4. การประเมินความเสี่ยง...

นพนธตนฉบบ วกรมวทยพ2560;59(2):115-127

115วารสารกรมวทยาศาสตรการแพทยปท 59 ฉบบท 2 เมษายน - มถนายน 2560

การประเมนความเสยงโลหะหนกในปลาและกงจาก

ทะเลสาบสงขลาตอคนไทย

สดชฎา ศรประสทธ* กงแกว กาญจนรตน* และอรญญา อศวอารย**

*ศนยวทยาศาสตรการแพทยท 12 สงขลา กรมวทยาศาสตรการแพทย อำาเภอเมอง สงขลา 90000**ศนยวจยและพฒนาการเพาะเลยงสตวนำาชายฝงเขต 6 (สงขลา) กรมประมง อำาเภอเมอง สงขลา 90000

Accepted for publication, 2 June 2017

บทคดยอ ทะเลสาบสงขลาเปนแหลงอาหารทะเลทสำาคญ แตปญหามลพษทางนำาของทะเลสาบสงขลา ทำาใหผบรโภคมความวตกเรองความปลอดภยจากการบรโภคสตวนำาจากแหลงน ดงนนศนยวทยาศาสตรการแพทยท 12 สงขลา รวมกบศนยวจย และพฒนาการเพาะเลยงสตวนำาชายฝงเขต 6 สงขลา สมเกบตวอยางสตวนำา ระหวางเดอนกมภาพนธ - พฤษภาคม 2558 รวม 179 ตวอยาง ประกอบดวย ปลา 38 ชนด รวม 141 ตวอยาง และกง 5 ชนด รวม 38 ตวอยาง วเคราะหการปนเปอน ตะกว และแคดเมยม ดวย Graphite Furnace Atomic Absorption Spectrophotometer และปรอทดวย Mercury Analyzer พบอตราการปนเปอนตะกว แคดเมยม และปรอท รอยละ 34.1, 5.6 และ 88.8 ตามลำาดบ ปรมาณทพบในปลา อยในชวง 0.05 - 0.45, 0.03 - 0.05 และ 0.01 - 1.63 มลลกรมตอกโลกรม ตามลำาดบ สวนกงพบในชวง 0.05 - 0.13, 0.03 - 0.21 และ 0.01 - 0.57 มลลกรมตอกโลกรม ตามลำาดบ สตวนำาสวนใหญ (รอยละ 98) มโลหะปนเปอนตำากวาเกณฑมาตรฐาน ยกเวน ปลาสลาด ปลาหมอไทย และกงหวมน ชนดละ 1 ตวอยาง ปรมาณปรอทปนเปอน 1.63, 0.84 และ 0.57 มลลกรมตอกโลกรม ตามลำาดบ ซงสงกวาเกณฑมาตรฐานทกำาหนดใหมปรอทปนเปอนไดไมเกน 0.5 มลลกรมตอกโลกรม ถงแมวาการประเมนความปลอดภยของการบรโภคสตวนำาทปนเปอนโลหะหนก ตะกว แคดเมยม และปรอท ยงอยในระดบ ทปลอดภย แตปรมาณไดรบปรอทจากการบรโภคปลาสงถงรอยละ 82 ของคาความปลอดภยและระดบการปนเปอนปรอท ในปลาคอนขางสงดวยเชนกน ดงนนการบรโภคปลาจากทะเลสาบสงขลาอยางตอเนองอาจเพมความเสยงตอผบรโภคได

116 วารสารกรมวทยาศาสตรการแพทยปท 59 ฉบบท 2 เมษายน - มถนายน 2560

Heavy Metals in Fish and Shrimp from Songkhla Lake Sudchada Sornprasit et al.

บทนำา

ทะเลสาบสงขลาเปนทะเลสาบกงปด เรยกวา ลากน (lagoon) มเนอทพนนำารวม 1,046 ตารางกโลเมตร

มลกษณะคอดเปนตอนๆ ลกษณะกายภาพแบงเปน 4 สวน คอ ทะเลนอย ทะเลสาบตอนในหรอทะเลหลวง ทะเลสาบ

ตอนกลาง และทะเลสาบตอนนอก ครอบคลม 3 จงหวด สงขลา พทลง และนครศรธรรมราช เปนแหลงนำาทม

ความสำาคญดานการประมง การเพาะเลยงสตวนำา และเปนแหลงอาหารทสำาคญ ทงยงเปรยบเหมอนอางนำาขนาดใหญ

ทเปนแหลงรองรบของเสยจากธรรมชาตและการกระทำาจากมนษย ทำาใหทะเลสาบสงขลากลายเปนแหลงปนเปอน

และสะสมสารพษ ซงรวมถงโลหะหนก นบวาเปนสารพษอนตรายรายแรงชนดหนงเนองจากมความคงตวสง เมอ

เขาสแหลงนำาจะสะสมในตะกอนและสตวนำา เมอประชาชนนำามาบรโภคกอาจสะสมในรางกายจนถงระดบทำาใหเกด

อนตรายได โดยพบวาตะกวมโทษตอทกระบบของรางกาย ทำาใหเกดโรคโลหตจาง ทำาลายระบบประสาทโดยเฉพาะ

สวน Cerebella cortex จงปวดศรษะรนแรง ประสาทหลอน มผลตอประสาทสวนปลายทำาใหเปนอมพาต มผลให

ระดบ IQ ในเดกลดลง มผลตอไตทำาใหไตอกเสบหรอพการ มผลตอระบบทางเดนอาหารทำาใหเบออาหาร คลนไส

อาเจยน ทองผก และมผลตอระบบสบพนธทำาใหเปนหมนได แคดเมยมมผลทำาใหหายใจขด หอบ ไอ เยอปอด

ถกทำาลาย ถงลมโปงพอง เปนโรคโลหตจาง มผลตอไตทำาใหไตบวมและพการ และทำาใหแคดเมยมถกดดกลบจงเกด

กระดกเปราะ พรน ปวดกระดกและสนหลง องคการอนามยโลก (WHO) และองคการระหวางประเทศเพอการวจย

มะเรง (IARC) จดแคดเมยมเปนสารกอมะเรงในมนษย สำาหรบปรอท ทำาใหเหงอกและเยอบชองปากอกเสบ

ทรงตวลำาบาก พดไมชด มผลตอไตทำาใหไตอกเสบ และมเลอดออกทางปสสาวะ นอนไมหลบ ความจำาเสอม

ประสาทหลอน หวาดระแวง(1,2,3)

ในป 2554 มการสำารวจทะเลสาบสงขลาพนททมแผนจะขดลอกตะกอน พบปรอทปนเปอนในตะกอนเกน

มาตรฐานในบางจดทตรวจวด(4) และป 2556 สำานกสงแวดลอมภาคท 16 รายงานการสำารวจคณภาพนำาทะเลสาบ

สงขลาพบตะกวและโครเมยมเกนมาตรฐานทปากทะเลสาบสงขลา ทาเทยบเรอทาสะอาน และปากคลองสำาโรง(5) ทำาให

ผ บรโภคมความวตกเรองความปลอดภยจากการบรโภคสตวนำาจากทะเลสาบสงขลาทอาจมโลหะหนกปนเปอน

แตยงไมมขอมลทเปนปจจบนมายนยนเพอสรางความมนใจใหกบผบรโภคสตวนำาได ดงนนเพอเปนการเฝาระวง

และคมครองผบรโภค ศนยวทยาศาสตรการแพทยท 12 สงขลา จงไดศกษาสถานการณการปนเปอนตะกว แคดเมยม

และปรอทในสตวนำาทะเลสาบสงขลา และประเมนความเสยงตอการบรโภค เพอแจงเตอนภยตอผบรโภคและ

ใชเปนขอมลพนฐาน (baseline data) นำาไปสการจดการสงแวดลอมทะเลสาบสงขลาทดมประสทธภาพตอไป

วสดและวธการ

การคดเลอกกลมตวอยาง

กำาหนดจำานวนตวอยางโดยใชสถตกรณไมทราบจำานวนประชากรของ W.G Cochran(6) ไดเปาหมาย

จำานวน 179 ตวอยาง วางแผนสมตวอยางทนยมบรโภคแบบเจาะจง (Purposive sampling) ในชวงฤดแลง เดอน

ก.พ. - พ.ค. 2558 โดยเกบตวอยางครอบคลมทะเลสาบทง 4 ตอน คอ ทะเลนอย ทะเลสาบตอนใน ทะเลสาบ

ตอนกลาง และทะเลสาบตอนนอก จดทเกบคอ สถานประเมนผลผลตสตวนำาของศนยวจยและพฒนาการเพาะเลยง

สตวนำาชายฝงเขต 6 สงขลา จำานวน 25 สถาน นำาตวอยางมาวดขนาด ชงนำาหนก สมตวอยางเฉพาะเนอบดละเอยด

เตรยมสำาหรบวเคราะหขนตอนตอไป


โลหะหนกในปลาและกงจากทะเลสาบสงขลา สดชฎา ศรประสทธ และคณะ

เครองมอและอปกรณ

- เครองยอยสารดวยระบบเครอง Microwave Digestion ยหอ GEM/MARS พรอมอปกรณ

- เครอง AAS Graphite Furnace ของ Perkin Elmers รน 4110ZL

- เครอง Mercury Analyzer ของ Perkin Elmers รน FIMS 400

- เครองชงไฟฟา ผลตภณฑของ Mettler Toledo รน MS204S

หมายเหต เครองแกวและอปกรณทกชนดทใชในการวเคราะหตองลางดวย 20% กรดไนตรกและนำากลน

เพอกำาจดการปนเปอนของโลหะตางๆ

สารมาตรฐานและสารเคม

- สารมาตรฐานปรอท ความเขมขน 9.98 mg/L ± 0.05 mg/L ผลตภณฑของ Perkin Elmers

- สารมาตรฐานตะกว เขมขน 1000 mg/L ± 2.00 mg/L ผลตภณฑของ Fluka

- สารมาตรฐานแคดเมยม เขมขน 999 mg/L ± 3 mg/L ผลตภณฑ ของ Fluka

- วสดอางองมาตรฐาน CRM 1566b Oyster Tissue ผลตภณฑของ NIST

สารเคมทกชนดเปนชนด AR grade; Nitric acid, Hydrochloric acid, Hydrogen peroxide,

Sodium borohydride, Sodium hydroxide ผลตภณฑของ Merck และ Fluka สำาหรบ Magnesium

nitrate และ Ammonium dihydrogenphosphate ผลตภณฑของ Perkin Elmers

วเคราะหปรมาณตะกว แคดเมยม และปรอท

วเคราะหปรมาณตะกว แคดเมยม และปรอท การวเคราะหตะกวและแคดเมยมใชเทคนค Graphite

Furnace Atomic Absorption, AOAC Official Method 999.10 : 2012(7) การวเคราะหปรอทดวย Mercury

Analyzer, AOAC Official Method 974.14 : 2012(8)

ควบคมคณภาพการตรวจวเคราะห

ทดสอบประสทธภาพวธวเคราะหมคา LOQ; Limit of quantitation ของตะกว แคดเมยม และปรอท

0.05, 0.01 และ 0.01 มลลกรมตอกโลกรม ตามลำาดบ ควบคมคณภาพในการวเคราะหดวยวสดอางองมาตรฐาน

CRM 1566b Oyster Tissue

วเคราะหขอมล

การวเคราะหขอมลทางสถต ใชโปรแกรม IBM SPSS Statistic for Window V.23 ใชสถตเชงพรรณนา

(descriptive statistics) วเคราะหหาคาตำาสด คาสงสด คาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐาน และคามธยฐาน(9)

เกณฑมาตรฐาน

ตะกวและปรอทในอาหารทะเล ตามประกาศกระทรวงสาธารณสข ฉบบท 98 พ.ศ. 2529 กำาหนดให

ตรวจพบตะกวและปรอท ไมเกน 1 และ 0.5 มลลกรมตอกโลกรม ตามลำาดบ สวนแคดเมยม อางองตามมาตรฐาน

ยโรป EC No 1881/2006 ทกำาหนดคาการปนเปอนแคดเมยมกงและป ไมเกน 0.5 มลลกรมตอกโลกรม ปลา หอย

และปลาหมก ไมเกน 1 มลลกรมตอกโลกรม(10,11)



การประเมนความเสยง ดำาเนนการประเมน 4 ขนตอนคอ(2,3,12)

1. การระบถงอนตราย (Hazard identification) ศกษาจากเอกสาร

2. การอธบายลกษณะอนตราย (Hazard characterization) ศกษาจากเอกสาร

3. การประเมนการไดรบสมผสสารเคมจากการบรโภคอาหาร (Dietary exposure assessment of

chemicals in food) : การประเมนการไดรบสมผส ใชขอมล 2 สวนคอ 1) ขอมลการบรโภคอาหารประจำาวน

ของคนไทย ซงไดจากขอมลการบรโภคอาหารของประเทศไทยของสำานกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหาร

แหงชาต (มกอช.)(12) 2) ขอมลปรมาณตะกว แคดเมยม และปรอทตกคาง ไดจากการตรวจวเคราะหสตวนำาจาก

ทะเลสาบสงขลาแลวนำามาคำานวณปรมาณการไดรบสมผสของตะกว แคดเมยม และปรอท ทบรโภคสตวนำาตอคน

ตอวน โดยใชสตร ดงน

ปรมาณการไดรบสมผสโลหะ (µg /คน/วน) = ปรมาณ โลหะทปนเปอน (µg/g) × ปรมาณการบรโภค (g/คน/วน)

4. การอธบายลกษณะความเสยง (Risk characterization) ดวยคาความปลอดภย Margin of

Safety (MOS) ในการอธบายลกษณะความเสยงคำานวณจาก

นำาหนกตวเฉลยของคนไทยใชนำาหนกตวเฉลยอาย 3 ปขนไป เทากบ 54.53 กโลกรม(12)

โดย MOS < 1 = ปรมาณสารโดยเฉลยทรางกายไดรบไมกอผลกระทบตอรางกาย

MOS > 1 = ปรมาณสารโดยเฉลยทรางกายไดรบเกนคาความปลอดภย

ผล

จากการสำารวจและเกบตวอยางสตวนำาทจบจากทะเลสาบสงขลาตงแตเดอนกมภาพนธ - พฤษภาคม 2558

จำานวน 13 ครง ทสถานประเมนผลผลตสตวนำาของศนยวจยและพฒนาการเพาะเลยงสตวนำาชายฝงเขต 6 สงขลา

25 สถาน ไดสตวนำา 179 ตวอยาง จำาแนกได 43 ชนด แบงออกเปน ปลา 38 ชนด จำานวน 141 ตวอยาง กง 5 ชนด

จำานวน 38 ตวอยาง เนองจากสตวนำาแตละชนดในทะเลสาบสงขลามการดำารงชวตทแตกตางกน มธรรมชาตของ

ถนทอยอาศยแตกตางกนไป เมอแบงประเภทสตวนำาตามถนทอยอาศยคอ ทะเลนอย ทะเลสาบตอนใน ทะเลสาบ

ตอนกลาง และทะเลสาบตอนนอก พบสตวนำาตางๆ(13) ดงตารางท 1

สตร; MOS = Exposure

Health-based guidance value (HBGV)



ตารางท 1 ชนดและจำานวนสตวนำาทพบในทะเลสาบสงขลาแตละตอน (ทะเลนอย : TN, ทะเลสาบตอนใน : IN,

ทะเลสาบตอนกลาง : MD และทะเลสาบตอนนอก : OT)

No.OTIN MDTN

ชอสามญ ชอวทยาศาสตร ชอสามญจำานวนสตวนำา (ตวอยาง)

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

-

-

-

3

-

-

2

-

-

3

-

-

-

-

2

-

1

-

-

-

1

1

-

2

-

-

-

-

-

-

-

-

-

1

2

-

6

1

-

1

1

-

-

1

2

-

3

-

-

2

3

6

1

2

-

-

1

-

-

-

1

1

1

-

1

-

-

2

-

1

3

-

2

2

1

-

2

1

3

2

-

2

4

2

3

-

1

-

-

-

2

2

2

-

-

1

3

1

-

1

-

1

-

2

2

-

3

-

3

2

-

1

1

-

-

-

3

2

5

-

2

-

-

2

-

-

-

3

-

1

2

-

ปลากนพช

กระบอกขาว

ปลาขขม (สรอยนกเขา)

ปลากนพชและสตว

ปลาดก

ปลาดกทะเล

ปลาดกอย (เนอออน)

ปลาตะเพยน

ปลาตะเพยนนำาเคม (โคก)

ปลานล

ปลามะล

ปลาสลด

ปลากนสตว

ปลากดขลง

ปลากดคนหลาว

ปลากดเหลอง

ปลากระทงเหว

ปลากระสบขด (โสด)

ปลากราย

ปลากะพงขาว

ปลากะพงหน

ปลาขตง (ตะกรบ)

ปลาชอน

ปลากะสง (ชอนไช)

ปลาชะโด

ปลาทองเทยว (เกลดใหญ)

ปลาเนอออน (ชะโอน)

ปลาแปนเลก (บตร)

ปลาบจดฟา

ปลาบทราย

ปลาแมว

ปลาลนควายขนดำา

ปลาลนหมาหดำา

ปลาสลาด

ปลาเสอพนนำา

ปลาหมอไทย

ปลาหมอชางเหยยบ

ปลากดหวแขง

Valamugil cunnesius

Osteochilus hassetii

Clarias macrocephalus

Plotosus canius

Clarias macrocephalus

Barbonymus gonionotus

Anodontostoma chacunda

Orechromis niloticus

Corica soborna Hamilton

Trichogaster pectoralis

Hexanematichthys sagor

Cryprarius

Hemibagrus

Strongylura strongylura

Hampala macrolepidota

Chitala ornata

Lates calcarifer

Datnioides polota

Scatophagus argus

Channa striata

Channa lucius

Channa micropeltes

Parapocryptes serperaster

Ompok Krattensis

Leiognathus brevirostris

Acentrogobius chlorostig matoides

Oxyeleotris marmorata

Thryssa hamiltonii Gray

Brachirus Orientalis

Solea ovate Richardson

Notopterus notopterus

Toxotes chatareus

Anobos testudineus

Pristolepis fasciata

Nemapternx caelata

Longarm mullet

Silver Sharkninnow

Marble walking catfish

Gray eel-catfish

Bighead catfish

Thai barb

Chacunda gizzard shad

Nile tilapia

Ganges river sprat

Snake Skin Gourami

Sagor catfish

Longspined catfish

Yellow mystus

Spottail needlefish

Hampala barb

Spotted Feather back

Giant seaperch

Four-berred tigerfish

Spootted scat

Snakehead murrel

Blotched snakehead

Giant snakehead

Largescaled goby

Butter catfish

Shortnose ponyfish

Greenspot goby

Marble goby

Hamilton thryssa

Oriental SOLE

Ovate sole

Bronze featherback

Largescale archerfish

Climbing perch

Catopra

Engraved catfish



ตารางท 1 ชนดและจำานวนสตวนำาทพบในทะเลสาบสงขลาแตละตอน (ทะเลนอย : TN, ทะเลสาบตอนใน : IN,

ทะเลสาบตอนกลาง : MD และทะเลสาบตอนนอก : OT) (ตอ)

No.OTIN MDTN

ชอสามญ ชอวทยาศาสตร ชอสามญจำานวนสตวนำา (ตวอยาง)

36

37

38

1

2

3

4

5

ปลากดหวโมง

ปลากดหวออน

ปลาอบ (คางคกนำากรอย)

กง

กามกราม

หวมน

หวแขง

แชบวย, หางแดง

กลาดำา

Arius maculatus

Osteogeneiosus militaris

Batrachomoeus tripinosus

Microbrachium rosenbergii

Metapenaeus tenuipes

Metapenaeus moyebi

Penaeus merguiensis

Penaeus monodon

spotted catfish

Soldier catfish

Three - spined frogfish

รวมตวอยาง (141 ตวอยาง)

Giant freshwater prawn

Stork shirmp

Moyebi shrimp.

Banana prawn

Giant tiger prawn

รวมตวอยาง (38 ตวอยาง)

-

-

-

35

-

-

-

-

-

0

35

1

1

-

45

7

2

-

-

1

10

55

1

3

1

42

4

3

-

-

3

10

52

2

1

1

19

-

6

3

8

1

18

37รวมตวอยางทงหมด (179 ตวอยาง)

ผลวเคราะหโลหะหนกในสตวนำา จำานวน 179 ตวอยาง พบการปนเปอน ตะกว 61 ตวอยาง คดเปน

รอยละ 34.1% ปรมาณอยใน ชวง 0.05 - 0.45 มลลกรมตอกโลกรม แคดเมยมปนเปอน 10 ตวอยางคดเปนรอยละ

5.6 ปรมาณอยในชวง 0.03 - 0.21 มลลกรมตอกโลกรม และปรอทปนเปอน 159 ตวอยาง คดเปนรอยละ 88.8

ปรมาณอยในชวง 0.01 - 1.63 มลลกรมตอกโลกรม ปรมาณเฉลยของ ตะกว แคดเมยม และปรอทในปลาเทากบ

0.10 ± 0.08, 0.04 ± 0.01 และ 0.13 ± 0.17 มลลกรมตอกโลกรมตามลำาดบ ปรมาณเฉลยของ ตะกว

แคดเมยม และปรอทในกง เทากบ 0.08 ± 0.03, 0.08 ± 0.07 และ 0.08 ± 0.11 มลลกรมตอกโลกรม ตามลำาดบ

เมอเทยบกบเกณฑมาตรฐานพบปรอทเกนมาตรฐาน 3 ตวอยาง คดเปนรอยละ 1.7 เปนปลา 2 ตวอยาง (รอยละ 1.4)

คอ ปลาสลาด ปลาหมอ ปรมาณทพบ เทากบ 1.63 และ 0.84 มลลกรมตอกโลกรม ตามลำาดบ และกง 1 ตวอยาง

(รอยละ 2.6) คอกงหวมนปรมาณทพบเทากบ 0.57 มลลกรมตอกโลกรม (ตารางท 2)

เมอจำาแนกสตวนำาตามลกษณะอาหารทกน พบวาปลามการปนเปอนตะกวและปรอทสงสดในปลากนสตว

รองลงมาคอ ปลากนพชและสตว และปลากนพช ตามลำาดบ สวนแคดเมยมพบเฉพาะในปลากนสตว สำาหรบกง

พบการปนเปอนแคดเมยมสงกวาโลหะอนและในปรมาณทสงกวาในปลา (ตารางท 3)



ตารางท 2 ปรมาณเฉลยและคามธยฐาน ของตะกว แคดเมยม และปรอทในสตวนำาทอาศยอยในทะเลสาบสงขลา

ชนด จำานวน

ตวอยาง

เฉลย ± SD เฉลย ± SD เฉลย ± SDมธยฐาน มธยฐาน มธยฐาน

ปรอทแคดเมยม

ปรมาณโลหะหนกปนเปอน (มก./กก.)

ตะกว

ตำาสด - สงสด

(รอยละทพบ)





สตวนำา 179 0.05 - 0.45 0.10 ± 0.07 0.08 0.03 - 0.21 0.07 ± 0.05 0.06 0.01 - 1.63 0.12 ± 0.16 0.08

ทงหมด (34.1) (5.6) (88.8)

ปลา 141 0.05 - 0.45 0.10 ± 0.08 0.08 0.03 - 0.05 0.04 ± 0.01 0.05 0.01 - 1.63 0.13 ± 0.17 0.08

(34) (2.1) (92.9)

กง 38 0.05 - 0.13 0.08 ± 0.03 0.07 0.03 - 0.21 0.08 ± 0.07 0.08 0.01 - 0.57 0.08 ± 0.11 0.04

(34.2) (18.4) (73.7)

ตารางท 3 เปรยบเทยบคามธยฐานของตะกว แคดเมยม และปรอทในสตวนำาจำาแนกประเภทตามลกษณะ

อาหารทกน

จำานวนสตวนำา(ตวอยาง)

คามธยฐานของปรมาณโลหะหนกทปนเปอน (มก./กก.)ประเภท

ปลากนพช 6 nd nd 0.03

ปลากนพชและสตว 33 0.06 nd 0.06

ปลากนสตว 102 0.08 0.05 0.10

กง 38 0.07 0.08 0.04

nd = not detected

ตะกว แคดเมยม ปรอท

ผลการศกษาโลหะหนกปนเปอนในสตวนำาแยกตามแหลงทอยอาศยพบวา สตวนำาทเกบจากทะเลนอย

35 ตวอยาง ซงเปนตวอยางปลาทงหมดประกอบดวย ปลากนพช 1 ตวอยาง ปลากนพชและสตว 10 ตวอยาง และ

ปลากนสตว 24 ตวอยาง พบคาเฉลยของตะกว แคดเมยม และปรอทในปลา เทากบ 0.09 ± 0.04, 0.05 และ

0.13 ± 0.16 มลลกรมตอกโลกรม ตามลำาดบ พบปลากนสตวคอปลาหมอ มปรอทปนเปอนเกนมาตรฐาน 1 ตวอยาง

ปรมาณเทากบ 0.84 มลลกรมตอกโลกรม ดงตารางท 4

สตวนำาจากทะเลสาบตอนใน มทงตวอยางปลาและกง รวมทงสน 55 ตวอยาง แบงเปนปลา 45 ตวอยาง

ประกอบดวย ปลากนพช 2 ตวอยาง ปลากนพชและสตว 9 ตวอยาง ปลากนสตว 34 ตวอยาง และกง 10 ตวอยาง

ผลการศกษาพบปลามคาเฉลยของตะกว แคดเมยม และปรอท เทากบ 0.10 ± 0.08, 0.05 และ 0.11 ± 0.08 มลลกรม

ตอกโลกรม ตามลำาดบ และกงมคาเฉลยเทากบ 0.06 ± 0.01, 0.12 ± 0.08 และ 0.06 ± 0.05 มลลกรมตอกโลกรม

ตามลำาดบ สตวนำาทกตวอยางมคาตะกว แคดเมยม และปรอทอยในเกณฑมาตรฐาน (ตารางท 4)



สตวนำาจากทะเลสาบสงขลาตอนกลาง มทงตวอยางปลา และกงรวมทงสน 52 ตวอยาง แบงเปนปลา

42 ตวอยาง ประกอบดวยปลากนพช 3 ตวอยาง ปลากนพชและสตว 9 ตวอยาง ปลากนสตว 30 ตวอยาง และกง

10 ตวอยาง มคาเฉลยของ ตะกว แคดเมยม และปรอทในปลาเทากบ 0.11 ± 0.10, 0.03 และ 0.16 ± 0.26 มลลกรม

ตอกโลกรม ตามลำาดบและ ในกงเทากบ 0.07 ± 0.02, 0.08 ± 0.02 และ 0.05 ± 0.04 มลลกรมตอกโลกรม

ตามลำาดบ พบปลากนสตวคอ ปลาสลาดมปรอทปนเปอน 1.63 มลลกรมตอกโลกรม ซงเกนมาตรฐานถง 3.26 เทา

(ตารางท 4)

สำาหรบ ทะเลสาบตอนนอก มทงตวอยางปลา และกง รวมทงสน 37 ตวอยาง ประกอบดวย ปลา 19 ตวอยาง

แบงออกเปน ปลากนพชและสตว 5 ตวอยาง ปลากนสตว 14 ตวอยางและกง 18 ตวอยาง ผลการศกษาพบปลา

มคาเฉลยของตะกวและปรอท เทากบ 0.08 ± 0.11 และ 0.04 ± 0.05 มลลกรมตอกโลกรม ตามลำาดบ สำาหรบ

แคดเมยมตรวจไมพบในปลาทกตวอยาง สวนกงมคาเฉลยของ ตะกว แคดเมยม และปรอทเทากบ 0.08 ± 0.03,

0.04 ± 0.01 และ 0.09 ± 0.14 มลลกรมตอกโลกรม ตามลำาดบ พบกง 1 ตวอยาง มคาปรอท 0.57 มลลกรมตอ

กโลกรม ซงเกนมาตรฐานตามประกาศกระทรวงสาธารณสข ฉบบท 98 (พ.ศ. 2529) (ตารางท 4)

ตารางท 4 ปรมาณเฉลยและคามธยฐาน ของตะกว แคดเมยม และปรอทในสตวนำาทอาศยอยในทะเลนอย ทะเลสาบ

ตอนใน ทะเลสาบตอนกลางและทะเลสาบตอนนอก

แหลงทอย

ประเภทสตวนำา

จำานวน

ตวอยางเฉลย ± SDเฉลย ± SDเฉลย ± SD มธยฐานมธยฐานมธยฐาน

ปรอทแคดเมยม

ปรมาณโลหะหนกปนเปอน (มก./กก.)

ตะกว







ทะเลนอย 35

ปลา 35 0.05 - 0.19 0.09 ± 0.04 0.08 0.05 0.05 0.05 0.02-0.84 0.13 ± 0.16 0.07

(28.6) (2.9) (97.1)

ทะเลสาบตอนใน 55

ปลา 45 0.05 - 0.34 0.10 ± 0.08 0.05 0.05 0.05 0.01 - 0.39 0.11 ± 0.08 0.08

(37.8) (2.2) (93.3)

กง 10 0.05 - 0.06 0.06 ± 0.01 0.06 0.08 - 0.21 0.12 ± 0.08 0.08 0.02 - 0.17 0.06 ± 0.05 0.05

(20.0) (30.0) (70.0)

ทะเลสาบตอนกลาง 52

ปลา 42 0.06 - 0.45 0.11 ± 0.10 0.08 0.03 0.03 0.03 0.01 - 1.63 0.16 ± 0.26 0.08

(38.1) (2.4) (92.9)

กง 10 0.05 - 0.10 0.07 ± 0.02 0.07 0.06 - 0.09 0.08 ± 0.02 0.08 0.01 - 0.11 0.05 ± 0.04 0.04

(30.0) (20.0) (60.0)

ทะเลสาบตอนนอก 37

ปลา 19 0.04 - 0.34 0.08 ± 0.11 0.06 nd nd nd 0.02 - 0.16 0.04 ± 0.05 0.08

(21.1) (78.9)

กง 18 0.04 - 0.13 0.08 ± 0.03 0.08 0.03 - 0.04 0.04 ± 0.01 0.04 0.01 - 0.57 0.09 ± 0.14 0.04

(44.4) (11.1) (88.9)

nd = not detected



เมอเปรยบเทยบอตราการปนเปอน ตะกว แคดเมยม และปรอทในปลาและกงทจบจากทะเลสาบสงขลา

ทง 4 ตอน พบปรอทปนเปอนในปลาทจบจากทะเลนอย ทะเลสาบตอนใน ทะเลสาบตอนกลาง และทะเลสาบ

ตอนนอกสงถงรอยละ 97.1, 93.3, 92.9 และ 78.9 ตามลำาดบ ตะกวปนเปอนรอยละ 28.6, 37.8, 38.1 และ 21.1

ตามลำาดบ สวนแคดเมยมพบปนเปอนเพยง รอยละ 2.9, 2.2, 2.4 และ 0 ตามลำาดบ สำาหรบตวอยางกงพบอตรา

การปนเปอน ปรอทสงสดททะเลสาบตอนนอก รอยละ 88.9 รองมาคอทะเลสาบตอนใน ทะเลสาบตอนกลางโดยพบ

รอยละ 70.0 และ 60.0 ตามลำาดบ ตะกวพบอตราการปนเปอนสงสดททะเลสาบตอนนอก รอยละ 44.4 รองลงมา

คอทะเลสาบตอนกลาง และทะเลสาบตอนใน โดยพบ รอยละ 30.0 และ 20.0 ตามลำาดบ สวนแคดเมยมพบอตรา

การปนเปอนในกงจากทะเลสาบตอนใน ทะเลสาบตอนกลาง และทะเลสาบตอนนอก รอยละ 30.0, 20.0 และ 11.1

ตามลำาดบ (ตารางท 4)

การประเมนความเสยงตอการบรโภค โดยศกษาความเปนอนตราย ลกษณะของอนตรายและคาความ

ปลอดภยจากเอกสารทงในประเทศและตางประเทศ พบวาตะกวมอนตรายตอระบบประสาททำาใหเปนอมพาต

ไตอกเสบ โลหตจาง ลาสด Joint FAO/WHO Expert Committee on Food Additives (JECFA) ยกเลก

คาความปลอดภยทกำาหนดคอ PTWI = 25 µg/kg.bw./week เนองจากมผลให IQ เดกลดลง 3 จด และ

ความดนโลหตในผใหญเพมขน 3 มลลเมตรปรอท(2,14) และไมกำาหนดคาใหม คณะกรรมการ FAO/WHO

มความเหนวาการทไดรบสมผสตะกว 1.2 µg/kg.bw./day ทำาใหความดนโลหตสง ขน 1 mmHg นนถอวา

ทำาใหเกดผลกระทบตอสขภาพของประชากร ดงนนผวจยและคณะ พจารณาแลวมความเหนวาเหมาะสมทจะใชคาน

เปน end point และ ใชคา uncertainty factor เทากบ 2 (จากขอมลการเพมขนของความดนโลหตในผใหญเปน

end point (LOEL) เทากบ 1 และ ความแตกตางระหวางมนษย เทากบ 1) ไดคาความปลอดภย เทา 0.6 µg/kg.

bw/day หรอ 32.72 µg/คน/วน ซงผวจยจะใชอางองในการประเมนความเสยงในรายงานฉบบน สำาหรบแคดเมยม

มผลทำาใหกระดกพรน หกงาย มผลตอไต โลหตจางเรอรง WHO จดเปนสารกอมะเรงและกำาหนดคา PTMI =

25 µg/kg.bw/month(2) หรอ 45.44 µg/คน/วน สำาหรบปรอทมความจำาเพาะสงในการจบกบ หม Sulfhydryl

ในโปรตนของปลา(15) โดยปรอทในปลาสวนใหญสะสมอยในรปเมทลเมอรควร ซงเปนสารประกอบอนทรย

ทเปนพษมากทสดและการปรงอาหารไมทำาลายพษได(16) มพษตอระบบประสาท ไต การพฒนาตวออน ระบบ

ทางเดนหายใจ ทางเดนอาหาร ระบบหมนเวยน โลหต ระบบภมคมกนและสบพนธ JECFA กำาหนดคาความปลอดภย,

PTWI ของ Methyl mercury = 1.6 µg/kg.bw/week(3) หรอ 12.46 µg/คน/วน

ผลการคำานวณการไดรบสมผส ตะกว แคดเมยมและปรอท และประเมนความปลอดภยจากการบรโภค

ปลาและกง ไดจากการนำาคามธยฐานของปรมาณโลหะหนก ตะกว แคดเมยมและปรอททตรวจพบคณกบปรมาณ

การบรโภคปลาและกงทะเลของคนไทยทมอาย 3 ปขนไป และเฉพาะผทบรโภค (eater only) ใชระดบการบรโภค

สงสดคอ 97.5 Percentile เพอใหสามารถคมครองประชากรทบรโภคปรมาณมากได ซง เทากบ 128 และ 72 กรม

ตอคนตอวนสำาหรบปลาและกงตามลำาดบ (อางองจากขอมลการบรโภคอาหารของประเทศไทย 2549)(12) ไดปรมาณ

สมผสตะกว แคดเมยมและปรอทดงตารางท 5 พบผบรโภคไดรบตะกวและปรอทสงสดเทากบ 10.24 และ

10.24 µg/คน/วน ตามลำาดบ แตเมอนำามาเปรยบเทยบกบคาความปลอดภยของโลหะหนกแตละชนดแลว พบวา

มคา Margin of safety (MOS) ของตะกว แคดเมยม และปรอทในปลาเทากบ 0.31, 0.17 และ 0.82 ตาม

ลำาดบ และในกงเทากบ 0.15, 0.13 และ 0.23 ตามลำาดบซงทกคามคานอยกวา 1 ทงหมด อธบายลกษณะความเสยง

ไดวาผบรโภคปลาและกงทจบจากทะเลสาบสงขลา ยงคงปลอดภยจาก ตะกว แคดเมยม และปรอทเนองจากปรมาณ

โลหะทไดรบจากการบรโภคปลาและกงยงคงตำากวาคาความปลอดภย



วจารณ

การศกษาเกยวกบการปนเปอนตะกว ปรอท และแคดเมยมในสตวนำาจากทะเลสาบสงขลาทผานมายงม

นอย และเปนการศกษาในปลาบางชนด และสวนใหญศกษาเฉพาะปรอทในทะเลสาบตอนนอก สำาหรบการศกษาครงน

ไมสามารถเกบตวอยางสตวนำาไดครบทกชนดเชนกน เนองจากเกบไดเฉพาะปลาและกงทมปรมาณมากและนยม

บรโภค ไมสามารถเกบปและหอยได เพราะมปรมาณทจบไดนอยมาก เมอเปรยบเทยบคาปรอททตรวจพบในสตวนำา

จากทะเลสาบสงขลาทง 4 ตอนในครงน มปรมาณเฉลย 0.12 มลลกรมตอกโลกรม ซงสงกวาทพบ ในป 2549 ทมคา

ปรอทปนเปอนเฉลย 0.10 มลลกรมตอกโลกรม(17) และเมอเปรยบเทยบปรมาณตะกวและปรอทกบเกณฑมาตรฐาน

อาหารปนเปอนตามประกาศกระทรวงสาธารณสข ฉบบท 98 พ.ศ. 2529 และแคดเมยมตามมาตรฐานสหภาพยโรป

EC No 1881/2006 พบวาสตวนำามโลหะปนเปอนอยในเกณฑมาตรฐานรอยละ 98 การศกษาในครงนพบปรอท

ในปลามากสด ทงนสาเหตอาจเนองจากการกำาจดปรอทออกจากตวปลาเปนไปไดชามาก เมอเทยบกบอตรา

การรบเขาไปจงเปนผลใหปรอทเพมขนตามอายหรอขนาดของปลานนๆ(15) นอกจากนขนกบลกษณะการกนอาหาร

ของปลา ปลากนสตว เชน ปลาตวเลกเปนอาหารจะมโลหะสะสมสงกวาปลาหรอสตวนำาทกนพชเปนอาหาร(17) ผบรโภค

ปลา และผลตภณฑททำาจากปลาเปนประจำา จงมโอกาสไดรบพษจากเมทลเมอรควรได อยางไรกตามการไดรบปรอท

เขาสรางกายผานทางการบรโภคปลานนขนอยกบอตราการบรโภคปลาของแตละบคคลและชนดของปลาดวย(18) ผบรโภค

ปลาปรมาณสงและปลามการปนเปอนปรอทในปรมาณสงจะมโอกาสไดรบอนตรายจากพษปรอทได สวนแคดเมยม

พบในกงสงกวาปลา เพราะแคดเมยมมความจำาเพาะกบโปรตนในสตวทมเปลอกหม (shellfish)(19) เมอจำาแนก

สตวนำาตามถนทอยอาศยคอ ทะเลนอย ทะเลสาบตอนใน ทะเลสาบตอนกลาง และทะเลสาบตอนนอก พบอตรา

การปนเปอนปรมาณปรอทในสตวนำาทเกบจากทะเลนอยมากทสดถงรอยละ 97.14 ซงสอดคลองกบการวเคราะห

ทตรวจพบอตราการปนเปอนปรอทในสตวนำาทเกบจากทะเลนอยมากทสดเชนเดยวกน สาเหตจากทะเลนอยม

ตะกอนสารอนทรยสะสมอยมาก จงเปนสาเหตใหมการสะสมสารปรอทในตะกอนสงกวาทะเลสาบสงขลาตอนอน

อยางมนยสำาคญ(20) สวนกงพบปรอทและตะกวปนเปอนในกงทเกบจากทะเลสาบสงขลาตอนนอกมากกวาสวนอน ๆ

อาจเนองมาจากทะเลสาบสงขลาตอนนอกมตะกอนสะสมปรมาณสงเชนเดยวกนและจากการสำารวจเพอขดลอก

ตะกอนในทะเลสาบสงขลาตอนนอกไดตรวจพบบางจดของทะเลสาบสงขลาตอนนอกมปรอทเกนเกณฑกำาหนด(6)

ตารางท 5 การประเมนการไดรบสมผส ตะกว แคดเมยม และปรอท และความปลอดภย จากการบรโภคปลา

และกงจากทะเลสาบสงขลา

MOS(margin of safety)

ปรมาณทบรโภค(g/person/day)*

ปรมาณทพบคามธยฐาน (µg/g)

โลหะประเภทสตวนำา ปรมาณทไดรบสมผส(µg/person/day)**

ตะกว 0.08 10.24 0.31

ปลา แคดเมยม 0.05 128 7.68 0.17

ปรอท 0.08 10.24 0.82

ตะกว 0.07 5.04 0.15

กง แคดเมยม 0.08 72 5.76 0.13

ปรอท 0.04 2.88 0.23

*ปรมาณการบรโภคกลม eater only ท Percentile 97.5, **นำาหนกเฉลยของคนไทย = 54.53 Kg



แมผลการศกษาครงนพบวาความเสยงของโลหะหนกในสตวทะเลทเกบจากทะเลสาบสงขลาตอคนไทย

ทบรโภคยงอยในเกณฑปลอดภยกตาม แตปรมาณปรอททปนเปอนในปลาบางชนดคอนขางสงและปรมาณปรอท

ทไดรบจากการบรโภคปลาในแตละวนคดเปนรอยละ 82 ของคาความปลอดภย ซงจดอยในระดบคอนขางสง

หากผบรโภคเปนเดกหรอสตรมครรภ และมการบรโภคอยางตอเนองเปนเวลานานอาจไดรบอนตรายจากสาร

ปรอทได จากคามธยฐานของปรอทในปลาเทากบ 0.08 ไมโครกรมตอกรม และประมาณวารอยละ 90 ของปรอท

ทปนเปอนในปลาอยในรปปรอทอนทรย(20) พบวาผบรโภคไมควรบรโภคปลาทจบจากทะเลสาบสงขลาเกน 1,200 กรม

ตอคนตอสปดาห หรอไมเกน 170 กรม ตอคนตอวน (คดในรปปลาสด) จากขอมลนหนวยงานทเกยวของอาจให

คำาแนะนำาแกประชาชนทอาศยอยบรเวณทะเลสาบสงขลาและบรโภคปลาทจบจากทะเลสาบสงขลาเปนประจำา ให

บรโภคอาหารใหหลากหลายชนด และควรบรโภคเนอสตวอนรวมดวย เชน ไก เนอ เปนตน กชวยลดการไดรบ

สารปรอทใหตำาลงได การประเมนความเสยงของโลหะหนกครงนใชขอมลการบรโภคของคนไทยในการคำานวณ

ซงไมใชขอมลปรมาณบรโภคสตวนำาจากทะเลสาบสงขลา ผวจยมความเหนวาควรศกษาขอมลปรมาณบรโภคสตวนำา

จากทะเลสาบสงขลาของประชาชนทอยรายรอบทะเลสาบสงขลา เพอนำามาคำานวณหาปรมาณทไดรบสมผสและแนะนำา

ปรมาณบรโภคสตวนำาไดถกตองกวาขอมลการบรโภคของคนไทยซงไมไดระบเจาะจงวาเปนสตวนำาจากทะเลสาบสงขลา

แตนำามาประเมนความปลอดภยในการบรโภคสตวนำาจากทะเลสาบสงขลา ดงนนในการปองกนมใหเกดปญหาใน

อนาคต จงจำาเปนอยางยงทจะตองพจารณาจดทำาขอมลปรมาณการบรโภคสตวนำาจากทะเลสาบสงขลาเพอนำามาประเมน

ความเสยงตะกว แคดเมยมและปรอทจากการบรโภคสตวนำาจากทะเลสาบสงขลา และเรงรดหาแนวทางในการจดการ

สงแวดลอมและควบคมการปนเปอน ตะกว แคดเมยม และปรอท ในพนทลมนำาทะเลสาบสงขลาอยางเปนรปธรรมตอไป

สรป

การปนเปอน ตะกว แคดเมยมและปรอท ในปลาและกงจากทะเลสาบสงขลา สวนใหญรอยละ 98 อยใน

ระดบไมเกนเกณฑมาตรฐาน เมอเปรยบเทยบกบการศกษาในอดตพบปรอทเพมขนประมาณ 20% แตเมอประเมน

ความปลอดภยจากการบรโภคพบวาอยในระดบปลอดภย แมวาการปนเปอนตะกว แคดเมยมและปรอท ทสะสม

ในสตวนำาทจบจากทะเลสาบสงขลาจะยงไมอยในระดบทเปนพษเฉยบพลนตอการบรโภค แตการปนเปอนปรอท

ในปลาคอนขางสง และปรอทจะสะสมผานหวงโซอาหารจะเพมความเสยงตอผบรโภค โดยเฉพาะอยางยงในเดก

และสตรมครรภทบรโภคปลาทปนเปอนปรอทอยางตอเนองอาจจะมความเสยงได

กตตกรรมประกาศ

ขอขอบคณ นางลดดาวลย โรจนพรรณทพย ทปรกษาสำานกคณภาพและความปลอดภยอาหาร

กรมวทยาศาสตรการแพทย และนางสาวธารยา เสาวรญ ผอำานวยการศนยวทยาศาสตรการแพทยท 12 สงขลา

ทใหคำาปรกษาและใหการสนบสนนงานวจยสำาเรจลลวงไปดวยด

เอกสารอางอง

1. จราภา อณหเลขกะ, และคณะ. การศกษาปรมาณตะกว แคดเมยม ดบก และปรอท ทปนเปอนในหอยแครง และหอยแมลงภบรเวณอาวไทยตอนใน ป 2552. วารสารอาหารและยา 2552; 18(2): 15-22.

2. JECFA. Evaluation of certain food additives and contaminants. Seventy-third report of the joint FAO/WHO expert committee on food additives, Technical report series 960. Geneva: World Health Organization; 2011.



3. JECFA. Evaluation of certain food additives and contaminants: Sixty-seventh report of the joint FAO/WHO expert committee on food additives, Technical report series 940. Geneva: World Health Organization, 2007.

4. จงจตร นรนาทเมธกล. บนทกทะเลสาบ ผลการศกษาโครงการขดลอกรองนำาทางเรอเดนในทะเลสาบสงขลา (รองใน). วารสารเมดทราย 2554; 7(1): 6-7.

5. สำานกสงแวดลอมภาคท 16. คณภาพนำาแหลงนำาผวดนในพนทภาคใตตอนลางฝงตะวนออก ครงท 1 ประจำาปงบประมาณ 2556. [ออนไลน]. 2558;[สบคน 9 ม.ค.2558]; [19 หนา]. เขาถงไดท: URL: http://www.reo16.mnre.go.th/reo16/doc_announce/list.

6. กลยา วานชยบญชา. การวเคราะหสถต : สถตสำาหรบการบรหารและวจย พมพครงท 7. กรงเทพฯ : โรงพมพแหง จฬาลงกรณมหาวทยาลย; 2546.

7. Ihnat M., Determination of lead, cadmium, zinc, copper and iron in foods. Atomic absorption spectrophotometry after microwave digestion. In: George W.L., editor. Official Methods of Analysis of AOAC International. 19th ed. Gaithersburg: AOAC International; 2012. AOAC Official Method 999.10, p. 16-19.

8. Ihnat M., Mercury in fish. In: George W.L., editor. Official Methods of Analysis of AOAC International. 19th ed. Gaithersburg: AOAC International; 2012. AOAC Official Method 974.14, p. 37.

9. กลยา วานชยบญชา. การใช SPSS for Windows ในการวเคราะหขอมล. พมพครงท 6. กรงเทพฯ : คณะพาณชยศาสตรและการบญช จฬาลงกรณมหาวทยาลย; 2547.

10. พระราชบญญตอาหาร พ.ศ. 2522 ประกาศกระทรวงสาธารณสข ฉบบท 98 (พ.ศ. 2529). ราชกจจานเบกษา ฉบบพเศษ เลมท 103 ตอนท 23 (วนท 16 กมภาพนธ 2529).

11. European Commission Regulation (EC) No. 1881/2006 of 19 December 2006 setting maximum levels for certain contaminants in foodstuffs. Official Journal of the European Union 2006; L 364/5-24.

12. สำานกมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาต. ขอมลการบรโภคอาหารของประเทศไทย. กรงเทพฯ : โรงพมพ ชมนมสหกรณการแหงประเทศไทย; 2549.

13. ศนยวจยทรพยากรทางทะเลและชายฝงอาวไทยตอนลาง กรมทรพยากรทางทะเลและชายฝง กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม. ปลาในลมนำาทะเลสาบสงขลา. กรงเทพฯ : ไอดไซน; 2552.

14. World Health Organization. Evaluations of the joint FAO/WHO expert committee on food additives (JECFA) LEAD. [online]. 2015; [cited 2015 Jun 11]; [1 screen]. Available from: URL: http:/apps.who.intfood-additives-contaminants-jecfa-database/chemical.aspx? chemID=3511

15. Spry D.J., Wiener J.G. Metal bioavailability and toxicity to fish in low-alkalinity lakes: a critical review. Environ Pollut 1991; 71(2-4): 243-304.

16. UNEP and WHO. Guidance for identifying populations at risk from mercury exposure. Geneva, Switzerland: Department of Food Safety, Zoonoses and Foodborne Diseases; 2008.

17. สฑารตน สขพนธ. ปรมาณปรอทในเนอเยอสตวนำาในทะเลสาบสงขลา. [วทยานพนธ]. สาขาวชาการจดการสงแวดลอม, คณะบณฑตวทยาลย. สงขลา : มหาวทยาลยสงขลานครนทร; 2549.

18. Boischio A.A., Henshel D. Fish consumption, fish lore and mercury pollution-risk communication for the Madeira River people. Environ Res Section A 2000; 84(2): 108-26.

19. Koli A.K., Sandhu S.S., Whitmore R., Disher A., Lagroon H. Comparative study of cadmium levels of shellfish and Finfish species. Environment international 1980; 4(5-6): 439-41.

20. Sompongchaiyakul P., Sirinawin W. Arsenic, chromium and mercury in surface sediment of Songkhla Lake system, Thailand. Asian J Water Environ Pollution 2007; 4(1): 17-24.



Risk Assessment of Heavy Metals in Fish

and Shrimp from Songkhla Lake to Thais

Sudchada Sornprasit* Kingkeaw Kanchanarat* and Aranya Assava-aree**

*Regional Medical Sciences Center 12 Songkhla, Department of Medical Sciences Amphoe Maung,

Songkhla 90000, Thailand.**Coastal Aquaculture Research and Development Center Region 6 Songkhla, Department of Fisheries

Amphoe Maung, Songkhla 90000, Thailand.

ABSTRACT The Songkhla Lake (SKL) is an important source of seafood. However, the water pollution of SKL makes people aware about the safety for seafood consumption. Hence, in February-May 2015 The Regional Medical Sciences Center 12 Songkhla co-operate with Coastal aquaculture research and development center region 6 Songkhla collected 179 samples of aquatic animals, including 38 species (141 samples) of fish and 5 species (38 samples) of shrimp. All of samples were analyzed for lead (Pb) and cadmium (Cd) content by Graphite Furnace Atomic Absorption Spectrophotometer, and mercury (Hg) by Mercury Analyzer. The results showed that the contamination of Pb, Cd and Hg in seafood were 34.1%, 5.6% and 88.8%, respectively, the amount of metals were ranging from 0.05 - 0.45, 0.03 - 0.05 and 0.01 - 1.63 mg/kg, respectively for fishes and ranging from 0.05 - 0.13, 0.03 - 0.21 and 0.01 - 0.57 mg/kg, respectively for shrimps. The level of Pb, Cd and Hg in most samples (98%) were within regulatory limits, except Bronze feather back, Climbing perch and Stork shrimp (one sample per species) contained 1.63, 0.84 and 0.57 mg/kg of mercury respectively, which higher than Thai regulatory limit (≤ 0.5 mg/kg). Although the exposure assessment of heavy metals in aquatic animal still safe to Thais but the level of Hg exposure was 82 percent of safety level and the level of Hg content in fishes were rather high. Therefore, the continuous consumption of fish from SKL may increase the risk to consumers.

Key words: Lead, Cadmium, Mercury, Aquatic animals, Songkhla Lake

4. การประเมินความเสี่ยง...

Documents

Transcript of 4. การประเมินความเสี่ยง...