ข้อเสนอเพื่อการปฎิรูปประเทศไทย

ขอเสนอเพอการปฏรปประเทศไทย

โดย สถาบนออกแบบอนาคตประเทศไทย

ขอเสนอเพอการปฏรปประเทศไทย

ประเทศไทยทกวนนประสบปญหาในหลากหลายดานซงเกยวโยงเชอมตอกนเปน

ปญหาของระบบทงระบบสามารถกลาวไดวาประเทศนนมปญหา“การเมองทจรตเศรษฐกจ

เหลอมลำา สงคมไมเปนธรรม” ทงหมดนสงผลกระทบตอการพฒนาประเทศในภาพรวม

กระทบโดยตรงตอคณภาพชวตของคนไทยทกคน ซงหากปลอยใหตนตอของปญหาเหลา

นดำาเนนไปโดยไมหาทางแกไข กจะยงฝงรากลกลงไปในสงคมจนกลายเปนวฒนธรรมและ

คานยมทผดๆ ทงหมดนเปนเหตผลนำามาซงการจดทำาขอเสนอปฏรปของสถาบนออกแบบ

อนาคตประเทศไทย(FIT)

การจดทำาขอเสนอการปฏรปในครงน จะครอบคลมปญหาดานการเมอง เศรษฐกจ

และสงคม ซงหากวเคราะหปญหาในเชงลกแลวจะพบวาประเทศไทยนนมปญหาตงแตจดเรม

ตนของการบรหารประเทศ นนคอการเลอกตง ซงเปนกระบวนการทนำาไปสการไดมาซงผท

มอำานาจในการบรหารประเทศ และในปจจบนโครงสรางการบรหารภาครฐมสภาพการกระ

จกตวของอำานาจและผลประโยชน เปนทมาของการทจรต คอรรปชน ความเหลอมลำา และ

ความไมเปนธรรม ในขณะเดยวกนสอและการศกษาทขาดคณภาพยงมอทธพลสงมากตอ

พฤตกรรมของบคคลสงผลกระทบตอปญหาสงคมไทยในภาพรวม

เมอพจารณาความยดโยงของปญหาทงระบบแลว ทางสถาบนฯจงมความเหนวา

ประเทศไทยจำาเปนอยางยงทตองมการปฏรปอยางเรงดวน โดยแบงขอเสนอออกเปน 7 ดาน

ทสำาคญไดแก

1. การปฏรปเพอขจดการทจรตคอรรปชน

2. การปฏรปการเลอกตง

3. การปฏรประบบบรหารงานภาครฐและรฐวสาหกจ

4. การปฏรประบบเศรษฐกจและความเหลอมลา

5. การปฏรปกระบวนการยตธรรม

6. การปฏรปการศกษาและ

7. การปฏรปสอ

สารบญ

บทท หวขอ หนาท

ขอเสนอเพอการปฏรปประเทศไทย……………………………………..i

สารบญ……………………………………………………………….. i i

1 การปฎรปเพอขจดการทจรตคอรรปชน..…………………..…...... . . . .1

2 การปฏรปการเลอกตง………………………………………………..13

3 การปฏรประบบบรหารงานภาครฐและรฐวสาหกจ……………………..25

4 การปฏรประบบเศรษฐกจและความเหลอมลำา………………………....33

5 การปฏรปกระบวนการยตธรรม……………………………………...50

6 การปฏรปการศกษา………………………………………………....57

7 การปฏรปสอ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .70

1

บทท 1 การปฏรปเพอขจดการทจรต คอรรปชน

2

1.1 ภาพรวมปญหา

การทจรต คอรรปชน เปนปญหาอนดบ 1 ทประชาชนสวนใหญใหความสนใจ เปน

ปญหาทถกมองวาเปนรากเหงาของปญหาและเปนจดเรมตนของปญหาหลายๆอยาง การ

ทจรต คอรรปชนทำาใหประเทศไทยเปรยบเสมอนหลมดำาของอาเซยน หลายๆ องคกรไดม

การประเมนมลคาความเสยหายทเกดจากการทจรตคอรรปชนตอประเทศอยทประมาณ3

แสนลานบาทตอปคดเปนสดสวนรอยละ2ของรายไดประชาชาตหากเงนจำานวนมากขนาด

นไมสญเสยไปกบการทจรต จะสามารถนำาเงนจำานวนนมาใชเพอการพฒนาประเทศไทยให

เจรญกาวหนาไดอยางมากโดยเงนจำานวนนสามารถนำาไปใชเพอ

• จางครประมาณ15,000บาทตอเดอนได1,500,000คน

• สรางโรงเรยนมธยมศกษาขนาดใหญในตางจงหวดไดเพมประมาณ5,000แหง

• สรางโรงพยาบาลประมาณ200เตยงได177แหง

• สรางถนนทางหลวงชนบทได60,000กโลเมตร

• สรางรถไฟฟาได4สาย

• ทำาโครงการรถไฟรางคครอบคลมทวประเทศ

นอกจากนการทจรตคอรรปชนสงผลใหประเทศไทยขาดความนาเชอถอและกลาย

เปนประเทศทสญเสยความสามารถในการแขงขน โดยเฉพาะการแขงขนในการดงดดเมดเงน

เขามาลงทนเมอเปรยบเทยบกบประเทศอนๆ ในอาเซยน มลคาการลงทนโดยตรงจากตาง

ประเทศในอาเซยนเตบโตขนโดยภาพรวมรอยละ30จาก85,631ลานเหรยญดอลลารสหรฐ

ในปพ.ศ.2550มาเปน111,294ลานเหรยญดอลลารสหรฐ ในปพ.ศ.2555บงบอกถง

ความนาลงทนและทศทางการเตบโตของเศรษฐกจในภมภาคน แตสำาหรบประเทศไทยกลบ

มทศทางทตรงกนขาม การลงทนทางตรงจากตางประเทศของไทยปรบลดลงจาก 11,359

ลานเหรยญดอลลารสหรฐ ในปพ.ศ.2550 เหลอเพยง8,607ลานเหรยญดอลลารสหรฐ

ในปพ.ศ.2555หรอลดลงรอยละ24นอกจากนสวนแบงทางการตลาดของประเทศไทยยง

ลดลงจากรอยละ13เหลอเพยงรอยละ8

3

ตารางท1.1เปรยบเทยบมลคาการลงทนโดยตรงจากตางประเทศ(ลานเหรยญสหรฐ)

ประเทศสมาชกอาเซยน

การลงทนโดยตรงจากตางประเทศ(ลานเหรยญสหรฐ)2007 2012เปลยนแปลง

สงคโปร 46,972 56,651 21%

อนโดนเซย 6,928 19,853 187%

มาเลเซย 8,595 10,074 17%

ไทย 11,359 8,607 -24%

เวยดนาม 6,700 8,368 25%

ฟลปปนส 2,916 2,797 -4%

เมยนมาร 710 2,243 216%

กมพชา 867 1,557 80%

บรไน 260 850 227%

ลาว 324 294 -9%

รวม 85,631 111,294 30%

Source:UNCTAD,FDI-TNC-GVCInformationSystem,FDIdatabase

ประเทศไทยเคยมสดสวนการลงทนทางตรงเปนอนดบ 2 ของอาเซยน รองจาก

ประเทศสงคโปรเพยงประเทศเดยวแตปจจบนกลายมาเปนอนดบ4รองจากประเทศสงคโปร

อนโดนเซยและมาเลเซยในขณะทประเทศอนโดนเซยและสหภาพเมยนมารกลบมการขยายตว

ดานการลงทนจากตางชาตอยางกาวกระโดด

ในการประเมนของ World Economic Forum ถงปจจยทเปนอปสรรคตอการ

ลงทน และการทำาธรกจในประเทศไทยพบวา ปญหาอนดบ 1 คอการคอรรปชน และเมอ

เปรยบเทยบสถานการณปญหาการทจรตคอรรปชนกบประเทศอนๆพบวาอนดบความนา

เชอถอในการตอตานคอรรปชนของไทยโดยองคกรเพอความโปรงใสสากล(Transparency

International) นน ประเทศไทยถกจดอนดบลดลงมาโดยลำาดบ โดยสองปทผานมา ลดลง

กวา20อนดบจากอนดบอยในอนดบท80มาเปนอนดบท102ของโลก

4

1.2 กระบวนการคอรรปชน

กระบวนการคอรรปชนของประเทศไทยในปจจบนอาจจำาแนกไดเปน 6 รปแบบ

ประกอบไปดวย

การคอรรปชนทเกยวของกบนกการเมองและขาราชการทใชอำานาจรฐ

1. การทจรตเชงนโยบายการออกนโยบายของผบรหารราชการแผนดนมการเออประโยชน

ตอกลมใดกลมหนง เออประโยชนทางธรกจ หรอแมกระทงเออประโยชนในทางการเมอง เชน

นโยบายประชานยมหลายนโยบายซงนำาไปสการทจรตเชงนโยบาย

2. การเบยดบงหรอปลนทรพยากรของแผนดน ในสมยกอนนนปญหาหลกคอเรองการเขา

ครอบครองทดนของรฐโดยผดกฏหมาย แตในปจจบนปญหาไดถกพฒนาไปยงเรองคลน

ความถและทรพยากรสาธารณะตางๆซงไดถกเบยดบงเพอประโยชนของคนบางกลม

การคอรรปชนทเกยวของกบภาคธรกจในกจกรรมทมสวนเกยวของกบกบภาครฐ

3. การซอความไดเปรยบ การนำาเงนใหแกผมอำานาจเพอใหตนสามารถมโอกาสทดกวาค

แขงขนในการทำาธรกจทเกยวของกบรฐเชนการลอคสเปคและการกำาจดคแขง

4. การฮว การแบงงานกนรบผลประโยชนในภาคธรกจดวยกน ไมแขงขนกนเสนอสงทด

ทสด ไมแขงขนกนเสนอราคาตำาทสดสำาหรบภาครฐ แตเปนการตกลงกนระหวางภาคธรกจ

หรอนกการเมองทเกยวของเพอแบงปนผลประโยชน

5. การซอความสะดวก การตดตอกบหนวยงานตางๆ ของภาครฐ จำาเปนจะตองขอใบ

อนญาตหรอขอทจะดำาเนนการอยางหนงอยางใด แตเมอไมไดรบความสะดวก ลาชา หรอ

ถกกลนแกลงให ไมสามารถเดนหนาประกอบธรกจการงานไดตามปกต จงมขนตอนการตด

สนบนเพอซอความสะดวกสบายขน

5

การคอรรปชนอนๆ

6. การซอผดเปนถก เมอกระทำาความผดไปแลว กทจรตโดยการใชเงนใหกบผทเกยวของ

ในกระบวนการ ทำาสงทผดใหกลายเปนถก ซงเกดขนตงแตการขบรถฝาไฟแดง การจายเงน

ใหเจาหนาททเกยวของแทนการเสยคาปรบใหทางราชการ ไปจนถงปญหาการตดสนบนใน

กระบวนการยตธรรมขนตอนตางๆ

1.3 ขอเสนอการปฏรปเพอขจดปญหาทจรต คอรรปชน 20 มาตรการ 4

ดาน

ขอเสนอการปฏรปเพอขจดปญหาทจรต คอรรปชน ฉบบนรวบรวมมาตรการเพอ

แกไขปญหาอนเกดจากการทจรต คอรรปชน ในประเทศไทยอยางรอบดาน ครอบคลมการ

ปองกน การปราบปราม ความโปรงใส และการปลกจตสำานก รวมทงหมด 20 มาตรการ

ดานท1ปองกน

• มาตรการท1

ตรา พ.ร.บ. การอำานวยความสะดวกในการพจารณาอนญาตของทางราชการ

พ.ศ. … เพอแกปญหาการทจรต ทเปนลกษณะการซอความสะดวกโดยเฉพาะ โดยม

วตถประสงคเพอทำาใหการบรการและการอนญาตของราชการมขนตอนระยะเวลาและหลก

เกณฑทชดเจน และหากเจาหนาทภาครฐไมสามารถปฏบตตามเงอนไขเวลาทระบไว จะตองม

บทลงโทษ


ยกระดบระเบยบการจดซอจดจางขนเปนกฎหมาย โดยมประเดนสำาคญทตองมการ

ระบหลกเกณฑใหชดเจนดงน

oการกำาหนดราคากลางทจะตองเปดเผยราคาและวธการคำานวณราคาซง

ราคากลางควรจะสะทอนตนทนทเปนธรรม

6

oการจดซอบรการหรอสงทจบตองไมไดเชนการจางทปรกษาตองมหลก

เกณฑการจางทชดเจน

oการจดซอจดจางงานดานเทคโนโลยสารสนเทศทงหมด(IT)

oการวาจางเพอจดงานอเวนทและการจางออแกไนเซอร

oการเพมการแขงขนและลดการกดกนผประกอบการทมคณภาพและ

มศกยภาพทจะทำางานใหกบทางราชการได

โดยกฎหมายฉบบนจะเปนการตอยอด พ.ร.บ. ความผดวาดวยการสมยอมกนใน

การเสนอราคาตอรฐ


การลดการใชดลพนจของทางราชการและเพมการตรวจสอบการใชจายเงนงบ

ประมาณทยงปราศจากหลกเกณฑทรดกมเพยงพอ


ลดขนาดภาครฐ เพมอำานาจประชาชน เพราะการทจรตเกดขนจากการใชอำานาจ

โดยในปจจบน มการใชอำานาจของภาครฐ ภาคราชการ โดยไมจำาเปน โดยเฉพาะในสวน

งานทไมเกยวของกบการใหใบอนญาตใหพนจากอำานาจรฐ


การจดระเบยบการโฆษณาของภาครฐโดยม2ประเดนทสำาคญคอ

oทรพยากรของประเทศถกใช ในการโฆษณาทไมไดกอใหเกดประโยชนตอ

สวนรวมเชนปายตางๆทเนนการประชาสมพนธนกการเมองมากกวาการ

ใหขอมลแกสวนรวม

oสอมวลชนบางกลมไมกลาตรวจสอบการใชงบประชาสมพนธและการ

โฆษณาของหนวยงานภาครฐ ซงตามบทบญญตของรฐธรรมนญไม

อนญาตใหหนวยงานของรฐอดหนนสอเพราะตองการใหสอสามารถทำา

งานไดอสระ อยางไรกตามในปจจบน บทบญญตขอนถกตความเพยงวา

ไมอนญาตใหหนวยงานของรฐจดสรรงบประมาณใหสอ โดยตรง

7

ซงมการหาวธหลกเลยงขอกฎหมายโดยการวาจางเหมาใหบรษทเอกชน

ทำาโครงการประชาสมพนธหนวยงานตางๆ ของรฐ และบรษทเอกชนก

นำาเงนท ไดรบจากการวาจางไปใหกบสออกทอดซงสงผลใหสอท ไดรบ

งบประมาณไมปฏบตหนาทในการตรวจสอบการทจรตของภาครฐ


หามเจาหนาทในกระบวนการยตธรรม ทงตำารวจ และอยการ ดำารงตำาแหนง

กรรมการในรฐวสาหกจ เพราะอาจจะเกดผลประโยชนทบซอนขน โดยเฉพาะเมอเกดปญหา

ขนในขอพพาทหรอการตรวจสอบและดำาเนนคดเกยวกบหนวยงานนนๆ


จดใหมการประเมนความเสยงดานคอรรปชนเมอมการจดทำานโยบายหรอโครงการ

ขนาดใหญ ดงเชนท คณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต (ป.ป.ช.) เคย

ทกทวงรฐบาลนางสาวยงลกษณชนวตรถงการดำาเนนการนโยบายจำานำาขาววาจะทำาใหเกด

การทจรตสงมาก วตถประสงคหลกสำาหรบขอเสนอน เพอให ป.ป.ช. มอำานาจและ

บทบาทในการปองกนการทจรต คอรรปชน ของรฐบาลและหนวยงานของรฐใหมากขน และ

หาก ป.ป.ช. ประเมนแลววานโยบายนนๆ มความเสยงตอการเกดทจรต แตคณะรฐมนตร

หรอรฐบาลยงยนยนในการดำาเนนนโยบายหากเกดการทจรตในภายหลงไมวาจะในระดบใด

กตามคณะรฐมนตรผอนมตจะตองรวมรบผดชอบดวย

ดานท2ปราบปราม


ปรบปรงกฎหมายทเกยวของกบการปราบปรามการทจรตใน6ประเดน คอ

oกำาหนดใหประชาชนเปนผเสยหายในคดทจรต เพราะการทจรตสราง

ความเสยหายและผลกระทบตอประชาชนทกคน ซงเปนการเบยดบงภาษ

และทรพยากร สงผลใหประชาชนใชสาธารณปโภคทไมมคณภาพ แต

เนองจากปจจบนประชาชนทวไปไมสามารถเปนผฟองรองคดทจรตได

8

เพราะไมใชผเสยหายหรอคกรณโดยตรง

oแกไขกฎหมายใหคดการทจรตนนไมมอายความ

oพฒนากระบวนการพจารณาคดการทจรตใหมความกระชบรวดเรว

ตงแตขนตอนการไตสวนของป.ป.ช.จนถงกระบวนการพจารณาของศาล

oกำาหนดใหคดการทจรตเปนคดทมโทษหนกและไมมการรอลงอาญา

oมมาตรการคมครองพยานอยางทวถงและครอบคลมกลมบคคลทก

สาขาอาชพ

o การกระทำาใดของเจาหนาทของรฐดงตอไปน ไมวาจะกระทำาโดยทางตรง

หรอออมถอวาเปนการกระทำาความผดเกยวกบการขดกนระหวาง

ประโยชนสวนบคคลและประโยชนสวนรวม

1.การใชประโยชนจากขอมลภายในของรฐทยงเปนความลบอย

2.การใชประโยชนจากทรพยสนของรฐ

3. การรเรม เสนอ จดทำาหรออนมตโครงการของรฐ เพอเออประโยชนของ

ตนเองหรอพวกพอง

4.การใชอทธพลและอำานาจของเจาหนาทรฐโดยมชอบเชน

4.1. การอนมต อนญาต รบจดทะเบยน หรอใหสทธประโยชนท

สามารถคำานวณเปนเงนได

4.2. การใหสมปทาน ทำาสญญา หรอทำานตกรรม เพอประโยชน

ตอบคคลใดบคคลหนง

4.3.การบรรจแตงตงเลอนขนเงนเดอนโอนยายหรอใหเจาหนาท

ของรฐในการบงคบบญชาหรอการดแลพนจากตำาแหนงหนาท

4.4.การไมแจงความหรอรองทกขตามประมวลกฎหมายวธ

พจารณาความอาญา

5. การรบของขวญ ของทระลก เงน ทรพยสนหรอประโยชนในรปแบบใดก

ตามทสามารถคำานวนเปนเงนไดหรอมมลคาจะตองรายงานตอป.ป.ช.หาก

9

เจาหนาทรฐกระทำาการในสงทกลาวมาขางตนนตองถอวามความผดและจะ

ตองสงเรองใหกบป.ป.ช.ไตสวนและดำาเนนการพจารณาลงโทษอก ทงยง

ถอวาเปนเหตใหถกถอดถอนจากตำาแหนงหนาทได


การปรบปรงกฎหมายใหสอดคลองกบมาตรฐานสากลโดยเฉพาะ

oUnited Nations Convention against Corruption (UNCAC)

อนสญญาวาดวยการตอตานคอรรปชนของสหประชาชาต ซงประเทศไทย

เขาเปนภาคเมอ พ.ศ. 2554 แตยงไมมการสานตอเพอออกกฎหมายให

เปนไปตามอนสญญาดงกลาวโดย รฐบาลนางสาวยงลกษณ ชนวตร ซง

หากสามารถผลกดนเปนกฎหมายแลว จะมมาตรการทครอบคลมถงการ

ตดตามเอาทรพยสนท ไดจากการกระทำาความผดในตางประเทศดวย

oUnited Nations Office on Drugs and Crime (UNODC) เปน

สำานกงานดานปราบปรามยาเสพตดและอาชญากรรมของสหประชาชาต

ซงมชดเครองมอทกำาหนดใหแตละประเทศมมาตรการการเปดเผยขอมล

เพอความโปรงใส และ มาตรการเกยวของกบองคกรทจะบงคบใชกฎหมาย

ฯลฯ

oOrganisation for Economic Co-operation and Development

(OECD)มแนวทางเกยวกบการแกปญหาการตดสนบนโดยเฉพาะอยางยง

สำาหรบโครงการทมผประกอบการจากตางประเทศเขามาเกยวของ


เพมอำานาจและศกยภาพของป.ป.ช.ในงานดานการสบสวนเพอใหสามารถทำางาน

เชงรกและมความรวดเรวมากขนและเพอเพมโอกาสทป.ป.ช.สามารถดำาเนนการและลงโทษ

กบผทจรตไดอยางในตางประเทศ


เชอมโยงงานของสำานกงานการตรวจเงนแผนดน (สตง.) และผตรวจการแผนดนเขา

10

กบหนวยงานปราบปรามการทจรต

oสตง.มหนาทในการตรวสอบการจายเงนแผนดนซงขอมลจะเปนประโยชน

ในการตดตามตรวจสอบและการปราบปรามการทจรตได

oผตรวจการแผนดนดำาเนนการอนเกยวของกบกระบวนการการถอด

ถอน ในกรณทมการใชอำานาจในลกษณะทขดกบประมวลจรยธรรมอยาง

รายแรงซงเปนการทจรตโดยการใชอำานาจในทางทผด


การตรวจสอบภาษยอนหลงนกการเมอง และผบรหารระดบสงของหนวยงานรฐ

การแสดงบญชทรพยสนและขอมลการเสยภาษตอ ป.ป.ช. นน ควรนำาขอมลการเสยภาษ

ยอนหลงมาพจารณาวา ทรพยสนทนกการเมองและผบรหารระดบสงของหนวยงานรฐถอ

ครองอยมความสมเหตสมผลหรอสอพรธวารำารวยผดปกตหรอไม

ดานท3โปรงใส


จดทำาขอตกลงคณธรรมในการจดซอจดจาง ระหวางหนวยงานของรฐและภาค

เอกชนผสนใจ เสนอการดำาเนนงานโครงการ เพอใหมการเปดเผยขอมลตอสาธารณะ โดย

ภาครฐจะตองเปดเผยขอมล เชน มาตรฐานราคาตนทน รายชอผมความสามารถในการ

ดำาเนนโครงการ และในทกกระบวนการจะตองมผสงเกตการณทเปนอสระ อกทงสามารถนำา

ขอมลเหลานมาเปดเผยตอสาธารณะ ซงจะชวยใหการตรวจสอบในเรองของการจดซอจด

จางมความเขมขนมากยงขน


กำาหนดใหรฐวสาหกจมมาตรฐานการเปดเผยขอมลเทยบเทากบบรษทจดทะเบยน

ในตลาดหลกทรพยและอยภายใตพ.ร.บ.การแขงขนทางการคา


แกไขพ.ร.บ.ขอมลขาวสารของราชการพ.ศ.2540

11

o หนวยงานของรฐจะตองเปดเผยขอมล เชน การทำาสญญาสมปทาน ให

ประชาชนสามารถเขาถงและตรวจสอบได

oประชาชนและหนวยงานตรวจสอบสามารถขอขอมลจากหนวยงานของ

รฐไดโดยไมมขอยกเวน เชน การอางถงการกระทบตอความมนคง หรอ

กระทบตอความลบทางการคา และการอางถงเหตผลดานความมนคง จะ

อนญาตเฉพาะหนวยงานทปฏบตงานดานความมนคงของประเทศเทานน

เชนสภาความมนคงเปนตน

o กำาหนดมาตรการคมครองกรณทมการเปดเผยขอมลขาวสารซงอาจจะ

ผดกฎหมาย แตเมอเปดเผยแลวจะเปนประโยชนตอสาธารณะในการรกษา

ผลประโยชนของประเทศ


การเพมความเขมขนในการเปดเผยขอมล ทรพยสน และผลประโยชนทางธรกจของ

ผบรหารระดบสงในภาครฐ ทงในราชการและรฐวสาหกจ โดยจะตองแสดงบญชทรพยสน

และหนสน เปดเผยตอสาธารณะดงเชนการปฎบตสำาหรบนกการเมอง นอกจากนนกการ

เมองและผบรหารระดบสงในภาครฐตองแสดงผลประโยชนทางธรกจของตน เพอใหประชาชน

รบรวาบคคลเหลานเกยวของกบธรกจอะไรบางและดำารงตำาแหนงใดในธรกจเหลานน เพอ

ประโยชนในการตดตามตรวจสอบ

ดานท4ปลกจตสำานก


ขยายผลหลกสตรโตไปไมโกง ซงเปนเรองพนฐานสำาคญในการปลกฝงคานยมทถก

ตองในหมเดกและเยาวชน


การสนบสนนการวจยทเกยวของกบการคอรรปชน เพอใหเกดการวจยในเชง

ลกมากขน และสามารถแกปญหาไดอยางถกตอง โดยการวจยอาจนำามาซงขอมลและราย

12

ละเอยดทเกยวของกบการทจรต คอรรปชน เชน จำานวนเงนทภาคธรกจตองจายสนบน

อตราการจายและหนวยงานทไดรบสนบน


จดตงหนวยงานเฝาระวงการคอรรปชน Policy Watch/Corruption Watch โดย

อาจตงในสถาบนการศกษาตางๆและมการดำาเนนงานอยางอสระ


การจดตงกองทนสนบสนนการตอตานคอรรปชนภาคประชาชน สนบสนนองคกร

ตางๆ ทงททำางานดานการตดตามตรวจสอบการทจรต เพอสงเสรมงานดานการปราบ

ปรามการทจรตคอรรปชนของภาคประชาชน

13

บทท 2 การปฏรปการเลอกตง

14


ประเทศไทยในขณะนอยในสภาวะบอบชำาทางการเมองเปนอยางมาก ระบอบ

ประชาธปไตยถกนำามาเปนเครองมอและขออางในการกระทำาการเพอผลประโยชนของตน

และพวกพอง สภาผแทนราษฎรถกครอบงำาโดยเสยงขางมากและกระทำาการตามอำาเภอใจ

โดยอางความเปนผแทนทมาจากการเลอกตงองคกรอสระตางๆกถกแทรงแซงในการปฏบต

หนาทจนไมมผ ใดหรอหนวงงานใดสามารถตรวจสอบการทำางานของรฐบาลได อำานาจทน

ครอบงำาการเลอกตง มการใชนโยบายประชานยมอยางสดขวโดยมไดคำานงถงความเปนไป

ไดจรงหรอผลทจะตามมา

นายโคฟ อนนน อดตเลขาธการสหประชาชาต ไดใหความเหนวา งบประมาณท

มหาศาลของภาครฐมผลกระทบตอความเปนประชาธไตยได โดยเฉพาะความเสมอภาค

ทางการเมอง การเคารพสทธของคะแนนเสยง และการแกปญหาสงคมอยางสงบ โดยเฉพาะ

ถาการเลอกตงเปนไปอยางไมโปรงใส นกการเมอง ขาราชการ และองคกรอสระตางๆ ขาด

ความรบผดชอบ เทากบเปนการไมยอมรบการมสวนรวมและแสดงความคดทางการเมอง

อยางเทาเทยมกน สงผลใหความเชอมนของประชาชนในการเลอกตงหมดไป และรฐบาลกจะ

ขาดความชอบธรรมในการบรหารประเทศซงเทากบวาระบอบการเมองทไดมาจากการเลอก

ตงไมมประสทธภาพและประสทธผลแตอยางใด นอกจากนนายโคฟ อนนน ยงมความเหน

อกวา การเลอกตงอยางโปรงใสเปนปญหาทางการเมอง อำานาจและการแขงขนทางอำานาจ

นนจะตองไดรบการควบคม รฐบาลไมใชมหนาทแคทำาใหเกดสถาบนทางการเมอง แตนกการ

เมองจะตองเคารพและรวมกนปกปองการทำางานขององคกรอสระ กรรมการการเลอกตง ผ

พพากษาและศาลดวย

บทความหนงของนตยสาร The Economist เขยนถงปญหาของระบอบ

ประชาธปไตยไดกลาวในสวนหนงถงผลกระทบของนโยบายประชานยมวาในยคโลกาภวฒน

นกการเมองนนมบทบาทมากขน โดยเฉพาะมอำานาจในการใหคณใหโทษทงในดานการคา

ระหวางประเทศและการหมนเวยนของเงนงบประมาณ จนอาจทำาใหนกการเมองเหลานนไม

15

สามารถรกษาสญญาทเคยใหไวกบประชาชนทเลอกเขาเขามาบรหารได และทายทสดกบดก

ใหญของผทใชนโยบายประชานยมในการหาเสยงนนคอประชาชนทเลอกผนำาของเขาเขามา

เองเนองจากรฐบาลทมาจากการเลอกตงนนเคยชนกบการขาดทนในการใชงบประมาณและ

การกยมเงนมาเพอทจะใชในการทำานโยบายประชานยมระยะสน และมองขามการลงทนทม

ประสทธภาพในระยะยาว

การลมเหลวในระบอบประชาธปไตย บอยครงเกดจากการใหความสำาคญกบการ

เลอกตงมากเกนไปจนละเลยองคประกอบอนๆ ทจะตองมในระบอบประชาธปไตย อำานาจ

ของรฐบาลจำาเปนจะตองไดรบการตรวจสอบ และประชาชนจะตองมสทธในการรวมกลม

และแสดงความคดเหนอยางเสร ประเทศทประสบความสำาเรจในการมระบอบประชาธปไตย

จำาเปนจะตองมระบบถวงดลปองกนการใชสทธของการชนะเลอกตงและเสยงขางมากในสภาฯ

ในการกระทำาอะไรกไดตามทรฐบาลตองการ ตวอยางในประเทศอนเดยและบราซลทสามารถ

ใชระบอบประชาธปไตยมาไดจนถงทกวนนเพราะมการตงเพดานการใชอำานาจของรฐบาลและ

การอนญาตใหมสวนรวมภาคประชาชน

บทความเดยวกนจากนตยสาร The Economist ยงใหความเหนวา สญญาณ

แรกทประชาธปไตยกำาลงจะดงลงเหว หลายครงเกดจากผบรหารประเทศเหมเกรมในอำานาจ

ของตน และอางความชอบธรรมของเสยงขางมากในการบรหารประเทศ และการแกไขปญหา

ประชานยมทดทสดคอนกการเมองควรหยดการใหสญญาลอยๆแกประชาชน

สถาบนออกแบบอนาคตประเทศไทย (FIT) เลงเหนความจำาเปนอยางยงทจะมการ

ปฏรปทางการเมองซงหนไมพนการปฏรปการจดการเลอกตง เพราะถอเปนหนงในหลก

ของการนำามาซงผแทนราษฎรตามระบอบประชาธปไตย สงทสถาบนฯ นำาเสนอเพอปฏรป

การจดการเลอกตงนน เปนขอเสนอทตงอยบนพนฐานเงอนไขทจำากด โดยไมเปลยนแปลง

กฎหมายรฐธรรมนญหรอกฎหมายเลอกตงซงจะเปนกระบวนการทใชเวลามาก และเปนขอ

เสนอทสามารถปฏบตไดทนทหากไดรบความรวมมอจากผมสวนเกยวของทกภาคสวน จง

เสนอแนวทางการปฏรปการเลอกตงใน3ประเดนหลกไดแก

1. การบรหารจดการของคณะกรรมการการเลอกตง

16

2. การบรหารจดการใหมการแขงขนทเปนธรรม

3. การบรหารจดการหนวยเลอกตงและการเลอกตงลวงหนา

2.2 ขอเสนอการปฏรปการเลอกตง

ประเดนท1การบรหารจดการของคณะกรรมการการเลอกตง

สถานการณและปญหาในปจจบน

• คณะกรรมการการเลอกตงใชเวลายาวนานมาก ในการมมตเพอใหเพกถอนสทธผสมคร

รบเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎร ในบางกรณคณะกรรมการการเลอกตงมมตหลงจาก

ทผสมครไดทำาหนาทสมาชกสภาผแทนราษฎรรวม 1 ป ทำาใหเกดความไมเปนธรรม ซงใน

ปจจบนคณะกรรมการการเลอกตงจะตองแจงความเหนพรอมสำานวนการสบสวนสอบสวน

ไปยงคณะกรรมการตรวจสอบตามพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญ วาดวยการเลอก

ตงฯมาตรา105เพอพจารณาวาความเหนดงกลาวเปนไปโดยชอบดวยกฎหมายหรอคณะ

กรรมการการเลอกตงกระทำาโดยเทยงธรรมหรอไม (โดยจะตองกระทำาใหเสรจภายใน 5 วน

แตมการเลอนเวลาออกไปหลายครง) สภาพปญหานทำาใหเกดทศนคตหรอวฒนธรรมของ

การ“ชนะไปกอน”ในหมนกการเมอง

• นอกจากนคณะกรรมการการเลอกตงมอำานาจในการออกระเบยบวาดวยการสบสวน

สอบสวนและการวนจฉยชขาด แตระเบยบคณะกรรมการการเลอกตงทมการประกาศใชใน

ปจจบนเปนเพยงขอกำาหนดเกยวกบงานธรการและขนตอนวธการยนคำารองคดคานเทานน

คณะกรรมการการเลอกตงยงไมไดออกระเบยบเพอวางหลกเกณฑและวธพจารณา รวมทง

ระยะเวลาในการดำาเนนการทเหมาะสม เปนธรรมตอผสมคร เรองการสงเพกถอนสทธเลอก

ตงตามทกฎหมายบญญต หรอสงใหมการเลอกตงใหมเมอมหลกฐานอนควรเชอไดวาการ

เลอกตงมไดเปนไปโดยสจรตและเทยงธรรมตามพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวา

ดวยคณะกรรมการการเลอกตงฯมาตรา10(12)แตอยางใด

17

• การใชดลพนจตามกฎหมายรฐธรรมนญพ.ศ.2550มาตรา236(6)และพระราชบญญต

ประกอบรฐธรรมนญวาดวยคณะกรรมการการเลอกตงฯมาตรา10(12)ยงไมมมาตรฐาน

ในการพจารณาวา หลกฐานอนควรเชอไดวาการเลอกตงฯ มไดเปนไปโดยสจรตและเทยง

ธรรมนน จะตองมบรรทดฐานและขอพจารณาอยางไร ในระยะหลงคณะกรรมการการเลอก

ตงได ใชแนวทางในการพจารณาการกระทำาความผดตามประมวลกฎหมายวธพจารณา

ความอาญามาตรา227ทำาใหโจทกตองมหนาทในการพสจนความผดหรอการกระทำาของ

จำาเลยวาไดกระทำาความผดตามฟองของโจทกหรอไม(BurdenofProof)แตเจตนารมณของ

รฐธรรมนญมาตรา 236(6) นนความสจรตและเทยงธรรมเปนเรองทพจารณาจากความนา

เชอถอของพยานหลกฐาน วานาเชอถอหรอไมเพยงใด เมอมหลกฐานอนควรเชอไดวาการ

เลอกตงนนไมสจรตและเทยงธรรม คณะกรรมการการเลอกตงจะตองใหผถกกลาวหามหนา

ทพสจนวาขอกลาวหาและพยานหลกฐานทเกยวของไมนาเชอถอ และ/หรอ มไดมการกระทำา

หรอมการกระทำาแตไมเปนความผด ในกรณทมการกระทำาเกดขนและตองพจารณาแตเพยง

วาการกระทำานนเปนความผดหรอไม หรอผถกรองมสวนรวมในการกระทำาหรอรเหนเปนใจ

หรอไม มใชตองมาพสจนหรอตองหาพยานหลกฐานเพมเตม ในกรณทมประจกษพยาน

ชดเจน หรอเมอมหลกฐานอนควรเชอได คณะกรรมการการเลอกตงฯ กสามารถมคำาสงได

ทนทโดยไมชกชา มใชเปนเรองทจะตองพสจนความผดตามประมวลกฎหมายอาญา เพราะ

ความสงสยตามประมวลกฎหมายอาญากบความนาเชอถอของพยานหลกฐานททำาใหการ

เลอกตงมไดเปนไปโดยสจรตและเทยงธรรม ตามรฐธรรมนญ พ.ศ. 2550 และตามพระราช

บญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยคณะกรรมการการเลอกตงฯ มาตรา 10(12) นนม

เจตนารมณกระบวนพจารณาและบทลงโทษทแตกตางกน

• กระบวนการในการสบสวนสอบสวนยงขาดความนาเชอถอ เพราะดำาเนนการโดยคณะ

กรรมการการเลอกตงจงหวดซงอาจมความสมพนธใกลชดกบผสมครบางราย หรออาจ

เกรงกลวอทธพลในพนท ประกอบกบการสบสวนสอบสวนยงเปนไปดวยความลาชา เปน

ผลทำาใหพยานหลกฐานตางๆ ทนาเชอถอไดวาการเลอกตงมไดเปนไปโดยสจรตและเทยง

ธรรม อาจสญหาย หรอ ถกตดออกจากสำานวน หรอ พยานบคคลถกขมขจนอาจกลบคำา

18

ใหการจนทำาให ไมสามารถดำาเนนคดเอาผดกบผกระทำาความผดไดเปนผลใหประชาชนขาด

ความเชอถอในกระบวนการสบสวนสอบสวนในปจจบนและไมใสใจทจะมาใหการเปนพยาน

แนวทางการปฏรปและขอเสนอแนะ

1. คณะกรรมการการเลอกตงควรออกระเบยบเพอวางหลกเกณฑวธพจารณา เรองการ

สงเพกถอนสทธเลอกตงตามทกฎหมายบญญต หรอสงใหมการเลอกตงใหมเมอมหลก

ฐานอนควรเชอไดวาการเลอกตงมไดเปนไปโดยสจรตและเทยงธรรมตามพระราชบญญต

ประกอบรฐธรรมนญวาดวยคณะกรรมการการเลอกตงฯมาตรา10(12)เพอใหการดำาเนน

การสามารถแลวเสรจไดอยางโปรงใสและเปนธรรมภายในกำาหนดเวลาทรวดเรวทสด

2. คณะกรรมการการเลอกตงควรประกาศระเบยบวาดวยวธการวนจฉยพยานหลกฐาน

และการชแจงแกขอรองเรยนพรอมกบกำาหนดแนวทางในการใหนำาหนกพยานหลกฐาน วา

หลกฐานใดเปนหลกฐานอนควรเชอไดวาทำาใหการเลอกตงมไดเปนไปโดยสจรตและเทยง

ธรรม

3. เจาหนาทผดำาเนนการสบสวนสอบสวนคด ทจรตการเลอกตง ควรเปนเจาหนาทจาก

สวนกลาง ซงสามารถรายงานการปฏบตหนาทโดยตรงตอคณะกรรมการการเลอกตงได

อยางถกตองและรวดเรว

4. เจาหนาท กกต.กลาง ทสงไปสบสวนสอบสวน ควรเปนเจาหนาทอยนอกเหนออทธพล

ทางการเมองในแตละจงหวด เชน เจาหนาทสอบสวนจากภาคกลางควรไปสอบสวนในภาค

เหนอ เจาหนาทจากภาคใตไปสอบสวนในภาคอสาน เปนตน แนวทางดงกลาวเคยมการ

ปฏบตมาแลวในสมยคณะกรรมการเลอกตงชดแรกตามรฐธรรมนญ พ.ศ. 2540 และม

ประสทธผลมากกวา

5. ยกเลกการมอบอำานาจใหคณะกรรมการการเลอกตงประจำาจงหวดมอำานาจในการ

สบสวน สอบสวน หรอมความเหนใดเกยวกบการสบสวนสอบสวน เนองจากการเปนคณะ

กรรมการการเลอกตงประจำาจงหวดในพนทนานถง 6 ปและเปนคนในพนท ทำาใหเกดระบบ

อปถมภ การครอบงำาโดยอทธพลทองถนและมสวนไดเสยไมวาทางตรงหรอทางออม หรอ

19

เปนคนในสงคมเดยวกน ซงเปนการยากทจะทำาใหการสบสวนสอบสวนเปนไปโดยสจรตและ

เทยงธรรมตามเจตนารมณของกฎหมาย

6. การสบสวนสอบสวนควรมการดำาเนนการทกระชบและรวดเรว โดยคณะกรรมการการ

เลอกตงควรปรบวธการทำางานใหสามารถชขาด ตดสทธ หรอเพกถอนสทธเลอกตง กอน

มการลงคะแนนเลอกตง หรอกอนการประกาศรบรองผลการเลอกตง เพอใหเกดความเปน

ธรรมตอผสมครทกราย นอกจากนนตองกำาหนดระยะเวลาการสบสวนสอบสวนใหชดเจน

ไมควรมการขยายระยะเวลา และควรกำาหนดโทษผรบผดชอบเรองการสอบสวนใหชดเจน

เพอใหปฏบตหนาทไดตามกรอบเวลาไมใชใชอำานาจเพอเรยกรบผลประโยชนอนใด

ประเดนท2การบรหารจดการใหมการแขงขนทเปนธรรม


• การนำาเสนอนโยบายตางๆ ของพรรคการเมอง เชน กรณนโยบายประชานยม มไดมการ

วางแนวทางวาเมอนำาเสนอนโยบายตางๆ แลว อาจจะเขาขายการกระทำาความผดตามพระ

ราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรฯ มาตรา

53(1) และ (5) หรอไม เชนกรณทปฏบตไมได หรอปฏบตแลวเกดความเสยหายหรอปฏบต

แลวอาจเขาขายผดกฎหมายหรอเจตนารมณของรฐธรรมนญบางมาตราเปนตน

• ระเบยบคณะกรรมการการเลอกตงในการกำาหนดคาใชจายในการหาเสยงเลอกตงยงไม

สอดคลองกบลกษณะปญหา อปสรรคและภมสงคมของแตละพนท จำานวนคาใชจายไมไดม

การระบรายละเอยดทเหมาะสมทำาใหเกดความไดเปรยบเสยเปรยบในการหาเสยงเลอกตง

• การจดการแสดงวสยทศนหรอการนำาเสนอนโยบายในเวทตางๆ ทจดโดยคณะกรรมการ

การเลอกตงหรอองคกรเอกชนอนๆ ยงไมเปนธรรมและมอปสรรคอกมาก เชน ในการเชญ

ไปออกรายการวทยโทรทศน หรอวทยกระจายเสยง เพอแสดงความคดเหนทางการเมอง

หรอโตวาท (Debate) เมอพรรคการเมองบางพรรคปฏเสธทจะสงตวแทนเขารวม ทำาให

พรรคการเมองอนไมสามารถใชสทธแสดงความคดเหนได ทำาให ไมไดรบความเปนธรรมใน

20

การหาเสยงเลอกตง


1. มกระบวนการการทบทวนนโยบายกอนใชหาเสยง คณะกรรมการการเลอกตงฯควร

ออกระเบยบเกยวกบนโยบายทใช ในการหาเสยงเลอกตงทอาจเขาขายการกระทำาความผด

ตามมาตรา 53(1) และ 53(3) โดยกำาหนดใหพรรคการเมองสงรายละเอยดขอเทจจรงเสนอ

ตอคณะกรรมการการเลอกตงฯ พจารณากอนประกาศใชเปนนโยบายในการหาเสยงเลอก

ตงรายละเอยดดงกลาวจะตองประกอบดวย

• วตถประสงคแผนงานโครงการโดยละเอยด

• แหลงทมาของงบประมาณในแตละรายการใหชดเจน

• บทวเคราะหถงประโยชนและผลกระทบทอาจจะเกดขนรวมทงระบกลมทจะไดรบ

ประโยชนและผลกระทบจากนโยบายดงกลาวดวย

• รายงานการประเมนผลกระทบจากการดำาเนนนโยบายตอฐานะทางการเงน

การคลงของประเทศ

• ความจำาเปนในการจดสรรงบประมาณ การผกพนงบประมาณขามป ภาระหน

และฐานะทางการเงนของหนวยงานรฐและรฐวสาหกจทเกยวของ

• เปดโอกาสใหพรรคการเมอง สอมวลชนและนกวชาการ วจารณนโยบายของ

แตละพรรคการเมองอยางเทาเทยมกน

2. มกระบวนการตรวจสอบการดำาเนนการตามนโยบายทหาเสยงไว เมอพรรคการเมองใด

ทชนะการเลอกตงและนำานโยบายทหาเสยงไว ไปดำาเนนการแลวไมเปนไปตามทหาเสยงไว เชน

ทำาไมใด หรอไมไดทำา หรอทำาแลวเกดความเสยหายตอฐานะการคลง หรอทางสงคม ตอง

ถอวาการกระทำาดงกลาวเปนการหลอกลวงเพอใหใดมาซงคะแนนเสยง พรรคการเมองดง

กลาวมความผดและใดรบโทษตามกฏหมายและใหถอวาเปนการกระทำาโดยกรรมการบรหาร

พรรค

3. กำาหนดคาใชจายในการหาเสยงอยางละเอยด คณะกรรมการการเลอกตง ควรกำาหนด

21

คาใชจายของการหาเสยงเลอกตงในแตละพนท โดยมรายละเอยดทสอดคลองกบลกษณะ

ทางกายภาพและภมสงคมของพนทเขตเลอกตงมากขน เชน ควรกำาหนดจำานวนรถหา

เสยงเลอกตงวาสามารถมได ไมเกนกคนในแตละพนทเขตเลอกตงซงอาจแตกตางกนตาม

ความเหมาะสม และกำาหนดจำานวนอาสาสมครในการชวยหาเสยงเลอกตงสำาหรบผสมคร

แตละคนในแตละเขตเลอกตง เพอใหเกดความเปนธรรมแกผสมครรบเลอกตงจากทก

พรรคการเมองมากขน

4. การหาเสยงอยางเปนธรรม คณะกรรมการการเลอกตง ควรกำาหนดวธการหาเสยง

เลอกตงผานทางรายการวทยโทรทศน หรอ วทยกระจายเสยง ในชวงทมประกาศพระราช

กฤษฎกาใหมการเลอกตงจนถงวนเลอกตงใหมความชดเจนและเปนธรรมตอพรรคการเมอง

ทงเลกและใหญมากขน ในกรณทบคคลใดบคคลหนงหรอพรรคการเมองใดไมใหความรวม

มอทำาใหพรรคการเมองอนเสยสทธนนยอมไมเปนธรรมจงควรกำาหนดใหพรรคการเมองใด

ทไมเขารวมในวนและเวลาทกำาหนด ใหถอเปนการสละสทธ เปนตน และพรรคการเมองใดไม

สงผแทนเขารวมเวทตางๆ หรอ debate นโยบายหาเสยง พรรคการเมองดงกลาวไมควรใด

รบโอกาสใหมการใหสมภาษณหรอแถลงแตเพยงฝายเดยว

5. ขยายการรบรขอมลประกอบการเลอกตงใหเขาถงทกชมชน เวททจดโดยคณะกรรมการ

การเลอกตงเองมกมการจดในลกษณะทกระจายไปตามพนทเขตเลอกตง หรอจงหวดตางๆ

ซงอาจไมมการถายทอดผานสอวทย โทรทศนตางๆ ซงมกไมไดผล ไมใดรบความสนใจหรอ

เกดประโยชนนอย คณะกรรมการการเลอกตงควรจดเฉพาะเวทกลางและ/หรอเวทระดบ

ภมภาคเทานน และตองใหมการถายทอดผานสอวทย โทรทศน ทมผรบชมสวนใหญของ

ประเทศเขาถงไดเทานนจงจะทำาใหเกดความเปนธรรมและมประโยชนกบผมสทธเลอกตงมาก

ขน

22

ประเดนท3การบรหารจดการหนวยเลอกตงและการเลอกตงลวงหนา


• การวาจางอาสาสมครประจำาหนวยเลอกตงโดยคณะกรรมการการเลอกตงฯ ยงคงเปน

บคคลทมาจากตวแทนกำานนผ ใหญบานองคกรปกครองสวนทองถนในพนทเขตเลอกตงจง

ทำาใหการเมองในระดบทองถนมผลตอการเลอกตงทำาใหการเลอกตงไมเปนไปโดยสจรตและ

เทยงธรรมเพราะอาสาสมครตางๆทเขามาทำาหนาทอาจมความสมพนธใกลชดทงทางตรง

และทางออมกบผสมครรบเลอกตงฯ หรอผทสนบสนนผสมครรบเลอกตงฯ ได เมอพบเหน

การกระทำาความผดแลวอาจไมใหความสำาคญ หรอมการปลอยปละละเลยทำาใหเกดความไม

เปนธรรมได นอกจากนนการกำาหนดคาตอบแทน จำานวนบคลากร ในการทำาหนาทประจำา

หนวยเลอกตงยงขาดความสอดคลองกบลกษณะและขอจำากดของพนทเขตเลอกตง เชน

กรณชมชนหนาแนนกบกรณพนทหางไกล เปนตน ในขณะเดยวกนคณะกรรมการการเลอก

ตงยงมไดจดใหมการอบรมอาสาสมครโดยใหความรภายในระยะเวลาทมความเหมาะสมกบ

การจดการเลอกตง ทำาใหอาสาสมครไมสามารถปฏบตหนาทไดอยางมประสทธภาพและม

ประสทธผล

• การนบคะแนนการรวมคะแนนและการคำานวณคะแนนยงไมโปรงใสมการแกไขเปลยนแปลง

หรอสลบหบบตรลงคะแนนในระหวางการขนสงหบบตรลงคะแนนจากแตละหนวยเลอกตง

มายงสถานทรวมคะแนน ซงหากผลนบคะแนนของแตละหนวยคลาดเคลอนไปเพยงหนวยละ

3ถง4คะแนนและมจำานวนหนวยเลอกตง500ถง600หนวยกอาจมผลแพชนะกนได

• กระบวนการในการจดการการเลอกตงลวงหนา มชองโหวใหเกดการทจรตเนองจากการ

ทคณะกรรมการการเลอกตงไดออกระเบยบใหมการเลอกตงลวงหนาไดดวยการระบเหตผล

ในการขอลงทะเบยนใชสทธลงคะแนนเลอกตงกอนวนเลอกตง และใหอำานาจนายทะเบยน

อำาเภอหรอนายทะเบยนทองถนตรวจสอบและพจารณาคำาขอดงกลาวแทนทจะเปนอำานาจ

ของคณะกรรมการการเลอกตงประจำาเขตเลอกตงหรอประจำาจงหวดเปนผ ใชดลยพนจ

23


1. กรรมการประจำาหนวยเลอกตงตองมความเปนอสระ คณะกรรมการการเลอกตงฯ ควร

พจารณาใหสถานศกษาระดบอาชวะ สถาบนการศกษาระดบอดมศกษาหรอองคกรภาค

ประชาชนทนาเชอถอ เขามาเปนอาสาสมครทำาหนาทเปนกรรมการประจำาหนวยเลอกตง

แทนองคกรปกครองสวนทองถนกำานนผ ใหญบานอสม. และสมาชกองคกรภาคประชาชน

ทมการเมองเขาไปเกยวของ กรรมการประจำาหนวยเลอกตงจะตองไมมภมลำาเนา หรอมสทธ

เลอกตงในเขตเลอกตงนนๆ ซงจะทำาใหผททำาหนาทในหนวยเลอกตงสามารถปฏบตหนาท

อยางเปนกลางไดโดยไมตองเกรงกลวผมอทธพลในเขตเลอกตง

2. แตงตงกรรมการประจำาหนวยเลอกตงอยางรดกม กอนมการเลอกตงคณะกรรมการ

การเลอกตงฯ จะตองอบรมใหความรเบองตนเกยวกบการเลอกตง อำานาจหนาท ความรบ

ผดชอบและความเขาใจเกยวกบการเลอกตงไวกอนโดยจดใหมการขนทะเบยนและอบรมการ

เปนอาสาสมครประจำาหนวยเลอกตงไวกอนการเลอกตงในระยะเวลาทเหมาะสมแตตองไม

นอยกวา 30 วนกอนวนเลอกตง รวมทงกำาหนดตวอาสาสมครทจะประจำาหนวยเลอกตง

ตางๆ กอนวนเลอกตงเพยง 3 วนโดยไมใหอาสาสมครทราบลวงหนาไดวาจะไปประจำา ณ

หนวยเลอกตงใด

3. เพมคาตอบแทนใหกบกรรมการประจำาหนวยเลอกตง คณะกรรมการการเลอกตงควร

ปรบปรงคาตอบแทนใหเหมาะสมกบหนาทและความรบผดชอบ และอาจใหรางวลในกรณท

สามารถตรวจจบการกระทำาทจรตในเขตพนททรบผดชอบเพอเปนการจงใจใหปฏบตหนาท

อยางมประสทธภาพมากขนโดยผทรบผดชอบเงนรางวล คอ พรรคการเมองทกระทำาความ

ผดนนๆเชนอาจถกฟองรองเรยกคาเสยหายหรอถกตดสทธในการไดรบเงนสนบสนนจาก

คณะกรรมการการเลอกตงเปนตน

4. ตดกลองวงจรปดทกหนวยเลอกตง คณะกรรมการการเลอกตงควรใหมการตดกลอง

วงจรปดทกหนวยเลอกตง โดยทกพรรคการเมองสามารถตรวจสอบไดผานเวบลงค เพอ

ตรวจสอบการลงคะแนนและนบคะแนน ปองกนมใหมการเวยนเทยนใชบตรประชาชนแทนกน

หรอเกดการทจรตในการนบคะแนนในแตละหนวยเลอกตง เปนตน ในการรวมคะแนนตองจด

24

ใหประชาชนหรออาสาสมครซงเปนตวแทนของผสมครหรอตวแทนพรรคการเมองสามารถ

เขาไปตรวจสอบการนบและรวมคะแนน ทงกรณสมาชกสภาผแทนราษฎรแบบแบงเขตเลอก

ตงและการคำานวณคะแนนสมาชกสภาผแทนราษฎรแบบบญชรายชอไดอยางโปรงใสเปดเผย

และไมมขอจำากด

5. ปรบปรงกฎระเบยบการใชสทธลวงหนา กกต.ควรออกระเบยบใหชดเจน วาอนญาตให

ใชสทธลวงหนาในกรณทมความจำาเปนจรงๆ เทานน เชน ตองเดนทางไปตางประเทศ นด

แพทยหรอทำาการรกษากรณฉกเฉน โดยมหลกฐานประกอบการพจารณาทนาเชอถอ เชน

ใบรบรองแพทย ตวเครองบน เปนตน ในกรณการอางเหตผลเดนทางไปตางจงหวด โดย

ไมมภารกจทเปนทางการหรอจำาเปนจรงๆ เชน งานศพบดามารดา หรอเครอญาต เปนตน

ยอมไมใชเหตผลในการขอใชสทธเลอกตงลวงหนาอนควร และอำานาจในการพจารณาควร

เปนอำานาจของคณะกรรมการการเลอกตง ประจำาเขตเลอกตงหรอคณะกรรมการเลอกตง

ประจำาจงหวดเทานน

6. การกำาหนดวนเลอกตงลวงหนาควรกำาหนดเพยงวนเดยวเทานน

25

บทท 3 การปฏรประบบบรหารงานภาครฐและรฐวสาหกจ

26


ประเทศไทยจดอยในกลมประเทศทขบเคลอนเศรษฐกจโดยประสทธภาพ(Efficiency

-Driven Economy) ตามการจดอนดบความสามารถทางการแขงขนของประเทศตางๆทว

โลก โดยWorldEconomicForum (WEF) ในการจดดชนชวดความสามารถในการแขงขน

ของโลกโดยWEFประเทศไทยอยในอนดบท37จาก148ประเทศซงเปนอนดบ4ในภมภาค

อาเซยนรองจากประเทศสงคโปรมาเลเซยและบรไนแตตลอดระยะเวลา10ปทผานมาการ

จดอนดบของประเทศไทยนนแยลงมาตลอด ไทยเคยอยในอนดบ 32 เมอป พ.ศ. 2547 ซง

สวนทางกบหลายๆประเทศในภมภาคนไดรบการจดอนดบสงขนโดยลำาดบ

ในรายงานของ WEF ลาสดระบปจจยลบทสงผลใหเกดการชะลอตวในการพฒนา

ของประเทศไทยนนคอปญหาคอรรปชนเปนอนดบ1และรองลงมาคอความไมมเสถยรภาพ

ของรฐบาล ตำารวจ ความไมตอเนองของนโยบาย และระบบราชการทไมมประสทธภาพ ซง

ลวนแลวแตเปนปญหาทเกยวของกบภาครฐและการบรหารของรฐบาลทงสน แสดงใหเหนวา

หากประเทศไทยสามารถแกไขปญหาในระบบบรหารงานภาครฐไดการพฒนาและการเตบโต

ทางเศรษฐกจของไทยจะเพมขนอยางแนนอน

กลไกการปกครองของรฐตองมการกระจายโอกาสใหประชาชนและภาคประชาสงคม

มสวนรวมในการกำาหนดนโยบายของชมชนและองคกรปกครองทองถน ตลอดจนการใชและ

เขาถงซงทรพยากรในทองถนของตน โดยคำานงถงการพฒนาทยงยน เพอคณภาพชวตของ

ประชากรของประเทศรวมกน

ระบบราชการและรฐวสาหกจตองปลอดจากการเมอง ขาราชการและเจาหนาทอน

ของรฐมศกดศร เปนอสระ มสทธในการบรหารจดการกจการภายในองคกรของตนเองตาม

กรอบและกฎเกณฑโดยกฎหมายเฉพาะสำาหรบแตละหนวยงานอยางชดเจน เพอมใหเปน

กลไกเพอเพมพนแสวงหาและรกษาผลประโยชนของครอบครวและพวกพองเหมอนทเปน

อยในอดตและทวความรนแรงขนเรอยๆ จนถงปจจบน นอกจากนประชาชนสวนใหญมกม

ทศนคตเชงลบตอ“ระบบราชการ”และไมไววางใจตอผทอยในหนาทขาราชการ

27

ดงนนแนวทางการปฏรปการบรหารงานภาครฐจงแบงไดเปน4ประเดนคอ

1. การปฏรประบบบรหารงานภาครฐ(PublicAdministrationReform)

2. การปฏรปดานการบรหารงานบคคล(HumanResourceManagementReform)

3. การปฏรปดานประสทธภาพการใหบรการ(ServiceEfficiencyReform)

4. การปฏรปโครงสรางรฐวสาหกจ(StateEnterpriseStructuralReform)

3.2 ขอเสนอการปฏรประบบบรหารงานภาครฐและรฐวสาหกจ

ประเดนท1การปฏรประบบบรหารงานภาครฐ(PublicAdministrationReform)


• ปจจบนยงเปนการบรหารแบบรวมศนย แมวาจะมการกระจายอำานาจในการบรหาร

คนกลบไปสทองถนและชมชนในชวง 10 ปทผานมา แตยงไมสามารถใชศกยภาพไดเตมท

เนองจากองคกรปกครองสวนทองถนมเปนจำานวนมาก และสวนใหญมขนาดเลก อกทงมขด

ความสามารถทจำากดทงในดานบคลากรงบประมาณและประสทธภาพในการดำาเนนงานจง

ไมสามารถรบโอนถายภารกจขนาดใหญทมความสำาคญได

• การดำาเนนนโยบายหรอการดำาเนนการตางๆ ไดถกกำาหนดมาจากแผนงานและโครงการ

ของกระทรวงและกรมในสวนกลางซงยงตองรอคำาสงเหนชอบจากกรมในสวนกลางเปนหลก

• ยงมความซำาซอนเชงโครงสรางและหนาทระหวางการบรหารราชการสวนภมภาคกบการ

บรหารราชการสวนทองถนเปนการสนเปลองทรพยากรและงบประมาณ


กลไกการปกครองของรฐตองมการกระจายโอกาสใหประชาชนและภาคประชาสงคม

มสวนรวมในการกำาหนดนโยบายของชมชนและองคกรปกครองทองถน ตลอดจนการใชและ

เขาถงซงทรพยากรในทองถนของตน โดยคำานงถงการพฒนาทยงยน เพอคณภาพชวตของ

28

ประชากรของประเทศรวมกน

1. กระจายอำานาจราชการสทองถนยกเลกการปกครองสวนภมภาคเลอกตงผวาราชการ

จงหวดทกจงหวดกำาหนดใหหนวยงานภายใตสงกดของกระทรวงมหาดไทยกระทรวงเกษตร

และสหกรณกระทรวงพาณชยกระทรวงอตสาหกรรมสำานกงานคณะกรรมการสงเสรมการ

ลงทนฯลฯอยภายใตอำานาจของทองถน

2. ผวาราชการจงหวด มาจากการเลอกตงโดยตรง และทำาสญญาจางผทมความรความ

สามารถ

3. การใหตำารวจอยในสงกดทองถนอยภายใตผวาราชการจงหวดทมาจากการเลอกตง

4. การจดสรรงบประมาณสทองถนงบประมาณของแผนดนไมนอยกวารอยละ35ใหอยใน

การดแลของรฐบาลทองถนในทกระดบ

5. การกำาหนดคากลางมาตรฐานสำาหรบการจดซอจดจางเพอเปนประโยชนในการควบคม

และตรวจสอบการใชงบประมาณในระดบการปกครองสวนทองถน

6. การบรหารการคลงและงบประมาณในจงหวด จะตองเอออำานวยใหแตละจงหวดเรง

พฒนาขดความสามารถในการจดเกบรายไดของตนเอง และสามารถพงตนเองในทางการ

คลงไดในอนาคต

7. สภาพลเมองภาคประชาชน (Citizen Council) จดตงองคกรระดบจงหวดและระดบทอง

ถนซงมภาคประชาชนเปนผบรหารงาน เพอเขามสวนรวมการทำางานและตรวจสอบหนวย

งานทองถนและขาราชการ สำาหรบสภาพลเมองทจดตงในระดบจงหวด ใหมหนาทออกขอ

บญญตจงหวด ตดตามตรวจสอบการดำาเนนการของผวาราชการจงหวด และสงหนวย

ราชการของจงหวดโดยสภาพลเมองจะทำาหนาทโดยคำานงถงผลประโยชนและเรยกรองความ

เปนธรรมโดยคำานงถงผลประโยชนของชมชนเปนทตง โดยเฉพาะอยางยงในสวนทเกยวกบ

โครงการพฒนางานใหบรการสาธารณะบางประเภทหรองานอนรกษทรพยากรธรรมชาต

และสงแวดลอม เปนตน ผทดำารงตำาแหนงเปนสมาชกสภาพลเมองภาคประชาชนตองม

คณสมบตและไมมลกษณะตองหามดงตอไปน

• มภมลำาเนาอยหรอมทะเบยนบานอยในพนทอยางนอย1ป

29

• ไมเปนผดำารงตำาแหนงทางการเมอง สมาชกสภาองคกรปกครองสวนทอง

ถน ผบรหารองคกรปกครองสวนทองถน ผมตำาแหนงในพรรคการเมอง หรอเจา

หนาทของพรรคการเมอง

• ไมเคยรบสมครรบเลอกตงเปนสมาชกสภาผแทนราษฎร สมาชกวฒสภา

สมาชกสภาองคกรปกครองสวนทองถน หรอผบรหารองคกรปกครองสวนทองถน

หรอเขารบการสรรหาเปนสมาชกวฒสภา

• ไมเคยไดรบโทษจำาคกโดยคำาพพากษาถงทสดใหจำาคก

8. การลดบทบาทของรฐ โดยการลดกฎระเบยบใหนอยลง (Deregulation) การไมเพม

จำานวนขาราชการแตเพมการใชเทคโนโลย และการใหเอกชนเขามารบจางเหมาดำาเนนงาน

(Outsourcing)

9. ทองถนพเศษ ในบางพนท เชน เมองหนาดานชายแดนและเมองเศรษฐกจสำาคญ อาจ

มการยกระดบใหเปนทองถนพเศษทจะตองไดรบการบรหารงานแตกตางจากสวนอนของ

ประเทศซงอาจมรปแบบการบรหารกฎหมายพเศษทบงคบใชตลอดจนการจะเกบภาษทไม

เหมอนกบพนทอน

ประเดนท2การปฏรปดานการบรหารงานบคคล(HumanResourceManagementRe-

form)


• กรอบความคดในการปฏบตราชการ

• ขาราชการไดรบคาตอบแทนจากการทำางานทตำาเมอเทยบกบกลมอาชพอนๆ ประกอบ

การทำางานนนทำาใหมอำานาจสงผลใหเกดพฤตกรรมไมพงปรารถนาโดยการสรางอาณาเขต

และอำานาจของตนเอง ใชอำานาจของตนเองเออกบพวกพอง การแสวงหาผลประโยชนเพอ

ตนเองและพวกพอง

• ทจรตคอรรปชนการทำางานไมมความโปรงใส

30

• การจางงานระยะยาว(LifeTenure)ทำาให ไมมการแสวงหาการทำางานใหมๆหรอปรบปรง

การทำางาน

• ขาราชการขาดขวญกำาลงใจและมคาตอบแทนทตำา

• มการแทรกแซงจากนกการเมองในการดำาเนนการ โยกยายและแตงตง โดยเฉพาะอยางยง

ในตำาแหนงขาราชการระดบสง

• การทำางานไมตอบสนองความตองการของประชาชน แตกลบตอบสนองความตองการ

ทางการเมองมากกวา


1. ขจดการแทรกแซงของภาคการเมองและระบบอปถมภ โดยใหมการจดตงคณะกรรมการ

สรรหา (ReviewBoard)สำาหรบการแตงตงตำาแหนงขาราชการระดบสง โดยเฉพาะอยางยง

ในระดบปลดกระทรวงรองปลดกระทรวงและอธบด

2. เพมขดความสามารถของขาราชการ (Lean government) ใหมการแขงขนบนฐานของ

ขดความสามารถของขาราชการและหลกการความสามารถและคณสมบตของบคคล

3. การสรางระบบบรหารงานบคคลและคาตอบแทน โดยการเปดระบบราชการสำาหรบการ

เลอกสรรตำาแหนงผบรหารและปรบโครงสรางฐานเงนเดอนใหม

4. สงเสรมใหเกดระบบคณธรรมและจรยธรรมในทกระดบชน

5. มกระบวนการประเมนผลการปฏบตงาน (Performance Assessment) ทเขมขนโดย

ทำาการประเมนดานประสทธภาพการทำางาน ไปพรอมกบการประเมนดานคณธรรมและ

จรยธรรม และใหแตละหนวยงานเปนผจดทำาตวชวดการทำางานทเหมาะสม สอดคลองกบเปา

หมายของการดำาเนนงาน

6. ปองกนการทจรตและผลประโยชนทบซอนระหวางขาราชการและองคกรอสระขาราชการ

และขาราชการระดบสง ไมควรทจะดำารงตำาแหนงคณะผบรหารขององคกรอสระ องคกร

กำากบดแล องคกรมหาชน หรอรฐวสาหกจใดๆ ในขณะทยงรบราชการอย เพอปองกนการ

คอรรปชน แตหากมความจำาเปนทบคคลเหลานตองดำารงตำาแหนงในองคกรตางๆ ควบคกบ

31

การเปนขาราชการจะไมสามารถรบผลประโยชนตอบแทนจากองคกรนนๆได

ประเดนท3การปฏรปดานประสทธภาพการใหบรการ(ServiceEfficiencyReform)


• การดำาเนนงานตองอางองจากกฎระเบยบเปนหลกจงขาดความยดหยน ลาชา และมขน

ตอนทยงยาก


1. ขาราชการของประชาชน ปฏรประบบราชการใหขาราชการทำางานเพอประชาชนอยาง

แทจรงตอบโจทยสงคมทเปลยนไป

2. บรการอยางมมาตรฐาน มการกำาหนดมาตรฐานในการใหบรการประชาชน พรอม

กำาหนดตวชวดและเปาหมายของการบรการ

3. การทำางานทสอดคลองกบสถานการณ ปรบเปลยนการบรหารจดการ ใหมความ

ยดหยนและคลองตวมากขน

4. ปฏบตงานอยางมประสทธภาพใชแนวคดLeanGovernment เพอปรบปรงและพฒนา

ระบบราชการใหมประสทธภาพเพมขนโดยการลดความสญเสยและลดกจกรรมทสญเปลา

ทงในสวนของภาครฐและประชาชน

ประเดนท4การปฏรปโครงสรางรฐวสาหกจ(StateEnterpriseStructuralReform)


• หนวยงานภาครฐดานสาธารณปโภคพนฐานยงมอำานาจหนาททบซอน หลายหนวยงาน

ยงทำาหนาทกำาหนดนโยบาย (PolicyMaker) กำากบดแล (Regulator) รวมถงการใหบรการ

(Operator)ภายในหนวยงานเดยวกนทำาใหเกดผลประโยชนขดแยง (Conflictof Interests)

32

ภายในหนวยงาน อกทงไมสามารถหาตนทนทจรงของการใหบรการประชาชนในกจการท

ใหบรการสาธารณปโภคพนฐานได ในขณะทประชาชนขาดความมนใจในศกยภาพของการ

กำากบดแลซงอาจทำาใหหนวยงานผ ใหบรการขาดประสทธภาพในการดำาเนนการ


1. แยกอำานาจหนาทของหนวยงาน การกำาหนดนโยบาย การกำากบดแล และการใหบรการ

ออกจากกนในกจการสาธารณปโภค 4 สาขาหลก ไดแก ขนสง พลงงาน การสอสาร และ

ประปาโดยแตละหนวยงานมบทบาทพอสงเขปดงน

• หนวยงานกำาหนดนโยบาย – กำาหนดประเภทของการใหบรการ และกำาหนดงบ

ประมาณอดหนนสำาหรบการใหบรการสาธารณะ (Public Service Obligations -

PSOs)

• องคกรกำากบดแลอสระ - กำาหนดมาตรฐานการใหบรการ กำาหนดมาตรฐาน

ความปลอดภย กำาหนดเงอนไขการใหสญญาสมปทานทเทาเทยมกนและกำาหนด

โครงสรางราคาทสะทอนถงตนทนของผประกอบการทแทจรงตลอดจนการ

เพมประสทธภาพในการใหบรการ

• ผประกอบการ-แขงขนอยางเสรและเปนธรรมภายใตโครงสรางราคาทกำาหนด

โดยองคกรกำากบดแลหรอภายใตพ.ร.บ.การแขงขนทางการคาซงจะนำามาบงคบใช

กบรฐวสาหกจ

2. การดำาเนนงานทมความชดเจนและมประสทธภาพมากขน ใหหนวยงานการกำาหนด

นโยบายยงอยในภาคราชการเพอตอบสนองนโยบายของรฐบาล ในการพฒนาโครงขาย

การใหบรการ ในขณะทหนวยงานกำากบดแลควรแยกออกมาเปนองคกรอสระ เพอใหเกด

ความโปรงใสและตรวจสอบไดจากภาคประชาชน และสำาหรบผ ใหบรการใหรฐวสาหกจหรอ

ภาคเอกชนเปนผดำาเนนการ

3. สงเสรมใหมเอกชนเขามาดำาเนนงานในกจการของรฐใหมากขน

33

บทท 4 การปฏรประบบเศรษฐกจและความเหลอมลำา

34


ประเทศไทยเปนประเทศทมรายไดปานกลางคอนขางสง (Upper-Middle-Income

Country)ตามคำานยามทธนาคารโลก(WorldBank)ไดให ไวรวมกบอกหลายประเทศเชน

เมกซโก จน และมาเลเซย มอตราการเตบโตทางเศรษฐกจอยางตอเนอง แตหากมองในมม

ของรายไดประชากรทแทจรงแลวยงมความเหลอมลำาในประเทศอยมาก และประชากรจำานวน

มากไมไดมรายไดทเพมขนหรอมความเปนอยทดขนตามการเตบโตทางเศรษฐกจ ซงถาด

จากคาสมประสทธจน (GINI) ซงเปนดชนในวดการกระจายรายไดของประชากรในประเทศ

แลว ประเทศไทยยงถอวาคอนขางสง ประมาณรอยละ 40 ซงมากกวาหลายๆประเทศอยาง

เวยดนามและอนเดย

รปท4.1GINIIndex

0102030405060708090

100

BangladeshIndia

Vietnam

Cambodia

Sri Lanka

IndonesiaThailand

ChinaMalaysia

Mexico

47.2 46.242.1 39.4 38.1 36.4 36.0 35.6 33.9 32.1

Source:WorldBank

ในขณะเดยวกนเมอมองถงสดสวนความแตกตางทางรายไดของผทมรายไดสงรอย

ละ20ของจำานวนประชากรตอผมรายไดนอยรอยละ20ของจำานวนประชากรพบวาความ

แตกตางระหวางคนสองกลมนมมากถงเกอบ7เทา

35

รปท4.2เปรยบเทยบความแตกตางทางรายได

0 2 4 6 8 10 12Malaysia

ChinaPhilippines

United KingdomAustraliaThailand

IndonesiaVietnam

Lao PDRCambodia

IndiaKorea, Rep

GermanyFinland

Japan

Source:WorldBank

เมอพจารณาถงจำานวนเงนฝากประจำาในแตละภมภาคของประเทศไทย สามารถ

สะทอนใหเหนถงความเหลอมลำาไดเชนกน ทงนจะเหนไดชดวาประชาชนในภาคตะวนออก

เฉยงเหนอมเงนฝากเฉลยตอคนนอยกวาคนในกรงเทพมหานครถง25เทา

ตารางท4.1จำานวนเงนฝากในธนาคารของคนไทยในแตละภมภาคพ.ศ.2555

รวมเงนรบฝาก ณ เดอน

ธนวาคมพ.ศ2555

(ลานบาท)

จำานวนประชากร

(คน)

เฉลยจำานวนเงนฝาก

ตอคน

(บาท)

กรงเทพมหานคร 6,198,411 7,980,000 776,743

ภาคกลาง 2,185,241 18,142,000 120,452

ภาคอสาน 572,903 11,313,000 30,692

ภาคเหนอ 543,015 18,666,000 47,999

ภาคใต 599,205 8,770,000 68,324

รวมทงสน 10,098,775 64,871,000 155,675

Source:ธนาคารแหงประเทศไทย

36

นอกจากนปญหาททกคนในประเทศไทยประสบอยในขณะนคอการมคาครองชพท

สงขน ตนทนการดำารงชวต ราคาสนคาทงอปโภคและบรโภคปรบตวสงขนอยางตอเนอง แต

รายรบนนกลบไมไดปรบตวสงขนตามในอตราทเทาเทยมกน ซงผทจะไดรบผลกระทบมาก

ทสดหนไมพนผทมรายไดนอยทตองแบกรบคาครองชพทสงขนอยางหลกเลยงไมได ทำาให

ชองวางของความเหลอมลำาของคนในสงคมมมากขน

ภาครฐควรมนโยบายทจะลดความเหลอมลำาทางสงคมและกระจายความเทาเทยม

กนทางเศรษฐกจของคนไทยใหมากทสดและอยางเปนธรรมจากการรบฟงปญหาและปรกษา

หารอกบหลายภาคสวนสถาบนฯไดเสนอแนวทางแกไขใน2ประเดนหลกคอ

1. การปฎรปความเหลอมลำาทางเศรษฐกจโดยใหความสำาคญกบการสราง

ระบบสวสดการสำาหรบทกคนในสงคมและการแกไขปญหาทดนทำากน

2. การปฏรปดานพลงงาน

4.2 ขอเสนอแนะการปฏรปความเหลอมลำาทางเศรษฐกจ


• ความเหลอมลำาในสงคมไทยระหวางคนรวยและคนจน คอ ความไมเทาเทยมของทน

ทรพยและทนมนษย ซงทำาใหคนจนขาดโอกาสทางสงคมในหลายๆ ดาน จงจำาเปนอยางยงท

จะตองมการแกไขปญหาเชงโครงสรางโดยการใหโอกาสในชวตทเทาเทยมกน เชนการศกษา

เปนตนและสรางระบบคมกนทางสงคม(SocialSafetyNet)ใหกบผทมรายไดนอย

• นโยบายของรฐบาลทเกยวของกบการลดความเหลอมลำาทางเศรษฐกจควรเปน

นโยบายทใหสวสดการแกคนจนทกคนอยางเทาเทยมกนโดยไมเลอกปฏบตวาเปนกลม

อาชพใดหรอพนทใดของประเทศ

37

ประเดนท1การสรางระบบสวสดการ


1. ประกนรายไดสำาหรบทกคน (Negative Income Tax - NIT) เปนนโยบายทจะชวย

เหลอความเหลอมลำาทางสงคมสำาหรบทกคน ซงมใชแลวในหลายประเทศทงทมรายไดรวม

ตอหวประชากรสง (High-Income Countries) และประเทศทมรายไดปานกลางระดบสง

(Upper-Middle-Income Countries) ไดแก สหรฐอเมรกา สหราชอาณาจกร เกาหลใต

เมกซโก แอฟรกาใต เปนตน ซงจะทำาใหประชากรผมรายไดนอยมหลกประกนในชวต ลดชอง

วางทางสงคมและเศรษฐกจ เพมโอกาสสำาหรบเดกทจะเขาถงสวสดการและโอกาสทางการ

ศกษา ยกระดบฐานะและเพมโอกาสทจะหลดพนจากความยากจนในอนาคต โดยมแนวทาง

เบองตนดงน

• ใหรฐสนบสนนเบยยงชพสำาหรบผมรายไดนอย(มรายไดเฉลย2,400บาท/คน/

เดอน) ตามนยามเสนแบงความยากจนของสำานกงานคณะกรรมการพฒนาการ

เศรษฐกจและสงคมแหงชาต–สศช.)

• จดทำาระบบฐานขอมลคนจนโดยอางองจากขอมลประกนสงคม เกษตรกร

ขอมลผฝากเงนและขอมลอนๆเพอยนยนสถานะรายไดของผเขาระบบ

• กำาหนดใหประชาชนทกคนยนแบบภาษเงนไดบคคลธรรมดาตงแตอาย18ปขน

ไปเพอเปนฐานขอมลสนบสนนระบบประกนรายได

• ในชวงแรกอาจเรมตนท การใหเงนอดหนนเพอการเลยงดบตร 600 บาท/คน/

เดอนซงเปนขอเสนอของUNICEFจากประสบการณในตางประเทศ

2. ประกนสงคม

• ขยายประกนสงคมใหครอบคลมแรงงานนอกระบบคนไทยอาย15-60ปอาท

คนขบมอเตอรไซครบจาง ผคาหาบเรแผงลอย และรวมไปถงเกษตรกรไทยกวา 24

ลานคน ทไมไดอยในระบบประกนสงคม เพอรบเงนชดเชยรายไดเมอเจบปวย

ทพพลภาพ เสยชวต และชราภาพ โดยสามารถทำาประกนสงคมไดในรปแบบสมคร

38

ใจ และรฐบาลจะรวมรบภาระคาใชจายประกนสงคมสวนหนงเพอเปนแรงจงใจให

แรงงานนอกระบบเขาสระบบประกนสงคม

• ในอนาคตระบบประกนสงคมสำาหรบผประกนตนเองอาจขยายครอบคลมถง

การไดรบเงนบำานาญ

3. กองทนเงนออม สานตอนโยบายกองทนเงนออมทไดมการออกเปน พ.ร.บ. กองทน

เงนออมแหงชาต พ.ศ. 2554 แตภายหลงถกยบเลกโครงการในรฐบาลนางสาว ยงลกษณ

ชนวตร โดยกองทนเงนออมนนมวตถประสงคเพอสงเสรมการออมทรพยของสมาชกและ

เพอเปนหลกประกนการจายบำานาญและ ใหประโยชนตอบแทนแกสมาชกเมอสนสมาชกภาพ

สำาหรบประชาชนทไมเปนขาราชการหรอเปนสมาชกกองทนประกนสงคม โดยรายละเอยด

การใหเงนสมทบจากรฐเมอครงโครงการนไดรเรมไวในสมยรฐบาลประชาธปตยพ.ศ.2554

ตารางท4.2หลกเกณฑการจายเงนสมทบใหแกสมาชกกองทนเงนออมแหงชาตพ.ศ.2554

อายของสมาชก

ขณะสงเงนสะสม

เงนสมทบท

รฐบาลจายให

เพดานเงนสมทบ

จากรฐบาล*

ตงแต15ป

แตไมเกน30ป

รอยละ50ของเงนสะสม ไมเกน600บาท/ป

มากกวา30ป

แตไมเกน50ป

รอยละ80ของเงนสะสม ไมเกน960บาท/ป

มากกวา50ปขนไป รอยละ100ของเงนสะสม ไมเกน1,200บาท/ป

*เพดานเงนสมทบจะกำาหนดในกฎกระทรวงตอไป

Source:สำานกเศรษฐกจการคลงพ.ศ.2554

39

รปท4.3ตวอยางการการออมและเงนบำานาญทจะไดรบ

4. สวสดการชมชน

• สนบสนนใหชมชนมความเขมแขงและดแลตวเองได สงเสรมใหชมชนเกด

กระบวนการดแลกนและกน เพอใหเกดการพงพาตนเองและเกดความเขมแขงของ

ชมชนอยางยงยน

• สงเสรมสวสดการการออมภาคชมชนใหมมากขน โดยรฐจดเงนสบทบใหเทา

จำานวนเงนสวสดการการออมภาคชมชน เพอชวยเหลอเกอกลของคนในทองถน

ในเรองทเกยวกบวถชวตตงแต เกดแก เจบตายโดยเฉพาะผทไมไดรบการดแลโดย

ระบบสวสดการอนๆ และขยายการสนบสนนการจดสวสดการชมชนใหครอบคลม

ทกพนทตำาบลทงประเทศ

ประเดนท2ปญหาทดนทำากน


1. โฉนดชมชน

• ออกโฉนดชมชนใหกบผทมปญหาทดนทำากน สานตอระเบยบสำานกนายก

วาดวยการมโฉนดชมชน พ.ศ. 2553 ทเคยไดรเรมไวในสมยรฐบาลประชาธปตย

ถาออมเดอนละ100บาทตงแตอาย20ป

รฐสมทบ50บาทตอเดอน

เกษยณอายเมออาย60ป

จะไดบำานาญปลอดภาษเดอนละ

1,710บาทตงแตอาย60-80ป

40

และเพมจำานวนผ ไดรบเอกสารโฉนดชมชนใหเพมมากขน กระจายพนททไดรบใบ

อนญาตโฉนดชมชนอยางทวถงในทกภมภาค โดยวตถประสงคหลกในการออก

หนงสออนญาตโฉนดชมชนเพอใหชมชนรวมกนบรหารจดการการครอบครองและ

ใชประโยชนในทดนของรฐเพอสรางความมนคงในการอยอาศยและการใชประโยชน

ในทดนของชมชนซงชมชนมหนาทตองดแลรกษาทรพยกรธรรมชาตและสงแวดลอม

ตลอดจนปฏบตตามเงอนไขทกำาหนดไวโดยกฎหมายและระเบยบทกำาหนดโดยชมชน

การดำาเนนการขออนมตโฉนดชมชนนนจะตองมการวางระบบบรหารจดการและ

การแสดงเจตนาแทนกลมได โดยดำาเนนการอยางตอเนองเปนระยะเวลาไมนอยกวา

3ปและในอนาคตควรมการขยายพนทการอนมตโฉนดชมชนใหเพมขนครอบคลม

ทงพนทรฐและเอกชน

• ไมละเมดหรอลกลำาพนทปาสงวน กฎระเบยบสำานกนายกนนยงมขอจำากดท

เกยวของกบกฎหมายฉบบอนอย เชน การใชทดนในพนทปาเสอมโทรม และ การใช

ทดนของรฐ ทงนจงมความจำาเปนทจะตองยกระดบเปนพ.ร.บ. โฉนดชมชน ทงนจะ

ตองไมเปนการลกลำาเขาไปในพนทปาสงวนตามทระบไวในพ.ร.บ.ปาสงวนแหงชาต

พ.ศ.2507

• วาจางชาวบานเพอดแลปา ทงนเพอความเปนธรรมสำาหรบผทอาศยอยใน

พนทปาสงวนมาเปนเวลานานและสามารถยนยนวาอาศยอยในพนทนนจรง รฐอาจ

วาจางผทอาศยในพนทนนรบผดชอบในการดแลพนททพกอาศยและบรเวณโดย

รอบใหมความอดมสมบรณและปองกนการบกรกทำาลายปา เพอใหผทอาศยใน

พนทเขตปาสงวนมานานไมตองยายออกและยงชวยรฐดแลพนทปาดวย อยางไร

กตามจะตองมมาตรการปองกนการแอบอางหรอยายเขาอยใหมของผฉวยโอกาส

ดวย

2. ภาษทดนและสงปลกสราง

• กระจายการถอครองทดน ผลกดนรางพระราชบญญตภาษทดนและสงปลก

สรางพ.ศ.…ใหเปนกฎหมายมผลประกาศบงคบใชวตถประสงคหลกของกฎหมาย

41

ฉบบนเพอใหการถอครองทดนของนายทนและผท ไมได ใชประโยชน ในทดนทถอ

ครองมตนทนการถอครองทดนทสงขน และเพอเพมโอกาสการกระจายการถอ

ครองทดนสเกษตรกรมาขน อกทงหนวยงานทองถนทเปนผเกบภาษน จะไดรบภาษ

ทสงขนเพอนำาไปพฒนาทองถน และลดภาระรายจายของรฐบาลกลาง ซงสงผลให

รฐบาลกลางมงบประมาณเพอใชจายในสวสดการดานอนมากขน

• อตราโครงสรางภาษโดยสงเขปมรายละเอยดดงน

-ไมเกนรอยละ0.05ของฐานภาษสำาหรบทดนหรอสงปลกสรางทใชในการประกอบ

เกษตรกรรม

-ไมเกนรอยละ0.1ของฐานภาษสำาหรบทดนหรอสงปลกสรางทใชเปนทอยอาศย

- ไมเกนรอยละ 0.5 ของฐานภาษ สำาหรบทดนหรอสงปลกสรางทใชประโยชนในรป

แบบอน

ทงน ภาษในอตราพเศษสำาหรบผทถอครองทดนเปนจำานวนมากและนายทน

ทดนจะตองจายภาษในอตราทสงขน เพอเพมโอกาสการกระจายการถอครองทดน

สเกษตรกรใหมากขน

3. ธนาคารทดน

• ออกมาตรการเพอชวยเหลอผมปญหาขาดทดนทำากน มการออกพระราช

กฤษฎกาจดตงสถาบนบรหารจดการธนาคารทดน (องคการมหาชน)พ.ศ.2554

แตไมไดรบการสานตอในรฐบาลยงลกษณ ชนวตร ทงนประเทศไทยควรจะเดนหนา

โครงการอยางเปนรปธรรมเพอลดความเหลอมลำาทางสงคมและเศรษฐกจใหกบผท

ประสบปญหาขาดทดนทำากนโดยมเนอหาหลกดงน

- ดำาเนนการเพอใหเกดการกระจายการถอครองทดนทเปนธรรมอยางยงยน และม

การใชประโยชนในทดนอยางเหมาะสมรวมทงมการจดตงธนาคารทดน

-รวบรวมขอมลทดนและเปนตวกลางระหวางผประสงคจะใชประโยชนในทดนกบ

เจาของทดนทยงมได ใชประโยชนหรอเจาของทดนทยงไมประสงคจะใชประโยชนใน

ทดนอยางเตมท

42

-ประสานงานกบหนวยงานของรฐเพอให ไดมาซงทดนของรฐและดำาเนนการใหไดมา

ซงทดนของเอกชน ทไมไดใชประโยชนหรอใชประโยชนไมคมคา เพอใหเกษตรกร

และผยากจนไดใชประโยชนอยางทวถง รวมทงสนบสนนทางการเงนแกการปฏรป

ทดนเพอเกษตรกรรม

-สนบสนนใหชมชนมการบรหารจดการทดนรวมกนทงทดนทำากนและทดนสำาหรบ

การอยอาศยในรปแบบโฉนดชมชน

-ประสานงานกบหนวยงานทเกยวของเพอแก ไขปญหาทดนของเกษตรกรและผ

ยากจน

4.3 ขอเสนอการปฏรประบบพลงงาน

พลงงานเปนหนงในปจจยทสำาคญตอระบบเศรษฐกจและคาครองชพของคนไทย

การปรบตวของราคาพลงงาน ยอมสงผลตอประชาชนคนไทยในวงกวาง เพราะราคา

พลงงานกระทบโดยตรงกบตนทนการผลตสนคาอปโภคบรโภค บอยครงรฐบาลไดใชเครอง

มอตางๆ เพอรกษาเสถยรภาพของราคาพลงงานโดยมเปาหมายทจะลดผลกระทบตอ

ประชาชน อยางไรกตามหลายครงรฐบาลถกวจารณวาการแกปญหาทไมถกจด บดเบอน

กลไกตลาด และอาจสรางภาระใหแกรฐบาลในระยะยาว จงเปนทมาถงความจำาเปนในการ

ปฏรปพลงงาน เพอทจะลดปญหาคาครองชพทอาจเกดขนจากราคาพลงงานทผนผวนสง

และเพอใหคนไทยไดใชพลงงานในราคาทเปนธรรมมากทสดจากทรพยากรทมอยจำากด

สถาบนออกแบบอนาคตประเทศไทย (FIT) ไดจดทำาขอเสนอในการปฏรปพลงงาน

โดยแบงออกเปน 5 ประเดน ไดแก โครงสรางธรกจพลงงาน การแขงขนทเทาเทยมและเปน

ธรรมการอนญาตสมปทานกาซธรรมชาตและนำามนปโตเลยมการชวยเหลอผมรายไดนอย

และการสงเสรมพลงงานทางเลอก โดยประเดนการปฏรปพลงงานทสถาบนออกแบบอนาคต

ประเทศไทยเสนอนครอบคลมปญหาสวนใหญทเกดขนในระบบโครงสรางดานพลงงานไทย

43

ประเดนท1โครงสรางธรกจพลงงาน


• บรษทปตท.จำากด(มหาชน)เปนรฐวสาหกจดานพลงงานขนาดใหญทมธรกจตงแตตน

นำากลางนำาและปลายนำาคอตงแตการสำารวจและขดเจาะทอสงกาซโรงแยกกาซโรงกลนนำา

มน ตลอดจนสถานบรการนำามน ซงในหลายธรกจน ปตท.เปนผขาดธรกจแตเพยงผเดยว

เชน ทอกาซ ในธรกจ โรงกลนนำามน ปตท.ไดเขาไปถอหนในเกอบทกบรษท อกทง ปตท.ยง

เปนผทมสวนแบงตลาดสงสดในสถานบรการนำามน ทงนอาจสงผลให ปตท.เปนผมอำานาจ

เหนอตลาดในหลายอตสาหกรรมดานพลงงาน

• ทอสงกาซเปนกจการหนงทเปนรายไดหลกของ ปตท. เพราะ ปตท.เปนผมสทธใชทอสง

กาซแตเพยงผเดยว ทำาใหขาดการแขงขนในการลำาเลยงกาซ อกทงยงอาจกอใหเกดความไม

เสมอภาคตอผประกอบการรายอนทตองการขนสงกาซผานทอ สงผลใหอาจมการบดเบอน

กลไกตลาด ในขณะทโครงสรางตนทนของทอกาซนนถกรวมไวในบรษท ปตท.มไดแยกออก

มาใหเหนไดอยางชดเจน ทำาใหเปนการยากทองคกรกำากบดแลจะกำากบตนทนของทอกาซได

อยางมประสทธภาพ


1. ปรบโครงสรางของกลมธรกจบรษท ปตท. จำากด (มหาชน) โดยแยกบรษทออกตาม

ประเภทของธรกจการผลตเชอเพลง เชน ทอสงกาซ โรงกลน และ สถานบรการนำามน เพอ

ใหระบบบญชสามารถแสดงถงตนทนไดอยางชดเจน โดยเฉพาะอยางยงธรกจทอสงกาซท

บรษทฯ มการผกขาดโดยธรรมชาต และบรษททตงขนใหมนอาจถอเปนบรษทลกของบรษท

ปตท. จำากด (มหาชน) และ ปตท.สามารถถอหนในบรษททตงขนใหมนได แตบรษทธรกจทอ

สงกาซจะตองมคณะผบรหาร แผนการดำาเนนงาน บญช ตลอดจนวธการคดกำาไร-ขาดทน

ของตนเองและไมเกยวของกบบรษทปตท.จำากด(มหาชน)

2. กจการทอสงกาซธรรมชาตควรอนญาตใหบรษทเอกชนรายอนสามารถใชบรการการ

44

ขนสงกาซผานทอไดอยางเสร (ThirdPartyAccess) และมการคดอตราชำาระคาผานทางให

กบบรษทกจการทอสงกาซควรเปนไปอยางสมเหตสมผลเทาเทยมและเปนธรรม

ประเดนท2การแขงขนทเทาเทยมและเปนธรรมตามพ.ร.บ.การแขงขนทางการคา


การแขงขนในกลมธรกจพลงงานเหนไดชดวาขาดความเปนธรรม บรษท ปตท. สามารถซอ

และควบรวมกจการตางๆ ได ทำาใหบรษท ปตท. จำากด (มหาชน) และบรษทในเครอรวมกน

แลวมสวนแบงทางการตลาดสงในระดบทอาจทำาใหมอำานาจเหนอตลาดไดแตเนองจากบรษท

ปตท.จำากด(มหาชน)ยงถอวาเปนรฐวสาหกจอยจงทำาให ไดรบการยกเวนการบงคบใชทาง

กฎหมาย โดยเฉพาะ พ.ร.บ. การแขงขนทางการคา อกทงภาคประชาชนไมสามารถตรวจ

สอบบญชหรอการดำาเนนงานไดอยางแทจรง


1. รฐวสาหกจไมควรมอำานาจเหนอตลาดปรบมาตรา4ของพ.ร.บ.การแขงขนทางการ

คาพ.ศ.2542 ใหกฎหมายดงกลาวมผลบงคบใชกบรฐวสาหกจดวยซงสงผลใหรฐวสาหกจ

ไมสามารถผกขาดหรอมอำานาจเหนอตลาดในกจการทสามารถมการแขงขนตามกลไก

ตลาดได เชน โรงกลนและสถานบรการนำามน และหากรฐวสาหกจฝาฝนจะตองมบทลงโทษ

ตามกฎหมายดงกลาวดวยทงนกฎหมายควรครอบคลมถงการบงคบใหบรษทปตท.จำากด

(มหาชน)เปดเผยขอมลบรษทบญชและทมาของตนทนคาพลงงาน(CostStructure)อยาง

ละเอยดตอสาธารณะโดยเฉพาะอยางยงตอหนวยงานกำากบดแลหรอภาคประชาชนเพอใหม

การตรวจสอบการดำาเนนงานของบรษททประชาชนคนไทยยงมสวนเปนเจาของอย

45

ประเดนท3การอนญาตสมปทานกาซธรรมชาตและนำามนปโตเลยม


ปจจบนสมปทานการขดเจาะนำามนทผประกอบการถออยนน คอ THAILAND 1 ซงเปน

จำานวนประมาณรอยละ 87 ของปรมาณการผลตทงหมดในประเทศ ซงภายใตสมปทาน

THAILAND 1 นน ผประกอบการจะตองเสยคาภาคหลวงคงทรอยละ 12.5 ของมลคา

ปโตรเลยมทขาย ตอมามการปรบสมปทานใหกบผประกอบการรายใหมเปน THAILAND 3

ซงปรบคาภาคหลวงเปนระบบขนบนไดรอยละ 5-15 ของมลคาปโตเลยมทขาย และกำาหนด

อตราผลประโยชนตอบแทนพเศษรายป (WindfallProfit)แบบขนบนไดรอยละ0-75ขนกบ

สดสวนรายไดและความพยายามในการสำารวจและลงทนเพมเตมของผรบสมปทานในปนน

ซงสญญาสมปทาน THAILAND 1 รางขนจาก พ.ร.บ.ปโตรเลยม พ.ศ. 2514 ในชวงแรก

ของการเปดสมปทานปโตรเลยมของประเทศไทยและความร ในเรองการขดเจาะของคนไทย

ยงนอย รฐบาลไทยจงตองการทจะใหเกดการพฒนาแหลงปโตรเลยมในประเทศและจงใจนก

ลงทนตางชาตเขามาลงทนในประเทศไทย ซงภายหลงหลายฝายมองวาประเทศยงไดรบผล

ตอบแทนทยงไมเปนธรรมจงมการปรบรปแบบการใหสมปทานเปนTHAILAND3ซงภาครฐ

ไดรบประโยชนมากขน อยางไรกตามเมอเปรยบเทยบกบตางประเทศ ประเทศไทยยงจดเกบ

รายไดจากคาตอบแทนการใหสมปทานในอตราทตำากวาหลายประเทศในภมภาคเดยวกน

อยางไรกตามเงอนไขสญญาของแตละประเทศทไมเหมอนกนนนขนอยกบสภาพโครงสราง

ทางธรณวทยาของแตละพนท

46

ตารางท4.3รายละเอยดระบบสมปทานของประเทศไทย

ระบบสมปทาน คาภาคหลวง ภาษเงนไดปโตรเลยม

สวนแบงรายไดรฐ อตราสวนของการคนพบทงหมด

THAILAND1 รอยละ12.5 รอยละ50 รอยละ50.9-69.9เฉลย=รอยละ55.1

รอยละ87

THAILAND3 รอยละ5-15 รอยละ50 รอยละ60.0-90.9เฉลย=รอยละ73.3

รอยละ13


• ทบทวนหลกเกณฑการใหสมปทาน สมปทาน THAILAND 1 จะสนสดลงในป พ.ศ.

2565ควรใชโอกาสนในการศกษาเพมเตมถงประเภทสญญาขอกำาหนดตางๆ และสวนแบง

รายไดเขารฐ วาควรมการปรบเพมเตมหรอไม กอนทจะเรมกระบวนการประมล (Bidding)

สมปทานปโตรเลยมรอบใหม โดยการปรบแกไขสมปทานนนจะตองคำานงถงผลประโยชน

สงสดทประเทศจะไดรบเปนหลก

ประเดนท4การชวยเหลอผมรายไดนอย


• ทผานมาไดมนโยบายอดหนนคาไฟฟาฟรใหกบครวเรอนทใช ไฟฟาฟรไมเกน 90 ยนต

ซงครอบคลมประมาณ8ลานครวเรอนทงประเทศตอมานโยบายรฐบาลนางสาวยงลกษณ

ชนวตรไดปรบใหครวเรอนใช ไฟฟาฟรเพยง50ยนตทำาใหเหลอครอบคลมเพยง4ลานครว

เรอน ซงหากครวเรอนใช ไฟฟาเกนกวาจำานวนนทกำาหนด ครวเรอนนนจะตองรบผดชอบคา

ไฟฟาเองทงหมดโดยทรฐไมไดชวยเหลอในความเปนจรงแลวการใช ไฟฟาไมเกน50ยนตนน

เปนไปไดยากมาก

• กองทนนำามนมกรอบการดำาเนนงานทคอนขางกวางทำาใหมการนำาเงนจากกองทน

ไปสนบสนนนโยบายทไมไดเปนประโยชนตอประเทศโดยรวม หลายครงมการใช ไปเพอผล

47

ทางการเมองระยะสน

• ปจจบนมการใชกาซLPGทงในภาคครวเรอนขนสงและอตสาหกรรมโดยมการกำาหนด

โครงสรางราคาทสะทอนถงตนทนของLPGทมาจากจากโรงแยกกาซจากโรงกลนนำามนและ

จากตางประเทศ ทำาใหราคาของ LPG ทขายใหภาคครวเรอนเละภาคขนสงอยในระดบทสง

ทงๆทปรมาณการผลตในประเทศเพยงพอตอการใชของผบรโภคกลมน


1. นำานโยบาย“ไฟฟร90ยนต”กลบมาเพอชวยเหลอคาครองชพใหกบผทมรายไดนอย

ซงมมากถง 9 ลานกวาครวเรอนทวประเทศ โดยใชวธชดเชยคาไฟฟาน (Cross Subsidy)

จากผประกอบการรายใหญ(LargeCommercialUsers)

2. คงไวซงกองทนนำามนเพอเปนเครองมอใหรฐใช ในการรกษาเสถยรภาพของราคาคา

ปลกของนำามนเชอเพลง โดยกำาหนดหลกเกณฑใหชดเจนขนวากองทนนำามนนจดตงเพอ

รกษาเสถยรภาพของราคาคาปลกนำามนดเซลใหมการผนผวนของราคาทนอยลงซงจะทำาให

ตนทนของผประกอบการภาคขนสงเปลยนแปลงนอย เปนการลดโอกาสทจะปรบขนราคา

สนคาเพอลดผลกระทบตอราคาสนคาอปโภคบรโภคใหมการเปลยนแปลงนอยทสด

3. รฐไมควรมการแทรงแซงโดยการอดหนนราคาเชอเพลงประเภทอนมากจนเกนไป ควร

ใหราคาขายสะทอนตนทนทแทจรงมากทสดเทาทจะทำาได และหากรฐมนโยบายทจะสนบสนน

พลงงานทดแทนในระยะยาวควรจะใหการอดหนนโดยเฉพาะระยะเรมตนเทานน

4. ใชราคาตนทนในการคำานวณราคาขายปลก LPG ใหกบผ ใชรายยอย ประเทศไทย

สามารถผลตกาซ LPG เปนจำานวนเพยงพอตอการบรโภคภาคครวเรอน ดงนนควรปรบ

ราคาขายปลกกาซ LPG ทใชในครวเรอนใหมราคาตำาลงโดยเปนราคาทคำานวณจากตนทน

การผลตทแทจรง (ProductionCosts) ไมใชราคาทองจากราคาตลาดโลก (MarketPrice)

อยางในปจจบน

48

ตารางท4.4ปรมาณการผลดและการใชพลงงานLPG

พ.ศ.2555 พ.ศ.2556

ปรมาณLPGผลตในประเทศ(ลานก.ก.) 4.935 4.639

ปรมาณLPGใชในภาคครวเรอน(ลานก.ก.) 3.047 2.390

ปรมาณLPGใชในภาคขนสง(ลานก.ก.) 1.034 1.7928

Source:กระทรวงพลงงาน

ราคาขายปลกLPGสำาหรบในภาคครวเรอนและภาคขนสงควรมราคาเทากนเพอปองกนการ

ทจรต ลกลอบโยกยายถายเทLPGใน2ภาคนอยางไรกตามรฐไมควรทจะสงเสรมการใช

LPG ในภาคขนสงเนองจากจะทำาใหประเทศตองนำาเขาจากตางประเทศมากขน สถาบนฯ จง

เสนอใหมมาตรการจดเกบภาษทะเบยนรถยนตสำาหรบยานพาหนะทดดแปลงไปใช LPG ท

สงขน เพอปองกนไมใหมจำานวนรถยนตทใช LPGมากขน และควรมมาตรการสมตรวจการ

ละเมดกฎหมายอยางสมำาเสมอ

ประเดนท5พลงงานทางเลอก


• ผลผลตทางการเกษตรเปนวตถดบหลกทใชในการผลตพลงงานทดแทน ทงในสวนของ

เอทานอล (มนสมปะหลง และ ออย) ไบโอดเซล (ปาลมนำามน) แตเนองจากรฐบาล นางสาว

ยงลกษณชนวตรไดใชนโยบายแทรกแซงราคาโดยเฉพาะมนสำาปะหลงทำาใหราคาวตถดบม

ราคาสงขนสงผลใหราคาพลงงานทดแทนอยในระดบสงรฐจงยงจำาเปนทตองเขาไปสนบสนน

โดยใชกองทนนำามนเพอใหราคาอยในระดบตำาเพอเปนการสงเสรมพลงงานทางเลอก


1. สนบสนนใหผลตเอทานอลมากขน ดวยการลดตนทนสนคาเกษตรทนำามาผลตเปน

49

พลงงานทางเลอกอยางมนสำาปะหลงโดยเฉพาะการยกเลกการแทรกแซงราคาสนคาเกษตร

ทเปนวตถดบในการผลตพลงงานทางเลอกและนำานโยบายประกนรายได ใหเกษตรกรแทน

เพอเปนการไมแทรงแซงกลไกตลาด ทำาใหผผลตพลงงานทางเลอกสามารถซอวตถดบไดใน

ราคาตลาดจากเกษตรกรโดยตรง

2. นำาเงนจากกองทนนำามนมาสงเสรมการใชพลงงานทดแทน ในภาคครวเรอนเพอเพม

ปรมาณการใชพลงงานทดแทน ตลอดจนเปนการลดภาระของผบรโภค อกทงเพอเปนแรง

จงใจใหผผลตหนมาผลตเอทานอลเปนจำานวนมากขน อยางไรกตามการใชเงนจากกองทน

นำามนนนควรจะใชเฉพาะในระยะสนเพอตอบสนองนโยบายของภาครฐ และไมไดใชเพอแทรง

แซงกลไกตลาดจนราคาไมสามารถสะทอนถงตนทนได

ตารางท4.5โครงสรางราคานำามนเชอเพลงณวนท18ธนวาคม2556ตามมตคณะ

กรรมการบรหารนโยบายพลงงาน

Source:สำานกงานนโยบายและแผนพลงงานกระทรวงพลงงาน

50

บทท 5 การปฏรปกระบวนการยตธรรม

51


กระบวนการยตธรรมไทยเปนสงทหลายฝายใหความสนใจและอยากเหนการ

เปลยนแปลงไปในทศทางทดขน มความโปรงใสและเปนธรรม เนองจากปญหานเปนปญหา

ทหยงลกในสงคมไทยมานาน และเกยวของกบบคคลหลายฝาย โดยเฉพาะผมอำานาจและ

นกการเมองมการเสนอการปฏรประบบยตธรรมทงระบบตำารวจอยการและศาลมาหลาย

ครงแตกมไดทำาใหเกดเปนรปธรรมเปนทประจกษแตอยางใด

ประเทศไทยนนมการใชกฎหมายมามากกวารอยป และมกฎหมายครอบคลมเกอบ

ทกดานแตยงประสบปญหาการบงคบใชอยางจรงจงอกทงยงมการหาชองวางทางกฎหมาย

และใชกฎหมายอยางไมถกวตถประสงค และในหลายครงผบงคบใชกฎหมายกไมไดปฎบต

หนาทของตนอยางทควรจะเปนหรอปลอยใหมการใชอำานาจแทรกแซงสงผลใหอาชญากรไม

เกรงกลวกฎหมายอกทงมการละเมดและกระทำาความผดอยางตอเนอง ซงเหนไดชดเจนจาก

จำานวนคดทมมากขนในปพ.ศ.2555มคดทสงฟองตอศาลทงประเทศประมาณเจดแสนคด

สำาหรบแพง และประมาณเกาแสนคดสำาหรบอาญา และทนาตกใจคอมคดทเกยวของกบการ

คอรรปชนคางอยทป.ป.ช.มากกวาเจดพนคดสะทอนใหเหนอยางชดเจนถงปญหาในระบบ

ยตธรรมไทย

ดงนนจะตองมการปฏรป กระบวนการยตธรรมไทย เนองจากประชาชนจะตองม

ระบบยตธรรมทพงพาได นำาความเปนธรรมและความถกตองสสงคมไทยตลอดจนทำาใหทก

คนอยภายใตกฎหมายทเทาเทยมกน กระบวนการยตธรรมทางอาญามองคกรทเกยวของ

โดยตรงททำาหนาทนำาความยตธรรมใหเกดแกประชาชนคอ ตำารวจ ศาลและอยการ ซง

สามารถแยกประเดนของการปฏรปตางๆไดดงตอไปน

ประเดนท1โครงสรางองคกรตำารวจ

ประเดนท2องคกรศาลและอยการ

52

5.2 ขอเสนอแนะการปฏรปกระบวนการยตธรรม

ประเดนท1โครงสรางองคกรตำารวจ


• สงคมสวนหนงมองวาในปจจบน ตำารวจไทยไมไดทำางานเพอประชาชน ขาดความรบผด

ชอบและไมตอบสนองตอความตองการของทองถน ยงไปกวานนยงถกมองวาเปนผรบใช

อำานาจทางการเมองมการใชอำานาจโดยมชอบและละเวนการปฏบตหนาท

• ระบบตำารวจในปจจบนอำานาจทงหมดอยทสวนกลาง สงผลใหการทำางานของตำารวจยง

ขาดประสทธภาพในการปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรมในระดบชมชน หลายครง

ตำารวจทยายไปดแลพนทในตางจงหวดอาจเปนแคการลงโทษของสวนกลางหรอการโยกยาย

เพอเปนการนำาไปสตำาแหนงทสงขน และไมไดทำางานเพอประชาชนในทองถนอยางแทจรงจน

หลายครงตำารวจในพนทถกมองวามความเกยวของ เชอมโยง และมผลประโยชนกบผม

อทธพลทองถน หวคะแนน นกการเมองทงในทองถนและระดบประเทศ อกทงยงมการวงเตน

เพอการเลอนตำาแหนงและการแตงตงโยกยายยงไมไดคำานงถงผลงานในอดตเปนหลกดวย

• ระบบการดำาเนนคดอาญาชนสอบสวนในประเทศไทยแตกตางจากระบบการดำาเนน

คดอาญาในทางสากล ไมวาจะเปนประเทศเยอรมน ฝรงเศส สหรฐอเมรกา

เกาหล ญปน ฯลฯ ทมการแบงแยกการสอบสวนออกจากการฟองรองคดอาญา

จากกนอยางเดดขาด การทตำารวจซงไมมดลพนจทเปนอสระทำาการสอบสวนไดเองโดยลำา

พง สงผลใหเกดการความไมเปนธรรมในการสอบสวน เชน การแจงขอหาทไมตรงตอ

ความเปนจรงการรวบรวมพยานหลกฐานเฉพาะทเปนโทษแกผตองหาเปนตนซงกระทบตอ

เสรภาพของประชาชน

53


1. จดรปแบบโครงสรางตำารวจภมภาคใหมในรปแบบของกลมจงหวดประกอบดวยจงหวด

ใกลเคยงประมาณ5ถง6จงหวดโดยในแตละกลมจงหวดจะมผบญชาการกลมจงหวดแตง

ตงโดยคณะกรรมการซงประกอบดวยผวาราชการจงหวดของกลมจงหวดนนๆ และตำาแหนง

นจะทดแทนตำาแหนงผบญชาการตำารวจภธรภาคในปจจบน

2. มผบงคบการจงหวดของแตละจงหวด เปนผบงคบบญชาตำารวจสงสดในจงหวดนน

โดยไดรบการคดเลอกจากคณะกรรมการตำารวจจงหวด มผวาราชการจงหวดเปนประธาน

และมตวแทนจากทกภาคสวนรวมถงภาคประชาชนเขามามสวนรวมในการเลอกผบงคบการ

จงหวดเพอใหมความโปรงใสและเปนธรรมและคำานงถงผลประโยชนของจงหวดนนๆเปนหลก

ทงนตำาแหนงอนทสำาคญของจงหวดใหคดเลอกโดยคณะกรรมการชดนเชนกน

3. ตำารวจจะตองเขาใจทองถนอยางแทจรง ผบญชาการกลมจงหวดและผบงคบการ

จงหวดตองคดสรรจากคนทองถนหรอเคยทำางานในทองถนนนมาอยางนอย5ปเพอจะได

มาซงผทเขาใจถงสภาพสงคมและบรบทของจงหวดนน

4. การแตงตงตำารวจทมคณภาพผบญชาการกลมจงหวด และผบงคบการจงหวดตอง

เสนอแผนงาน(Proposal)ระยะ4ปในการบรหารงานใหกบกลมจงหวดหรอจงหวดนนๆโดย

แผนงานนจะตองถกนำาเสนอตอสาธารณะอยางทวถงกอนจะมกระบวนการคดสรรผดำารง

ตำาแหนงดงกลาว โดยจะตองระบวตถประสงค เปาหมาย กลมเปาหมาย และแนวทางการ

ดำาเนนงานเพอนำาไปสเปาหมายนนอยางชดเจน และเมอเขารบการปฏบตหนาทแลวจะตองม

การรายงานผลงานตอภาคประชาชนและผบงคบบญชาอยางตอเนอง นอกจากนควรมการ

ตรวจสอบการดำาเนนงาน (Audit) และประเมนผล โดยสวนกลางผบญชาการกลม และภาค

ประชาชน

5. แยกการทำางานขององคกรตำารวจใหชดเจน หนวยงานทดแลงานจบกมปราบปรามจะ

ตองแยกออกจากหนวยงานทดแลการสอบสวน โดยแกไขกฎหมายใหอยการเขามามสวน

รวมในการสอบสวนเพอคมครองสทธเสรภาพของประชาชน และทำาใหการดำาเนนคดในชน

ศาลมประสทธภาพมากขน

54

6. พฒนาการสอบสวนใหเปนวชาชพ และถอวาพนกงานสอบสวนเปนผมความ

เชยวชาญเฉพาะ

7. เปดโอกาสใหมการรบบคลากรจากหลากหลายวชาชพมากขน เพอเพมประสทธภาพ

การทำางานทตอบโจทยการเปลยนไปของบรบทสงคม

8. เพมศกยภาพและความเปนอสระของการกำาหนดนโยบายและยทธศาสตรของตำารวจ

ปรบปรงองคประกอบ คณสมบตและลกษณะตองหาม การไดมาและอำานาจหนาท ของคณะ

กรรมการนโยบายตำารวจแหงชาตและคณะกรรมการขาราชการตำารวจ ใหมความเหมาะสม

ยงขน ทงน ในสวนของคณะกรรมการขาราชการตำารวจไดกำาหนดหลกเกณฑและวธการใน

การคดเลอกเพอให ไดมาซงคณะกรรมการทมความเปนกลางมาทำาหนาทบรหารงานบคคล

อนจะเปนการพฒนาบคลากรในสำานกงานตำารวจแหงชาตใหมประสทธภาพมากขน

9. มหนวยงานตดตามและสนบสนนงานตำารวจสวนทองถน กำาหนดใหมคณะกรรมการ

ตดตามและสนบสนนการปฏบตราชการของกองบญชาการ มอำานาจหนาทตรวจสอบ

ตดตามและสนบสนนการปฏบตราชการตามนโยบายและแผนการปฏบตงานของกอง

บญชาการเพอใหบรรลเปาหมายทกำาหนดไว

10. ปรบปรงตำาแหนงขาราชการตำารวจ เพอเปดโอกาสใหตำารวจชนผนอยไดปฎบตงาน

ของสวนกลางไดมากขนและเพอใหสอดคลองกบวถทางปฏบตของสำานกงานตำารวจแหงชาต

11. ปรบปรงชนยศของขาราชการตำารวจชนประทวน เพอใหขาราชการตำารวจชน

ประทวนสามารถเลอนยศไดสงขนและมความกาวหนาใหการรบราชการ

12. ประชาชนสามารถรองเรยนการปฏบตงานของตำารวจได กำาหนดใหมคณะกรรมการ

พจารณาเรองรองเรยนเกยวกบตำารวจ ซงมจเรตำารวจแหงชาตเปนประธานกรรมการ ม

อำานาจหนาทในการพจารณาแก ไขปญหาความเดอดรอนของประชาชนอนเนองจากการ

กระทำาหรอไมกระทำาของขาราชการตำารวจอนมชอบดวยหนาท โดยใหสำานกงานจเรตำารวจ

ทำาหนาทธรการและรบผดชอบขนตรงตอคณะกรรมการ

55

ประเดนท2องคกรศาลและอยการ


• ตามพรบ.องคกรอยการและพนกงานอยการพ.ศ.2553บญญตใหองคกรอยการเปน

องคกรอนตามรฐธรรมนญและพนกงานอยการมอสระในการพจารณาสงคดและการปฏบต

หนาทใหเปนไปโดยเทยงธรรม อยางไรกตามประเทศไทยยงมปญหาของความเปนอสระของ

องคกรอยการ ซงปจจบนอำานาจในการสงฟองคดสำาคญเปนอำานาจของอยการสงสด ซง

เปนอำานาจของบคคลคนเดยว ซงอาจเกดการแทรกแซงจากอทธพลการเมอง ขาดความ

โปรงใสในการตดสนใจและขาดความนาเชอถอในกระบวนการยตธรรม

• กระบวนการพจารณาคดอาญาของศาลมความยดเยอและใชเวลานานกวาคดจะถงท

สด เนองจากการพจารณาคดอาญานนมกระบวนการพจารณาถง 3 ศาล คอ ศาลชนตน

ศาลอทธรณ และศาลฎกา ซงในประเทศไทยโจทกและจำาเลยสามารถอทธรณและฎกาไดทง

ในปญหาขอเทจจรงและปญหาขอกฎหมาย ซงแตกตางจากในตางประเทศทการอทธรณและ

ฎกาจะจำากดใหฎกาเฉพาะปญหาขอกฎหมายเทานน สวนในปญหาขอเทจจรง ศาลชนตน

เปนผสบพยานมโอกาสไดนงรบฟงพยานหลกฐานทพยานนำาเสนอตอหนาศาลดวยตวเอง

การวนจฉยปญหาขอเทจจรงในคดสวนใหญจงควรใหจบทศาลชนตน และมการตรวจสอบ

กลนกรองเฉพาะบางคดในศาลอทธรณ ศาลฎกาจะไมพจารณาในปญหาขอเทจจรง แต

ระบบการดำาเนนคดในปจจบนเปดโอกาสใหคความอทธรณ ฎกาในปญหาขอกฎหมายมาก

เกนไป สงผลใหศาลมภาระงานมากเกนความจำาเปน อกทงเปนการประวงเวลาในการรบโทษ

หลายคดกวาทศาลฎกาจะพพากษาใชเวลาเกน10ปจนหลายครงผกระทำาความผดไดหลบ

หนหรอใชอำานาจใหคดพลกและกลายเปนผบรสทธ สงผลใหอาชญากรขาดความเกรงกลว

ตอกฎหมาย

• ผทมรายไดนอยมกขาดทนทรพยในการตอสคด หลายครงสงผลใหเสยเปรยบในการ

ตอสคด

• ระบบการดำาเนนคดอาญาของไทย เปนระบบททกคดไมวาจะเปนความผดทไมราย

56

แรง หรอคดทมโทษเพยงเลกนอย ทกคดจะตองไปสนสดทการพจารณาคดของศาล สงผล

ใหปรมาณคดขนสศาลเปนจำานวนมาก ทำาใหมผตองหาลนคก และผตองหายากจนทไมม

หลกทรพยประกนตวกตองถกคมขงระหวางการพจารณาจนกวาคดจะถงทสด นอกจากน

รฐยงตองเสยคาใชจายเปนจำานวนมาก ซงในตางประเทศ ไมวาจะเปนญปน เกาหล สหรฐฯ

ฝรงเศสฯลฯไดมกฎหมายเพอเบยงเบนคดออกจากศาลเรยกวาเปนกระบวนการยตธรรม

ทางเลอกหรอกระบวนการยตธรรมเชงสมานฉนท


1. ใหคณะกรรมการอยการมหนาทตดสนใจสงฟองคดทางการเมองทสำาคญตามทระบ

ไวในรฐธรรมนญแทนอยการสงสด เชน การรำารวยผดปกต กระทำาความผดฐานทจรตตอ

หนาท หรอกระทำาความผดตอตำาแหนงหนาทราชการ ตาม พ.ร.บ.ประกอบรฐธรรมนญวา

ดวยวธพจารณาคดอาญาของผดำารงตำาแหนงทางการเมองพ.ศ.2542

2. ลดภาระของศาลฎกาและทำาใหกฎหมายมความศกดสทธโดยใหมการอทธรณและฎกา

ไดเฉพาะในกรณทมปญหาโตแยงในประเดนขอกฎหมายเทานน หากพบวามหลกฐานเกดขน

ใหมใหคกรณสามารถรอคดเพอพจารณาใหมไดโดยศาลชนตน และควรกำาหนดกรอบเวลา

ในการพจารณาคดในชนอทธรณและในชนฎกาใหชดเจน

3. ขยายขนาดและบทบาทกองทนยตธรรม สผมรายไดนอยและดอยโอกาสทางสงคมให

มากขนเพอมโอกาสในการสคดตางๆอยางเปนธรรม

4. อยการไมสามารถดำารงตำาแหนงคณะผบรหารขององคกรอสระ องคกรกำากบ

ดแล องคกรมหาชนหรอรฐวสาหกจใดๆ ในขณะดำารงตำาแหนงอยการอย เพอปองกนการ

คอรรปชนแตหากในกรณมความจำาเปนทอยการจะตองดำารงตำาแหนงในองคกรตางๆควบค

กบการเปนอยการจะไมสามารถรบผลประโยชนตอบแทนจากองคกรนนๆได

5. ศกษาใหมกฎหมายเกยวกบยตธรรมทางเลอก ยตธรรมเชงสมานฉนท เพอลด

ปรมาณคด และใหโอกาสแกผกระทำาความผดไดกลบตวเปนคนด ไมมประวตตดตว ผเสย

หายไดรบการชดใชเยยวยาความเสยหาย

57

บทท 6 การปฏรปการศกษา

58


การศกษาในประเทศไทยนนผานการปฏรปมาอยางตอเนอง โดยมการปรบ

เปลยนหลกสตรและปรบปรงคณภาพบคลากรทางการศกษามาโดยตลอดและมแนวโนมท

ดขน ในปจจบนครผสอนไดรบเงนเดอนทสงขน ตลอดจนมโรงเรยนในสงกดของกระทรวง

ศกษาธการครอบคลมพนทชนบทสวนใหญของประเทศ อยางไรกตามประเทศไทยยงเผชญ

กบปญหาคณภาพทางการศกษาของเยาวชนทงๆทกระทรวงศกษาธการไดรบงบประมาณ

มากถงประมาณ 1 ใน 5 ของงบประมาณแผนดนทงหมด และมแนวโนมวาจำานวนเงนจะเพม

ขนทกป และประเทศไทยยงเปนหนงในประเทศทจดสรรงบประมาณเพอการศกษาคดเปน

สดสวนของงบประมาณแผนดนมากทสดในโลกอกดวย

ตารางท6.1สดสวนและจำานวนงบประมาณแผนดนเพอการศกษาพ.ศ.2555-2557

พ.ศ.2557 พ.ศ.2556 พ.ศ.2555

งบประมาณแผนดน(ลานบาท) 2,525,000 2,400,000 2,380,000

งบเพอการศกษา(ลานบาท) 518,519 493,927 444,483

รอยละ 20.5 20.6 18.7

Source:สำานกงบประมาณประจำาปพ.ศ.2555-2557

59

ตารางท 6.2 สดสวนงบประมาณเพอการศกษาของประเทศไทยเมอเทยบกบตางประเทศ

Government Spending

on Education as a% of

GDP(2011)

Total Government Spending

onEducation%ofTotal

Expenditure(2011)

Thailand 5.8 24

Malaysia 5.9 20.9

Japan 3.8 9.7

HongKong 3.4 17.4

Singapore 3.1 20.5

Indonesia 2.8 15

Myanmar 0.8 4.4

Source:UNESCOInstituteforStatistics

คณภาพการศกษาของไทยนน เมอดจากผลการสอบเพอวดมาตรฐานทางการ

ศกษาในระดบนานาชาตอยางผลคะแนนของ PISA (Program for International Stu-

dent Assessment) ซงจะวดความสามารถของนกเรยนดาน การอาน คณตศาสตร และ

วทยาศาสตร ประเทศไทยยงมคะแนนตำากวามาตรฐาน OECD ในทกๆ ดาน และเมอเทยบ

กบประเทศในกลมอาเซยนดวยกน ตวชวดทางการศกษาสะทอนใหเหนวาประเทศไทย

ไมสามารถเทยบกบประเทศสงคโปรได และประเทศทมความคลายคลงทางเศรษฐกจกบ

ประเทศไทยอยางประเทศเวยดนามประเทศไทยกยงเปนรองอยมาก

60

ตารางท6.3PISAScore2012-ComparingThailandwithotherAsianCountries

Reading Mathematics Science

Shanghai 570 613 580

HongKong 545 561 555

Singapore 542 573 551

Japan 538 536 547

Korea 536 554 538

Vietnam 508 511 528

OECDAverage 496 494 501

Thailand 441 427 444

Malaysia 398 421 420

Indonesia 396 375 382

Source:OECD

ผลคะแนน PISA อาจจะชใหเหนวาประเทศไทยมคณภาพการศกษาสงกวาประเทศ

มาเลเซยและอนโดนเซยแตในความเปนจรงแลวทงสองประเทศนโดยเฉพาะประเทศมาเลเซย

ไดพฒนาการศกษาอยางตอเนอง และมผลคะแนน PISA สงขนตอเนองชดเจน ซงเปนทนา

กงวลหากประเทศไทยยงไมมการปฏรปการศกษาอยางมประสทธผลและประสทธภาพแลว

การจดอนดบของ PISA ครงตอไปในป ค.ศ.2015 ประเทศไทยอาจจะรงทายประเทศอนใน

อาเซยนกเปนได

สถาบนออกแบบอนาคตประเทศไทย(FIT)ไดเลงเหนถงความสำาคญของการพฒนา

คณภาพทางการศกษาของเยาวชน สถาบนฯ จงเสนอใหการศกษาเปน 1 ใน 7 เรองทตอง

มการปฏรปทนท โดยขอเสนอของสถาบนฯ ในการปฏรปการศกษาของประเทศไทยมงเนน

การปรบปรงคณภาพจาก 2 สวนหลก คอ การพฒนาหลกสตร และ การพฒนาบคลากร

ทางการศกษาซงประกอบดวย4ประเดนหลกดงน

ประเดนท1 การพฒนาศกยภาพและการเรยนร ในปฐมวย

61

ประเดนท2 การศกษาระดบประถมศกษาและมธยมศกษา

ประเดนท3 การศกษาตอในระดบมหาวทยาลย

ประเดนท4 การพฒนาคณภาพทางการศกษาเพมเตม

6.2 ขอเสนอการปฏรปการศกษา

ประเดนท1การพฒนาศกยภาพและการเรยนร ในปฐมวย


• ทางUNICEFไดระบวา“ชวงอายปฐมวยคอหาปแรกของชวตนนเปนชวงเวลาทสำาคญ

อยางยงสำาหรบการพฒนาชวตของเดก สมองของเดกพฒนาอยางรวดเรวในชวงหาปแรก

ของชวต เปนชวงเวลาทเดกมการพฒนาทางการรบร ภาษา สงคม อารมณและกลามเนอ

อยางรวดเรว” ซงพฒนาการทางสมองของเดกขนอยกบพอแม ผปกครอง สงแวดลอม

ตลอดจนครผดแลและอาหารทรบประทาน

• สถานการณปจจบนการศกษาในเดกปฐมวยของประเทศไทยยงถอวานาเปนหวงตวเลข

จากสำานกงานสถตแหงชาต พ.ศ.2553 ระบวาประชากรเดกปฐมวยตงแตอาย 0-5 ป ม

จำานวน4,548,245คน ในจำานวนนมเดกอาย 3-5ป จำานวน2,388,902คนซงเดกในวย

นควรจะไดรบการดแลจากศนยพฒนาเดกเลก แตพบวายงมมากถงรอยละ 20.29 ทยงไม

ไดรบโอกาสทางการศกษา ทงทเปนวยทมความสำาคญในการพฒนาการเรยนรมากทสด

และยงมรายงานวา 1 ใน 3 ของเดกปฐมวยไทยมพฒนาการลาชาอยางตอเนอง โดยเฉพาะ

พฒนาการทางดานภาษาดานสงคมและดานการชวยเหลอตนเอง

• มรายงานการวจยศกษาของJamesHeckmanนกเศรษฐศาสตรชาวอเมรกาเจาของ

รางวลโนเบลป พ.ศ.2542 ทชใหเหนวาการลงทนในเดกเลกจะใหผลตอบแทนสงกวาการ

ลงทนในเดกโต 7-10 เทา นอกจากนยงมการศกษาพบวาการพฒนาสมองของมนษยใน

ชวงแรกเกดถง7ปจะพฒนาไปถงรอยละ80ของผ ใหญอกดวยและถงแมวาจะมการสงเสรม

62

การพฒนาสมองหลงจากวยนกอาจจะถอวาสายเกนไปแลว ในปจจบนงบประมาณดานการ

ศกษาประมาณรอยละ11ใหกบเดกปฐมวยในขณะทระดบประถมศกษานนไดรบงบประมาณ

มากกวารอยละ50

• ครพเลยงยงขาดความรและทกษะในการดแลเดกปฐมวยและครทเรยนจบเฉพาะทางเดก

ปฐมวยยงมจำานวนนอยโดยครพเลยงจำานวนมากยงไมเขาใจถงบทบาทของตวเองเพราะคร

พเลยงไมใชทำาหนาทแคการเลยงเดกเทานน แตยงตองพฒนาการเรยนรและดแลใหเดกเขา

ถงสารอาหารอยางครบถวน โดยผเชยวชาญดานเดกปฐมวยยงระบวา ปจจบนอตราสวน

ผดแลเดก1คนตอเดกเลก17คนถอเปนสดสวนทสงเกนไปและผดแลเดกจะไมสามารถทำา

หนาทไดอยางทวถง


1. ครในระดบปฐมวยตองมจำานวนเพมขน สงเสรมใหนกศกษาครศาสตรสนใจทจะเรยน

หลกสตรปฐมวยใหมากขน เพอเพมจำานวนครผฝกสอนเดกปฐมวยทมทกษะและคณภาพ

เขาสศนยการศกษาและพฒนาเดกเลกตางๆ อกทงเผยแพรทกษะสมยใหมทมประสทธภาพ

ในการพฒนาการเรยนรของเดกปฐมวยตอไปจดใหมการฝกอบรมเพอพฒนาครผฝกสอน

และครพเลยงอยางตอเนองโดยเนนความเขาใจในพฤตกรรมของเดกและไมปดกนการเรยนร

แตควรสงเสรมเดกใหมพฒนาการอยางสมวยมากทสด

2. มงเนนการสอนคณตศาสตรในหลกสตรปฐมวย นำาคณตศาสตรเขามาใชในการสอน

เดกเลก ซงมการศกษาแลววาคณตศาสตรจะชวยใหเดกมพฒนาการทางสมองทดและม

ตรรกะทางความคด โดยการใชคณตศาสตรในการสอนประสบความสำาเรจในการพฒนา

ทรพยากรมนษยของหลายๆประเทศเชนประเทศญปนและสงคโปร

3. จดระบบสวสดการเดกตงแตแรกเกดใหทวถง ไดรบสารอาหารทจำาเปนตอพฒนาการ

ทางรางกายอยางครบถวนและควรมการรเรมทำาระบบฐานขอมลประจำาตวหรอสมดพกชวต

ใหกบเดกตงแตแรกเกดทกคน เพอรฐ สถานศกษา และหนวยงานทเกยวของสามารถเขาถง

ขอมลพนฐานของเดกและเปนประโยชนตอการตดตามตลอดจนสนบสนนดานสขภาพการ

63

ศกษาและการพฒนาการเรยนรรวมทงทกษะและความถนดเฉพาะตวตลอดชวต

4. เดกทกคนตองไดรบสารไอโอดนทเพยงพอ โดยผลกดนประกาศสาธารณสข เรอง

เกลอบรโภคในราชกจจานเบกษาพ.ศ.2553และรางประกาศกระทรวงอตสาหกรรมเรอง

กำาหนดอตราสวนของไอโอดนทโรงงานจะนำามาใชเพอการผลตเกลอบรโภค พ.ศ. … ใหม

ผลบงคบเปนกฎหมายอยางจรงจงและทวทงประเทศ อกทงมมาตรการตรวจสอบอยางสมำา

เสมอ เนองจากประเทศไทยยงประสบปญหามากในการเขาถงสารไอโอดนทเพยงพอของ

ประชากรไทย ในรายงานของ UNDP (2012) ระบวามประชากรของประเทศไทยเพยงรอยละ

47 ทไดรบสารไอโอดนในปรมาณทเพยงพอ ซงสารไอโอดนนนมความสำาคญมากตอการ

เจรญเตบโตและพฒนาการของรางกายและสมองของเดกตงแตยงอยในครรภ แตเนองจาก

ยงไมมการใหความรกบประชาชนอยางทวถงโดยเฉพาะครอบครวในชนบท จงยงทำาใหเกด

ความเขาใจผดอยวาการรบประทานเกลอหรออาหารทะเลกสามารถไดรบสารไอโอดนแลว

ซงในความเปนจรงแลวเกลอทไดรบจะตองเปนเกลอทมสารไอโอดนอยจงจะเกดประโยชน

สงสด แตเนองจากตนทนของเกลอชนดนมราคาสงกวา จงทำาใหผผลตอาหารไมนยมนำามา

ใชเปนสวนผสม แมวาจะมประกาศกระทรวงออกมาบงคบใชแลวกตาม แตไมไดมมาตรการ

ทจะมาตรวจสอบสารอาหารอยางจรงจง ทงนหากตองการทจะพฒนาอาหารใหมคณภาพ

เหมาะสมตอการเจรญเตบโตของเดก ซงเปนพนฐานในการพฒนาคณภาพทางการศกษา

และศกยภาพทางการเรยนรตงแตปฐมวยแลว กระทรวงศกษาธการตองรวมมอกบภาคสวน

อนเชนกระทรวงสาธารณสขและกระทรวงอตสาหกรรมดวยเชนกน

5. เพมจำานวนศนยเดกเลกทวประเทศ เพอใหเดกในชมชนสามารถเขาถงและไดรบการ

พฒนาอยางสมวย และลดปญหาชองวางทางสงคมโดยเฉพาะคนในชมชนเมอง ทงนการ

ขยายจำานวนศนยเดกเลกจะตองเปนไปอยางมคณภาพและหนวยงานทเกยวของควรมการ

ตรวจสอบดแลอยางสมำาเสมอเพอใหเยาวชนไทยไดรบการดแลอยางมมาตรฐาน

64

ประเดนท2การศกษาระดบประถมศกษาและมธยมศกษา


• ตามกฎระเบยบกระทรวงการศกษา กำาหนดใหนกเรยนในระดบประถมศกษาและมธยม

ศกษาจะตองเรยนวชาพนฐานทงหมด8กลมวชาไดแก

1.ภาษาไทย

2.คณตศาสตร

3.วทยาศาสตร

4.สงคมศกษาศาสนาและวฒนธรรม

5.สขศกษาและพลศกษา

6.ศลปะ

7.การงานอาชพและเทคโนโลย

8.ภาษาตางประเทศ

และยงมกจกรรมพฒนาผเรยนและกจกรรมเพมเตมตางๆ เขาไปในหลกสตรพนฐาน โดยใน

แตละระดบชนนกเรยนจะมชวโมงการเรยนขนตำาทกระทรวงฯกำาหนดไวสำาหรบประถมศกษา

ปท1-6คอไมนอยกวา1,000ชวโมงตอปมธยมศกษาท1-3ไมนอยกวา1,200ชวโมงตอ

ปและมธยมศกษาปท4-6รวม3ปรวมกนไมนอยกวา3,600ชวโมงซงนอกเหนอจากวชา

และชวโมงเรยนทบงคบโดยโรงเรยนแลว นกเรยนสวนใหญยงตองใชเวลาในการเรยนพเศษ

นอกเวลาเรยนปกตอกดวยทำาใหเสยทรพยากรและเวลาจำานวนมาก

• ผลสอบวดคณภาพทางการศกษา O-Net สามารถสะทอนวาระบบการศกษาไทยใน

ปจจบนนนมปญหา อาจเกดจากจำานวนวชาทบงคบเรยนมมากเกนไป หรอคณภาพการ

เรยนการสอนยงไมมประสทธภาพ เนองจากคะแนนวดผลชใหเหนอยางชดเจนวานกเรยน

สวนใหญนนยงมความรตำากวาเกณฑ โดยเฉพาะดานคณตศาสตร วทยาศาสตร และภาษา

ตางประเทศ หรอหากมองอกมมหนง ปญหาของระบบการศกษาไทยอาจเกดจากมาตรฐาน

ของขอสอบทนำามาใชวดผล ซงจะเหนไดวาการสอบ O-Net นนมปญหามาโดยตลอด และ

65

หลายๆครงปญหานนอยทคำาถามในขอสอบO-Netเอง

• ผลของการสอบวดคณภาพยงแสดงใหเหนวาเดกนกเรยนในชนบทมคะแนนสอบตำากวา

นกเรยนในกรงเทพหรอตามหวเมองใหญอยางชดเจน ซงสะทอนถงปญหาความไมเทาเทยม

กนในสงคม

• ในการเพมศกยภาพในการแขงขนของประเทศ โดยเฉพาะในชวงทประเทศไทยกำาลงเดน

หนาเขาสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน(AEC)ทรพยากรทสำาคญตอการพฒนามากทสดคอ

ทรพยากรมนษยจงมความจำาเปนอยางยงทคนไทยจะตองไดรบการพฒนาความรและทกษะ

ในดานตางๆ มเชนนนประเทศไทยอาจจะไมสามารถทจะแขงขนกบประเทศอนๆ ได ในขณะ

เดยวกนประเทศอน เชน สงคโปร มาเลเซยมความพรอมมากกวาทงในดานทกษะอาชพและ

ภาษาองกฤษ ซงเปนปจจยพนฐานในการพฒนาทงในภาคอตสาหกรรมและในภาคบรการ

อกทงยงเปนปจจยสำาคญในการตดสนใจของบรษทตางชาตในการเลอกลงทนในประเทศ

นนๆ


1. ปรบปรงหลกสตรของกลมวชาสาระสำาคญ โดยเฉพาะคณตศาสตร และภาษาองกฤษ

ใหมคณภาพทสงขน ความเขาใจดานคณตศาสตรของเดกจะสงผลใหเดกมตรรกะและคด

เปนระบบมากขนและจะเปนพนฐานในการเรยนวชาอนๆ

2. มงเนนคณภาพในการเรยนการสอนของโรงเรยนระดบอำาเภอ 1,600 โรง ใหนกเรยน

ไดรบการศกษาทมมาตรฐาน และมการเรยนการสอนวชาคณตศาสตรและภาษาองกฤษ

เทยบเทากบโรงเรยนระดบจงหวด และเมอโรงเรยนระดบอำาเภอ 1,600 โรงไดรบการยก

ระดบคณภาพการเรยนการสอน โรงเรยนเหลานจะทำาหนาทเปนโรงเรยนตวอยางและขยาย

คณภาพสโรงเรยนในระดบตำาบลตอไป โดยบคลากรในสถานศกษาระดบอำาเภอจะตอง

สามารถถายทอดความรและประสบการณใหกบบคลากรในโรงเรยนขนาดเลกกวา และทำา

หนาทเปนพเลยงเพอใหมนใจวาโรงเรยนระดบตำาบลสามารถพฒนาการเรยนการสอนได

อยางเหมาะสมและมคณภาพ

66

3. ฝกอบรมครผสอนเพอพฒนาประสทธภาพอยางตอเนอง เพอใหครไดมความร

ใหมๆ ในการพฒนาการสอนของตนและควรปลกฝงความคดครผสอนวาตนนนกำาลงสราง

อนาคตของประเทศใหมคณภาพ นอกจากนควรมตวชวดมาตรฐานการสอนอยางจรงจง

และเปนระบบ

4. เปดโอกาสใหมบคลากรทางการศกษาทหลากหลายเพมขน เปดโอกาสใหผทมความ

รสายเฉพาะทางมาเปนครในโรงเรยนเชนคณตศาสตรวทยาศาสตรและภาษาใหสามารถ

อบรมครไดโดยไมจำาเปนจะตองมวฒครศาสตร เพอเปนการชดเชยครจำานวนมากทกำาลงจะ

เกษยณอาย

ประเดนท3การศกษาตอในระดบมหาวทยาลย


• ในระบบการศกษาปจจบนการสมครเรยนตอในระดบมหาวทยาลยนนนกเรยนมภาระ

ในการเตรยมตวสอบเขามหาวทยาลยมาก ไมวาจะเปนการสมครตรงหรอสมครผานระบบ

แอดมชชนนกเรยนจะตองมคะแนนGPAและGPAXซงเปนคะแนนสะสมจากโรงเรยนและยง

ตองสอบขอสอบทหลากหลายและซำาซอนเพอจะนำาคะแนนสอบนนไปยนสมครเขาศกษาตอ

ในมหาวทยาลยขณะนมการสอบอย3ระบบคอ

1. การสอบวชาสามญ7วชา

2. O-Net

3. GAT-PAT

โดย O-Net เปนขอสอบทบงคบสอบทกคน สวนการสอบวชาสามญและ GAT-PAT นนขน

อยกบภาควชา คณะ และมหาวทยาลยทนกเรยนตงใจจะเขาเรยนโดยมมาตรฐานในการรบ

นกศกษาทแตกตางกนสำาหรบองคประกอบในการสมครระบบแอดมชชนกลางในปจจบนม

ดงน

1. GPAX รอยละ20

67

2. O-NET(8กลมสาระวชา) รอยละ30

3. GAT(GeneralAptitudeTest) รอยละ10–50

4. PAT(ProfessionalAptitudeTest) รอยละ0–40

รวม รอยละ100

การสอบทง3ระบบนมความคลายคลงกนในเนอหาคอนขางมากเปนการสอบวดมาตรฐาน

ความรกอนเขาศกษาในระดบมหาวทยาลยทงสนแตกตางกนเฉพาะหนวยงานทออกขอสอบ

และวชาทสอบบางวชาเทานน อยางไรกตามนกเรยนทตองการจะเขามหาวทยาลยจำาเปนจะ

ตองสอบขอสอบอยางนอย2ระบบ ในชวงเวลาทแตกตางกนในการเปดสนามสอบสงผลให

นกเรยนมความเครยดสง โดยเฉพาะนกเรยนทตองการเขาเรยนในมหาวทยาลยทมชอเสยง

ของรฐโดยทกมหาวทยาลยนกเรยนจำาเปนจะตองสอบขอสอบเหลานให ไดคะแนนสงเพอนำา

คะแนนไปสมครเขาศกษาในแตละมหาวทยาลย สงผลใหนกเรยนจำาเปนทจะตองเรยนพเศษ

กนอยางหนกและตอเนอง หมายความวานกเรยนคนใดทผปกครองสามารถสงเสยใหเรยน

พเศษไดยอมมโอกาสในการเขาศกษาในมหาวทยาลยในภาควชาทตนเองสนใจไดมากกวา

แตสำาหรบผทไมสามารถเรยนพเศษตามโรงเรยนกวดวชาไดกจะไดรบโอกาสทนอยกวาซงน

คอความไมเทาเทยมกนทางสงคมอยางชดเจน


1. ปรบปรงระบบการสอบเพอเขาศกษาในระดบมหาวทยาลยใหมความชดเจนมากขนและ

ไมซำาซอนโดยยงควรมขอสอบกลาง(NationalTest) ในวชาสาระเทาทจำาเปนทงนการสอบ

ทง8กลมสาระในปจจบนนนอาจจะมากเกนความจำาเปนควรนำาเอาวธทใชในตางประเทศมา

ปรบประยกตตวอยางเชนขอสอบSAT(ScholasticAptitudeTest)ของสหรฐอเมรกาท

เนนการสอบความสามารถทางคณตศาสตรและภาษาองกฤษ ประกอบกบการสอบวชา

กลมสาระทมความจำาเปนเทานน ทงนมหาวทยาลยสามารถรบสมครตรงไดโดยพจารณา

จากคะแนนสอบกลางและหลกเกณฑอนๆประกอบ

2. มขอสอบทวดความรเฉพาะทางทมมาตรฐานกลาง ในคณะวชาทมความจำาเปนทจะ

68

ตองใหผทจะเขารบการศกษามความรพนฐานเฉพาะทางเชงวชาชพ และจรยธรรมเชงวชาชพ

เชนแพทยศาสตรสถาปตยกรรมศาสตรศลปกรรมศาสตรและภาษาศาสตรนนอนญาต

ใหมขอสอบเฉพาะของหลกสตรนนๆ ได โดยสถาบนฯ เสนอวากลมคณะวชานนๆ ของทก

มหาวทยาลยของรฐควรรวมมอกบกระทรวงศกษาธการ เพอจดตงคณะกรรมการเพอออก

ขอสอบทจะใชรวมกนอยางมคณภาพและเปนมาตรฐานเดยวกน เพอใหนกเรยนสามารถ

สมครเขาเรยนโดยสอบขอสอบเฉพาะทางเพยงหนงครงทงนมหาวทยาลยสามารถรบสมคร

ตรงไดโดยคำานงถงขอสอบกลางเทานน ไมควรมขอสอบสำาหรบสอบตรงของแตละคณะวชา

อก

ประเดนท4การพฒนาคณภาพทางการศกษาเพมเตม


1. เพมจำานวนนกเรยนสายอาชวะปจจบนมนกเรยนเพยงรอยละ15ของจำานวนนกเรยน

ในระดบอดมศกษาเขาเรยนในสายอาชวะ และอตราการสำาเรจการศกษากยงไมเปนทนาพง

พอใจ นอกจากนความรทสอนนนยงไมตอบสนองตอตลาดแรงงานเทาทควร ดงนนจงตอง

พฒนาคณภาพการเรยนการสอนตลอดจนบคลากรทางการศกษาของโรงเรยนอาชวะ ให

มมาตรฐานทสงขนตอบสนองความตองการของภาคเอกชนและปรบภาพลกษณของสถาน

ศกษาใหดขน เพอใหเปนทยอมรบของคนในสงคม ซงจะสงผลใหจำานวนของผทเขาเรยนใน

สายอาชพมเพมมากขน และมโอกาสในการหางานทำาสงขน เนองจากเปนผทศกษามาเฉพาะ

ทางและมความเชยวชาญทพรอมจะกาวเขาสตลาดแรงงาน

2. โรงเรยนสำาหรบเดกตกหลน จดใหในชมชนมโรงเรยนสำาหรบเดกทตกหลนและขาด

โอกาสทางสงคมเนองจากผปกครองมรายไดตำามาก ไมสามารถสงบตรหลานเขาเรยน

ตามระบบไดแมวาจะมโครงการเรยนฟร 15 ปกตาม หรอเดกทกำาพราพอแมตงแตเลก เดก

ดอยโอกาสเหลานควรไดรบการศกษาเพอสามารถอานออก เขยนได และไดรบการปลกฝง

คณธรรมและจรยธรรมอยางถกตองเพอไมใหเกดเปนภาระของสงคมในอนาคตโดยโรงเรยน

69

ประเภทนควรอยในการดแลขององคกรปกครองสวนทองถน และไดรบการสนบสนนจาก

ชมชนเพอลดโอกาสทเดกกลมนจะรสกเปนปมดอย อกทงยงเปนการสรางจตสำานกของการ

อยรวมกนของคนในชมชน

3. ภาคเอกชนควรมสวนรวมกบการศกษาไทยมากขน จดทำาโครงการเพอรวมมอกบ

ภาคเอกชนใหเขามามสวนรวมในการพฒนาคณภาพการศกษาไทย เมอเยาวชนจบการ

ศกษาในระดบอดมศกษาแลวกจะเปนทรพยากรทเขาสตลาดแรงงาน ภาคเอกชนจงถอวา

เปนผมสวนไดสวนเสยกบคณภาพทางการศกษาโดยตรง ดงนนภาคเอกชน โดยเฉพาะ

บรษทขนาดใหญและรฐวสาหกจทมองคความรและความเชยวชาญควรมสวนรวมในการราง

หลกสตรการศกษาโดยเฉพาะในระดบมธยมปลายและระดบอดมศกษานอกจากนยงจำาเปน

อยางยงทภาคเอกชนจะตองมบทบาทในการพฒนาการศกษาสายอาชพใหมคณภาพ และ

ถายทอดความรทงทฤษฎและเทคโนโลยทใช ในการทำางานใหแกนกเรยนสายอาชพเพอให

นกเรยนมความรและความสามารถเปนทตองการของตลาด ซงการรวมมอกบภาคเอกชน

ในการพฒนาการศกษานน มหลายประเทศประสบความสำาเรจมาแลว เชน ประเทศสงคโปร

ในยค 1970 ทใหบรษทตางชาตทมาตงฐานการผลตในประเทศเปนผออกแบบหลกสตรใน

วทยาลยอาชวะ(Polytechnics)และบรษทนนๆกสามารถวาจางนกศกษาไดทนท

4. สรางสงคมแหงการเรยนร สานตอความรวมมอกบสำานกงานสงเสรมสงคมแหงการ

เรยนรและคณภาพเยาวชน (สสค.) เพอสรางสงคมแหงการเรยนรสำาหรบประเทศไทยอยาง

ตอเนองและครอบคลมใหมการปฏบตอยางจรงจงทวทงประเทศ โดยมโครงการทไดรเรม และ

เปนประโยชนในการสรางชมชนการเรยนรและควรไดรบการพฒนาอยางตอเนอง เชน คร

สอนดเปดโลกอาเซยนนวตกรรมการเรยนรเดกดอยโอกาสและชวนกนอาน

5. สนบสนนใหเกดการวจยและพฒนา (Research & Development) เพมขน ในทก

องคกรของรฐทเกยวของ โดยเฉพาะในกระทรวงวทยาศาสตร กระทรวงอตสาหกรรม

กระทรวงเกษตรและสหกรณและกระทรวงพลงงานและเพมบทบาทการทำางานของสำานกงาน

กองทนสนบสนนการวจย (สกว.) ใหมการสงเสรมเทคโนโลยและมอบทนเพอการวจยอยาง

บรณาการและขยายการเชอมโยงงานวจยของภาครฐและภาคเอกชนมากขน

70

บทท 7 การปฏรปสอ

71


การปฏรปประเทศไทยนนจำาเปนตองมการปฏรปสอไปพรอมกน เพราะสอเปน

ตวกลางทสำาคญในการนำาเสนอขอมลและขาวสารไปสภาคประชาชน หากสอปฏบตหนาท

อยางตรงไปตรงมาและไมถกแทรกแซง สอจะทำาหนาทเปนผนำาเสนอขาวอยางเปนกลางและ

มคณภาพ และเปนกระจกสะทอนสงคมอยางรอบดาน แตในปจจบนผประกอบวชาชพสอ

กลบไมสามารถทำาหนาทของตนไดอยางเตมท เนองจากโดนแทรงแซงโดยกลมทนเพอผล

ประโยชนทางธรกจ อกทงสอถกใชเปนเครองมอเพอสรางความเกลยดชงและแตกแยกใน

สงคม ปญหาเรองสอของประเทศไทยอาจสามารถสะทอนใหเหนไดในการจดอนดบลาสด

ถงความโปรงใสในการเสนอขาวของสอมวลชน โดยองคกรนกขาวไรพรมแดน (Reporters

Without Borders) ประเทศไทยอยอนดบท 130 จาก 180 ประเทศทวโลก จงจำาเปนอยาง

ยงทจะตองมการผลกดนใหเกดการปฏรปสอขนในประเทศไทยใหเกดความโปรงใสและตรงไป

ตรงมา

การปฏรปสอในประเทศไทยนนเคยเกดขนแลว 2 ครง การปฏรปสอครงแรกเกดขน

ในปพ.ศ.2535ปญหาใหญทนำามาสการปฏรปสอณเวลานนคอการใชอำานาจรฐแทรกแซง

สออยางกวางขวางและรนแรง และการปฏรปสอครงทสอง พ.ศ. 2540 โดยในขณะนนเกด

ปญหาเรองคลนความถและไดเคยมควาพยายามผลกดนรางกฎหมายอนเกยวของกบสอ2

ฉบบแตยงคงคางอยในสภาฯและยงไมสามารถผานออกมาเปนกฏหมายไดรางกฎหมายดง

กลาวคอกฎหมายกองทนสอสรางสรรคและกฎหมายวาดวยการคมครองวชาชพสอ

จากการรบฟงความเหนของผประกอบวชาชพ องคกรทเกยวของ และนกวชาการ

ดานสอสารมวลชนสถาบนออกแบบอนาคตประเทศไทย(FIT)ไดจดทำาขอเสนอในการปฏรป

สอ โดยแบงเนอหาออกเปน 3 ประเดนหลกทครอบคลมปญหาสวนใหญทเกดขนในปจจบน

ดงน

ประเดนท1 การครอบงำาสอผานผลประโยชนทางธรกจ

ประเดนท2 การกำากบดแล

ประเดนท3 สอและปญหาสงคม

72

7.2 ขอเสนอการปฏรปสอ

ประเดนท1การครอบงำาสอผานผลประโยชนทางธรกจ


• ในปจจบนสอมวลชนขาดความเปนกลางในการเสนอขาวสารอยางมคณภาพ เนอง

มาจากการครอบงำาของอำานาจทน โดยเฉพาะอยางยงทนทมาจากหนวยงานภาคราชการ

รฐวสาหกจหรอกลมการเมอง ทำาใหสอไมสามารถเสนอขาวอยางตรงไปตรงมาตามหลก

จรรยาบรรณสอ และในหลายกรณยงเหนไดชดวาสอไมสามารถปฏบตหนาทเปนกระจก

สะทอนสงคมอยางเปนธรรม

• หนวยงานของรฐและรฐวสาหกจอนมตงบประมาณประชาสมพนธใหกบผประกอบการ

สอในการจดกจกรรมตางๆรวมทงการโฆษณาหรอประชาสมพนธอยางไมเหมาะสม


1. เปดเผยงบประมาณประชาสมพนธตอสาธารณะ ภาคราชการ รฐวสาหกจ องคกร

อนๆของรฐและผประกอบการสอสารมวลชนจะตองเปดเผยรายไดหรองบประมาณโฆษณา

และรายละเอยดการจดซอจดจาง ทงโดยตรงและสวนทผานตวแทนหรอออรแกไนเซอรตอ

สาธารณะ(ตองมการเปดเผยขอมลและตรวจสอบความถกตองจากทงสองฝายคอทงฝาย

หนวยงานภาครฐทเปนผซอสอและฝายบรษทสอมวลชน)

2. กำาหนดงบประมาณประชาสมพนธของภาครฐและรฐวสาหกจอยางชดเจนโดยกำาหนด

เพดานสดสวนการใชจายงบประชาสมพนธตองบประมาณรวมการประชาสมพนธควรทำาได

เฉพาะการใหขาวสารการบรการตอประชาชนเทานน ไมควรใหมการประชาสมพนธองคกร

และควรมการกระจายงบประชาสมพนธไปยงหลายสอมวลชนไมควรเนนไปทสอใดสอหนงใน

โครงการทมงบประมาณสงและกำาหนดหลกเกณฑการใชงบประมาณสวนนใหครอบคลมถง

การวาจางโดยตรงและผานคนกลาง

73

3. ผประกอบการสอมวลชนตองแสดงจดยนทชดเจนในการไมเปนสวนหนงของการ

คอรรปชน ภาคเอกชนทเปนเจาของสอตองเขารวมและเซนอนสญญา หรอเปนสมาชก

องคกรทเกยวของกบการตอตานคอรรปชน

ประเดนท2การกำากบดแล


• ในปจจบนองคกรหลกในการกำากบดแลสออยาง กสทช. ประสบปญหาในการปฏบต

หนาท โดยการตรวจสอบสอทมปญหานนเปนการทำางานทขนอยกบแรงกดดนจากสงคมวา

ใหความสนใจในสวนไหนทำาใหอาจละเลยการทำางานในสวนอนไป

• ใบอนญาตทวดจตอลททาง กสทช. ไดออกใบอนญาตไปนนยงมปญหาเรองของหลก

เกณฑ เชน สถานขาวจะเปนสถานขาวจรงหรอไม และเสนอขาวประเภทใด อกทงการให

ใบอนญาตทวดจตอลประเภทชองสาธารณะทใหตอหนวยงานราชการ ควรจะตองมการ

กำาหนดขอบเขตอยางชดเจนและจะตองไมโดนแทรกแซงจากภาครฐ

• สอตองการใหมการตรวจสอบถวงดลกนเองหรอSelf-Regulationแตกยงไมสามารถ

ทำาไดอยางเขมแขงนก ซงเปนการสะทอนวาในขณะนประสบปญหาความออนแอของผดแลสอ

และองคกรตรวจสอบกรณตวอยางทสะทอนปญหานคอ

o กรณทมตชนลาออกจากสภาการหนงสอพมพแหงชาต ทำาให ไมสามารถตรวจ

สอบได

o เจาของธรกจสอปลดนกขาวหรอบรรณาธการเนองจากไมยอมถกครอบงำา

• รฐเขามาครอบงำาการนำาเสนอขาวทงในดานเนอหาและเวลาออกอากาศของสอโทรทศน

โดยใชเหตผลวาเปนประเดนเรองความมนคงโดยเฉพาะผานทางชอง9และชอง11

74


1. ปรบกลไลการดแลสอของรฐใหมใหมความเหมาะสมและรดกม โดยเฉพาะสถาน

โทรทศนชอง11และชอง9อสมท.เพอไมใหถกใชเปนเครองมอทางการเมองของรฐ

2. เสนอกฏหมายคมครองสทธเสรภาพและสงเสรมมาตรฐานวชาชพสอมวลชน เพอให

บคลากรสามารถดำาเนนงานไดอสระตามหลกและจรรยาบรรณของวชาชพสอ โดยไมถก

ครอบงำาโดยผลประโยชนจากภายนอก

3. ผประกอบวชาชพสอจะตองสงกดองคกรผประกอบวชาชพสอ ผประกอบวชาชพสอ

(หนงสอพมพ วทยและโทรทศน) จะตองเปนสมาชกองคกรผประกอบวชาชพสอนนๆ ทกคน

และองคกรฯ จะตองมการกำาหนดใหสมาชกปฏบตตามจรยธรรมการประกอบวชาชพสอ

อยางเขมงวดหากผประกอบวชาชพมการละเมดองคกรสามารถมบทลงโทษบคคลนนๆโดย

อาจใหหยดการเผยแพรหรอนำาเสนอขาวของผประกอบวชาชพผนนตอสาธารณะและสงใหม

การแสดงความรบผดชอบตอผเสยหายผานชองทางทไดนำาเสนอขอมล ตลอดจนถอดถอน

ใบอนญาตผประกอบวชาชพ ทงนผประกอบการสอมวลชนจะตองรบรและรบผดชอบใน

พฤตกรรมของลกจางผนน และใหความรวมมอในการลงโทษผประกอบวชาชพสอทกระทำา

ความผด และถาหากผประกอบการไมเอาจรงเอาจงในการรวมมอในการลงโทษ ควรจะตอง

มการประนามจากสงคม (Social Sanction) ตอไป นอกจากนองคกรวชาชพสอควรรวม

มอกบ กสทช. ในการรวมกนกำาหนดบทลงโทษและสามารถเอาผดบคคลหรอเจาของธรกจ

สอเหลานนไดตามพรบ.องคกรจดสรรคลนความถและกำากบกจการวทยกระจายเสยงวทย

โทรทศนและกจการโทรคมนาคม พ.ศ. 2553 เชน หากมการละเมดการตดสนขององคกร

วชาชพกสทช.สามารถสงใหหยดการแพรภาพและเสยงชวคราวได

4. กำาหนดกฎเกณฑอยางชดเจนถงเนอหาทเกยวกบความมนคงของรฐ และหนวยงาน

ทตองการนำาเสนอขอมลผานสอโดยใหเหตผลวาเปนความมนคงของรฐนนจะตองอธบาย

อยางชดเจนวาเกยวของกบความมนคงของประเทศในดานใดและอยางไรไมควรใชเปนขออาง

หรอเปดชองใหเกดการแทรงแซงอยางไมมเหตผล

75

ประเดนท3สอและปญหาสงคม


• การใหใบอนญาตทงสอวทยและโทรทศนในขณะนสอวทยชมชนทมคลนความถนบหมน

สถาน สรางปญหาตอสงคมเปนอยางมาก โดยเฉพาะการปลกปนและสรางความเกลยดชง

ขนในสงคมหรอHateSpeech และหลายฝายมองวากสทช. ใหใบอนญาตกบสถานเหลา

นนงายเกนไปจนทำาใหเกดปญหาทยากเกนจะตรวจสอบและควบคมเนอหา

• เนองจากขาดการตรวจสอบและกำากบดแลขอมล หลายครงทสอเลอกขางมการนำา

ขอมลเทจมานำาเสนอซำาไปมา แตกลบไมมหนวยงานทไปตรวจสอบ บงคบใหหยดเผยแพร

หรอมบทลงโทษกบผกระทำาความผดนอกจากนผเสยหายจะตองเปนผฟองรองเอง

• ภาคประชาชนสวนใหญยงขาดการรเทาทนสอ และยงไมสามารถแยกแยะขอมลวาจรง

หรอเทจ ตลอดจนยงขาดความรวาจะใชสอหรอสอสารอยางไรใหมประสทธภาพและมความ

รบผดชอบตอขอมลทนำาเสนอและไมละเมดกฎหมาย

• ในปจจบนมผบรโภคสอออนไลนเปนจำานวนมาก ซงสอออนไลนมความสำาคญและเปน

ปญหาอยางมาก เนองจากมความรวดเรวจงทำาใหขาดการตรวจสอบและเปนสอทอสระนน

หมายความวาใครจะเขยนขอความอะไรกไดและทไหนกได


1. แยกโครงสรางการทำางานดานการกำากบดแลออกจากการให ใบอนญาตเพอเพม

ประสทธภาพการทำางาน กสทช. ควรมการพจารณาเพมกฎเกณฑในการใหใบอนญาต

และการถอนใบอนญาตตอผประกอบการ ทงวทยและโทรทศน ทงในสวนของสอสาธารณะ

เคเบลดาวเทยมและวทยชมชนหลงจากใหใบอนญาตแลวกสทช.ควรมการกำากบดแลตรวจ

สอบการดำาเนนรายการตลอดจนเนอหาทเผยแพรอยางจรงจงและเขมขนกวาในปจจบน

2. นำางบประมาณของกสทช.มาสงเสรมการตรวจสอบสอ (MediaMonitor)และการร

เทาทนสอ(MediaLiteracy)

76

3. ใหองคกรวชาชพเขามามสวนรวมในการตรวจสอบ กำากบดแล และเฝาระวงเนอหาใน

การนำาเสนอของสอตางๆ โดยทาง กสทช. ควรมการใหสทธ ใหการยอมรบ และสนบสนน

งบประมาณใหกบองคกรวชาชพสอเขามามสวนรวมในการทำางาน โดยจะเปนการลดภาระ

หนาทของ กสทช. อกทงยงเพมประสทธภาพในการกำากบดแล ทงนกสทช.ควรรวมทำางาน

กบองคกรวชาชพอยางใกลชด และอาจใชอำานาจในการหามการออกอากาศของผประกอบ

การ ในกรณทมคำาตดสนขององคกรวชาชพสอใหถอนใบอนญาตของผประกอบการวชาชพ

นนแลวผประกอบการไมปฏบตตาม

4. ปรบปรงเนอหาของพ.ร.บ.ความผดทางคอมพวเตอร(ComputerCrime)ใหทนสมย

และบงคบใชอยางจรงจง

5. จดใหมกองทนสอสรางสรรค เพอเปดโอกาสใหมการสรางสรรครายการทมเนอหาท

ดเปนประโยชนตอสงคมโดยรวม ถงแมวาอาจจะไมมผลตอบแทนเชงพาณชย โดยเนอหาทได

สามารถนำาไปออกอากาศในชองทางใดชองทางหนงโดยไมตองพงพาเมดเงนจากเจาของชอง

โทรทศนหรอวทย

Tel: 02-354-3578

Fax: 02-354-3577

Website: fit.or.th

Facebook: Future Innovative Thailand Institute

Address: 465/1-467 ชน 6 ถนน ศรอยธยา

แขวงทงพญาไท เขตราชเทว กทม. 10400

ข้อเสนอเพื่อการปฎิรูปประเทศไทย

Documents

Transcript of ข้อเสนอเพื่อการปฎิรูปประเทศไทย