerste terugvalbasis in het jonge leven. Hoe meer de jongere onafhankelijk is van zijn ouderlijk huis, hoe meer hij zich er zal terugtrekken. Televisie, internet, playstation of muziekinstallaties... Hoe meer de huidige media intrede doet in het persoonlijk territorium, des te meer de tiener dit terrein als prioritair zal beschouwen en soms haast als privéwoonst zal benutten.

Via www.ladda.be kan je kennismaken met een fotoreeks over jongerenkamers waarbij de zoektocht naar een eigen identiteit duidelijk merkbaar is.

 5.5.2.2. Spellen/gaming

Met behulp van nieuwe communicatiemiddelen kunnen contacten met de buitenwereld onderhouden worden. Jongeren (jongens en meisjes) vinden elkaar op verschillende forums, website en chatrooms. Dit zijn allemaal virtuele tijdelijke autonome zones. Tijdelijk claimen jongeren een ruimte en vinden elkaar vanuit een gezamenlijke interesse (muziek, nieuwe film, strip, software programma, ...) ze kunnen die redelijk autonoom behouden. Ouders weten vaak niet wat hun kinderen allemaal uitspoken via internet. Een voorbeeld van een online spel / leven is “Second life”: uitzien hoe je wil en iwaar alles kan en alles mag, kan dat nu doen in Second Life.

Second Life is een virtuele computerwereld in 3D animatie. Iedereen kan er een eigen personage aanmaken en al chattend praten met anderen. Je kan er een eigen huis bouwen, gaan shoppen, aan sport doen, een film bekijken, verliefd worden,...

7

Aan gaming zijn er ook verschillende nadelen verbonden.

Aanbevolen: het boek “Hebbes” Auteur: J. Cray. Tielt, Lannoo.

 5.5.2.3. Straatcultuur

Rondhangen speelt zich af in de openbaarheid. Het 'rondhangen' komt voor bij alle leeftijdsgroepen, in alle sociale lagen en het gebeurt op verschillende manieren. Bepaalde jongeren zoeken openbare aangelegenheden om er in groep samen te zijn. Zo zie je jongeren 'rondhangen' in winkelcentra, op pleintjes, op de hoek van de straat. In de media wordt veelvuldig aandacht besteed aan de zogenaamde ‘hangjongeren’ en vaak komen zij negatief in het nieuws.

Maar zorgen hangjongeren daadwerkelijk voor zoveel overlast of schildert de media deze groep onterecht negatief af? Want wat is er mis met rondhangen op straat?

Betekenis van hangen

Ongeveer 15 jaar geleden dook de term ‘hangjongeren’ voor het eerst op: jongeren die op openbare plaatsen of woonbuurten bij elkaar komen en overlast veroorzaken. Rondhangen in de openbare ruimte is geen nieuw fenomeen. Ook het verzet is niet nieuw. Een onderzoek uit de jaren 80 ziet het rondhangen als een claimen van een zone van vrijheid. Een plek op straat is een trefpunt om vrienden te ontmoeten. Van belang is ook het bezitten van een eigen plek in de openbare ruimte. Ontmoetingsplaatsen op straat lijken voornamelijk te worden bezocht door jongeren die geen lid zijn van een (sport)vereniging. Voor deze jongeren is ontmoeting het belangrijkste. Ook lichamelijke beweging is belangrijk, maar het krijgt een ander karakter. Jongeren zitten in de leeftijd van assertief gedrag, van tonen wat je lichamelijk kunt. Indruk maken op de andere sekse is daarvan een onderdeel.

8

Ondanks dat dit uitdagende gedrag bij hun ontwikkelingsfase hoort, gaat dat proces gepaard met rebels gedrag tegenover de maatschappij en kan het soms als overlast worden ervaren. Jongeren zijn vaak laat op, nemen radio’s mee, schreeuwen, maken het leven lastig van een buurtbewoner, trekken paaltje uit, enzovoort. Ook brommers en scooters kunnen daarbij een extra bijdrage leveren aan de overlast.

Hangen, positief gezien

Hoewel hangen vaak een negatieve bijklank heeft, kan het ook positief bekeken worden. Hangen kan een bijdrage leveren aan de ontwikkelingstaken die belangrijk zijn voor jongeren tussen 12 en 18 jaar. Hangen leidt tot het aangaan en onderhouden van sociale contacten en vriendschappen, het ontdekken van intimiteit en seksualiteit, het vormgeven van een veranderende houding ten opzichte van de ouders bij het invullen van vrije tijd. Jongeren willen nu zelf beslissen. Andere voordelen van het rondhangen op straat zijn: je oefent je communicatieve vaardigheden, je leert nieuwe mensen kennen, je bent in de buitenlucht, je organiseert je eigen ruimte en tijd en het is gratis. Jongeren willen vooral 'rondhangen’ omdat zij op zoek zijn naar hun eigen identiteit, zij willen actie in het leven, zij willen hun grenzen verleggen en hun eigen leven vorm en inhoud geven. Hangende jongeren horen van elkaar hoe ze omgaan met ouders, opvoeders en leerkrachten. Ze leren daarbij onderhandelingstechnieken en oefenen die met elkaar of met de buurt, welzijnswerkers en de politie. Daar hoort ook grensoverschrijdend gedrag bij. Want hoe leer je experimenteren en grenzen verkennen zonder over grenzen heen te gaan?

9

Lees het artikel in de bijlage: ‘Klassieke muziek jaagt jongeren uit Brusselse metro’ en ‘Britse polemiek over geluid dat jongeren verjaagt’

5.5.2.4 Gevolgen voor het pedagogisch handelen

Het gezin kan men beschouwen als een onderdeel van het milieu. Bijgevolg wordt het gezin beïnvloed door het milieu en de maatschappij en functioneert het gezin dus onder invloed van sociaal-culturele factoren. De opvoeding van kinderen kan dus niet los gezien worden van sociaal-culturele factoren. We kunnen deze relatie tussen gezin en milieu belichten door middel van een systeemanalytisch model. Het model is systeemanalytisch omdat het milieu wordt beschouwd als een totaalsysteem, een superstructuur die een groot aantal subsystemen omvat: het gezin is een dergelijk subsysteem, evenals de school, de kerk, het arbeidstelsel enzovoort. Het model is een stromingsmodel. In dit stromingsmodel wordt het gezin opgevat als een open systeem binnen de maatschappij. Dat wil zeggen dat de maatschappij een invloed heeft op het gezin en dus op de opvoeding (=instroom). Maar het betekent ook dat het gezin een invloed uitoefent op het milieu (=uitstroom).

De instroom betekent dat de wijze waarop de opvoeder omgaat met kinderen/jongeren deels bepaald wordt door hetgeen zich afspeelt in de maatschappij. Het milieu bepaalt dus de omstandigheden waarbinnen gezinnen functioneren. Primair op het gebied van wet en regelgeving: wie mag trouwen met wie, leeftijdsgrenzen, wettigheid van kinderen, naam van kinderen, gezag, voogdij, en tal van andere rechten en plichten van ouders. Maar daar blijft het niet bij. Maatschappelijke omstandigheden (denk maar aan de politiek, de media, …) beïnvloeden ook het concrete reilen en zeilen

10

van gezinnen door de heersende sociale structuur en maatschappelijke verhoudingen. Meer op individueel vlak gezien brengen gezinsleden hun ervaringen (positief en negatief) van alledag mee naar huis. Ouders doen buitenshuis bijvoorbeeld ervaringen op in hun werk, onder vrienden en kennissen, en in verenigingen en clubs. Bij kinderen valt in de eerste plaats de school in het oog. Daarnaast vormen vrienden en leeftijdsgenoten een belangrijke factor in het leven van kinderen en daarmee direct in het gezinsleven.

De uitstroom is de andere kant van de medaille en betekent dat het gezin het milieu beïnvloedt doordat ouders en kinderen in hun maatschappelijke functioneren nu eenmaal veel ontlenen aan het gezin waarin zij leven. Datgene wat zij in de maatschappij brengen, is niet zelden in het gezin ontstaan en tot rijping gekomen. In systeemanalytische termen geformuleerd: het gedrag van individuen heeft gevolgen voor het systeem. In de eerste plaats voor de systemen waarin men vertoeft, maar verder ook voor andere systemen waarmee deze subsystemen in relatie staan en uiteindelijk voor de maatschappij in zijn totaliteit.

Milieu (totaalsysteem)(subsystemen)

11

GEZIN = open systeem

kerk

school

INSTROOM:- Rechten en plichten ouders- Wettigheid van kinderen- …

Individueel:- ervaringen werk- vrienden /kennissen- verenigingen- clubs

UITSTROOM:- naar betrokken systemen- naar andere subsystemen- naar de maatschappij

……

5.5.2.5 Gevolgen voor het gedrag van kinderen/jongeren

De invloed van vrienden en leeftijdsgenoten (die men op school of in de vrije tijd zien) in de jongerentijd neemt toe ten koste van die van het gezin. Deze ontwikkeling is noodzakelijk voor de identiteitsontwikkeling van jongeren (zie thema ontwikkeling in de lagere schoolkinderen en adolescentie). De mate van verschuiving hangt af van de relatie tussen jongere en gezin. De invloed van vrienden en leeftijdsgenoten is groter als de relatie met de ouders te wensen overlaat. De leemte die bestaat door de afstand tussen kinderen en ouders, wordt opgevuld door vrienden en leeftijdsgenoten. In dergelijke gevallen brengen kinderen minder tijd met hun ouders door en meer met vrienden en leeftijdsgenoten. Ze verkeren dus in de positie dat zij minder onder invloed staan van het gezin en, mede als gevolg daarvan, meer dan gemiddeld onder invloed van vrienden en leeftijdsgenoten. Ze nemen heel veel waarden en normen over van hun vrienden en leeftijdsgenoten. De toenemende invloed van vrienden en leeftijdsgenoten is daarbij vooral gericht op concreet gedrag. Deze strekt zich weliswaar uit over tal van algemene onderwerpen op het gebied van maatschappij, politiek en seksualiteit, maar betreft toch vooral de wijze waarop die in het leven van alledag tot uiting komen. En verder heeft het betrekking op concrete zaken zoals kleding, haardracht, muziek, vrijetijds-besteding, en dergelijke. Naast de invloed van vrienden en leeftijdsgenoten en het gezin zijn jongeren ook onderhevig aan de invloed van de school. Ook zij vormen mede de waarden en normen van jongeren. Al deze sociaal-culturele factoren (gezin, vrije tijd, school,…) samen zullen een invloed uitoefenen op de jongere en mede zijn/haar gedrag sturen.

12

Naam: Nr.:Vak:Leerjaar:Beoordeling:

Bijlage 1

OPDRACHT 1 : Haal het belang van “vrije tijd” voor jongeren uit ondertaande tekst.

BELANG VAN VRIJE TIJD VOOR DE JONGERENJongeren vandaag hebben niet meer dezelfde houvast om hun identiteit te bepalen als vroeger, namelijk via de maatschappelijke positie en de overtuigingen van hun ouders. Ze maken daarentegen een lang proces van identiteitsontwikkeling door op basis van invloeden van leeftijdsgenoten en de steun van vrienden. Verschillende auteurs wijzen er op dat het uitgelezen opvoedingsmilieu voor deze processen de vrije tijd is (het zogenaamde ‘derde opvoedingsmilieu’, na ouders en school).

“Jongeren gebruiken het terrein van de vrije tijd om langzaam maar zeker vorm te geven aan hun eigen identiteit. In hun beleving is dat een proces waarvan ze zelf de regisseur zijn. In werkelijkheid handelen ze echter allerminst op eigen houtje, maar zijn ze in het optuigen van hun eigen identiteit sterk afhankelijk van de smaakpreferenties in hun vriendenkring (peergroup), de dominante trends op school of in jeugdcultuurland en het materiaal dat de commercie aandraagt.Juist in de sfeer van de vrije tijd zoeken jongeren voortdurend een eigen weg tussen de twee polen van zelfsturing, tussen authenticiteit en conformisme, tussen het ik en de anderen, tussen de eigen individualiteit en de eisen vanuit de omgeving. Om die reden is participatie in jeugdland, de losse sfeer van vrije tijd en onder elkaar zijn, voor jongeren een belangrijk oefenterrein om zich de competenties tot zelfsturing eigen te maken.” (Dieleman, e.a.,

13

1999, p. 45)

“De verzelfstandiging van de jeugdfase komt het sterkst tot uiting in het domein van de vrije tijd. Vrije tijd biedt jongeren de tijd om vrijblijvend met lotgenoten te kunnen omgaan en te experimenteren met sociale rollen en vaardigheden.” (Goedseels, e.a., 2000, p.152)

“De vrije tijd wordt gezien als hét terrein bij uitstek waarop jongeren zelfstandigheid kunnen verwerven. In de vrije tijd worden jongeren- niet in het minst vanuit commerciële settings- op zelfstandigheid aangesproken.” (Bouverne - De Bie, p. 88)

OPDRACHT 2: Lees onderstaande tekst. Maak van deze tekst een schematisch overzicht.

EEN VLEUGJE GESCHIEDENISUit deze citaten blijkt zowel het belang van leeftijdsgenoten in de vrije tijd als de toegenomen commercialisering van vrije tijd. Dat dit niet altijd zo geweest is, wordt heel duidelijk weergegeven in een historisch overzicht van vrije tijd

14

door Goedseels e.a. die zich hiervoor baseren op Bernard.In de loop van de twintigste eeuw hebben jongeren door allerlei maatschappelijke ontwikkelingen als het verbod op de kinderarbeid en de uitbreiding van de leerplicht steeds meer vrije tijd ter beschikking gekregen. De pedagogiek maakte zich al snel zorgen over deze toegenomen vrije tijd en trachtte door middel van de georganiseerde jeugdbeweging en de clubhuiswerking deze toegenomen vrije tijd een pedagogische invulling te geven.Na WO II kregen jongeren onder meer door de vrije zaterdag en de langere vakanties nog meer tijd voor zichzelf die zij buiten het bevoogdend toezicht van volwassenen konden besteden. Zowel professionele opvoeders als ouders gunden jongeren steeds meer de vrijheid om die tijd op een eigen manier in te vullen. Het belangrijkste opvoedingsdoel hierbij was om jongeren zelfstandig te laten worden, hetgeen juist in de vrije tijd zonder veel maatschappelijke risico’s kon worden geoefend. Doordat jongeren hun vrije tijd steeds meer doorbrachten in het exclusieve gezelschap van leeftijdsgenoten, konden zij die tijd meer naar eigen goeddunken invullen. Hun referentiepunt hierbij was vooral de groeiende markt van het commerciële vermaak. Die markt werd steeds meer veroverd door een aparte jeugdindustrie, vooral gericht op sport en het uitgaansleven en geconcentreerd rond mode en muziek. Volwassenen trokken zich meer en meer terug uit die eigen wereld van de jeugd en beperkten zich tot het regelen van de randvoorwaarden.Naam: Nr.:Vak:Leerjaar:Beoordeling:

Bijlage 2

15

Klassieke muziek jaagt jongeren uit Brusselse metroMIVB start na de vakantie met muzikaal experiment

BRUSSEL - De Brusselse metro zet weldra klassieke muziek in tegen hangjongeren. 'Vanaf halfnegen 's avonds gaan we Bach en Beethoven draaien. Dat horen jongeren niet graag. Ze zullen dan weggaan uit de

metro', zegt Serge De Fabribeckers van de MIVB.

De Brusselse vervoersmaatschappij MIVB heeft jaarlijks 275 miljoen passagiers. Jaarlijks zijn er 450 grote en kleine incidenten en dat wakkert het

onveiligheidsgevoel aan.

De MIVB zoekt constant naar middelen om het veiligheidsgevoel van de passagiers te verhogen. 'Onder andere jongeren die doelloos in de stations rondhangen, geven

een gevoel van onveiligheid. We willen hen op een niet-agressieve manier buitenkrijgen', zegt Serge De Fabribeckers, manager van de Brusselse metro's.

De Fabribeckers kwam op het idee om klassieke muziek in te zetten tegen de jongeren. 'Omdat die hangjongeren vooral 's avonds een onveilig gevoel geven,

zullen we tijdens de week vanaf half negen 's avonds klassieke muziek opzetten. In het weekend wanneer veel jongeren de metro gebruiken om uit te gaan, zullen we

pas vanaf 23 uur die switch maken.'

Pionier

Brussel pioniert op het vlak van muziekkeuze in de metro's. Zelfs de Londense metro is onlangs komen kijken hoe muziek hier de zeden verzacht.

'Een tijdje geleden hebben we resoluut het roer omgegooid. Het was voordien een beetje bon ton om in de metro alleen maar muzak (instrumentale muziek, nvdr.) te

draaien. Daar zijn we volledig van afgestapt.'

'In plaats daarvan hoor je in de Brusselse metrostations alleen nog gezongen liedjes. Dat wekt herkenning, je ziet mensen vaak meeneuriën en -wiegen. Mensen vergeten

vaak dat we ze constant in het oog hebben. Zo gebeurt het vaak dat we mensen zien dansen op het perron wanneer een romantische liedje uit de boxen klinkt.'

Praatpalen

Doordat Brussel een tweetalige stad is moeten er evenveel Frans- als Nederlandstalige liedjes in de metro's klinken.

'Maar we hebben dat helemaal anders opgelost. We hebben de 85 procent-regel ingevoerd. Wat betekent dat 85 procent van de liedjes Engelstalig zijn. De overige 15 procent is in het Spaans of het Italiaans. Om het veiligheidsgevoel nog meer te verhogen is gisteren de eerste van 80 praatpalen geopend in het metrostation de

Brouckère. Via de praatpaal kan agressie doorgegeven worden aan de dispatchers, die binnen de vijf minuten een ploeg ter plaatse sturen.

16

Klassieke muziek jaagt jongeren uit Brusselse metro, In: Het Volk online, 10 juli 2007.

Britse polemiek over geluid dat jongeren verjaagt

Britse mensenrechtenactivisten hebben dinsdag een campagne gelanceerd tegen het gebruik van het 'Mosquito'-systeem: een geluid met een hoge frequentie

ouderen niet kunnen horen en dat groepjes rondhangende jongeren moet verjagen.

Het systeem speelt in op het scherpere gehoor dat jongeren tot 25 jaar hebben. Er zouden in Groot-Brittannië nu al zowat 3.500 'Mosquitos' gebruikt worden in parken, commerciële centra en stadskernen om groepjes hangjongeren uit elkaar te drijven.

Een officiële kinderrechtenorganisatie heeft nu opgeroepen om 'Mosquito' te verbieden.

Baby's

"Kinderen en jongeren in heel Groot-Brittannië zijn zeer geraakt door de ultrasone geluiden", aldus Al Aynsley-Green, de regeringsverantwoordelijke voor de

kinderbescherming. "De geluiden maken ook geen onderscheid en viseren alle

17

kinderen en jongeren, ook baby's".

"Mosquito heeft geen plaats in een land dat gehecht is aan zijn kinderen en dat hen waardigheid en respect wil bijbrengen", zo verklaarde Shami Chakrabartie van de

mensenrechtenorganisatie Liberty dan weer.

Bedenker Howard Stapleton erkent dat zijn uitvinding ter kwader trouw kan gebruikt worden en stelde al voor het gebruik ervan te reglementeren. Toch zegt hij: "Er wordt gesproken over een schending van de mensenrechten, maar wat met de

rechten van de handelaars die hun zaken zien verslechteren omdat oncontroleerbare groepjes jongeren hun klanten wegjagen?"

Ook in ons land stelde Vlaams Belang al voor om ongewenste jongeren uit de Mechelse wijken te verjagen met de 'Mosquito'.

Britse polemiek over geluid dat jongeren verjaagt, In: Knack online, 13 februari 2008

Naam: Nr.:Vak:Leerjaar:Beoordeling:

Bijlage 3

Noteer aan de hand van onderstaande bronnen belangrijke tips.

www.clicksafe.be

- Tips en hints: Surfen of chatten riskant? Hoe zo?

- Downloaden

- Chat/IMS: Ik chat, jij chat, zij chatten

18

- GSM: Gsm de juiste reflex

- BLOGS: Denk aan je privacy, ook als je blogt.

Bronnenlijst (enkele gebruikte)

Websites

BLOSO, www.bloso.beBELEIDSDOMEIN WELZIJN, VOLKSGEZONDHEID EN GEZIN, welzijn en gezondheid, www.wvc.vlaanderen.be/gezinsgids CHIRO, www.chiro.be KATHOLIEKE STUDERENDE JEUGD, www.ksj.org KATHOLIEK LANDELIJKE JEUGD, www.klj.be LADDA, gaming, www.ladda.be. LIMBURGS STEUNPUNT STRAATHOEKWERK, hangjongeren, www.hangsite.be .PEDAGOGIEK, De mythe van hangjongeren, www.pedagogiek.net. CHILDFOCUS, Jongeren, www.clicksafe.be BIJZONDERE JEUGDZORG (achtergrondinformatie) (http://www.osjb.be)  

19

AFDELING JEUGD EN SPORT EN CJP.(2004).Smakers. ..?. De Riemaecker Printing.  AFDELING JEUGD EN SPORT EN CJP.(2006).Smakers. ..?. Snoeck-Ducaju

BoekenAngenent, H. Opvoeding en persoonlijkheidsontwikkeling. Negende druk, HBuitgevers, Baarn, 2000.

OnderzoeksrapportVerbert, V. & Porf. Dr. Dekeyser, L. Groepsvorming bij jongeren. Een explorerend onderzoek bij 14- en 15 jarigen in Vlaams-Brabant. Katholieke Universiteit Leuven, 2002.

20