วารสารสหวทยาการวจย: ฉบบบณฑตศกษา ปท 1 ฉบบท 1 (มกราคม-มถนายน 2555)

[69]

ภาวะผน าทพงประสงคของนายทหารสญญาบตรในโรงพยาบาลสงกดกองทพบก The Desired Leadership of the Commissioned Officers

in the Royal Thai Army Hospitals

พนเอกหญง รตนา เออบณยะนนท* Senior Colonel Ratana Eurboonyanunt

บทคดยอ การวจยนมวตถประสงคเพอ 1) เพอศกษาภาวะผน าทพงประสงคของนายทหารสญญาบตรตามตวแบบทางทฤษฎ

ทางดานภาวะผน าทางทหารสากล และ 2) ศกษาภาวะผน าทางทหารทพงประสงคของนายทหารสญญาบตรโรงพยาบาลสงกดกองทพบก ประชากรทใชในการศกษา ไดแก นายทหารสญญาบตรประจ าการในโรงพยาบาลพระมงกฎเกลาและโรงพยาบาลคายสรนาร จงหวดนครราชสมา ก าหนดขนาดกลมตวอยางโดยใชสตรยามาเน ไดกลมตวอยางจ านวน 350 คน สถตททใชในการวจย ไดแก คาความถ คารอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน การทดสอบคาท ส าหรบตวแปรอสระทม 2 กลม และวเคราะหดวยสถตการหาความแปรปรวนทางเดยว และทดสอบความแตกตางรายคดวยวธการของ LSD ผลการศกษาพบวา 1) ภาวะผน าทพงประสงคของนายทหารสญญาบตรในโรงพยาบาลสงกดกองทพบกเปนไปตามตวแบบทางทฤษฎทางดานภาวะผน าทางทหารสากล คอ (1) เนนการสรางภาวะผน าทมคณธรรมและจรยธรรม (2) สรางบคลกภาพและ (3) มงเนนการปกปองสถาบนและรกษาผลประโยชนของสวนรวม 2) ภาวะผน าทพงประสงคของนายทหารสญญาบตรในโรงพยาบาลสงกดกองทพบก โดยรวมอยในระดบสง ล าดบทสงทสด ไดแก ดานภาวะผน าทางทหารสากล รองลงมาคอ ดานหลกปฏบตทางการทหารและดานเจตคตของนายทหารสญญาบตร 3) ระดบการศกษา ทตางกนไมมผลตอภาวะผน าทพงประสงคของนายทหารสญญาบตรในโรงพยาบาลสงกดกองทพบก สวนเพศและประสบการณการท างานทตางกนไมมผลตอภาวะผน าทพงประสงคของนายทหารสญญาบตรในโรงพยาบาลสงกดกองทพบก ยกเวนดานสขภาวะสวนบคคลทแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตท 0.5 4) ชนยศ ทแตกตางกนมผลตอภาวะผน าทพงประสงคของนายทหารสญญาบตรในโรงพยาบาลสงกดกองทพบกอยางมนยส าคญทางสถตท 0.5 ยกเวนหลกปฏบตทางการทหารและจรรยาบรรณในวชาชพและภาวะผน าทางการทหารสากลทไมแตกตางกน ค าส าคญ: ภาวะผน าทพงประสงค, นายทหารสญญาบตร, โรงพยาบาลสงกดกองทพบก

Abstract

This research aims to 1) study the desired army leadership model of the commissioned officers in RTA hospitals is relevant to the theoretical model of international army leadership and 2) study the desired army leadership of the commissioned officers in Royal Thai Army (RTA) Hospitals. The sample group was 350 people, calculated by Yamane formula at .05. The data were analyzed by the Frequency,

* นกศกษา หลกสตรปรชญาดษฎบณฑต สาขาวชาผน าทางธรกจ สงคม และการเมอง มหาวทยาลยรงสต; Email: serenemac@gmail.com

วารสารสหวทยาการวจย: ฉบบบณฑตศกษา ปท 1 ฉบบท 1 (มกราคม-มถนายน 2555)

[70]

Means, Percentages, S.D., T-Test, One-Way ANOVA, and LSD. The result found that 1) the desired army leadership model of the commissioned officers in RTA hospitals was relevant to the theoretical model of international army leadership was (1) to focus on creating leadership toward morality and ethics (2) to create personality and (3) to focus on protect the monarchy and the public interests 2) the level of the desired army leadership of the commissioned officers in Royal Thai Army Hospitals over all was high which the theoretical model of international army leadership aspect was the highest means level, the second is the Army doctrine and code of ethics and the least was the attitude of the commissioned officers in RTA hospitals respectively, 3) The sample groups that had the different education level was not significant and the sample groups that had the different gender and experience were not significant either; except the difference of the personal healthy wellness which affected statistically significant at 0.5, and 4) the sample groups that had the different ranks affected the desired leadership of the commissioned officers in RTA hospitals statistically significant at 0.5 except army doctrine and code of ethics , and the theoretical model of international army leadership were not significant. Key Word: Desired Leadership, Commissioned Officers, Royal Thai Army Hospitals

บทน า

กระแสโลกาภวตน (Globalization) กอใหเกดการปรบตวและการเปลยนแปลงอยางรวดเรว ในหลายๆ มต การบรหารจงจ าเปนทเราจะตองเรยนรทจะปรบตวใหทนกบการเปลยนแปลงทเกดขนอยตลอดเวลา และเตรยมพรอมทจะเผชญกบความทาทายจากกระแสโลกโดยปจจยส าคญทจะเผชญการเปลยนแปลงและความทาทายดงกลาวไดแก คณภาพของคน จดการซงตองการความรวดเรวใหทนกบการหายไปของเวลาและพนท (Time and Space) ในโลกของทงเศรษฐกจ สงคม และการเมอง (เอก ตงทรพยวฒนา, 2548) การบรหารองคการไมวาจะเปนสวนภาคราชการ รฐวสาหกจหรอเอกชน จ าเปนตองอาศยผบรหารหรอผน า (Leader) ในการแสดงบทบาทสรางสรรคหรอผลกดนนวตกรรมใหมๆ ขององคการใหเทาทนและรองรบการเปลยนแปลงอนรวดเรวนได โดยผบรหารหรอผน าจะตองเปนผท าหนาทน าพาองคการไปตามวสยทศนทกาวไกล พนธกจ เปาหมาย และวตถประสงคทชดเจน ตลอดถงการก าหนดยทธวธ จงใจ กระตน และสอสารใหบคลากรในองคการไดปฏบตหนาทเพอบรรลวตถประสงคขององคการไดอยางมประสทธภาพ ซงภาวะผน าและคณลกษณะของผบรหารจงยอมเปนประเดนทมความส าคญตอการน าพาพฒนาองคการใหมความเจรญตอไป

ความส าเรจในการพฒนาองคการ หรอสมฤทธผลในการปฏบตงานของหนวยงานนน โดยเฉพาะในสวนของภาครฐนนยอมสงผลโดยตรงตอการพฒนาประเทศ และผทไดรบผลประโยชนทแทจรงคอประชาชน เนองจากปจจบน ประชาชนมความคาดหวงจากการรบบรการจากรฐมากขนและตระหนกถงบทบาทในการพทกษสทธความเปนพลเมองของตนมากขน (ไสว บญมา, 2546) ประเดนขางตนยอมสะทอนใหเหนวา ภาวะผน าองคการของหนวยงานภาครฐไดรบการทาทายจากการเปลยนแปลงอนเปนกระทบจากกระแสโลกาภวตนมากขน ทงความคาดหวงและความเชอมนในสทธพลเมองทมมากขนไดสะทอนถงการเปดกวางของการบรหารจดการในพนทสาธารณะมากขน (Public Area) ซงเคยปดกนแตเฉพาะภาครฐกบภาคเอกชนเทานน แตปจจบนกลบเปดกวางแกภาคประชาชนมากขน (ชาญชย จตรเหลาอาพร, 2551) การบรหารจดการในภาครฐจงยอมมนยทแปรเปลยนไปดวย รวมถงหนวยงานตางๆ ทสงกดกระทรวงกลาโหม ทท าหนาทบงคบบญชาขาราชการทหารทมเปนจ านวนมากทวประเทศ และโดยเฉพาะอยางยงกองทพบกทมก าลงพลเปนจ านวนมากและมภารกจหลากหลาย

วารสารสหวทยาการวจย: ฉบบบณฑตศกษา ปท 1 ฉบบท 1 (มกราคม-มถนายน 2555)

[71]

ดานนอกเหนอจากการปกปองอธปไตยของชาต ดวยเหตนจงยอมมนยเชงค าถามวา ภาวะผน าทางทหารในปจจบนควรจะมทศทางหรอลกษณะอยางไร ส าหรบนายทหารสญญาบตรสายแพทย ของกองทพบก ทงนจากประเดนทยกมาไดสะทอนใหเหนวา ภาวะผน าทางการทหารอาจตองมการก าหนดทศทางใหชดเจนมากขน โดยเฉพาะกบหนวยงานงานทหารทปฏบตหนาทหรอมภารกจพเศษอยางโรงพยาบาลสงกดกองทพบก ซงมนายทหารสญญาบตรจ านวนมาก และตางกมสถานภาพการท างานหรอไดรบการศกษาจากสถาบนตางๆ หลากหลาย นอกเหนอไปจากเหลาทหารอนๆ ทวไป

ดงนนในการวจยครงนจงมงศกษาตวแบบทางทฤษฎทางดานภาวะผน าทางทหารสากล ซงจะชวยอธบายถงลกษณะความเปนทหารอาชพนนมลกษณะอยางไร ในขณะเดยวกนกมงศกษาภาวะผน าทางทหารทพงประสงคของนายทหารสญญาบตรโรงพยาบาลสงกดกองทพบก เพอพจารณาดวาความตองการผน าของนายทหารสญญาบตรนนมมมมองทเหมอนหรอตางจากตวแบบทางทฤษฎทางดานภาวะผน าทางทหารสากลหรอไมอยางไร และในการวจยครงนมงประเมนและเสนอแนะแนวทางการพฒนาภาวะผน าทางทหารทพงประสงคของนายทหารสญญาบตรโรงพยาบาลสงกดกองทพบก เพอพฒนาใหเกดการก าหนดทศทางการสรางผน าทสอดคลองกบความตองการของกองทพไทยตอไป

วตถประสงค

1. เพอศกษาภาวะผน าทพงประสงคของนายทหารสญญาบตรในโรงพยาบาลสงกดกองทพบกตามตวแบบทางทฤษฎทางดานภาวะผน าทางทหารสากล

2. เพอศกษาภาวะผน าทางทหารทพงประสงคของนายทหารสญญาบตรโรงพยาบาลสงกดกองทพบก

วธการวจย การวจยน เปนงานวจยแบบผสม (Mixed Methods) ทเปนกระบวนทศนในการท าวจยทสงเสรมเกอกลซงกนและ

กน โดยงานวจยเชงปรมาณใชแบบสอบถาม (Questionnaire) เปนเครองมอในการเกบรวบรวมขอมลจากกลมตวอยาง จากนายทหารสญญาบตรในโรงพยาบาลพระมงกฎเกลา กรงเทพมหานคร (สวนกลางและการศกษา) และนายทหารสญญาบตรในโรงพยาบาลคายสรนาร จงหวดนครราชสมา จ านวน 350 คน น ามาประมวลผลดวยโปรแกรมส าเรจรปทางสถตและบรรยาย สวนงานวจยเชงคณภาพใชแบบสมภาษณเชงลก (In-Depth Interview) จ านวน 30 ตวอยาง และวเคราะหเพอศกษาภาวะผน าทพงประสงคของนายทหารสญญาบตรในโรงพยาบาลสงกดกองทพบก มวธการวจยดงน

1) รวบรวมและศกษาขอมลเชงปฐมภม (Primary Data) เปนขอมลตางๆ ทไดเกบรวบรวมจากภาคสนามทงหมด นนคอ แบบสอบถาม การสมภาษณเชงลก และการสงเกตการณ

2) รวบรวมและศกษาขอมลทตยภม (Secondary Data) เปนขอมลตางๆทไดจากการเกบรวบ รวมไดจากเอกสารและงานวจยทเกยวของ

3) เสนออาจารยทปรกษาตรวจสอบส านวนภาษาความสมบรณ และความถกตองของแบบสอบถาม และปรบปรงแกไขตามทอาจารยทปรกษาเสนอแนะ

4) เสนอผเชยวชาญตรวจสอบเครองมอ จ านวน 5 ทาน วเคราะหคา IOC จากคะแนนการประเมนของผเชยวชาญเพอน าผลทไดมาปรบปรงแกไขแบบทดสอบใหดขนตอไป 5) น าแบบสอบถามทปรบปรงแกไขเรยบรอยแลวไปทดลองใช (Try Out) เพอหาความเชอมนกบประชากรทมใชกลมตวอยาง คอนายทหารชนสญญาบตรสงกดกองทพเรอ จ านวน 30 คน แลวน ามาค านวณหาคาความเชอมนโดยวธการหาคาสมประสทธแอลฟา (Cronbach, 1990) ซงคาความเชอมนทไดจากแบบสอบถามเทากบ .87

วารสารสหวทยาการวจย: ฉบบบณฑตศกษา ปท 1 ฉบบท 1 (มกราคม-มถนายน 2555)

[72]

6) ผวจยน าแบบสอบถามไปแจกใหกลมตวอยางทใชในการวจย โดยเกบรวบรวมดวยตนเอง และไดรบแบบสอบถามกลบคนมาทงหมด จ านวน 350 ชด และไดแบบสมภาษณ จ านวน 30 ชด

7) รวบรวมแบบสอบถามกลบคนมาตรวจสอบความถกตองสมบรณของขอมลแลวน าไปลงขอมลเพอหาผลการวจยตอไป 8) วเคราะหหาคาความถ คารอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน การทดสอบคาท ส าหรบตวแปรอสระทม 2

กลม และวเคราะหดวยสถตการหาความแปรปรวนทางเดยว และทดสอบความแตกตางรายคดวยวธการของ LSD

ผลการวจย ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม พบวากลมตวอยางสวนใหญ มชนยศเปนพนตร เปนเพศหญง ระดบการศกษาปรญญาตร และมประสบการณในการ เปนนายทหารสญญาบตรมากกวา 10 ปขนไป เมอพจารณาปจจยสวนบคคลจ าแนกตามชนยศ พบวา มชนยศพนตร รอยละ 39.4 รองลงมาคอ ชนยศรอยเอก รอยละ 21.1 ชนยศ พนโท รอยละ 17.7 ชนยศ รอยโท รอยละ 9.1 ชนยศรอยตร รอยละ 7.4 และชนยศพนเอก รอยละ 5.1 ตามล าดบ เมอพจารณาปจจยสวนบคคลจ าแนกตามเพศ พบวา เปนเพศหญง รอยละ 79.4 และเพศชาย รอยละ 20.6 ตามล าดบ เมอพจารณาปจจยสวนบคคลจ าแนกตามระดบการศกษา พบวา มระดบการศกษาปรญญาตร รอยละ 67.7 ระดบ ปรญญาโท รอยละ 28.9 และระดบการศกษาต ากวาปรญญาตร รอยละ 2 และระดบปรญญาเอก รอยละ 1.4 ตามล าดบ เมอพจารณาปจจยสวนบคคล จ าแนกตามประสบการณการท างาน พบวามประสบการณในการท างานเปนนายทหารสญญาบตรมากกวา 10 ป ขนไป รอยละ 65.7 รองลงมาเปนนายทหารสญญาบตร ตงแต 5 - 10 ป รอยละ 21.1 และเปนนายทหารสญญาบตร ต ากวา 5 ป รอยละ 13.1 ตามล าดบ ความคดเหนทมตอภาวะผน าทางทหารทพงประสงคของนายทหารสญญาบตรโรงพยาบาลสงกดกองทพบก กลมตวอยางสวนใหญ มระดบความเหนตอภาวะผน าทพงประสงค ของนายทหารสญญาบตรในโรงพยาบาลสงก ด

กองทพบก โดยรวมอยในระดบมาก ( x = 4.07, S.D. = 0.347) เมอพจารณารายขอพบวาล าดบทมากเปนล าดบแรก คอ

ดานภาวะผน าทางทหารสากล ( x = 4.65, S.D. = 0.373) รองลงมา ดานหลกปฏบตทางการทหาร ( x = 4.09, S.D. =

0.626) ดานเจตคตของนายทหารสญญาบตร ( x = 4.07, S.D. = 0.347) ตามล าดบ เมอพจารณารายดานพบวา

1. ดานเจตคตของนายทหารสญญาบตร พบวากลมตวอยางสวนใหญ มความคดเหนดานเจตคตอยในระดบสง ( x =

3.47, S.D. = 0.916) เมอพจารณารายขอพบวาล าดบทสงเปนล าดบแรก คอ เชอวาทหารทดตองมจตใจเขมแขง ( x = 4.43,

S.D. = 0.714) รองลงมาคอ เหนวาการรบราชการเปนงานทมเกยรต ( x = 4.42, S.D. = 0.654) เชอวาทหารทดตองม

สขภาพแขงแรง ( x = 4.25, S.D. = 0.797) เชอวาการรบราชการทหารชวยพฒนาประเทศได ( x = 4.01, S.D. = 0.786)

และมความสขกบการรบราชการทหาร ( x = 3.66, S.D. = 0.811) ตามล าดบ

2. สขภาวะสวนบคคล กลมตวอยางสวนใหญ มสขภาวะสวนบคคลโดยรวมอยในระดบสง ( x = 3.99, S.D. =

0.823) เมอพจารณารายขอพบวาล าดบทสงเปนล าดบแรก คอ คดวาทหารตอง มสขภาพจตด ( x = 4.52, S.D. = 0.613)

รองลงมาคอ คดวาทหารตองมสตสมปชญญะ ( x = 4.46, S.D. = 0.640) และ คดวาทหารตองออกก าลงกายเปนประจ า ( x = 4.02, S.D. = 0.779) ตามล าดบ

วารสารสหวทยาการวจย: ฉบบบณฑตศกษา ปท 1 ฉบบท 1 (มกราคม-มถนายน 2555)

[73]

3. กระบวนการเรยนรทางสงคม กลมตวอยางสวนใหญ มกระบวนการเรยนรทางสงคมโดยรวมอยในระดบสง ( x =

3.61, S.D. = .973) เมอพจารณารายขอพบวาล าดบทสงเปนล าดบแรก คอ รจกอาชพทหารมาตงแตเดก ( x = 4.18, S.D. =

1.027) รองลงมาคอ บคคลใกลชดอยากใหทานรบราชการ ( x = 4.02, S.D. = .945) และทานเรยนรการเปนผน าทด คอ

การท าภารกจใหบรรลผลส าเรจคานยมตอทหาร ( x = 3.97, S.D. = .713) ตามล าดบ 4. คานยมและความเชอทางสงคม กลมตวอยางสวนใหญ มคานยมและความเชอทางสงคมโดยรวมอยในระดบสง

( x = 4.08, S.D. = .779) เมอพจารณารายขอพบวาล าดบทสงเปนล าดบแรก คอ คดวาประชาชน ไววางใจทหารในการ

ชวยเหลอสงคม ( x = 4.15, S.D. = .774) รองลงมาคอ คดวาประชาชนคาดหวงการท างานในดานตางๆของทหารสง ( x =

4.114, S.D. = .748) และคดวาประชาชนชอบไดรบการชวยเหลอจากทหารมากกวาอาชพอนๆ ( x = 4.08, S.D. = .814) ตามล าดบ 5. ดานหลกปฏบตทางการทหารและจรรยาบรรณในวชาชพ กลมตวอยางสวนใหญ มระดบความเหนดานหลกปฏบต

ทางการทหารและจรรยาบรรณในวชาชพ โดยรวมอยในระดบสงทสด ( x = 4.64, S.D. = 0.507) เมอพจารณารายขอพบวา

ล าดบทสงเปนล าดบแรก คอ คดวาทหารตองมความรบผดชอบ ( x = 4.81, S.D.= 0.406) รองลงมาคดวาทหารตอง

จงรกภกด ( x = 4.81, S.D. = 0.415) และคดวาทหารตองปฏบตหนาทอยางเตมท ( x = 4.76, S.D. = 0.440) ตามล าดบ 6. ดานภาวะผน าทางทหารสากล กลมตวอยางสวนใหญ มระดบความเหนดานภาวะผน าทางทหารสากลโดยรวมอย

ในระดบสงทสด ( x = 4.57, S.D. = .562) เมอพจารณารายขอพบวาล าดบทสงเปนล าดบแรก คอ ทานยอมรบวาภาวะผน า

ทางทหารตองเปนผน าทมความซอสตย (Loyalty) ( x = 4.72, S.D. = 0.498) รองลงมา ยอมรบวาภาวะผน าทางทหารตอง

เปนผรกเกยรต (Honor) ( x = 4.66, S.D. = 0.508) และยอมรบวาภาวะผน าทางทหารตองเปนผคดค านงถงสวนรวม

(Selfless service) ( x = 4.64, S.D. = 0.537) ตามล าดบ 7. ผตอบแบบสมภาษณมความเหนเกยวกบภาวะผน าทางทหารสากลล าดบท สงทสดวามความยตธรรม มความรบผดชอบตอหนาท มความจงรกภกดอยทใจ ความซอสตยสจรต เปนผใฝร คนควา พฒนาตนเองอยอยางตอเนอง ยดหลกความกลาหาญ เดดขาดในทางทถกตอง มวนยทหารทด มคณธรรมจรยธรรม สนบสนนใหเกดการพฒนา มความเสยสละมองผลประโยชนสวนรวมมากวาผลประโยชนสวนตนและมศลปะในการพดและการปฎบตงาน และมความเหนเกยวกบภาวะผน าทางทหารสากลล าดบทสงทสดเหนวา รกศกดศรสมเกยรตยศ (Honor) กบ ความตระหนกในการเปนผน าทมคณธรรม รองลงมาคอ จรยธรรม ผน าทมความซอสตย (Loyalty) มสมรรถนะในการท างานสง (Duty) เปนผสมควรไดยอมรบการเคารพ (Respect) เปนผคดค านงถงสวนรวม (Selfless service) เปนผปฏบตในสงทถกตองและเหมาะสม (Integrity) เปนผทกลาหาญทงกายใจ (Personal courage) รทกษะการสรางทมงาน รทกษะการวเคราะหทเปนระบบ รทกษะทางเทคนคในการปฏบตภารกจ (Technical Skill) มอทธพลเพยงพอในการน าและการตดสนใจ (Influencing) สามารถท าภารกจใหภารกจบรรลผลส าเรจตามวตถประสงคทตงไว (Operating) สามารถพฒนาองคกรใหดขนได (Improving) เปนทพงของสถาบนชาตไดอยางเปนรปธรรม มทกษะการวเคราะหทด เสรมสรางใหมคณธรรมยงขน การปฏบตตนตามแนวทางของพทธศาสนา ฟงผบงคบบญชาและการเมองและทหารควรแยกออกจากกนอยางชดเจน

วารสารสหวทยาการวจย: ฉบบบณฑตศกษา ปท 1 ฉบบท 1 (มกราคม-มถนายน 2555)

[74]

อภปรายผลการวจย ภาวะผน าทพงประสงคของนายทหารสญญาบตรในโรงพยาบาลสงกดกองทพบก กลมตวอยางสวนใหญ มระดบความเหนตอภาวะผน าทพงประสงค ของนายทหารสญญาบตรในโรงพยาบาลสงกดกองทพบก โดยรวมอยในระดบสง เมอพจารณารายขอพบวาล าดบทสงเปนล าดบแรก คอ ดานภาวะผน าทางทหารสากล รองลงมา ดานหลกปฏบตทางการทหาร ดานเจตคตของนายทหารสญญาบตร ตามล าดบ ซงสอดคลองกบ พรทพย คลายคลง (2549) วจยเรองการศกษาคณลกษณะผน าทางทหารของนกเรยนเตรยมทหาร โรงเรยนเตรยมทหาร กรมยทธศกษาทหาร กองบญชาการทหารสงสด วจยพบวา คณลกษณะผน าทางทหารของนกเรยนเตรยมทหารในภาพรวมและรายดานอยในระดบสง นอกจากนยงสอดคลองกบงานวจยของ วนวสาข พมพสามส (2551) ศกษาเรองลกษณะผน าทพงประสงคของขาราชการทหาร กรณศกษากรมการสรรพก าลงกลาโหม ส านกงานปลดกระทรวงกลาโหม พบวา ลกษณะผน าทพงประสงคของขาราชการทหาร กรณศกษากรมการสรรพก าลงกลาโหม ส านกงานปลดกระทรวงกลาโหมโดยภาพรวมอยในระดบสง และสอดคลองกบงานวจยของ ประเสรฐ สงขรเขยว (2550) ศกษาเรอง ยทธศาสตรการพฒนาภาวะผน าใหกบทหารกองประจ าการหนวยจงหวดทหารบกเลย พบวาภาวะผน าของทหารกองประจ าการ หนวยจงหวดเลยทหารบกเลย ดานการแสดงออกของผน าในภาพรวมมความเหนวาอยในระดบสง 1. ดานเจตคตของนายทหารสญญาบตร พบวากลมตวอยางสวนใหญ มเจตคตอยในระดบสง เมอพจารณารายขอพบวาล าดบทสงเปนล าดบแรก คอ เชอวาทหารทดตองมจตใจเขมแขง รองลงมาคอ เหนวาการรบราชการเปนงานทมเกยรต เชอวาทหารทดตองมสขภาพแขงแรง เชอวาการรบราชการทหารชวยพฒนาประเทศได และมความสขกบการรบราชการทหาร ตามล าดบ ในทศนคตโดยรวมของผตอบแบบสมภาษณเหนวา การรบราชการเปนอาชพทมเกยรต มศกดศร มความมนคง และไดรบยอมรบจากสงคม อกทงยงเหนวาอาชพทหารเปนอาชพเปนกลไกส าคญในการขบเคลอนประเทศ ทสามารถชวยพฒนาประเทศได เพราะอาชพทหารมระบบทสามารถท าใหคนมวนย ปฏบตตามระเบยบทก าหนดท าใหการพฒนาเปนไปอย างรวดเรวและใชระยะเวลาสน นอกจากนยงเหนวาผทเปนทหารตองมบคลกภาพทางกายและใจสมกบอาชพ มจตใจเขมแขง เพอฝาฟนปญหาและอปสรรคตางๆ รวมทงมความพรอมทจะปฏบตหนาทตามหลกการปกครองของทหาร ในขณะเดยวกนตองมการเรยนรและมการพฒนาตนเองและระบบงาน และความเสยสละก าลงกาย เวลา ชวยเหลอประชาชนในทกสถานการณ ระเบยบวนย มความซอสตยสอดคลองกบแนวคดของ ลขต ธรเวคน (2549) กลาวถงคณสมบตของผน าวา มความมงมนปฏบตงานอยางมกฎเกณฑมเกยรตและศกดศร มความซอสตยสจรตมอดมการณเสยสละและอดทน มเมตตาธรรม มความรอยางกวางขวางในทกๆดาน และสงทส าคญมากส าหรบของอาชพทหารนนคอ มความจงรกภกดตอชาต ศาสน กษตรย สอดคลองกบแนวคดของ Frances Hesselbein (Leader to Leader Institute, 2004) ในประเดน “คานยมของกองทพ” พบวา สงทผน าหนวยและลกนอง ตองถอปฏบต ซงมตวยอคอ LDRSHIP อนไดแก ความจงรกภกด (Loyalty) หนาท (Duty) ความเคารพ (Respect) ปฏบตภารกจโดยไมเหนแกตว (Selfless service) รกเกยรต ศกดศร ( Honor) ความซอตรง (Integrity) และความกลาหาญในตน (Personal courage)

2. สขภาวะสวนบคคล กลมตวอยางสวนใหญ มสขภาวะสวนบคคลโดยรวมอยในระดบสง พจารณารายขอพบวาล าดบทสงเปนล าดบแรก คอ คดวาทหารตอง มสขภาพจตด รองลงมาคอ คดวาทหารตองมสตสมปชญญะและ คดวาทหารตองออกก าลงกายเปนประจ า ในทศนคตโดยรวมของผตอบแบบสมภาษณเหนวา สขภาพกายและจตใจ เปนสงทส าคญและจ าเปนส าหรบทหารชนสญญาบตร เพราะในการปฏบตหนาทและประกอบกบความเปนมออาชพ จ าเปนตองมความพรอมและความสามารถในการปฎบตหนาทอยางเตมท ซงบางคนเหนวาทหารเปนอาชพทตรากตร าและอดทนอกทงควรมสขภาพกายและใจสมกบภาพลกษณของทหารทตองมความเขมแขง ดดและมมาด สงตางๆเหลานจะสงผลตอการปฏบตภารกจของทหารในทกภารกจไดเปนอยางดทงในภาวะปกตและสถานการณฉกเฉน ซงสอดคลองกบแนวคดของ Frances Hesselbein

วารสารสหวทยาการวจย: ฉบบบณฑตศกษา ปท 1 ฉบบท 1 (มกราคม-มถนายน 2555)

[75]

(Leader to Leader Institute, 2004) ในประเดนสขภาพและความแกรงของรางกาย ซงความเปนทหารอาชพและความเปนมออาชพทางทหารนน สามารถพฒนาได ผน าทางทหารจงตองใหความส าคญ รวมทงคณลกษณะทางอารมณ อาท การควบคมตนเอง ความพอเหมาะพอด และความมนคงทางจตใจ ซงจะสรางความรสกในใจ สงผลตอการแสดงออกตอผอน ลกนองทกคนเปนมนษยทประกอบดวยความหวง ความกลว ความกงวลและมความฝนเชนกน เมอผน าเขาใจความตองการ ความเปนไปของพลงทางอารมณเหลาน เขาจะมภาวะผน าททรงอ านาจ เปนเครองมอ และจะสงผลตอลกนองทจะกระท าใหเกดความส าเรจอยางนาทงตอภารกจ ทไดรบ มอบหมาย การควบคมตนเอง ความพอเหมาะพอด และความมนคงทางจตใจ จะชวยใหผน าตดสนใจ ทางศลธรรมไดถกตองดวย 3. กระบวนการเรยนรทางสงคม กลมตวอยางสวนใหญ มกระบวนการเรยนรทางสงคมโดยรวมอยในระดบสง เมอพจารณารายขอพบวาล าดบทสงเปนล าดบแรก คอ รจกอาชพทหารมาตงแตเดก รองลงมาคอ บคคลใกลชดอยากใหทานรบราชการ และทานเรยนรการเปนผน าทด คอ การท าภารกจใหบรรลผลส าเรจคานยมตอทหาร ในทศนคตโดยรวมของผตอบแบบสมภาษณเหนวา การรบรและเรยนรเกยวกบอาชพทหารผานกระบวนการเรยนรทางสงคม โดยครอบครวของตวเองเปนสวนใหญ อนไดแก บดา มารดา ญาตพนองและยงไดทราบจากสอตางๆ เชน ขาวการเมองประวตศาสตรและจากการศกษา ซงบางคนทราบมาจากประชาชน ในทกกลมอาชพวามการพดถงอาชพทหาร ซงมบางทานไมไดมการเรยนรในสถาบน เรยนรดวยตนเอง จากสอทางโทรทศนของทหาร โดยรบรรบทราบวาอาชพทหารเปนอาชพทมเกยรต มยศ เปนอาชพหนงทมความกาวหนา เปนทยอมรบและเสยสละ อดทนและเปนผน าทางสงคมไดเปนอยางด และมสวสดการด ซงสอดคลองกบแนวคดของ ธนพรรณ ธาน (2540) กลาววา “กระบวนการเรยนรทางสงคม (Socialization)” เปนกระบวนการทตองเรมตนตงแตเยาววย โดยสถาบนครอบครวเปนสถาบนส าคญสงสดทตองเรมตนอยางเปนขนเปนตอน และทตองด าเนนการอยางเปนเรองเปนราว โดย “สงคมรวม”จะตองมบทบาทเชนเดยวกน 4. คานยมและความเชอทางสงคม กลมตวอยางสวนใหญ มคานยมและความเชอทางสงคมโดยรวมอยในระดบสง เมอพจารณารายขอพบวาล าดบทสงเปนล าดบแรก คอ คดวาประชาชนไววางใจทหารในการชวยเหลอสงคม รองลงมาคอ คดวาประชาชนคาดหวงการทหารในดานตางๆของทหารสงและคดวาประชาชนชอบไดรบการชวยเหลอจากทหารมากกวาอาชพอนๆ ตามล าดบ ในทศนคตโดยรวมของผตอบแบบสมภาษณเหนวา ทหารเปนทพงของประชาชนได ชวยเหลอประชาชนทกสถานการณ ทกโอกาส ทงในยามปกตและในภาวะวกฤต ประชาชนไววางใจทหารในการชวยเหลอสงคม เนองจาก ทหารมความเดดขาด นาเชอถอ มระเบยบวนย เสยสละ นาไววางใจประกอบกบวชาชพทหารมลกษณะความมวนย เดดขาด เขมแขง สามคค ท างานเปนทม และความเดดขาดในการปกครอง กลาหาญ ไมแสดงอ านาจตอผอน ชวยเหลอประชาชนทกสถานการณ ไมทงประชาชน ไมเบยดบงประชาชน และทส าคญคอ มอดมการณทเสยสละ เพอปกปองประเทศชาต ศาสน พระมหากษตรย ซงบางรายกลาววาในปจจบนมกลมทไมศรทธาในภาพลกษณของทหารและกลมเหลานดเหมอนจะเพมขน สงเหลานถอวาเปนวฒนธรรมองคกรทหารและภาพลกษณในสายตาประชาชนสอดคลองกบแนวคดของ วรช สงวนวงศวาน (2547) กลาววา วฒนธรรมองคการคอคานยมและความเชอทมรวมกนอยางเปนระบบทเกดขนในองคการ และใชเปนแนวทางในการก าหนดพฤตกรรมของคนในองคการนน วฒนธรรมองคการจงเปนเสมอน “บคลกภาพ” หรอ “จตวญญาณ” ขององคการ และสอดคลองกบแนวคดของ Owen Jacobs (2002) กลาววา การทหารเปนสวนหนงของสงคมและในฐานะเชนนนยอมไดรบผลกระทบจากอทธพลตางๆ ทเปนแมพมพ คานยม และการรบรทางสงคม (societal values and perceptions) กองก าลงทางทหารตางๆ เปนเสมอนองคการหนงทไมสามารถด ารงอยได หากพวกเขาถอสนโดษ และแยกตวเองออกจากสงคมทพวกเขารบใชอย เหลาทหารหาญสามารถ และควรจะสะทอนภาพทางอดมคตสงสดของสงคม และตงมาตรฐานของการด าเนนงานซงตองการการอทศตน และการปฏบตหนาททงปวงของบรรดาผรบใชชาตในแตละยศแตละต าแหนงของพวกเขา แตในการวเคราะหสดทายนนกองทพตองเปนสวนหนงในโครงสรางสงคมของพวกเราเสมอ กองทพบกซงสะทอน คานยม และความเชอ ของสงคมอเมรกนจะด ารงการใหความเคารพ และ ความไววางใจไวจากสงคมนนอยางไมอาจหลกเลยงได และ

วารสารสหวทยาการวจย: ฉบบบณฑตศกษา ปท 1 ฉบบท 1 (มกราคม-มถนายน 2555)

[76]

สอดคลองกบ ดาฟท (Daft, 2002: 214) ทมองขามผลประโยชนสวนตนเพอใหในสงทผอนตองการ คอยชวยเหลอผอนใหเกดการพฒนาและเจรญงอกงาม รวมทงใหโอกาสผอนกาวหนา เปาหมายของผน าแบบนคอ การชวยใหผอนประสบความส าเรจ สอดคลองกบแนวคดของ ลอบ (Laub, 2004: 121) ทเนนความเขาใจและการปฏบตซงถอความตองการของผอนอยเหนอผลประโยชนของตนเอง เพมคณคาและสรางความรสกเปนสวนหนงของกลมปฎบตอยางตรงไปตรงมา แสดงภาวะผน าเพอความตองการของผอนและเพอการกระจายอ านาจและสถานภาพแกความตองการทมรวมกนของแตละคน เพอใหไดสงทผอนตองการ 5. ดานหลกปฏบตทางการทหารและจรรยาบรรณในวชาชพ กลมตวอยางสวนใหญ มระดบความเหนดานหลกปฏบตทางการทหารและจรรยาบรรณในวชาชพ โดยรวมอยในระดบสงทสด เมอพจารณารายขอพบวาล าดบทสงเปนล าดบแรก คอ คดวาทหารตองมความรบผดชอบ รองลงมาคดวาทหารตองจงรกภกด และคดวาทหารตองปฏบตหนาทอยางเตมท ตามล าดบ ในทศนคตโดยรวมของผตอบแบบสมภาษณเหนวา ผน าทางทหารตองยดหลกความกลาหาญ เดดขาดในทางทถกตองและยตธรรม มความจงรกภกด ซอสตยสจรตและรบผดชอบหนาทการงานทไดรบมอบหมาย มระเบยบวนย กลาคด กลาท า กลารบผดชอบ ตองมความเขมแขงทงกายและใจ อดทนอดกลน มวสยทศนทดและกวางไกล มหลกการบรหารทด ม นใจในศกยภาพขอองตนเอง และสามารถปกครองผใตบงคบบญชาได เสยสละเพอองคกรและประเทศชาต เปนผใฝร พฒนาตนเองอยอยางตอเนอง มความรกวางขวาง มศลปะในการพด มทกษะการสอสาร และสามารถปฎบตงานใหส าเรจลลวงไปดวยด ทส าคญคอการปกครองผใตบงคบบญชาดวยความยตธรรมและเสมอภาคกน มองผลประโยชนสวนรวมมากวาผลประโยชนสวนตน และเปนนกพฒนา พฒนาองคความรใหทนสมยอยตลอดเวลา สอดคลองกบแนวคดของ ธรนนท นนทขวาง (2555) กลาววา ไมเพยงแตทหารอาชพจะตองมความช านาญในอาชพของตน และความพรอมทจะปฏบตหนาทของตนอยางเตมท แลวสงทส าคญยงทจะคอยควบคมและก าหนดใหทหารคนนนเปนทหารอาชพนนคอ จรรยาบรรณของความเปนทหาร ทงนเพราะจรรยาบรรณ จะหมายถง ขอพงปฏบตหรอประมวลความประพฤต ทผประกอบอาชพการงานแตละอาชพก าหนดขน เพอรกษาและสงเสรมเกยรตคณชอเสยงและฐานะของสมาชก อาจเขยนเปนลายลกษณอกษรหรอไมกได ดงนน จรรยาบรรณของทหารนาจะมความหมายทกระชบสนๆ คอ อาชพทพรอมจะสละชวตและความสขสวนตวเพอชาต และสอดคลองกบแนวคดของ Samuel P. Huntington (1957) ไดกลาวไววาแนวคดของการเปนทหารอาชพนนจะตองประกอบไปดวย 3 สงคอ 1) ความเชยวชาญ (Expertise) โดยมองวาทหารจะตองมความช านาญทงทางดานทฤษฏ คอ หลกการ/กรอบแนวคดทางทหาร และดานปฏบต คอ ความช านาญการในการปฏบตการทางทหารตามหนาททไดรบมอบหมาย และทหารอาชพจะตองมความสามารถในเรองทท าอยในระดบมาตรฐานทตองการ 2) ความรบผดชอบ (Responsiveness) ทหารอาชพจะตองมความรบผดชอบในภารกจหนาททไดรบมอบ ไมวาภารกจหรอหนาทนนจะอยบนความเสยงหรอตองน าชวตเขาแลก รบผดชอบตอสงคม ท างานดวยความประณต และช านาญ โดยคาตอบแทนไมใชความมงหมายหลก และ 3) การใหความรวมมอและรกหมคณะ (Cooperation) ทหารอาชพจะตองใหความรวมมอกบหนวยของตนเองดวยความจรงใจ กระท าดวยความทมเท โดยใชความพยายามเตมความสามารถทงรางกายและจตใจ 6. ดานภาวะผน าทางทหารสากล กลมตวอยางสวนใหญ มระดบความเหนดานภาวะผน าทางทหารสากลโดยรวมอยในระดบสงทสด เมอพจารณารายขอพบวาล าดบทสงเปนล าดบแรก คอ ทานยอมรบวาภาวะผน าทางทหารตองเปนผน าทมความซอสตย (Loyalty) รองลงมา ยอมรบวาภาวะผน าทางทหารตองเปนผรกเกยรต (Honor) และยอมรบวาภาวะผน าทางทหารตองเปนผคดค านงถงสวนรวม (Selfless service) ตามล าดบ ในทศนคตโดยรวมของผตอบแบบสมภาษณ เหนดวยกบแนวคดดงกลาวโดยใหเหตผลวา เปนทกษะทผน าทางทหารไทยควรม และเปนสมรรถนะทสงในทกๆ และเช อวาระบบและแนวทางของสหรฐอเมรกาเปนแนวทางการพฒนาภาวะผนพทางทหารทด แตควรน าเอาแนวคดทางเอเชยมาใชรวมกนเพอใหเกดการเทยบเคยงและปรบใชอยางเหมาะสมมากยงขน ผน าทางทหารตองเหนประโยชนสวนรวมมากวาสวนตน สอดคลองกบแนวคดของ Frances Hesselbein (Leader to Leader Institute, 2004) ในประเดน “คานยมของกองทพ” พบวา สงท

วารสารสหวทยาการวจย: ฉบบบณฑตศกษา ปท 1 ฉบบท 1 (มกราคม-มถนายน 2555)

[77]

ผน าหนวยและลกนอง ตองถอปฏบต ซงมตวยอคอ LDRSHIP อนไดแก ความจงรกภกด (Loyalty) หนาท (Duty) ความเคารพ (Respect) ปฏบตภารกจโดยไมเหนแกตว (Selfless service) รกเกยรตศกดศร (Honor) ความซอตรง (Integrity) และความกลาหาญในตน (Personal courage) เพราะจะท าใหภารกจส าเรจบรรลตามเปาหมายและน าพาประเทศเจรญกาวหนา ซงจ าเปนยงส าหรบภาวะผน าทางทหารของกองทพบกไทย จากการสมภาษณพบวาแนวคดผน าทางทหารของไทยและสหรฐอเมรกานนอยบนหลกการทไมแตกตางกน กลาวคอ ประการแรก แนวคดผน าเนนการสรางภาวะผน าทมคณธรรมและจรยธรรมในการประพฤตปฏบตตน เชน การธ ารงรกษาความถกตอง ความเปนธรรม ความซอสตย และความสจรต เปนตน ประการทสอง แนวคดผน าเนนการสรางบคลกภาพของทหาร ใหเกดเปนปทสฐานในการประพฤตปฏบตจนเปนทยอมรบตอผใตบงคบบญชาและสงคม เชน การเปนผมพลานามยสมบรณ มจตใจมนคงหนกแนน มความอดทนทงกายใจ และมสตปญญา เฉลยว ฉลาด รอบคอบ เปนตน และประการทสาม แนวคดผน าเนนการสรางจดหมายหรอเปาหมายหลกในการปฏบตหนาททมงเนนการปกปองสถาบนและรกษาผลประโยชนของสวนรวมโดยวางตนตามหลกของทหารอาชพ เชน การครองตนในฐานะทหารทเปนกลไกของรฐทเปนกลางเพอรกษาความถกตองชอบธรรม เปนตน ซงสอดคลองกบแนวคดของ Frances Hesselbein (2004) ในประเดน “คานยมของกองทพ” พบวา อนไดแก ความจงรกภกด (Loyalty) หนาท (Duty) ความเคารพ (Respect) ปฏบตภารกจโดยไมเหนแกตว (Selfless service) รกเกยรตศกดศร (Honor) ความซอตรง (Integrity) และความกลาหาญในตน (Personal courage) ซงหลกการดงกลาวไดน ามาใชในหลกสตรของโรงเรยนนายรอยเพอใหนายทหารสญญาบตรเรยน แตพบวาขาดการน ามาประยกตใชอยางจรงจง

ขอเสนอแนะ ขอเสนอแนะจากการวจย ผลการศกษาพบวา การสรางภาวะผน าทมคณธรรมและจรยธรรม การสรางบคลกภาพและมงเนนการปกปองสถาบนและรกษาผลประโยชนของสวนรวม เปนสงทจ าเปนและส าคญอยางยงส าหรบอาชพททหาร เพราะเปนสงทท าใหเกดคณลกษณะทพงประสงคตามตวแบบทางทฤษฎทางดานภาวะผน าทางการทหารสากล ซงไดแก ความจงรกภกด (Loyalty) หนาท (Duty) ความเคารพ (Respect) ปฏบตภารกจโดยไมเหนแกตว (Selfless service) รกเกยรตศกดศร (Honor) ความซอตรง (Integrity) และความกลาหาญในตน (Personal courage) และหลกการดงกลาวไดน ามาใชในหลกสตรของโรงเรยนนายรอยเพอใหนายทหารสญญาบตรเรยน แตพบวาขาดการน ามาประยกตใชอยา งจรงจง ดงนนผวจยจงเสนอใหมการด าเนนการดงน 1. ควรเพมและปรบปรงความเขมขนของหลกสตรอมรมทางดานการภาวะผน าโดยเนนการประยกตใช เพอพฒนาใหเกดทศทางการสรางผน าทสอดคลองกบความตองการของกองทพไทย 2. ควรเพมหลกสตรอบรมนายทหารสญญาบตรในระดบตนตงแตชนยศรอยตรถงรอยเอก เพอสรางภาวะผน าทมคณธรรมและจรยธรรม สรางบคลกภาพ และมงเนนการปกปองสถาบนและรกษาผลประโยชนของสวนรวม ขอเสนอแนะส าหรบการวจยในครงตอไป

1. ควรศกษาตวแบบทหารอาชพและวธการปฏบตทางดานการทหารของประเทศตางๆ 2. ควรศกษาการยอมรบตวแบบทหารสากลน าไปปฏบตในกองทพบกและเหลาทพอน

วารสารสหวทยาการวจย: ฉบบบณฑตศกษา ปท 1 ฉบบท 1 (มกราคม-มถนายน 2555)

[78]

เอกสารอางอง ชาญชย จตรเหลาอาพร. 2551. การบรหารจดการงานทองถน. กรงเทพมหานคร: ไทยประสานการพมพ. ธนพรรณ ธาน. 2540. การศกษาชมชน. ขอนแกน: มหาวทยาลยขอนแกน. ธรนนท นนทขวาง. 2555. การเปนทหารอาชพ. สบคนวนท 14 ตลาคม 2555 จาก http://dcjs3.rtarf.mi.th/dep_cheif1/ index.php?option.com. นฤนนท สรยมณ และ ประเสรฐไชย สขสะอาด . 2554 . “การศกษาภาวะผน าของผบรหารหนวยงานสงกด มหาวทยาลยมหดล.” วารสารวทยบรการ 22 (1): 30-40. ประเสรฐ สงขรเขยว. 2550. ยทธศาสตรการพฒนาภาวะผน าใหกบทหารกองประจ าการหนวยจงหวดทหารบกเลย . วทยานพนธ ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขายทธศาสตรการพฒนา, มหาวทยาลยราชภฏเลย. พรทพย คลายคลง. 2549. การศกษาคณลกษณะผน าทางทหารของนกเรยนเตรยมทหาร โรงเรยนเตรยมทหาร กรมยทธ ศกษาทหาร กองบญชาการทหารสงสด. วทยานพนธ กรศกษามหาบณฑต, มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ลขต ธรเวคน. 2549. ววฒนาการการเมองการปกครองไทย. กรงเทพมหานคร: มหาวทยาลยธรรมศาสตร. วรช สงวนวงศวาน. 2547. การจดการและพฤตกรรมองคการ. พมพครงท 3. กรงเทพมหานคร: เพยรสน เอดดเคชน อนโด ไชนา. วนวสาข พมพสามส. 2551. ลกษณะผน าทพงประสงคของขาราชการทหาร กรณศกษากรมการสรรพก าลงกลาโหม ส านกงานปลดกระทรวงกลาโหม. วทยานพนธ รฐประศาสนาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชานโยบายสาธารณะ, มหาวทยาลยนเรศวร. ไสว บญมา. 2546. ประชานยม: หายนะจากอาเจนตนาถงไทย. กรงเทพมหานคร: เนชนบคส อนเตอรเนชนแนล. เอก ตงทรพยวฒนา. 2546. ค าและความคดในรฐศาสตรรวมสมย. กรงเทพมหานคร: ส านกพมพแหงจฬาลงกรณ มหาวทยาลย. Leader to Leader Institute. 2004. Be, Know, Do: Leadership the Army Way: Adapted from the Official Army Leadership Manual U.S. Army. California: Jossey-Bass. Jacobs, Owen. 2002. Strategic Leadership: The Competitive Edge. Michigan: Walsh College. Huntington, Samuel P. 1957. Solider and the State: The Theory and Politics of Civil-Army Relations. Massachusetts: Belknap.