ทุนทางสังคม
-
Upload
api-3720369 -
Category
Documents
-
view
3 -
download
0
description
Transcript of ทุนทางสังคม
1
ทุ�นทุางสั�งคม: พลั�งการขั�บ เคลั��อนการพ�ฒนา
โดย รศ.ดร.วรว�ฒ� โรมร�ตนพ�นธ์�2549
2
กระบวนทุ�ศน�ในการค!นหาความจร�ง กระบวนทุ�ศน�แบบปฏิ�ฐานน�ยม
(positivism) กระบวนทุ�ศน�แบบองค�รวม (holistic
approach)
3
กระบวนทุ�ศน�แบบปฏิ�ฐานน�ยม (positivism) การมองแบบแยกสั(วน การมองแบบกลัไก การเน!นความจร�งเชิ�งประจ�กษ์�
4
กระบวนทุ�ศน�แบบองค�รวม (holistic approach) เน!นการให!ความสั,าค�ญก�บทุ�กสั(วนแบบเชิ��อมโยง ให!ความสั,าค�ญก�บม�ต�ขัองเวลัาในเชิ�ง
ว�ว�ฒนาการทุางประว�ต�ศาสัตร� ให!ความสั,าค�ญทุ�.งในสั(วนทุ/�เป0นร1ปธ์รรมแลัะ
นามธ์รรม ( ให!ความสั,าค�ญแก(กายภาพพอ ๆ ก�บเร��องขัองจ�ตว�ญญาณ)
เชิ��อในความเป0นพลัว�ตรขัองสัรรพสั��ง ให!ความสั,าค�ญก�บความหลัากหลัาย
5
น�ยาม ความหมายขัอง ทุ�นทุางสั�งคม (Social Capital) น�ยามความหมายขัองน�กว�ชิาการตะว�นตก น�ยามความหมายขัองน�กว�ชิาการไทุย
6
น�ยามความหมายขัองน�กว�ชิาการตะว�นตก ความไว!วางใจ (trust) เคร�อญาต� (clan) กลั�(ม สัถาบ�นทุางสั�งคม (group, social
institute) ความสั�มพ�นธ์� ความเชิ��อมโยง (linkage,
bridge, bound) การควบค�ม แลัะการลังโทุษ์ทุางสั�งคม
(Social control, social sanction)
7
น�ยามความหมายขัองน�กว�ชิาการตะว�นตกHanifan (1920) ได!อธ์�บายถ6งสั��งต(าง ๆ ทุ/�สัามารถพบเห7นได!ในชิ/ว�ตประจ,าว�นขัองคน อาทุ� สั��งทุ/�เก/�ยวขั!องก�บการสัร!างภาพลั�กษ์ณ�ทุ/�ด/ (good will) การสัร!างม�ตรภาพ (fellowship) ความเห7นอกเห7นใจ (sympathy) แลัะการต�ดต(อสั�มพ�นธ์�ก�นทุางสั�งคมระหว(างบ�คคลัหร�อครอบคร�วทุ/�ทุ,าให!เก�ดหน(วยทุางสั�งคมขั6.นมา
8
น�ยามความหมายขัองน�กว�ชิาการตะว�นตกHanifan ได้�กล่�าวเพิ่� มเติ�มว�า การสร�างทุ�นทุางส�งคมใน
ชุ�มชุน ก�เชุ�นเด้�ยวก�นก�บองค�กรทุางธุ�รก�จ ค"อจะติ�องม�การสะสมทุ�นก�อนการด้$าเน�นธุ�รก�จ การสร�างทุ�นทุางส�งคมโด้ยองค�กรทุางส�งคมน�&น ปั(จเจกบ�คคล่จะติ�องสร�างม�ติรภาพิ่ แล่ะจะติ�องเปั+นส�วนหน- งของกล่��มซึ่- งม�ขนาด้ใหญ่�กว�าครอบคร�ว เพิ่ราะปั(จเจกบ�คคล่ หากอย1�โด้ยล่$าพิ่�งอาจจะไม�ได้�ร�บการชุ�วยเหล่"อทุางส�งคม แติ�ถ้�าเขาเร� มม�การติ�ด้ติ�อก�บเพิ่" อนบ�าน ทุ�นทุางส�งคมก�จะม�การสะสมข-&นมา ความส�มพิ่�นธุ�ทุางส�งคมด้�งกล่�าวอาจจะชุ�วยให�ปั(จเจกสามารถ้บรรล่�ถ้-งความติ�องการทุางส�งคมทุ� ตินเองติ�องการ แล่ะย�งสามารถ้สน�บสน�นให�เก�ด้ศั�กยภาพิ่ของทุ�นทุางส�งคมจนม�ความพิ่อเพิ่�ยงติ�อการปัร�บปัร�งการด้$าเน�นชุ�ว�ติของคนทุ�&งชุ�มชุนให�ด้�ข-&นได้�
9
น�ยามความหมายขัองน�กว�ชิาการตะว�นตกPutnam (2000, p. 288-300) กลั(าวว(าทุ�นทุาง
สั�งคมม/สั(วนสั(งเสัร�มการปกครองในร1ปแบบประชิาธ์�ปไตยโดยได! ยกต�วอย(างการปกครองขัองอ�ตาลั/ ด!วยการชิ/.ให!เห7นถ6งปรากฏิการณ�อ�นเน��องมาจากทุ�นทุางสั�งคมทุ/�ก(อให!
เก�ดการปกครองระบอบประชิาธ์�ปไตยทุ/�ด/ ค�อม/การจ�ด องค�กรชิ�มชินทุ/�เขั!มแขั7ง ประชิาชินม/ความสันใจในประเด7น
ทุ/�เป0นสัาธ์ารณะร(วมก�น แลัะทุ,าให!เก�ดการรวมกลั�(ม (ไม(ใชิ(ร(วมก�นเพราะระบบอ�ปถ�มภ�) ประชิาชินม/ความไว!เน�.อเชิ��อ
ใจก�น ม/การปฏิ�บ�ต�ต(อก�นอย(างตรงไปตรงมา รวมทุ�.งม/ การเคารพต(อกฎหมายอย(างเคร(งคร�ด ผู้1!น,าในชิ�มชินม/
ความซื่��อสั�ตย� แลัะม/การปฏิ�บ�ต�ต(อบ�คคลัต(าง ๆ อย(างเทุ(า เทุ/ยมก�น เคร�อขั(ายทุางสั�งคม แลัะเคร�อขั(ายทุางการเม�อง
ขัองแคว!นเหลั(าน/.ม/ลั�กษ์ณะเป0นไปในแนวราบมากกว(าแนว ต�.ง ประชิาชินในชิ�มชินม/ค(าน�ยมเก/�ยวก�บเร��องความ
สัาม�คค/ ความเป0นอ�นหน6�งอ�นเด/ยวก�น การม/สั(วนร(วม แลัะ ความซื่��อสั�ตย�
10
น�ยามความหมายของน�กว�ชุาการติะว�นติกWorld Bank (1999) ได้�กล่�าวถ้-ง ทุ�นทุางส�งคม
แล่ะน$าแนวค�ด้ทุ�นทุางส�งคมไปัใชุ�ในร1ปัของทุ�นแบบ หน- งทุ� จ$าเปั+นติ�อการพิ่�ฒนา โด้ยพิ่ยายามทุ� จะติอบ
ค$าถ้ามว�า อะไรเปั+นทุ�นทุางส�งคมแล่ะจะทุ$าอย�างไรเพิ่" อทุ� จะให�การพิ่�ฒนาย� งย"นส1งส�ด้ติ�อปัระเทุศัหร"อชุ�มชุน ซึ่- ง
น�บว�าเปั+นแนวค�ด้ทุ� ก�อให�เก�ด้การสร�างองค�กรทุ� เปั+น ปัระโยชุน� ทุ�นทุางส�งคม ในความหมายของ World
Bank ได้�แสด้งหล่�กฐานทุ� ชุ�&ให�เห�นว�า การเพิ่� มข-&นของ ความย-ด้เหน� ยวก�นในส�งคม สามารถ้น$าไปัพิ่�ฒนา
เศัรษฐก�จแล่ะการพิ่�ฒนาทุ� ย�งย"น
11
น�ยามความหมายของน�กว�ชุาการไทุยเอนก นาคบ�ติร 2544( ) กล่�าวถ้-งทุ�นทุางส�งคมในล่�กษณะของความเข�มแข�งของชุ�มชุนว�า ม�ใชุ�เปั+นเร" องทุ� เพิ่� งเก�ด้ข-&นในปัระเทุศัไทุย แติ�หากเปั+นค�ณค�าเด้�มทุ� ส�งคมไทุยม�อย1�แล่�ว ไม�ว�าจะเปั+นความม�น$&าใจติ�อก�น การแบ�งปั(นซึ่- งก�นแล่ะก�น ความเอ"&ออาทุรติ�อก�น การเกาะเก� ยวก�นทุางส�งคม การรวมกล่��มเปั+นองค�กร หร"อการจ�ด้ติ�&งเปั+นเคร"อข�ายติ�าง ๆ เชุ�น กล่��มออมทุร�พิ่ย� กล่��มเกษติรผสมผสาน เคร"อข�ายโรงส�ชุ�มชุน เปั+นติ�น ทุ�นทุางส�งคมน�& ค"อพิ่ล่�งส$าค�ญ่ทุ� จะข�บเคล่" อนชุ�มชุนติ�าง ๆ ให�ม�ความสามารถ้ในการเพิ่� มม1ล่ค�าแล่ะทุ�นทุางส�งคมให�ก�บชุ�มชุนตินเองมากข-&น ม�ความเทุ�าทุ�นติ�อปั(ญ่หา แล่ะม�ความสามารถ้ในการจ�ด้การก�บปั(ญ่หาได้�มากข-&น แล่ะทุ�ายทุ� ส�ด้สามารถ้พิ่- งพิ่าตินเองได้�จร�งในระยะยาว
12
น�ยามความหมายของน�กว�ชุาการไทุย
ปัระเวศั วะส� (2542) ได้�มองว�า ทุ�นทุางส�งคมเปั+นพิ่ล่�งทุางส�งคมในการแก�ปั(ญ่หาว�กฤติของส�งคมได้� โด้ยให�ความหมายทุ�นทุางส�งคมว�า “การทุ� คนมารวมก�น เอาความด้�มารวมก�น เอาความร1 �มารวมก�นเพิ่" อแก�ไขปั(ญ่หาของส�งคม”
13
น�ยามความหมายของน�กว�ชุาการไทุย อาน�นทุ� กาญ่จนพิ่�นธุ�� (2544, น.20) กล่�าวถ้-งทุ�น
ทุางส�งคมว�า ทุ�นทุางส�งคม ค"อ ว�ธุ�ค�ด้ แล่ะระบบความร1 � ในการจ�ด้การว�ถ้�ของความเปั+นชุ�มชุน เชุ�น การจ�ด้การ
ทุร�พิ่ยากร การจ�ด้ระบบความส�มพิ่�นธุ�ในการอย1�ร �วมก�น ในส�งคมชุ�มชุน ไม�ว�าจะเปั+นความส�มพิ่�นธุ�ระหว�างมน�ษย�
ก�บมน�ษย� มน�ษย�ก�บธุรรมชุาติ� หร"อมน�ษย�ก�บส� งเหน"อ ธุรรมชุาติ� ซึ่- งเปั+นเร" องทุ� ติ�องอาศั�ยว�ธุ�ค�ด้เชุ�งซึ่�อนแล่ะ
เก� ยวข�องก�บเร" อง ระบบความร1 �/ ภ1ม�ปั(ญ่ญ่า อ�กทุ�&งติ�อง อาศั�ยกฎเกณฑ์�มาก$าก�บการใชุ�ความร1 �น� &น ซึ่- งอาจเปั+นใน
ร1ปัของจาร�ติ กฎหมาย หร"อกฎเกณฑ์�ทุางส�งคม พิ่ร�อม ก�นน�&นก�ติ�องม�องค�กรทุ� เข�ามาทุ$าหน�าทุ� จ�ด้การเร" องน�&น
ๆ เชุ�น การใชุ�ทุร�พิ่ยากรติ�าง ๆ การจ�ด้การทุ�นเปั+นติ�น
14
น�ยามความหมายของน�กว�ชุาการไทุย อมรา พิ่งศัาพิ่�ชุญ่� (2543) กล่�าวถ้-งทุ�นทุางส�งคมในThailand Social Monitor: Social Capital and the Crisis ว�า ค"อความส�มพิ่�นธุ�ทุางส�งคมทุ�&ง
ในแนวราบแล่ะแนวติ�&ง ระหว�างบ�คคล่ สถ้าบ�นแล่ะ/ หร"อองค�กรติ�าง ๆ ทุ�&งในร1ปัปั(จเจก กล่��ม แล่ะเคร"อ
ข�าย ทุ�&งน�&ค�าน�ยมบรรทุ�ด้ฐานทุ� ส�งคมย-ด้ถ้"อ ซึ่- งม�ผล่ ติ�อว�ถ้�การผล่�ติในระด้�บครอบคร�ว ชุ�มชุน แล่ะปัระชุา
ส�งคม นอกจากน�&ย�งได้�กล่�าวถ้-ง ทุ�นทุางส�งคมโด้ย เชุ" อมโยงก�บความส�มพิ่�นธุ�ในระบบอ�ปัถ้�มภ� ทุ� ม�ค�าน�ยม
ในการติอบแทุนบ�ญ่ค�ณซึ่- งเปั+นการแล่กเปัล่� ยนแบบไม� เทุ�าเทุ�ยมก�น รวมทุ�&งการม�เคร"อข�ายการติอบแทุนแล่ะ
ใชุ�ปัระโยชุน�ร�วมก�น แล่ะได้�กล่�าวถ้-งการน$าแนวค�ด้เร" องทุ�นทุางส�งคมไปัขยายใชุ�ก�บงานพิ่�ฒนาในปั(จจ�บ�น
15
น�ยามความหมายของน�กว�ชุาการไทุย ทุ�นทุางส�งคมในบร�บทุส�งคมไทุย ค"อ กระบวนระบบ ความส�มพิ่�นธุ�ของคนทุ� อย1�บนฐานของความเอ"&ออาทุร
ชุ�วยเหล่"อเก"&อก1ล่ แบ�งปั(น เส�ยสล่ะ เชุ" อม� นศัร�ทุธุาไว� วางใจก�น แล่ะพิ่ฤติ�กรรมด้�งกล่�าวม�ความสอด้คล่�องก�บ
หล่�กศั�ล่ธุรรมอ�นด้�ของส�งคม โด้ยกระบวนการทุ�นทุางส�งคมเปั+นปัฏิ�ส�มพิ่�นธุ�ระหว�างองค�ปัระกอบภายในชุ�มชุน/ องค�กรทุ� เปั+นเสม"อนปั(จจ�ยภายใน แล่ะองค�
ปัระกอบภายนอกทุ� เปั+นเสม"อนปั(จจ�ยแวด้ล่�อม ทุ� ส�งผล่ ติ�อ ระบบค�ด้ ร1ปัแบบ/แนวทุาง/ ว�ธุ�ปัฏิ�บ�ติ� ผล่ล่�พิ่ธุ� แล่ะ
ผล่กระทุบทุ� แสด้งออกถ้-งปัระส�ทุธุ�ผล่ ปัระส�ทุธุ�ภาพิ่ การกระจายของทุร�พิ่ยากร แล่ะการเก�ด้พิ่ล่�งของ
ชุ�มชุน/ องค�กร ( วรว�ฒ� โรมร�ตินพิ่�นธุ� 2549 ทุ�นทุาง ส�งคมในฐานะปั(จจ�ยการผล่�ติของเศัรษฐก�จชุ�มชุน ได้�ร�บ
การสน�บสน�นทุ�นจาก สกว.)
16
ระด�บมหภาค-การม�กฎหมายว�สาหก�จชุ�มชุน-การสน�บสน�นความ ร1 � เง�นทุ�นจากร�ฐ
การร�บร1! การเร/ยนร1!ขัองชิ�มชิน(Cognitive)
ร1 �/เข�าใจกฎหมายว�สาหก�จชุ�มชุนมองเห�นล่1�ทุางในการติ�&งกล่��ม/ระด้มทุ�น
ความสั�มพ�นธ์�ขัองสัมาชิ�กกลั�(ม(Structure)
แกนน$าเคล่" อนไหวในการติ�&งกล่��มสมาชุ�กม�การระด้มทุ�น/ทุ$าก�จกรรม
ทุ�นขัองชิ�มชิน-เก�ด้กองทุ�นชุ�มชุน-ม�สว�สด้�การชุ�มชุน-เก�ด้กล่��มทุ� เข�มแข�ง -ฯล่ฯ
ระด�บจ�ลัภาค
ทุ�นทุางสั�งคม
17
ป;จจ�ยภายใน ระบบค�ดความเอ"&ออาทุร/ชุ�วยเหล่"อเก"&อก1ล่ก�น/แบ�งปั(นความร1 �ส-กผ1กพิ่�นระหว�างบ�คคล่/กล่��มความร1 �ส-กผ1กพิ่�นติ�อชุ�มชุน/ห�วงใยชุ�มชุนการเก�ด้จ�ติส$าน-กติ�อสาธุารณะ/ เส�ยสล่ะ
ร1ปแบบ/แนวทุาง/ว�ธ์/ปฏิ�บ�ต�เก�ด้กระบวนการข�ด้เกล่าทุางส�งคมในครอบคร�วเก�ด้กระบวนการเร�ยนร1 �ในระด้�บบ�คคล่/คร�วเร"อน/กล่��ม/เคร"อข�ายในชุ�มชุนเก�ด้การจ�ด้ระเบ�ยบทุาง
ส�งคม(เก�ด้กล่��ม/องค�กร/สถ้าบ�น/เคร"อข�ายในชุ�มชุน)เก�ด้มาติรการทุางส�งคม/
การควบค�มทุางส�งคม (กฎบ�าน)
ผู้ลัลั�พธ์�เก�ด้การระด้ม/เพิ่� มพิ่1น/กระจายทุร�พิ่ยากรในชุ�มชุนเก�ด้ความเปั+นเอกภาพิ่/ความร�กสาม�คค�แล่ะพิ่ล่�งในชุ�มชุนเก�ด้ความสงบส�ข/ส�นติ�ในชุ�มชุนลัดขั!อขั�ดแย!ง/แลัะป;ญหาอาชิญากรรมในชิ�มชิน
องค�ประกอบภายในผ1�น$า
กล่��ม สถ้าบ�น เคร"อญ่าติ� เพิ่" อน
ความเปั+นชุ�มชุน(ส$าน-ก)ภ1ม�ปั(ญ่ญ่า/กระบวนการเร�ยนร1 �ของชุ�มชุนว�ฒนธุรรม/ปัระเพิ่ณ�/ความเชุ" อของชุ�มชุน
บร�บทุ/ ป;จจ�ยภายนอกกฎระเบ�ยบ/ กฎหมาย (เปั+นทุางการ)ทุร�พิ่ยากร/ความชุ�วยเหล่"อจากภายนอกเคร"อข�ายจากภายนอก