KULTUURBELEID

VOORLOPIGE KONSEP

A. INLEIDING

1. DOEL:

Hierdie proses het ten doel om bestaande beleidsrigtings oor Kuns, Kultuuren Erfenis te hersien wat tans deur die Wes-Kaapse Provinsiale Regering,Departement van Kultuursake en Sport toegepas word. Die nasionaleWitskrif op Kuns, Kultuur en Erfenis is deur die Wes-Kaapse ProvinsialeRegering, Departement van Kultuursake as die gids tot die praktykaangewend. Tien jaar na die aanbreek van ons nuwe demokrasie moet onsons vordering opnuut bepaal en uit die lesse van die afgelope tien jaar leer.Hierdie beleid voorsien 'n nuwe visie en beleidsrigting vir die Wes-KaapseProvinsiale Regering, Departement van Kultuursake en Sport en sy statutêreliggame.

2. PROSES:

In Augustus 2004 was die Wes-Kaapse Departement van Kultuursake diegasheer vir 'n Indaba oor Kultuurtransformasie. Belanghebbendes by diekuns-, kultuur en erfenissektore is uitgenooi om vorm te gee aan en by te dratot die ontwikkeling van 'n provinsiale kuns-, kultuur enerfenisbeleidsraamwerk en om die pad vorentoe vir transformasie in dieprovinsie aan te beveel.

Die Departementshoof van die Provinsiale Regering vir Kultuursake en Sport,in samewerking met lede van sy departement, het tien lede van die burgerlikegemeenskap verkies om in 'n Verwysingsgroep vir Kultuurtransformasie tedien, wie se mandaat dit was om die proses van beleidsontwikkeling en –formulering af te handel .

'n Voorlopige konsepbeleid is by vyf werkswinkels buite die metropolitaansegebied aangebied. Hierdie strategie het ten doel gehad om die insluiting vanlandelike steunbasisse by die beleidsformuleringsproses te verseker.

Verteenwoordigers van die burgerlike samelewing en lede van dieDepartement van Kultuursake het hierdie konsepbeleidsdokument in warevennootskap en in die mees gesonde gees van samewerking ontwikkel.

3. BEVESTIGING VAN DIE WAARDE VAN KUNS, KULTUUR EN ERFENIS:

Die Departement van Kultuursake herbevestig die waarde en belangrikheidvan kuns en kultuur vir demokrasie en doeltreffende dienslewering deur dieregering. 'n Doeltreffende strategie vir kuns en kultuur het die mag omsosiale kohesie te bevorder, ekonomiese volhoubaarheid te skep enbestaansmiddele te ontwikkel, gesonde en bemagtigde gemeenskappe tebou en burgers met 'n sin van selfvertroue en trots op hulle historiese,kultuur- en taalerfenis te vul. Doeltreffende strategieë skep 'n burgerry watgemaklik is met homself en sy identiteit en een wat uiters geskik sal weesdaartoe om tot 'n gesonde nasie by te dra.

B. VISIE:

Om die Wes-Kaap as 'n tuiste vir almal te bevestig; deur almal se kultuur te koester,te eer, te vier en te respekteer.

.C. GRONDWETLIKE BEVOEGDHEDE EN WETGEWENDE MANDATE

Nasionale Wetgewing: AlgemeenJaarlikse Wette op die Verdeling van InkomsteWet op die Bevordering van Administratiewe Geregtigheid, 2000Wet op Basiese Diensvoorwaardes, 1977Grondwet van die Republiek van Suid-Afrika, 1996Wet op Elektroniese Kommunikasie en Transaksies, 2002Wet op Billike Indiensneming, 1998Wet op Arbeidsverhoudinge, 1995Nasionale Tesourie-regulasiesWet op Beroepsgesondheid en Veiligheid, 1993Wet op Pensioenfondse, 1956Verjaringswet, 1943Verjaringswet, 1969Verjaringswysigingswetsontwerp, 1984Wet op Openbare Finansiële Bestuur, 1999Wet op Openbare Vakansiedae, 1994Staatsdienswet, 1994StaatsdiensregulasiesWet op Vaardigheidsontwikkeling, 1999Wet op die Staatstenderraad, 1968Ongevallewet, 1941Wet op die Bevordering van Gelykheid en die Voorkoming van Onbillike

Diskriminasie, 2000Wet op Plaaslike Regering: Munisipale StruktureWet op Plaaslike Regering: Munisipale Stelsels

Nasionale Wetgewing: KultuursakeKommissie vir die Bevordering en Beskerming van die Regte van Kultuur-,

Godsdiens- en Taalgemeenskappe, 2002Wet op Kulturele Instellings, 1998Wet op Bevordering van Kultuur, 1983Wet op Kulturele Aangeleenthede (Volksraad), 1989Wet op die Nasionale Argief en Rekordsdiens van Suid-Afrika, 1996 Wet op die Nasionale Kunsteraad, 1997Wet op die Nasionale Raad vir Biblioteek- en Inligtingsdienste, 2001Wet op die Nasionale Stigting vir Rolperte en Video's, 1997Wet op Nasionale Erfenishulpbronne, 1999Wet op die Pan-Suid-Afrikaanse Taalraad, 1995Wet op die Nasionale Biblioteek van Suid-Afrika, 1998Wet op die Suid-Afrikaanse Wêrelderfeniskonvensie, 1999 en Provinsiale regulasies.Wet op die Raad vir Suid-Afrikaanse Geografiese Name, 1998 Wet op die Nasionale Erfenisraad, 1999.

Provinsiale Wetgewing: AlgemeenGrondwet van die Wes-Kaap, 1997Wes-Kaapse Skatkiswet, 1994Wes-Kaapse Wet op Grondadministrasie, 1998Wes-Kaapse Wet op die Bevoegdhede en Voorregte van die Provinsiale Wetgewer,

1995Wes-Kaapse Wet opToerisme, 1997

Provinsiale Wetgewing: KultuursakeWes-Kaapse Kultuurkommissie en Kultuurradewet, 1998Wes-Kaapse Provinsiale Talewet, 1998

OrdonnansiesMuseumordonnansies, 1975Oude Kerk Volksmuseum Van ‘T Land van Waveren (Tulbach) Ordonnansie, 1979Provinsiale Biblioteekdiens Ordonnansie, 1981

Beleid betreffende Kuns en KultuurWes-Kaapse Taalbeleid, 2001Witskrif op Kuns en Kultuur

D. WAARDES:

Die volgende waardes lê ten grondslag van die formulering van hierdie beleid.

Hierdie beleid is 'n verbintenis tot:

1. DEMOKRASIE EN MENSEREGTE

Die reg van burgers om hulle kreatiewe talente te ontwikkel, op vryheid vanspraak en vryheid van artistieke uitdrukking. Dit bevestig die reg opmenswaardigheid, gelykheid en vryheid, die reg om taal te gebruik en aan diekultuurlewe van eie keuse deel te neem, die reg om kultuur-, godsdiens entaalverskeidenheid te vorm, te beoefen en te handhaaf sonder dat dit totetniese of kultuurchauvinisme gereduseer word.

2. INKLUSIWITEIT EN BILLIKHEID

Oop oorlegpleging met belanghebbendes om 'n verskeidenheid menings enidees te verseker. Die fokus daarvan sal op alle vorme van kuns, kultuur enerfenis wees en besondere aandag sal geskenk word aan dit wat historiesverborge of onbekend was of geen erkenning geniet het nie. Dit saloorweging gee aan alle sektore. Dit sal ten doel hê om die wanbalans tenopsigte van hulpbronne in en tussen stads- en landelike gemeenskappe regte stel.

3. BEMAGTIGING

Om gemeenskappe en individue by te staan om ongelykhede van die verledereg te stel. Dit sal histories benadeelde gemeenskappe en individuebemagtig en ophef. Dit sal ekonomiese bemagtiging in die kuns- en kultuur-en erfenissektore bevorder. Dit sal gemarginaliseerde maatskaplike sektoresoos vroue, kinders, jongmense, bejaardes, diegene met gestremdhede endiegene teen wie gediskrimineer is op grond van geslag, op proaktiewe wysevooruithelp. Dit sal streef na die bevordering van die noodsaaklikheid vanbemagtiging deur middel van opleiding, toegang tot onderwys en onderrig indie kunste en die oordrag van vaardighede.

4. DEURSIGTIGHEID

Besluite, beleidsrigtings en prosedures wat oop is en duidelik gekommunikeerword. Dit sal verseker dat kommunkasie- en inligtingskanale duidelik verstaanword en dat inligting in minstens die drie amptelike tale van die provinsietoeganklik is.

5. TOEGANG

Toegang tot, deelname aan en die genieting en waardering van die kunste.Dit sal toegang tot fasiliteite om te oefen en op te tree, toegang totfinansiering, toegang tot tegniese, bestuurs- en administratieweondersteuning en toegang tot kennis, opleiding en onderwys in die kuns,kultuur en erfenis verseker. Dit sal klem plaas op die behoefte aan dieverskaffing van toegang tot fasiliteite en geleenthede in kuns, kultuur enerfenis vir diegene met liggaamlike gestremdhede. Dit sal aandring op diebehoefte daaraan om toegang tot kommunikasie en inligting te verseker virdiegene wat swaksiende en blind is en diegene wat gehoorgebreke het. Ditsal toegang verseker vir diegene wat nie kan lees of skryf nie deuralternatiewe vir die geskrewe woord te bied.

6. BATHO PELE

'n Diensetiek binne die regering wat mense eerste plaas en wat mensgerig is.Dit dring aan op dienslewering wat omgee en reageer op behoeftes.

7. UITNEMENDHEID EN INNOVERING, KWALITEIT ENPROFESSIONALISME

Ondersteuning van uitnemendheid en innovering deurvaardigheidsontwikkeling en die uitbou van vermoëns, die ontdekking enkoestering van verborge talente. Dit sal aandring op die ontwikkeling vantegniese, administratiewe en bestuursvaardighede om uitnemendheid inkuns, kultuur en erfenis te ondersteun. Dit sal stelsels bevorder watpraktisyns deur al die fases van die skeppingsproses ondersteun metinagneming van proefneming en die maak van foute. Dit sal daartoe werk omnorme en standaarde te skep wat beide die kwalitatiewe en kwantitatieweuitkomste reguleer en monitor.

8. VENNOOTSKAPPE EN SAMEWERKING

Samewerkende bestuur tussen nasionale, provinsiale en plaaslike vlakke salsamewerking tussen sektore bevorder. Dit sal daarna strewe om 'n gees vanverdraagsaamheid en deling tussen praktisyns en burgers van die Wes-Kaapte skep. Dit sal eensgesindheid, vertroue en 'n gemeenskaplikeverstandhouding nastreef. Dit sal daartoe werk om strategiesevennootskappe tussen private, regerings- en nie-regeringsektore te skep ominvloed op te bou en hulpbronne te maksimaliseer. Dit sal uitvoering gee aandie beginsels van lkapa Elihlumayo (om die Kaap te laat groei en te deel).

9. DIE ARMLENGTEBEGINSEL TOT BEFONDSING

Hierdie beginsel eis die nie-politieke inmenging in die bestuur enbesluitneming van openbaar gefinansierde instellings. Die toewysing van befondsing sal om estetiese en artistieke redes gedoenword en nie vir politieke gewin of belang nie. Befondsing aan kuns, kultuur enerfenis sal in die beste belang van hierdie sektore gedoen word en nie ompolitieke agendas of belange te dien nie. Hierdie beginsel maak staat opportuurwaardebepaling en -evaluering vir die toewysing van befondsing enpleit teen die toewysing van befondsing aan die kunste om politiekebeskermheerskap of guns te verkry.

10. UNIEKHEID,VERSKEIDENHEID EN NASIEBOU

Ons ryke verskeidenheid word gevier terwyl die uniekheid van elkegemeenskap en weliswaar elke individu gewaardeer word. Die Wes-Kaap putuit 'n menigte kultuurinvloede en –tradisies. Ons word nog steeds verdeeldeur "rassekategorisering" en deur uiteenlopende klasseposisies. Hierdiebeleid poog om die krag van ons multikulturalisme te verstaan, hoe 'n begripvan die kuns, kultuur en erfenis van die mense van die provinsie bydra tot dietot stand bring van 'n gemeenskaplike nasieskap en hoe ons harmonie enooreenstemming as een Suid-Afrikaanse nasie kan bereik

11. INTERNASIONALISME

Om deel te word van 'n internasionale familie van nasies. Hoewel ons baatvind by sodanige aanvaarding, het ons ook die verantwoordelikheid ominternasionaal ooreengekome en aanvaarde norme en standaarde in verskeiesektore van ons samelewing, insluitend kuns, kultuur en erfenis, na te streefen te implementeer. Ons het bowendien 'n groot bydrae om tot dieontwikkeling van die internasionale gemeenskap te lewer.

E. ONS NALATENSKAP, ONS ERFENIS

E.1 Ons het so pas die eerste tien jaar van ons nuwe demokratiese bedelinggevier. Ons is op 'n stadium van hersiening en herwaardering, waar moeilikelesse wat oor die afgelope tien jaar geleer is, ons vermoë en voornemeversterk om selfs meer verreikende transformasie en verandering te bepleit.

E.2 Op 'n Wes-Kaapse provinsiale vlak is baie oor die afgelope tien jaar bereik,met die Witskrif op Kuns, Kultuur en Erfenis wat nog steeds as die nasionalebloudruk en gids tot beleidsformulering en -implementering dien. Binnehierdie provinsie neem ons egter kennis van die feit dat ons negatiefbeïnvloed is deur die politieke onstabiliteit en verandering van politiekeleierskap en –bestuur.

E.3. Bowendien kan ons nie verwag dat die gevolge van 300 jaar van apartheidbinne tien jaar tot niet gemaak word nie en ons is nog in 'n stryd gewikkel omhulle uit te wis.

F. In die lig van bogenoemde, ons historiese nalatenskap, die visie en waardes hiervermeld en om meer doeltreffende, praktiese inhoud aan 'n nuwe, regverdige enbillike kuns-, kultuur- en erfenisbedeling in hierdie provinsie te gee, beveel ons aandat:

F.1 DIE HUIDIGE INSTITUSIONELE REËLINGS, DIE TAKE EN BESTEK VANDIE WERK VAN DIE DEPARTEMENT VAN KULTUURSAKE, SYSTATUTÊRE LIGGAME EN DIE WETGEWING WAT DIE VERHOUDINGTUSSEN HULLE BESTUUR, HERSIEN MOET WORD EN PRINSIPIEELVERANDER MOET WORD

F.2 Dit sluit in:

Die Wes-Kaapse KultuurkommissieErfenis Wes-Kaap, Provinsiale ErfenishulpbronagentskapWes-Kaapse Taalkomitee

F.3 Dat hierdie drie statutêre liggame outonome entiteite moet wees wat:• hulle eie begrotings het• toegang tot die nodige mense- en finansiële hulpbronne het om

outonoom en onafhanklik van die departement op te tree.• toegerus is met die nodige bestuurs-, implementerings-,

administratiewe en tegniese vaardighede om outonoom te kanoptree.

• hulle eie rekenpligtige amptenare het.• binne die armlengtebeginsel bedryf word• die huidige 'vrywilligerstatus' van ampsdraers en amptenare van

statutêre liggame hersien.

F.4 Dat die funksies van die Departement van Kultuursake vaartbelyn gemaakword sodat daarby ingesluit word:

• Die monitering van en gee van rigting aan die formulering van beleid• die Finansiering van Statutêre Liggame• die beplanning en implementering van 'n jaarprogram of

gebeurtenisse ter viering en ter ere van openbare vakansiedae watdeur die regering ingestel is.

F.5. Dat die huidige take en bestek van die werk van die Wes-KaapseKultuurkommissie ontbondel, opnuut toegewys en opnuut gefokus word om inte sluit:

• die ontwikkeling van die visuele, uitvoerende en literêre kunste;• navorsing en data-insameling om dié sektor te ondersteun;

• die ontwikkeling van 'n befondsingsbeleid en –plan vir die kuns- enkultuursektore;

• die beplanning en doeltreffende bestuur van openbare geriewe,kultuurruimtes, openbare kuns en die uitbouing van hulpbronne virkuns en kultuur.

F.6 Dat die huidige finansiering en ontwikkeling van Kultuurrade opnuut oorweegword. Dat Kultuurrade as organisasies dieselfde status geniet as enige kuns-,kultuur- en erfenisorganisasie in die Wes-Kaap en onderwerp word aandieselfde maatstawwe vir befondsing as enige ander kuns-, kultuur- enerfenisorganisasie.

F.7 Dat die huidige taak en bestek van die werk van die Erfenis Wes-Kaap,Provinsiale Erfenishulpbronagentskap hersien en gewysig word om dievolgende in te sluit:

• Bevorder die sistematiese identifikasie, opteken en waardebepalingvan erfenishulpbronne en erfenisvoorwerpe.

• Beskerm en bestuur alle erfenishulpbronne binne die provinsie. • Hou alle databasisse van erfenishulpbronne in stand. • Vestig beleid, doelwitte en strategiese planne vir die bestuur van

erfenishulpbronne binne die provinsie.

F.8 Dat die Provinsiale Erfenishulpbronagentskap verantwoordelikheid salaanvaar vir die bestuur, tegniese ondersteuning, regulering en voorsieningvan 'n beleid en programmatiese leiding aan die Museumdiens en dieArgiefdiens.

F.9 Dat die Provinsiale Erfenishulpbronagentskap verantwoordelikheid aanvaarom die behoeftes van Inisiasieskole aan te spreek.

F.10 Dat die Wes-Kaapse Komitee vir Geografiese Name 'n outonome statusaanvaar en voorsien word van mense- en finansiële hulpbronne om 'nraadgewende rol teenoor die Raad vir Suid-Afrikaanse Geografiese Name tespeel.

G. KUNS EN KULTUUR

G.1 Die Departement van Kultuursake sal 'n nuwe, dinamiese omgewing skep watgeleenthede vir die bevordering en verryking van kuns en kultuur en vir diewaardering en genot daarvan skep. Een wat die waarde van kuns en kultuuras 'n essensiële instrument vir maatskaplike ontwikkeling en samehorigheidherken en voorsien in die verwerwing van vaardighede wat geassosieer wordmet die dissiplines van kuns, terwyl dit ook bydra tot die ontwikkeling vanlewensvaardighede soos selfvertroue en positiewe selfrespek.

G.2 Dit sal voorsiening maak vir die bevordering, waardering en viering van kunsen kultuur deur middel van die proaktiewe verbintenis en kreatiewevennootskap met verteenwoordigers van die volgende kuns- enkultuursektore: dans, drama, musiek, visuele kunste, letterkunde, film envideo, kunshandwerk, ontwerp, opera en musiekteater.

G.3 Maak voorsiening vir die bevordering van kultuur as 'n dinamiese totaliteit vankenmerkende spirituele, materiële, intellektuele en emosionele eienskappewat 'n gemeenskap of sosiale groep kenmerk. Dit sluit die kunste en letterein, maar ook lewenswyses, die fundamentele regte van die mens,waardesisteme, tradisies, erfenis en oortuigings wat met verloop van tydontwikkel het en aan verandering onderworpe is.

G.4 Dat die volgende strategieë geïmplementeer word:

G.4.1 'N VOLHOUBARE, GESUBSIDIEERDE UITVOERENDEKUNSTEBEDRYF EN DIE SKEPPING VAN “PROVINSIALEBATES”

Die skepping van 'n volhoubare, gesubsidieerde uitvoerendekunstebedryf gebaseer op toegang, uitnemendheid,diversiteit en herstel wat die ontwikkeling en viering van dievolle omvang van ons uitvoerende kunste-erfenis ondersteunen wat die lewensgehalte in die provinsie verbeter deurmiddel van die skepping van plaaslike werksgeleenthede endie toename in plaaslike en internasionale toerisme.Sodanige professionele uitvoerende kunstegeselskappe hetdie potensiaal om die juwele in die provinsiale kroon te worden sodoende 'n Wes-Kaapse kulturele en artistieke identiteitte skep wat internasionale aandag en respek kan afdwing.

G.4.2 Dat die Provinsiale regering hom verbind tot die volhoubareondersteuning van die volgende aantal proffesionelekunstegeselskappe wat in die provinsie gesetel is en hierwerk.

2 Jazz-ensembles2 tradisionele musiekensembles2 teatergeselskappe1 Orkes2 contemporêre dansgeselskappe1 Balletgeselskap2 tradisionele dansgeselskappe1 Operageselskap1 musikale teatergeselskap

G.4.3 Implementering sal die volgende pad volg:

• Alle bestaande geselskappe word uitgenooi om aansoekte doen.

• Geselskappe word deur die Wes-KaapseKultuurkommissie aangewys ooreenkomstigooreengekome kriteria soos artistieke verdienste,prestasies van die verlede, impak op die plaaslike bedryf,herstel van historiese wanbalanse, repertoire enproduktiwiteit, organisatoriese en bestuurstrukture en dievergoeding en werksomstandighede van kunstenaars.

• Befondsing word jaarliks in befondsingsiklusse van driejaar elk toegeken om beplanning en sekuriteit inaanmerking te neem.

Ondersteuning vir hierdie aantal geselskappe kan oor 'ntydperk van drie jaar ingefaseer word.

G.4.4 Geselskappe sal by lokale wat deel uitmaak van 'n"provinsiale netwerk" gehuisves word met sommigegeselskappe wat finansiële aansporings aangebied word omby lokale in gebiede van die provinsie wat minder hulpbronnehet, gevestig te word.

G.5 INDIVIDUELE PROVINSIALE BATES

G.5.1. Regisseurs, komponiste, visuele kunstenaars, skrywers enenige ande kreatiewe kunstenaars kan deur die provinsie

aangestel word en hulle kan vir tydperke van tussen driemaande en 'n jaar bystand aangebied word vir hulle werk

G.5.2 Aansporings:Beste geselskappe sal provinsiale, nasionale eninternasionale toere onderneem.Best praktisyns sal geleenthede wen vir binnelandse ofinternasionale inwonende onderriggeleenthede.Bied jaarlikse nasionale toneelskrywers-, radio-, drama- enmusiekkompetisies aan om nuwe en uitnemende werk aan temoedig.

G.6 VOORTREFLIKE INSTELLINGS EN GESELSKAPPE VAN WÊRELDKLAS

G.6.1 Die provinsie sal in die wêreldklas mededingendheid van 'nverskeidenheid kultuurinstellings en -geselskappe in dieprovinsie belê en hulle ontwikkel en onderhou om die aandagop hom te vestig, asook die handelsmerk van die Wes-Kaapnasionaal en internasionaal te ontwikkel. Wêreldklas kuns-en kultuurinstellings verhoog ook die status en aanloklikheidvan die provinsie by internasionale beleggers.

G.6.2 'n Bewuste strategie moet ontwikkel word om ons kultureleuitnemendheid in die buiteland te bemark en om voortreflikekunstegeselskappe by te staan om as ambassadeurs van dieWes-Kaap in die buiteland te reis om binnelandse eninternasionale besoekers te lok.

G.7 NIE-REGERINGSKUNSTEORGANISASIES EN GEMEENSKAPS-GEBASEERDE ORGANISASIES WAT DIE KUNSTE ONDERSTEUN

G.7.1 Dat 'n oudit van die bestaande nie-regeringskunsteorganisasies en gemeenskaps-gebaseerdeorganisasies geïmplementeer word om die getal, bestek vanwerk, geografiese ligging en teikengehoor wat bedien enbereik word, te bepaal.

G.7.2 Dat die Departement proaktief sal streef na die vestiging vangeografies gebaseerde en interdissiplinêre kuns- enkultuurforums wat sal dien om -

G.7.2.1 die kuns-, kultuur- en erfenissektore binnegeografiese ruimtes te organiseer.

G.7.2.2 nodusse van verteenwoordiging te wees watoorlegpleging, aanspreeklikheid enorganisasies of gemeenskappe sal fasiliteer.

G.7.2.3 te voorsien in gefokusseerde verspreidingvan hulpbronne en befondsing wat die deelen doeltreffende gebruik van hulpbronnemoontlik sal maak.

G.8 In die lig van hierdie bevindings sal die Wes-KaapseKultuurkommissie 'n befondsingstrategie gebaseer op diegekarteerde ligging van diensverskaffers ontwikkel om teverseker dat elke burger toegang het tot die geleenthede omdeel te hê aan artistieke dissiplines en om hulle te geniet ente waardeer en om ook 'n breër spektrum van kultureleaktiwiteite te geniet. Waar daar leemtes bestaan, is dit dieverantwoordelikheid van die Wes-Kaapse Kultuurkommissieom te verseker dat sodanige gemeenskapskunste-

organisasies befonds word om die leemtes in voorsiening tevul.

G.9 Dat elke Kultuurforum toegang het tot ten minste een kuns-en kultuursentrum wat die skakel tussen kuns- en kultureleaktiwiteit en uitnemendheid sal word.

G.10 Dieselfde aansporings wat vir uitvoerendekunstegeselskappe geskep is, moet vir hierdie kultuurforumswat hierdie gemeenskapsentrums van uitnemendheid asbasis het, geskep word. Hierdie strategie sal lei tot waregrondvlakontwikkeling en sal 'n web van voorbeelde vangoeie praktyk dwarsdeur die Provinsie oplewer.

G.11 Hierdie gemeenskapsentrums van uitnemendheid sal diemag hê om sentrums vir die bevordering van sosiale kohesieen ekonomiese bemagtiging te wees en sal ook as nodussein die kulturele toerismenetwerk van die Provinsie dien. Daarsal geen beter strategie wees om die broosheid wat daartans in die sosiale struktuur van die Provinsie bestaan, aan tespreek en 'n plek te voorsien waar gemeenskappebymekaargebring kan word om waarde en respek vir mekaarse kulture te deel - 'n ware tuiste vir almal.

H. BEFONDSING:

Die Wes-Kaapse Kultuurkommissie sal strategiese befondsingsbeleide enimplementeringsplanne ontwikkel wat op die volgende strategieë gebaseer is:

H.1. Die huidige toewysing van befondsing sal hersien word. Ondervindings oordie laaste paar jaar het voorgeskryf dat beleid en strategiese programme nouvertroue moet herstel, moreel moet versterk en die sektor opnuut moet besielmet 'n kombinasie van visie, strategieë wat prakties en uitvoerbaar is, groteraansporings tot die nastrewing van uitnemendheid en meer volhoubarebefondsingsmeganismes wat proefneming, inkubasie, verspreiding enmedium- tot langtermynbeplanning ondersteun.

H.2 Dit wil voorkom asof ons in die uitvoerende kunste oor die afgelope paar jaarmeer verloor het as wat ons gewen het. Op die konvensionele front het baievan dit wat in die apartheidsera van goeie hulpbronne voorsien was, opgehouom te bestaan of is dit in 'n stryd om oorlewing gewikkel. Hoewel daar meerhulpbronne beskikbaar is vir inheemse werk, is daar vir uitvoerende kunstebuite die hoofstroom beperkte befondsing en die aard van die befondsing(een projek per jaar) beteken dat die nuwe bedeling net liemaak, aangesiensodanige projekte meestal nie volhoubaar is nie en kunstenaars nie 'nbestaan kan maak uit hulle werk as kunstenaars nie. Daar is deur die bank,d.i. in professionele, NRO- en gemeenskapsgebaseerde kuns- enkultuurstrukture, behoefte aan 'n nuwe visie, vars moreel en nuwe strategieëen om agteruitgang te stuit en 'n lewensvatbare, lewendige en volhoubarekuns- en kultuursektor uit te bou.

H.3 Befondsing sal gebaseer word op wetenskaplike data-insameling, navorsingen akkurate prognose.

H.4 Dit sal proaktief en nie reagerend wees nie. Aan die begin van elke boekjaarsal die Kommissie bepaal hoeveel toekennings gedoen moet word, aanwatter dissiplines en sektore hulle gedoen moet word en watter bedrae geldtoegeken moet word. Hierdie befondsingstoekennings sal geadverteer worden aan die volledige veld van potensiële begunstigdes en belanghebbendestoeganklik gemaak word.

H.5 Ons moet ou patrone wat verskans geword het, verbreek en die moed hê omna te gaan hoe die groter en meer gevestigde geselskappe afsonderlik en

vanuit 'n afsonderlike befondsingsbegroting oorweeg is. Gegewe onsverbintenis tot billikheid lê die uitdaging daarin hoe ons aan die volledigespektrum van ons kuns en kultuur ondersteuning kan bied terwyl sommigevan die kunspraktyke - veral dié wat onder apartheid bevoordeel is - so 'ngroot aandeel van ons beperkte fondse nodig het. Die oproep tot 'n volledigehersiening en toewysing van die staatskas moet begin deurdat al diegeselskappe en individue die befondsingsproses vanaf 'n nulbasis begin.

H.6 Daar word aanbeveel dat die volgende kriteria, met die gewig wat hulleonderskeidelik moet dra en wat elke jaar bepaal moet word, d.i. sommigekriteria is belangriker as ander, gebruik moet word om geselskappe,organisasies en individue vir subsidies uit te kies en om die status vansodanige geselskappe te bepaal waar verskillende bedrae subsidie per genrebeskikbaar is.

Dit sal onder andere insluit:

Artistieke merieteVorige prestasies /volhoubaarheid /lang loopbaanImpak op die plaaslike bedryf /dissipline of genreHerstel van wanbalanse van die verledeOrganisatoriese strukture en -bestuurRepertoire en produktiwiteitVergoeding en werksomstandighede van kunstenaars

H.7 Befondsing sal billik wees, sal poog om ongelykhede van die verlede reg testel, en sal transformasie, uitbou van vermoë, ontwikkeling, werkskepping ennuwe bestaansmiddele ondersteun.

H.8 Befondsing sal gerig word op aansoekers wat benadeelde gemeenskappe,jongmense, kinders, vroue en mense met gestremdhede bedien.

H.9 Advertensies sal twee keer per jaar uitgaan en aansoekers sal tweegeleenhede per jaar hê om aansoek te doen. Keerdatums vir aansoeke sal30 Junie en 30 November wees. Aansoekers moet nie later as 30 Augustusen 28 Februarie onderskeidelik van die uitslag in kennis gestel word nie.Sorgvuldige vooruitbeplanning is noodsaaklik en geen terugwerkendebefondsing sal toegeken word nie.

H.10 Befondsing sal slegs aan gekonstitueerde organsasies wat in die Provinsiegesetel is, toegeken word. Die Kommissie sal daartoe verbind wees om aanorganisasie die nodige bystand te verleen om grondwette, rade van trustees,oogmerke en mikpunte te ontwikkel. Dit sal ondersteuning bied aan enigeorganisasie wat dit moeilik vind om 'n befondsingsaansoek in te dien. DieKommissie sal volgehoue en voortdurende ondersteuning bied aanorganisasies wat dit vereis, veral na befondsing toegestaan is.

H.11 Individuele kunstenaars wat wil aansoek doen, moet eers hulle voornemensmet die befondsingsbeamptes van die Kommissie bespreek. Terwylgemeenskapsorganisasies rade vir trustees het wat aanspreeklikheidverseker en verantwoordelikheid aanvaar vir die besteding van staatsgeld, hetindividuele kunstenaars nie noodwendig hierdie ondersteuningstelsel nie. DieProvinsie sal aansoeke vanaf individuele, opkomende kunstenaars of groepewat nie wetlik gekonstitusioneer is nie, oorweeg. 'n Eendersdenkende engewillige organisasie wat administratief en finansieël sal borgstaan en asmentor sal optree, sal moet gasheer speel.

H.12 Die Provinsie sal nie die alleenbefondser van enige projek wees nie. Slegsaansoeke van aansoekers wat ten minste een ander bron van inkomstegevind het of wat 'n "sweetbillikheids"bydrae gelewer het, sal oorweeg word.

H.13 By voltooiing van 'n projek en nie later as twaalf weke na 'nfunksie/gebeurtenis nie, moet organisasies of kunstenaars 'n volledige

selfevalueringsverslag en 'n portuurverslag, insluitend beskrywende enkwantitatiewe inligting, en 'n afskrif van geouditeerde rekeninge voorlê . Bykleiner groepe sal 'n finansiële staat wat deur die voorsitter en die tesouriervan die organisasies geteken is, aanvaarbaar wees.

H.14 By die voltooiing van hulle projekte sal aansoekers ook 'n vraelys moet voltooiwat deur die Kommissie voorsien word en wat uitkomste gebaseer op dievolgende kwessies moet genereer:

Organisatoriese ontwikkelingProjekassesseringBemarking, publisiteit en gehooropbouProvinsiale, ekonomiese voordeleFinansiële besonderhede.

H.15 Waar aansoeke afgekeur is, sal die Provinsie voldoen aan die letter en geesvan Artikel 33 van die Grondwet deur die aansoekers skriftelik omtrent dieredes vir sy besluit in kennis stel. Aansoekers kan aansoek doen omhalfjaarlikse vergaderings by te woon om die redes waarom hulle aansoekeafgewys is, te bespreek.

H.16 Die Provinsiale Regering moet op alle reklamemateriaal en jaarverslaeerkenning kry.

H.17 Daar kan nooit van die Provinsiale Regering verwag word om diealleenbeskermheer van kuns en kultuur te wees nie. Dit is egter in die besteposisie om befondsing in die hande te kry.

I. INFRASTRUKTUUR, DIE BEBOUDE OMGEWING, 'N OPENBAREKUNSPROGRAM

I.1 Om kulturele aktiwiteite binne gemeenskappe aan te moedig en om die kunste bring na waar mense leef, moet infrastruktuur regdeur die provinsieontwikkel word. 'n Netwerk van multifunksionele kunssentrums moet gevestigword om toere deur dans-, musiek- en teatergeselskappe, visuelekunsuitstallings en inwonende kunstenaarsprogramme. Hulle sal dien omnuwe gehore en markte te ontwikkel, kunstenaars van werk te voorsien endie lewensgehalte van gemeenskappe te verhoog.

I.2 Provinsiale infrastruktuurnetwerke kan inskakel by geleenthede wat vannasionale vlak af neergolf om vir nasionale geselskappe en -kunstenaarsgasheer te wees.

I.3 Multifunksionele kunssentrums behoort 'n saal vir uitvoerings en die vertoonvan films, ruimte vir 'n gallery, ruimte vir repetisies, vertrekke vir klasgee, 'nbiblioteek/hulpmiddelesentrum, ateljeeruimte vir kunstenaars enkunshandwerkers en 'n ruimte vir verkope in te sluit.

I.4 Sodanige sentrums sal binne die groter metropolitaanse gebied ontwikkelword, maar ook binne soveel landelike gemeenskappe as moontlik deurprovinsiale/munisipale vennootskappe.

I.5 Ons het die geleentheid en die potensiaal om 'n beboude omgewing vangroot prag te ontwikkel; een wat 'n bron van estetiese trots kan wees. Ons salbeplan vir die beboude omgewing wat kunstenaars insluit en wat tot 'nargitektoniese teenwoordigheid kan lei wat die unieke stempel vankunstenaars en kunshandwerkers van die Wes-Kaap dra.

1.6 Die Departement sal onderneem om 'n beleid op te stel en protokolle teformuleer met betrekking tot die ontwikkeling van Kuns in Openbare Plekke indie Wes-Kaap en sal vir toepaslike vennootskappe met die ProvinsialeDepartement van Openbare Werke en plaaslike munisipaliteite onderhandel.Die Kommissie sal ten minste drie projekte per jaar aanpak, met ingang van

die eerste jaar van implementering van hierdie beleid wat kunstenaars enkunshandwerkers by provinsiale bouprojekte betrek.

J. DIE BEWARING, BEVORDERING EN BESTUUR VAN DIEKULTUURERFENISHULPBRONNE VAN DIE WES-KAAP

J.1 Ons erfenis bestaan uit daardie kutuurhulpbronne (voorwerpe, praktyke enplekke) wat erken word as werd om aan toekomstige geslagte oorgedra teword.

J.2 Voor 1994 het ons formele erfenishulpbronne hoofsaaklik uitkultuurhulpbronne wat oud, tradisioneel en koloniaal was, bestaan. Ontasbareof lewende erfenis (simbolisme, tale, musiek, mondelinge geskiedenis, dans,vertelling, ens.) wat ook deel van ons kultuurerfenis is, is erg verwaarloos.Sedert 1994 het ons erfenissektor meer verteenwoordigend van die volkgeword, in die definisie van wat ons erfenis is (wat nou die stryd teenApartheid en meer inheemse erfenisvorms insluit), sowel as wie dit bestuur('n meer verteenwoordigende profiel van beroepsmense).

J.3 Die status van erfenishulpbronne as deel van die "kultuurkapitaal" van 'ngemeenskap onderskei hulle van kultuurprodukte wat spesifiek vir verkope ofverspreiding versprei word.

J.4 Die Erfenissektor bestaan uit formeel erkende erfenishulpbronne wat bestuurword deur instellings soos museums, argiewe enerfenishulpbronagentskappe, maar sluit ook erfenishulpbronne wat deurindividue en gemeenskappe besit, bewaar en bestuur word in.

J.5 Die Erfenissektor in die provinsie word geteister deur gefragmenteerdebeleidsraamwerke, gefragmenteerde bestuurstrukture tussenerfenisinstellings sowel as tussen daardie instellings en anderstreeksaktiwiteite, 'n uiterste behoefte vir duidelikheid in wetgewing oor rolle,verantwoordelikheid, magte en pligte rakende al drie vlakke van Regering .

J.6 Daar word aanbeveel dat huidige wetgewing wat die erfenissektor bestuur,hersien en gewysig moet word om 'n navorsing gedrewe, konsekwente enomvattende beleid en wetgewing vir die erfenissektor moontlik te maak.

J.7 Die Raad Erfenis Wes-Kaap sal gevestig word as 'n outonome entiteit wat syeie:

• begroting het• personeel, mense- en finansiële hulpbronne, bestuurs- en tegniese

vaardighede en kundigheid het om outonoom te funksioneer• rekenpligtige beampte het.

J.8 Die gebrek aan koördinering, kommunikasie en samewerking tussenprovinsiale, plaaslike en nasionale regeringsvlakke aangaandeerfenisbestuur, befondsing en die deel van inligting moet deur middel van 'nnuwe dinamiese visie, duidelike beleidsopdragte en konsekwente wetgewingaangepak word.

J.9 Die rade van die bestaande 28 geaffilieerde museums sal outonomeinstansies in hulle eie reg word en die rolle en pligte van regeringsamptenarewat tans dubbele mandate behels, sal opgeklaar word.

J.10 'n Dienslewering en praktyk wat duidelik gereguleer word en wat nie in sekeropsigte deur duplisering gekenmerk word en in ander opsigte deur gapings inverskaffing nie, moet tot stand gebring word.

J.11 Groter deelname aan die identifisering van nuwe erfenishulpbronne en diehervertolking van bestaande erfenishulpbronne moet bereik word. Dit sal

bystand verleen aan transformasie in die sektor en help om openbare"eienaarskap" van erfenishulpbronne te laat toeneem deur breë openbaredebat aan te moedig oor die vraag wat ons erfenis is en hoe ons dit beskerm.

J.12 Bestaande erfeniswerkers het heropleiding nodig wat gefokus is enopleidingsprogramme vir spesialiste is steeds nodig om nuwe rekrute tevoorsien.

J.13 Die Departement van Kultuursake neem verantwoordelikheid vir die:• Hersiening van en die gee van rigting aan die herformulering van

beleid • Befondsing van die Wes-Kaapse Erfernisraad sodat die raad

outonoom kan funksioneer• Hersiening van en die gee van rigting aan die herformulering of

verandering in wetgewing op provinsiale vlak en die maak vanvoorspraak vir herformulering of verandering op nasionale vlak waarswakheid of 'n gebrek aan duidelikheid bestaan.

K. DIE BEVORDERING, BEWARING EN ONTWIKKELING VAN TALE VAN DIE WES-KAAP

K.1 Die Wes-Kaapse Taalkomitee het in sy jaarverslag vir die jaar 2003/2004 diebemagtiging van al die mense in die Wes-Kaap deur middel van taal, diebevordering van menslike waardigheid deur eerbied vir mekaar se tale en diebevordering van veeltaligheid vermeld.

K.2 Dit het as missie om veeltaligheid in die provinsie aktief te bevorder, diegebruik van die drie amptelike tale – Engels, Afrikaans en Xhosa – temoniteer en die ontwikkeling van die voorheen gemarginaliseerde tale van dieWes-Kaap te ondersteun.

K.3 Soos die geval is met die ander twee bestaande statutêre liggame, moet 'noutonome status vir die Wes-Kaapse Taalkomitee beveilig word en moet ditin staat wees om onafhanklik van die Departement van Kultuursake op te treemet sy eie rekenpligtige beampte en die nodige mense- en finansiëlehulpbronne hê om sy beleid te implementeer.

K.4 Dit blyk dat die verhouding tussen hierdie statutêre liggaam en dieDepartement duidelik omskryf en dus doeltreffend is en dat rolle enverantwoordelikhede uitgevoer word. In hierdie geval voer die Taaleenheid sepraktisyns die besluite van die Taalkomitee uit en word die administrasie vandie Taalkomitee deur die sekretariaat bestuur.

K.5 Die Wes-Kaapse Kabinet het in November 2001 'n Provinsiale Taalbeleid inbeginsel aanvaar. 'n Taaloudit is in Maart 2002 voltooi terwyl die behoorlikekosteberekening van die implementering van die provinsiale taalbeleid inMaart 2003 afgehandel is.

K.6 Daar word aanbeveel dat die Departement van Kultuursake reageer op diebevindings van die oudit en die beleidsimplementeringskoste en dieTaalkomitee van die nodige mense-, finansiële, tegniese en administratiewehulpbronne voorsien om sy mandaat uit te voer, met inagneming daarvan datdie Taalkomitee as 'n statutêre liggaam van die Wes-Kaapse ProvinsialeRegering asook as 'n Provinsiale Taalkomitee van Pansat optree.

L. DIE LEWERING VAN 'N DOELTREFFENDE EN GRATIS BIBLIOTEEKDIENS AANDIE MENSE VAN DIE WES-KAAP

L.1 Daar is tans 1,19 miljoen geregistreerde lede wat meer as 25,38 miljoenitems biblioteekmateriaal per jaar leen.

L.2 'n Gevestigde netwerk van 317 biblioteeksentrums oor die Wes-Kaap wordtans deur die Provinsiale Biblioteekdiens van al die biblioteekmateriaal watnodig is vir plaaslike dienslewering, sowel as professionele raad en opleidingvoorsien. Daarbenewens en waar moontlik ontvang biblioteke ook finansiëlebystand met die bou van nuwe biblioteke.

L.3 Die Grondwet van Suid-Afrika bepaal dat alle biblioteke met uitsondering vannasionale biblioteke onder die eksklusiewe regsbevoegdheid van dieprovinsies val. Die Wet op Plaaslike Regering: Munisipale Strukture en dieWet op Plaaslike Regering: Munisipale Stelsels maak ook nie voorsiening viropenbare biblioteke en hulle finansiering deur munisipaliteite nie.

L.4 Die huidige situasie is dat die provinsie voorsien in die verskaffing vanbiblioteekmateriaal, bystand aan munisipaliteite in die bevoorrading vangeskikte biblioteekfasiliteite en professionele leiding aan biblioteekwerkers enmunisipale strukture en die bevordering van biblioteke. Munisipaliteite is aandie ander kant verantwoordelik vir die plaaslike administrasie en befondsingvan die biblioteke, wat die voorsiening van personeel en fisiese fasiliteite endie instandhouding daarvan insluit.

L.5 Die volgende moeilikhede, beperkinge en probleme moet onmiddellik oorkomword:

• Plaaslike administrasie van openbare biblioteke is 'n onbefondsdemandaat.

• Munisipaliteite verwag spesifieke diensooreenkomste met dieDepartement van Kultuursake en Sport. Die Departement het nie dievermoë om in die behoefte om munisipaliteite te befonds, te voorsiennie.

• Openbare biblioteekdiens gaan vinnig agteruit ingevolge munisipalefinansiële beperkinge.

• Die inligtings- en opvoedkundige behoeftes van gemeenskappe wordswak aangespreek en die openbare biblioteek is deurslaggewend as'n transformasie-agentskap.

• Biblioteekgeboue is nie op peil nie en word swak in stand gehou.• Openbare biblioteke is onder bedreiging van sluiting.• Gebrek aan voorsiening van nuwe of opgegradeerde

biblioteekgeboue in gemeenskappe met geen of voldoende fasiliteite.• verlies aan boekevoorraad ingevolge tekort aan personeel. • Die Stad Kaapstad het histories sy biblioteekdiens heeltemal

onafhanklik van die provinsie bestuur.

L.6. Ons soek na die onmiddelike regstelling van hierdie haglike situasie waarinons die geleidelike agteruitgang en dreigende ineenstorting van diebiblioteekdiens aanskou.

L.7 Strategieë:

L.7.1 Dat die Departement van Kultuursake die Nasionale Tesourie, dieNasionale Portfoliokomitee vir Kuns en Kultuur en die NasionaleDepartement van Kuns en Kultuur nader om die befondsing watnodig is om 'n doeltreffende en gratis biblioteekdiens vir die burgersvan die provinsie te verseker, te implementeer, met die besef datbiblioteke 'n frontliniediens verskaf om plaaslike burgers te bemagtigen opvoedkundige materiaal, toegang tot vaardighede en kennis,hulp met ekonomiese bemagtiging, veral aan jongmense en kinderste voorsien. Dat 'n oplossing dringend gesoek word en nie later asJunie 2005 aan die Departementshoof en die LUR oorgedra word nie.

L.7.2 Dat daar aanvaar word dat die oordrag/delegasie van slegs dieadministrasie van die biblioteekfunksie aan munisipaliteite dievoorkeuropsie is. Dat die Departement van Kultuursake die

verkryging van die befondsing van hierdie munisipale mandaat hulleprioriteit moet maak en dat hulle 'n oplossing vir befondsing van dieNasionale Tesourie moet soek.

L.7.3 Dat in ooreenstemming met die beginsel van samewerkende bestuur,konstitusionele meganismes, insluitend onderhandeling met plaaslikeowerhede, dringend verder gevoer moet word en datdiensvlakooreenkomste en samewerkende diensooreenkomste nielater as Junie 2005 gefinaliseer moet word nie.

L.7.4 Dat die taak van die implementering van 'n doeltreffende engratis biblioteekdiens na die Taalkomitee van die Wes-Kaaptoe oorgeplaas moet word.

M. OPLEIDING, OPVOEDING, DIE UITBOU VAN VERMOË ENVAARDIGHEIDSONTWIKKELING IN DIE KUNS-, KULTUUR ENERFENISSEKTORE

M.1 Die bereiking van hierdie doelwit is die onfeilbaarste weg omarmoedeverligting, maatskaplike en ekonomiese bemagtiging in die provinsie,die aanspreek van die wanbalanse van die verlede en die versekering vantransformasie te verseker. Dit is die belangrikste hefboom wat sal help metdie bereiking van al die ander doelwitte wat in hierdie beleid uiteengesit is.

M.2 Die volgende strategië word aanbeveel:

• Die volgende ses gebiede vir die ontwikkeling van geskooldemensehulpbronne in die kuns-, kultuur en erfenissektore isgebiedend noodsaaklik:

• Kunstenaars en praktisyns: om die beste kunstenaars binneverskillende dissiplines te produseer en hulle van voortgesetteopleiding te voorsien om hulle vaardighede te slyp en te verbetersodat hulle voortreflike produkte kan voortbring.

• Opvoeders: om ander op alle vlakke, insluitend kinders, jongmenseen volwassenes, vroue en diegene met gestremdhede, in formele eninformele kontekste, op te lei en te onderrig.

• Bestuurders/administrateurs; om die vernaamste byeenkomste eninfrastruktuur in die provinsie te koördineer, te bemark en finansieelte beveilig.

• Tegnici; om al die tegniese werksaamhede wat sodanigebyeenkomste en infrastruktuur sal vereis, te onderneem.

• Gehore: om gehore en nuwe markte vir die kunste uit te bou.

• Kultuurtoerisme-operateurs: spesialiste wat konsentreer op die skep,bemarking en implementering van kunste- en kultuurverwantepakkette en programme aan internasionale en binnelandse reisigers.

M.3 Dat die Departement van Kultuursake onderneem om 'n omvattendemensehulpbronstrategie te ontwikkel wat in oorleg met die betrokkeopvoedings- en opleidingsinstellings en ander plekke waar praktieseondervinding vereis mag word, ontwikkel en geïmplementeer moet word.

M.4 Dat elkeen van die statutêre liggame bewustelik 'n persentasie van syjaarlikse befondsing toewys om opleiding en vaardigheidsontwikkeling in diekuns-, kultuur, erfenis- en taalsektore te fasiliteer.

M.5 Dat die Departement en die statutêre liggame 'n daadwerklike beleid enprogram van opleiding en vaardigheidsontwikkeling en die oorplasing vanpersoneellede volg.

M.6 Dat die Departement van Kultuursake en alle verwante statutêre liggamegereelde skakeling met die Wes-Kaapse Provinsiale en NasionaleOnderwysdepartemente aanknoop om beleid en praktyk wat verband hou metdie ontwikkeling, bevordering, waardering en genieting van kunste en kultuurop skoolvlak gunstig te beïnvloed. Dat die Departement en die statutêreliggame in hulle jaarverslag moet weerspieël hoeveel vergaderings in hierdieverband bygewoon is en dat dit as 'n kwantifiseerbare uitkoms gemeet moetword.

M.7 Dat die Departement en sy statutêre liggame die Nasionale Minister vanOnderwys en die Provinsiale LUR moet beïnvloed om die volgende strategieëin werking te stel:

• Dat die Nasionale Minister dadelik ingaande 'n bedryfsoudit van dieuitwerking van die gewaarwordings van die leerarea: kuns en kultuurmoet uitvoer.

• Dat die Minister 'n hoëprofielkomitee moet aanstel om te kyk na dieherindiensneming van spesialiskuns- en -musiekopvoeders, veral indie benadeelde skole .

• Dat die onderwysdepartement 'n vennootskap met die NRO’s wattans die skole van spesialistekuns- en -musiekopvoeding bedien,aangaan.

• Dat die Provinsie as 'n saak van dringendheid na kuns- enmusiekopvoeding kyk, met spesiale klem op die landelike skole.

• 'n Beleidsimplementeringsdokument moet deur SeniorKurrikulumbeplanners in oorleg met die Kurrikulumadviseurs opgestelword om as gids te dien vir die bestuur van kuns en kultuur in skole.

• Voortgesette, geakkrediteerde indiensopleiding in Kuns en Kultuurmoet sorgvuldig beplan word om met verloop van tyd doeltreffendeonderwyserskapasiteit in elk van die kunsvorms op te bou.

• Tersiêre instellings moet aangemoedig word om hullevoordiensopleiding aan te pas deur hulle huidige dissiplinespesifiekekunsopleidingsprogramme te verbreed om eenheidstandaarde en/ofkursusse in 'n reeks kunsvorms in te sluit en om kultuurstudies engeïntegreerde kunsbenaderings te inkorporeer.

• Indien die stelsel ernstig is daaroor om die kunsvakke in VOO te laatgroei, moet meer spesialiskunsopvoeders deur meer skole indiensgeneem word; op die oomblik kan, met 'n paar uitsonderings, slegsdie bevoorregte skole kuns in VOO aanbied. Dit sal die rimpeleffekhê van verbeterde Kuns- en Kultuuronderrig en meer gegradueerdeswat in die tersiêre sektor inbeweeg om die kunstebedrywe teontwikkel en meer en beter kunsopvoeders op te lewer.

• Samesprekings en beraadslagings moet met belanghebbendesgehou word sodat 'n omvattende beleid oor Kuns en Kultuur vir dieWes-Kaapse Onderwysdepartement ontwikkel kan word wat 'n visieen plan van aksie vir die groei van die Kunste in VOO in benadeeldeskole, die ontwikkeling van "Skole van Uitnemendheid" en dieformulering van 'n transformasierol vir die Kuns- en Musieksentrumsinsluit.

M.8 Dat die Departement van Kultuursake en verwante statutêre liggamegereelde skakeling met die SETAS verantwoordelik vir hulle onderskeiewerksgebiede sal aanknoop. Dat beamptes en verteenwoordigers vanstatutêre liggame hulle vaardighede, status en kennis sal aanwend om 'npositiewe inwerking te hê op en vorm te gee aan die beleidsrigtings en dieprogrammatiese bestuur van die SETAS en dat hulle die positieweontwikkeling van die Nasionale Bevoegdheidsraamwerk sal beïnvloed.

M.9 Dat die Kultuurkommissie die voorsiening en befondsing vanjeuggeselskappe, studentegeselskappe, en geleenthede wat deurkunsinstellings vir opleidingsplasings en residensieprogramme vir individueop alle gebiede van kuns- en kultuurvoorsiening moet oorweeg. Dat daar teenJunie 2005 'n strategiese plan ontwikkel en voorgelê sal wees.

N. ONTWIKKELING VAN DIE KUNSTE- EN KULTUURBEDRYWE EN KUNS-,KULTUUR EN ERFENISTOERISME

N.1 Die kuns-, kultuur en erfenissektore beskik oor die potensiaal om werk,welvaart en nuwe bestaansmiddele te skep, hulle bevorder werkskepping enbeskik oor die potensiaal om die lewenskwaliteit en die ekonomiesestandaarde van al die mense van die Wes-Kaap te verbeter.

N.2 Die volgende strategieë word aanbeveel:

N.2.1 Belegging in, die ontwikkeling en handhawing van wêreldklasmededingendheid van 'n reeks kulturele instellings enmaatskappye in die provinsie om sodoende internasionaleaandag te trek, maar ook om die handelsmerk van die Wes-Kaap nasionaal en internasionaal te ontwikkel. Die Wes-Kaap moet uitnemende instellings, maatskappye enorganisasies wat vir mense aantreklik is weens hulleinternasionale reputasies vir uitnemendheid, ontwikkel, enwanneer plaaslike maatskappye oorsee reis, moet hulle ophulle beurt weer die handelsmerk van die Wes-Kaap uitbou.'n Bewustelike strategie moet ontwikkel word om hierdieinstellings, maatskappye en organisasies oorsee te bemark,om hulle op internasionale toere te stuur en om aaninternasionale feeste en geleenthede deel te neem.

N.2.1 Om 'n eerste-in-die-gedagtes bewustheid van die Wes-Kaapas die kulturele juweel van Suid-Afrika plaaslik, nasionaal eninternasionaal te skep. Daar is min sin daaraan om die meesuitnemende kunsteprodukte, -maatskappye en -geleenthedete hê, tensy die plaaslike, nasionale en internasionale gehoreen markte daarvan kennis neem. Hulle moet as van Wes-Kaapse oorsprong bemark word en sal 'n deurslaggewendekomponent van die uitbou van die provinsiale handelsmerk inSuid-Afrika en oorsee wees. 'n Omvattendebemarkingstrategie moet in samewerking met Cape RoutesUnlimited ontwikkel word om die Wes-Kaap as die kulturelejuweel van die land te verkoop.

N.2.3 Dat 'n ekonomiese impakstudie in oorleg met dieDepartement van Ekonomiese Ontwikkeling en Toerismeonderneem word om die waarde wat Kuns en Kultuur tot dieprovinsie toevoeg, te kwantifiseer. Op grond van hierdieekonomiese impakstudie moet strategiese keuses gemaakword om daardie kunste- en kultuurbedrywe wat vir die Wes-Kaap van belang is, te ondersteun en befonds, metinagneming van die geskiedenis, hebbelikhede en sterkpuntevan hierdie kultuurbedrywe.

N.2.4 Dat 'n kultuurbedryfstrategie die provinsie van raad moetbedien oor hoe lede van benadeelde gemeenskappe toegangtot hierdie bron van inkomste- en werkskepping kan kry.

N.2.5 Dat die Departement van Kultuursake en sy statutêreliggame hulle magte en invloed aanwend om die NasionaleDepartement van Finansies en die Nasionale Tesourie tebeïnvloed om belastingaansporings en belastingverligtingaan maatskappye wat die kunste borg, te bied.

N.2.6 Dat die Provinsiale Regering erken dat, hoewel die fokus vanhierdie doelwit ekonomies van aard is, dit geensins syerkenning van die waarde van die kunste vir hulle eieonthalwe, vir die skep van gemeenskappe met gesonde sieleen geeste en vir die politieke, sosiale en historiese waardevan die kunste, ondermyn nie.

N.2.7 Dat die Departement van Kultuursake en sy statutêreliggame hulle magte, status en invloed sal gebruik ombystand te bied met die ontwikkeling van protokolle om teverseker dat die regte van kunstenaars gerespekteer worden dat die kulturele identiteite en erfenis van gemeenskappeteen oordrewe kommersialisering en wanvoorstellingbeskerm word.

0. DIE BEHOEFTES VAN DIE GEMARGINALISEERDE SEKTORE VAN DIESAMELEWING

0.1 'n Inklusiewe kunste- en kultuurbeleid moet verseker dat daar aan die kuns-,kultuur en erfenisbehoeftes van die gemarginaliseerde sektore van diesamelewing voldoen word en dat dit verwesenlik word en dat elke denkbarepoging aangewend word om hulle lewenskwaliteit te verbeter. Besonderewaaksaamheid is nodig om te verseker dat daar aan hulle die bestegeleentheid gebied word om hulle kreatiewe potensiaal te verwesenlik en dathulle aangemoedig word om op alle vlakke aan die kultuur- en kunstelewevan die provinsie deel te neem.

0.2 Die nastrewing van kunste, kultuur en erfenis wakker 'n sin van sukses enselfwaarde aan. Gemarginaliseerde sektore van die samelewing moet elkekans gegun word om met waardigheid en trots aan die lewe van die provinsiedeel te neem.

0.3 Aan hierdie sektore moet toegang gebied word tot:

Fasiliteite en geriewe vir kuns-, kultuur en erfenisbeoefeningInligting en kennisBesluitnemings- en beleidsopstellingsplatforms en -geleenthedeOpleidings-, opvoedings- en vaardigheidsontwikkelingsprogramme

P. BYEENKOMSTE EN FEESTE

P.1 'n Jaarlikse program van gebeurtenisse en feeste beskik oor die potensiaalom:

• Die ryk kuns-, kultuur- en historiese nalatenskap van die Wes-Kaapuit te stal en te vier.

• Die kuns- en kultuurpotensiaal en -talent wat deur die jaar ontwikkelen ondersteun word, in te span en 'n fokuspunt vir die tentoonstellingdaarvan te skep.

• 'n Samekoms in die gees van ikapa elihlumago – om die Kaap te laatgroei en te deel, om te deel in ons gedeelde erfenis, om die uniekheidvan elke gemeenskap te vier en om tot 'n gemeenskaplike begrip vanons kultuur, kunsbeoefening en historiese nalatenskappe te kom –toe te laat.

• 'n Unieke geleentheid vir die smee van bande en die deel vanvaardighede, hulpbronne en kreatiewe idees te bied.

• 'n Geleentheid om die provinsie te bemark en 'n unieke handelsmerken identiteit vir die Wes-Kaap te ontwikkel, te bied.

P.2 Strategieë:

P.2.1 Om 'n kalender van voortreflike kuns- enkultuurgebeurtenisse teen 'n gemiddelde van een 'n maandtot stand te bring om plaaslike kulturele ontwikkeling,toenemende ekonomiese aktiwiteit en internasionale enbinnelandse toerisme te bevorder.

P.2.2 Elke gebeurtenis moet vier dimensies hê:• Dit moet 'n wêreldklas gebeurtenis wees, wat

internasionale toeriste kan lok.• Dit moet dien as 'n verhoog waarop die beste

waaroor ons provinsie op daardie gebied beskik, tentoon gestel en aangebied word.

• Dit moet 'n ontwikkelingskomponent bevat, waarinduidelike planne gemaak word en hulpbronne opsygesit word om vaardighede oor te dra, vermoëns uitte bou, infrastruktuur te ontwikkel en nuwe gehorebinne histories benadeelde gemeenskappe te werf.

• Dit moet dwarsoor die provinsie gehou word en niebeperk word tot die metropolitaanse gebiede nie.

• Dit moet bydra tot swart ekonomiese bemagtigingdeur middel van vermoëns of gesamentlikeondernemings en maatskappye waarin swartmense'n meerderheidsaandeel het, ten minste vir dievolgende vyf jaar, m.a.w. tot en met die verkiesing in2009.

P.2.3 Hierdie gebeurtenisse kan plaaslik en internasionaal verpaken bemark word, sodat diegene wat hulle bywoon, ookvoordeel kan trek uit die ander hoogtepunte wat die provinsiebied.

Q. VENNOOTSKAPPE

Q.1 Die Departement van Kultuursake moet doeltreffende vennootskappe koesterwat verseker dat die finansiële, menslike en tegniese hulpbronne van dieprovinsiale regering as hefboom gebruik word en optimaal benut word. DieDepartement van Kultuursake en sy statutêre liggame sal vennootskappesluit met:

• Departemente binne die Provinsiale Regering van die Wes-Kaap• Regeringsdepartemente op nasionale, provinsiale en plaaslike vlak• Burgerlike samelewingsorganisasies; NRO’s en GGO’s • Die privaatsektor• Die internasionale gemeenskap

Q.2 Dat die Departement van Kultuursake volgens die beginsel vansamewerkende bestuur werk wat die onafhanklikheid en outonomie van elkevlak van die regering verseker, terwyl dit aandring op wedersydsesamewerking en raadpleging by die implementering van doelwitte,beleidsrigtings en programme wat al die vlakke in gemeen het.

Q.3 Die Departement van Kultuursake werk om 'n voorspoedige en harmonieseverhouding tussen homself en sy statutêre liggame te verseker.

'n Inskiklike regsraamwerk is noodsaaklik om die suksesvolle interverhoudingtussen hierdie sektore te fasiliteer; tussen regeringsvlakke en tussen dieregering en sy statutêre liggame. Die Departement van Kultuursake sal 'nsenior amptenaar aanstel om strategiese ingrypings te ontwikkel om teverseker dat:

• Wette wat nie aan die grondwet voldoen nie, hersien word

• Wette wat deur nuwe wetgewing vervang is, herroep word• Provinsiale wette wat dalk bestaan, maar nie voldoen aan of

geïmplementeer word na die gees en die letter van die grondwet nie,hersien en heropgestel word.

Q.4 Dat die amptenare van die Departement van Kultuursake en ampsbekleërsvan statutêre liggame 'n gesamentlike poging aanwend om buite die rigiedesilo's en kompartemente wat deur burokratiese departementele strukturegeskep is, te dink. Laat elke poging aangewend word om op kreatieweverhoudings met kollegas van ander departemente staat te maak, omgesamentlike pogings en kreatiwiteit in te span om 'n praktyk wat innoverenden vars is en wat 'n provinsie kan skep wat dinamies, 'n wêreldleier en 'ntoonaangewer is, en wat ander inspireer om nuwe metodologieë vanuitnemendheid op te soek, te implementeer.

Q.5 Dat die Departement van Kultuursake kennis neem van die belang vanplaaslike munisipaliteite as die vlak van regering wat verantwoordelik is vir dielewering van daardie dienste wat die lewenskwaliteit van die mense van dieprovinsie direk beïnvloed. Dat die Departement van Kultuursake nou metplaaslike owerheidsdepartemente wat verwante belange in die ontwikkelingvan die kunste, kultuur en erfenis het, sal saamwerk.

Q.6 Dat die Departement en sy statutêre liggame verhoudings vangemeenskaplike belang met die internasionale gemeenskap opbou. Omtoegang tot die beste wat die wêreld aan te bied het, te fasiliteer, omkunstenaars in staat te stel om te leer en internasionale ervaring op te doenen om die Wes-Kaap se handelsmerk oorsee uit te bou, en om die beste watons kan bydra om die internasionale gemeenskap uit te bou, aan te bied,moet ons strategiese internasionale vennote (lande, stede, provinsies/state,agentskappe en instellings) waarmee ons verhoudings kan opbou ombogenoemde te versterk, identifiseer.

Q.7 'n Omvattende strategie moet ontwikkel en geïmplementeer word en sluit dievolgende in:

• Internasionale inwonende onderriggeleenthede vir ons kunstenaarsen plaaslike inwonende onderriggeleenthede vir internasionalekunstenaars.

• Plaaslike en internasionale kunstenaars en maatskappye wat aangesamentlike projekte werk wat plaaslik en internasionaal toer

• 'n Internasionale komponent in elk van ons vernaamstegebeurtenisse

• Internasionale opvoeders en opleiers wat binne ons opvoedings- enontwikkelingsprogramme werk

• Regstreekse skakels tussen ons wêreldklas maatskappye eninstellings, soortgelyk aan dié oorsee

• Internasionale kunstebestuurders en administrateurs watgesekondeer word om vir aanvangstydperke met ons ontwikkelendeinfrastruktuur te werk.

R. DIE REGTE EN STATUS VAN DIE KUNSTENAAR

R.1 Die kunstenaar staan sentraal in die bereiking van hierdie doelwitte,beleidsvoorskrifte en implementeringsplanne. Die Departement vanKultuursake erken die waardevolle bydrae wat kunstenaars lewer in dieontwikkeling van heilsame en geïntegreerde gemeenskappe en ondersteunstrategieë wat daarop gerig is om die regte van die kunstenaar te beskerm enbevorder.

R.2 Die Departement van Kultuursake ondersteun aktief inisiatiewe wat daaropgerig is om:

• Onetiese gedrag in die kuns-, kultuur en erfenissektore af te skaf• Uitbuiting van kunstenaars en kultuurwerkers uit te roei• Kwessies rakende diensvoorwaardes aan te spreek• Vir die erkenning van intellektuele eiendomsregte en kopiereg-wette

te veg• Die konstitusionele en wetlike regte van kunstenaars en

kultuurwerkers te monitor en te beskerm.

S. DIE INSTITUSIONELE OOREENKOMSTE OM DIE IMPLEMENTERING VANHIERDIE BELEID TE MONITOR

S.1 Strategieë:

S.1.1 Dat 'n kostestruktuur opgestel word om te bepaal watterfinansiële hulpmiddele benodig word om hierdie beleid teimplementeer en dat befondsing verkry word om 'ndoeltreffende en suksesvolle implementering te verseker.

S.1.2 Dat die publiek bewus gemaak word van die produksie vanjaarverslae, geouditeerde finansiële state, beleidstellings enimplementeringsplanne van die Departement en sy statutêreliggame. Dat die gees van gesonde samespreking volhouword om die insluiting van alle sektore van die samelewingen alle dissiplines binne die kunste in die werk van diedepartement en sy statutêre liggame te verseker.

S.1.3 Dat dit die Verwysingsgroep vir Kultuurtransformasie aan dieeinde van elke jaar opnuut saamroep, wat as mandaat hetom die implementering van hierdie beleid te monitor en 'nverslag van sy bevindinge aan die Departementshoof en dieLUR vir Kultuursake voor te lê.

S.1.4 Dat die Departement van Kultuursake elke twee jaar 'nIndaba hou om die twee jaarlikse evalueringsverslae van dieVerwysingsgroep vir Kultuurtransformasie voor te lê en ommet die volle steunbasis samesprekings te voer rakendehulle evaluering van die implementering van die beleid en omhierdie bevindinge aan die Departementshoof en die LUR virKultuursake, Sport en Ontspanning voor te lê.