50+ hópurinn í háskólunum, 50+ hópurinn í háskólunum, þarfir atvinnulífs og framboð þarfir atvinnulífs og framboð

skólannaskólanna

Dr. Grétar Þór Eyþórsson

Erindi flutt á málþinginu: Eldri starfsmenn. Akkur vinnustaða?

Haldið á vegum Verkefnisstjórnar 50+ á Akureyri 25. september 2008

Umfjöllunarefnið

• Hverjir voru í háskólunum 2002-2007?– Þróun í aldurshópum eftir fagsviðum

• Háskólanám eftir landshlutum 2007• Hugur fólks til náms og vilji

atvinnulífsins– Könnun á Vestfjörðum 2004

• Námsframboð landsbyggðarháskólanna

• Hvað með 50+ hópinn?

Umfjöllunarefnið (2)

• Gagna og upplýsingafátækt mikil varðandi þessi atriði– Úr afar litlu að moða varðandi aldur!

• Lítil gögn um vilja atvinnulífsins• Gögn um menntun íslensku

þjóðarinnar ekki til– Einungis gögn um hverjir eru í námi, í

hverju og hvar– Gögn sem notuð hafa verið eru

kannanagögn úr úrtaksrannsóknum

Þróun fjölda háskólanema síðustu ár

• Það hefur fjölgað mikið í háskólunum á seinni árum!

• En er það bara unga fólkið?

Fjölgun háskólanema á Íslandi 2002-2007 eftir sviði, greint eftir aldri (%)

Unnið úr gögnum frá Hagstofunni

12,4 11,2 13,5

-25,2

49,2

16,7 12,24,1

40,7

67,4

15,9

195,7

180

90,3

59,3

77,1

120,8

8,7

140

233,3

150

-50

0

50

100

150

200

250

Menntun Hugvísindi oglistir

Félagsvísindi,viðskipta og

lögfræði

Raunvísindi,stærðfræði ogtölvunarfræði

Verkfræði Landbúnaður -Dýralækningar

Heilbrigði -velferð

-3030-4950+

Fjölgun háskólanema á Íslandi 2002-2007 eftir sviði, 50+ hópurinn (%)

Unnið úr gögnum frá Hagstofunni

59,3

77,1

120,8

8,7

140

233,3

150

0

50

100

150

200

250

Menntun Hugvísindi og listir Félagsvísindi,viðskipta og

lögfræði

Raunvísindi,stærðfræði ogtölvunarfræði

Verkfræði Landbúnaður -Dýralækningar

Heilbrigði - velferð

Fjölgun háskólanema á Íslandi 2002-2007 eftir sviði. Samanburður 50+ hóps og 30-50 ára (%)

Unnið úr gögnum frá Hagstofunni

4,1

40,7

67,4

195,7

180

90,3

15,9

59,3

77,1

120,8

140

233,3

150

8,70

50

100

150

200

250

Menntun Hugvísindi og listir Félagsvísindi,viðskipta og

lögfræði

Raunvísindi,stærðfræði ogtölvunarfræði

Verkfræði Landbúnaður -Dýralækningar

Heilbrigði - velferð

30-49

50+

Þróun fjölda háskólanema síðustu ár

• Langmest fjölgun í 50+ hópnum– Nema í raunvísindum og verkfræði

• Vantar þá eldri raungreinagrunn eða hefur fennt yfir þekkinguna?

• Lengra og strangara nám?• Eða...fer fólk í hinar greinarnar bæði

til að styrkja sig á vinnumarkaði og sér til skemmtunar?

Fólk í háskólanámi eftir landshlutum eftir aldri 2007 (%)

61,3

54,457,3

55,5

51,8

56,7 57,9 58,6

21,124,0 22,9

24,722,0 21,6

23,3

19,221,6

17,5

21,619,8 19,8

26,2

22,8

58,2

21,6

19,818,5

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

70,0

Reykjavík Hbsv Suðurnes Vesturland Vestfirðir N-V N-E Austurland Suðurland

20-30 ára 30-39 ára 40 ára og eldri

Unnið úr gögnum frá Hagstofunni

Kannanir á Vestfjörðum 2004

• Könnun meðal almennings– Menntun til að bæta stöðu á

vinnumarkaði?– Fullt nám, með vinnu eða símenntun?– Háskólanám?

• Könnun meðal fyrirtækja– Hvar er þörf fyrir þekkingu og hæfni?– Hvernig á að auka hæfni starfsfólks?– Stuðningur við nám starfsfólks?

Aukin menntun = starf við hæfi?Vestfirðingar 2004

Úr skýrslu Byggðarannsóknastofnunar: Háskólanámssetur á Vestfjörðum (2004)

Hvernig nám?Vestfirðingar 2004

Úr skýrslu Byggðarannsóknastofnunar: Háskólanámssetur á Vestfjörðum (2004)

Myndirðu vilja stunda Háskólanám?Vestfirðingar 2004

Úr skýrslu Byggðarannsóknastofnunar: Háskólanámssetur á Vestfjörðum (2004)

Hvar er þörf fyrir þekkingu og hæfni?Vestfirsk fyrirtæki 2004

Úr skýrslu Byggðarannsóknastofnunar: Háskólanámssetur á Vestfjörðum (2004)

Hvernig á að auka hæfni starfsfólks?

Úr skýrslu Byggðarannsóknastofnunar: Háskólanámssetur á Vestfjörðum (2004)

Hvernig stuðningur við starfsmenn til að stunda háskólanám?

Úr skýrslu Byggðarannsóknastofnunar: Háskólanámssetur á Vestfjörðum (2004)

Vestfirðir: Samandregið• Könnun meðal almennings

– Aukin menntun til að bæta stöðu á vinnumarkaði?

• Já, en síður hjá 45+ og enn síður hjá 55+

– Fullt nám, nám með vinnu eða símenntun?

• Klárlega nám með starfi eða símenntun– Háskólanám?

• Síst 50+ hópurinn en þó um helmingur!

Vestfirðir: Samandregið (2)• Könnun meðal fyrirtækja

– Hvar er þörf fyrir þekkingu og hæfni?• Tölvu og upplýsingatækni• Þjónustu og markaðsmál

– Hvernig á að auka hæfni starfsfólks?• Símenntun – Starfsmenntun

– Síður háskólamenntun

– Stuðningur við nám starfsfólks?• Mikill vilji til að styðja með sveigjanlegum

vinnutíma• Stuðningurinn hentar því fremur

starfsmenntun og símenntun• En einnig fjarnámi við Háskóla

Vestfirðir: Samandregið (3)

• Þarfir atvinnulífsins og 50+?– Þjónusta og markaðsmál

• 120% aukning 50+ í Félagsvísindi, Lögfræði og Viðskiptafræði

– Tölvu og upplýsingatækni• Minni ásókn 50+ í raungreinar og

tölvunarfræði

Námsframboð landsbyggðarháskólanna

Ísafjörður: Stjórnun strandsvæða.

 Akureyri:KennaranámFélagsvísindiLögfræðiViðskiptafræðiAuðlindafræðiLíftækniSjávarútvegsfræðiHjúkrunarfræðiIðjuþjálfun

Bifröst:FélagsvísindiViðskiptafræðiLögfræði

 

Hvanneyri:Auðlindadeild

BúsvísindiHestafræði

UmhverfisdeildNáttúru- og umhverfisfræðiSkógfræði og landgræðsluUmhverfisskipulag  

Starfs og endurmenntunardeild Hólar:

FerðamálFiskeldiHrossarækt

Eru skólarnir að mæta þörfum atvinnulífsins?

• Bifröst og Akureyri virðast að einhverju leyti vera að svara kalli atvinnulífs með námsframboði– Mikil ásókn í fjarnám í Viðskipta og lögfræði á báðum

stöðum– Þróun tölvunarfræðináms við HA áhyggjuefni

• Þessari þörf eru HÍ og HR reyndar líka að svara – en ekki með fjarnámi!

• Landbúnaðarháskólarnir virðast að einhverju leyti líka vera að svara þörfum 50+– Yfir 200% aukning í háskólanámi tengdu landbúnaði

frá 2002

Áherslur atvinnulífsins?Samantekt af vefsíðu SA

• Menntamál Halda þarf áfram að innleiða samkeppnishugsun í skólakerfið og gera árangur skóla sýnilegan og metinn. Láta á opinbert fé til menntunar fylgja nemendum á öllum skólastigum til þeirra skóla sem þeir velja sér, án tillits til eignarhalds eða rekstrarforms. Skipuleggja ber skólastarf með þeim hætti að nemendur geti lokið grunn- og framhaldsskóla á samtals tólf árum, í stað fjórtán eins og nú er algengast. Styðja þarf við nýjar starfsnámsbrautir, gera annað tækifæri til náms að raunverulegum valmöguleika fyrir ófaglærða og auka kostnaðarþátttöku nemenda á háskólastigi. Endurskoða þarf lög um iðngreinar og framkvæmd þeirra, í því skyni að auka fjölbreytni iðn- og starfsnáms og laga það frekar að þörfum fyrirtækjanna.

Er atvinnulífið að kalla eftir ákveðnum áherslum í námsframboði á háskólastigi? ...og þá með áherslu á 50+?

Varla af þessu að dæma.

50+ hópurinn• Hluti hans virðist vera að styrkja stöðu

sína á vinnumarkaði– Með starfsmenntunarnámskeiðum– Með símenntunarnámskeiðum– Með háskólanámi – sérstaklega fjarnámi við

landsbyggðarháskólana• Hvað eru þá hinir að gera?

– Mikil aukning á Menntasviði og í Hugvísindum og listum gæti bent til að hluti hópsins sé í námi sér til aukins þroska og skemmtunar

• ...eitthvað sem marga hefur alltaf langað til að gera

50+ hópurinn frh.

• Auglýst eftir auknum rannsóknum á 50+ hópnum– Í hvaða námi er fólk?– Af hverju?– Hver er þróun menntunar í þessum

aldurshópi?• En þá verðum við líka að hafa gögn um

menntunarstig þjóðarinnar aðgengileg!