1121205 หลกสตรการศกษาขนพนฐาน

อาจารย ดร.นนทนภส นยมทรพยjjooyy66@hotmail.com

ความหมายของการพฒนาหลกสตรระบบการพฒนาหลกสตรแหลงขอมลพนฐานการรางหลกสตรการออกแบบหลกสตรรปแบบการพฒนาหลกสตรการน าหลกสตรไปปฏบตการประเมนผลหลกสตร

การพฒนาหลกสตร

ความหมายของการพฒนาหลกสตร

(Saylor and Alexander, 1974: 7; อางถงใน สงด อทรานนท 2527: 31)

การพฒนาหลกสตร (Curriculum Development) หมายถง การท า หลกสตรทมอยแลว ใหดขน

หรอจดท า หลกสตรขนมาใหม โดยไมมหลกสตรเดมเปนพนฐานเลย ซงรวมถงการผลตเอกสารตาง ๆส าหรบผเรยนดวย

ระบบการพฒนาหลกสตร

ขอมลพนฐาน- ประวตและปรชญาการศกษา- สงคมและวฒนธรรม- ความรเกยวกบผเรยน- ทฤษฎการเรยนร- ธรรมชาตของเนอหาสาระ

ระบบการรางหลกสตร - วเคราะหขอมลพนฐาน- ก าหนดจดมงหมายของหลกสตร- คดเลอกและจดเนอหาสาระ- ก าหนดวธการประเมนผล- (อาจจะ) ทดลองใชหลกสตร- ประเมนหลกสตรกอนการน าไปใช- การปรบปรงหลกสตรกอนจะน าไปใช

ระบบการใชหลกสตร- จดท าเอกสารประกอบหลกสตร- เตรยมบคลากร- บรหารและบรการหลกสตร- ด าเนนการสอนตามหลกสตร- นเทศการใชหลกสตร

ระบบการประเมนผลหลกสตร

- ประเมนผลสมฤทธของหลกสตร- ประเมนระบบหลกสตร

การปรบปรงแกไขทมา: ระบบการพฒนาหลกสตร (สงด อทรานนท, 2527: 35)

ปรชญาการศกษาวทยาศาสตรและเทคโนโลยสงคม เศรษฐกจ และวฒนธรรมหลกศลธรรมความร / ธรรมชาตของเนอหาผเรยน

ขอมลพนฐาน

เพอใหไดหลกสตรทด สามารถพฒนาผเรยน น าไปใชประโยชนตอตนเอง และสงคมได

ขอมลพนฐาน- ประวตและปรชญาการศกษา- สงคมและวฒนธรรม- ความรเกยวกบผเรยน- ทฤษฎการเรยนร- ธรรมชาตของเนอหาสาระ

ปรชญาการศกษา

ขอมลพนฐาน ปรชญาการศกษา

ปรชญา

สาขาของปรชญา1. อภปรชญา (Metaphysics or Ontology) พยายามตอบวาความจรงทแทคออะไร

2. ญาณวทยา (Epistemology) พยายามตอบค าถามและหาความหมายเกยวกบความร 3. คณวทยา (Axiology) พยายามตอบค าถามวาอะไรคอคานยม ม 3

ลกษณะคอ จรยศาสตร สนทรยศาสตร และปรชญาสงคมการเมอง4. ตรรกวทยา เปนเครองมอการหาเหตผลมาใชกบปรชญา คอ

อนมาน อปมาน(Deductive Logic) (Inductive Logic) ใหญ ยอย ยอย ใหญ

การศกษา

1) คอ กระบวนการทางสงคมในการถายทอดวฒนธรรม 2) คอ สถาบนทางสงคมทมบทบาท ท าหนาทและด าเนนกระบวนการในโรงเรยนคอ การเปลยนแปลงพฤตกรรมของบคคลใหเปนไปตามจดมงหมาย โดยใชกระบวนการอนเหมาะสมผานสถาบนทางสงคม

คอ การศกษาหาความจรงหรอแกนแทของสรรพสงอยางมแบบแผน เปนวธการมองปญหาหรอความรทมอยประโยชน ชวยหาความหมายของสงตางๆรวมถงพฤตกรรมของคน สรางความกระจางในเรองราว อกทงมองภาพรวมและความตอเนองของสงตางๆ

ปรชญาการศกษาจะแสวงหาความเขาใจในเรองของการศกษาโดยตลอดอยางทวถงแลวตความออกมาเปนความคดรวบยอดอนน าไปสการปฏบตทเปนระบบ เชน การเลอกเปาหมายหลกของการศกษา นโยบายของการศกษา

คอ แนวคดเกยวกบองคประกอบของการศกษา อนเปนผลมาจากการศกษาวเคราะหและกลนกรองโดยใชหลกปรชญาพนฐาน

จตนยม (Idealism)

วตถนยม(Realism)

อตถภาวนยม(Existentialism)

สารตถนยม (Essentialism)

นรนตรนยม หรอ สจนยมวทยา (Perennialism)

พพฒนาการนยม (Progressivism)

อตถภาวนยม (Existentialism)

ปรชญาพนฐาน ปรชญาการศกษา

ปฏบตนยม (Pragmatism)หรอประสบการณนยม(Experimentalism)

ปฏรปนยม หรอ บรณาการนยม (Reconstructionism)

ขอมลพนฐาน

วทยาศาสตรเชอถอในวธการทางวทยาศาสตรในการออกแบบหลกสตร

ดงนนควรก าหนดองคประกอบทสงเกตไดและเปนองคประกอบในเชงปรมาณ

เนนการเรยนร “วธการเรยน” เชน กระบวนการทางวทยาศาสตร กระบวนการสบสอบ กระบวนการแกปญหา เปนตน

ขอมลพนฐาน

สงคม เศรษฐกจ และวฒนธรรมโรงเรยนเปนตวแทนของสงคม จงควรสรางหลกสตรจาก

การวเคราะหสถานการณทางสงคมการออกแบบหลกสตรตองรองรบความสนใจของชมชน

หรอสงคม และไมควรมองขามความหลากหลายในสงคมค านงถงความหลากหลายทางวฒนธรรม การอยรวมกนเชน กลมคนทองถน กลมประชาคมอาเซยน

ขอมลพนฐาน

หลกศลธรรมใชหลกการทางศาสนาในการคดเลอกเนอหาทเหมาะสม

และจดล าดบวาค าส าคญของวชา

ขอมลพนฐาน

ธรรมชาตของความร / เนอหาความรเปนแหลงขอมลเบองตนของหลกสตร ความรอาจ

เปนแบบมกฎเกณฑ มโครงสรางและวธทชดเจน หรอวธตาง ๆ ทความรขยายขอบเขตได หรออาจเปนความรทไมมกฎเกณฑซงไมมเนอหาทเปนเอกลกษณ

เชน ฟสกส เคม ชววทยา คณตศาสตรสงคมศกษา ประเพณ สขศกษา จรยศกษา

ขอมลพนฐาน

ผเรยนการก าหนดจดมงหมายของหลกสตรตามความตองการ ความ

สนใจของผเรยน ความพรอมทางรางกาย จตใจ สตปญญา พจารณาจากชวตภายนอกโรงเรยน พฒนาการของผเรยน

จตวทยา / ทฤษฎการเรยนรใชหลกการทางจตวทยาชวยก าหนดกจกรรมทางการศกษาท

สงเสรมการรบร การคด และการเรยนร เนนใหผเรยนการสรางความรมากกวาการรบความรจากครหรอฟงบรรยาย

ทฤษฎพฒนาการทางสตปญญาของ Piaget

ทมาของภาพ: http://dawunsleep.blogspot.com/2012/08/4.html

0-2 ปขนประสาทรบรและการเคลอนไหว - เลยนแบบ จดจ า2-7 ปขนกอนปฏบตการคด- ใชภาษา คดทางเดยว7-11 ปขนปฏบตการคดดานรปธรรม - แกปญหารปธรรม คดยอนได11 ป ขนไปขนปฏบตการคดดานนามธรรม - แกปญหานามธรรม คดซบซอน

Atherton J S (2013) Learning and Teaching; Piaget's developmental theory [On-line: UK] retrieved 6 September 2014

from http://www.learningandteaching.info/learning/piaget.htm

=

=

=

การออกแบบหลกสตร

รปแบบการพฒนาหลกสตร

การรางหลกสตรการพฒนาหลกสตร

การรางหลกสตร (Curriculum Planning) เปนการจดท าหลกสตรรวมทงกระบวนการตาง ๆ ทเกยวของกบการจดท าหลกสตร ซงไมรวมถงการผลตเอกสารส าหรบผเรยน (สงด อทรานนท, 2532: 350)

ระบบการรางหลกสตร - วเคราะหขอมลพนฐาน- ก าหนดจดมงหมายของหลกสตร- คดเลอกและจดเนอหาสาระ- ก าหนดวธการประเมนผล- (อาจจะ) ทดลองใชหลกสตร- ประเมนหลกสตรกอนการน าไปใช- การปรบปรงหลกสตรกอนจะน าไปใช

การรางหลกสตรการพฒนาหลกสตร

ระบบการรางหลกสตร - วเคราะหขอมลพนฐาน- ก าหนดจดมงหมายของหลกสตร- คดเลอกและจดเนอหาสาระ- ก าหนดวธการประเมนผล- (อาจจะ) ทดลองใชหลกสตร- ประเมนหลกสตรกอนการน าไปใช- การปรบปรงหลกสตรกอนจะน าไปใช

ผลผลตจากการรางหลกสตรคออะไร ?

=

เอกสารหลกสตรเชน หลกสตรแกนกลางฯ / หลกสตรสถานศกษา

การน าหลกสตรไปปฏบต

การน าหลกสตรไปปฏบต (Curriculum Implementation) เปนกระบวนการทกระท าตอเนองจากกระบวนการรางหลกสตร เปนการน าหลกสตรไปสการเรยนการสอนภายในโรงเรยน (สงด อทรานนท, 2527: 349)

ระบบการใชหลกสตร- จดท าเอกสารประกอบหลกสตร- เตรยมบคลากร- บรหารและบรการหลกสตร- ด าเนนการสอนตามหลกสตร- นเทศการใชหลกสตร

สรปไดวา

การน าหลกสตรไปใช หมายถง

การน าหลกสตรทเปนแผนหรอเอกสารหลกสตรท

สรางขนสการปฏบตจรงหรอสการสอนตามท

หลกสตรก าหนดไว

สภาพการณของการน าหลกสตรไปใชจะปรากฏ

เปนสภาพของการด าเนนงานโดยรวมของ

สถานศกษาและสภาพการด าเนนงานของครท

เกดขนในหองเรยนดวย

แนวทางการน าหลกสตรไปใชควรเรมจากการจดสภาพแวดลอมในโรงเรยน

และนเทศใหครในโรงเรยนเขาใจหลกสตรทจะน าไปใช การจดอบรมใหครใน

ประจ าการถอเปนกจกรรมทส าคญทสด

การน าหลกสตรไปใช มหลกการ 8 ขอ 1. ผมสวนเกยวของทงเจาหนาทจากกระทรวงศกษาธการ ศกษานเทศก

ผบรหารสถานศกษาและครควรวางแผนและเตรยมการในการน าหลกสตรไปใช

2. คณะบคคลทงสวนกลางและสวนทองถนทจะตองท าหนาทประสานงานกนเปนอยางด ในแตละขนตอนในการน าหลกสตรไปใช

3. ทกฝายตองด าเนนการอยางเปนระบบเปนไปตามขนตอนทวางแผนและเตรยมการไว

การน าหลกสตรไปใช มหลกการ 8 ขอ 4. การน าหลกสตรไปใชจะตองค านงถงปจจยส าคญ ไดแก งบประมาณ วสดอปกรณ เอกสารหลกสตรตาง ตลอดจนสถานททจะเปนแหลงใหความรประสบการณตาง ๆ สงเหลานจะตองไดรบการจดเตรยมไวเปนอยางด และพรอมทจะใหการสนบสนนไดเมอไดรบการรองขอ

5. ครเปนบคลากรทส าคญในการน าหลกสตรไปใช ดงนนครจะตองไดรบการพฒนาอยางเตมทและจรงจง ตงแตการอบรมความร ความเขาใจทกษะและเจตคตเกยวกบการใชหลกสตร การตดตามประเมนการสอนของครอางเปนระบบ การพฒนาครเพอเพมประสทธภาพในการสอนโดยจดอบรมสมมนาเปนระยะพรอมเผยแพรเอกสารส าคญรวมถงการพาไปทศนศกษา

6. การน าหลกสตรไปใชควรจดตงใหมหนวยงานทมผช านาญการพเศษ เพอใหการสนบสนนและพฒนาครโดยการท าหนาทนเทศ ตดตามผลการน าหลกสตรไปใช และควรปฏบตงานรวมกบครอยางใกลชด

7. หนวยงานและบคลากรในฝายตางๆ ทเกยวของกบการน าหลกสตรไปใช ไมวาจะเปนสวนกลางหรอสวนทองถนตองปฏบตงานในบทบาทหนาทของตนอยางเตมทและเตมความสามารถ

8. การน าหลกสตรไปใชส าหรบผทมบทบาทเกยวของทกฝาย ทกหนวยงาน จะตองมตดตามและประเมนผลเปนระยะเพอจะไดน าขอมลตาง ๆ มาประเมนวเคราะห เพอพฒนาทงในแงการปรบปรงเปลยนแปลง และการวางแนวทางในการน าหลกสตรไปใช ใหมประสทธภาพดยงขน

ผเกยวของกบการน าหลกสตรไปใช

ใคร ? เกยวของกบการน าหลกสตรไปใชและ บทบาทเขาท าอะไร?

มบทบาทในการเผยแพรหลกสตรใหบคลากรของสถานศกษาเขาใจและน าหลกสตรไปใชไดถกตองตามเจตนารมณ

นกวชาการ หรอผพฒนาหลกสตรจากสวนกลางหรอกระทรวงศกษาธการ

ใคร ? บทบาทอะไร?

เปนผประสานงานระหวางนกวชาการจากสวนกลางกบครผใชหลกสตร มบทบาทในการนเทศตดตามผลการใชหลกสตร แนะน าชวยเหลอครและโรงเรยนในการใชหลกสตรไดตรงตามเปาหมาย

ศกษานเทศก

ผบรหารโรงเรยน บทบาทในการสรางสภาพแวดลอมของโรงเรยนใหสงเสรมการเรยนรตามหลกสตร ใหนโยบายทสงเสรมการจดการเรยนการสอนตามหลกสตร จดครผสอนใหรบผดชอบงานสอนตรงตามความรความสามารถ จดตารางเรยนตารางเวลาใหด าเนนการไดตามหลกสตรก าหนด สนบสนนใหครไดเพมเตมความรและพฒนาตนเอง

1

2

3

มบทบาทในการรวมประชมวางแผนการใชหลกสตร ใหน าแนะน าและก ากบตดตามใหครน าหลกสตรไปใชตามแผน จดหาสอการสอน เอกสารประกอบทสอดคลองกบหลกสตรเพอสงเสรมการสอนของคร รวมถงใหการนเทศแนะน าการสอนของครเพอการพฒนาการสอนใหบลผลตามหลกสตร

หวหนาสาขาวชาหรอกลมสาระการเรยนร

ใคร ? บทบาทอะไร?

มบทบาทในการวางแผนการสอน จดท าเอกสารประกอบหลกสตร เชน ใบงาน แบบฝกหด ออกแบบกจกรรมการสอน เชอมโยงเนอหาของหลกสตรเขากบเนอหาของทองถนและสรางโอกาสใหผเรยนน าไปใช

ครผสอน

4

5

ใคร ? บทบาทอะไร?

บคลากรฝายสนบสนนในโรงเรยน

มบทบาทในการชวยเหลอใหการสนบสนนทกฝายใหด าเนนการตามหลกสตรก าหนดอยางเรยบรอย เชน ฝายทะเบยนท ารายชอนกเรยน และจดตารางสอนรายวชาตาง ๆ ในแตละวน จดเบกงบประมาณในการท ากจกรรมการเรยนการสอน ฝายวชาการจดซอหนงสอ สอ ประกอบการสอนประจ ารายวชา และจดหองสมดของโรงเรยน

ผปกครอง มบทบาทในการสนบสนนโรงเรยน และใหความรวมรวมมอในการใหนกเรยนเขารวมและท ากจกรรมตามหลกสตร

บคคลในทองถน หรอปราชญชาวบาน

มบทบาทในการเปนวทยากรในการใหความรและประสบการณแกนกเรยนในเรองทตนเองมภมปญญาทงจากการประกอบอาชพและเรองราวในทองถนทสบทอดตอกนมา

6

7

8

การประเมนผลหลกสตรการประเมน คอ กระบวนการของวางโครงราง รวบรวมขอมล และจดหาขอมลทเปน

ประโยชนเพอการพจารณาตดสนทางเลอก (Stufflebeam et al., 1971 อางถงใน Arthur K. Ellis, James A. Mackey, Allen D. Glenn, 1987: 290)

กระบวนการตดสนคณคาของขอมลทเกบรวบรวมมาไดอยางมระบบโดยใชขอมลจ านวนมากจากแหลงตางๆ ของสงทจะประเมน และมการจดกระท ากบขอมลโดยการวเคราะหขอมล จดขอมลใหเปนระบบ จดเปนสารสนเทศในแตละเรอง แตสวนท าใหดงายและพรอมทจะน าไปใชในการตดสนได การประเมนจะชวยใหทราบถงคณภาพ คณคา และผลผลตของสงทตองการประเมน การประเมนเปนกระบวนการทไดมาจากการวด จากการวเคราะห และจากการตดสนคณคาโดยนยมเทยบกบเกณฑมาตรฐาน หรอเกณฑทผทรงคณวฒก าหนดไว (ลดดาวลย เพชรโรจน, 2545: 127)

การประเมนผลหลกสตรการประเมนหลกสตร คอ การตดสนความเหมาะสมหรอคณคาของหลกสตรหนง ๆ หรอบางสวนของ

หลกสตร ซงหมายรวมถงการรวบรวมขอมลเพอทจะใชในการตดสนความเหมาะสมของหลกสตร รายวชา หรอวสดอปกรณของหลกสตร (Curtis R. Finch, John R. Crunkilton, 1992: 266)

การรวบรวมและศกษาขอมล รวมทงการวเคราะหขอมลเพอตรวจสอบหลกสตรวามขอด จดออนในเรองใด รวมทงผลการใชหลกสตร และตดสนวาหลกสตรมคณคาบรรลตามเปาหมายทก าหนดไวหรอไม (วชย วงษใหญ, 2536: 201)

การพจารณา เปรยบเทยบ และตดสนเกยวกบองคประกอบตางๆ ในระบบหลกสตร วามความสมพนธกนอยางไร มความสอดคลองระหวางมาตรฐาน ความมงหวงและการปฏบตจรงเพยงใด หลกสตรนนมประสทธภาพเพยงใด มผลกระทบอยางไร ทงนเพอจะน าขอมลดงกลาวมาใชปรบปรงหลกสตรนนใหดขน (บญชม ศรสะอาด, 2546: 95)

กระบวนการหาค าตอบวาหลกสตรมสมฤทธผลตามจดมงหมายทก าหนดไวหรอไม มากนอยเพยงใด โดยมการวดการเกบรวบรวมขอมล และวเคราะหขอมลจากหลายองคประกอบ และน าเสนอขอมลเพอตดสนใจหรอการเปลยนแปลงหรอปรบปรง หรอเลอกวธใหม (ลดดาวลย เพชรโรจน, 2545: 127 -128)

การประเมนผลหลกสตร

1.การประเมนเพอปรบปรงหลกสตร 2.การประเมนเพอสรปผล(วชย วงษใหญ, 2537: 217)

1. เพอหาคณคา2. เพอตดสน3. เพอวดผล(ทศนา แขมมณ, 2545: 134)

1. เพอหาทางปรบปรงแกไขสงบกพรองทพบในองคประกอบตางๆ ของหลกสตร

2. เพอหาทางปรบปรงแกไขระบบการบรหารหลกสตร การนเทศก ากบดแล และการจดกระบวนการเรยนการสอนใหมประสทธภาพยงขน

3. เพอชวยในการตดสนใจของผบรหารวา ควรใชหลกสตรตอไปอก หรอควรยกเลกการใชหลกสตรเพยงบางสวน หรอยกเลกทงหมด

4. เพอตองการทราบคณภาพของผเรยนซงเปนผลผลตของหลกสตรวามการเปลยนแปลงพฤตกรรมไปตามความมงหวงของหลกสตรหลงจากผานกระบวนการทางการศกษามาแลวหรอไมอยางไร

(ใจทพย เชอรตนพงษ, 2539: 192)

จดมงหมายของการประเมนหลกสตร

การประเมนผลหลกสตร

ระบบการประเมนผลหลกสตร

- ประเมนผลสมฤทธของหลกสตร- ประเมนระบบหลกสตร

พจารณาความกาวหนาของผจบหลกสตร หรอผลสมฤทธทางการเรยน

พจารณาองคประกอบทเกยวของทงหมดในการด าเนนงานของหลกสตรนน

การประเมนผลหลกสตรการประเมนหลกสตรแตละระยะมความแตกตางกน คอ (วชย วงษใหญ, 2536: 202)

คอระยะท 1 กอนการน าไปใช ลกษณะการประเมนมงเนนการตรวจสอบความพรอม

และคณภาพของหลกสตรระยะท 2 ระหวางด าเนนการ ลกษณะการประเมนมงเนนดความกาวหนาของ

ผลการใชหลกสตรใชหลกสตรจรงแตละระยะระยะท 3 หลงการใชหลกสตร ลกษณะการประเมนจะดภาพรวมของระบบ

หลกสตร การวางแผนครบวงจรของหลกสตร ระบบการบรหารจดการ การนเทศก ากบดแลผลผลตของหลกสตร รวมทงระเมนคณคาของหลกสตร

มการประเมนเกดขนตรงไหนบาง ?ขอมลพนฐาน- ประวตและปรชญาการศกษา- สงคมและวฒนธรรม- ความรเกยวกบผเรยน- ทฤษฎการเรยนร- ธรรมชาตของเนอหาสาระ

ระบบการรางหลกสตร - วเคราะหขอมลพนฐาน- ก าหนดจดมงหมายของหลกสตร- คดเลอกและจดเนอหาสาระ- ก าหนดวธการประเมนผล- (อาจจะ) ทดลองใชหลกสตร- ประเมนหลกสตรกอนการน าไปใช- การปรบปรงหลกสตรกอนจะน าไปใช

ระบบการใชหลกสตร- จดท าเอกสารประกอบหลกสตร- เตรยมบคลากร- บรหารและบรการหลกสตร- ด าเนนการสอนตามหลกสตร- นเทศการใชหลกสตร

ระบบการประเมนผลหลกสตร

- ประเมนผลสมฤทธของหลกสตร- ประเมนระบบหลกสตร

การปรบปรงแกไขทมา: ระบบการพฒนาหลกสตร (สงด อทรานนท, 2527: 35)