รายงานการสอบบญช

กลมมาตรฐานการสอบบญชสำานกมาตรฐานการบญชและการสอบบญช

กระบวนการสอบบญช

การรายงานการสอบบญชการปฏบตงานสอบบญชและ

กระดาษทำาการ

22

การวางแผนงานสอบบญช

33

การรายงานผลการตรวจสอบบญชการรายงานผลการปฏบตงาน

การแสดงความเหนตองบการเงนและจดทำารายงานของผสอบบญช

มาตรฐานการรายงาน

44

ประเดนสำาคญ

1. ความสำาคญของรายงานการสอบบญชสหกรณ

2 . การแสดงความเหนตองบการเงนและจดทำา รายงานของผสอบบญช

3 . หลกการเขยนรายงานของผสอบบญช

- เปนผลงานขนสดทายของกระบวนการสอบบญช

- เปนรายงานทอธบายถงสงทผสอบบญชไดปฏบตและขอสรปทได จากการรวบรวมและประเมนหลกฐานการสอบบญช รวมถงขอบเขตการปฏบตงานตรวจสอบ ความรบผดชอบของผสอบบญชในการแสดงความเหนตองบการเงน รวมทงความรบผดชอบ

ของคณะกรรมการดำาเนนการของสหกรณตอความถกตองและครบถวนของขอมลในงบ

การเงนทตรวจสอบ

55

1. ความสำาคญของรายงานการสอบบญชสหกรณ

ผสอบบญช

รายงานของผ

สอบบญชผใช

ขอสรปหรอผลงานขน

สดทาย

นำาเสนอ

จดทำา ใหแก

66

1. ความสำาคญของรายงานการสอบบญชสหกรณ

การแสดงความเหนตองบการเงน

มาตรฐานการสอบบญชทรบรองทวไประเบยบ กตส.วาดวยการ

แสดงความเหนตองบการเงน

พ.ศ . 2544หนงสอท กษ

0403/ว101. 9 ลว 9 ก.ค47

แนวการแสดงความเหนตองบการเงน

และการจดทำารายงานของผสอบบญช

ไมมเงอนไ

ขมเงอนไข

ไมถกตอง

ไมแสดงความเหน

ปรกษาหารอ

ผสอบบญชสตส./สตท.

กตส.

กตส.

77

2. การแสดงความเหนตองบการเงนและจดทำารายงานของผสอบบญช

88

2. การแสดงความเหนตองบการเงนและจดทำารายงานของผสอบบญช

21. รายงานของผสอบบญชแบบสามวรรคหรอแบบมาตรฐาน

22. ประเภทการแสดงความเหนตองบการเงน

23 สถานการณทกระทบและไมกระทบตอความเหนของผสอบบญช

24 ระดบความมสาระสำาคญทกระทบตอความเหนของผสอบบญช

6) ลายมอชอผสอบบญช

1) ชอรายงาน 2) ผแตงตงผสอบบญช 3) วรรคนำา 4) วรรคขอบเขต

5) วรรคความเหน

7) ทตงสำานกงาน 8) วนทในรายงาน

99

21 รายงานของผสอบบญชแบบสามวรรคหรอแบบมาตรฐาน

ประกอบดวย 8 สวนดงน

2. ผแตงตง

ผสอบบญช 3 .วรรคนำา

1100

21. รายงานของผสอบบญชแบบสามวรรคหรอแบบมาตรฐาน

1 . ชอรายงาน

4. วรรคขอบเขต

1111

21. รายงานของผสอบบญชแบบสามวรรคหรอแบบมาตรฐาน

5. วรรคความเหน

6. ลายมอชอ

ผสอบบญช 7. ทตงสำานกงาน

8. วนทรายงาน

1122

21. รายงานของผสอบบญชแบบสามวรรคหรอแบบมาตรฐาน

หลกฐาน

ความเหน

ขอสรปเกณฑ

แสดง

ใชเปน

สนำาไ

ป

1133

22. ประเภทการแสดงความเหนตองบการเงน

จำาแนกได 4 อยางคอ2.2.1 การแสดงความเหนแบบไมมเงอนไข2.2.2 การแสดงความเหนแบบมเงอนไข2.2.3 การแสดงความเหนวางบไมถกตอง2.2.4 รายงานวาไมแสดงความเหน

1144

221. . การแสดงความเหนแบบไมมเงอนไข

ผสอบบญชแสดงวามเหนตองบการเงนแบบไมมเงอนไข ไดเมอ 1) ผสอบบญชสามารถปฏบตงานตรวจสอบไดตาม

มาตรฐานการสอบบญชและ ระเบยบนายทะเบยนสหกรณกำาหนด ไดแก การวางแผน

และปฏบตงานตรวจสอบ เพอใหทราบวางบการเงนแสดงขอมลไมขดตอขอเทจ

จรงอนเปนสาระสำาคญ

2 ) ผสอบบญชเชอมนวางบการเงนทตรวจสอบ แสดงฐานะการเงน ผลการดำาเนนงาน

และกระแสเงนสด (สหกรณออมทรพย ) ของสหกรณ โดยถกตองตามทควรใน

สาระสำาคญตามระเบยบนายทะเบยนสหกรณกำาหนด รวมถงไดมการเปดเผยขอมล

อยางเพยงพอแลว

1155

222. . การแสดงความเหนแบบมเงอนไข

ผสอบบญชตองแสดงความเหนแบบมเงอนไข เมอเกดกรณใดกรณหนงหรอหลายกรณ ตอไปน โดยมสาระสำาคญ

1) ไมสามารถปฏบตหนาทได ตามอำานาจและหนาททกฎหมายกำาหนด ตามมาตรฐานการสอบบญช และระเบยบนายทะเบยนสหกรณกำาหนด เรยกวา ขอบเขตการ“ตรวจสอบถกจำากด ” ซงการถก จำากดขอบเขตการตรวจสอบจะตองไมใชสาเหตทเกดจากผสอบบญชเอง

2 ) งบการเงนทตรวจสอบมไดแสดงรายการและขอมลทางการเงนของสหกรณโดยถกตองตามทควร ในสาระสำาคญ ตามระเบยบนายทะเบยนสหกรณกำาหนด เรยกวา

การปฏบตผดหลกการบญช “ ” 3 ) งบการเงนทตรวจสอบมไดเปดเผยขอมลในงบการเงนและใน

หมายเหตประกอบงบการเงนอยาง เพยงพอ อนอาจทำาใหเกดการหลงผดหรอเสยหายแกสหกรณและผใชงบการเงน เรยกวา การ“ เปดเผยขอมลไมเพยงพอ”

4 ) บญชและงบการเงนทตรวจสอบมไดจดทำาตามทกฎหมายและระเบยบนายทะเบยนสหกรณ กำาหนด เรยกวา การผดกฎหมายบญช“ ”

ผสอบบญชตองแสดงความเหนวางบการเงนไมถกตอง เมอผสอบบญชไดตรวจสอบตามมาตรฐานการสอบบญช และระเบยบนายทะเบยนสหกรณกำาหนด จนไดหลกฐานตางๆ อยางเพยงพอทแสดงวางบการเงนไมถกตองในกรณใดกรณหนงหรอหลายกรณตามขอ 2.

2 ขอ 2 ขอ 3 ) และขอ 4 ) โดยมสาระสำาคญมาก

1166

223 การแสดงความเหนวางบไมถกตอง

1177

ผสอบบญชตองไมแสดงความเหนตองบการเงน เมอไมสามารถตรวจสอบตามมาตรฐานการสอบบญช และระเบยบนายทะเบยนสหกรณกำาหนดในสวนทเปน

สาระสำาคญมาก เปนสาเหตใหไมสามารถรวบรวมหลกฐานไดอยางเพยงพอในการแสดงความเหนตองบการเงนวา งบการเงนทตรวจสอบมความถกตองเพยงใด

รวมทงตองรายงานวาไมแสดงความเหน เมอเกดกรณใดกรณหนงหรอหลายกรณดงตอไปน โดยมสาระสำาคญ

มาก

1) ไมสามารถปฏบตหนาทผสอบบญชไดตามอำานาจและหนาททกฎหมายกำาหนด ตามมาตรฐานการสอบบญชและระเบยบนายทะเบยนสหกรณกำาหนด

2) มความไมแนนอนเกยวกบความสามารถในการดำาเนนงานอยางตอเนองของ สหกรณ และ/หรอมความไมแนนอนอนในอนาคตทมสาระสำาคญมาก อนอาจ กระทบถงฐานะการเงนของสหกรณนน

224 รายงานวาไมแสดงความเหน

2.3.1 สถานการณทไมกระทบตอความเหนของผสอบบญช - เพมวรรคเนนขอมลและเหตการณ - ไมกลาวถงในวรรคความเหน

2.3.2 สถานการณทกระทบตอความเหนของผสอบบญช - ม 5 กรณ - เพมวรรคอธบาย - กลาวถงในวรรคความเหน

1188

23 สถานการณทกระทบและไมกระทบตอความเหนของผสอบบญช

1199

231. . สถานการณทไมกระทบตอความเหนของผสอบบญช เชน

- มความไมแนนอนทมสาระสำาคญทอาจกระทบตอฐานะการเงนและผลการ ดำาเนนงานในอนาคต ซงไมอยภายใตการควบคมของสหกรณ เชน หนสนทอาจ เกดขน ภาวะคำาประกนความไมแนนอนของผลการฟองรองคดฯ- มการเปลยนแปลงหลกการบญชหรอประมาณการทางบญช- มเหตการณทสำาคญภายหลงวนทในงบการเงน

ในกรณทผสอบบญชตองการเนนขอมลและเหตการณเพอเตอนใหผใชงบการเงนไดทราบขอมล

หรอเหตการณทเกดขน ซงไมมผลกระทบตอการแสดงความเหนของผสอบบญช ใหผสอบบญชเพมวรรคเนน

เพอเนนขอมลหรอเหตการณตอทายวรรคความเหน พรอมทงเนนดวยวา ความเหนของผสอบบญชยงคง

เปนความเหนแบบไมมเงอนไข

2200

232. . สถานการณทกระทบตอความเหนของผสอบบญช ม 5 กรณ ดงน

1) ขอบเขตการตรวจสอบถกจำากด 2 ) มความไมแนนอน (นอกเหนอจากความไม

แนนอนเกยวกบ ความสามารถในการดำาเนนงานอยางตอเนองของสหกรณ/ กลมเกษตรกร)

3 ) มความไมแนนอนเกยวกบความสามารถในการดำาเนนงานตอเนอง

4 ) ความขดแยงกบผบรหารสหกรณ/กลมเกษตรกร

5 ) การเปลยนแปลงทางบญช

ขอบเขตการตรวจสอบถกจำากด แบงออกเปน 2 ลกษณะ

ขอบเขตการตรวจสอบถกจำากดโดยสหกรณ/กลมเกษตรกร

ขอบเขตการตรวจสอบถกจำากดโดยสถานการณ

1. ขอบเขตการตรวจสอบถกจำากด หมายถง ผสอบบญชไมสามารถปฏบตหนาทไดตามอำานาจหนาทท

กฎหมายกำาหนด และ/หรอมาตรฐานการสอบบญช และ/หรอระเบยบทนายทะเบยนสหกรณกำาหนด ไม

สามารถตรวจสอบใหเปนทพอใจในความถกตองตามทควรของรายงานในงบการเงน หรอไมสามารถหาหลกฐานทเพยงพอเกยวกบรายการนนๆ เนองจากสหกรณไมนำาหลกฐานมาใหตรวจสอบและ ไมสามารถใชวธการตรวจ

สอบอนทดแทนไดแตถาสามารถใชวธการตรวจสอบอนทดแทนจนได

หลกฐานเปนทพอใจ ในกรณนไมถอวาถกจำากดขอบเขตการตรวจสอบ เพราะวาตรวจสอบไดในทสด

2211

232. . สถานการณทกระทบตอความเหนของผสอบบญช

2222

232. . สถานการณทกระทบตอความเหนของผสอบบญช

11 ขอบเขตการตรวจสอบถกจำากดโดยสหกรณ/กลมเกษตรกร กรณสหกรณ/

กลมเกษตรกรไมใหความรวมมอกบผสอบบญช หรอขดขวางการปฏบตงาน

ตรวจสอบของผสอบบญช หรอไมยนยอมใหตรวจสอบ อาจมเจตนาปกปด

หรอปดบงการทจรตหรอขอผดพลาด ไมใหผสอบบญชทราบ เชน

- ไมใหยนยนลกหน/เจาหน- ไมใหยนยนยอดธนาคาร

- ไมใหตรวจโฉนดทดน และหลกฐานการซอขาย- ไมใหตรวจสญญาทางการคาทสำาคญ

- สหกรณปฏเสธทจะออกหนงสอรบรองของสหกรณ

2233

232. . สถานการณทกระทบตอความเหนของผสอบบญช

12. ) ขอบเขตการตรวจสอบถกจำากดโดยสถานการณ เกดขนเมอสถานการณหรอ

เหตการณอยนอกเหนอการควบคมของสหกรณหรอคณะกรรมการดำาเนนการ

และเหนวาเปนเรองพนวสยของสหกรณและผสอบบญชเอง เชน

- ลกหนตอบทกทวงหรอปฏเสธ และสหกรณยงไมอาจหาสาเหตทแทจรง

ไดเพอปรบปรงบญชใหถกตอง- ไมสามารถเขาสงเกตการณตรวจนบสนคาคง

เหลอได เนองจากไฟไหม หรอนำาทวมสนคา

- ทนายความปฏเสธทจะตอบเกยวกบผลของคดฟองรอง

2244

232. . สถานการณทกระทบตอความเหนของผสอบบญช

2. มความไมแนนอน (นอกเหนอจากความไมแนนอนเกยวกบความ สามารถในการดำาเนนงาน

อยางตอเนองของสหกรณ/กลมเกษตรกร) เปนเรองทเกดขนแลวและอาจมผลกระทบตองบการเงน แตคณะกรรมการดำาเนนการ ไมสามารถคาดคะเนหรอประมาณไดอยางมเหตผล วาจะคลคลายไปในทางใด ณ วนทในรายงานของผสอบบญช ขนอยกบผลของเหตการณทจะเกดขนในอนาคต ดงนน จงไมสามารถกำาหนดไดวาควรปรบปรงงบการเงนหรอไม เชน ผลการฟองรอง

คด หนสนทอาจเกดขน เปนตน

3. มความไมแนนอนเกยวกบความสามารถในการดำาเนนงานตอเนอง ถามขอบงชทางการเงน การดำาเนนงานหรอดานอนๆ ทบงชวาสหกรณ/กลมเกษตรกรอาจไมสามารถ

ดำาเนนธรกจตอไปได เชน- มหนสนมากกวาสนทรพย

- มขาดทนสะสมเปนจำานวนสงมากจนทำาให สวนของทนสหกรณตดลบหรอหนสนมากกวาทรพยสน

4 . ความขดแยงกบผบรหารสหกรณ/กลมเกษตรกร ม 2 กรณ คอ

นโยบายบญชหรอวธปฏบตทางบญช ไมเปนไปตามหลกการบญชทนายทะเบยนสหกรณกำาหนด แตคณะ

กรรมการดำาเนนการไมเหนดวยกบผสอบบญช หรอไมยอมปรบปรงงบการเงนใหถกตอง เชน ไมไดตงคาเผอหนสงสยจะ

สญใหเพยงพอ เปนตนการเปดเผยขอมลไมเพยงพอ อาจทำาใหผใชงบการ

เงนเกดการหลงผดหรอเขาใจผดหรอเสยหายแกสหกรณหรอบคคลอน เชน

- ไมเปดเผยภาระผกพนตางๆ เชน การนำาทดนของสหกรณไปคำาประกนเงนกฯ

- ไมเปดเผยหนสนทอาจเกดขนในภายหนา เชน การถกฟองรองคาเสยหาย

- ไมเปดเผยเหตการณภายหลงวนทในงบการเงน

2255

232. . สถานการณทกระทบตอความเหนของผสอบบญช

2266

232. . สถานการณทกระทบตอความเหนของผสอบบญช 5. การเปลยนแปลงทางการบญช

กรณสหกรณและกลมเกษตรกรมการเปลยนแปลงนโยบายบญช เปลยนแปลงประมาณการบญชไมเปนไปตามระเบยบนายทะเบยนสหกรณกำาหนดหรอมาตรฐาน

การบญชและมผลกระทบตองบการเงนอยางมสาระสำาคญ เชน เปลยนวธตงคาเผอหนสงสยจะสญเปนรอยละ 5 ของยอดขายทงสน โดยไมคำานงถงระเบยบนาย

ทะเบยนสหกรณกำาหนด เปนตน

2277

24. ระดบความมสาระสำาคญทกระทบตอความเหนของผสอบบญช

241. . ) ระดบความมสาระสำาคญ หมายถง ขนาดหรอลกษณะของความไมถกตองของขอมลและรายการทมผลกระทบตอความถกตองของงบการเงนทตรวจสอบ ซงผสอบบญชตองใชวจารณญาณเยยงผประกอบวชาชพสอบบญชในการพจารณาจาก

- สงทวดไดเปนตวเลข เชน จำานวนเงน อตรารอยละฯ- สงทวดเปนตวเลขไมได เชน การเปดเผยขอมลไมเพยง

พอหรอไมเปดเผยขอมล- ผลกระทบทมตอยอดคงเหลอของแตละบญชทเกยวของ

และตองบการเงนโดยรวมระดบความมสาระสำาคญ แบงเปน 3 ระดบ

(1 ) ไมมสาระสำาคญ คอ ไมมผลกระทบหรอมผลกระทบนอยมากตอการตดสนใจของ ผใชงบการเงน

2( ) มสาระสำาคญ คอ มผลกระทบพอสมควรตอการตดสนใจของผใชงบการเงน

3( ) มสาระสำาคญมาก คอ มผลกระทบอยางมากตอการตดสนใจของผใชงบการเงน

2288

24. ระดบความมสาระสำาคญทกระทบตอความเหนของผสอบบญช

2.4.2 ) ผลของความมสาระสำาคญตอการแสดงความเหนตองบการเงน

1( ) ไมมสาระสำาคญ ผสอบบญชสามารถแสดงความเหนอยางไมมเงอนไขได

(2 ) มสาระสำาคญ ผสอบบญชจะแสดงความเหนแบบมเงอนไข

(3 ) มสาระสำาคญมาก ผสอบบญชจะแสดงความเหนวางบการเงนไมถกตอง (กรณมความขดแยงกบผ

บรหารในเรองทมสาระสำาคญมากตองบการเงน ) หรอไมแสดงความเหน (กรณมความไมแนนอนทมสาระสำาคญมาก

หรอการถกจำากดขอบเขตทมสาระสำาคญมาก)

2299

3. หลกการเขยนรายงานของผสอบบญช

31. การแสดงความเหนแบบไมมเงอนไข

32. การแสดงความเหนแบบมเงอนไข

33. การแสดงความเหนวางบการเงนไมถกตอง

34. รายงานวาไมแสดงความเหน

วรรคขอบเขต

วรรคความเหน

วรรคเนนขอมลและเหตการณ

เนนวาความเหนของผสอบบญชยงคงเปน

แบบไมมเงอนไข3300

วรรคนำา

(ถาม)

31. การแสดงความเหนแบบไมมเงอนไข

วรรคขอบเขต

วรรคอธบาย

วรรคความเหน

- ยกเวนผลของรายการปรบปรงทอาจจำาเปน (กรณขอบเขตการตรวจสอบถกจำากด)- ยกเวนผลกระทบตองบการเงน (กรณขดแยงกบผบรหาร) 33

00

วรรคนำา

32. การแสดงความเหนแบบมเงอนไข

เหตผล / ผลกระทบ / รายงานและจำานวนเงนทเกยวของในงบการเงนปใด

“ยกเวน”

วรรคขอบเขต

เนองจากเรองทกลาวในวรรคท 3 (วรรคอธบาย ) มสาระสำาคญอยางมากตองบการเงนป ...... ขาพเจาเหนวางบการเงนขางตนนไมไดแสดงฐานะการเงน....

3300

วรรคนำา

33. การแสดงความเหนวางบการเงนไมถกตอง

วรรคความเหน

วรรคอธบาย

วรรคขอบเขต

3300

วรรคนำา

34. การรายงานวาไมแสดงความเหน

...... เนองจาก(รายการทตรวจสอบ )ดงทกลาวในวรรคท 3 (วรรคอธบาย ) มสาระสำาคญอยางมากตองบการเงน ขาพเจาจงไมอาจแสดงความเหน.....

(อาจไมม)

วรรคความเหน

วรรคอธบาย

สวสดสวสด......

กลมมาตรฐานการสอบบญชสำานกมาตรฐานการบญชและการสอบบญช