Γυμνάσιο Κρόκου

Εργασία στο μάθημα της Βιολογίας της μαθήτριας της Γ΄τάξης

Καλύβα Μαρίας

Από την πρόληψη στην διάγνωση και στην θεραπεία της νόσου

ΦΥΜΑΤΙΩΣΗ

Τι είναι η φυματίωση ;Η Φυματίωση, (ΜTB ή ΤΒ ) είναι μια

μολυσματική λοίμωξη, κοινή ή χρόνια.

Η νόσος αυτή προκαλείται, συνήθως από το μυκοβακτηρίδιο της φυματίωσης.

Η φυματίωση προσβάλλει συνήθως τους πνεύμονες, αλλά μπορεί να επηρεάσει και άλλα μέρη του σώματος.

Ιστορία Η φυματίωση έχει εμφανιστεί στους

ανθρώπους από την αρχαιότητα. Σκελετικά απολιθώματα καταδεικνύουν ότι

οι προϊστορικοί άνθρωποι (4000 π.Χ ) είχαν φυματίωση.

Το 460 π.Χ. ο Ιπποκράτης  αναγνώρισε τη φθίση (την πνευμονική φυματίωση )ως την πιο ευρέως διαδεδομένη ασθένεια της εποχής.

Από φυματίωση νοσούν και τα ζώαΗ πρώτη σαφής ανίχνευση του

 “μυκοβακτηρίου της φυματίωσης” περιλαμβάνει στοιχεία ύπαρξης της ασθένειας σε απομεινάρια βίσωνα πριν 17.000 χρόνια .

Δεν είναι σαφές αν η φυματίωση προήλθε από τα βοοειδή και μεταδόθηκε στη συνέχεια στους ανθρώπους.

Οι επιστήμονες πίστευαν παλαιότερα ότι το μυκοβακτήριο της φυματίωσης (MTBC) μεταδιδόταν στους ανθρώπους από τα ζώα κατά την εξημέρωσή τους.

Ο Δρ. Ρόμπερτ Κοχ Τον βάκιλο που προκαλεί τη φυματίωση, το

 “μυκοβακτήριο της φυματίωσης,” αναγνώρισε και περιέγραψε στις 24 Μαρτίου 1882 ο Ρόμπερτ Κοχ

Του απονεμήθηκε το Βραβείο Νόμπελ  το 1905 για αυτή του την ανακάλυψη.

 Ο Κοχ δεν πίστευε ότι η ασθένεια της φυματίωσης ήταν όμοια για τα βοοειδή και τους ανθρώπους.

Μορφές της φυματίωσης :

α) ΕΝΕΡΓΗ β)ΛΑΝΘΑΝΟΥΣΑ Οι περισσότερες φυματικές λοιμώξεις είναι

ασυμπτωματικές και λανθάνουσες. Όμως, περίπου μία στις δέκα λοιμώξεις σε

λανθάνουσα μορφή εξελίσσεται τελικά σε ενεργό νόσο.

Εφόσον η φυματίωση δεν αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά αποβαίνει και μοιραία για κάποιος ανθρώπους με εξασθενημένο οργανισμό .

Μετά το AIDS, είναι η δεύτερη πιο συχνή αιτία θανάτου μεταξύ των λοιμωδών νοσημάτων.

Πνευμονική φυματίωση

Εάν μια μόλυνση γίνει ενεργός, προσβάλλει τους πνεύμονες στο 90% των ανθρώπων.

Η νόσος αρχικά εκδηλώνεται με πόνο στο στήθος και ένα παρατεταμένο βήχα που παράγει πτύελα. 

Περιστασιακά, οι άνθρωποι φτύνουν αίμα  σε μικρές ποσότητες.

Σε σπάνιες περιπτώσεις, η λοίμωξη μπορεί να διαβρώσει την πνευμονική αρτηρία, προκαλώντας μαζική αιμορραγία που ονομάζεται ανεύρισμα Rasmussen. 

H φυματίωση μπορεί να εξελιχθεί σε χρόνια ασθένεια και να προκαλέσει εκτεταμένες ουλές στους άνω λοβούς των πνευμόνων. 

Εξωπνευμονική φυματίωση

Στο 15-20% των περιπτώσεων, η μόλυνση εξαπλώνεται εκτός των αναπνευστικών οργάνων, σε άλλα μέρη του οργανισμού κι αυτό προκαλεί άλλες μορφές φυματίωσης ,( κεντρικό νευρικό σύστημα , ουροποιογεννητικό , οστά κ.α )

Μια σοβαρή και εκτεταμένη μορφή φυματίωσης ονομάζεται «διάχυτη» και είναι γνωστή ως κεγχροειδής φυματίωση Η οποία αντιπροσωπεύει το 10% περίπου των περιστατικών εξωπνευμονικής φυματίωσης.

Επιδημιολογία

Η μετάδοση γίνεται από άνθρωπο σε άνθρωπο μέσω εισπνοής ζωντανών μικροοργανισμών τα οποία κυκλοφορούν σε σταγονίδια του εισπνεόμενου αέρα( όταν οι άνθρωποι που νοσούν, βήχουν ή φταρνίζονται μεταδίδουν με το σάλιο τους τα βακτήρια της φυματίωσης )

Ο συνωστισμός πολλών ανθρώπων στον ίδιο χώρο καθώς επίσης η ευαισθησία κάποιων ατόμων και η μακροχρόνια παραμονή τους σε χώρο με μολυσματικό από μικρόβια αέρα αυξάνει τον κίνδυνο μετάδοσης της νόσου.

Πόσο εύκολα μεταδίδεται ; Ένα φτέρνισμα μπορεί ν' απελευθερώσει

μέχρι 40.000 σταγονίδια.Κάθε σταγονίδιο μπορεί να μεταδώσει την

ασθένεια καθώς η μολυσματική δόση της φυματίωσης είναι πολύ χαμηλή. (Ένα άτομο που εισπνέει λιγότερα από 10 βακτήρια μπορεί να μολυνθεί)

Κλινική εικόνα λανθάνουσας φυματίωσης

Οι κλινικές εκδηλώσεις μπορεί να περάσουν απαρατήρητες , γιατί είναι συνήθη συμτώματα ενός κρυολογήματος και αυτά είναι :

Κακουχία

Αίσθημα κόπωσης

Μικρής διάρκειας πυρετός και

Βήχας

Τα κλασικά συμπτώματα ενεργού λοίμωξης από φυματίωση είναι : Ο χρόνιος βήχας ,με ίχνη αίματος στα πτύελα

Ο πυρετός , 

Η νυχτερινή εφίδρωση και

Η απώλεια βάρους .

 (Η φυματίωση ονομάστηκε στο παρελθόν «σαράκι», λόγω της απώλειας βάρους που υφίσταντο οι πάσχοντες)

 Τι σημαίνει «έχω λανθάνουσα φυματίωση»;

 Οι περισσότεροι άνθρωποι που εισπνέουν τα μυκοβακτηρίδια μολύνονται, αλλά ο οργανισμός έχει την ικανότητα να αμυνθεί και να σταματήσει την ανάπτυξή τους.

Έτσι , τα μυκοβακτηρίδια γίνονται ανενεργά, αλλά παραμένουν στον οργανισμό και μπορεί να γίνουν ενεργά αργότερα.

Πολλοί άνθρωποι που έχουν μολυνθεί δεν αναπτύσσουν ποτέ φυματίωση, άλλοι όμως και ιδιαίτερα αυτοί που το αμυντικό τους σύστημα είναι εξασθενημένο, μπορεί να αναπτύξουν φυματίωση κάποια στιγμή στο μέλλον.

Αυτοί που μολύνονται δεν αισθάνονται άρρωστοι, δεν έχουν συμπτώματα, δεν μεταδίδουν τη νόσο και συνήθως έχουν θετική δερμοαντίδραση Mantoux.

Διάγνωση Περιλαμβάνει:

Ακτινογραφία θώρακα

Μικροσκοπική εξέταση και καλλιέργεια πτυέλων

Δερμοαντίδραση Mantoux

Ατομικό και οικογενειακό ιστορικό και

Βρογχοσκόπηση (σπάνια)

Τι είναι η δερμοαντίδραση Mantoux;

 Η εξέταση Mantoux είναι ο πιο συνηθισμένος

τρόπος για να δούμε αν κάποιος έχει μολυνθεί από το μυκοβακτηρίδιο της φυματίωσης.

Είναι ένα δερματικό τεστ που βασίζεται στην ενδοδερμική ένεση μικρής ποσότητας φυματινικής πρωτείνης και η αντίδραση στο τεστ «διαβάζεται» μετά από 2-3 ημέρες.

Θετική δερμοαντίδραση Mantoux σημαίνει ότι έχω μολυνθεί με το μυκοβακτηρίδιο της φυματίωσης σε κάποια φάση της ζωής μου, δεν σημαίνει όμως ότι νοσώ. Μία θετική Mantoux, μπορεί να οφείλεται και στο εμβόλιο BCG.

Θεραπεία Η θεραπεία , είναι δύσκολη, καθώς απαιτεί τη

χορήγηση πολλαπλών αντιβιοτικών φαρμάκων για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Τα αντιβιοτικά που χρησιμοποιούνται περισσότερο είναι η  ισονιαζίδη και η ριφαμπικίνη

Διερευνώνται επίσης οι επαφές με άλλα άτομα και χορηγείται και σε αυτά θεραπεία, εφόσον κριθεί απαραίτητο.

Τα τελευταία χρόνια η ανθεκτικότητα στα αντιβιοτικά   των μικροβίων αποτελεί ένα αυξανόμενο πρόβλημα για τους ειδικούς για την δημόσιας υγεία. (Η θεραπεία , διαρκεί περισσότερο καιρό και απαιτούνται υψηλότερου κόστους φάρμακα).

Πρόληψη Συνιστάται εμβολιασμός των παιδιών από την βρεφική

ή παιδική ηλικία καθώς και των ομάδων με αυξημένο κίνδυνο να μολυνθούν όπως οι συγγενείς των αρρώστων , νοσηλευτικό - ιατρικό προσωπικό κ.α .

Άρρωστοι των οποίων τα πτύελα περιέχουν το βακτηρίδιο νοσηλεύονται σε νοσοκομείο και ακολοθούν την φαρμακευτική αγωγή . Αν η κατάστασή τους βελτιωθεί παραμένουν κλινήρες στο σπίτι – το οποίο πρέπει να αερίζεται καλά και μετά από δύο τρεις εβδομάδες επιστρέφουν στα καθήκοντά τους.

Χορηγείται επίσης προληπτική αγωγή στα μέλη των οικογενειών του ασθενή τα οποία έχουν θετική δερμοαντίδραση Mantoux χωρίς άλλα συμπτώματα της νόσου.

Εμβόλια

Το αντιφυματικό εμβόλιο (ΒCG) έχει αποδειχτεί αποτελεσματικό κατά της κεγχροειδούς φυματίωσης στην παιδική ηλικία, αλλά δεν παρέχει επαρκή προστασία κατά της μεταδοτικής πνευμονικής φυματίωσης.

Παρόλα αυτά πρόκειται για το πλέον ευρέως χρησιμοποιούμενο εμβόλιο σε παγκόσμιο επίπεδο.

Περισσότερο από το 90% των παιδιών εμβολιάζονται  , αλλά η ανοσία εξασθενεί μετά από περίπου μια δεκαετία.

Ανακάλυψη του εμβολίου Οι Αλμπέρ Καλμέτ και Καμίλ Γκερέν

 σημείωσαν την πρώτη επιτυχία για την ανοσοποίηση κατά της φυματίωσης το 1906.

Χρησιμοποίησαν εξασθενημένο στέλεχος του μυκοβακτηρίου των βοοειδών και ονόμασαν το εμβόλιο BCG (βάκιλος των Καλμέτ και Γκερέν)

Το εμβόλιο BCG χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά σε ανθρώπους το 1921 στη Γαλλία.

Επίλογος Η βελτίωση των κοινωνικών οικονομικών

συνθηκών διαβίωσης σχετίζεται, σήμερα με την μείωση της νόσου .

Όμως παρά τα διαθέσιμα φάρμακα , η φυματίωση δεν έχει ακόμη εκριζωθεί ούτε και από τις τεχνολογικά αναπτυγμένες χώρες ( Ευρώπη και Β. Αμερική).

Βιβλιογραφία Αθανασοπούλου Π, Οικονόμου Μ και Ρίζος Μ.

(1999), Νοσολογία. Οργανισμός εκδόσεων διδακτικών βιβλίων, Παιδαγωγικό Ινστιτούτο , Αθήνα

Διαδίκτυοhttp://thesecretrealtruth.blogspot.com/2013/10/

blog-post_2851.html, Χατζηγιάννης Μιχάλης, Πνευμονολόγος (2013) άρθρο για την «Φυματίωση: από την διάγνωση στη θεραπεία» και

http://el.wikipedia.org/wiki/Βικιπαίδεια, ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Ευχαριστώ για την προσοχή σας !