“Нигоњ”, ЧОРШАНБЕ№3 (231) 10. 04. 2013 1

ИРОДАИ СИЁСЇ

Зайд Саид:"Њарфамонронашуниданд,њизб таъсис додем"

САЊИФАИ 3

ВОКУНИШ

САЊИФАИ 10

ЊУЌУЌИ БЕЊУЌУЌЇ

Суди Вахш вакампири 74 - сола

САЊИФАИ 11

БЕ ШЎХЇ

Њаљви тољикнамехандонад!

САЊИФАЊОИ 14

Кабирї: Кишвар даррежими "автопилот" аст...

№3 (331). Чоршанбе, 10-уми марти соли 2013

САЊИФАИ 8

Наврўз боИслом зид нест!

Сазои мулло- Он рўз домулло њатто дар љаноза њузур

надошт, чї хел љанљол шуд? Њатто рўзиљаноза ва баъди он нашунидам, ки муллоНасрулло гуфта бошад, дуо хондан баъди

дафни шахси фавтида бидъат бошад вабаробар ба зино кардан бо модар. Забоникї мегардад, ки ин њарфњоро дар нисбати

модар гўяд? Ман намедонам, ин гапњороаз куљо бофта ёфтанд...

ГУД БАЙ,АБДУЛЛОЉОНОВ!Чї тавр амрикоињо "гузаронданд"-уњукумати мо ранљид?

“Нигоњ”, ЧОРШАНБЕ№3 (231) 10. 04. 20132 МАВЗЎИ АСОСЇ

Пешвои фазосозИн митинг дар пеши митинги соњибкоро-

ни бозори Корвон минимитинг буд. Тазоњурот-гаронро як бонуи љавоне идора мекарду онњо-ро тањрик медод. Аз рафтору кирдор як одамифарњангї набуд, аммо он лањзањо пешво буд.Бо ў чанд љавон њамовозї мекарданд. Иддаеба донишљў монанд буданд ва гўё як муалли-ма њам аз дур онњоро назорат мекард. Ќисмидигар ё рањгузар буданд ва ё тамошогар.

Пешво аз зўру тавоноии худ ва такяго-њаш суњбат мекард ва ба касе њам иљозатнамедод, ки пеши ўро бигирад. Вай як навъфазосозї мекард, то диќќати атрофиёнро бахуд љалб кунад. Ў талош мекард, ки ба биноисафорат наздик шавад. Мегуфт, ки "аввал манмеравам, медавам, шумо аз ќафои ман..."

Аз онњо пурсида мешуд, ки аз кадомњизб, созмон ва ё гуруњ њастанд. Яке мегуфт,мо халќ њастем, дигаре, мардуми Тољикис-тон, саввумињо, љабрдидањои љанги шањвар-вандї, ки "дар ин љанг фалону фалонњои мокушта шуданду ин Абдумалик Абдуллољоновпулњои давлатро гирифта рафт" ва ѓайра.

Чанд маротиба талош кардам аз пешвосуол кунам, ки аз ин тазоњурот чї интизорїдорад. Розї нашуд. Шояд дар барномаи ў инбарнома набуд.

ЧењрањоМан шоњиди тазоњуроти бозори Корвон

будам. Дар чењраи мўътаризон ѓаму андўњидилхарош дида мешуд, мегуфтї, дар барионњо нишиниву зор - зор гиря кунї ва ба дардфарёди эътироз баланд кунї. Аммо 5-умиапрел дар назди бинои сафорати ИМА дармањаллаи Зарафшон чењрањо эњсосе надош-танд. Як ду чењрае буд, ки гўё безобита бу-данд, аммо дар асл руње надоштанд. Дар чењ-рањо чизеро хонда намешуд. Самимият на-метофт.

ШиорњоНаздик ба 10 шиоре, ки болои плакатњо

навишта шуда буданд, мантиќї ва босаводо-на ва хуб дизайншуда буданд, масалан, "Тоба кай Амрико хоини миллати тољикро пушти-бонї мекунад?", "Где американская гуман-ность и справедливость?"

Аз ин аљиб, тавъам гузоштани акси Аб-думалик Абдуллољонов бо рањбари "Ал-Ќоида"Усома бин Лодан буд. Абдуллољонов агарњамсангї бо Усомаро медонист, шояд худ бањукумат таслим мешуд...

Аммо шиорпартоињое, ки аз миёни мар-дум меомад, масалан, "дод занен!", "бигуен,ки ягон кас броя!", "и Амрико доллари бисёрдора, њамара харидагиай!" хеле номураттабва бесаводона садо медоданд. Асл набуд,љаъл њукм меронд...

НаворњоДу телефони њамроњ, њар ду њам асл ва

дар дасти дигар дастгоњи аксбардорї дош-там. Талош мекардам, ки ин митингро акс-бардорї ва дар телефонњо сабт кунам. 20даќиќае, ки он љо њузур доштам, 70 (њафтод)акс бардоштам. Ба њамин монанд бо теле-фон њамаро ба навор гирифтам.

Касе талош намекард, ки љилави рўзно-манигоронро гирад. Тазоњуроти "Корвон" баёд омад, ки милисањо чанд рўзноманигорробоздошт карданд, то акс нагиранд ва сабтнакунанд. Њатто занњоро њам ба сўе мекаши-данд. Аммо ин љо...

БардоштњоЭњсос мешуд, созмондињандагон ме-

хостанд, ки њар чи зиёдтар дар бораи ин"пикет" мардум бидонанд, њамон ќадар бањ-тар. Журналистонро фурсат ва имконият ме-доданд, ки сурат гиранд ва навор бардо-ранд. Як корманди сафорати ИМА њам дарбайни ду роњ дар дохили мошин - љипи са-фед - нишаста, таќрибан њар нафарро акс-бардорї мекард. Чї фазое! Озодї! Демок-ратия! Ташкилкунандагон мехоњанд ба во-ситаи журналистон ба мардум паёми худробирасонанд ва ин корманди сафорат мехо-њад, ки тамоми иштирокчиён, аз љумла жур-налистон њам барои рўзи мабодо аз хотирнабароянд...

Роњи пешвоДар даќиќањои ахири ин сањна пешвои

гурўњ "шаблон"-ро шикаст. Аз байни чандмуњофиз убур карда, ба сафорат наздик шу-дан хост, вале ўро дастгир карданд. Љавоне,ки бонуро боздошт ва нагузошт, ки пеш бира-вад, аз кулоњи курткааш мањрум шуд. Эъти-розгарон дар муќобили муњофизони сафоратмаѓал бардоштанд.

Њамин лањза кормандони њифзи њуќуќ 3- 4 нафари "гаправ"- ро аз байни тазоњуротга-рон кашида, "боэњтиёт" бурда, дар мошинњоихуд шинонданд.

Намояндаи сафорат берун омад вагуфт, ки сафир дар шањр нест, омад, талаб ваномаи шуморо ба ў мерасонанд ва... шуморавед, пароканда шавед! Аз њама пеш пешворафт.

ГУД БАЙ,АБДУЛЛОЉОНОВ!Чї тавр амрикоињо "гузаронданд"-уњукумати мо ранљид?

5-уми апрел пас аз намози љумъа дар назди биноњои СозмониМилали Муттањид дар кўчаи Айнї ва cафорати ИМА дармањаллаи Зарафшони Душанбе гурўње аз шањрвандон даст батазоњурот заданд, ки дар њаёти сиёсии Тољикистон воќеанпадидаи нав буд. Њар чењра, њар кор, њар гап ва шиори онмаъние дошт, ки дар гузашта надошт….

дўстон њам дарёфтанд, ки бењуда хандида-анд - муъљиза дар дастгоњњои онњо низ зоњиршудааст. Њар чизе рў ба сафорат сабт карда-анд, сабт нашудааст. Гап нест, Амрико! Инаст абарќудратї!

ХостањоХостаи афроди эътирозгар бароварда

шуд? На. Амрико Абдуллољоновро ба њељ ваљњба Тољикистон барнамегардонад. Ин хоњишияк абарќудрат нест, балки низоми њукмрон дарин кишвар аст. Гуд бай, Абдуллољонов! Аммохирад мепурсад, ки чї зарурати бардоштанињамчунин "мушти тољикї" пеш омада буд?

Магар ин хизмати хирсонае ба роњбари-яти давлат нашуд?

Кумитаи њуќуќи башари СММ хеле ме-хост, ки Абдуллољонов озод шавад. Хайр, гуф-тем, ин як кори рўзмарраи созмон аст, вагар-на шахси "нањанги љумњурї" барои онњо барубур аст. Аммо мегўянд, ки Абдуллољоновросафири ИМА дар Украина омада, аз дастимаќомот гирифта, рост ба сафорат бурдааст.Ана инро гузарондан мегўянд! Пас, Душанбенаранљад?

НатиљањоХуди њамон рўз ваќте аз шањрдории Ду-

шанбе пурсидем, ки "оё ин тазоњурот бо иљоза-ти шањрдорї сурат гирифтааст?", посухи радшунидем. Вазорати корњои дохилї хабар дод,ки 4 - 5 фаъоли тазоњуроти рўзи љумъаро да-стгир карда, бозпурсї карданд ва сабаби хаш-му ѓазаби онњо озод шудани Абдумалик Аб-дуллољонов будааст. Аммо онњо муљозот ме-шаванд. Касе хост, бовар кард, касе не, не.

Намояндагии Созмони Милали Муттањиддар вокуниш кормандони худро љавоб дод вагуфт, ки бењтар аст, то эътидоли вазъи амни-ятї ба кор набароянд. Зарбаи сахте! Сафора-ти ИМА вокуниш накард. Аммо сафираш гуфт,ки вокунишаш ба монанди СММ нахоњад буд.Чї хоњад буд? Ло њавла вало ќуввата!

"Муъљизањои амрикої"Муъљиза - гўё чароѓи Аловуддин ва де-

ваш буд, ки њамаро ба як дам љамъ ва ба якон пароканда кард. Гўё њама ба маќсад раси-данд - њам созмондињандагон, њам сафора-тињо ва њам мо-журналистон. Аммо иштибоњшуд. Ба идора омадем. Ваќте расидем, да-рёфтем, ки аз ним зиёд аз њафтод акс вачанд даќиќа навори видёої дар дастгоњи акс-бардорї ва телефонњои мобилї њељ чизе ву-људ надорад!

Сипас фањмидем: њама дастгоњњое, кирў ба сафорат аккосї ё наворбардорї мекар-даанд, чизеро сабт накардаанд. Баъзе дўсто-ну њамкасбон гуфтанд, ки дар атрофи сафо-рат њатто телефонњои мобилї кор намекар-данд. Хандидем, ба њоли мо хандиданд, вале

Хандидем, ба њоли мо хандиданд, вале дўстон њамдарёфтанд, ки бењуда хандидаанд - муъљиза дардастгоњњои онњо низ зоњир шудааст. Њар чизе рў басафорат сабт кардаанд, сабт нашудааст. Гап нест,Амрико! Ин аст абарќудратї!

«

Амруллоњи НИЗОМ

“Нигоњ”, ЧОРШАНБЕ№3 (231) 10. 04. 2013 3НИГАРОНЇ

Майкл ЊАММЕР:Ќазияи АбдумаликАбдуллољонов инфиродї аст...Шоми душанбеи 8-уми апрел Майкл Њаммер, ёвари вазири умури хориљии ИМА ЉонКерри, ки бо як сафари кории пешак тарњрезишуда дар Душанбе ќарор дошт, бо якгуруњ роњбарони расонањои мустаќили Тољикистон нишаст орост.Намояндаи "Нигоњ" низ миёни онњо буд ва табиист, ки нахуст аз њамоиши эътирозїдар назди бинои сафорати ИМА дар Душанбе пурсид. Сарварони дигар расонањониз пурсиданињое доштанд. Дар суњбат Сюзан Эллиот, сафири ИМА дарТољикистон низ ширкат карда, ба баъзе аз суолњо љавоб гуфт:

Саймиддин Дўстов: -Сафари нахусти-ни шумо ба Тољикистон ба эътирози авва-лини мардуми Тољикистон дар таърихињамкорињои Тољикистону ИМА рост омад.Мехостем шарњи шуморо нисбати ин ќазияњамчун мансабдори воломаќом ва як ам-рикої донем.

Майкл Њаммер:- Мехоњам хоса ќайд ку-нам, ки хеле шодам аз он, ки дар Тољикистонњастам. Ин љо бо одамони зиёди наљиб вохўрїдоштам, њамчунин, ки бо дўсти ќадимаи худбонуи сафир вохўрдам, ки боиси сарфарози-ям аст. Ба ман мардуму хўроки миллии Тољи-кистон писанд омад. Вохурињои зиёди корїдоштем, ки хеле муфид буданд. Пагоњ ба Ху-љанд сафар дорам ва умедворам, ки боз ода-мони зиёди хубро вомехўрам, бо кору фаъо-лиятњои онњо шиносої пайдо мекунам.

Бале, ваќте ба Душанбе омадам, бонуисафир ба ман дар бораи намоишњои эътирозїгузориш доданд. Бояд гўям, ки њукумати ИМАњамеша ба чунин иќдомот ва гирдињамоивунамоишњои эътирозї муносибати хеле љиддїдорад. Тавре шумо медонед, мо дар ин гунањолатњо сафирамонро дар Бенѓозии Либиё аздаст додем. Њамчунин дар Туркия бо ин њоди-са рў ба рў шудем. Ба ќарибї мо дар Афѓони-стон як дипломатамонро аз даст додем, кибоиси таассуф аст.

Дар бораи моњияти масъала агар гўем, модар бораи ќазияи љаноби Абдумалик Абдулло-љонов маълумоти кофї дорем, вале чун инњодиса ќазияи инфиродї аст, онро шарњ доданаметавонем.

Саймиддин Дўстов: - СММ вокунишигайримунтазира нишон дод ва аз корман-донаш дархост кард, то ба кор набароянд,аммо сафорат ё њукумати ИМА чї вокуни-ше нишон дода метавонанд?

Майкл Њаммер: - Мо сари ин масъалабисёр фикрњо дорем ва таъкид мекунем, кибарои мо амнияти кормандони сафорат чи аздохили Тољикистону чи аз берун хеле муњимаст. Њич шакке надорам, ки сафир Сюзан Эл-

дат њар ду љониб ба ин масъала рўшної меан-дозанд.

Саймуддин Дўстов: -Барои хонандаго-ни мо ин љузъиёт ва ин мавзеъгирињо хелемуњим ва љолиб аст.

Майкл Њаммер: -Мефањмам, вале њолочизе гуфта наметавонам.

Умед Бобохонов, сармуњаррири на-шрияи русзабони"Азия - Плюс":

- Ба мо гуфтанд, ки љаноби Њаммер имрўзаз Хадамоти алоќаи Тољикистон дидан кар-данд. Њамчунин иттилоъ доданд, ки Бек Сабу-рович дар љойи корашон набуданд. Бо кињовохўрї карданд љаноби Њаммер, кадом масъ-алањо баррасї шуданд? Ва оё масъалаи мањ-дуд кардани дастрасї ба расонањои электронїматрањ шуд? Мехостем мавќеи љониби Тољи-кистонро дар ин бора фањмем, ки дар ояндачиро бояд интизор шуд? Ин масъала бароиВАО-и Тољикистон дар соли интихоботи пре-зидентї дар кишвар нињоят муњим аст.

Майкл Њаммер: - Мо дар Хадамоти алоќабо яке аз муовинони роњбари он мулоќот дош-

тем. Ман ба њар кишваре, ки сафар мекунам,дар ин масъала бисёр изњори назар мекунам,масъалаи озодии матбуот, озоди баёнро ме-бардорам. Дар Кенияву Гондурас ин масъа-лањоро баррасї кардем. Ва ин масъала њам-чунин дар Тољикистон бардошта шуд. Бароимо нињоят муњим буд шунидани мавќеи Тољи-кистон дар ин масъала. Дар бораи он ки оё дарТољикистон дар њоли њозир ягон расонаву со-монаи интернетї масдуд шудааст ё не? Дарбораи худи ин раванд мехостем иттилоъ ги-рем. Њамчунин мо мехостем, ки муњим буда-ни ин масъала - дастрасї ба иттилоотро дарљомеаи демократї бори дигар таъкид кунем.Мо њамчунин мехостем нишон дињем, ки бавазъи шабакањои иљтимоии Интернет ањами-яти махсус дар сатњи роњбари њукумати ИМАва дар сатњи президент Барак Обама зоњирменамоем.

Мо ба рушди шабакањои иљтимої ањамия-ти махсус зоњир мекунем, чун ин воситаи бењ-тарини муносибат ва њамкории мардум боњукуматњо мебошад. Бонуи сафир њамчуниндар ин вохўрї ширкат доштанд ва агар суханедоранд, метавонанд дар ин бора ибрози назаркунанд.

Сюзан Эллиот: - Њарчанд мо натавонис-тем бо Бег Зуњуров мулоќот кунем, мо бо вайпештар вохўрї доштем ва ў бо мавќеи ИМАхеле хуб шинос шудааст. Дар бораи мавќеиИМА дар хусуси озодии ВАО, озодии баён ваинтернет хуб огоњ аст.

Хилватшоњ Хољаев: - Мо дар мулоќотипешин бо сафири ИМА дар Тољикистонмасъалаи Абдуќаюми Ќаюмзодро бардош-та будем. Оё сафир бо вазири корњоихориљї, љаноби Њамрохон Зарифї дидордоштанд ва оё дар мулоќот ин масъаламатрањ шуд ё на? Љаноби Њаммер дар инбора чї мегўянд, ин масъала њал хоњад шуд,ё тавре њаст, боќї хоњад монд?

Сюзан Эллиот: - Мо бо љаноби вазир Њам-рохон Зарифї мунтазам вохўрї мекунем. Моин масъаларо низ матрањ ва баррасї кардабудем. Дар бораи ќазияи Абдуќаюми Ќаюмзодман њоло аз љузъиёти бештар худдорї меку-нам. Мо њамчунин дар бораи ќазияи хабарни-гор љаноби Њаммерро огоњ кардем.

Майкл Њаммер: - Фаќат њаминро гуфта ме-тавонам, ки ман дар ин хусус иттилоъ дорам.Њатто дар ваќти дар ИМА буданам сафир хо-нум маро аз ин масъала огоњ мекарданд.

Саймиддин Дўстов: - Барои иттилоъ, чунсухан аз озодии интернет дар Тољикистонрафт. Бо ташаббуси созмонњои љамъиятииТашаббуси шањрвандии сиёсати Интернет(ГИПИ) ва ИНДЕМ, ки камина аз он намоян-дагї мекунам бо дастгирии Дастгоњииљроияи Президенти Тољикистон дар наздиШўро оид ба технологияњои иттилотї ва ком-муникатсионї, ки сарварии онро роњбаридавлат ба уњда доранд, гуруњи корї созмондода шудааст, ки њадаф аз он ба вуљуд овар-дани Хартияи шањрванди љомеаии иттило-отї мебошад. Ин ба љомеа имкон медињад,ки институти љамъиятии худтанзимкуниибахши тољикии интернет ё Тољнетро фаро-њам орад. Диди мо барои њалли ин мушкил,таъсиси эътилоф ё созмони љамъиятиест,ки ба худтанзимкунї ва њалли мушкилотивобаста ба баста шудани сомонањо ва расо-нањои интернетиро то расидан ба идорањоисудї баррасї ва њал карда тавонад. Агарљаноби Њаммер огоњї надошта бошанд, хелемуњим ва хуб мебуд, он кас бо њайати ингуруњи корї вомехўрданд. Аз нигоњи мо, агарташкилотњои амрикої таъсиси институтихудтанзимкунии Тољнетро дар асоси таљри-баи љањонї, хоса туркиву инглисї аз нигоњикоршиносї ва молї дастгирї мекарданд,хеле хуб мешуд.

Сюзан Эллиот: - Ба ростї, ман бори аввалмешунавам дар бораи таъсиси чунин иќдомва гуруњи корї. Фикр мекунам, ки ин ташаббусхеле хуб ва ќобили таваљљуњ мебошад. Манба ин масъалањо машѓул хоњам шуд.

Саймиддин Дўстов: - Ташаббуси хубиљомеаи шањрвандии тољик аст. Фикр меку-нам, ки ин кор ба шумо даст медињад.

Майкл Њаммер: - Ман мехостам бори ди-гар ќайд кунам, ки барои мо масъалаи озодииИнтернет хеле ва хеле муњим аст. Аз ин рў,масъалае, ки шумо ќайд кардед, барои мо ни-њоят љолиб аст. Хоса ваќте сухан аз худтан-зимкунии љамъиятї меравад. Дар охир мехо-стам, аз њамаи шумо изњори миннатдорї ку-нам, ки ваќти худро дараѓ надошта, бо њузура-тон моро шод гардонидед.

лиот тамоми чорањоро барои таъмини амния-ти кормандони сафорат меандешанд.

Сюзан Эллиот, сафири ИМА дар Тољикис-тон: - Мо ба амнияти кормандони худ хелељиддї муносибат мекунем. Шояд вокуниши моаз вокуниши СММ фарќ кунад, аммо фикрмекунам, ки њадафи мо як аст ва ин пеш азњама амнияти кормандони сафорат мебошад.

Хилватшо Хољаев, сардабири хабаргу-зории"Озодагон": - Чаро Абдумалик Аб-дуллољонов дар Укроин боздошт ва аз онљо озод шуд, аммо гирдињамої, на дар са-форати Укроин дар Душанбе, балки дарназди сафоратхонаи ИМА сурат гирифт?

Майкл Њаммер: - Ман намехоњам дар њолињозир ба саволе посух дињам, ки ба салоњия-тњои ман дохил намешавад. Њамчунин наме-тавонам ба љойи онњое, ки гирдињамоии эъти-розї барпо кардаанд, сабаби дар назди сафо-рати ИМА баргузор кардани намоиши эътиро-зиро шарњ дињам. Дарвоќеъ, Абдумалик Аб-дуллољонов дар Укроин боздошт шуд, аммоњуќуќи озодии њамоишњо иљозат медињад, кигирдињамої дар њар куљое, ки одамон мехо-њанд, баргузор шавад. Ин њаќи онњост.

Муњим барои мо - масъалаи амнияти кор-мандонамон аст ва набояд роњ дод, ки баъд азин ягон њодисаи нохуш ва хушунатбор нисба-ти кормандони мо сурат гирад. Ман њоло на-медонам, чаро он шоми мубораки љумъа ода-мон ба љойи истироњат назди сафорати ИМАљамъ омада, эътироз карданд.

Саймуддин Дўстов: - Љаноби Њаммер,дар доирањои њукуматї иттилоъ чарх ме-занад, ки Абдумалик Абдуллољонов, баъ-ди озод шудан бо сафири ИМА дар Укро-ин аз њабсхона берун шудааст ва аввалинљое, ки Абдуллољонов рафтааст, сафорат-хонаи ИМА дар Укроин будааст. Ба ин чїмегўед?

Майкл Њаммер: - Ман дар ин бора њељ чизгуфта наметавонам. Фаќат њаминро ќайд ме-кунам, ки ба њамаи иттилоъ бовар кардан на-шояд. Мо муътакидем, ки дар кўтоњтарин муд-

Байни њукумат, ЊНИТва пешвоёни мазњабї,бо шумулидомуллоњоиварзидаву эшонњоисуннати ѓайринањзатї,ки аксариятанд, яксадди бузурге ростшуда, фазои сокитуороми кишвартадриљан ѓуборолудамешавад.

«

ТањияиЭраљи АМОН

“Нигоњ”, ЧОРШАНБЕ№3 (231) 10. 04. 20134 БЕ ПАРДА

Аз ошноии авввалин,то рўзи видоъ

Устодро аз замоне мешинохтам, кинав ќадам ба донишгоњ гузошта будам.Вай њамроњ бо Отамуроди Бекмурод,журналисти шинохтаи тољик ва иддае аздўстони дигараш мењмони суфраи до-нишљўии мо мешуд ва бо њаловат аз да-стурхони мо нон мехўрд. Чун бўи до-нишљўї њанўз аз машомаш нарафта будва шояд ин нишаст бо мо хуморашро басолњои донишгоњиаш тоза мекард. Ва инхислат моро зиёдтар писанд меомад,ўро, ки акнун бояд устодаш мехондем,дўсти сари дастархони худ медонистем.

Устод Пайванд шахсан ба ман дарсинфхона дарс наомўхтааст, вале хелемаслињату машвратњояш дар навиштибарномањои радиої ва маќолањо дарнашрияњо кўмакам кардаанд. Аммо азлањазоти ширини донишљўї замони пах-тачинї буд, ки устод Пайванд баъзанроњбари гурўњи мо мешуд. Ва шабонгањмо дар њавои мусиќии форами ГурезуТаваккали марњуму Муњиддин мераќси-дем, вале ў аз дур ин њамаро тамошомекард ва завќ мебурд. Чун ба синну солаз мо камтар фарќ мекард, назар ба ди-гар устодон бо ў зудтар забон меёфтем.Аз дигарон ибо мекардем, эњтиромашон-ро ба љо меовардем ва бо инљиќињоиљавонї саргарангашон намекардем. Инбарои устод Пайванд пазируфташудабуд, шояд аз он ки нав мизи донишљўи-ро тарк карда буд ва худро њамоно дарњамон њалќа тасаввур мекард.

Фаъолияти мењнатии ў аввали со-лњои 1980 оѓоз гардида, тўли ин муддатчун аспирант, муаллими калон, дотсентдар Донишгоњи миллии Тољикистонифои вазифа намудааст. Солњои 1986-89 дар Донишгоњи давлатии Маскав тањ-сил кардааст ва рисолаи илмии худродар мавзўи "Ташаккули публиситстикаишўравии тољик" њамон солњо њимоя кар-дааст.

Устод Пайванд аз зумраи шогирдо-ни пири журналистикаи тољик, профес-сор Воњид Асрорї ба шумор меравад.

Се истгоњи Пайвандмии факултаи рўзноманигорї ва тарљу-монї бо номи "Ќалам" аст ва баъданфаслномаи илмї-адабї ва фарњангии"Гули мурод"-ро таъсис додааст. Аз љум-лаи муњаќќиќони борикбини адабиёт вапублисистикаи ибтидои садаи 20-и тољикбуд ва дар омўзиш ва тањќиќи аввалиннашрияи тољикї "Бухорои шариф" сањ-ми арзанда дорад.

Се истгоњто манзили охират

Видоъ бо устоди шодравон њамзина ба зина сурат гирифт. То манзилиохираташ тобути ў се истгоњро пушти саргузошт. Аввал, ўро аз њавлї бо фиѓонунолаи фарзандонаш ба беруни дарво-за оварданд, то устодону шогирдонашимкони падруд дошта бошанд. Дарњамон маконе таваќќуф кард, ки њар субњаз он ба самти шањр роњ пеш мегирифтва то хамгашти роњ борњо ба пас мени-гарист ва њар касе агар њоло дами дар-воза буд, бо дастафшонї худоњофизїмекард. Аммо ин бор бесадову беимобуд. Дигарон буданд, ки ўро васф ме-карданд. Муњаммадюсуф Имомов, рек-тори Донишгоњи миллї, профессор Иб-роњим Усмонов, профессор Юсуф Нура-лиев, декани факултаи журналистикаЌањњори Расулиён, журналист Ќиёмид-дин Сатторї ва чанд тани дигар бо арзиэњтиром аз хадамот ва пажуњишњои ил-мии ў, аз инсонияту шарафмандињояшба некї ёд карданд.

Сипас, то масљиди "Навбањор" дас-тобадаст бурданд, аз зиёдии одам ра-сидан ба тобути устод имкон њам надошт.Љамъияти азиме љанозаи ўро хондандва роњи баъдї ба сўи ќабристон, манзи-ли охираташ буд.

Ва басо рамзист, ки як бори дигараз дарвозааш гузашт, чун роњ ба он ман-зилгањ аз њамин тариќ убур мекард. Якбори дигар фиѓони фарзандону пайван-донаш ба фалак печид.

Оре, ба дили хок рафт, устод Пай-ванди Гулмуродзода ва боз як нињол азбоѓи пажуњиш хушкид, боз як ѓунча дарбањори илми кишвар ношукуфта паж-мурда шуд. Устод њоло дар айни камолиэљодї буд ва агар умр бовафо будї чан-дин муаммо аз таърихи журналистикаитољик дар сањифањои "Ќалам" ва "Гулимурод" кушода шудї.

Рўњи устод Гулмуродзода шоду хо-наи охираташ обод бод!

Сўгномае дар сари љанозаи устод Пайванди Гулмуродзода

аъди 32 рўзи људої азбародари љону љигар ваљавонмаргамМуњаммадшукур, дуюминбор талх гиристам.

Ин бор ба марги устод ПайвандиГулмуродзода, донишманд вапажуњишгари таърихижурналистикаи тољик, фардихудогоњу дилогоњ бо рўњияи волоимиллї ва марде аз табориасилзодагон, шахсияте бо симовусурати зебои тољикї.Беморие ќаблан аз маргаш хабарнакарда буд, ногањонї даъватиПарвардигорашро пазируфт ва басўяш шитобид. Чунон бошитобрафт, ки касе надонист устод чарошитобзада буд, чаро мисли ваќтњоидигар, ки сафар мерафт, бо ањлихонадонаш худоњофизї накард.Зеро касе њам намедонист, ки инохирин сафари устоди садњодонишљў ва падари хонадон буд.Ин субњ њам ўро дањњо танинтизорї мекашиданд, имрўз њамчун рўзњои пеш мебоист донишгоњмерафт. Вале субњ хабари маргашдару девори факултаро такон дод.Факултае, ки солњои сол шоњидиранљњои ў буд, ин субњ аз ин азизихуд мањрум шуд. Ва он дањњошогирд худро фориѓ аз дарсњо бадари устоди љавонмаргашонзаданд, то охирин бор он чењраибарояшон нурониро бубинанд вападрудаш бигўянд. Чун некмедонанд, ки пазмон хоњанд шуд.

Аз љумлаи касонест, ки баъди таъхирисолњо дар ифтитоњи факултаи журнали-стика муваффаќ шудаанд ва орзуи некиустодашонро љомаи амал пўшонидаанд.Аз соли 1992 то соли 1996 муовин васолњои 1996-2001, 2005-2006 деканифакултаи журналистикаи Донишгоњимиллии Тољикистон будааст.

Муассиси аввалин нашрияи таъли-

Бобољони ШАФЕЪ

Б

К-АЗ САНГ НОЛА ХЕЗАД, РЎЗИ ВИДОИ ЁРОН...

РОЊИ ОХИРИН

“Нигоњ”, ЧОРШАНБЕ№3 (231) 10. 04. 2013 5ПАРТИЯ

Зайд Саид:"Њарфамонро нашуниданд,њизб таъсис додем"6-уми апрел Зайд Саидов, соњибкори маъруф ва раиси Шўрои њамоњангсозиАнљуманњои соњибкорони Тољикистон бо иттифоќи як гуруњи ташаббускор азтаъсиси њизби сиёсии "Тољикистон нав" ба хабарнигорон иттилоъ дод.

Дар брифинг бо иштироки ташаббускорони њизби"Тољикистони нав", ки дар мењмонхонаи "Гулистон тур"дар шањри Душанбе баргузор шуд, Зайд Саид аъзои ди-гари гуруњи ташаббускор Шавкат Бозоров, АбдуѓанїМањмадазимов, Мањмудљон Ќосимов, Љамшед Њакимов,Мављуда Соњибназарова ва Бахтиёр Бањодуровро муар-рифї кард. Роњбари гуруњи ташаббускор њамчунин азчандин нафар аъзои гуруњ ном гирифт, ки бо сабабњоиузрнок натавонистанд дар ин нишаст иштирок варзанд.Сипас, Эъломия њизби "Тољикистони нав" ба хабарниго-рон ќироат шуд, ки дар он вазъи иљтимоиву сиёсии киш-вар тасвир шуда, зарурати ба вуљуд омадани њизби типинави дур аз идеоложї асоснок гашт.

Баъди ин, Зайд Саидов риштаи суханро ба кафгирифта, гуфт, ки муњити имрўзаи сиёсї ва иќтисодї ваиљтимоии кишвар ба як паёми нав, идеяи нав, рўњияинав, ќадами нав, ташаббуси нав ва ташаккули нав ниёздорад:

- Мо дарк мекунем, ки Тољикистон ниёз ба њизбедорад, ки сирфан идеологї наандешад, гурўњї фикр на-кунад, мањаллї амал нанамояд, балки воќеъбин бошад,умумимиллї биандешад, давлатї ва марказгароёна амалкунад. Бо њамин њамоиш ба охир расид.

Маврид ба зикр аст, ки "Тољикистони нав" њанўзсабти ном нашуда, њуљљатњои зарурї барои сабти номроба Вазорати адлия пешнињод накардааст.

Пас аз брифинг хабарнигори "Нигоњ" бо Зайд Саи-дов суњбати кўтоње дошт ва нахуст пурсид, ки рањбаригуруњи ташаббускор чї бинише аз њизби нав дорад:

- Он ноумедие, ки њоло дар љомеаи мо нисбати оян-даи Тољикистон пайдо шудааст, нигароникунанда аст.Дар њоле, ки вазъ буњронї асту маѓзњои бењтарин бахориљ фирор мекунанд, мо метавонем умед ба ояндаидурахшонро ба мардум баргардонем. Њадафи мо ин аст,ки фазои ноумедиро дар љомеа, ки ба ояндаи бењтарбовар надоранд, аз байн барем, он њам бидуни такя баидеология, зеро мардум аз формати кунунии муњитисиёсї, аз ба ќутбњои дунявию мазњабї људо шуданиљомеа хаста шудаанд. Ин вазъро технократњо метаво-нанд ислоњ кунанд ва мо мутмаинем, ки ваќти онњо ра-сидаасту аксарияти онњо ба сарнавишти Тољикистонбетараф нестанд.

- Њоло дар гурўњи ташабускор боз кињо шомиланд,чун зимни муаррифї гуфтед, ин њизби иќтисоддонњо,номзадњои илм ва неруњњои зењнї ва интелектуалњо аст?

- Њизби мо, њизби интелектуалњо ва технократњохоњад буд. Њар нафаре, ки неруи зењнии худро бароиободии Тољикистон ва ин миллат дареѓ намедорад, ме-тавонад дар сафи мо бошад. Њоло мо танњо дар доираимањдуди иќтисоддонњо, соњибкорон ва номзадњои илмсуњбат кардем ва дар иттињод будани худро маълум кар-дем. Бо онњое, ки бо мо њамфикр ва њамаќида буданд,суњбат кардем ва ин тасмимро гирифтем. Ба наздикїхеле аз чењрањои нави њизб ва барномаи амали он муар-рифї хоњанд шуд.

- Њар њизби сиёсї ба сиёсат таъсир дорад. Дар бо-раи монеањову фишорњо, дар бораи он ки њизби шуморо

метавонанд ба ќайд нагиранд, чї андеша доред? Шумояк соњибкори муваффаќ, роњбари Шўрои њамонњангсозиАсотсиатсияњои соњибкорони Тољикистон, вакили Маљ-лиси вакилони халќи шањри Душанбе будед, чаро ба иншева сиёсат пайвастед? Чї шуморо ба ин водор сохт??

- Бале, ман ба ин иддаои шумо мувофиќам. Медо-нем, ки чї барномањое нисбати мо, муќобили мо амалїхоњанд шуд. Аммо њар яки мо Тољикистонро обод диданмехоњем. Мо њизби зинда ва марказгаро будан мехоњем.Дар њизби мо технократњо, интелектуалњо, нерўњњоиаќлонї љамъ хоњанд шуд.

Мо, мутаассифона, дар сатњи ташкилотњои љамъи-ятї натавонистем таъсири худро ба сиёсатњо расонемва ин буд, ки чунин тасмимро гирифтем. Ман вакилишањри Душанбе бо пешнињоди Њизби халќии демократииТољикистон, дар соли 2010 интихоб шудаам. Дар ќабулиќонунњо пешнињодоти мо, ки ба хотири ободии ватан варушду нумуи иќтисоду соњибкорї мебошанд, намегуза-ранд. Мо мехоњем њизби сиёсї бошем, то ба сиёсатњотаъсир расонида тавонем.

Баъдан ин оѓози кор аст, имрўз танњо муаррифииЭъломияи њизби мо буд. Мо метавонистем Оинномаротањия карда, то Вазорати адлия рафта, баъд худро муар-рифї кунем. Аммо тасмим гирифтем, ки аввал муар-рифї шавем, дурусттар аст. Шояд интелектуалњои ди-гар њам огоњї ёбанд, ба мо пайванданд. Гуфтем, ки рў барў бо намояндагони васоити ахбори омма худро муар-рифї кунем ва ба суолњои онњо посух дињем. Чун њар яксозмон, ё њизбе таъсис мешавад, албатта, дар бораи онсуолњо зиёд мешаванд.

Мо дар ќайди расмї шудани њизби "Тољикистонинав" саросема нестем. Њаматарафа машварат карда,Ойиномаро њам тањия мекунем. Рўзњои наздик, нишастиматбуотї ташкил мекунем, Худо хоњад. Мо ба њамаисаволњои шумо посухи рўшан ва шаффоф хоњем дод.

- Дар шабакањои иљтимої, таъсиси њизби "Тољикис-тони нав" аллакай боиси баррасињо шуд. Бархењо бар инназаранд, ки "ин њизб низ як њизби киссагии њукумат аст".Оё чунин аст?

- Ин нафарон, пеш аз њама ба фикру аќида, баёниандеша њуќуќ доранд. Бигзор чунин назар дошта бошанд,мо њизби зиёињо ва технократњоро хоњем буд, аз ин рў,монеъ шудан ё наќзи њуќуќи љомеа кори мо нест. Мо,албатта, дар амал кўшиш хоњем кард, ки ноњаќќии љониб-дорони ин иддаоро собит созем. Баъд ин ки њар чизи навбоиси сару садо ва норизоиятињо мешавад. Мо ба иномодаем.

- Узви Њизби халќии демократї нестед?- Не, ман аъзои ЊХДТ нестам, аммо ваќте нияти

номзади худпешбарї доштам, ин њизб маро пешнињодкард.

-Сипос барои суњбат.- Ба шумо њам. Умедворам расонаву журналисто-

ни мустаќил ањамияти талошњои моро хуб дарк меку-нанд.

Бо камоли эњтиром ба истиќлолияти давлатї ва вањдати сар-замини Тољикистон ва афзалияти манфиатњои миллї;

Бо камоли эњтиром ба Конститутсия (Сарќонун) - и ЉумњурииТољикистон, ба арзишњои миллии љомеаи башарї ва ба фарњангифаъолияти сиёсї;

Бо таъкиди љиддї ба њаќќи мардуми Тољикистон ба зиндагиисазовор, эњтироми инсонї, дастрасї ба неъматњои моддию маъна-вии замони муосир;

Бо камоли масъулият дар баробари сарнавишти давлату мил-лат, њуввияту арзишњои миллї, суботу амният ва рушди воќеиикишвар;

Мо, як гурўњ шањрвандони Тољикистон, бо дарки масъулиятишањрвандї ва истифода аз њуќуќи конститутсионии худ таъсисинеруи нави сиёсї, њизби Тољикистони нав"-ро эълон менамоем.

Зарурияти таъсиси ин њизб дар он аст, ки љомеаро ноумедїба ояндаи бењтар фаро гирифта истодааст. Неруи ќобили мењнатва аќлонї торафт кишварро тарк мекунад ва умуман, муњити имр-ўзаи сиёсї, иќтисодї ва иљтимоии кишварамон ба як паёми нав,идеяи нав, рўњияи нав, ќадами нав, ташаббуси нав ва ташаккулинав ниёз дорад. "Тољикистони нав" зодаи њамин ниёзи љомеа мебо-шад.

Мо талош мекунем, ки неру, зењн, тахассус ва талошњоямонбарои ободии кишвар ва ба њамин самт равона сохтани нирўњоисозандаи љомеа сарф гардад. Аз ин рў, "Тољикистони нав" чорчўбибањамоварандаи шахсиятњо, нигоњњо, истеъдодњо, идея ва имко-ниятњои созандаи миллї мебошад.

"Тољикистони нав" њизби афродии воќеъбин, амалгаро, тех-нократ, зиёї, мутахассис, навандеш ва навовар хоњад буд. Дар инмарњила "идеология"-и мо сохтани Тољикистони нав, љомеаи имко-ниятњои баробар ва таъмини зиндагии шоистаи мардум мебошад.

Мо дарк мекунем, ки Тољикистон ниёз ба ташаккули њизбедорад, ки тамоми неруњои мўътадилу созандаю марказгароро дархуд гирд оварда, онњоро аз фурў рафтан ба ихтилофоти сиёсїњифз намояд: њизбе, ки сирфан идеологї наандешад, гурўњї фикрнакунанд, мањаллї амал нанамояд, балки воќеъбин бошад, умуми-миллї биандешад, давлатї ва марказгароёна амал кунад. "Тољики-стони нав" мањз њамон ќувваи мўътадил ва марказгаро хоњад буд.

Мо талоши њамаи нирўњои сиёсии кишвар, аз љумла роњбаридавлатро, ки бањри њалли масъалањои усулии давлатдорї, аз љумлањифзи истиќлолияту якпорчагии кишвар ва таъмини сулњу суботзањмат кашидаанд, самимона ќадрдонї намуда, худ низ барои њифзиин дастовардњои миллї талош хоњем кард.

Њамзамон бо ин, бояд эътироф намуд, ки мушкилоти иќтисо-дию иљтимоии мардум то имрўз њалли воќеии худро наёфтаанд ваин њолат тамоми дастовардњои дигари сиёсию давлатии моро бохатари љиддї рў ба рў кардааст.

Мусаллам аст, ки суботи сиёсї ва амнияти иљтимої ба рушдва истиќлолияти иќтисодї вобаста мебошад. Бинобар ин, бо таъси-си њизби нави сиёсї мехоњем дар рафъи мушкилоти мазкур ваташаккули синфи миёна сањм гузорем.

"Тољикистони нав" њамон нирўи сиёсие хоњад буд, ки бе њељамбитсияи идеологї, њалли масъалањои иќтисодии мардумро дарсатњи касбї таъмин хоњад кард. Мо таъкид мекунем, ки њамватано-ни худро бояд аз ин њолати ногувори иќтисодї берун оварда, шаро-ити мусоидро барои њаёти шоиста ва шарафмандона муњайё на-моем.

Сатњи саводнокї ва маърифати љомеа рўз ба рўз паст мегар-дад. Љомеаи мо аз назари дастрасї ба саводи муосир ва техноло-гияи навин торафт ќафо монда, ба тадриљ дар њошияи тамаддуниљањонї љой мегирад. Дар аксари омору љадвалњои љањонии рушдноми Тољикистони азизи мо дар раддањои охирин ќарор мегирад, киин барои мо, фарзандони ин сарзамин, њиљолатовар аст. Чункивазъият њаргиз сазовори як кишвари дорои имкониятњои васеъ ваяк миллати дорои таъриху тамаддуни бузург нест.

Ин аст, ки "Тољикистони нав" барои таъмини ањолї бо саводивоќеии муосир ва табдили Тољикистон ба кишвари истењсолкунан-ди андешаву арзишњо талош хоњад кард.

Љомеаи пешрафта, иќтисоди бозорї ва низоми инсонмењвар-ро фаќат инсонњои озод ва худшинос месозанд. То замоне, ки њуќуќва озодї њамчун арзиши аслї ва мењвари љомеа эътироф ва амалїнагардад, рушди воќеии љомеа њосил намешавад. Аз ин рў "Тољики-стони нав" њизби иззату эњтироми инсон, њизби муњофизи њуќуќибашар, њизби озодии эътиќоду озодии сухан хоњад буд.

Пас,-њамватаноне, ки љонибдори шарафи инсонї, зиндагии шоис-

та ва рушди иќтисодї мебошанд, љонибдори "Тољикистони нав" њас-танд

- њамватаноне, ки мухолифи бебарќї, бекорї, бесаводї, бе-салоњиятї мебошанд, љонибдори "Тољикистони нав" њастанд.

- њамватаноне, ки љонибдори таѓйири вазъият, ислоњоти амиќ,эњёи адолати иљтимої ва сарбаландии мардуми Тољикистон, љониб-дори бунёди Тољикистони мардумї, Тољикистони орзуву ормонњоимиллї мебошанд, љонибдори "Тољикистони нав" њастанд.

"Тољикистони нав" њизби типи нав, фикри нав, њизби афродиистилоњотхоњ хоњад буд. Аз ин рў, мо ба њам омадаем, то бо тало-ши самимонаи худ ояндаи ободу шарафмандонаи ватанро бисо-зем!

Гурўњи ташаббускорињизби сиёсии "Тољикистони нав"

Эъломияитаъсиси њизби"Тољикистони нав"

ШАВКАТ БОЗОРОВ, ЗАЙД САИДОВ ВА МАВЉУДА СОЊИБНАЗАРОВА

“Нигоњ”, ЧОРШАНБЕ№3 (231) 10. 04. 20136

Сазои муллоЧанде пеш "Нигоњ" аз сарнавишти мулло Насрулло Билолов, яке аз љонибдоронисиёсатњои њукумат дар бахши танзими расму оинњо ва аз байн бурдани хурофотмиёни мардум навишта буд. Акнун ба мо муяссар шуд, ки чанде аз иттињомот алайњиўро тањќиќ кунем. Саргузашти ў ањамияти љамъиятї дорад...

Њарамгули ЌОДИР

МАЗЊАБЇ

Иттињомоти бедалел?Ќиссаи мулло Насруллоро дубора

такрор намекунем, аммо бо ишора бошеваи боздошти РКДАМ таъкид медорем,ки хеле аљиб аст, пушти дари муллоеомада, бидуни санаду огоњї аз самимия-ту рањматаш сўйистифода намуда, бо"рафтем" бурдаву ду рўз ѓайриќонунї боз-дошт кардан, вале боз њам аљибтар дале-лњои боздошт аст.

Дар санади РКДАМ омадааст, ки"моњи октябри соли 2012 истиќоматкунан-даи дењаи Мирзообод Сияров Ѓайрат ва-фот намудааст. Њангоми ба хок супорида-ни Сияров Ѓайрат сокинони дењаи мазкурбо маќсади дар хонаи марњум дуо хонданва таъзия баён намудан омадаанд. Дарњамин њолат ба таъзиябаёнкунандагон Би-лолов Насрулло дуо хонданро дар наздихонаи Сияров Ѓайрат манъ намудааст".

Тањќиќоти мо дурустии ин ваљњи

РКДАМ -ро исбот накард. Хабарнигори"Нигоњ" бо мардуми дењаи Мирзоободиноњияи Абдурањмони Љомї, бо њамаи шањ-рвандоне, ки гўё мулло ба хонањои онњорафта "низоъ" андохта, хондани ояи Ќуръ-онро баъди маросими дафн манъ кардабошад, рў ба рў суњбат дошт. Аммо њељ як"далелњои низоъандозї" исботи худро на-ёфтаанд, ба истиснои даъвои КамоловаЗулят, ки бо хонаводаи Билоловњо пеш даъ-вои ќаблї доштаасту шоњиди холис нест.

Мењрї Рафиева, њамсари Ѓайрат Си-яров дар суњбат бо "Нигоњ" гуфт, ки рўзиљанозаи шавњараш мулло Насрулло дуо-хониро дар хонаводааш манъ накардааст.Вай гуфт, вайро боре ба РКДАМ бароипурсидани кадом як масъалае даъват кар-данд, аммо аз сабаби он, ки худ хонданунавиштанро дуруст балад нест, ба ягонсанад, ё коѓаз имзо нагузоштааст:

- Ман њамон рўзи љаноза бењуш шу-дам, фишорам баланд шуд. Рўзи дигар

бењтар шудам. Дар даромадгоњи њавлї якстол мондам, њар нафаре, ки меомад, дуомекарду мерафт. Ягон мулло дуохонироманъ накарда буд.

"Айб"-и дигаре, ки ба муллои тарѓиб-гари сиёсати њукумати кунунї дар миёнимардумро мехостанд банданд, љанљол боСаидшо Исматов дар назди хонаи марњ-ум Ѓайрат Сияров будааст. Саидшо Ис-матовро зуд пайдо кардем. Вай дар суњ-бат бо мо љанљол бо мулло Насруллорорад кард:

- Он рўз домулло њатто дар љанозањузур надошт, чї хел љанљол шуд? Њатторўзи љаноза ва баъди он нашунидам, кимулло Насрулло гуфта бошад, дуо хон-дан баъди дафни шахси фавтида бидъ-ат бошад ва баробар ба зино кардан бомодар. Забони кї мегардад, ки ин њарф-њоро дар нисбати модар гўяд? Ман на-медонам, ин гапњоро аз куљо бофтаёфтанд...

"Мўй дар хамир"Сокинони дигари Мирзообод њам мег-

ўянд, мулло Насруло ѓайр аз он, ки бо дастдодан дар рўзи љаноза дуо мехонад, рўзњоибаъдї њам ба таъзиябаёнкунї меояд, оёт ме-хонад ва кўмак мерасонад. Вале масъулониРКДАМ-и ноњияи Љомї бар онанд, ки муллоНасрулло баъди вафоти шаш сокини дењаиМирзообод ба хонањои онњо рафта, ояи ќуръ-онхониро баъди рўзи дафн манъ карда, бои-си низоъ шудан байни њамдењагон гардида-аст. Аммо њељ як аз шаш нафар ба истисноияк нафар, ки гуфтем бо мулло бањси хешута-борї доранд, ин "айб" - њоро тасдиќ накар-данд.

Раљабалї Њикматов, писари Розия Њик-матова, ки гўё мулло Насрулло баъди дафниў хондани ояи Ќуръонро сари ќабри модарашманъ карда бошад, ин иддаоро комилан но-дуруст ва дар њаќи мулло туњмат хонд.

- Мулло Насруло бо хоњиши мо љанозаимодарамро хонд. Ба касе нагуфтааст, ки дарсари ќабри модаратон дуои Ќуръон нахонед.Ин тўњмат ба мусулмон аст.

Њамаи ин хонаводањое, ки гўё дар мота-машон мулло Насрулло "љанљол" ва "низоъ"карда бошад, камбизоатанд. Холаи Мењрии 62- сола, њамсари Сияров Ѓайрат хатро намедо-над. Шавњараш соли 2012 вафот кардааст. Ёписари рањматии Њаким Ќосимов - ИнатуллоЌосимов, ки хатро намедонад ва ба мушкилменависад, гуфт, мулло Насрулло баръакс даррузњои љанозаи падар моро њамдам буд.

"Низоъандозї"-ро тањќиќ карда, аз худимулло вазъи њолашро пурсида наметавони-стем.

Мулло Насруллоро дар хонааш пайдокарда, бо ў суњбате кўтоње доштем. Ў мег-ўяд, мулло ва хатмкунандаи Донишгоњи ис-ломии ба номи Имоми Аъзам њастаму му-ваззафам, ки ба саволњои мардум љавоб ди-њам. Мардум њар он чизе, ки мепурсад, аздину оин аст ва ман танњо аз рўйи Ќуръон васуннат посух медињам. Ба њар гуфтаам љавобмедињам. Бале, маросимњои серхарљеро, киба ислом нисбат медоданду аз ин њисоб бар-хе аз мулломаобњо ишкам ѓафс мекардандумаъракакунандагон ќашшоќтар мешуданд,мухолифат доштаму дорам. Барои њамин ингуфтањои ман ба баъзе муллоњо ва мулловуэшонпарастњо хуш наомад. Дар њоле ки њаме-ша ваќте мардум мурољиат мекунанд, мег-ўям, ки шариаташ ин асту ќонуниаш ин... Ќуръ-он ба ивази пулу таом дуруст нест. Таъзия азПаёомбар (с) суннат омадааст, ки як борбењтар аст , яъне як маротиб суннат аст.

Ќазияи ба сари мулло Насрулло омада-ро тањќиќ карда, иттињомотро бофтаву сохтадарёфтем, аммо маълум карда натавонис-тем, ки чаро масъулини љиддитарин нињодиќудратї ба ин кор даст задааст? Наход роњ-барони он, ки даќиќан шахсони тасодуфї дарин соња нестанд, ба худ иљозаи додаанд, киба бањси авлодии ду гуруњ музофотиён ка-шида шаванд?

ИНЊОРО БОЯД ШИНОХТ

Дар лањзањои шунидани мусиќии баландгање гумон мекунам онњоро одамон эљод на-кардаанд, мепиндорам он мусиќиро фариш-таи Суруш бо ишораи Худованд фиристода-аст, то одамон лањзае осуда бошанд, лањзаеба олами малакут бипайванданд. Гање даршигифт мемонам, ки дар миёни тољикони мокаманд инсонњое, ки ба сењри мусиќии нозукудилрабои классикони Аврупо дарбираванд.Таассуф мехўрам, ки омўзиши алифбоимусиќї дар дабистонњои Тољикистон ба роњмонда нашудааст, аз баландгўњои садовусимо танњо оњангњои фолклорї дар сатњи оми-ёна ташвиќу тарѓиб мешаванд, Толиб Шањидїдар зодбумаш харидор надорад….

Ду сол пеш чанд оњанги осмониеро шу-нидам, ки эљодгару навозандаашро бо забонианглисї, ба сони "Омар Акрам" шинос карданд.Аммо ба ростї њам чун мусиќии баланд марзумиллат надорад, нагуфтанд, ки соњиби ин овоиљоду дар кадом сарзамин навои гулистонњо,набзи кайњонро шунида, њунари бозгўии асро-ри љањони љабаруту лоњутро дарёфтааст. Ваинак дўш аз пардаи телевизиони "Ориёно" - иафѓонистонињои Ню-Йоркро зистгоњ гузида,гўяндаи чирадасти он шабакаи телевизионї,узви оркестр ва њамнавои нобиѓаи зиндаёдАњмад Зоњир, Халили Роѓиб бо як эњсоси ба-ланди пурифтихор эълом дошт, ки њамдиёра-

Умар АКРАМ, нобиѓаи мусиќїшон Умар Акрам дар мусиќї сазовори љоизаибузурги љањонї - "Грамофони тиллої" гарди-дааст. Ин як хабари раъдборе буд бароям, бад- он соне, ки гўё тољике дар сафинаи кайњон бамоњ парвоз кардааст. Воќеан, ба дили аврупо-иёни дорои зењни баланди мусиќї роњ ёфтанияк шарќии сарсони махмасаи рўзгори тира,корест нињоят душвор. Аммо ин хабар боястимояи ифтихори мо низ бошад, зеро тољике азХуросони Бузург дилњои мардуми босалиќаиАврупоро дарёфтааст ва навои осмонро багўши заминиён мерасонад.

Умар Акрам дар Нию Йорк ба дунё ома-да, дар он љо ба воя расидааст. Падараш, киба њайси дипломат дар кишвари амрикоињокор мекардааст, пас аз рў задани ошўбњо вабеназмињои инќилобњои аблањона ба мењанашбарнагашта, барои ба воя расондани фарзан-дон, Амрикои осударо маъво пазируфтааст.Љолиб он буд, ки ба њангоми гуфтушунуфтивай бо Халили Роѓиб, ба василаи Skype(Скайп), Умар бо як забони шевои порсї суњ-бат мекард ва ба пурсиш пиромуни "чї сабаб-гор шуда, ки дар Амрико ба воя расида, ново-баста аз тањсилоти ибтидоиву олиро бо забо-ни англисї њосил кардан, суханрониат бо за-

бони порсї аз як тањсилкардаи Афѓонистонболотар аст?", посух дод, ки дар хона танњобо порсї гап мезананд ва њаргиз забони дига-реро ба забони падару модари худ тарљењ на-медињанд. Эй кош, тољикони Тољикистон низба забони порсї чунин арљгузор мебуданд.

Барои Умар Акрам љањони Шарќ ваљањони Ѓарб наздик ва фањмиданист ва индонистањои хешро мекўшад дар оњангњои му-сиќиаш љой дињад. Аз нигоњи услубї мусиќииў ба услуби new age (классики муосири авру-пої) рост меояд, аммо новобаста бар ин дароњангњои ў табъу таъми эрониву тољикї эњсосмегардад. Умар Акрам албоми севуми худроберун оварда, оркестрашро дар баробарињунармандони баландпояи љањонї навозанда-гони фортепиано, ѓижжаку алт, гитор, вилон-чел, най, саксафону клорнет, таблнавозонурубобнавози афѓонистонї њамроњї мекунанд.

Мо ба ин њотифи оњангњои осмонї орзўмекунем, ки сараш сабз бошаду дилаш шод-мон!

Парасторони мусиќии баланд ба эљоди-ёти ин нобиѓаи худодод метавонанд аз роњипайвастан ба Youtube (Ютуб) дастрасї доштабошанд.

“Нигоњ”, ЧОРШАНБЕ№3 (231) 10. 04. 2013 7БО АЌЛУ ЊУШ

"Нони дањони мо дарРусия аст, наТољикистон"

Ба гуфти Парвиз, он шаб њудуди 160нафарро аз Маскав баргардониданд,аммо Абдулло Ќодирї, сухангўйи Хада-моти муњољирати Тољикистон (ХМТ) ба"Нигоњ" теъдоди онњоеро, ки бо Парвизбаргаштанд, 20 нафар хонд:

- Онњое, ки 30 март баргардонида шу-данд, дар бораи љойи сафар карданашонмаълумоти кофї ва санади иљозаи корнадоштанд. Бо онњо намояндаи Русия дарњамон фурудгоњ њамсўњбат шудааст. Ќону-нњои будубошро њам надонистаанд. Инмаълумоте аст, ки намояндагии мо аз ма-ќомоти Маскав доир ба ихрољи 20 муњо-љир дастрас кард.

Бино ба иттилои ХМТ, айни њол 94муњољири тољик дар боздоштгоњи муваќ-ќатии Маскав ќарор дошта, будубоши рас-мии онњо санљиш мешавад. Агар санадирасмии иљозаи кор будубоши ќонунї дош-та бошанд, дубора ба мањали зист ва љои

Сутуни ќарздор Муњољирони кории тољик мегўянд, баъди имзои Созишномаи Пойгоњи 201, хоса аз соли нав ба ин сў, дарќонунњои Русия таѓийрот ворид шуда, кору зиндагї дар ин кишвар вазнин шуда истодаасту тољик беќадртар...

Мењрафзуни АБДУЛЛОЊ

корашон баргардонида мешаванд, аммоагар ин њамаро надоранд, ба муњлати панљсол ихрољ (депортатсия) хоњанд шуд.

Парвиз 19 сол дорад ва њоло роњњоидигари бозгашт ба муњољиратро мељўяд,зеро ба гуфти вай модараш бемор ва ба-рои муолиљаи вай маблаѓ даркор аст."Нони дањони мо дар Русия аст, на Тољи-кистон", -мегўяд ў.

"Як копейка ќарздор?Вуруд манъ аст!"

Муњољирони кории тољик мегўянд,баъди имзои Созишномаи Пойгоњи 201њам, хоса аз соли нав ба ин сў, дар ќону-нњои Русия таѓийрот ворид шуда, кору зин-дагї дар ин кишвар вазнин шуда истода-аст. Акнун њар муњољире, ки њадди аќал якдирам ё як рубли русї аз њаќи истифодаителефони мобил ќарздор аст, барои сесол (!) њуќуќи ворид шудан ба Русияронадорад, илова бар ин љарима мешавад.Яке дигар аз талаботи ќонун дар бораишањрвандони хориљї манъи сигоркашїбаъди соати 22.00 шаб дар љойњои љамъ-

иятї мебошад. Баъди љарима шудан агарсигоркаш муддати як моњ љаримаро насу-порад, ному насаби вай ба Бонки хаба-рии интернетии ин кишвар ворид меша-вад ва бо њар роње набошад, њоњ њавої вахоњ роњи оњан ворид шуданаш ба мудда-ти 3 сол манъ аст. Агар пештар муњољирба Русия меомаду ѓайриќонунї фаъоли-ят мекард, ё сабти ном надошт, боздоштмешуд, баъдан аз консулгарї маълумот-нома (справка)-и бозгашт ба ватан меги-рифт. Вале баъди чанде боз бармегашт.Њоло дигар вуруд ба муњлати 3 сол манъмешавад.

Таѓйиротњои путинїва хобњои рањмонї

Њамаи ин таѓйирот дар њоле роњан-дозї шудаанд, ки имрўз Њукумати Тољики-стон аз 15 рўз дароз шудани муњлати саб-ти номи шањрвандонаш дар Русия, ба ис-тилоњ, дар куртааш намеѓунљад. Аммошарики стратегї ба њар васила вазъи му-њољирони тољикро харобтар мекунад.

Абдулло Давлатов, роњбари Иттињо-дияи тољикони Русия мегўяд, ваќте таѓий-ротњои путинї сар шуд, дар Душанбе хо-бњои рањмонї медиданд, њељ вокунишенакарданд ва акнун, ки кор гузаштааст,сабаб мепурсанд:

- Сабаби ихрољи шањрвандони Тољи-кистон талаботи нави ќонунгузори Русиямебошад, ки соли гузашта ворид шуданд.Ин таѓйирот аз аввали имсол амалї ме-шаванд. Дар сањифањои дастраси интер-нетї навиштам ва аз рўзноманигорон ил-тимос доштам, ки ба њамватанон иттилоъдињанд. Афсўс, ки на сохторњои муваззафва на рўзноманигорони Тољикистон ба инмасъала таваљљуњ надоранд, дар њоле кимушкилоти сангин дар пеш аст. Яъне баъ-дан, муњољире, ки бо ягон айби маъмурї,масалан, вайрон кардани ќоидаи роњ ё

майнушї ва ё тамокукашї баъди соати22.00 дар љои љамъиятї муљозот шавадудар муддати 1 моњ љарима насупорад, 3сол њуќуќи ворид шудан ба Русияро надо-рад. Таѓйироти дигар њам њастанд, ки љузъїбуда, аксарияти кулли муњољирон аз онхабар надоранд. Ин бехабарї боисиошуфтагињо ва ихрољ шуда истодааст.

"Муњољирон њам айбдоранд"

Масъули Хадамоти муњољират Аб-дулло Ќодирї мегўяд, 11 сохтори давла-тии Русия маълумот дар бораи шањрван-дони хориљиро дар Бонки хабарии интер-нетї тањия месозанд:

- Мо борњо пешакї шањрвандонроогоњ кардем, ки ќонун дар Русия дигаршудааст. Њатто дар фурудгоњњо бюллете-нњо мондем. Аммо шањрвандон эътиборнамедињанд. Аксари њолат шиносномаихудро дар санљиши онлайнї њангоми ха-ридории чипта намегузаронанд ва аз инљо ба роњат парвоз мекунанд. Аммо њолодар Русия њар як шањрванд аз системаииттилотии фурудгоњњо мегузарад. Њамин20 нафар њам эњтимол ин љо фањмиданд,ки агар аз системаи онлайнї гузаранд, баонњо чипта фурўхта намешавад. Онњомедонистанд, ки вурудашон манъ аст ёќарздоранд аз телефон.

Чанде ќабл Фурудгоњи байналмила-лии Душанбе иттилоъ дод, ки бино бамаълумоти Системаи иттилоотии навифурудгоњ, таќрибан њар 15-умин муњољи-ри корї њуќуќи ворид шудан ба Русияронадорад. Њар яки онњо пеш аз харидориичипта дар бораи манъ будани вурудашонба Русия огоњ шудаанд.

Бино ба иттилои ХМТ, аз хизматра-сонии шуъбаи мазкур дар соли гузашта15027 мусофир истифода намуданд ва азин шумора 1029 нафар манъ будани ву-руд ба ќаламрави Русияро барои худ ош-кор карданд.

Аммо суол ин љост, ки чаро њукуматиТољикистон огоњона аз таѓийрот њангомибаррасии Созишномаи пойгоњи 201 - иРусия аз онњо лаб во накардааст? Агарартиши 1,1 - миллионаи (тибќи маълумо-ти ФМС ФР) муњољирон сутуни суботунекуањволии кишвар њастанд (3,6 милли-ард доллар танњо тавассути бонкњо ), на-ход барои чанд дирам ё рубл ќарздорї азтелефони мобилї барои се сол ихрољ ша-ванду як миллату як давлат хомўш ниши-нанд?

20 муњољири кории тољик аз фурудгоњи Внуковои шањри Маскав ба ватан бозпас гардонида шуданд. Ин муњољирон аз сехатсайри Душанбе - Маскав, ба истилоњ, гулчин шуда, баъди чанд соати фуруд омадан дубора ба Тољикистон фиристодашуданд.Парвиз Назаров, як тан аз онњо ба "Нигоњ" гуфт, 29-уми март аз Тољикистон се хатсайр ба Внуково фуруд омад ва аз њаряки он муњољирон људо карда шуда, баъди чанд соати нигањдорї дар камерањои алоњида шабона бо хатсайри Внуково -Душанбе баргардонида шуданд.Парвиз мегўяд, дар байни шиносномањои онњо санадеро монданд, ки онро дар Фурудгоњи Душанбе гирифтанд:- Ваќте билет ва шиносномањои моро њангоми ворид шудан ба Фурудгоњ аз ќайд мегузарониданд, дар компютер номи манбаромад. Аммо њадафи онњоро нафањмидам. Баъд маълум шуд, ки дар шиносномаи чанд шањрвандони Тољикистон мўњриихрољ то се солро заданд. Моро ба хатсайри Душанбе - Внуково шинонданд. Дар фурудгоњи Душанбе ба мо гуфтанд, кишуморо бе билет фиристоданд, шиносномањоятонро супоред, баъд 200 - долларї оварда гиред. Аммо мо норозигїкардем, ки "болои сўхта - намакоб" боз шумо аз мо пул талаб мекунед? Ман ба 700 доллар билет харида будам...

“Нигоњ”, ЧОРШАНБЕ№3 (231) 10. 04. 20138 МАЃЗИ ДАРД

- Маќомот аз тамоми василањо, азљумла минбари масљид талош дорад, кињузури ЊНИТ-ро дар назари мардум ноза-рур бинамояд. Мунтањо ба як амалиёте, кидар матбуот "антинањзатї" унвон гирифтсуръати бештар дода мешавад. Дар чуниншароит ЊНИТ ва хоса раиси он худро чїтавр эњсос мекунад? Омодагї ба интихо-боти президентї чї тавр аст?

- Ба номи Худованди бахшанда ва мењ-рубон. Ин амалњо аз хеле ќабл барои њама маъ-лум шудааст ва дигар гапи наве нестанд. Фаќатшиддат ва доираи фарогириашон бештар шу-дааст ва хатар он аст, ки ќисме аз ќишри рўњо-ниятро њам ба ин фитна кашонида истодаанд.

Албатта њама гуна фитна дар љомеа ха-тарнок аст, мисли фитна байни мањалњо, ќав-мњо, љараёнњои фикриву сиёсї, њатто мислифитнаи ќўњнаи динї-дунявї ва ѓ. Вале, хатар-бортарин фитнаи динї аст ва њар касе онророњандозї карда истодааст, бидонад, ки бо оташбозї мекунад. Миллат як бор инро аз сар гуза-ронд. Дуруст, ки љанги шањрвандиро бегонагонтарњрезї карданд, вале фитна байни мардумаз људоиандозињо ва тафриќањо байни пешво-ёни динї дар як минтаќа сар шуд. Имрўз оннафарњо дар маъракањо пањлуи њам мешинандва њатто дар њамин маъракаи зиддинањзатї њамшарикашон кардаанд. Вале чї мусибатеро инфитнаандозињо сари миллат овард?

Хатар њам дар њамин аст, ки боз њамонуслуб ва њатто њамон шахсњо ба кор рафтаистодаанд. Агар кадом як ифротгаро, чи динїва чи дунявї ё душмани дин ин фитнаро байнимусалмонон андозад мо чандон нигарон не-стем, чун табиї менамояд, вале дареѓо, ки "њарон чї кард, бо мо ошно кард".

Ихтилофандозї, сиёњ кардани якдигар напеши Худованд ва на пеши мардум њељ далелебарои худсафедкунї надорад. Агар њазор да-лел биёранд, ки ин корро мо ба хотири динумазњаб ва сулњу субот карда истодаем, чуно-не, ки эълон мекунанд, фоида надорад. Зеро,ихтилоф ва фитна хама ваќт дар њама љо ман-фур аст ва мардум онро бад хоњанд шинохт.Дигар далели он бузургоне њам ќабул нест, кимегўянд моро бифањмед, илоље надорем ѓайрињамон коѓазњоро хондану гуфтан. Шояд замо-не ин далел бошад, агар хатари љонї вуљуд до-рад. Вале, њоло киро барои танќид накарданиНањзат ё дигар пешвоёни динї зиндон карда-анд, ё худое накарда, азоб додаанд, ки узр дош-та бошанд? Њадди аксари зарар ин дур карданичунин домуллоњо аз минбари масљидњост. Вале,суоли асосї ин аст ки ин "дуршудагон" мислиЭшони Нуриддин, Њољї Мирзо, Домулло Абду-рањими Ќазоќонї ва дигарон обрўяшон байнимардум ва љойгоњашон пеши Парвардигор поинрафт ё боло?

Мо ин масъаларо љиддї гирифтаем, валењикмат инро талаб мекунад, ки агар тарафеиштибоњ кард, тарафи дигар набояд онро так-рор кунад. Чун масъала танњо масъалаи На-њзату чанд домуллову чанд мансабдор нест.Шояд њамин аст, ки љаласаи Раёсати ОлииЊНИТ ин дафъа осон нагузашт ва бахусус на-мояндањои минтаќањо сахт нигарон будандуталаби иќдомњои љиддї ва возењро карданд.Масъалагузории онњо њам дуруст аст, ки чаробояд факат мо гузашту сабр кунем ва дигаронпарвои суботу амниятро надошта бошанд? Њарчї бихоњанд бигўянд ва бикунанд? Чаро мо на-гўем ва љавоб надињем? Вале масъала танњомасъалаи як њизб ё чанд фитнаандози мансаб-дору бемансаб нест. Масъала будан ё набуда-ни миллат аст, суботу оромиши доимї ё њараљумараљи бепоён мисли Афѓонистон аст. Мо њамаАфѓонистонро мисол меорему доим такрормекунем, ки бояд кишвари мо Афѓонистонидуюм нашавад. Дуруст, вале чаро ибрат наме-гирем аз иштибоњоти бародарони афѓонамон?

Агар Наљибулло медонист, ки Толибон боАфѓонистону худаш чї мекунанд, устод Раб-бониву Ањмадшоњ Масъуд ва дигар неруњоиисломиву миллиро њеч гоњ душман намедонист.Вале, такя ба кишварњои дигар, ѓуруру худбо-варии беандоза ба худу як идда аз тамаллуќко-рони атрофаш ва муњимтар аз њама, беэъти-ної ба арзишњои милливу мазњабї ба сари мил-латашу худаш фољиъаро овард.

Бо ин сиесатњои ѓалат ва саркўб карданинеруњои муътадили динї ва дунявї майдонробарои кї васеъ карда истодаанд? Барои толи-бони мањаллї ва касоне, ки на ањли мантиќ ха-станду на ањли гуфтугў. Шояд баъзењо фикркунанд, ки ин њама воњима асту эњтимолњоизаъиф? Худо кунад, ки њамин тавр бошад, валеафсус, ки ин тавр нест. Њоло дањсолањо бахсхоњем кард, ки чаро дар кишварњои арабии тодирўз орому зоњиран мутараќќї ин њодисањорух дод ва чаро Сурия инак ба дасти неруњоивоќеан ифротї меафтад? Дигар фоида надо-рад тањлилњо, ки айби Башшор аст ё мухоли-финаш. Факт он аст, ки аз дасти њар ду рафтаистодааст ин кишвар ва оќибати кибру ѓурур вагурехтан аз гуфтугў њамин аст. Шояд ваќти ди-

гар дар ин бора муфассалтар бигўем, валењоло њаминро метавон гуфт, ки Нањзат бо ши-нохти комили вазъият ва сарчашмаи ин њамафитна ва фишорњо пеш рафта истодааст. Вазарурати будан ё набудани Нањзатро худи на-њзатињо ва миллат муайян мекунанд, на касидигар.

Оќибати ин амалиётњо њам њамон меша-вад, ки то имрўз шудааст, шикасти фитнаандо-зон ва боќї мондани миллат бо неруњои мар-думї. Ин вазъият њам дар барномањои интихо-ботии мо таѓйироти љиддие ворид нахоњанд кардва њоло њам чизи наве барои илова дар инмавзўъ надорем. Вале, љаласаи ахири Расатиолии њизби мо нишон дод, ки эътимоди масъу-

Маљлиси намояндагон лоињаи ислоњшударо азнав пешнињод кунем ва шояд чунин њам ша-вад. Зеро, ќарори Шўрои сиёии њизб вуљуд до-рад ва вакилони њизбро вазифадор кардааст,ки ин лоињаро аз нав пешнињод намоянд, ново-баста аз он ки парлумон ќабул мекунад ё не.Мо расман ба парлумон пешниход мекунем,чун механизм њамин аст, вале вобаста ба онаст, ки њукумат чї мегўяд.

-Назаратон чї аст? Аз ин тарњи ќонункадоме аз пешнињодњо имкон дорад ќабулшавад?

- Шумораи пешнињодњоро ихтисор хоњемкард, танњо њамонро мемонем, ки намояндаго-ни њизбњои сиёсї дар комиссияњои участкавииинтихоботї ворид карда шаванд.

-Барои љомеаи кишвар чанд нукта азсўњбатњои расонаии шумо норўшан аст. Азљумла ин ки шумо бо кадоме аз ањзоб наза-ри наздик доред, ки имкон медињад бо онтањти як Эътилоф вориди сабќати интихо-боти президентї бишавед?

- Назари мо хеле рўшан аст, мо бо кадомњизб ё шахсият танњо ба хотири номаш ё соби-ќаашу нуфузаш эътилоф барпо намекунем. Мобо андеша, фикр ва барнома эътилоф меку-нем. Њар касе, ки Тољикистони ояндаро як киш-вари озоду пешрафта, воќеан демократї ва шањ-рвандњояшро соњибкаромат дидан мехоњад,бовар дорад, ки шањрвандони ин кишвар бояддорои озодињои сиёсї, иќтисодї, динї ва иљти-мої мисли миллатњои пешрафтаи дигар бошад,шарики интихоботии мост. Вале, њар ки бигўяд,ки миллати мо њоло ба ин ислоњот омода нества ба сатње нарасидааст, ки ин миќдор озодиробарояш дод, мо аз ў фосила хоњем гирифт ваўро як сиёсатмадори асримиёнагии карахт ме-донем, агарчи дар номи њизбаш дањ маротибакалимаи демократия, ислом ё тараќќиёт навиш-та бошад. Пас, ин шахс ё њизб њанўз њам мил-лати моро нашинохтааст ва миллатро садсо-лањои дигар ѓуломтабиату саркўбшуда диданмехоњад. Ба назари мо, миллати тољик сазово-ри ояндаи бењтар аст ва њељ касе набояд боло-яш дигар идеологияеро, динеро, љањонбиниерова њукуматеро тањмил намояд.

- Ин њарфи шумо, ки њатто бо ЊХДТимкон дорад ЊНИТ ба ин маърака якљоя би-равад, њам хандаовар ва њам тааљљубангезаст, љиддї нест. Њамин тавр не? Ин њам дарњоле, ки мањз њамин њизб мехоњад ЊНИТ азсањна мањв шавад?

- Ќисман ба саволи шумо пештар љавобдодам, ки бо њама имкони эътилоф вуљуд до-рад, агар ба он арзишњои зикргардида эътиќоддошта бошанд ва омодаи амалї кардани онњобошанд . Зоњиран, ЊХДТ алайњи њизби мо коренакардааст, агарчи аксари мансабдорони фаъ-ол дар амалиёти "антинањзат" узви ин њизбанд.Аксари роњбарони ин њизб замоне аз номи Фрон-ти халќї бо мо вориди низоъ шуда буданд, валеманфиатњои миллї, арзишњои муштарак мороводор кард, ки бо њам бошем ва роњи њамкори-ро пеш бигирем. Агар њамин фишорњоро канорбигзорем, мо дигар мушкилии љиддие надорем.

Танњо мемонад, ки барои ояндаи миллатва кишвар як харитаи роњро муштарак, бо шир-кати њамаи њизбу њаракатњо ва маѓзњои "миллї"тарњрезї намоем ва бењтарин роњаш ин аст, киэлитаи имрўза ин равандро мудирият намояд.

Ин на љойи тааљљуб асту на љойи ханда. Инвоќеият мебошад. Бисёрињо мегўянд, ки нис-бати њукумати имрўза аз њад зиёд хушбин њас-тем мо ва њоло њам умед дорем, ки ислоњша-вандаанд. На танњо умедворем, ки ислоњша-вандаанд, бояд коре кунем, ки ислоњ шаванд.Чун таќдири давлату миллат дар дасташон ме-бошад . Дуруст аст, ки бояд такдири миллатњодасти худашон бошад, на гуруњи алоњида ва тоагар миллатњо такдирашонро ба даст нагиранд,љое нахоњанд расид. Худованд њам дар кито-баш мефармояд: "Инналлоња ло юѓаййиру мобиќавмин, њатто юѓаййиру мо би анфусињим"(Худованд њоли миллатеро таѓйир нахоњад дод,то худашон њолашонро таѓйир надињанд) ваИќбол њам рубоии хубе дорад дар ин мавзўъ:

Худо он миллатеро сарварї дод,Ки таќдираш ба дасти хеш бинвишт.Ба он миллат сару коре надорад,Ки дењќонаш барои дигарон кишт.Ваќте сари вазъи кишвар ва миллат фикр

мекунем, њолати мо мусофирони њавопаймо-еро мемонад, ки халабонњояшро хоб бурдааства њавопаймо дар режими "автопилот" оромпарвоз карда истодааст. Мусофирон њам чизе-ро њис намекунанду ќисман хобанду ќисманкитоб мехонанд ё филм тамошо мекунанд. Та-нњо чанд каси огоњ медонанд, ки ќазия чист.Онњо чи кор бояд кунанд?

Агар мусофиронро бедор кунанду бифањ-монанд, вазъият бадтар мешавад, чун маълумнест, ки мардуми ба њаяљономада чї бархўрдехоњад кард. Ягона роњ, талош барои бедор кар-дани халабонњост ва ин кор бояд то он ваќтеидома кунад, ки дигар хатари афтодани њаво-паймо ё тамомшавии сўзишворї эълон меша-вад. Ин гурўњи бедор ва огоњ њам бояд ќонунипарвозро риоят намоянд ва вориди утоќи хала-бонњо бе иљозати онњо нагарданд, њам дар фик-ри наљоти њавопаймо бошанд, зеро њаёти му-софирону худашон њам дар хатар аст. Агаркишварро њавопаймо, роњбарияташро халабо-нњо, рўшанфикрон ва нухбагони миллиро њамончанд нафари огоњу бедор ва мардумро мусо-фирон бидонем, чї бояд кард?

Њама гуна тасмими яктарафа ва саросе-магї оќибати бад дорад. Агар њадаф наљотињавопаймо бошад, бояд ин гурўњи огоњу бедорбо масъулияти тамом, оромона ва љасуронакор кунад. Ва аввалин кораш бояд бедор карда-ни халабонњои пинакрафта бошад,на мусофи-рони хоболуд. Шояд ташбењи содда бошад, валевазъро њамин тавр мебинам.

-На, ташбењи љолиб аст, хоса бароидўстодорони њикояву ќиссањо, аммо чаробояд мањз шумо ва бахусус мањз "элитаиимрўза" равандњои љомеаро мудирият ку-над?! Чаро мањз шумо бояд бишинеду "ха-ритаи роњ"-ро муштарак бикашед? Шояд инбењтар ва дурусттар бошад, ки ин њамародар ихтиёри худи мардум ва миллат бигзо-ред. Чун дарвоќеъ "мудирияти имрўза"-идуќутба љомеаро хаста ва ошуфта карда-аст. Намешавад, ки бо риояи Сарќонун бар-гузории як интихоботи шаффофро таъминкард, то мардум битавонад худ ќисматаш-ро муаайян созад? Ин кор дигар зањмати"ислоњсозї" -ро њам бартараф хоњад кард.Чї гуфтед?

- Ин масъулияти элита њаст, ки мушки-

Агар Нањибулло медонист,ки Толибон бо Афѓонистону ху-даш чї мекунанд, устод Раб-бониву Ањмадшоњ Масъуд вадигар неруњои исломиву мил-лиро њечгоњ душман намедо-нист. Вале, такя ба кишварњоидигар, ѓурурухудбовариибеан-дозабахудуякиддаазтамаллуќ-к о р о н и а т р о ф а ш в а м у -њимтаразњама, беэътиної баарзишњои милливу мазњабї басари миллаташу худаш фоњиъа

Барои сањфаи 1 МуњиддинКабирї: Кишвар даррежими-

Агар Наљибулломедонист, ки Толибонбо Афѓонистонухудаш чї мекунанд,устод РаббонивуАњмадшоњ Масъуд вадигар неруњоиисломиву миллиро њечгоњ душманнамедонист. Вале такяба кишварњои дигар,ѓуруру худбовариибеандоза ба худу якидда азтамаллуќкорониатрофаш ва муњимтараз њама, беэътиної баарзишњои милливумазњабї ба саримиллаташу худашфољиа овард.

«

лини мо ба њукумат њамчун шарики сулњ вавањдат, њамчун тарафе, ки дасти њамдигаррофишурдему якдигарро бахшидему бовар кар-дем, ба поёнтарин сатњи худ расидааст. Эњти-мол дорад њукумат њам нисбати мо чунин фикрдошта бошад, вагарна ин рафторњоро нисбатимо намекард. Агар инро эътироф накунем, пасхудро фиреб додаем ва дурўѓ мегўем.

-Бубинед, ин навбат њукумат лоињаипешнињодии вакилони ЊНИТ-ро љињати таѓй-ирот ба ќонуни интихоботи президент батаври ќатъї барнагардонида ва барои боз-бинї ва бо шароити пешнињоди такрорї пасгардонд. Чаро чунин бархурд кард? Дарњоле, ки метавонист комилан баргардонад?

- Лоињаи моро гардониданд ва намехос-там дар ин мавзўъ бо вакилони маљлис воридибањс шавем. Чун аз онњо чизе вобаста нест дарин масоил ва инро худашон њам медонанд. Инњаќи мост, ки бо назардошти мулоњизањои Шўрои

“Нигоњ”, ЧОРШАНБЕ№3 (231) 10. 04. 2013 9МУЊОВАРА

лотро пеш аз дигарон шиносої кунад ва роњињалро биљўяд. Манзурам аз элита танњо ман-сабдорон нестанд, чун ќисме аз онњоро асланнаметавон элита њам номид. Элитаи љомеарўшанфикронанд, чи дар њокимият бошанд, чиберун аз он. Масъалаи интихоботи шаффофва раъйи воќеии мардум љои бањс надорад, беин ягон "харитаи роњ" ва консенсуси љамъиятїмаънї надорад. Сухан сари он аст, ки чї гунашароитро барои интихоби шаффофи миллатмуњайё кунем. Миллат ба умед аст, ки элитадорад, њукумат дорад, њизбњои сиёсиву рўзно-манигору дањњо созмону иттињодияњои касбїдорад. Барои њамин мехоњад думболи зинда-гии рўзмараи худаш бошад ва њар чанд солбиёяду як маротиба раъйашро бидињад ва бо-вар дошта бошад, ки он овозаш хиёнат нахо-њад шуд. Боќї масоилро бояд ќишри рўшан-фикр даври њам љамъ шаванду ба намояндагїаз миллат машварат кунанд. Агар рўшанфик-рон тавони ислоњи њокимиятро надошта бо-шанд, њокимият онхоро "ислоњ" хоњад кард вато имрўз ин корро карда истодааст.

- Мефањмам, ки статус-квои имрўза бахелењо маќбул аст, аммо ин бањси дигар аст.Албатта ЊХДТ номзади худро муайян вањатто яку ним соли пеш аз замони баргузо-рии интихобот эълон кард. Ба ин василаба номзадњои дигар аз доирањои њукуматїфањмонда шуд, ки барои онњо дар ин киштїљой нест. Акнун шумо изњор доштед, ки боЊХДТ низ метавон дар як Эътилоф воридикорзор шуд, пас, ЊНИТ аз номзади ЊХДТљонибдорї ва онро таблиѓ хоњад кард ё чї?

- Мо андеша ва барномаро таблиѓ меку-нем, на шахсро. Чаро шумо исрор мекунед, киНањзат њатман номзади ЊХДТ-ро пуштибонї ватаблиѓ хоњад кард? Ё њатман бо њамин њизбэътилоф хоњад кард? Мутмаин бошед, њар тас-миме, ки дар нињояти кор бигирем, бо камолишаффофият ва сидќ бо интихобкунанда вамардум рафтор хоњем кард. Чаро номзад пеш-нињод кардем ё накардем, чаро аз номзади ЊХДТпуштибонї кардем ё накардем ва њама чароњоидигар љавоб доранд. Сиёсати мо ин аст, ки бомиллат бояд шаффоф ва самимона рафторкард ва миллат худаш мефањмад, дарк меку-над тасмимњоро.

-Мефањмед, ки ин њарфњо дуруст баасл ва усули меъёри мардумсолорї ё де-мократия мутобиќ нестанд? ЊХДТ нафаре-ро пешнињод кардааст, ки инак беш аз бистсол аст зимоми ќудратро дар ихтиёр до-рад. Дар бораи дастовард ва камбудњои ин20 сол чизе намегўем, чун он чї айён аст,њољати баён надорад. Вале ваќте шумо ме-донед, ки ЊХДТ шахси довталаби ин маќом-ро нав карданї нест, пас, чї тур шумо бозњам омодаи эътилоф бо ЊХДТ мешавед?Яъне шумо ба хотири кадом як интизориа-тон мехоњед њамин авзоъ, ки њоло ќоим аст,бимонад? Ё ин ки шумо дар сурате розїмешавед, ки ЊХДТ нафари дигарро номза-ди курсии олї созад?

- Агар гуфтањои ќаблї ва имрўзаи мо бамеъёрњои мардумсолорї мутобиќ нестанд, пас,мову шумо дар шинохти мардумсолорї ва ас-лњои он ихтилофи назар дорем ва ин худ яке азнишонањои демократия аст. Ба шарте, ки наза-ри якдигарро эњтиром дошта бошем. Ин муш-

килии ЊХДТ мебошад, ки номзадаш кї аст вачанд сол роњбарї кардааст. Барои мо муњимон аст, ки оё аз рўйи ќонунгузории кишвар инљоиз аст ё не? Агар љоиз бошад, дигар пањлуњоифарњангиву маънавии масъаларо бояд ба дўшихуди номзад ва њизбаш монд. Чун барои ќисметўлонї нишастан дар як мансаби давлатї му-холиф ба усулњои фарњангии худаш мебошад,барои дигаре ин як амри маъмулист. Мо боядќонунро асос бидонем. Тасмимро дар бораиэътилоф дар Нањзат як кас намегирад, ки бокасе эътилоф кунад ё не. Чунин масъалањоиљиддї дар ихтиёри Шўро ва Раёсати Олї мебо-шанд. Мо таљрибаи эътилофњоро дорем ва пањ-луњои мусбату манфии онро хуб омўхтаем.Даъвои онро њам надорем, ки дигарон ба мониёз доранд. Назари мо ин аст, ки мо њама баякдигар ниёз дорем, баробар ва якранг. Касеагар худро бениёз бидонад аз кўмаки дигарон,гирифтори ѓурур ва кибр аст, ки аксари давлат-мардону сиёсатмадоронро ќурбон кардааст.

-Ањзоби мухолиф аз имкони пешни-њоди номзади воњид њарф мезананд, валеба назар мерасад, ки ин њарфњо љиддї не-станду ду њизби мухолифи њукумат ЊНИТва ЊСДТ дар алоњидагї "бозї" карданианд.Дуруст њамон чизеро, ки албатта њизбињоким мехоњад. Чаро то њоло мавзўи ном-зади воњидро натавонистаед њал кунед? Ёзарурати номзади воњид нест?

- Мо эътилофро бењтар медонем аз танњорафтан дар интихобот. Барои њамин, борњо гуф-тем, ки бояд сари арзишњо ва дидгоњњои муш-тарак ба тавофуќ бирасем, ќабл аз ташкилињама гуна эътилоф. Эътилоф набояд зидди касеё њизбе бошад, он бояд атрофи арзишњо ва бар-номањо бошад. Мо то њол бо касе дар мавзўиномзади ягона сўњбат накардаем, ки муттањамба њал накардани мушкили номзади ягона ша-вем. Ва ин кори осон њам нест, ки дар як ё дунишаст њал шавад. Назари мо ин аст, ки боядмайдонро васеътар гирифт ва эњтимоли беш-тари номзадњоро баррасї кард. Набояд атро-фи танњо чанд номи матрањ дар матбуот сўњбаткард. Зиёданд њоло касоне, ки њарфи нињоиихудро нагуфтаанд. Ба таъбири шоир:

То мард сухан нагуфта бошад,Айбу њунараш нуњуфта бошад... -Њоло як њизби нав бо роњбарии Зайд

Саидов, соњибкори комгор ва соњибном,ки дар гузашта дар Њукумати Тољикистонкурсии Вазорати саноати сабукро чандинсол бар ўњда дошт, азми сањнаорої дорад.Назари шумо ба он чи тур аст? "Тољикисто-ни нав"-ро сабт мекунанд?

-Барои дўстам Зайд Саид барор мехо-њам. Дўстии мо дерина ва аз солњои љавонїоѓоз шудааст ва бо вуљуди ихтилофи назарњодар баъзе масоили сиёсї побарљост. Ин тас-мими ў ва њамроњонаш аст, вале самимонамегўям, агар аз ман машварат мепурсид, њам-чун дўст мегуфтамаш, ки ин корро то анљомиинтихобот накунад. На ба хотири он ки ба мо ёкаси дигар халал мерасонад, балки эњтимолисабт нашудани њизб то интихобот зиёдтар аст.Ваќт шояд чандон муносиб набуд. Вале бароиљасорати шањрвандї ба ў ва њамроњонаш эњти-ром бояд ќоил шуд. Чанд рўз пеш аз эълон дармаросиме вохўрдем, шояд дар њузури дигармењмонон дар ин мавзўъ сўњбат карданро за-

рур надонист. Дигар барояшон барор мехоњамва умед дорам, ки барои кашида гирифтаниэлекторати њизби мо талош нахоњанд кард.

-Яъне њамчунин имкон вуљуд дорад,ки бо вориди сањнаи сиёсат шудани љано-би Зайд Саидов суботи пойгоњи иљтимоиињизби шумо осебпазир бишавад?

- Аз баёния ва суњбатхои аввали ин гуруњмаълум аст, ки амбитсия ва даъвоњои баланддоранд ва инсофан бояд гуфт, ки ин даъвоњобеасос њам нестанд. Командаи эълоншудаметавонад нафарони дигареро њам љалб кунад,ки дигар њизбњо натавонистанд онњоро бигунљ-онанд. Агар ин њизб сабти ном шавад ва фаъолбошад, таќрибан аз њама њизбњо ќисме аз элек-торатро мегирад, бо фоизњои гуногун. Шоядњизби мо камтарин осебро бинад, зеро электо-рати мо собит аст. Ваќте ки њизбњои аграрї ваислоњоти иќтисодї ба майдон омаданд, пой-гоњи иљтимоии мо осеб надид, баръакс аз њисо-би њизби њоким ва њизби коммунистї ба онњоовоз рафт. Ѓолибан њамин њолат такрор хоњадшуд. Баъдан, бояд дид, ки болои кадом ќишр инњизби нав кор хоњад кард.

- Аз назари шумо њоло кињо (метаво-нед исми чанд нафарро бибаред) метаво-нанд, ки номзади шоиста ба раёсати љумњ-урї бошанд?

-Зиёданд номзадњои шоиста. Чи аз кад-рњои пешина ва чи нав. То њол номи касеронагирифтаам ва намегирам, ваќт нишон меди-њад, ки кї сазовор аст.

-Аммо хелењо бар ин бовар ва аќида-анд, ки кондиди бењтарин љаноби Муњид-дин Кабирї аст. Њамчунин љуръатро доред,ки ин масъулиятро бар ўњда бигиред? Яънеагар њизб водор кард, омодаед барои ма-ќоми олии кишвар мубориза баред?

-Ин масъала васеътар аз масъалаи љуръ-ат аст. Аз масъули ягона њизби оппозитсиониимазњабї ва он њам дар чунин минтаќаи печи-даи душвор мисли Осиёи Марказї пурсидан,ки оё љуръати номзад шуданро дорад ё не, њаддиаќал аљиб менамояд. Раиси њизб не, њатто якузви одии мо агар чунин љуръатро надоштабошад, нањзатї нест. Ин љуръатро дорад, кихудро бо вуљуди ин њама фишорњо ва тўњма-тњои дохиливу хориљї ба ин њизб васл карда-аст. Сиёсатмадоре, ки дар сатњи миллат фикрмекунад, бояд масоилро аз марзњои њизб ва-сеътар бинад, минтаќа ва љањонро бияндешад.Агар назараш ба ин њад бошад, ки аз мансабипрезидентї он тарафро набинад, ин љуръат нест.Љуръат њамон аст, ки ин имконро дорад, валеба хотири миллату кишвараш ва манфиатњоимардум аз ин имконият даст мекашад. Њамачизро бояд дар тарозуи манфиатњои миллат вадавлат баркашид. Агар ќавитарин номзад њамбошам, вале ин манфиатњо таќозо кунанд, кидаст бикашам, ин љуръатро, иншоаллоњ, до-рам. Бовар дорам, ки бародарону хоњарони на-њзатї далелњои моро хоњанд пазируфт, ки чаробояд номзад набошам.

-Бо ин њол идомаи танишњо ва рўёр-ўињои њукумат ва ЊНИТ бо чї меанљомад?Чї назар доред, хатми амалиёти "антинањ-зат" чї хоњад буд?

- Ба гуфтаи шоир:Чароѓеро, ки эзид барфурўзад,Њар он кас пуф кунад, ришаш бисўзад... Худованд доност ва танњо Ў медонад, ки

чї мешавад оќибати ин корњо. Вале аќли ба-шарї ва таљрибаи инсонї инро мегўяд, ки маъ-мулан натиљаи акс медињад. Дар Раёсати Олїаз мањалњо гузориш доданд, ки шуморе аз љаво-нон ба нишонаи эътироз аз рафтори маќомотва суханронии баъзењо алайњи мо пас аз њамонмаљлисњо узви њизб шудаанд. Намедонем, азин њолат хурсанд шавем ё не. Нањзат аз инсахттар рўзњоро њам дидааст ва њар марњалаидушвор худ як мактаби худсозї будааст бароимо. Он чизе, ки мушоњида кардем дар љаласаиохири Раёсати Олї, оромиши комил, итминонихотир ва устувории бародарону хоњарон буд.Баръакс, аз асабоният ва изтироби масъулиндар мањалњо суњбат мекарданд. Њатто гуфташуд, ки масъулин дар мањалњо тамоми масъа-лањои дигари давлатдорї, кишту кор, муборизабо љинояткорї, нашъамандї ва њалли мушки-лоти мактабу маорифро канор гузошта, танхомашѓули њамин масъалањои мањдуд шудаанд.Вазифаи мо - дода нашудан ба ин фитнањо вато њадди имкон дур гирифтани худ аз њолатњоипровакатсионї аст. Намедонам, дар сатњи боломедонанд ё не, доирањое бо душман тароши-дани ЊНИТ дар чашми њокимият ба онњо хид-мати хирсона карда истодааст. Ин ба он маънїнест, ки мо њамаи масъулиятро ба дўши ким-кадом доираи номаълум партофтанием ва роњ-барияти кишварро сафед карданї бошем. Агариштибоњњо идома ёбанд, ё Худо накарда, иш-тибоњи љиддитаре рух бидихад, дигар кї бовармекунад, ки ин амалњо супориш аз боло нест?Бадтарин њолат барои як роњбар ин аст, ки эъти-моду боварии шањрвандонашро аз даст биди-њад ва мо намехоњем, ки ин кор дар кишваримо сурат бигирад.

Бо истифода аз ин фурсат, ба аъзо ватарафдорони Нањзат ва умуман, мардуми пур-сабру ботањаммули кишвар гуфтаниям, ки дарњама њолат суботу оромиш ва манфиатњоимиллату давлатро болотар аз њама бидонанд.Ба фитнаву дасисаи фурсатталабон ва иѓво-андозон дода нашаванд, зеро баъзењо мехо-њанд як бори дигар бо номи дин ва бо иштирокидиндорон вазъро ноором созанд, то боз дањсо-лањои дигар мову шумо дар пайи шустани индоѓњо бошем.

Як бор ин корро карданд ва ноогоњон тоњол мардуми диндор ва як идда аз равшанфик-ронро гунањкори он ходисахо медонанд. Њолон, ки огоњон медонанд бо наќшаи кадом киш-варњо ва бо дасти кї он фитна роњандозї шудабуд.

Биёед, иљозат надињем, ки бори дигар азэњсосоту ѓаюрии мо истифода намоянд ва фит-наи тозаро болои миллат тањмил кунанд. Боядба ин фитнагарон љавоб гуфт, вале дар чорчў-би ќонун, мантиќ, оромона ва бо риояи одобуфарњанги миллї ва исломї. Агар љое гузаштлозим бошад, ба хотири кишвару миллат вадину арзишњоямон шумо гузашт намоед. Њамонкоре , ки то имрўз кардед.

Боќї, Худованд худ шоњид аст.

Муњиддин КАБИРЇ:

РЎЊОНИЯТРО БАФИТНА КАШОНИДАИСТОДААНД...Мусоњибаи ихтисосии Абдуќаюми Ќаюмзод бо МуњиддинКабирї, вакили Мањлиси намояндагон ва раиси ЊНИТ

Њолати мо мусофиронињавопаймоеро мемонад,ки халабонњояшро хоббурдааст ва њавопаймодар режими "автопилот"ором парвоз кардаистодааст. Мусофиронњам чизеро њиснамекунанду ќисманхобанду ќисман китобмехонанд ё филм тамошомекунанд. Танњо чандкаси огоњ медонанд, киќазия чист. Онњо чи корбояд кунанд?Агар мусофиронро бедоркунанду бифањмонанд,вазъият бадтар мешавад,чун маълум нест, кимардуми бањаяљономадачї бархўрде хоњад кард.

«

“Нигоњ”, ЧОРШАНБЕ№3 (231) 10. 04. 201310 ВОКУНИШ

утаассифона, дар яке аз ин гунанавиштањо ва ё тавсияномае, киба ќалами намояндаи ањли рўњо-ният домулло МаъруфљониЭлокї дар робита ба муносибатимусулмонони кишвар бо одатњои

наврўзї омадааст, ин масъалањо хеле печдар печ, пуртаззод ва њам барои фарњангуњам барои диндориямон мушкилзой арзёбїшудааст. Гарчи муаллиф даъво мекунад, киасли масъала аввал аз муайян кардани ро-битаи ањли маљус бо ањли китоб буда ва баъдион муносибати мусулмонон бо одатњои на-врўзиро матрањ мекунад, вале аён аст, кињадафи аслї аз нигоњи эътиќоди исломї зеришубња ќарор додани оинњои наврўзї аст.Худи нашри маќола дар арафаи Иди Наврўзниз аз ин њадафи нависандаи он далолатмекунад.

Муаллифро лозим буд, ки ба љои пар-дапўш ва печ дар печ гузоштани андешањо-яш кушоду равшан масъалагузорї мена-муд, ки оё ислом суннатњо ва одатњои мар-думиро, ки ба асли он зиддият надоранд,ќабул дорад ва ё онњоро рад месозад? Агарљавоб манфї аст, пас масъалаи урф, ки дармазњаби њанафї љойгоњи муњим дорад, чїмешавад? Пас дар ин баробар боз њазоронсуннатњо ва анъаноти дигари мардумї њас-танд, ки бо онњо чї бояд кард? Он гоњ магарислом монанди боди хазонрўб њама хушкутарро мерўбад ё хайр? Агар суннатњои ном-баршуда бар усули исломї зиддият доштабошанд, пас ин зиддиятњо зиддияти љавњарїва шаръиянд ё љузъї ва чаро аз назари ула-мои гузашта дур мондаанд? Дар масъалаитабодули фарњангї, ки асли масъала он аст,чизе гуфта нашудааст. Билохира, чунин тарзимасъалагузорї барои мазњабу фарњанги мочї пайомаде метавонад дошт, бояд асоси

андеша мебуд, ки мутаассифона, чуниншеваи масъалагузорї дар маќола дида на-мешавад ва он бештар услуби инкории ас-римиёнагиро пайравї мекунад.

Муаллиф оинњо ва одатњои наврўзирозери интиќод гирифта, онњоро мансуби рас-му оинњои адёни пешина махсусан оташпа-растї ва зардуштия ќаламдод мекунад. Фа-ќат аз иддае одатњои алоњидаи он ёдоваршуда бошад њам, вале аз шеваи мулоњизава хулосабарорињояш маълум мешвад, киаслан оини ќадимаи мардуми мо љашни На-врўзро бо куллї дар назар дорад...

Дар ин љо муњимтар аз њама масъалаимуносибати ислом њамчун дини љањонї боарзишњои маданиву инсонии халќиятњои ѓай-риараб њаст. Зеро агар ислом, њамаи онњо-ро рад ва инкор мекард, худ ба як диниљањонї табдил намеёфт. Инчунин аксариодатњову суннатњо фаќат андешаи адёнипешина набуда, балки аз њаёти рўзмарраињомилони онњо берун омадаанд. Ин расмуанъанот дар доираи андешаи исломї ба худшаклу мазмуни нав гирифтаанд, ки аз саринав тафтишу поксозии онњо пайомадњои

манфиеро њам барои ислом ва њам барои инфарњангњо дорад. Чун аз нигоњи аќидатї, кидар мазњаби њанафии ањли суннат урф ќоби-ли ќабул аст, пас идомати арзишњо ва сун-натњои волои башарї чї гуна бояд сурат би-гиранд, муњимтар аз он аст, ки чї тавр онњо-ро аз байн бояд бурд. Зеро њам барои исломва њам барои маънавиёти ориёии мо масъа-лаи идомат ва табодули фарњангї масъа-лаи муњим будааст, ки он аз назари домул-лои мўњтарам дур мондааст. Дар ин борамо поинтар таваќќуф хоњем кард.

Инчунин њадафи мо аз ин навиштањоњимояи асосњо ва арзишњои динњои пешин

нест ва эњё намудани онњоро дар назар на-дорем. Балки њадаф - рўшанї андохтан бамасъалае, ки дар ин навишта, боз бештарчигил шудааст ва саргирењашро аз ин зиёд-тар гум кардааст, мебошад. Яъне масъалаиасосї ин асли диндории љомеаи мо ва муно-сибат ба арзишњову офаридањои таърихиимардумамон, ки дар марњилаи муайян бомеъёрњои исломї омезиш ёфта, ба худ ран-гу бўй ва љилои нав гирифтаанд, бояд дармаркази табодули назар бошад. Дар айнизамон дар ин љо муносибати таърихии ис-лом њамчун дини љањонї бо одатњо ва анъа-ноти фарњангии мардумони ѓайриараб, ки инанъанот ба эътиќоди вањдатпарастии онњозиддият надорад, равшан мешавад.Бо эњти-ром нисбат ба назари шахсии муаллиф арзмедорем, ки чунин масъалаи нозук ва њасос,ки дар тўли таърихи њазорсолањо идомаёфтааст, ба ин тарзи сатњї хулосабарорїнамешавад.

Аввалан, нисбат додани ид ва љашниНаврўз фаќат ба оини мазњабии оташпа-растї ё зардуштї иштибоњи љиддї аст. Инчиз мусаллам аст, ки љашни Наврўз бо рас-му оину анъаноташ таърихи зиёда аз панљњазорсола дорад. Яъне он њанўз пеш аз шак-лгирии оташпарастї њамчун оини мазњабїва пайдоиши зардуштия чун дин арзи вуљуддошт. Наврўз ин иде аз табиати инсонї буда,дар он пеш аз њама робитаи одам, табиат вакоинот ифода ёфтааст. Дар он на меъёрњова муќаррароти динњои пештара, балки ар-зишњои волои инсонї гирдоварї шудаанд.Сарчашмањои таърихї далолат бар он ме-кунанд, ки зардуштияи ибтидої низ дар ав-вал бо оинњои наврўзї мухолифат мевар-

Наврўз боислом зид нест!(Дар њошияи маќолаи домулло Маъруфљони Элокї " Маљус ањли китоб нест! Кадомодатњои наврўзиро мусулмонон набояд иљро кунанд? Нигоњ, №51, 52; 19. 03. 2013)

Наврўз ин иде аз табиати инсонї буда, дар он пеш азњама робитаи одам, табиат ва коинот ифода ёфтааст.Дар он на меъёрњо ва муќаррароти динњои пештара,балки арзишњои волои инсонї гирдоварї шудаанд.Сарчашмањои таърихї далолат бар он мекунанд, кизардуштияи ибтидої низ дар аввал бо оинњои наврўзїмухолифат меварзид, то ин ки љои онњоро бигирад.Баъдтар расмиёту оинњои худро ба он мувофиќ намуд.

«

Солњои охир дар воситањоиахбори омма доир батаносуби арзишњои миллї вадинї бањсу мунозирањоизиёде љараён мегиранд.Гарчи дар аксари онњотањлилњо ва баррасињоимунсифона љой дошта,умуман аз њам људонамудани арзишњои мардумїба ин зайл ќобили ќабулпазируфта нашуда бошадњам, дар иддае аз онњотундравиву ба ифрот рўйовардан ба назар мерасад.Њам дар тањќиќњое, киавлавият ба љанбањои миллїдода мешавад ва њам дартањќиќњое, ки меъёрњоидиниро ба дараљаи мутлаќиумумифарогир мерасонанд,чунин шеваи муносибатбараъло ба чашм мерасад.

М

14

“Нигоњ”, ЧОРШАНБЕ№3 (231) 10. 04. 2013 11СИТАМ

оњи феврали соли равонсуди ноњияи Вахш ќарорбаровард, ки 24 садякзамини наздињавлигї вахонаи истиќоматии зани

74 - сола ба фарзанди бародаришавњари мањрумаш њамчун"туњфаи мерос" бахшида шудааст.Мо дар бораи бехона карданихолаи Љаннатбї ќаблан маводењам нашр карда будем (нигаред:"Нигоњ", №5, соли 2012), аммосуди ноњияи Вахш сарфи назар азон ки ин зан бемори бистарї аст,муњимтар аз ин дар ќайди њаёт,ўро берун аз манзил ба болои иназ њаќќи мерос мањрум кард.Љаннатбї Зайниддинова соли1962 бо Раљаб Зайниддиновхонадор шуда, 60 сол зиндагїмекунанд, аммо бо амри таќдирфарзанддор намешаванд. Соли2012 шавњараш вафот мекунад вафољиаи зиндагии ў оѓоз мешавад.

Суди берањм?Холаи Љаннатбї бемори бистарї аст,

дастонаш меларзанд. Вай мегўяд, солњо боњамсараш дар колхоз кор карда, хонаву даркарданд, аммо соли 2001 бемор шуд:

- Шавњарам маро ба хонаи хешован-дам, ки дар њамсоягиямон буд, овард. Ба ха-баргирї меомад, мегуфтам, ба хона мера-вам. Мегуфт, ки он љо туро нигоњубин наме-кунанд, бењтараш ин љо мон, сињат шудї,мебарам. Таќрибан соли 2004 бо пешнињо-ди шавњарам љиянашро ба хона овардем, томоро дар пирї дастгир бошад. Аз 24 сотихзамин 12 сотихашро ќонунї карда, ба онњододем. Ният доштем, ки агар ба ваъда вафокунад, њамаи хонаро ба номи вай мегузаро-нем. Аммо, ваќте ба мо дурушт рафтор ме-кард, дигар мо ин корро накардем ва шавња-рам мегуфт, ки замини наздињавлигиро азбайн људо кунем. Соли 2011 дар њавлї бу-дам, ки ду нафар омада, заминро чен кар-данд. Гуфтам, чї кор мекунед, гуфтанд, киаз суѓуртаанд. Њамон ваќт шавњарам пинњ-онї аз ман заминро ба љиянаш туњфа карда-аст. Ин кори шавњарам бе розигии ман њоломаро дар кўча мондааст ва ѓайриќонунї аст.Инњо аз бемории ман истифода карданд...

Аммо, аз ќавли холаи Љаннатбї, суд баљойи он, ки ўро ба суд даъват карда, розигииўро гирад, бо як "санади туњфа" ва бе имзоиў хонаашро ба љияни шавњараш дод.

Паримоњ Убайдуллоева, љияни шавња-

Мусаллам аст, инсон дар он сурат ме-тавонад пеш равад, ки агар ў рисолат ё сод-датар карда гўем, вазифаи худро дар љомеадонад. Аз паёмбарони илоњї сар карда, њамадар ин дунё соњиби рисолати худанд ва оно-не дар зиндагї муваффаќ шудаанд, ки рисо-лати худро дар зиндагї њис кардаанд ва та-вонистаанд онро иљро намоянд. Рисолатихудро шинохтан ва онро дар тўли њаёт баанљом расонидан њам на ба њама муяссармешавад. Бузурге гуфта буд, ки Худовандба њар кас истеъдодеро ато кардааст. Да-рёфт ва шинохтани ин истеъдод метавонадшахсро ба ќуллањои баландтарин расонад.

Мутаассифона, имрўз љомеаи мо ба якљомеа мубаддал гаштааст, ки аксарият ва-зифа худро намешиносанд. Ба кадом коре,ки рост ояд, мо ба он даст мезанем ва оќибатаз ин кори худ шармсору мебинем, ки, азягон корамон фоидае нест. Халќ њам дар инбора як маќоли хуб дорад, "холаи њамакора,њама кораш бекора". Њамагон шиква меку-нанд, ки ќариб дар њама соњањо кадрњои ба-ландихтисос намерасад. Њатто президент

низ чанд сол пеш гуфта буд, дар мо кадрњоивоќеан касбї намерасанд. Коршиносон низяке аз сабабњои асосии ќафомонии мамла-катро дар нарасидани кадрњо медонанд.

Кам касон сари ин андеша мекунанд,ки сабаби ин дар чист? Яке аз сабабњое, кикадрњои баландихтисоси мо рўз то рўз камшуда, нарасидани онњо баръало мушоњидамешавад, ин нашинохтани вазифаи худ дарљомеа аст, ки љомеаи моро ба буњрони кадрїрў ба рў кардааст. Чї гуна? Масалан, нафа-ре, ки дар дуредгарї воќеан истеъдод до-рад, набояд раиси шўъбаи кадрњои як маќо-мот бошад, ё баръакс. Яќинан ў ин касбро азтањти дил иљро намекунад ва иловатан, дарин касбе, ки ў "интихоб" кардааст, љои як на-фареро, ки ў дар њаќиќат мутахассис аст,мегирад.

Донишљўй ва донишљўї. Боиси таас-суф аст, ки имрўзњо ин ќишри љомеа ва пеш-барандаи давлату миллат дар оянда рисо-лати аслии худро то љое гум карда, ба худдигар "рисолат"-њоро касб кардааст. До-нишљў як маќсад дорад, љустуљў ва омўзи-

ши дониш. Баъзе донишљўёни моро на љус-туљўи дониш, балки дигар омилњо аз ќабили"облава" ба донишгоњ овардааст. Имрўзњоба мушоњида мерасад, ки донишљўї аз якмартабаи илмомўзї ба як мўд табдил шу-дааст. Њама баъди хатми мактаби миёнакўшиш мекунанд, ки њатман ба ягон макта-би олї дохил шаванд. Кадом мактаб, кадомихтисос, муњим нест, муњим дохил шавад,шуд. Волидайн низ кўшиш мекунанд, ки фар-зандонашонро њатман ба ягон љо дохил ку-нанд. Бо кадом омилњову сабабњо ба до-нишгоњњо дохил мешаванд, мавзўи дигараст. Аксарият њам агар набошад, вале та-минан 40 фисади донишљўи њозира, на пар-вои хондан дорад, на парвои ояндаи худ.Баъзе аз онњо шиор низ доранд: "Хондагињочї шуданд?".

Дуюм далеле, ки мехоњам рўи сафњаорам, доир ба фаъолияти журналистї аст.Журналистї дар Тољикистон аз як инситутиљамъиятї, ки вазифааш расонидани итти-лоъ ба мардум ва расонидани мушкилотионњо ба маќомнишинон аст, ба як манбаи

шўњратёбї табдил шудааст. Аз мушоњидањомаълум мешавад, ки дар журналистикаиимрўзаи тољик нафароне фаъолият меку-нанд, ки ба журналистика бегонаанд. Ман-зури ман он нест, ки дар журналистика та-нњо хатмкардагони факултети журналисти-ка фаъолият намоянд. Албатта, журналис-тика ва умуман мањорати нигорандагї ис-теъдод аст. Ин љо бештар журналистикаителевизионї дар назар аст. Яке аз сабабњое,ки журналистикаи телевизионии тољик миё-ни љомеа мањбубият надорад, он аст, ки те-левизионњои мо аз афроди ѓайрикасбї, ё баќавли як нафар "њавасакињо", пуранд. Ба-рои њамин барномањои омоданамудаи иннафарон бо барномањои тайёр менамудаидигар давлатњо ќобили мулоњиза нест.

Роњбари болшевикњо Ленин гуфта буд:"Њар кас бояд кори худашро кунад". Љомеаимо дар он сурат ба њалли масъалаи кадрїдаст меёбад, ки агар мо рисолатшиноси худбошем. Холисан, худ андеша намоем, кимо барои кадом кор лоиќем. Дар он суратмо ба њалли мушкилот даст меёбем, ки агардар вуљудамон ба касб ва рисолати худ эњти-ром дошта бошем. Бузурге низ гуфта буд:"Аз омўхтани касб дида, љой кардани мењрикасб дар дили фарзанд бењтар аст".

пойи бемор мењнати худро бозпас мегирам.Баъди сари ман забонхат медињам 12 соти-хи заминро ба касе дињам. Њамон тавре кишавњарам пинњонї аз ман 12 сотихи дигар-ро агар ба онњо бахшида бошад. Адолат инаст. Ман се сол боз дар хонаи љиянам ниго-њубин мешавам, аммо боре Паримоњ оне,ки худсарона хонаи моро аз худ кардааст,маро диданї наомадааст. Њоло ман дар бо-раи корњое, ки замони беморї дар хонаи ху-дам љияни шавњарам кард, њарфе намегўям.Онњоро њам барои рўзи мабодо барои даъ-вои њаќиќат ба шахсони боэътимодам мегу-зорам, - мегўяд холаи Љаннатбї.

Зинда ба гўрХолаи Љаннатбї ба суди ноњияи Вахш

аз љияни шавњараш Паримоњ Убайдуллоевашикоят бурда буд, ки 12 сотих замини на-

здињавлигї ва кулбаи истиќоматиашро аз худкардааст. Вай аз суд талаб дошт, ки њуќуќивайро њимоя кунад ва 12 сотих њавлї ва кул-баашро баргардонад. Аммо Паримоњ бо пеш-нињоди санади нотариус аз соли 2010, ки гўёамакаш Раљаб Зайниддинов 12 сотихи за-мини боќимондаро ба писари 13 - солаи ў"туњфа" кардааст, дар суд пирўз омад.

Шуњрат Ќудратов, њуќуќшиноси шинох-таи кишвар мегўяд, Љаннатбї Зайнидиновасарфи назар аз он ки бо шавњараш сабтиЗАГС надоранд, дар асоси санадњои зану-шавњарї ва сабти ном шудани моликията-шон метавонад санади туњфаро бекор ку-над:

- Агар моликият муштарак бошад, инзан метавонад шартномаи туњфаро бекоркунад. Тибќи ќонун, бояд ба суд барои бекоркардани шартномаи туњфа мурољиат намо-яд. Њол ки ин зан дар ќайди њаёт аст, њељ касњаќ надорад, ки ўро аз манзили зист мањрумкунад. Њатто шавњараш њам ин њаќро надо-рад.

Пас суоли матрањ ин аст, ки чаро судиноњияи Вахш дидаву дониста зани 74 - со-лаи бемору бистариро бо як њукм ба кўчапартофт? Оё ин њалномаи судї ба раисиСуди Олї расидааст?

Баробарїадолати суд аст

Њоло холаи Љаннатбї дар њамсоягии хо-наву дари худаш, аммо дар хонаводаи хе-шовандонаш рафтааст. Дар аризаи даъво-гии ў ба суд омадааст, ки баъди соњиб шу-дан ба нисфи њавлиаш, љияни шавњараш баљои нигоњубини ў баъди чанд муддат ба тањ-диди ў гузашт ва њатто шавњарашро тањдидмекард, ки кўдак надоред, занатро љавоб дењ.Њатто борњо ба сари бародари ў Рањмат Ис-матов рафта, гуфтаанд, ки биё, хоњаратрогирифта бар.

- Шавњарам аз тањдидњои ваќтњои охи-ри онњо тарсида, маро гуфт, ки муваќќатанба хонаи хешовандонат рав, мабодо ягон корнакунанд... - омадааст дар аризаи холаи Љан-натбї.

Паримоњ Убайдуллоева, њамоне, кињоло 24 сотих замини холаи Љаннатбиромуфт аз худ кардааст, мегўяд, хешовандо-ни янгааш даъвои хона доранд.

Агар Паримоњ вориси Раљаб Зайнидди-нов бошад, пас суди Вахш мебоист даъвородар тарозуи адолат баркашад ва 12 сотихроба холаи Љаннатбї вогузор кунад ва ў ин ме-росашро ба касе бахшад. Ин њам дар њоле,ки се сол боз холаи Љаннатбии бемор ва би-стариро духтари апааш нигоњубин мекунад.

Суди Вахш ин њамаро намебинад? СудиОлї чї мегўяд?

"Хондагињо чї шуданд?"Чаро дар Тољикистон дуредгар раис асту раис дуредгар?

Суди Вахш вакампири 74 - сола

ри холаи Љаннатбї, ки њоло бо панљ фарзанддар хонаи амакаш (шавњари холаи Љан-натбї) мешинад, дар суњбат бо "Нигоњ" гуфт,суди ноњияи Вахш њавлии амак ва янгаашроќонунї карда, ба ў дод:

- Ин њавлї аз амакам ба мо мондааст,дар њамон санад апаи Љаннатбї њам имзомондааст. Ояд бо мо зиндагї кунад, мо ко-раш надорем. Хешовандонаш ўро бо маќса-ди њавлиро аз худ кардан бурдаанд.

Аммо холаи Љаннатбї мегўяд, дасто-наш мадори имзо гузоштан дар ягон санад-ро надоранд:

- Агар Паримоњ маро нигоњубин мекард,ман ба ин њол намерасидам. Агар њавлиям-ро ба хешовандонам медодам, чаро дар си-њатии худ надодаму њоло дар дами пирї ди-њам? Дар солимї ба љияни шавњарам додам- ку... Ман ба суди Вахш эътироз дорам. Пи-нњонї аз ман ин корро карданд. Бо ин дасту

Чаро Суди ноњияи Вахш бо як њукм Љаннатбї Зайниддинова, сокинидењаи Яккатутро аз сарпаноњаш мањрум карда, ба кўча партофт?

Њарамгули ЌОДИР

М

ЉАННАТБЇ ЗАЙНИДДИНОВА ДАР ИНТИЗОРИ АДОЛАТ

Муллораљаб ЮСУФЇ

“Нигоњ”, ЧОРШАНБЕ№3 (231) 10. 04. 201312 ШЕЪРУ ШОИР

Фанои ирфонДар боѓи шањдрези азизон самар намонд,Олам пуроташ асту ба љуз як сањар намонд.Ин хона ба сабри дидани одам њамекашад,То он даме, к-аз одамї асар намонд.Мењр асту њам муњаббат агарчї баќои умр,Ин кўчаро ба одамї як рањгузар намонд.Ёрон зи њам гусаставу душманнамо шуданд,Аз аќрабову хеш яке хушназар намонд.Суњбат њамекунанд њама љо аз матову пул,Ирфон фано фитодаву нури сањар намонд.Љорўби чашми мо, ки басе руфт хуни дил,Аз по фитоду дар дили кас з-ў асар намонд.Симо ба ёди нур тапад љону дил туро,Дар шањри ишќ зарраи Шамсу Ќамар намонд.

НомањоНомањо бисёру аммо маънии дилхоњ нест,Дона дар хирман куљо ёбї чу гарди коњ нест.Дастагулњо аз шикасте шохи миљгон мекунанд,Рањнамої мекунад, он кас, ки худ дар роњ нест.Носазоњо гуфт моро, ёфт бањри худ сазо,Инчунин кардан амал љуз одати гумроњ нест.Ошён бунёд кардам, то ба ман бахт оварад,Хона беравзан баромад, андар он

шаб моњ нест.Муждањо бисёр ояд, аз само унвони мо,Мављи ин селоб аксар ихљаму дилхоњ нест.Остини мо зи дасти тоби бозу кўтањ аст,Чун кунам, ки аз бузургї њељ кас огоњ нест.Офтоб аз синаи Симо дурахшад њар сабо,Ин каромат љуз нишон аз додаи Аллоњ нест.

Кўчаи одобДерест дар пайомаде аз эътибори завќ,Дар оташи муњаббати ту сахт сўхтем.Нурест гарчи љавњари мумкинвуљуди мо,Акси таљаллї дар сари дилњо фурўхтем.Бепарда дар сухан шудан одоби дилбарист,Дилбар бувад њамон, ки бараш дида дўхтем.Соњибдиле зи кўчаи одоби мо гузашт,Бе пайса љамъи кибр ба ў мо фурўхтам.Аз батни модар ар ба ризои Њаќ омадем,Бо амри пайки љонситадаш боз хуфтем.Бар киштї Нуњ талаб њамаи ќавми хеш кард,Туфон фурў нагашт, хасаш гарчи руфтем.Симо нагун фитода зи таќдири бадсигил,Тан зери хок, дар њарами худ нуњуфтем.

Насими њастїДерест дар ин ѓамкада танњо нишастаам,В-аз равзани ѓубор ба берун нарастаам.Мечархад ин замину маро хоб ѓолиб аст,З-он роњи баста сахт ман афгору хастаам.Гоме зи марзи ў набарам њељ гањ бурун,Ибратсарост, љом њазорон шикастаам.Љастам насими њастии овони навбањор,Гарчанд дил рањост, вале пой бастаам.Шир аст ранги номаи сарбастаи камол,Тадбиру чора ку, ки бувад талх њастиям?

Шавкат Симо

Ваќти мулоќотСутун афтода, бубин, хона харобот шудаст,Ба ману ањли дилам ѓам чу мукофот шудаст.Накњате нест сари мў ба насими сањарї,Ин дили хастаи мо бандаи зулмот шудаст.Њамнафас нест, ки оњанги нафљас љўр кунад,Фурсати дидани ў наќш ба миръот шудаст.Ман чу бедор шудам, ханда бизад моњи њилол,Гуфтамаш: пеш биё, ваќти мулоќот шудаст!Гуфт: Симо, ту чаро маст њамегўї сухан?Шањи ишќат ба дами Фарзини Њаќ мот шудаст.

“Нигоњ”, ЧОРШАНБЕ№3 (231) 10. 04. 2013 13

адари Бобур - УмарШайх дар мазњабїњанафї ва яке аз мури-дони Хоља УбайдуллоњиАњрор буд. Намози пан-љгонаро њељ ваќт таркнамекард ва пайваста

"Хамсатайн", "Маснавї" ва "Шоњно-ма" мехонд. Ба шеъру шоирї њавас-манд буд. Њокимияти Фарѓонаро дарўњда дошт. Вале соли 1494 дар син-ни 39-солагї ба таври тасодуфї вафољианок оламро падруд гуфт. Њуку-мати Фарѓона њамчун мерос ба их-тиёри Зањираддин Муњаммад Бобур,ки њамон ваќт 12-сола ва фарзандинахустини падараш буд, афтод. Бовуљуди тифл буданаш раќибони худ-ро, ки барои соњиб шудан ба тахтутољ мубориза мебурданд, гўшмолмедод. Яке аз душманони ашадии ўМуњаммад Шайбонихони муѓулна-жод мањсуб мешуд, ки нињоят Бо-бурро танг карда,њамшираи Бобур-Хонзода Бегимро ба занї гирифт ваСамарќандро соњиб гардид. БаъданБобур дигарбора дар Кобул њукуматтаъсис дода, аз њисоби забт наму-дани мамлакати бињиштосои ЊиндИмперияи Муѓулони Кабирро таъсисдод. Њамин тавр, Бобур дар Фарѓона

10 сол, дар Кобул 22 сол ва дар Њин-дустон 4 сол подшоњї кардааст.Соли 1530 бар асари бемории ша-диди исњол дар шањри Агра дунёротарк намуд. Тибќи васияташ ташрењиўро ба Кобул оварда дафн намуданд.Ба љои ў писараш Њумоюн њукуматиЊиндустонро ба ихтиёр пазируфт.

Бењтарин ёдгоре, ки аз Бобурбоќї мондааст, асари таърихии ў"Бобурнома" мебошад. Баъд аз ва-фоти ў духтараш Гулбадан Бегимкори падарро давом дода, асаре бономи "Њумоюннома" навишт.

"Баъди чанд рўз мо ба Дињкат("Дењкат, Дањкат"-М.Н.) баргаштем.Дињкат дењаест воќеъ дар кўњпояњоиЎра-Теппа (Усрушан, Истаравшан.М.Н.), зери кўњи Улуѓ-Тоѓ.Чун инкўњро бигузарї, Масчо оѓоз меша-вад. Њарчанд, ки мардуми Дињкатњамагї "сарт" ("тољик"М.Н.) мебо-шанд. Аммо мисли туркон гўсфан-дњо ва аспон парвариш мекунанд.

Мо дар ин дења, дар хонањоидењќонон ихтиёри зист намудем.Ман дар хонаи марде њафтодсолаиќомат гузидам, ки модари 111- со-лаи ў њанўз зинда буд. Танњо дархуди Дињкат 96 нафар набераву абе-рањои ин зани дарозумр мезистанд,

ки агар аќрабои фавтшудаашро низба њисоб гирем, љамъулљамъ дусаднафар мешудаанд. Набераи набе-раи ин зан, ки хизмат мекард, 26-сола буд ва риши сиёњи зебое дошт.

Њангоми буданамон дар Дињ-кат, мо њама ваќт пиёда кўњњоро та-мошо мекардем. Аз њама зиёдтарман ( яъне Бобур. М.Н.) бо пойњоилуч дар атроф гаштугузор мекардам,то ба њадде, ки пойњои шахшўлшу-даам сангу хокро эњсос намекар-данд. Як ваќт дар гаштугузори мо-байни ду намоз (байни намози шомва хуфтан. М.Н.) дидем, ки буќќае азпайроњаи борики кўњї бошитоб фу-руд меомад. Ман пурсидам, ки "Куљомебарад ин роњ? Ба ин буќќа нига-ред ва онро наронед, то бубинем, кикуљо мебарад ин роњ". Асадуллоњасабонї шуд ва гуфт : "Агар ин буќќарањгум зада бошад, пас чї кор хо-њем кард?"

Дар ин зимистон чанде аз љан-говарони мо нахостанд, ки ваќташонбар бењуда гузарад ва аз ман хоњишкарданд, ки иљозаташон бидињам, тоба Андиљон баргарданд. Ин ваќтЌосимбек ба ман гуфт: "Чун ин мар-дум мехоњанд ба Андиљон баргар-данд, барои Љањонгир Мирзо як пора

Мастчоњ дар"Бобурнома"

аз рўмолчаи бинипоккуниатон та-риќи "њадя" фиристед. Ман барояшкулоњи кўњпўшаки худро фиристо-дам. Косимбек аз нав исрор кард, ки"Бад нахоњад буд, агар барои Тан-бал њам "чиз"-е бифиристед. Њар-чанд, ки намехостам, аммо бо саба-би исрори Ќосимбек барои Танбалханљари пањни обдодашудаи НойонКўкалтошро фиристодам, ки азњамин гуна ханљар њамеша барои худдар Самарќанд мефармуд.Дар оян-да ин ханљар барои ман "дарди сар"гардид. Бо њамин ханљар наздик буд,сари маро бибуранд.

Баъди гузашти чанд рўз заниман - Исаи Давлат Бегим, ки баъдиберун омадани мо дар Самарќандмонда буд, задаву кўфта ва гурус-наву ташна њамроњи фарзандонамонназди ман омада расид.

Дар миёнањои зимистон хабаромад, ки Шайбонихон бо лашкарашаз болои яхи дарёи Хуљанд гузашта,Шоњрухия ва Бишкантро хароб на-мудааст. Баробари шунидани ин ха-бар, ба камшумории лашкари худнигоњ накарда, дар ин зимистонисард ба муќобили Шайбонихон раф-тем. Ба дењањои љойгиршуда поён-тар аз Хуљанд дар муќобили Њашт -як (Аштак, Ашт. М.Н.) ворид гарди-дем. Њаво нињоят сард буд. Дар интарафњо даме њам суст нашуда бодисард аз љониби дашти холиву бекас-Њодарвеш мевазид ва њарорат тодараљае паст буд, ки аз ѓояти он дардавоми чанд рўз ду-се нафар аз лаш-кариёни мо "љон ба Њаќ таслим на-муданд". Маро лозим буд, ки ѓуслбикунам. Бинобарин нањреро пайдонамудам, ки канорањояш аз сардиињаво ях баста буданд, аммо аз миё-нааш бо сабаби маљрои тези об яхнакарда буд. Ва ман шонздањ маро-тиба ба ин об ѓўтта задам. Оби сарддар ман сахт таъсир кард.

Субњидам бо лашкар яхи да-рёи Хуљандро дар муќобили Хос (Ховас М.Н.) гузаштем. Тамоми шабнахуфта роњ паймудем ва ба Биш-кент расидем. Маълум гардид, киШайбонихон ба музофоти атрофиШохрухия тохтутоз оварда, баргаш-та рафтааст. Дар он замон Бишкентдар ихтиёри фарзанди Мулло Њай-дар - Абдуманнон ќарор дошт. Фар-занди дигари вай, хурдтар аз Абду-маннон, як ноодам ва маккор бо номиМўъмин, њангоме, ки ман дар Сама-рќанд будам, назди ман иљрои вази-фа менамуд ва ман ба ў бо њуснитаваљљўњ муомила мекардам. Наме-донам, дар Самарќанд Нойон Кўкал-тош ба ў чї бадие раво дида бошад,ки ин нокас (яъне Мўъмин. М.Н.) бамуќобили ў дасиса оѓоз намуд. Ваќ-те хабар омад, ки ѓоратгарони ўзбекдубора баргаштаанд, мо кас фирис-тодем, ки Хонро (яъне Абдуманнон-ро .М.Н.) аз ин њодиса огоњ гардо-над. Ва аз Бешкент берун шуда ду-се рўз дар дењоти Оњангарон мон-дем. Бо сабаби ошноиамон дар Са-марќанд фарзанди Мулло Њайдар -Мўъмин њамчун "нишони эњтиром"Нойон Кўкалтош, Ањмад Ќосим вачанд нафар аз одамони моро, ки дарБишкент монда буданд, ба зиёфатибоданўшї даъват кардааст.Базми

нўшонўш дар лаби як љар воќеъ бу-дааст. Замоне, ки мо бо лашкар дарОњангарон будем, шумхабаре омад,ки Нойон Кўкалтош дар њолати мастїаз љар парида мурдааст. Мо таѓоиНойон Њаќназарро бо чанд нафаридигар фиристодем. Онњо љасадиНойонро аз ќаъри варта дар масо-фаи аз љои зиёфат ба андозаи яктирпарто дуртар пайдо карда, дарБешкент ба хок супурда баргаштанд.Дар тафаккури баъзе чунин шубњарў зад, ки шояд Мўъмин "ба хотиримуомилааш дар Самарќанд" аз Ной-он ќасос гирифта бошад. Њаќикатиин муаммо ошкор ношуда монд.

Ин фољиа дар хотири ман чу-нон наќши баде гузошт, ки як њафтаё зиёдтар то нўњ рўз фаќат мегирис-таму мегиристам. Ман исми марњ-умро дар силки моддаи таърих ка-шидам ва гуфтам "Нойон даргу-зашт". Баъди чанд муддат мо дубо-ра ба Дињкат баргаштем.

Дар бањор хабар омад, ки Шай-бонихон ба Ўра - Теппа лашкар ме-кашидааст.Чун Дињкат дар њамворїќарор дошт, мо ният кардем, ки азаѓбаи Оби Бурдан ( Оббурдан. М.Н.)ба вилояти Кўњистони Масчо паноњбарем. Мо дар поёнтарин дењаиМасчо - Оби Бурдан рахти иќоматгузидем. Дар поёни дења чашмаества дар назди он чашма мазорест.Болои ин чашма мавзеъњои Масчова поёни он ба Палѓар таалуќ дорад.Дар сари ин чашме сангеро дарёф-там ва ин се шеърро,(байтро. М.Н.)ки аз эљоди худам њаст, дар он сангњаккокї намудам;

Шунидам, ки Љамшедифаррухсиришт,

Дар ин чашма- андар басанге навишт;

"Аз ин чашма бас кас чу мооб хўрд,

Вале дида накшуда рафтубимурд.

Гирифтем олам бамардию зўр,

Валекин набурдем бохуд ба гўр".

Дар ин мамлакати кўњистон(яъне дар Мастчоњ.М.Н.) чунин рас-ме њаст, ки шеър ва њама гуна хатродар вараќи санг менависанд.Ваќтеки мо дар Масчо будем, шоир Мул-ло Њољарї аз Њисор омада, дар хиз-мати мо ќарор гирифт.

Боз њам шунидем, ки Шайбо-нихон ба атрофи Ўра-Теппа омада,бетартибињо карда, бозгашта раф-тааст. Вакте ки Шайбонихон дар да-ромадгоњи Ўра-Теппа ќарор гирифт,аёл ва фарзандони худро дар Мас-чо монда, ба камбудии лашкар ваяроќ нигоњ накарда, аѓбаи Оби Бур-данро гузашта ба Дињкат омадем, тобоќимонда мањалњоро аз дасти душ-ман муњофизат намоем. Хабариомадани моро шунида Шайбонихонаќиб нишаст. Мо аѓбаи Оби Бурдан-ро гузашта, боз ба Масчо омадем.

Ба аќли ман расид, ки "Дигарбе хонаву дар ва бе сарвату давлатдар миёни кўњњо гаштан суде надо-рад. Бењтар он аст, ки ба Тошкандбиравам ва ба Хон бипайвандам".

Малик НЕЪМАТ

Зањираддин Муњаммад Бобур соли 1483 дар Андиљон аз оилаи њукмдори Фарѓона - Умар ШайхМирзо ба дунё омадааст. Ў аз тарафи падарї ба Амир Темур ва аз љониби модарї ба Чингизхон"реша" дорад. Падараш фарзанди Абўсаид Мирзо -фарзанди Муњаммад Мирзо - фарзандиМироншоњ - фарзанди Амир Темур ва модараш Ќутлуѓ Нигор Хонум фарзанди њукмдориМуѓулистон-Юнусхон - фарзанди Воисхон- фарзанли Шералихон- фарзанди Муњаммадхон-фарзанди Хизрхољахон- фарзанди Туѓлуќтемурхон- фарзанди Исаи Буѓохон- фарзанди Дувахон-фарзанди Бароќхон- фарзанди Йесун Тува- фарзанди Мутуген- фарзанди Чаѓатой- фарзандиЧингизхон мебошанд.

П

БО ЧАШМИ БЕГОНА

САДОИ МАРДУМ

БОЛОРАВИИ САТЊИ КРИМИНАЛ ДАРТОЉИКИСТОН АФЗОИШ ЁФТААСТДар назарпурсии њафти ахир, ки зери унвони "Сабаби афзоиши гумшавии кўдаконродар чї медонед?" гузаронида шуд, маълум гардид, ки 35 (194 нафар) дар сад бар онбоваранд, ки сабаби афзоиши он "Болоравии сатњи криминал дар умум" мебошад.

Дар ин раъйпурсие, ки гузаронида, 19 (103 на-фар) дар сад аз иштирокчиёни ин назарсанљї гузи-наи "Муњољирати кории аксарияти сарварони оилањо"-ро интихоб кардаанд.

15(81 нафар) дар сади корбарони сомонаи ин-тернетї, ки дар ин назарсанљии виртуалї иштироккардаанд, гуфтаанд, ки сабаби афзоиши гумшавиикўдаконро дар "Беназоратии волидайн" дарёфтаанд.

Њамзамон 14(75 нафар) дар сади дигар ба оннатиља расидаанд, ки њадаф аз ин падидаи номатлуб"Ноамн нишон додани вазъи Тољикистон" аст.

11(62 нафар) дар сад аз иштирокчиёни назар-санљї сабаби афзоиши гумшавии кўдаконро дар "Па-стшавии сатњи таълиму тарбия" дарёфтаанд ва боќї6 (33 нафар) дар сади ахир варианти "Манъи чуниниттилоъ дар шабакањои телевизионї" интихоб карда-анд.

Дар ин назарсаљии виртулї, ки бо супориши њаф-таномаи "Нигоњ" ва дар сомонаи ОИ "TojNews" аз 3-8апрели 2013 гузаронида шуд, њамагї 548 нафар иш-тиро кард.

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

35%

40%

1 2 3 4 5 6

Болоравии сатњи криминал

дар

умум

35%

Беназоратии волидайн

15%

Манъи чунин иттилоъ

дар

шабакањои

телевизионї

6%

Ноамн нишон

додани вазъи

Тољикистон

14%

Муњољирати

кории

аксарияти

сарварони

оилањо

19%

Пастш

авии

сатњи

таълиму тарбия

11%

“Нигоњ”, ЧОРШАНБЕ№3 (231) 10. 04. 201314 БЕ ШЎХЇ

зид, то ин ки љои онњоро бигирад. Баъдтаррасмиёту оинњои худро ба он мувофиќ на-муд.

Дигар ин ки, муаллиф аз падидањо васуннатњои баланди умумиинсонии ин идчашмпўшї намуда, чизњо ва омилњоиљузъие аз ќабили оташпарак ва гулханафр-ўзиро ба мадди аввал оварда, фаќат аз рўионњо хулосабардорї намудааст. Дар ин љониз ин нуктаи муњимро сарфи назар наму-дааст, ки адои ин амалњо њаргиз ба шаклииљроиши амалњои диниву эътиќодї сурат на-мегиранд. Инчунин ин амалњо дар манотиќиТољикистони мо хусусияти васеъву густар-да надоранд. Онњо бештар дар дигарљомеањои мусулмоннишин ба назар мера-санд ва ќайд намудан лозим аст, ки иљрои-ши онњо ба эътиќодњои диниву исломии мар-дум халал ворид намесозад. Аз ин рў азпашша фил сохтан эњтиёљ надорад ва кайк-ро бањона сохта, пўстинро дар оташ андох-тан лозим нест.

Муаллиф дар сар то ба пои маќола, кидар ду шумора чоп шудааст, аз наќлу ривоя-тњои асотириву афсонавии наврўзї ёд овар-да бошад њам, вале дониста худро ба таљо-њул андохтааст ва аз даврони исломии онёдовар нашудааст. Зеро дар ин замон низ,чун њамеша бо вуљуди душвориву мамониа-тњои зиёде Наврўз оњиста - оњиста ба љомеава хилофати исломї роњ ёфта љузъи фарњ-ангии он гашта буд. Метавон гуфт, ки дар баъ-зе мавридњо Наврўз ба худ рангу симои ис-ломї гирифт, ки ин ба моњияти он бегона на-буда, ба ислом низ муѓоярат надошт. Эрони-ён ва аз љумла тољикон аз љумлаи нодирта-рин халќу ќавмиятњои мебошанд, ки бо исло-ми ибтидої дар мубодилаи созандаи фарњ-ангї ќарор доштаанд. Онњо ба монанди дигарќавмияту халќиятњо аз ќабили ошурињо, мис-рињо, бобулињо, ассирийњо ва дигарон баъдиќабули ислом њуввият ва асолати зотии худ-ро аз даст надода, дар маљоли исломї бафазои наве дохил шуданд. Агар халќиятњоиномбаршуда, забон, урф, одат ва њатто тарзилибоспўшии худро аз даст дода башанд, пасаљдодони мо бо ќабули дини нав ин њамаронигоњ дошта, њам тамаддуни исломї ва њамарзишњои ќавмии худро бою ѓанї гардонда-анд. Ин воќеияти таърихист, ки онро намета-вон сарфи назар намуд. Аљдодони эронии моаз аъроб эътиќоди исломии муњаммадироќабул намуда, тибќи ќавонину робитањоимаданї ва идомати фарњангї ба тамаддуниисломї дар баробари љашнњои ќавмие азќабили Наврўз ва дигар аносири фарњангїбоз тарзи давлатдорї, умури иљтимоиюсиёсї, унсурњои девондориву идорї ва ѓай-раро таќдим намудаанд.

Муњаќќиќон ёдовар мешаванд, ки аъро-би давраи љоњилия идњои Наврўзу Мењргон-ро мешинохтаанд. Аз матолиби зиёди ис-ломї низ маълум мешавад, ки на танњо ха-лифањои ислом, балки пайѓамбари акрам низаз љашни Наврўз огоњї доштааст. Он њазратаз њадяи наврўзї тановул намуда, фарму-дааст, ки ин рўзест, ки дар он худованд Ас-караро, ки аз тарси марг тарки диёр намуда,ба марг расида буданд, зинда гардонид. Ин-чунин аз ривояте, ки дар сарчашмањо зикргаштааст, бармеояд, ки бобои АбўњанифаНўъмон ибни Марзбон дар рўзи љашни На-врўзи хуљастапай ба имом Алї дар табаќизаррин аз номи эрониён ширинии наврўзїпешкаш кардааст. Алї ибни Абутолиб баъдичашидани он даст ба дуо бардошта, "Њаррўзатон Наврўз бошад" гуфта дуо додааст.Матолиби номбаршуда гарчи манбаи мўъта-мад ва асоси шаръї набошанд њам, аз ихти-лоф надоштани суннатњои наврўзї ба анде-шаи динї сароњатан шањодат медињанд.

Сарчашмањои мўътамад дар бораи гу-заронидани љашни Наврўз дар замони хило-фати Аббосї ва баъди он дарак медињанд.Ба вуљуди он ки баъзан Наврўз ба мухоли-фати муташарреин ва мўњтасибон ба мо-нанди имрўза дучор мешуд, вале аз нимаидуюми асри аввали њиљрї сар карда, дардарбор навиштани дуруду табрикотинаврўзї ва додани инъому њадоёи идонабайни вазирону добирони хилофат ба њукмианъана даромада буд.

Дар робита ба Наврўз дар ањди аввалиислом таълиф ёфтани асарњои зиёде бамисли се асари Абурайњони Берунї - "Ки-тоб-ут-тафњим", "Осор- - ул-боќия", "ЌонуниМасъудї" ва инчунин "Нахбат-уд-дањр "-иДимишќї, "Ал- мањосин ва-л-аздод"- иЉоњиз", "Наврўзнома"-и Умари Хайём ва ѓай-рањо аз љойгоњу манзалати ин љашнвора дарљомеаи исломї бозгўї мекунанд. Инчунин,доир ба оинњои наврўзї дар чунин сарчаш-мањои мўътамади исломї ба мисли "Таъ-рихи Бухоро"- и Наршахї, "ТаърихиБайњаќї", "Таърихи Табарї", "Таърихи ко-мил"- и Ибни Асир, "Таърихи Балъамї"-иАбулфазли Балъамї ва ѓайрањо маълумо-тњои хушбинонаву мусбие ба мо расидаандва дар њељ љой аз зиддият доштани он боасосњои исломї ёдоварї нашудааст. Гумоннамекунем, ки ин донишмандони сатњиљањонї исломро баробари домуллоњои моарљ намегузоштанд.

Мо дар бораи пайомадњои чунин ше-ваи масъалагузорї ва муносибат ба расмуоинњои мардумї њам барои фарњанг ва њамбарои њаёти динї гуфта гузашта будем. Инмасъаларо муњаќќиќони зиёде ќайд наму-даанд. Аз он љумла исломшиноси маъруфМонтгомери Уотт яке аз сабабњои инќирозиислом дар Андалузияро мањз дар мухоли-фати он бо суннатњои мардумони бумї ме-донад. Ў дар асараш "Таъсири ислом ба Ав-рупои асримиёнагї" зикр намудааст, ки ис-лом дар ќолаби мазњаби њанбалї натавонистпурра ба рўзгор ва расму русуми ин мардумворид шавад ва љузъи њаёти онњо гардад.Бинобар ин баъди як пирўзии њарбии авру-поиён дар як муддати барои таърих хелекўтоњ дар Аврупои Ѓарбї аз байн рафт. Аз инрў ин масъала аз назари муњаќќиќони ис-ломї њам набояд дур бошад.

Ќайд намудан бамаврид аст, ки дарзамони Шўравї низ чунин садду мамониа-тњо нисбати Наврўз рўи кор омада буд. Дараввал он њамчун иди мазњабиву исломї му-аррифї шуда, барои идеологияи давр ха-тарзо арзёбї шуда буд ва таљлили онро манънамуда буданд. Вале он њамеша дар байнимардум њамчун иди бањору иди киштукор бошаклњои дигар идома меёфт. Ахиран онроњамчун иди кишоварзиву марди дењќон ќабулнамуданд.

Њамин тариќ, ќайд намуданием, ки сун-натњо, одатњо ва боварњои халќияту ќавми-ятњои гуногун баъди ќабул намудани исломбо арзишњои динии он омезиш ёфта, ба худрангу таљаллии наве гирифтаанд. Дар айнизамон онњо бо асосњои усулии ислом зидди-ят надоранд. Яъне ислом ба онњо сару со-мони нав ва шукўњу љалол бахшидааст вахуд њам аз онњо рангу зинате гирифтааст. Азин рў зид гузаштани ин суннатњо бо эътиќо-доти динї амали хайру савоб набуда, мар-думро аз решањои таърихиву аслї ва диниихуд дур месозад.

Сарамро сар - сарї матрош, эй устоиСалмонї,

Ки мо њам дар диёри худ саре доремусомоне.

Ѓаффор МИРЗОЕВ,мудири бахши диншиносии Институти

фалсафа, сиёсатшиносї ва њуќуќи АИ ЉТ

Наврўз боислом зид нест!(Дар њошияи маќолаи домулло Маъруфљони Элокї " Маљусањли китоб нест! Кадом одатњои наврўзиро мусулмононнабояд иљро кунанд? Нигоњ, №51, 52; 19. 03. 2013)

10

Рўзи ханда - 1 апрел дар Ќасриљавонони ба номи Лоиќ Шералї, воќеъдар маркази Хуљанд аз тамоми вило-яти Суѓд 15 њаљвнигор љамъ омаданд.Барнома барои сокинон ройгон буд,аммо теъдоди ками тамошобинон њамњунармандон ва њам масъулинро дарњайрат гузошт.

Њаљвнигор Fайратљон Њамроќу-лов шўхиомез сабаби инро ба 1-умиапрел рабт дода, гуфт, ки мардумбаргузории ин гуна барномаро шўхїгумон карда, наомаданд:

- 10 рўз тариќи њамаи расонањоэълон карданд, ки бахшида ба Рўзиханда чунин чорабинї ташкил кардамешавад, лекин халќ инро дурўѓ пин-дошта наомад…

Аммо дар суњбат бо мо сокинонва худи коршиносон аз њаљви тољикизњори нигаронї карданд, ки мазму-ну мундариљаи хуб надорад.

Зулфия, сокини шањри Хуљандмегўяд, аксари њаљвнигорони мо тав-ре механдонанд, ки ба назар мера-сад, њаљвашон ба ѓайри худашон ка-серо намехандонад:

- Рангубарангї нест, услубњо мо-нанданд. Њатто "Хандинкамон" - у"Ѓарибшо" ва "Лањзањои гуворо" њамгоњ - гоњ аз њаљв ба эзмагї мегуза-ранд. Њол он ки њаљв бояд хандонад,аммо дар зимн рўзгори мардумро тас-вир кунад…

"Њамаш аз худам!""Шеъри худам, оњанги худам, ху-

дам месароям"! Ин гуфтањо ба овоз-хонон бештар дахл дорад, аммоњаљви тољик њам аз рўи њамин гуф-тањо вуљуд дорад. Њаљвнависон њаминро рад намекунанд. Њунармандигурўњи "Лањзањои гуворо" ХолмуродиСиддиќ дар як сўњбати телевизионїсабаби дар сатњи паст ќарор дошта-ни њаљвро чунин арзёбї карда буд:

- Дар дигар кишварњо махсусњаљвнависон њастанд, ки сањнањо валатифа навишта, ба њунарманд пеш-нињод мекунанд. Њунарманд танњонаќш меофарад. Дар мо њама коррохудамон мекунем - њаљву латифаро

худамон меёбем, худамон ба сањнамегузорем. Њамаи ин дар маљмўъсабаби поён рафтан њаљв мешавад.Масалан, танњо барои як њунарман-ди рус Петросян чандин њаљвнависменависанд. Дар чунин њолат, албат-та, њаљв рушд мекунад.

Њаљви бепулДар њамин њол, як њамсўњбати

њаљвнависам мегўяд, барои офарида-ни њаљв завќи баланд лозим аст, азљониби дигар дар шароити имрўзабарои муаллиф фоидае надорад:

- Њаљв осон навишта намешавад,кас бояд хеле зарофату биниши ди-гар дошта бошад, ки на њар кас инродорад. Гузашта аз ин, ваќт зарур аст.Аммо ваќте фурсати зиёд сарф кар-да, њаљвия менависї, подоши он њамазањматњо ќариб, ки њељ чиз нест. Њаљв-нависон ва ширинкорон њам ќудратихаридани онро надоранд, масалан,овозхонњоро мешунавем, ки 4 њазордоллар як таронаро харидорї меку-нанд. Бисёре аз њаљвнигорон њам ри-зќу рўзии худро аз тўйю маъракањомеёбанд, аммо пули калон намеги-ранд!

Бо як "грамота"њаљв пеш намеравад!

Муќимљон Абдуфаттоев, роњба-ри театр - студияи "Хандинкамон"мегўяд, њаљви имрўз он ќадар пешњам нарафтаву он ќадар дар сатњибад њам ќарор надорад, дар сатњи ми-ёна аст:

- Диќќати љиддї бояд дода ша-вад. Бо додани як ифтихорнома на-мешавад, ки дили љавононро гармкард. Барои чї дар озмуну чораби-нињое, ки байни њаљвнигорон ташкилкарда мешавад, тўњфањои ќиматнокнамемонанд? Дар дигар чорабинињо,масалан, варзишї тўњфањои арзандааз ќабили мошин мемонаду чаро дарин соња ин чиз ба назар намерасад?

Афзал БОСОЛИЕВ

Њаљви тољикнамехандонад

“Нигоњ”, ЧОРШАНБЕ№3 (231) 10. 04. 2013 15

НАХОД?

ШАЊРВАНД МЕПУРСАД...

ЧАРО ЉЎШУ ХУРЎШИ КОР ДАР НАЌБИ"ЧОРМАЃЗАК" ДИДА НАМЕШАВАД?

- Њар боре, ки аз ноњияи Данѓара тариќи роњи Данѓара - Вањдат -Душанбе ба пойтахт меоям, мебинам, ки корњои сохтмонї дар наќби"Чормаѓзак" нотамом мондааст ва дар он љо коргарону техникаи кориионњо дида намешаванд.Танњо як банд кашидаанд,ки ворид шудан ба онљо манъ аст. Мувофиќи лоињаи сохтмон, њангоми ба истифода доданинаќби "Чормаѓзак" фосилаи роњи Данѓара - Душанбе аз ин њам дида бозназдиктар мешавад. Аммо ин дар њолест, ки корњои сохтмонї дар ондида намешавад. Чаро корњои сохтмонї дар наќби Чормаѓзак нотамоммондааст? Айни њол чанд метри ин наќб парма карда шуда бошад?

Сайфиддин ЌУДРАТОВ,сокини дењаи Саричашмаи ноњияи Данѓара

- Шањрванди гиромї корњои сохтмонї дар наќби "Чормаѓзак" аз оѓоз тоимрўз бомаром идома дорад. Аз оѓози сохтмони наќби "Чормаѓзак" корњоинаќбканї 4430 метр (2165 метр аз тарафи Шимол ва 2265 метр аз тарафиЉануб), дар соли љорї 120 метр (120 метр аз тарафи Шимол) ба анљом раси-дааст. Бетонкории асосии конструктивии наќб дар моњи феврал 113 метр (80метр аз тарафи Шимол ва 33 метр аз тарафи љануб) иљро шудааст, аз аввалисол 295 метр (122 метр аз тарафи Шимол ва аз тарафи љануб 173 метр) ва азоѓози сохтмон то санаи 1-уми марти соли 2013 4225 метр (1970 метр азтарафи Шимол ва аз тарафи љануб 2255 метр) ба анљом расидааст.

Њаљми корњои сохтмониву барќароркунї дар наќб дар моњи январи солиравон ба маблаѓи 1 миллиону 900 њазор доллари ИМА ва аз оѓози сохтмон бамаблаѓи 47,52 млн. доллари ИМА ба анљом расонида шудааст. Ба истифода-дињии наќби "Чормаѓзак" дар семоњаи сеюми соли 2013 дар назар аст. Пас азмавриди истифода ќарор гирифтани наќбњои "Анзоб", "Шаршар" ва "Шањрис-тон" наќби "Чормаѓзак" дар Тољикистон чорумин наќбе мебошад, ки танњо дарзамони истиќлолият сохтмонаш амалї гардонида шудааст.

Ба саволи Шумо сардори Раёсати сохтмон ва хољагии роњњои Вазора-ти наќлиёти Тољикистон Бозоралї ЊАЁТОВ посух дод.

ПОСИ ХОТИРА

НАХОД, ДАР ЉАЊОН ДИГАР САРБАНДЊОИБУЗУРГ МАЪМУЛ НАБОШАНД?

- Бањсњо дар атрофи сохтмони НБО-и Роѓун хеле дароз шуданд.Љониби Ўзбакистон ва баъзе коршиносони соња аз дурињои дур ба То-љикистон тавсия медињанд, ки аз сохтмони Роѓун даст кашаду ба сохт-мони НБО-ву сарбандњои миёнаиќтидору миёнаѓунљоиш иќдом кунад.Гўё, ки айни њол дар љањон танњо неругоњу обанборњои миёнаиќтидорумиёнаѓунљоиш месозанд. Ба иддаои онњо, обанборњои бузург хавфикандашавї доранд. Оё ин рост аст? Наход дар љањон сохтмони сарбан-дњои бузург дигар маъмул набошанд?

Абдурасул ЉАМОЛОВ,сокини ноњияи Исфара

- Не, ин иддаои љониби Ўзбакистон ва коршиносони мисоловардаатонягон асоси воќеї надоранд. Чунки саргидротехники институти Гидропроект,воќеъ дар шањри Маскав рољеъ ба раванди сохтмони сарбандњои бузург дардунё дар давраи аз соли 1950 то соли 2004 маълумоти зеринро пешнињодменамояд: Дар Осиё соли 1950 - 15554, соли 1986 - 23380 ва соли 2004 -33782сарбанд дар њолати корї ќарор доштанд. Дар Америка мутаносибан солњоиномбурда - 2099, 7479 ва 9101 сарбанд мавриди истифода ќарор дошт. Дартамоми олам, мутаносибан 5268; 36237 ва 50349 сарбанди бузург (бо фишори15 м ва зиёда аз он) фаъол буданд.

Дар давраи номбурда шумораи сарбандњои бузург дар Осиё 21,7 маро-тиба зиёд гардид. Ин љо танњо якчанд сарбанди бузургтарини љањонро бонишондињандањояш (тибќи маълумоти Марчук А.Н. д.и.т.) манзури шумо ме-гардонем: Итайту (Бразилия) дар дарёи Парана, соли 1982, сарбанди хокї,баландї - 196 м., дарозии сатњи болои сарбанд - 7297 м, њаљм - 33.260 млн.м3,њаљми обанбор 29 км3, иќтидор -12.600 МВт; Манкуаган (Канада), соли 1989,дарёи Манкуаган, баландї - 214 м, дарозии сатњи болои сарбанд 1314 м,њаљми сарбанд 22550 млн.м3, њаљми обанбор - 141,852 км3, иќтидор - 1.080МВт; Сера де Месса (Бразилия), соли 1996, дарёи Токнти, сарбанди хокї,баландї - 150 м, дарозии сатњи болои сарбанд - 1510 м., њаљми сарбанд - 12620млн.м3, њаљми обанбор - 54км 3, иќтидор - 1.200 МВт. Соли 2007 - 1201 сарбан-ди бузург дар њолати сохтмон ќарор дошт, аз љумла дар Њиндустон - 467, Хитой- 120, Япония - 73, Туркия - 68, Испания - 28, Юнон - 14. Дар Хитой дар дарёиХуанхе НБО-и Янгин сохта шуда истодааст, ки баландии лоињавияш 314 м.,дарозии сатњи болои сарбандаш 654 м., њаљми сарбандаш - 13400м 3, њаљмиобанбораш 10 км3 ва иќтидораш 3.000 МВт. хоњад буд (Чаро барои сохтмониНБО-и Роѓун мумкин набудааст ?) Зиёда аз 8-10 њазор км3 ва ё 21-26%маљрои умумии дарёњои дунё бо обанборњо танзим карда мешаванд. Обанбо-рњо воситаи бењтарини пешгирї намудани офатњои табиии марбут ба об, азљумла обхезињо ва хушксолињо мебошанд. Дар сохтмони НБО-и Роѓун баѓайр аз љанбаи иќтисодї, ки он ањамияти калидї дорад, љанбаи сиёсии масъа-ла низ вуљуд дорад ва он дар муќоиса бо љанбаи иќтисодї бартарият дорад.Натанњо Ўзбакистон, балки љониби сеюм њам дар ин масъала манфиатдораст. Он њамсояи моро маљбур мекунад, то чунин рафтор намояд. Инро боядба назар гирифт. Барои њамин кишвари њамсоя дар атрофии сохтмони НБО-и Роѓун њар гумагўињоро мебофад.

Ба саволи Шумо котиби миллии Комиссияи байналмилалї оид ба сар-бандњои бузург, номзади илмњои техникї, Њомидљон ОРИФОВ љавоб дод.

ДАР СЎГВОРИИ УСТОДИ ЊУНАР ОЛИМ БОБОЕВДил хонаи ѓам шуд, зи дарду ѓами Олим,Мотамкада шуд, сина шаби мотами Олим.Аз домани умраш ба алам зуд рањо шуд,Он бозуву он панљаи мустањками Олим.Њамрозашу њамсўњбаташ он тор куљо шуд,Њам буд шарики њама бешу ками ОлимМайнушии ин тоифа аз майзадагї нест,Эй, бехабар аз кайфияти олами Олим.Дар ќуллаи зањматталаби санъати тољик,То њаст љањон љилва кунад парчами Олим.Пас сабри љамиле зи Худо бод шуморо,Эй, њамнафасу њамќадаму њамдами Олим.

Умед ЌОДИРОВ,сокини дењаи Шашкати ноњияи Панљакент,

омўзгори мактаби миёнаи №41

ЧАРО?10 ЊИКМАТАЗ БУЗУРГОН

Одаме, ки душман надо-рад, дар њаќиќат камбаѓал аст.

(Генри Уиллер ШОУ)

Бахшидани гуноњ сифатиодамони баќувват аст. Одамо-ни камќувват њељ гоњ намебах-шанд.

(Мохандас КарамчандГАНДИ)

Танњо як роњи барњам до-дани бадї вуљуд дорад:некїкардан ба одамони бад.

(Лев ТОЛСТОЙ)

Њама чиз дар ин дунё ха-риду фурўш мешавад, ѓайр азмуњаббати халќ.

(Проспер МЕРИМЕ)

Касе, ки бењуда таърифмекунад, тўњмат низ карда ме-тавонад.

(Бонапарт НАПОЛЕОН)

Хушбахт њамонест, ки даррўзњои сиёњ покии дилашронигоњ дорад.

(Шарл де КОСТЕР)

Бузургтарин гуноњ нисбатба атрофиённа бадбинї, бал-ки бетарафї нисбат ба онњост.

(Љорљ Бернард ШОУ)

Аз њама гуноњи бузург даркнакардани гуноњи худ аст.

(Томас КАРЛЕЙЛ)

Њамагуна ѓалабањо азѓалаба бар худ оѓоз мешаванд.

(Леонид ЛЕОНОВ)

Зиндагї худ мактабест, кибарои хатми он саросема шу-дан нашояд.

(Эмил Кроткий)

ПешнињодиШамсиддин

РАЊМАТУЛЛОЕВ,сокини дењаи Чилчаи

ноњияи Темурмалик

ДиќќатБарои ба саволњои доѓи худ посух гирифтан ба идораи њафта-

номаи "Нигоњ мурољиат кунед. Суроѓа:шањри Душанбе, кўчаи Носи-рљон Маъсумї-3, назди Хона музейи Мирзо Турсунзода. Ё ба масъ-ули сањифаи "Нигоњи мардумї" бо шумораи телефони 985 60 86 85занг занед ё бо воситаи смс-паём саволи худро ирсол доред. Њам-чунин ба почтаи электронии nigoh_tj@inbox.ru нависед.

“Нигоњ”, ЧОРШАНБЕ№3 (231) 10. 04. 201316

Шералї РАЊМАТУЛЛОЕВ,масъули Вазорати тандурустииТољикистон:

- Дар ягон давлати дунё ба љузТољикистон, нон аз њад зиёд истеъ-мол карда намешавад, аммо мо то-љикон оши паловро њам бо нон ис-теъмол мекунем.

-Шумо тољикони мансабдор шояд, аммо мо тољи-кони бебизоат, ки нисфи кишварро ташкил медињем,нонро фаќат бо шакарчой мехўрем, агар шакар то охи-ри њафта расад, албатта.

Саидаи СИРОЉИДДИН,сароянда:-Ваќти пурќимматамро њамарў-

за дар тарабхонањо намегузаронам,вале гоњ-гоњ бо дўстон истироњат ме-кунам.

- Рўи рост гуфтан гиред, ки пу-латон намерасад. Ин айб нест.

Ѓайбулло АФЗАЛОВ,

раиси вилояти Хатлон:-Њамин сафсатахонњо њукуматро

гирифта буданд.Мо њукуматро ба онњодода будем. Дидед, ки чї кор карданд?Коњи кўњна бод кунем? Мекунем!

- Бењтараш бод накунед, ма-бодо сирри иштироки Тошканду Маскав фош наша-вад?!

Иброњим УСМОНОВ,профессор:

- Њастанд касоне, ки либоси де-њќонї доранд, аммо дар ботин инте-лигенти њаќиќї њастанд.

-Бале њастанд, вале хеле кам.Баръакс онњое, ки либосу ниќобизиёї мепўшанду дар ботин "дењќон"-анд, хеле зиёдшудаанд.

Гулљањон БОБОСОДИЌОВА,собиќ котиби КМ ЊКТ:

- Талоши Ѓарбро он солњо момедонем, ки барои сарнагун карда-ни Шўравї равона шуда буд. Ва ваќ-те Горбачеву њамсараш бо Тэтчер му-лоќот карданд, на хама аз ин чиз пуш-тибонї карданд.

- Афсўс, ки Михаил Сергеевич мавќеъи коммуни-стњои тољикро намедонист, вагарна Раиса Максимовна-ро дар љояш талоќ карда, бо Тэтчер мулоќот намекард.

Юрий ПОПОВ,сафири Русия дар Тољикистон:

- Гўё ман изњор доштаам, ки даррўзњои наздик Думаи давлатї созиш-номаи Русияву Тољикистон дар хусу-си "Интиќоли бебољи гумрукии маво-ди сўхт" ва баъдан тарњњои марбутба гидроэнергетикаро ба тасвиб ме-расонда бошад. Ин ба аќли солим рост намеояд.

- Беташвиш љаноби сафир, дар муносибатњои бай-ни шумо љустани аќли солим кори бењуда асту бе як-якуним литр онњоро умуман фањмида намешавад.

Шодї ШАБДОЛОВ,раиси ЊКТ:

- Шоњидї медињам, моро нањза-ти исломї сарнагун накард. Мороягон демократ сарнагун накард. Морохуди Комитети Марказї сарнагункард. Моро Горбачёву Елтсин сарна-гун кард.

- Оњанги худашон, суруди ху-дашон, дар раќс худашон! Одамони "дар лавлава-кош" мегаштагиро чї кор ?

МА

НГ

АР

, К

И К

Ї М

ЕГ

ЎЯ

Д...

ЊАЉВ ВА ТАНЗ

МУАССИС:Созмони љамъиятии

«ИНДЕМ»(«Информатика барои

демократия ва рушди миллї»).

Дар њафтанома матолибе низ ба нашр мерасанд, ки бо мавќеи идораион муѓойират доранд. Дар шумора аз аксњое њам аз Шабакаи љањонии Интернет истифодашудааст. Матолиби хусусияти таблиѓотидошта ® метавонанд танњо бо пардох-ти муайян дар њафтаномаи «Нигоњ» нашр шаванд. Барои дар дигар нашрияњо пурра ё ќисман чоп кардани матолиб ва иќтибосњо аз «Нигоњ» иљозаи хаттии идора ва нишон додани сарчаш-ма дар шакли «аз њафтаномаи «Нигоњ» №_ аз санаи _» њатмист. Њуќуќи муаллифии кулли матлабњои шумора ба идораи њафтаномаи«Нигоњ» ва СЉ «ИНДЕМ» тааллуќ дошта, тибќи ќонунгузории љории Тољи-кистон ва байналмилалї њифз карда мешаванд.

Њафтанома дар Вазорати фарњангиЉумњурии Тољикистон ба ќайд

гирифта шудааст.Индекси обуна: 68990

Њафтанома дар нашриёти «Мега-принт»чоп мешавад. Теъдод 4 000

Ќимати рўзнома дар фурўши чакана на беш аз 1,5 сомонї

НИШОНИИ ИДОРА: Љумњурии Тољикистон,шањри Душанбе, кўчаи Носирљон МАЪСУМЇ, хонаи3. Телефон: (44) 600 80 38, 224 25 09

Ќимати обуна барои як сол - 71 сомонию 76 дирам.

Шўъбаи иттилоот ва сиёсаттел: 224 25 09

Шўъбаи тањќиќот ва тањлилтел: 600 80 38

Шўъбаи иљтимоъ ва иќтисодтел: 224 25 09

Шўъбаи реклом ва огоњиномањотел: 93 500 77 41

Масъули логистика ва чоп:тел: 93 591 02 01

Раиси Шўрои муњаррирон:С.А. Дўстов

Котиби масъул:Эраљи Амон

СУРАТИ ГЎЁ

"Чархи гардун" - макони сархушонБоре дар семинари АМВАОМТ (НАНСМИТ)

ширкат кардам. Дар оѓоз њар як иштирокчї худромуарррифї мекард. Навбат ба ман расиду яке азкоршиносони даъватшуда маро пурсид, ки:

- Шумо њанўз њам дар "Чархи гардун" њастед?Посух додам, ки аз он љо кайњо рафтаам.Дигаре луќма партофт:- Дар ЉДММ "Чархи гардун пас аз соати 12

касеро њушёр намеёбї. Хайрият љони худатрохалос кардаї, вагарна туро њам…

Аскар Њаким,ё Мўъмин Ќаноат?Шоири шинохтаи тољик Аскар Њаким дар як

сўњбат бо журналистони љавон наќл кард:"Рўзе савори мошин ба кор мерафтам. Дар

назди чойхонаи "Роњат" нозири роње мошинимаро боздошт. Боодобона салом доду њуљљатам-ро хост. Ман пурсидам:

ШЎХИЊО АЗ....

Мавзунаи Муњаммадалї

- Мебахшед, магарман ќоидаи роњро вай-рон кардам? - љавоб дод,ки не ягон ќоидаро вай-рон накардаед, њуљљата-тонро бароред.

Боз пурсидам, киохир, њуљљат барои чї лозим аст? Аммо нозир боэњтироми хоса даст пеши бар якравї мекард, кињуљљатамро нишон дињам. Ростї, аз ин рафторашба ќањр омада гуфтам:

- Ман мошин надуздидаам, бо мошинам ка-серо назадаам, мошинам чиркин њам нест, ќоидаироњро њам вайрон накардаам…

- Бале, дуруст аст, ягон љиноят ва ё кори нољоенакардаед.

-Пас чаро њуљљатамро мепурсед?Ў љавоб дод:- Ман хостам фањмам, ки шумо Аскар Њаким

њастед, ё Мўъмин Ќаноат…

Акс

аз

«Нов

ая г

азет

а»