“Нигоњ”, ЧОРШАНБЕ№2 (330) 03. 04. 2013 1

ШЕЪРУ ШОИР

Адибаи Азиз:Дареѓо, дар Ватанхуршедњоро порамесозанд

САЊИФАИ 12

ДАРДИ ДИЛ

САЊИФАИ 3

ЧЕЊРА ДАР АМАЛ

Бобак Занљонї -мафиоз ё сармоягузоринави Тољикистон?

САЊИФАИ 4-5

ДИПЛОМАТИЯИ ТОЉИК

Љойнамозидипломатия ва доллар

САЊИФАЊОИ 4-5

Барзу Абдураззоќов:"Њама шикаст хўрд. Бар абас рафт"

Академик ва каблук

№2 (330). Чоршанбе, 3-юми апрели соли 2013

САЊИФАИ 8

Абдуќаюми Ќаюмзод:Бозии хатарнок

Абдуљаббор Рањмонов,ректори Донишгоњиомўзгорї ва собиќ вазиримаорифи Тољикистонназди даромадгоњи ДОТистода, духтаронро азназар гузаронда, ба дарсроњ медод. Ў намедонист,ки ин иќдомаш Тољнет ёбахши тољикии интернетротарконда, дар хориљањам акси садои он бавуљуд меояд ва бахуди ректордардисарњо эљодмекунад....

“Нигоњ”, ЧОРШАНБЕ№2 (330) 03. 04. 20132

"Иѓво"Абдуљаббор Рањмонов танњо рўзи дигар

фањмид, ки ба чї мољаро печид, ваќте хабарииќдомоти нави ў дар сархати ахбори расо-нањо ќарор гирифт ва ба зудї ба серхонанда-тарин матлаби њафтаву њатто моњ табдил ёфт.Дар бањсњо ўро аксаран ба масхара ва мало-мат кашида, њатто лаќабњои "моделйер"-у"Каблуков" - ро њам ба ў часпонданд.

28-уми март Раёсати ДОТ чанде аз мат-лабњоро дар радиои "Озодї" ва "Озодагон""иѓво" номид, зеро 27-уми март буду шуд якназорати доимию муќаррарие дар назди даро-мадгоњи донишгоњ баргузор гардид, аммо "њан-гоматалабон барои хонданї шудани сомонаа-шон аз он "сенсатсия" сохтанд". Ба назари Ра-ёсати ДОТ, ягон амали нораво ва ё иќдоминозасое ба вуќуъ напайваста, балки таблиѓизебоипарастї буд. "Шумо худ холисона ќазо-ват намоед, магар бо "иринка"-ю "макасинка","тангем"-у "шлёпка" ба даргоњи муќаддас ома-дан љоиз аст?!" - омадааст дар изњорот.

Ин изњорот як гуна њамлаи ДОТ ва рек-тораш ба расонањо буд, ки "аз љониби ашхо-си пушти сангарњо пинњоншуда" фармоишгирифтаанд. Шояд хафагии сахт аз рўзно-манигорон буд, ки Абдуљаббор Рањмонов азхабарнигори "Азия-Плюс" Марњабои Њоким

ба шуъбаи корњои дохилии ноњияи ИсмоилиСомонии пойтахт шикоят бурд. Дар аризаашба милитсия навишт, ки "фаъолияти ноду-руст ва ѓайрќонунии хабарнигор"-ро баррасїкунанд. Дар шарњи ин хабар дар ДОТ барўзноманигорон гуфтанд, ки МарњабоиЊоким на њамчун журналист, балки "ба мо-нанди љосус" рафтор намуд.

Ба назар мерасад, Абдуљаббор Рањмоновва командааш дар ДОТ хеле осемасаронатасмим мегирифтанд, то дар "љанги иттило-отї" бо љомеаи шањрвандї дар пайи ќазияикаблук пирўз оянд. Аммо об аз сар гузаштабуд. Дигар касе ба Рањмонову раёсати ДОТгўш намедод. Ин њам дар њоле, ки дар изњо-роти Раёсати ДОТ њарфњои барои љомеа му-њим низ буданд. Бањсњо ављ гирифтанд, фо-румњо рангњои аљоибу ѓароиб касб карданд.Бањси каблук Тољнетро тарконду аксариятректору мавзеъгирфияшро ѓайриќонунї, ѓай-риахлоќї, ѓайритољикї ва зиддишариатї но-миданд. Академик њам паст наомад.

"Изњорот - 2 ё маромиРањмонов"

Рањмонов рўзи 1-уми апрел боз як изњо-рот ќабул кард ва аз расонањо талаб кард, ки

Академиква каблук

бидуни ислоњ онро пахш кунанд. Ин дафъамушаххасан кўшиш ба харљ дод, то шахсанхудро каме "сафед" кунад. Вай љиддан таъ-кид кард, ки "ин њама аз нотавонбинї ва бад-хоњии як зумра ашхоси манфиатљў нисбатба банда сарчашма мегиранд".

Аз изњороти дуюми ДОТ маълум меша-вад, ки аз Абдуљаббор Рањмонов "душманиислом" сохтани ВАО њам ректорро ё сами-мона, ё аз тарс тањрик додааст. Дар изњоротомадааст: "...ман низ мусулмонам, имон до-рам ва шояд аркону нозукињои ин дини му-ќаддасро аз баъзе рўзноманигорон хубтарубењтар донаму риоя кунам... Эњтирому ар-зишњои дини мубини Ислом ва пок нигоњ дош-тани он барои Рањмонов чизи бегона нест,аммо хурофотпарастиро Рањмонов њамешамуњокима мекунад. Мо дар замоне ќарор до-рем, ки њар гуна "иѓво"-и хурд боиси шиддатгирифтани андешаву муноќишањо мегар-дад... Биёед, ба љои њангома сохтан вањдатимиллї, фарњанги пешрафтаро таблиѓ намо-ем, таќлидкорї ба "хољагони хориљї"-и худнакунем ва Тољикистонро бо маърифат ободсозем. Ин аст мароми А.Рањмонов".

Њикмати каблук Новобаста ба омилу сабабњо, њар ду из-

њороти Абдуљаббор Рањмонов ба матолибиВАО боиси ситоиш аст, зеро ќариб нест ман-сабдори давлатие дар Тољикистон, ки биду-ни истифода аз зарфиятњои "Фабрикаиљавоб" ба матбуот ва сухан арљ гузошта,вокуниш нишон дињад. Аксаран њатто Фар-мони № 622-и Президенти Тољикистон оидивокуниш ба маводњои танќидии ВАО нодидамегиранд. Мо њам мехоњем бовар кунем, киАбдуљаббор Рањмонов он чиро, ки рўзнома-нигорон навишта буданд, нагуфтааст, ё онтавр гуфтааст, ки дар изњоротњояш мегўяд.Воќеан, њељ касе аз академикњои Академия-ву фарњангистонњои дунё, шояд ба истис-нои кишварњои љањони сеюм ба шеваи ли-бос ба бар кардану пойафзол пўшидан коренадорад. Ва њам дар њељ як кишвари, њаттоба ном демократї ба озодињои инсон ин гунамуносибати масхараомез намекунанд, ки дарТољикистон мекунанд.

Аммо чї метавонем кунем ва гўем, кибозгашти пурсарусадои Абдуљаббор Рањмо-нов ба сафњањои расонањо заминањои танњоимрўзї ва марбут ба "ќазияи каблук" не-станд.

Мавсуф њанўз замони вазири маориф бу-данаш вирди забонњо шуда буд ва асосан бомуборизањо алайњи пўшиши исломї - сатруњиљоб ном баровард, телефонњои мобилие-ро аз рўи синаи духтарон гирифт, волидайнимактаббачањоро маймун хонд. Хуб, боз чїгапу корњо ба Абдуљаббор Рањмонов рабтдода мешаванд, аз касе пўшида нест ва инљо такрори онњоро лозим намедонем, зеро ўкадри президентї ва одами њукумат аст. Ўва корфармояш бовар доранд, ки наврасуљавонњои тољикистонро тањќир карда, њуќуќуозодињои онњоро поймол сохта, аз онњо шах-сият сохта мешавад. Ин аст, мухтасари ќис-саи академик ва каблук, ки албатта њикматдошт: љомеаи Тољикистон, хоса бахши фаъ-олтари он, ки аз Интернет истифода меба-рад, дигар њеч амали зиддимардумиро тоќаткарданї нест, њатто он агар њадафи тарбияизебопарастиро њам дошта бошад. Мардумбедор ва њаќталаб шуда истодаанд.

Аз 5 то 10 смРектори Донишгоњи омўзгории Тољики-

стон бар асоси як низомномаи Вазорати ма-ориф аз донишљўдухтарон талаб кард, киба дарс бо пойафзоли пошнааш аз 5 то 10см баланд оянд ва дар акси њол ба сањнидонишгоњ њам роњ дода намешаванд. Абду-љаббор Рањмонов ба TojNews (Тољнюс мис-ли "Нигоњ"ба гурўњи расонањои Созмониљамъиятии "Индем" дохил мешаваду"Нигоњ" њуќуќи истисноии чоп кардани мат-лабњои онро дорост- муаллиф) ин ќарораш-ро шарњ дода гуфт:

- Ин иќдом дар пояи фармони Вазоратимаориф сурат мегирад. Мо аз аввали солихониши 2012-2013 ин талаботро љорї кардабудем. Донишгоњ омўзгор омода мекунадва њар маданияте, ки сар мезанад аз омўз-гор сар мезанад. Мо аз духтарон хоњиш кар-дем, то пойафзолеро пўшанд, ки ба рафто-рашон мувофиќ бошад. Ин љо на дониш-гоњи тарбияи чисмонї аст, ки бо "чешки" ё"тангем"-е, ки маъмул аст, ворид шаванд.Њамчунин мо аз онњо талаб кардаем, ки по-яфзоли баланде, ки роњ гашта натавонанд,напўшанд, пояфзоле, ки баланияшон миё-на, барои мисол аз 5 то 10 см, ки ин бароионњо њељ мушкилие надорад, иљозат додамешавад.

Донишљўдухтароне, ки имрўз ба дарсњороњ дода нашудаанд, мегўянд, дирўз дека-нњои факултањо ва дигар омўзгорон ба син-фхонањо даромада, ин талаби раёсатроэълон кардаанд.

- Пеш аз љашни Наврўз кураторон ба могуфта буданд, ки то Наврўз њар чї пушиданмумкин ва баъди Наврўз, бидуни либосиягонаи донишгоњї ва пояфзоли мувофиќ во-риди донишгоњ шавем, - мегўяд Мавзуна,донишљўи ДОТ ва меафзояд - Акнун ба мопойафзоли нав харидан лозим аст, бо "тан-гем" намемонанд, бисёрињо аз ноњияњо ома-даанд, чанд дугонаи ман, масалан, боз бападару модарашон занг зада гуфтанд, кипул фиристанд, то туфлиро мувофиќи хо-њиши ректор харидорї кунем.

Ректори ДОТ он рўз шахсан донишљў-духтаронро назди дари донишгоњ контролкард ва муайян намуд, ки 85 дар сади дух-тарон ќарори моро амалї кардаанд.

- 15 дар сади дигар, асосан онњоеанд, киё дарсгурезанд, ё онњое њастанд, ки даво-моти намунавї надоранд... - гуфт ректориДОТ.

убњи 27-уми мартАбдуљабборРањмонов, ректориДонишгоњи омўзгорї

ва собиќ вазири маорифиТољикистон наздидаромадгоњи ДОТ истода,духтаронро аз назаргузаронда, ба дарс роњ медод.Ў намедонист, ки ин иќдомашТољнет ё бахши тољикииинтернетро тарконда, дархориља њам акси садои он бавуљуд меояд ва ба худи ректордардисарњо эљод мекунад....

Эраљи АМОН

ПсихиатрСари духтарора монду ба пояшон час-

пид? Инро дар психиатрия футфетиш мег-ўянд

Шавќати МуњаммадБањ- бањ! чї иќдомоте. Размери тагпў-

шии занњоро њам муайян кунед.ЉаъфарШумо аљоиб одам будаед, яке ба ба бо-

лои сари духтарон чаќќа мешавед, як солидигар таги пошона чен мекунед. О, устод!!!Шумо агар ѓамхори миллат бошед ба масъа-лаи боло - аќлу фаросат ва донишу закова-ташон, дар мавзўи поён бошад баландии тагипой не ба рафторашон диќќат дињед...

ЊољїБародаро! Худо накунад, агар Абдуљаб-

бор Рањмонов вазири тандурустї шавад. То-љикистонињо њама бе асбоб мемонанд.

ТарафдорМан бо ин дастур розиам. Бигзор омўз-

горони оянда њам бо аќлу заковат бошандуњам зебо. Агар ректор њозир ин навъи тар-бияи зебопарастиро тарбия накунад, ояндаин духтарон низ ба мактабњо мисли баъземуаллимањо бо "иринкаю" "маринкањо" дар-сгўи мераванд. Муаллима бояд њаматара-фа идеали хонанда бошад!!!

ЗидМуњтарам тарафдор! Агар шумо та-

рафдори њамин иќдом бошед, пас шумобояд аввалин шуда занатонро, хоњаратон-ро, модаратонро, духтаратонро ба њаминдонишгоњ дохил кунед, то онњо бо пояфзо-ли пошнабаланд, бо миниюбка ва сари лучхудро атру упо, орову торо дода биёянд вамардони бегона аз дидани онњо њаловатбаранд...

С

ФОРУМ/БЕ ТАЊРИР

ДонишљўАз бекорї кадукорї)ВосеъИн вазирњо Бек Зуњурову Абдуљаббор

Рањмонуф мусобиќа дошта бошанд?БеномЊозир худаш нигоњ кунед, ки духтарњо

бо чї хел либос ба донишгоњ мераванд (гру-бо говоря реклама) все нормально так дер-жать

ИсфараШикорчї Зуњуров ва моделер Рањмонов!

Ин ду нафар симои њукуматанд?!МуъминХУДОВАНД чени А.Рањмонов намедони-

стааст, ки чигуна либос ба духтарон зебанда-аст? Ў зоти пок ба сатру њиљоб амр мекунад.

МењмонАна ба Шумо демократия. Не страна, а

телешоу "Кривое Зеркало", тут все чиновни-ки стараются "выйти на сцену" и рассмешитьнарод.

РањгузарРиши муаллим се сантиметр буд, акнун

пошнаи донишљў то 10 см. Чаро дигар ректо-рон ин корро накарданд?

ТољикБоре њиљобпушњоро МАЙМУН номида

буд ва записи суханњояш то њол дар интер-нет њаст!

АлишерЧи хеле, ки Љаноби олї мегўянд, љаво-

нон ояндаи миллатанд. Аслан ба донишљўёнсавод ва донишро доданро.... омўзонанд азпўшоку либосњо кордор нашаванд...агар инхел давом дињад вой бар њоли ояндаи тољи-кон (((

МАВЗЎИ АСОСЇ

“Нигоњ”, ЧОРШАНБЕ№2 (330) 03. 04. 2013 3

Хуб

, дини ислом

онро манъ накардааст

55%

Чаро ба

аъзои

Њукумат

мумкин

будаасту ба

мо не?

4%

Табибон

онро

тавсия намедињанд

7%

Бояд бошад

, зеро аз

дигарон

њам

насли

носолим

зода меш

авад

9%

Зарар

дорад

, зеро аз

он

фарзандони

носолим

зода меш

авад

8%

Бояд манъ

карда

шавад

!

10%

Њамин њам

гап

шуд

?

8%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

1 2 3 4 5 6 7

НИГАРОНЇ

Њ

САДОИ МАРДУМ

НАЗАРСАНЉЇ: 68% БА НИКОЊИХЕШУТАБОРЇ РОЗЇ АСТДафтари матбуоти Вазорати корњои дохилии Тољикистон аз бедарак гум шудани дукўдаки хурдсол хабар дод.

Дар натиљаи назарпурсии ахире, ки ОИ“TojNews” гузаронд, 68 дар сад аз иштирокчиён нис-бат ба никоњи хешутаборї назари мусбат доранд.

Дар ин назарпурсї, ки аз корбарон ва хонанда-гон пурсида шуд: “Муносибати шумо ба никоњи хе-шутаборї чї хел аст?”, 55 дарсад (228 нафар) вари-анти “Хуб, дини ислом онро манъ накардааст”-ро ин-тихоб кардаанд. 9 дарсад (36 нафар) ба гузинаи “Боядбошад, зеро аз дигарон њам насли носолим зода ме-шавад”, 4 дарсад (16 нафар) - и дигар ба варианти"Чаро ба аъзои Њукумат мумкин будаасту ба мо не?”раъй додаанд.

7 дарсад (29 нафар) - и иштирокчиёни назар-

санљї варианти “Табибон онро тавсия намедињанд”-ро интихоб кардаанд ва дар њамин навбат 8 дарсад(42 нафар) - и дигар тугмаи “Зарар дорад, зеро аз онфарзандони носолим зода мешавад”-ро пахш карда-анд.

Њамагї 10 дарсад (42 нафар) аз ширкаткунанда-гони ин раъйгирї гуфтаанд, ки “Бояд манъ карда ша-вад!” ва 8 дарсад (34 нафар) - и дигар варианти “Њаминњам гап шуд”- ро интихоб кардаанд.

Ин назарсанљї бо фармоиши нашрияи “Нигоњ”тари?и сомонаи интернетии ОИ “TojNews” тайи якњафта, аз 25-уми март то 2-уми апрели соли 2013гузаронида шуд ва дар он 418 нафар иштирок кард.

БозиихатарнокИдомаи бархурди инчунонии њукумати иљроиябо дину ислом хатари бузургеро ба бор хоњадовард ва кишварро дучори як фалокатипешгўинашаванда мекунад...

укумати имрўзаи Тољикистон њосилва бархоста аз талошњои ЊХДТ вараиси он нест. Њукумати Тољикистоннатиљаи шикасти неруњои мардумїаз љумла Њизби нањзати исломии То-љикистон дар баробари ќудратњои

хориљї ва интихоби ин ќудратњои хориљї дарљойи њамин неруњои мардумї, аз љумла ЊНИТаст.

Лињозо ин њукумат замоне машруиятпайдо кард, ки љониби дигари љанги тањмилї,вале шањрвандї ИНОТдар симои роњбариЊНИТ зери санади сулњ имзо кард ва бо њаминмуќовимати мусаллањонаи панљсола хотимаёфт. Ин њукумат бо шарту шароити махсусфаъолияти ЊНИТ - њизби динии сиёсиро па-зируфт. Ќонуни асосиро мутобиќи майли инњизб иваз ва замонати фаъолияти онро таъй-ид кард. Ин њама љараёнот зери назар ва шир-кати мустаќими раиси феълии давлат итти-фоќ уфтодааст. Яъне раиси феълии давлатбо тарафи дигар, њамин Нањзати исломї вањамин рўњониюну сиёсиёни барои гуруњемуътабар дасти оштї дода, њукуматашро боонњо ќисмат кард. Он ваќт касе аз ин њукуматбар зарурати фаъолият доштани ЊНИТ тар-дид надошт ва заррае шакро дар дил љой на-медод, ба шумули раиси Шўрои уламо, Ку-митаи дин ва худи раиси давлат. Ба ин тартибдину давлат дар канори якдигар љомеаро идо-ра ва захмњои љанги шањрвандиро баробартадовї ва дармон мекарданд. Аммо чунин баназар мерасад, ки њоло бо гузашти бештараз се панљсола њукумат тарафи дигарро на-мехоњад бубинад, балки шароити комиланмуќобили замони оѓози сулњро болои тарафидигар эъмол кардан мехоњад. Байни њукумат,ЊНИТ ва пешвоёни мазњабї, бо шумули до-муллоњои варзидаву эшонњои суннати ѓай-ринањзатї, ки аксариятанд, як садди бузургерост шуда, фазои сокиту ороми кишвар тад-риљан ѓуборолуда мешавад. “Бозигарон” дастба бозии хатарноке задаанд, ки гумони ѓолиб,ё хатари онро эњсос намекунанд ва ё воќеанбарнома ва наќшањоеро ба иљро гузоштаанд,ки комилан муќобили манофеи миллат ва мар-думи мост.

Шиддату фишори рўзафзуни сохторњоињукуматї болои ЊНИТ ва муассисањои мазњ-абї ва уламои мўътабар вориди як вањлаивањмангезу вањшатнок мешавад. Маъмури-ни идороти масъул дар умури дин бар алайњиончики арзишу муќаддасот ва суннату анъа-на ва оийну мазњаб ном дорад, даст ба коршудаанд. Онњо хеле сареъ ва саросемаворчорањоеро татбиќ карданианд, ки дар замонихуд Камол Отатурк ва МуњаммадризошоњиПањлавї муќобили дину пешвоёни он ва ар-зишу меъёрњои мазњабї таљриба карда но-ком шуданд. Балки бархурди хашин ва ху-шунатомези онњо мунтањо роњ, сањна ва њуку-матро дуруст ба њамин исломињо боз кард.

Бозї бо эњсосоти муќаддаси динї, худ-сарона муќобили арзишњо ва ќавонини илоњїсохтани ќонунњо ва иљборан водор карданираъият бар иљрои онњо даќиќан заминаи су-ќути њар гуна њукуматро фароњам ва замонибаќои онро босуръат коњиш медињад. Ин ху-лосаи камина нест, балки бардошти љомеа-шиносї ва исломшиносоии ѓарбиву шарќїаст. Ва ин дигар њарфи нав њам нест, ки ис-лом танњо дин нест, танњо аз тоату ибодатиборат нест. Ислом аз њамон оѓози зуњур вабаъдтар дар масири густариши худ њамворањамроњ бо сиёсат будааст, балки сиёсате, ки

дар сояи Ислом њукумат кардааст, оромишибештар доштааст. Намешавад бар болоимардуми мусалмон бо ба бозї гирифтаниаркону арзишњои динї њукумат кард.

Дар Шўрои олии соли 1990, ки сардоридавлат ба муљарради вакили он будан таво-нист ба њамчунин маќому мартаба даст ёбад,чанд намояндаи дин низ узви он буд. Њоло инмамнўъ аст. Чи тур ваќте дар тамомии маро-сими мардум “мулло” бологузар ва мушки-лосонкун аст, дар нињоде, ки вазифааш эљодиќоида ва ќонуни зиндагї аст, барои ин ќишрљой нест? Њамчунон, ки беш аз 1 миллионмуњољирии кории њар сол 3,5-4 млрд. доллар(!) ба Тољикистон оваранда як намоянда њамдар Маљлиси намояндагон надоранд!

Бубинед, дар њоле ки Тољикистон беш-тар аз 20 сол аст мустаќил ва мардони дав-латаш њам мусалмонзодаанд, аз иќдомотекор гирифта мешавад, ки аланан љанг бо ар-зишњо ва меъёрњои исломист. Масољид бас-та, нављавонон аз адои намоз дар он мамнўъ,мардони мансабдор аз рафтан ба масљид

ба истилоњ ќонуни танзим мусодира кардашуд. Тањќир ва тавњин аз ин бештар меша-вад?! Фишору зўргўї алайњи урфу одотимардум њамин ќадар аст. Аз инњо њам гузаш-та њоло њукумат як маъракаи зидди ЊНИТ-ро,њизби шарики сулњи худро роњ андохтааст.Афроди огоњу ноогоњ, ки бо гардиши фалакумури диниро дар њукумат бар ўњда доранд,дар саросари кишвар даст таблиѓ ва ташвиќизидди ЊНИТ мезананд. Аз онки дар ин барно-маи “антинањзатї” муллои бособиќаи нањзатїМавлавї Абдурањим љалб мешавад, кадомманфиате њатто барои мусаннифони ин бар-нома ба бор нахоњад овард. Чун ин њама на-домату пушаймонињои ин Мавлавї ќалбїнест, ва маълум аст, дастуреро худ нахоста,муќобили хости дили худ , иљро мекунад ёѓараз дораду замонасозї мекунад. Ба он бо-варам, ки ба ин домулло, ва иъода кардан азиддаоњои пешинааш ва иќола кардан аз ќавлупаймонаш, худаш бовар надорад, чи расадба онњое, ки њељ подошу инъомеро аз ин њуку-мат нагирифтаанд?! Ба эњтимоли ќавї азчунин кори онњо раиси давлат эњсоси шади-ди хиљолат мекунад, чун дасти дигари ба са-нади сулњ имзогузошта, муассис ва раисиин њизб буд, ки њоло дигар, иншоаллоњ, ки дарфирдавси барин љояш аст. Мусалламан инкор (бозї бо дину ойин- муќаддасоти мар-дум) авоќиби хатарнок дорад, ва тардид на-бояд кард, ки барномарезон ва тарроњони инсиёсати рўдаррўї њукуматро гирифтори бот-лоќе карданианд, ки мунтањо дар мунљалобион на танњо њукумат ва ЊНИТ-у муллоњои баистилоњ сиёсї, халќ низ банд меуфтад.

Он ваќт дигар ин кишвар бо дасти дохилидора нахоњад шуд. Ва баъид нест муллоесадо баланд бикунад ва бар муќобили оне киалайњи аркону мавозини ислом стратежїдуруст кард аз аксуламалњое чун љињод ис-тифода барад. Чорањои љустаи њукуматљињати ба дур ва фосила нигоњ доштани мар-дум аз ЊНИТ ва њамин тавр муллоњои сиёсї:-аз ќабили бастани масљидњо, ба њошия рон-дани домуллоњову эшонњои суннатии ном-вар, манъи нављавонон дар адои намоз ваомўзиши динї ва пўшиши исломї ва ѓайрадалели муваљљањи он мулло хоњад буд, ва ўметавонад бо иттико ба њукми ќуръонї фат-вои љињод содир кунад.

Аммо возењ аст, ки таѓйири 180 дараљаимуносибати њукумат бо дин ва пеш гириф-тани сиёсати тазъиќу фишор њамин тавр вабељињат буруз накардааст. Ин њама таппуталошњо, ин њама бетобиву бехудињо ва аз

шавкат ва шањомати дину афрод ва созмо-ни мазњабї кам ва коста карданњо танњобарои баќои ќудрат аст. Ќудратдорон ба-рои касби он на аз дохил, балки аз берунмадюнанд. Берунањо аз нерўњои милливумазњабии тољик њарос доранд. Аз ин љост,ки инњо дастуроти берунањоро ба иљро гу-зошта аз дохил, ки бозї бо эњсосоти ќудсиихалоиќ хатарофар аст, андеша намекунанд.Мутаассифона то њоло хиёл доранд, ки њоки-мияти тарсе, ки болои ин мардум барпо кар-даанд абадулобод боќї мемонад ва халќин њама зиллат ва тањќирро тањаммул ме-кунад. Чунин ба назар мерасад, ки хатар-ноктарин марњала дар ќисмати давлатдо-рии њокимияти имруза фаро расидааст. Инаст, ки масъулини камсалоњият аз њар бут-та эњсоси бим ва нафрат доранд ва аз њаряк нафаре, ки як кам аз рўи инсофу виљдонњарф мезанад, сурати душман мељўянд.

Њукумат бояд ба ниёзњои њамарўзаимардум лаббайк гўяд, онњоро ќонеъ созад.Аммо худро муќобили дину аркони он ќарордода, бар зарари њасту баќои худ ЊНИТ варўњониёнро танњо пуштибони дину ойин ме-созад. Љойи худро бо дастони худ ба На-њзат ва муллоњои сиёсї медињад. Исломуитоати он танњо марбут ба ЊНИТ ва ё Ту-раљонзодањо нест. Аз Абдурањим Холиќов,аз Муродулло Давлатов, аз СайидмукаррамАбдуќодирзода ва аз онњо болотар њам њаст.Ваќте рейдњо ташкил дода дар масољиду то-лорњо аз ислом њарф мезанед самимї бу-дан бењтар аст. Магар мешавад дар толорипур аз мусалмон суханоне гуфт, ки ба ањлитолор нофорам ва нописанд бошад? Коре-ро, ки то ба имрўз шумо анљом дода исто-даед.

Набояд муртакиби иштибоњ шуд. Бозїбо эњсости ќудсии мардум вайронгар аст.Ин бозии хатарнок бар нафъи њељ љонибнест. Дар масъалаи дину диёнат набоядљониб, тараф ва сангар сохт ва набояд дарзаминаи он љабња гирифт. Њоло ки ин мар-дум аслан напурсидааст, ки дар канори то-лори варзишиву макотибу беморхона њуку-мат чанд мадраса ва чанд масљид аз пулихазинаи давлат, аз њисоби ин мусалмононсохтааст? Њукумате, ки људо аз дини раъ-ияташ бишавад, љилави рушду густаришидини мардумашро бигирад, писанди кї вабо кист?

Байни њукумат, ЊНИТва пешвоёни мазњабї,бо шумулидомуллоњоиварзидаву эшонњоисуннати ѓайринањзатї,ки аксариятанд, яксадди бузурге ростшуда, фазои сокитуороми кишвартадриљан ѓуборолудамешавад.

«

манъ, ќироати намоз танњо дар љойњои мах-сус, занњо аз њиљоб набояд итифода кунанд,таълими фарзандон ва ошноии онњо бо зару-риёти динї иљозат нест ва дањњо маворидидигари мањдудсозї дар љињати иљрои фарои-зи динї ва шаръи исломї дар ин чанд солиахир эљод шудааст. Ин њам зидди талаботиСарќонуни Тољикистон.

Рўёрўї то њадде пеш рафт, ки дегчаиоши худоии як фарди мусалмон барои наќзи Абдуќаюми ЌАЮМЗОД

“Нигоњ”, ЧОРШАНБЕ№2 (330) 03. 04. 20134 БЕ ПАРДА

"Љаноби З."Ин ширкати хусусї, бино ба иттилои

ѓайрирасмї,пуштибонии ќавї дар сатњи олиирањбарияти Тољикистон дорад, аммо дар аслмутааллиќ ба як тољири эронї бо номи Бо-бак Занљонї аст, ки то ин наздикї номашрона фаќат дар Тољикистон, балки Эрон њамкам касе медонист. Номи ў пас аз он вирдизабонњо шуд, ки Иттињоди Аврупо алайњи 64ширкати ў тањрим эълон кард ва дар инрўйхат "Asian express Airline" - ширкати њаво-навардии Тољикистон низ буд. Дар расмиифтитоњи бинои нави Автовокзали ДушанбеБобак Занљонї бо иттифоќи президенти То-љикистон Эмомалї Рањмон, мири шањри Ду-шанбе Мањмадсаид Убайдуллоев ва сафи-ри Эрон дар Тољикистон АлиасѓариШеърдўст њузур дошт. Аммо дар Эрон дарбораи ў он гуна менависанд, ки гўё як шахсихеле муњим, њамзамон машкук, яъне "аспа-ки торик" бошад.

Номи Бобаки Занљонї барои аввалинбор дар хабари сомонаи "Роњи оњан" - и Эронпас аз як матлаби интиќодї ва ифшогариисомонаи "Бозтоб"-и ин кишвар расонаї шуд.

Ин тољири љавони эронї, ки њамагї 38-39 сол дорад, пас аз мољаро байни МањмудАњамдинажод, президенти Эрон ва хонаво-даи Лориљонињо, раиси Маљлис ва бародаро-

ни ў дар парлумони ин кишвар рўи об баро-мад.Дар ин љаласаи парлумони Эрон Ањма-динажод навореро пахш кард, ки дар он Бо-бак Занљонї ва се мансабдори воломаќомиин кишвар, аз љумла Фозил Лориљонї,баро-дари хурдии Алии Лориљонї, раиси МаљлисиШўрои исломии Эрон сўњбат мекард.Расо-нањо навиштанд, ки Занљонї аз ин мансабдо-рон мехост, ки ба кору тиљораташ дар Эронмусоидат кунанд ва гўё њарфи пора њам буд.

Ин наворро Мањмуди Ањмадинажод дарМаљлис пахш карда, хонаводаи Лориљонињо-ро ба љиноятњои иќтисодї муттањам кард.Ам-мо ин навор аввалин мољарое шуд, ки Занљо-ниро дар хабарњо ба вуљуд овард ва ўро ав-валин бор шинохтанд. Ќабл аз ин њамеша даррасонањо бо номи Љаноби З. зикр мешуд.

Аммо ба зудї мушаххас шуд, ки БобакЗанљонї, даллоли бузурги нафтї ва сармоя-дори љавони эронї аст, ки ба тозагї даррўйхати тањримњо њам ќарор гирифта ва на-ќшаш дар иќтисоди имрўзи Эрон аслан камнест. Ў танњо дар як мавриди амалиёти иќти-содї-нафтї ба дарёфти бештар аз 300 мил-лион доллар муваффаќ шудааст.

Љанги "амини амвол"Оянда аз Занљонї шояд бештар хоњем

шунид, зеро комисиюни энержии Маљлис(-

парлумон) - и Эрон вазири нафтро даъваткарда, дар мавриди Бобаки Занљонї маълу-мот хост. Дар њоле, ки Ањмади Ќалъабонї,мудиромили Ширкати миллии нафт ба саро-њат гуфт, ки ин фардро намешиносад ва ўњељ иртиботе бо Ширкати миллии нафт на-дорад, пойгоњи хабарии саноеи нафти Эроннавишт, ки чанд миллиард доллар аз фурў-ши нафти Эрон дар хориљ аз кишвар ба њисо-би Занљонї рафта, аммо ба кишвар мунта-ќил нашудаааст.

Сомонаи хабарии "Блутеннюс" њам дарин замина ифшо кардааст: "Бобак Занљонїмањмулаи нафтиеро ба арзиши ќариб думиллиард доллар шомили 12 киштии на-фткаш аз вазорати нафт гирифта,LC, ё за-монатномаи бонкиеро њам тањвил додааст.

Занљонї мутобиќ бо ќарордоде, ки бовазорати нафти Эрон имзо карда буд, боядин мањмуларо ба ќимати бушкае 106 долларба фурўш мерасонд ва билофосила маблаѓифурўши онро ба хазонаи давлат боз мегар-донид. Акнун муддатњо аз замони пардохтипул сипарї шуда, аммо вай иќдом ба боз-пардохти пул намекунад.

Дар натиља масъулони вазорати нафтдар пайи вусул(дарёфти) кардани LC ё за-монатномаи бонкии вай будаанд, аммо му-таваљљењ мешаванд, ки бонки содиркунандиин санад дар Малайзия воќеъ буда, муддате

ќабл тавассути Бобак Занљонї ба ќиматињашт миллион доллар харидорї шудааст ваба њељ ваљњ ќодир ба пардохти санади маз-кур, ки садњо баробар арзиши худи бонк аст,нест.

Дар ин шароит Бобак Занљонї ба масъ-улони вазорати нафт пайѓом медињад, ки азпайгирии мавзўъ сарфи назар кунанд. Ў гуф-тааст, нафтеро, ки чандин њафта ќабл ва даршароите, ки ќимати нафти Эрон болотар аз110 доллар будааст, фаќат 90 доллар бафурўш расонд ва ба иборати дигар, њудуди300 миллион доллар ё 16 дарсад арзиши кул-ли мањмула(бор)-ро илова бар суди њангуф-те, ки бобати ин даллолї ба љайб задааст, баЭрон боз нахоњад гардонид".

Бобак Занљонї дар дифоъ аз худ гуфт:"Дар њоли њозир Эрон душманони зиёде до-рад ва ба исми тањримњо саъй доранд азталоши бозаргонон ва касоне, ки барои бо-зори кишвар ва ба њаракат даровардани чар-хаи иќтисоди он њаракат мекунанд, љилав-гирї кунанд ва ин худ як љанг аст".

Ў даъво дорад, ки дар њељ як аз ширка-тњояш аз ронт(мафиябозии иќтисодї) исти-фода накарда ва аз касе ќарздор нест. Њам-чунин далолии нафтро њам такзиб кард. "Њарбозаргони њаќиќї ва њуќуќї иљоза дорад бахариди нафт аз кишвараш аст ва њатто фур-ўши нафтро ин љониб дар чорчўби ќонуни

увумин бораст, ки Маљлиси намояндагониМаљлиси Олии Тољикистон ширкати "Осиё -эспресс" ("Asian express") -ро аз пардохти бољигумрукї ё андоз, ки маблаѓњои ќобили

таваљљуњеро дарбар мегиранд, озод мекунад, вале индафъањам аз сўи вакилони парлумон асосан бебањсистиќбол мешавад.Ин дафъа њам гўё парлумониТољикистон як намояндаи мардумї дошта бошад, танњоШодї Шабдолов, раиси Њизби коммунист аз масъулинпурсид, ки ин ширкат аз кист, аз куљост... Ба ин суолиШабдолов намояндаи Вазорати молия посухи аниќнадод ва "Нигоњ" худ паси ин суолњо шуд.

Бобак Занљонї - мафиозё сармоягузори нави Тољикистон?

Д

“Нигоњ”, ЧОРШАНБЕ№2 (330) 03. 04. 2013 5БО ДАЛЕЛ

Ба Саймумин Ятимовбовар кардам...

байнулмилалї анљом додам. Зеро Иттињо-дияи Аврупо ва Амрико теъдоде аз кишвар-њоро ба унвони кишварњои аз тањрим озодбарои муддати муайне эълом намуда ва инљониб бори тиљоратии худро ба кишварњоиѓайримуљоз набурда ва нафурўхтаам"-на-виштааст сомонаи nick.niloblog.com

"Бозтоб" - вебсайти усулгаро ё мухо-лифони њукумати Эрон,тобистони соли гу-зашта, бидуни овардани номи Занљонї баронхўрон(мафия)- и нафтї ишора кард, кибо дур задани тањримњо ба миллиардњо дол-

Аммо каме баъд навбат ба он расид, ки "Боз-тоб" дар идомаи ифшогарињояш ба ў пар-дохт ва муддаї шуд, ки Занљонї яке аз бу-зургтарин ва ношинохтатарин "падархон-дањои иќтисоди Эрон" аст.Ба навиштаи инсомона,Бобак Занљонї то ќабл аз ба ќудратрасидани Ањмадинажод фарди маъмулї буд,аммо акнун 64 ширкати фаъоли иќтисодї дарЭрон, Туркия, Аморати Муттањидаи Араб,Ќазоќистон, Ќирѓизистон, Арманистон, Њол-ланд ва Малайзияро дар ихтиёр дорад, кибренди "Соринет" - ро дар лавозимоти бењ-

Вай як рўз пас аз ин тањримњо гуфт, инњама як иштибоњ аст, "Бонки аввалиниисломї"( Firs t Is lamic Investment Bank),ки дар Малайзия фаъолият мекунад ва"беш аз 60 ширкати дигари мутааллиќ баман њељ фаъолияти ѓайриќонуние надош-таанд".

Бар асоси ин тањримњо, Занљонї нафа-рест, ки барои интиќоли пули нафт ба Эронкўмак мекунад, вале худи ў мегўяд, ки "маняк эронї њастаму шиносномаи эронї дорамва маблаѓњои зиёде ба ширкатњои худ дарсаросари љањон мефиристам, ин амр сабабшудааст, онњо(ИА) фикр кунанд, ки мо азкасе вобаста њастем".

Nick.niloblog.com,як сомонаи дигар ме-нависад: "Баъд аз ќарор гирифтани номиБобак Занљонї дар фењристи тањримњоиАврупо, он тавре, ки гуфта мешавад, оќоиЗанљонї тасмим мегирад бахше аз сармояихуд дар хориљи кишвар, муодили 5 миллиар-ду 200 миллион долларро бо хариду њудуди117 шикрати созмони таъмини иљтимої, баЭрон мунтаќил кунад".

Парвози Занљонї дарТољикистон

Инак, парлумони Тољикистон ду њафтапеш ширкати "Осиё - экспресс"-ро ба маб-лаѓи 7 миллион сомонї пардохтњои гумрукїва андоз барои воридоти 300 таксиву 50 ав-тобус бекор кард.Руњулло Њакимов, муови-ни вазири молияи Тољикистон, ки ба парлу-мон барои муаррифии таѓйиру иловањо баЌонуни буљаи соли 2013 омада буд, дар по-сух ба эътирози Шодї Шабдолов, вакили пар-лумони Тољикистон, ки пурсид, "ин таксивуавтобусњо ќимати роњкироро дар кишварболо мебаранд, чаро бояд имтиёз дошта бо-шанд?", гуфт, ин ширкат солона ба буљаиТољикистон аз њисоби андозњои дохилї то12 миллион сомонї маблаѓ ворид ва 600 на-фарро бо кор таъмин мекунад.

Аммо ин аввалин имтиёздињињои пар-лумон ба "Осиё - экспресс" нест. Дар гузаш-та низ вакилони мардумї онро барои воридкардани автобусњои "Манн"-и Олмон аз пар-дохти молиёт ва андоз ба андозаи 5 милли-ону 600 њазор сомонї озод карда буданд.

Аммо њар дафъа касе аз вакилон на-пурсид, ки ин чї ширкат аст, ба кї тааллуќдорад. Танњо шарње, ки дар бораи молики"Осиё - экспресс" буд, ба Руњулло Њакимов,муовини вазири молия тааллуќ дорад, кигуфт, ин ширкат марбут ба "Конт груп" аст васарвари он соњибкори тољик Рустам Саидоваст.

Аммо боиси таваљљўњ аст, ки масъули-ни Тољикистон ахбори то ба њол пайдошудадар бораи "Конт групп" - ро љое њам зикр на-мекунанд. Њаќ ба иттилои воќеиро, ки мар-

лар сарват даст ёфтаанд."Ин афрод бо таъсиси ширкатњое дар

хориљ аз Эрон, муомилоти молї ва наќлуинтиќоли арзро ба љои дастгоњњои давлатїанљом дода,фоиз мегиранд, зеро системаимолї ва иттилооти кишварњои ѓарбї ќодирба назорати њамаи њисобњои бонкї ва наќлуинтиќолоти пул, бавижа бо арзњои ѓайр азевро ва доллар нестанд ва ба ин тартиб дав-лати Эрон муваффаќ ба дур задани тањри-мњо мешавад" - навиштааст "Бозтоб".

"Бозтоб" њушдор дода буд, ки "дар ќоли-би ин муомилот пулњои њангуфте аз байтул-мол ба њисоби "амини амвол"(онњое, ки пу-лњо ба амонат мегиранд)-њое, ки амонатдорнестанд, мунтаќил мешавад. Ба вижа он киба далели вуќуи фаъолиятњои иќтисодиимазкур дар хориљ аз кишвар, имкони назо-рати њисоб ва радёбии пул барои дастгоњњоиназоратии Эрон низ вуљуд надорад."

Тарњи Ањмадинажод -Машої

Дар њамон айём Бобак Занљонї бо шир-кати дар ихтиёрдоштааш ва албатта,бошгоњифутболи Роњи Оњани Эрон гарм буд ва њељхабаре аз ў дар расонањо мунташир наме-шуд.

Ў ба унвони молик ва раиси њолдинги"Суринет" бошгоњи футболи Роњи оњанрохарида, вале номашро таѓйир надода буд.

доштї, ороишї ва њотелдорї, бурљсозї, њаво-навардї, наќлиёт ва муомалоти нафтї ме-занад.

Ўро аз як сў аз наздикони ИсфандиёрРањими Машшої, яке аз наздикони Ањмади-нажод муаррифї мекунанд,ки то маснадимуовини аввали раисиљумњур расид, валедере нагузашта, рањбари инќилоби Эрон боирсоли нома хостори барканории вай шудва худи ў тарки ин мансаб кард.

Мухолифони Занљонї менависанд, киўаз пуштувона ва њимоятњои амниятї судмебарад.Сомонаи "Трибун" (www.teribon.ir)дар ин бора навиштааст: "Дар тањримњоиљадиди эълоншудаи Иттињоди Аврупо азЗанљонї ба унвони "як кўмакрасони калидїдар муомалоти нафтии Эрон ва интиќолипулњои нафтї ба Эрон" ном бурда шудааства бонки ў "Аввалин бонки исломї" (FirstIslamiс Bank) муттањам аст, ки василае ба-рои интиќоли пардохтњои нафтї будааст".

Берун аз сояТањримњои Иттињоди Аврупо ва гуф-

тугузори зиёд дар Эрон Бобак Занљониромаљбур кард, ки аз соя берун ояд ва баиттињомоте, ки алайњаш эълон мекунанд,посух гўяд. Вай 23-юми декабри 2012 баољонсии "Ройтерз" гуфт, ки бонк ва дигарширкатњои вобаста ба ў њељ фаъолиятиѓайриќон уние анљом надодаанд ва боњукумати Эрон њам њамкорї надоранд.-

думи Тољикистон дорад, моњи феврал сомо-наи Sanctionwiki осон карда буд. Бино ба ит-тилои ин сомона, дар Тољикистон ба љуз аз"Asian express Airline" боз ду ширкат - KontBuilding ва Kont Trading ва њамчунин KontBank фаъолият доранд, ки ба Бобак Занљонїтааллуќ доранд.

Соњибкори маъруфи эронї њам пас азон вориди Душанбе ва дар расонањои дав-латии Тољикистон пайдо шуд, аммо аз наза-ри рўзноманигорон пинњон монд, ки ўро дарматбуоти худи Эрон ва Ѓарб хеле, ба исти-лоњ "хоида", чї гапњое нагуфта буданд.

Аммо ў дар Тољикистон чї кор меку-над?

Аввалин ќадами Занљонї ба Тољикис-тон њамон "Осиё - экспресс Айрлайн" ("AsianExpress Airline") аст, ки соли 2007 сабти номшуд. То ба њол ин ширкат ба Тољикистон чандњавопаймои муосир ворид карда, бо вуљудитањрим шудан аз сўи Иттињоди Аврупо баАлмаатову Бишкек аввалин парвозњои худ-ро анљом медињад. Таксињо ва автобусњоионро мо дар кўчањо мебинем, ки дар ќиёс ботаксињои дигар хеле арзон хизматрасонїмекунанд. Њамчунин бори аввал мардумиТољикистон соњиби Автовокзали замонавї -Терминали автобусњои Душанбе (DushanbeBus Terminal) шуданд, ки аз баракати "пу-лњои нафтии" оќои Занљонї аст.

Дар шафати телевизиони "Сафина" би-нои "Конт Банк" воќест, ки бино ба иттилоисомонаи расмиаш, 8 июли соли 2011 фаъо-лияташро оѓоз карда, ба аз се ду њиссаикишоварз ва чорводорони кўњистони Тољи-кистон ва њам корхонаву соњибкорони хурдхизмат мерасонад.

Мегўянд, биноњои наве, ки дар шафатиСирки миллї ќомат афрохтаанд, мањсулиKont Building, яке дигар аз ширкатњои БобакиЗанљонї аст. Sanctionwiki гуфтааст, ки KontBuilding Маркази тиљоратии Душанбе(Dushanbe City Center) - ро њам месозад.

Њоло ки ин матлаб омода шуд, ба мотанњо ширкатњои фавќуззикр маълум шуда-анд, шояд рўзњо ва моњњои ахир боз ягонширкати дигаре дар хонадони "Конт груп"пайдо шуда бошад. Аммо худ бо иттифоќипрезидент, раиси шањри Душанбе ва сафи-ри Эрон зоњир шудани Бобаки Занљонї дарТољикистон далели барљастаи он аст, ки май-дони парвоз барои ў дар ин кишвари форс-забон хеле фарох аст.

"Соњибкори ватанї"Аммо аљобати фаъолияти Бобаки Зан-

љонї дар Тољикистон ин аст, ки то ба њолкасе аз масъулини њукумат ва њам рањбаро-ни ширкатњояш ба гардан намегирад, ки асос-гузори ин њама мањз ўст, на каси дигар. Дарсўњбат бо мо масъулини ширкатњо гуфтанд,ки ин ширкатњо ба соњибкорони ватанї таал-луќ доранд ва њусусї њастанд. Онњо мехо-њанд "офтобро бо доман пўшанд", дар њолеки тамоми љањон аз воќеият хабар дорад.

Худи Бобак Занљонї дар табрикоти со-лонаи худ ба кормандони зерсохторњои худдар арафаи соли нави њиљрї-хуршедии 1392аз љумла гуфт : "Роњандозии терминоли му-софирї ва хатути њамлу наќл (хатсайрњоимусофиркашонї)-и шањрии ин ширкат даркишвари Тољикистон...њамагї њаракати гу-руњи Суринет дар љињати афзоиши тавлидва сармояи эронї буда, аз љумлаи иќдомотианљомшуда дар соли 1391 аст".(sorinetsport.ir)

Факти дигари аљиб ин аст, ки раиси шир-кати "Asian Express Airline" Сўњроб Оймањ-мадов, писари Мањамдамин Оймањмадов,намояндаи собиќи тиљоратии Тољикистон дарЭрон аст, ки њоло ахирї дар маќоми рањба-рии ширкати Kont Trading фаъолият меку-над.

Дар пайи тањќиќ аз як коршиноси мўъта-бар, ки нахост номашро гирем, як нуктаромехоњем зикр кунем. Вай гуфт, коре, ки Зан-љонї дар Тољикистон мекунад, то љое бачашм мехўрад ва ба нафъи мардуму киш-вар аст, фаќат менељерони тољики ў судљўїнакунанд:

- Вазифаи инсониву бародарии њуку-мату мардуми Тољикистон аст, ки дар замо-ни тањримњо алайњи Эрон дар канори баро-дари худ бошанд. Бигзор нафъе, ки аз инширкатњо бардошта мешавад, ба кўмакиЭрон бошад. Ин мояи ифтихори мост.

P.S. "Нигоњ" дар бораи фаъолияти ширкатњои Бобаки Занљонї дар Тољикистон

маълумоти дигареро њам дар ихтиёр дорад, ки ироаи онњоро ба ваќти дигар мавќуфмегузорад.

Амруллоњи НИЗОМ

ТЎЊФАИ «КОНТ - БОНК». ЃОЛИБ ШОЯД ОНРО АЗ ДАСТИ ЗАНЉОНЇ ГИРАД

БОБАК ЗАНЉОНЇ БО ЭМОМАЛЇ РАЊМОН ВА МАЊМАДСАИД УБАЙДУЛЛОЕВ. БАРРАСИИ ТАРЊИ ТЕРМИНАЛИ ДУШАНБЕ

Акс

аз

АМ

ИТ

Хов

ар

“Нигоњ”, ЧОРШАНБЕ№2 (330) 03. 04. 20136

"Велкам, май френд!"Субњи рўзи 28 апрел вазири корњои хо-

риљии Тољикистон Њамрохон Зарифї дардањлези бузурги Кохи Сомон-бўстонсароињукуматї дар хиёбони Рудакї меистод, тонамояндагињои кишвари узви созмони "Му-коламаи њамкории Осиё" ва мењмононробипазирад. Аз соати 8 - и субњ шурўъ азшайхњои Халиљи Форс то "юбкапўшон" - иБутану хонуми сабзина аз Бангладешу мил-латњои зарди Чину Таиланду Бирмаро бо"Велкам, май френд! Гуд монинг!" (Хуш ома-дед, дўсти ман! Субњ ба хайр!) пешвоз меги-рифт.

"Табассуми дипломатї"Вазир хоксорона даст пеши бар исто-

да, лабханд мекард, ки дар љањон њамчун"табассуми дипломатї" ва ба тољикї, расмимизбонї унвон мешавад. Ў дасти мењмонон-ро фишурда, пурсупос мекард ва ќоматророст гирифта, рў ба журналистон меовард,то онњо имкони акс гирифтан дошта бошанд.

Рўзноманигорон, ки аз кишварњои мух-талиф буданд, мекўшиданд ин лањзањои хо-тирмон бо иштироки намояндагони кишварихешро аз даст надињанд. Касе њам буд, кибекораву бакора њамаро аз як тараф аксунавор мегирифт, аз љумла фотографу опе-раторњои ВКХ-ву хабарнигорони ОзодивуВВС ва телевизионњои Тољикистон.

Вазир Зарифї, албатта, пас аз додуги-рифти њарфу табассумњои дипломатї бозчашм ба дарвоза медўхт, як фарди мунта-зирро мемонд ва ќиёфааш одї мешуду азњаяљони мизбонї орї.

Њамин лањза гуфтаи сармуњарир баёдам омад, ки боре бо дард гуфт: "Баъди боин шарту шароит бастани ќарордод оидибудубоши њарбиёни Русия ва Пойгоњи 201дар Тољикистон дипломатияи тољик то њаддебеќадр шуд, ки дигар номањояшонро ягонкотиби шашуми шуъбаи 17-уми вазоратњоихориљї мехонанд ё не ва љавоб додан њамба онњо дигар шарт нест".

Мегуфтї, агар вазифа набошад, љано-би Зарифї аслан намехандад ва шояд уму-ман дар њаёташ табассум накардааст. Аммоин гумон ба зудї ботил баромад.

"Иштибоњ"-и ПоповБа назарам чунин намуд, ки он лањза

љаноби Зарифї мехост, сахт хандад. Њаттотавре хандад, ки ќоњ - ќоњаш Кохи Сомонроњам тасхир кунад. Аммо ў худро дошт. "Ка-гэбэшная выдержа" кор дод-андешидам онлањза.

Юрий Попов, сафири Русия дар Тољи-кистон, ки љаноби Бахтиёр Њакимов, сарва-ри намояндагии Русия дар ин нишастроњамроњї мекард, як гуна асроромез то на-здикии вазир омад ва њамагон интизор дош-танд, ки њамин њоло салом мекунад. АммоПопов гузашту рафт. Аз рўи расму русумиин нишастњо, ки протокол меноманд, фаќатсарварони намояндагињо бояд бо вазир "са-ломуалайк" мекардаанд (воќеан, Зарифї бешаз 200 мењмони ин нишастро агар њамин таврќабул мекард, ин маърака се рўз бояд идо-ма меёфт). Баќия аъзои њайат бояд аз роњидигар мерафтанд, ки аз афташ љаноби са-фири Русия дар ин маврид ё фаромўш кард,ё њамин тавр "рањгум зад". Чї мегўед, ки бо

сафарњои Русия њар кор шуданаш мумкин,њатто сањарї низ.

Аммо банда, ки он лањза аз ин ќоидањохабар надоштам , фикр кардам, ки Поповгўё ба таври эътироз бо Зарифї салом на-кард. Љаноби вазир он лањза худро доштанатавониста, хандид. Як навъ њайрон њамменамуд. Шояд меандешид, ки задї, аниќ-тараш рањгум, ки задї салом кун.

Мо домони љаноби Поповро сар надо-да, аз пасаш рафтем. Ваќте Зарифї ќабулимењмононро ба анљом расонда, ошёнаи чо-рум баромад ва дар љои худ - курсии баран-даи маљлис нишаст, Юрий Фёдорович баназди ў рафт ва њарду даст ба дасти њамдоданд. Ин њам расм буд, ё "ислоњи ишти-боњ" номаълум монд.

Сафари шарики стратегї аз мадди на-зари мо дур нашуд, ё тавре шуд, ки ба чаш-мамон хўрда истод. Он кас як бор дар толорва бори дигар њангоми танаффус дар пешай-вони ошёнаи чоруми Кохи Сомон бо Шоњќо-сим Шоисломов, сафири Ўзбакистон дарТољикистон сар ба сар шуда, сўњбат кард.Кї мегўяд, ки муносибатњои Русияву Ўзба-кистон бад шудаанд? Ё фаќат дар ќиболиТољикистон бад нашудаанд? Ростї, љангитањмилии шањрвандї ба хотирам омаду дарбаданам мурѓак давид. Брррррррр... Хайри-ят, 21 сол гузаштааст...

Љойнамоз ва долларЧун аз дипломатњо гап гирифтан таќри-

бан имкон надорад, мушоњидаро давом до-дам. Ваќте аз зинапояи дасти чапи Кохи Со-мон боло мешудам, чашмам ба як "деворисунъии чўбин", ки одатан дар тарабхонањомегузоранд, афтид ва паси он љойнамозимањшар, таќрибан 30 адад. Оњо! Дар Кохи"Сомон"??! Дар кохи њукуматї, љои расмїва љои кори чандин нафар, агар ин љаласањоњам ќисме аз кори президенту вазири корњоихориљї бошанд, дар љои кори онњо густурда-ни љойнамоз магар хилофи ќонуну сиёса-тњои нав нест? Ё? Бале, ё барои фирефтаниназари арабњову дигар њайатњои мусалмонї,ки матбуоташон Тољикистонро ќариб ки ба"куфр" гунањкор мекунанд, буд?

Аммо хеле баъд ба чунин хулоса раси-дам: ин аввал, эњтироми њайатњои мусалмонї

Љойнамозидипломатия ва доллар

Гузориши махсуси "Нигоњ" аз рафти љаласаи 11 - уми вазирони корњоихориљии созмони "Муколамаи њамкории Осиё", ки дар шабакањоителевизионии њукуматї намоиш намедињанд ...

Шиноватра соли 2006 ба Душанбе омад, аммо пас азбозгашт њукуматаш суќут кард ва ба Британия фирорнамуда буд...Президент Эмомалї Рањмон, ки инромедонист, чї андешањое дар сар дошт? Эњ, агарандешањои одамонро сканер карда мешуд, њамонзамон андешањои њамин ду тани рў ба рў нишастрокопи карда, ба шумо ончунон нишон медодам, ки ...

«

Осиё буд, ки дар рў ба рўи президенти То-љикистон Эмомалї Рањмон менишаст. Хаё-лам, танњо ў буд, ки дар њавои мутантанинутќњои болохонадори пур аз мењру муњаб-бат як ишораи хуб кард: аз соли 2006 ба инсў танњо ду кишвар узви ин созмон шуда-анд, яъне корњои Муколамаи њамкорииОсиё - "љиѓел".

Шиноватра соли 2006 ба Душанбе омад,аммо пас аз бозгашт њукуматаш суќут кардва ба Британия фирор намуда буд...Прези-дент Эмомалї Рањмон, ки инро медонист,чї андешањое дар сар дошт? Эњ, агар анде-шањои одамонро сканер карда мешуд, њамонзамон андешањои њамин ду тани рў ба рўнишастро копи карда, ба шумо нишон медо-дам, ки...

буд (масалан, аз рўи иттилои мо, утоќи на-мозгузориро дар Китобхонаи миллї "ботан-тана" ва тарсу вањм бастаанд) ва дуввум,њадафи молиявї њам дошт, зеро дар нишастЌувайт эълом дошт, ки ба фонди молиявиисозмони Муколамаи њамкории осиёї 300 мил-лион доллар људо кард. Ин њам пас аз он буд,ки президенти Тољикистон Эмомалї Рањмондар ин нишаст аз кишварњои дорои созмондаъват кард, ки ба кишварњои нодор таваљљўњкунанд. Нодор аз доро чї таваќќуъ карда ме-тавонад? Сармоягузорї, маблаѓ. Худи созмонњам њоло як, ба истилоњ "Мањфили дороёнунодорон" - ро мемонад. Акнун аз њамин 300миллион наход 10 - тоаш ба Тољикистони но-дор нарасад? Пули миллионњо адад љойна-моз-дия! Чї гуфтед?

Њикмати ШиноватраДар љаласа 31 намояндагии кишварњои

узви созмон, Бонки Рушди Осиё ва њам Тур-кия њамчун нозир ширкат карданд. Мењмонимахсус ва баландпояи љаласа Таксин Ши-новатра, собиќ сарвазири Таиланд ва аз асос-гузорони созмони Муколамаи њамкории

Фаромарзи ФОЗИЛ

ЧАЌ-ЧАЌИ САФИРОНИ ЎЗБАКИСТОНУ РУСИЯ САРИ ЯК ПИЁЛА ЧОЙИ ТОЉИКЇ

ЗИНДА

ШЕРМУЊАММАД, ТАРЉУМОНИ ПРЕЗИДЕНТ ТО ГИРИФТАНИ АКСИ УМУМЇ ДАР НАЌШИ «ДИРИЖЁР»

“Нигоњ”, ЧОРШАНБЕ№2 (330) 03. 04. 2013 7БО АЌЛУ ЊУШ

"Талко" 30 - юми марти соли равон даростонаи 38 - солагии корхона бо иштироки на-мояндагони Кумитаи њифзи муњити зист, кор-шиносони соњаи экологияву рўзноманигорониватаниву хориљї дар шањри Турсунзода њамо-ише баргузор кард. Мавзў "Ширкати алюми-нийи тољик: экология ва истењсолот" унвон дошт.

Харољоти экологии"Талко"

Игор Сатторов, сухангўи "Талко" хабардод, ки корхона барои мањор кардани хатарњоиэкологї барномаи чорабинињоеро роњандозїмекунад ва сол ба сол дар ин самт харољот низзиёд мешавад:

- Дар давоми 7 соли охир бо ин маќсадќариб 190 миллион сомонї сарф кард. Маса-лан, соли 2006 - 17,5, 2007 - 19,14, 2008 - 28,4,2009 - 29,1, 2010 - 30,1, 2011 - 31,0 ва дар соли2012 32, 2 миллион сомонї сарф кард. Маъ-лум аст,ки дар љараёни истењсоли алюминиймиќдори зиёди партовњои моеъ ва сахт њосилмешаванд. Аммо солњои охир дар дохили кор-хона коркарди партовњои сахт ва њавзи тањши-нот тибќи технологияи тањиянамудаи корман-дони корхона ва њамкории зич бо олимони Ака-демияи илмњои Тољикистон ташкил карда шу-дааст. Он имкон медињад, ки њар моњ 1730 тон-на партови истењсолот коркард шуда, аз он 350тон криолит ва 140 тон электролити бозгардон,400 тон нимсўхтаи анод ва 140 тон маводи ан-гиштдор барои истењсоли анод ва 700 тон фи-лизпорањои сиёњ њосил шавад. Стратегияи эко-логии ширкат аз кам кардани моддањои ихрољ-шавандаи олудасозї ба атмосфера аст.

Агар Ўзбакистонмуваффаќ шавад...

20 соли ахир матбуоти расмї ва ѓайри-расмии Ўзбакистон пайваста фаъолияти кор-хонаи алюминийи Тољикистон мавриди инти-ќод ќарор дода, њатто дар минтаќањои љанубиион кишвар намоишњои иљбории эътирозї со-змон медињанд ва баёнияњо пахш мекунанд.Дар саросари кишвар овезањо бо талаби бас-тан ва хатарнок будани ин корхонаи Тољикис-

тон ба назар мехўранд. Мактабњои Ўзбакистонњатто чанд даќиќаи бо ин таблиѓот дарсњои худ-ро оѓоз мекунанд. Расонањои ўзбакї менави-санд, ки корхона зиёда аз 30 сол аст, ки мунта-зам муњити зисти навоњии Сариосиё, Узун, Дењ-нав, Алтити вилояти Сурхандарёро, ки беш аз1,1 миллион ањолї дорад, вайрон мекунад.

Игор Сатторов дар њамоиш гуфт, Ўзбаки-стон барои муттањам кардани "Талко" синамо-гарони итолиёвиро киро кардааст, то филмеробо номи "Фољиаи экологии Ўзбакистон" ба на-вор гиранд ва њадафи аслї вобаста ба фаъо-лияти Талко аст:

- Онњо аз куљое як гови бедандон ва кўда-конеро ба навор гирифтаанд, ки гўё аз таъсириТалко мариз шудаанд. Мо намедонем он аксњ-оро кї гирифтаст ва дар куљо ба навор гирифташудаанд, аммо бубинед, ки мо дар гирду атро-фи он њастем ва њаво чї ќадар тоза аст.

Игор Сатторов аз он изњори нигаронї кард,ки амнияти иттилоотии "Талко" таъмин нест ваТољикистон дар баробари њуљумњои иттилоо-тии Узбакистон осебпазир аст. Вай аз рўзнома-нигорони ватанї даъват кард, ки дар бахши эко-логия сиёсати иттилоотии худро пурќувват на-моянд:

- Мо намехоњем, ки корхона ба масъа-лањои сиёсї дахлдор бошад, мо танњо мехо-њем, ки ба истењсолот машѓул бошем ва кори

мо халал нарасонанд. Ва ин иддаои интерне-тии Ўзбакистон оид ба зарари экологии Талкобо роњи гуфтушунид њал карда шавад. Аммомебинем, ки онњо гузашт кардан намехоњандва моро бо њар роњу восита сиёњ мекунанд.

Масъули "Талко" мегўяд, Ўзбакистон боњар роњу восита мехоњад, ки корхонаи алюми-ний баста шавад ва агар бо мусоидати њамсо-якишвар "Талко" аз кор монад, зиёни он мета-вонад ба миллиардњо доллар расад:

- Агар Ўзбакистон муваффаќ шавад вањавзњои "Талко" 20 даќиќа аз кор монанд, онњосард гашта, барои дубора барќарор намуданионњо 500 миллион доллар лозим аст. Барои ду-бора ба кор андохтани "Талко" бошад, њудуди 3миллиард доллари амрикої лозим аст. Бароихариду насби онњо 3,5 сол зарур аст, ки дар инваќт шарикони њамкори худро аз даст меди-њад, чун ягон шарик тайи ин муддат интизорнамешавад,- гуфт Игор Сатторов.

Њукумати танбалТатяна Њасанова, коршиноси мустаќил,

ки дар њамоиш иштирок дошт, давлати Тољики-стонро дар њимояи манфиатњои экологии худтанбал арзёбї кард. Вай талаб кард, ки Тољики-стон дар сатњи давлатї ба њуљумњои иттилоо-тии Узбакистон љавоб гўяд:

Гови бедандоналайњи Талко

- Айни њол ин корро ба љои давлат "Талко"анљом дода истодааст, ки чандон дуруст нест.Њар изњороти Ўзбакистон оиди зарари "Талко"дар созмонњои байналмилию ВАО аз рўи бар-номањои махсуси давлатї роњандозї ва то љоемуваффаќ шудаанд.

Ахиран Кумитаи аграрї ва экологияи пар-лумони Тољикистон изњороти маќомоти ўзбак-ро дар мавриди он, ки "Талко" њамасола ба Ўзба-кистон 227 миллион доллар хисорот меорад,беасос хонда, пешнињод кард, ки зарари корхо-нањои наздимарзии Ўзбакистон ба муњити зис-ти Тољикистон њисоб карда шавад ва барои иняк гурўњи махсус ташкил карда шавад.

3 пешнињод баЎзбакистон

Дар њамоиш Талко ба масъулони дахлдо-ри Тољикистон, аз љумла ба Кумитаи њифзимуњити зист се пешнињоди асосиро ироа на-муд, ки дар сурати ќабули он ба Ўзбакистонироа карда мешавад:

Якум, таъсиси комиссияи муштараки кор-шиносони соња ва љалби коршиносони муста-ќил аз кишварњои хориљї барои анљоми тањќи-ќоти таъсири "Талко" ба вазъи воќеъии муњитизист дар ќаламрави ду кишвар. Масъулони Тал-ко ба ин назаранд, ки натиљаи тањќиќоти ин ко-миссия ба онњо низ имкон хоњад дод, то барно-мањо барои њимояти муњити зист дар ин минта-ќаро ба таври комил роњандозї кунанд.

Дуюм, дархости дубора фаъол карданисе постгоњи њамешагии назорат бар вазъи њавоинавоњии наздик ба марзи Тољикистон ва мањал-ли корхона аз Ўзбакистон.

Сеюм, тамдиди тавофуќнома миёни Ўзба-кистон ва Тољикистон "Дар бораи њамкорињобарои бењбуди вазъи муњити зист дар минтаќаиманфии корхонаи алюминий".

Ин созишнома миёни ду кишвар 17-уминоябри соли 1994 ба имзо расид ва дар асосион корхонаи алюминийи Тољикистон дар на-воњии марзии Ўзбакистон чор дармонгоњ ва якбунгоњи тиббии муљањаз, се мактаби њамагонїбарои беш аз 200 мактаббача ва беш аз дањчоњи обкаширо ба маблаѓи 34 миллион рубл(пули соли 1993) бунёд кард.

Асли гап дар куљост?Аммо чаро дар ин самт Тошканд на ба

њамкорї, балки мањз бастани "Талко" то дарисозмонњои байнулмилалї рафта, аз онњо хос-тори фишор ба Тољикистон мешавад? Далелиаввал ва бебањси њатто коршиноси ноогоњ азсоња љанљоли сари олудашавии муњити зист азсўйи Талкоро ба сардии муносибатњои Тољики-стону Ўзбакистон аст.

Боир Урунов, сармутахассиси шўъбаињифзи њавои атмосфераи Кумитаи њифзи му-њити зисти Тољикистон, гуфт, ин бањс аз замонисохтмони корхона дар минтаќаи љанубии Тољи-кистон шурўъ шуда, сабаб яктост - њасад:

- Онњо мехостанд, ки обанборњои Роѓун,Норак ва бузургтарин корхонаи алюминийиминтаќа дар Ўзбакистон сохта шавад, аммомуваффаќ нашуданд. Ин масъул хабар дод, кидар њаќиќат аз Ўзбакистон ба унвонии Кумитањар моњ мактуб меояд, вале номањое, ки баКумита мерасанд, аз љониби як гурўњи одамонаст, ки аз ягон љамъият ва ё созмонњои алоњи-да мебошанд. Албатта, мо њам новобаста башахсони алоњида ва ё номаълум будан ба онњољавоб менависем. Дар баъзе мавридњо аз Тал-ко мепурсем, ки шуморо ба чунин кор мутта-њам доранд. Тафтиш мекунем, хулосаашромефиристем.

Боир Урунов мегўяд, ягон корхона беза-рар нест, аммо агар зарар ба мардуми Ўзбаки-стон мерасид, онњо кайњо расман аз Кумитаталаб мекарданд, ки чорањои зарурї андешидашавад, вале онњо тавассути шахсони алоњидамактуб мефиристанд, на ягон маќомоти расмї.

"Талко", бузургтарин корхонаи тавлидотиалюминий дар Осиёи Марказї буда, дар њам-дастї бо шарикаш "Талко - менељмент", ширка-ти бритониёї аз сармоягузорони иќтисоди То-љикистон аст ва чандин корхонаи навро бунёдмекунад.

Аммо ба ќавли онњое, ки сиёсатњои иќти-содии Тољикистонро тањлил мекунанд, "Талко"зербинои Маљмааи саноатии љануби кишвар аства дар дарозмуддат бояд дањњо корхонаи ди-гарро рўи кор орад. Ба ќавли ин манобеъ, Тош-канд мехоњад мањз аз ин пешравињои Тољикис-тон љилавгирї кунад, вагарна танњо "Талко" баЎзбакистон зараре надорад.

"Талко" - ширкати алюминийи тољик аз њамлањои иттилоотии Ўзбакистон баљон омадааст. Њар моњ аз вилояти Сурхондарё мактубњои "мењнаткашон" бапарлумони Тољикистон ворид мешавад, ки "Талко" - бузургтарин корхонаиалюминийи Осиёи Марказиро бандед...

Дар тарњи аввали сохтони корхонаи алюминийи Тољикистон дараљаиѓилзати партовњои атмосферї ба миќдори 34090,30 тонна дар як солпешбинї шуда буд. Аз соли 2010 тибќи лоињаи муваќќатан мувофиќашудабо Кумитаи давлатии њифзи муњити зисти Тољикистон миќдори иљозатиипартовњои умумї 25 460, 776 тон дар як солро ташкил медињад. Бино баиттилои лабораторияи Талко, онњо њамасола тањлилњои намунаи њаво дарљойњои корро 4600, атрофи корхона (дар радиуси 10 км. то сарњадиЎзбакистон) - ро 2450, намунаи обро 300 маротиба меомўзанд.Ченкунињои баргузоршудаи дараљаи ѓилзати гидрогени фтордор вафторидњои сахт дар њавои мањаллањои ањолинишини атрофи корхона тосарњади Ўзбакистон дар радиуси 10 километр дар 11 нуќта нишон дод, кидар дањ соли охир ягон њолати баланд шудани гидрогени фтордор, кимеъёри муќарраргардидаи он 0,005 мг/метри мукаабро ташкил медињад,ќайд нашудааст. Инчунин ченкунињои баргузоршуда дар солњои 2001 то2012 нишон медињад, ки дараљаи ѓилзати гидрогени фтордор дарминтаќаи санитарию муњофизатии КВД "Ширкати Алюминийи Тољик"аз меъёри муќарраршуда паст будааст.

«

Шањлои АБДУЛЛО

“Нигоњ”, ЧОРШАНБЕ№2 (330) 03. 04. 20138

Осиб 22 март, 2013 - 11:10Љаноби Барзу, лутфан бигўед, ки ри-

солат ё расолати зиёї (равшанфикр) азрисолати сиёсиаш чї фарќ дорад? Сипосбарои посух.

- Зиёї ё интеллигенте, ки мо мегўем, якарзиши умумї дорад. Вай наметавонад дартеатр дигар бошад, дар сиёсат дигар. Муно-сибати вай вуљуди вай хоњ дар сиёсат, хоњдар сањнаи театр, инъикос меёбад. Таљас-сум мешавад. Истеъдод, талантро Худо ме-дињад. Одаме, ки истеъдод дорад, барои инљавобгар аст. Назди Худо, назди худ ва наздиљомеа. Аммо зиёї як чизи шахшуда нест. Вайпеш аз њама шахсест, ки тамоми атрофро,мавриди шубња ќарор медињад. Шак мекунадба њама чиз. Вай ба њама чиз тавассути таљ-риба ва дониши худ мерасад. Ин таљрибаметавонад фољиавї бошад. Вале зиёї, бањаќиќат њамеша бо роњи худ мерасад. Муш-кил ё масъала, хоњ динї бошад, хоњ илмїбошад, хоњ Хайём гуфта бошад ё Шекспир,зиёї, ба он шак мекунад. Вай ин њаќиќатро бочашми худ мебинад. Барои њамин, зиёї, бахуд натарсида саволњои зиёд медињад. Пешихуд масъалањо мегузорад. Вай њамеша дарнизоъ аст, бо худ, бо љомеа ва бањои он љањон.Ў тавассути аќли худ таљриба ва донишашњамаи чизе, ки ба одамї фањмо метобад, радмекунад, шак мекунад, мавриди шубња ќарормедињад. Вай њамеша бо худ дар низоъ аст,вай дар низоъ бо љомеаи нокомил аст. Вайњамеша медонад, ки шайтон бедор аст. Њарќадар, ки таланти ту зиёд бошад, ва њар ќада-ре, ки маќомат баландтар бошад, шайтон боту бештар даст ба гиребон мешавад. Новоба-ста ба он ки ту мисли Волтер, бехудо ваёмисли Достоевски батаќвову имондор бошї.Зиёї њамеша дар маъниљўист, вай дар њаминпаноњ мељўяд. Ворид кардани ин маънї баљањон - паноњгоњи зиёї аст.

Али 22 март, 2013 - 14:33Суол ба муњтарам Барзу: наќши зиё-

иёнро дар рўёрўињои солњои 90-ум чїтавр бањо медињед? Оё дар вазъияти ва-њими имрўзаи љомеа бетарафии аксария-ти зиёиён дар он солњо низ муассир аст?Имрўз онњо дар бедории љомеа чї коркарда метавонанд?

- Ба назарам, гуноњи бештар ба зиёиёнаст дар љанги шањрвандї. Ман шоњиди њоди-сањои он солњо будам. Ман дар ёд дорам ту-луи хоњиши истиќлолияти моро. Театри олї.Журналистикаи олї, кинои хуб, умедњои хелеолї. Њама шикаст хўрд. Барабас рафт. Момаргро дидем. Мо дидем, ки чи хел дўстониморо куштанд. Мо дидем, ки чї хел журнали-стонро мекуштанд. Мо њар рўз касеро гуммекардем. Табиати одамии мо бохт. Таслимшуд. Баъди ин мо дигар ба худ наомадем.Интеллегентсияи мо худ пир шуд. Вай мондашуд, хаста шуд. Вай дасташро фаровард ваинтизор аст, кай ба нафаќа меравад. Оё дар-њол ягон илоље ёфтан мумкин аст? Албатта!Бояд насли навро тарбия кард! Ва шартиасосї: онњо бояд бовар кунанд, ки зиндагиибехтар доштан мумкин аст. Мо њоло на њамачиро бохтаем. Мо шанс дорем, мо бояд онроистифода барем. Танњо бо як роњ - бо роњидонишомўзї. Миллат бояд ба љањон кушодашавад. Ва бояд тамоми чизи бењтарине, киодамият офарид, омўзад. Миллати боаќл -миллатест, ки аз дониш рўй намегардонад, азњар љое, ки ин дониш барнаояд. Ин аст нишо-ни рушди миллї ва њар миллат. Мо бояд инмасъаларо омўзем.

Юсуф 23 март, 2013 - 14:36Дар хусуси таъсис додани як иттињо-

ди љамъиятии зиёиёни тољик чї фикр до-ред, то ба он аъзо гардидан мувофиќиталаботњои муайян сурат бигирад ва ба-рои пешравии ин кишвар кореро ба њайсияк гуруњи ташаббускор анљом дињад. Ма-гар бо андешаронињои парокандаи худ моваќтро аз даст надода истодаем?

- Ман ба иттињод бовар надорам. Манонњоро зиёд дидам. Иттињоди кино, ... ба на-зарам, ба њар яки мо, бояд ба худ посух гўем,

ки оё мо мехоњем чунин зиндагї кунем ё не?Мо бояд пурсем, ки агар инро намехоњем,чиро мехоњем? Вакте мо инро муайян кар-дем, баъд мо бояд муттањид шавем. Мо ди-гар танњо ба ин њаќ надорем, ки гила кунем.Мо дигар ба гилакунї њаќ надорем. Мо боядин шанси мондаро ба ёфтани роњи ояндаизиндагии худ истифода барем. Мо наќша до-рем. Мо наќша надорем, мефањмед, ин астмушкил. Мо њама, сад дар сад ба вирус ги-рифтор шудаем. Ин вирус як ном дорад : "фо-ида надорад". Мо бояд донем, ки ин соат,имрўз аз мо чї вобаста аст ва бояд амалкард. Ваќте мо донем, ки бояд чї кор кунем,бояд муттањид шавем. Мо фаќат дар бораивоситањои расидан ба њадаф бањс кунем. Мобояд ба позитив омўхта шавем.

Хусрав 23 март, 2013 - 20:31Ассалому алейкум! Пеш аз њама ба-

роятон тансињативу хотирљамъї ва обо-диву сарбаландї таманно дорам ва умед-ворам њамеша мисли њамаваќта њаќро мег-ўед. 1. Эмомалї Рањмонро зиёї гуфта ме-тавон ё не? 2. Имрўз мушкилињо дар киш-вар хеле зиёд аст ва рисолати зиёиён пеш-нињоди роњи њалли мушкилињост чаро зи-ёиён хомўшанд? 3. Агар ягон њизби сиёсїшуморо ба маќоми номзад ба президентипешнињод кунанд ќабул доред? 4. АгарЊНИТ ба сари њокимият ояд оё метавонаддавлатро аз имрўза бењтар идора кунад?5. Имрўз бисер мушоњида карда истода-ем, ки ба сари ЊНИТ ва ЊСДТ фишорњозиёд аст ва инро чї гуна шумо маънидодмекунед? Ва мехостам фикри шуморооиди њизби нањзати исломї фањмам зеромехоњам аъзои ин њизб шавам. Сипосгу-зорам!

- Љанобон, ба атроф назар кунед ва худхулоса кунед. Ба дониши ректорон, њуќуќши-носон ва сиёсатмадоронатон ањамият дињед,шумо мефањмед дар бораи хомўшии зиёиён.Мо дар кишвари пур аз тарс ва ноумедї зин-дагї дорем. Мо кўдаку оила дорем. Мо аз онњодар хавотирем. Кодњои генетикии мо таѓйирхўрданд, хусусияти миллии мо дар 20 солиахир заиф шудаанд. Мо ба ВИЧ-и тарсуї ваноумедї гирифторем. Мо ба дуруѓгўї гириф-торем. Системаи њифзи миллат вайрон шу-дааст. Намешавад њама чиро ба зиёиён бор

кард. Ба ў душворї мекунад бори як миллат-ро кашидан. Миллат тавассути генийњои иќти-содї, илмї, физикњо боло бурда мешавад.Намешавад њама чиро ба дўши зиёї бор кард.Мо бояд аз худ пурсем, ки њар яки мо чї кормекунем, то миллати мо бењтар шавад? Инфаќат њамон замон рух дињад, ки њар яки мохоњад зиндагии бењтар дошта бошад. Ба тав-ри дигар гўем, набояд бовар кард, ки касемеояд ва зиндагии мо таѓйир меёбад. Мо боядодат кунем, ки мо худ метавонем њаёти худ-ро таѓйир дињем. Дар ИМА идея нест. Мо њамадар љустуљўи идеяи миллї њастем. Лозимнест. Фаќат як идеяи миллї даркор аст. Коркун ва њама чиз мешавад: маош, пенсия, њамачиз... Ба зиёї умед набандед, худ корро бадаст гиред. Дар бораи номзадї ба президентбояд гўям, ки ба назарам, одамони сазовор-таре њастанд ба ин маќом. Дар бораи ЊНИТ -ман хеле Муњиддин Кабириро эњтиром дорам,вай сазовори эњтиром ва шахси босавод аст.Аммо чун ман худам одами дунявї њастам,кино, мусиќї, театр, рассомї, санъатро, дарумум, дўст медорам ва дар њамин њол, манодами имондор њастам, ман ба ин њизб овознамедодам.

Љаррор 24 март, 2013 - 20:35Салом устод Барзу! Саволам ин аст-

Ба фикри Шумо дар кишвари мо, зиёиё-не,ки дар њаќиќат хазинаи тиллои миллат,рањнамои мардум бошанд, мављуд њас-танд? Саволи дигар: Сабаби пайдо шуда-ни њар гуна равияву љараёнњои динї, кизиёд ба чашм мерасанд, дар чист? Дар инмасъала метавон сањми ночизи ањли зиё-ро дид, ки натавонистанд, барои интихо-би роњи дуруст, мардумро рањнамои ку-нанд? Њамчун зиёї, ки мо Шуморо эъти-роф дорем, ба мо чї маслињат медињед,барои њифзи манфиатњои миллї? Ташак-кур ба Шумо!

- Зиёї кист? Вай одамест, ки аз ў љаво-би саволњоро меёбї. Агар шумо одамеромедонед, ки вай ба саволњои муњими шумопосух дода метавонад, зиёї дорем. Ба атрофназар кунед. Насабњои шиносро пеши худмонед ва ба саволњои худ посух меёбед. Дарасл, аљиб аст, ки мо љавобњоро дар Хайём,Румї, Саъдї ва Њофиз меёбем. Онњо, албат-та, њастанд, бисёр хонед, бисёр фикр кунед,

љонсии иттилоотииTojNews бахшида банаќши зиёиён дарТољикистон бо Барзу

Абдураззоќов, коргардониварзида, њунарманди театритољик ва яке аз зиёиёнимиллати тољик сўњбативиртуалї доир намуд. Њолофишурдаи ин сўњбат.

шояд, ин зиёиро шумо дар худ меёбед.Вафо 26 март, 2013 - 04:48Дуруд ба Шумо љаноби Барзу! Лут-

фан мегуфтед, ки чаро имрўз онон, кињамчун зиёї байни халќ муаррифї меша-ванд, мушкилоти мардумро ба гўши сад-рнишинон ва масъулин намерасонанд,њол он ки ба фикри банда ин яке аз масъ-улияти онњо мебошад, яъне расониданисухани њаќ? 2.Мадњиясароро метавон зиёїгуфт? 3.Назари Шумо оиди нафароне, китамоми бадбахтињо ва мушкилоти љомеа-ро сари муллоњо бор мекунанд ва сабабиќафомонии давлатро ба онњо (муллоњо)рабт медињанд, чист? 4. Аъзои ягон њизббудан бењтар аст ё набудан? Лутфан, пањ-луњои мусбату манфиашро мегуфтед. Ванињоят, тавсияи Шумо ба мо. Дар шарои-ти кунуни шомили кадом њизб гардем?Ќаблан барои посухњо изњори миннат-дорї баён мекунам. Муваффаќ бошед!

- Њастанд зиёиёне, ки њаќиќатро мера-сонанд. Гўшњо он љо ношунаво шудаанд. Дарбораи њизб ва аъзояш. Ман њеч гоњ аъзоињизбе набудам. Будан њам намехоњам. Агарман ќатрае њуќуќ дошта бошам, ки худро зиёїномам, ман худ њизб њастам. Маро ба ягон љобурдан зарур нест, ман худ роњамро меёбам.Ба ман роњамро нишон додан шарт нест. Ба-рои ин чиз ман сар дорам. Агар кўмаки манба њизбе лозим шавад, барои шукуфоии инљомеа ман омодаам.

Куруши Кабир 29 март, 2013 - 14:39Устоди арљманд! Сохти давалтдории

имрўзаро чї гуна бањо медињед ва ин баандешаи шумо чї шакли давлатдорист?Дар љои нишаста будем гуфтанд, ки мо баасри 16 баргаштем, шумо чї фикр доред?

- Мо бояд дастовард дошта бошем. Мил-лат бояд мол ба вуљуд орад. Дастовардњои мил-лат бояд воќеї бошанд, дурўѓин не, мисли њай-калњо... Cомонизм аз оѓоз дурўѓин аст. Ленинмурд, бояд Ленини нав ихтироъ мекардем. Чаросомонизм таваллуд шуд? Дар њоле, ки морокоммунистон, тарбиятдидагони вождизм - до-њипарастї - Маркс, Энгелс, Ленин, Сталин идо-ра мекунанд. Мо бояд шаъни миллатро боломебурдем. Ва мо садњо њайкал лозим набудунест. Мо бояд мактаб месохтем. Бояд энерге-тика, иќтисод, илм ва фарњангро ба вуљуд мео-вардем. Барои шиорњо маблаѓи зиёд сарф кар-дан нашояд. Дар Љопон, дар ИМА шиор нест,дар Олмон шиор нест; демократия, кор ва ќонунњаст. Ваќте ќонунњо кор мекунанд, шиорпарастїба мо даркор намешавад.

МАЃЗИ ДАРД

Барзу Абдураззоќов:

"Њама шикаст хўрд.Бар абас рафт"

Мо њама, сад дар сад ба вирус гирифтор шудаем. Инвирус як ном дорад : "Фоида надорад". Мо бояд донем,ки ин соат, имрўз аз мо чї вобаста аст ва бояд амал кард.

«

О

“Нигоњ”, ЧОРШАНБЕ№2 (330) 03. 04. 2013 9

Акс

аз

mag

nitk

a74.

ru

PROBLEMS

асъулини корхонаи воњидидавлатии "Хатлон-фарматсия"бо ирсоли номае аз ЃайбуллоАфзалов раиси ин вилоят хос-

таанд, то онњоро бо бинои дорои шаро-итњои корї таъмин намояд. Дар мактубомадааст, ки "…аз моњи майи соли 2010инљониб, дар собиќ њудуди ќитъаи за-мини КВД "Хатлон-фарматсия" муво-фиќи ќарори раиси шањри Ќўрѓонтеппава пешнињоди Раёсати тандурустии ви-лоят сохтмони бинои нави Маркази ви-лоятии беморињои ќалб идома дорад...маъмурияти сохтмон аз мо талаб доранд,то биноро холї намоем. Ин њам дарњолест, ки то њол барои дар оянда фаъ-олият кардани корхонаи мо ягон љойпешнињод карда нашудааст. Дар ќисмизиёди шањру ноњияњои вилоят бошадвазъият аз ин њам бадтар аст".

Илњом Муродов - роњбари КВД "Хат-лон-фарматсия" ба "Нигоњ" гуфт, онњоумедворанд, ки аќаллан бинои собиќиМаркази вилоятии зидди беморињои сил,ба ихтиёри КВД "Хатлон- фарматсия" гу-зошта мешавад, зеро дар арафаи Наврўзон ба бинои наву замонавї кўчонида шуд.Ба гуфтаи ў, агарчї "Хатлон-фарматсия"дар назди беморхонањои марказии 20шањру ноњия намояндагии худро дорад,вале ба сабаби набудани шароит ду фи-лиали он, яке, дар Ќўрѓонтеппа ва дуввумї,дар ноњияи Панљ истењсоли маводи мањ-

лулии зарурї ба роњ монда шудаасту ха-лос, њол он, ки бояд дар бисёре аз шањруноњияњо истењсоли замонавии доруворїба роњ монда шавад:

- Мо асосан дар ин ду филиал ис-тењсоли мањлули сегона - перекис водо-роди 6%-аю 3%-а, фуратсилин ва ѓай-рањоро мувофиќи дархости беморхо-нањою ниёзмандон бар роњ мондаем. Баболои ин муассисањои тандурустї маб-лаѓи дорувориро пардохт намекунанд.Ќарзњои муасиссањо ва ташкилотњоитандурустии вилоят дар назди корхонаимо аз 100 њазор сомонї гузаштааст ваин раванд боиси сустии гардиши молдар корхона гардидааст. Агар ин равандидома ёфтан гирад, аз эњтимол дур нест,ки корхонаи мо муфлис шавад.

Масъулини "Хатлон-фарматсия"мегўянд, бо 7 корхонаи савдои яклухтиТољикистон шартномаи тарафайн дош-та, пайваста маводњои дорувориро азонњо дастарс менамоянд. Соли 2012 ва3 моњи соли љорї бо маблаѓи зиёда аз

Оворагии"Хатлон-фарматсия"Ширкати истењсоли доруворїмуфлис мешавад?

М

"Њанг"аз "фарњанг"Коршинос Набиюллоњи Суннатї мег-

ўяд, бо он вуљуд ки "аз оѓили холї говишохзан бењ" барномањои наврўзї ўроњамчун тамошобин њељ гоњ ќонеъ наме-кунанду карда њам наметавонад:

- Навоварї нест. Агар сабтњои солигузаштаро дар телефизион гузоранд,фикр мекунї, сабти њаминсола аст. Шоядтелевизионњои мо дарвожеъ сабтњоисоли гузаштаро имрўз ва имрўзаро солиоянда намоиш дињанд? Кайфияти онњо

Хуби бади Наврўз20 рўз мешавад, ки дар Тољикистон тантанањои наврўзї идома доранд. Бошарофати ин ид 5 рўз истироњат кардем. Аммо њоло бархе мегўянд, ки азтамошои барномањои наврўзї хаста њам шудаанд...

830 њазор сомонї доруворї ва маво-дњои безараргардонию наркотикиро во-рид намуда, онњоро ба 56 корхона вамуассисањои тиббии шањру ноњияњоивилоят ба маблаѓи зиёда аз 569 њазору968 сомонї таќсим кардаанд. То баимрўз як ќатор муассиса ва ташкилотњоитандурустї бо маблаѓи умумии 107 њазо-ру 452 сомонию 03 дирам маводњои до-рувориро аз ин нињод гирифта, маблаѓионро напардохтаанд.

Илњом Муродов мегўяд, яке аз масъ-алањои муњим таъмини беморхонањоишањру ноњияњои вилоят бо маводњоинаркотикию психотерапевтикї мебошад,ки ин ба дўши КВД "Хатлон-фарматсия"вогузор шудааст:

- Соли гузашта дар вилояти Хатлон4163 њодисаи осеб дидан аз њайвонњоба ќайд гирифта шудааст, ки мутаасси-фона, бо сабаби камбудии ваксинањои"антирабикї" на њамаи шахсони осеб-дида аз њайвонњо ба маќсади пешгириињорї эм карда шудаанд.

КВД "Хатлон-фарматсия" дар 20шањру ноњияи вилояти Хатлон намоян-дагии худро дошта, њамаи онњо дар асо-си ќарори раиси вилояти Хатлон аз 3 -юми феврали соли 2004 - ум ва фармо-ни Раёсати тандурустии вилоят аз 2- юмимарти соли 2004-ум "Оиди ташкил на-мудани Корхонаи Воњиди Давлатии "Хат-лон-фарматсия" ва филиалњои он дарназди беморхонањои маркази маъмурїва шањру ноњияњои вилояти Хатлон" таш-кил карда шудаанд.

Як манбаи наздик ба Раёсати тан-дурустии вилояти Хатлон ба мо гуфт,њамасола аз буљаи кишвар барои муас-сиса ва ташкилотњои тандурустї 4,5 мил-лион сомонї барои доруворї ва 7 мил-лион сомонї барои хўрока људо кардамешавад. Ва мувофиќи наќша бояд, киаз ин њисоб табаќаи имтиёздори љомеаба монанди иштирокчиёни љангу мењнат,пиронсолон ва кўдакон ройгон табобаткарда шуда, тамоми беморон бо хўрокигарму ройгон таъмин карда шаванд.

Аммо аз мушоњидањо маълум ме-гардад, ки дар муассисањои табобатиивилояти Хатлон на табаќаи имтиёздориљомеа ройгон табобат карда мешавадуна ба маризон хўрок пешнињод мегар-дад...

Рустами САФАР,Ќўрѓонтеппа

бинињо ташкил шуданд. Њукумати шањрбарои пухтани суманак гандум, равѓан вањезумашро маблаѓ дод. Телевизионњоимањаллї аз рафти чорабинињои наврўзїгузориш медоданд. Дар маркази шањр бар-номањои калони консертї намоиш доданд.Иди асосї бо иштроки раиси вилоят њамшуд. Хуб нест, ки ин барномањо бошанд вараис њам дар ќатори мардум бошад, то идияк нафар не, иди њама шавад?

Дуо: "Кош, њар рўз идбошад!"

Бо омад-омади идњо корњои хубе, кимешаванд, аёдати шахсони ниёзманд ваобод шудани маконеву ба истифода до-дани иншоотњои нав мебошад. Дар шањ-ри Хуљанд, ба иттилои шањрдорї, бахши-да ба Наврўз беш аз 1000 оилаи ниёз-манд кўмакњои моддиву молї гирифтанд,150 кўдак хатнасур шуданд. Холаи Нори-ниссои 74 - сола дуо мекунад, ки кош њаррўз ид мешуд, ки бо ин бањона масъулинкам бошад, аз њолу ањволи барљомонда-гон хабар мегиранд.

Афзал БОСОЛИЕВ

бањси дигар аст. Гўё ин фарњанг танњо"њанг" дорад? "Фар" -аш ку? Танњо суру-ди бойчечак, пухтани суманак ва раќсусурудњои бемазмуни иборат аз љунбон-љунбону ларзон-ларзон дар телефизи-он боз чї мебинед? Магар ин њамаротакрор ба такрор тамошо карда, мета-вонед истироњат кард?

Зимнан, њамсўњбатони дигари мо њаммегўянд, дар тамоми шањру навоњии То-љикистон гўё як сенария њаст ва ба бо-лои ин онњоро аз телевизионњо батак-рор намоиш медињанд.

Обу лойи маблаѓ?Вањњоби Назир, коршиноси дигар аз

сарф шудани миллионњо сомонии буљаиТољикистон ба ин гуна барномањои ба ном"фарњангї" изњори нигаронї мекунад, кишояд аз тарафи масъулин обу лой ша-ванд:

- Телевизионњо ва масъулин дарноњияњо гўё муваззафанд, ки як шањома-ти наврўзиро дар кишвар ба вуљуд оранд.Ростї, эњсос мешавад, ки сол ба солНаврўз мардумитар мешавад, дар хоти-рањои миллат зинда мешавад. Бовар њаст,ки як рўз њамагонї хоњад шуд. Аммо бо-вар дорам, то он рўзе, ки ба солшумориињиљрии шамсї нагузарем, он ањамиятихудро њамчун Соли нав пайдо намекунад.Дигар, чун ид мардумї бояд бошад, њуку-мат танњо рўзи истироњатро муќаррар ку-над ва мардум бо пули худ барномањоя-шонро тањия кунанд. Масалан, ба ягон љосафар кунанд, ба оѓўши табиат раванд,ба боѓњои истироњатї бароянд, театр ра-ванд. Он гоњ буља њам фоида мебинад ваид њам дилбазан намешавад.

Масалан, бахшида ба Наврўз танњодар як шањри Хуљанд дар 60 мавзе чора-

Ба болои ин муассисањои тандурустї маблаѓидорувориро пардохт намекунанд. Ќарзњои муасиссањова ташкилотњои тандурустии вилоят дар назди корхонаимо аз 100 њазор сомонї гузаштааст ва ин раванд боисисустии гардиши мол дар корхона гардидааст.

«

“Нигоњ”, ЧОРШАНБЕ№2 (330) 03. 04. 201310 МИЛЛАТ

ТАВЛИДИ КИШВАРИ ОТАШИНАз сарчашмањои таърихї бармеояд, ки

давлатдорї дар њудуди Озарбойљон на кам-тар аз ќарни яки пеш аз мелод мављуд буда вадавлате бо номи "Озарбойљон" аллакай аз асриIV то милод машњур гашта буд. Њудуди ин мин-таќаи таърихї - љуѓрофї дар ќарнњои гуногундигаргун шуда, баъзан аз Дербент то Њамадонтўл кашидааст.Яке аз аввалин давлатњои инњудуд шоњигарии Манна дар љануби Озарбой-љон дар асрњои IX-и то мелод пайдо шуда буд,њарчанд он замон калимаи "Озарбойљон" ис-тифода намешуд. Аслан калимаи "Озарбойљ-он" дар ќарни 4-и то милод, њамчун ифодаидавлати номаълуме дар асоси шикастањоиимперияи Ахоманидњо пайдо шудааст. Он за-мон ин давлат ба юнонињо бо номи "Атропате-на" маълум буд. Ва мањз аз њамин калима ибо-раи муосири "Озарбойљон" баромадааст.

Дар асрњои XII - XIIIдавлати абарќудратиОтабекњои Озарбойљон мављуд буд, ки зами-нњои њамсарњади Ќафќоз, Эрон ва Ироќро зеритасарруфи худ дароварда буд. Таърихи индавлати абарќудратро дар мањсули мењнатиЗ. М. Буниятов "Давлати Отабекњои Озарбой-љон" (Боку, 1978с.) дидан мумкин аст. Дар асриXIV, дар Табриз шоњ Исмоил Сафавї худромеъросхўри тољ ва тахти Озарбойљон эълонкард (њарчанд баъдан давлати ташкилкардаиўњамеша аз љониби эронињо идора мешуд).-Тавре Октай Эфендиев дар китоби "ДавлатиОзарбойљонии Сафавињо дар асриXIV" (Боку,1981с.) ќайд мекунад: "Њокимияти сафавињоаз љониби феодалони болонишини озарї, пешаз њама аз тарафи ќабилањои номдор - ами-рњо, таъсис ёфта буд".

Нињоят, 28-и майи соли 1918 расман"Љумњурии Демократии Озарбойљон" - давла-ти дунявїэълон шуд, ки аввалин љумњурїна-танњо дар Озарбойљон, балки дар тамоми ола-ми ислом гардид.

Таърихи давлатдорї зери унвони "Озар-бойљон" дар нигоштањои ќадима, асримиёнагїва муосир пайгирї карда мешавад. Ибораи"давлати Озарбойљон" ё "кишвари Озарбойљ-он" њануз дар асрњои миёна аз љониби таърих-шиносон ва љуѓрофшиносони мусалмон исти-фода мешуд. Мисол, дар асриXIIIтаърихшиноси араб Яъќут ал-Њамавїќайдмекунад: "Озарбойљон - кишвари бузург вадавлати абарќудрат аст. Асосан ин диёри куњїбуда, ќалъањои бисёр, боигарии беандоза вадарахтони мевадињандаи хеле зиёд дорад.Ман дар њељљое ин ќадар боѓу дарё ва кўлњо-ро, ки ин љо вохўрдам, надидаам".

Њангоми тасвири шањрњои Озарбойљонтаърихнигор чунин менависад: "Ардабил - якеаз машњуртарин шањрњои Озарбойљон аст. Тозамони ислом ин шањр пойтахт буд… Урмия -шањри бузурги ќадимаи ин кишвар буда, миё-ни он ва бањри њамсон таќрибан се -чор чаќ-рим масофа аст. Ба ќавли баъзењо ин ватаниЗардушт, паёмбари оташпарастон аст. Шама-ха - шањри зебову обод, пойтахти Ширвон аст".

ЭТНОС (ЌАВМ)Ё ЊУДУД?Новобаста аз зиёд будани мавод оид ба

таърихи атиќа ва асримиёнагии Озарбойљон,асл ва меъёрњои хориќаи "давлатдории оза-рињо" то охир тањќиќ нашудаанд. Суоли мат-рањ ин љост, ки кадоме аз давлатњои дар ќадимва асрњои миёна бударо мумкин аст "озарї"гуфт ва кадомеро аз ин миён ихтисор кард?Мушкил сари он аст, ки на њамеша њудудиОзарбойљон зери як давлат буд ва дигар ин кина њама давлатњои бунёдёфта аз љониби аљдо-дони мо номи "Озарбойљон"-ро доштанд. Ба-рои мисол, давлатњои њудуди Озарбойљон но-мњои гуногун доштанд: Манна, Мидия, Алаба-нияи ќафќозї, Шервон, Аррон, давлатњои Эл-денизидњо, Элханидњо, Сафавињо ва амсолиин. Аслан, давлати миллї - хирќи замони баъ-дина аст. Дар асрњои миёна давлатњо номиќабила ва сулолањоро доштанд, на номи мил-латњоро. Ин омил њам дар Аврупо ва њам Осиёмављуд буд, ки Озарбойљон истисно нест.

Агар дар давраи давлатдории озарињо дарќадим ва асрњои миёна сухан ронем, пас дарин њолатњо вањангоми ба назар гирифтани иномилњо давлатро "озарбойљонї" гуфтан дурустаст:

1) Агар давлат ва пойтахти он дар њудудиљуѓрофї-таърихии минтаќаи Озарбойљон, њамОзарбољони Шимолї ва њам Љанубї, љойгиршуда буд. Ин омилро метавон њудудї номбурд. Баромади этникї(ќавмї)ва сулолањоињукмронро дар ин маврид метавон мадди на-зар кард.Ба руйхати ин гуна давлатњо мета-вон Албанияи ќафќозї, давлати Ширвоншоњва империяи Элхонидњоро ворид кард.

2) Агар давлат аз љониби озарї таъсисдода шуда, озарї (турки озарї) онро идоракарда бошад. Ин омилро метавон этникї(ќав-мї)номид ва дар ин њолат зарур нест, ки дав-лат ё пойтахти он дар њудуди Озарбойљон љой-

гир бошад. Дар ин маврид метавон империяиСафавињоро, ки пойтахти империяро аз шањ-ри Табризи Озарбойљон ба умќи Эрон кўчони-данд, мисол овард.

3) Агар давлат аз љониби озарї таъсисёфта ва аз љињати љуѓрофїњам дар њудудиОзарбойљон љойгир буд. Дар ин њолат мањакидавлат њудуди Озарбойљон буда, таркиби он -асосгузори озарбойљонї аст.Ба ин гурўњ дав-латњо, ки њам аз љињати њудудї ва њам азљињати асосгузор ба озарбойљонињо тааллуќдоранд - давлатњои ОтабекњоиОзарбойљон,империяи Каракоюнлу, Аккоюнлу, абарќудра-ти Сафавињодар оѓози мављудият, хонигарињоиозарбойљонињо дар асри XVIII ва албатта Љум-њурии Демократии Озарбойљонро (1918-1920)дохил кардан мумкин аст.

МУЛКИ ФЕОДАЛЇВА ИМПЕРИЯЊОИ БУЗУРГ

Барои чї новобаста аз таъкидњои зиёддар дастхатњои арабизабон дар бораи давлта-дории озарињо дар асрњои миёна, бисёр дав-латњои дар њудуди Озарбойљон буда номњоигуногун доштанд? Яке аз сабабњоон буд, ки онзамон на танњо дар Озарбойљон, балки тамо-ми давлатњои мусалмонии шарќ як шакл мул-књои феодалї вуљуд доштанд, ки давлатњорона аз рўйи миллат ва њудуди љойгиршавї, бал-ки аз номи ќабила ва сулолањои асосгузорионњо номгузорї мекарданд. Ба ѓайр аз ин, дав-латњое, ки дар њудуди Озарбойљон на њамешааз љињати њудудї ё миллї мањдуд буданд, яънебаъзан онњо аз худи Озарбойљон калонтар њамбуданд. Мисол давлатдории Ширвоншоњ ё хо-нигарии Ќарабоѓ дар худ пурра њудуди Озар-бойљонро фаро намегирифтанд, аммо давлат-дории Элхонидњо, Аккоюнлу ва Сафавињо азљињати њудудї хеле калон буданд, ки аз Њин-дустон то Ќафќоз тўл мекашиданд. Њамаи инимперияњо дар шањри озарии Табриз пойтах-ти худро доштанд, аммо аз ном бурдани абар-ќудрати худ њамчун "озарї" худдорї мекар-данд. Аммо новобаста аз ин њама, ин суло-лањо аввалин давлатњое буданд, ки барои руш-ди давлатдории озарињо замина фароњам овар-даанд.

ЧАРО "ФОРС"?Баъзан мепурсанд, ки: "Барои чї дар ќар-

нњои миёна аврупоињо давлати Сафавињо вадигар давлатњое, ки мо онњоро озарї мехо-нем, "Форс" мегуфтанд? Чаро њокимони индавлатњо зидди ин гуна ном набуда, баъзан

њангоми навиштор ба аврупоињо худро бо ито-лиёвї "rei di Persia" (шоњи Форс) мегуфтанд?Барои чї сафири давлатдории Сафавињо дарИспания Оруљбек Баят (1560-1604) китоби худдар бораи таърихи давлатдории Сафавињо, кидар Валидолид нашр шудааст, "Китоби Оруљ-бек Баят, Дон Жуани Форсї" ном гузоштааст?Чаро дар ин њуљљатњо номи давлати мо на"Озарбойљон", балки њамчун "Форс" ёдоварїшудааст? Шояд њамаи ин давлатњо сирфэронї буда, ба Озарбойљон ягон алоќае надо-ранд?"

Вобаста ба ин, бояд зикр кард, ки аз за-мони Юнони ќадим ва "падари таърих" - Геро-дот аврупоињо њамаи њудуди Эрон,Ќафќозиѓарбї ва Осиёи марказиро "Форс" мегуфтанд,яъне замини форсњо. Баъдан њатто ваќте кифорсњо њукуматро дар ин љо аз даст њам додабуданд, аммо аврпуоињо њамоно онро Форсмегуфтанд. Ба ѓайр аз ин, муаллифони ѓарбдар навиштањои худ на танњо ин, балки тамо-ми дигар минтаќањои ањолинишини ѓайрифорс,яъне туркњои озарї - "ќизилбошњо"-ро низ њам-чун форс ёдрас шудаанд. Яъне барои Ѓарбњамаи ањолии ин минтаќа новобаста аз мил-лият ва дигар арзишњо форс буданд.

Њаќиќати њол он аст, ки худи Форс оѓоз азќарни 11 то саддаи 20 дигар аз љониби форсњоидора намешуд. Он дар њама љо аз тарафитуркњо ѓасб шуда, идора мешудва бештари инидоракунандагон туркњои озарї, амсоли Эл-дегизидњо, Каракоюнлуњо, Аккоюнлуњо, Сафа-виён, Афшориён ва Ќољорњо буданд.

ДИПЛОМАТИ ОЛМОНЇ ДАРБОРАИ МИДИЯ ВА ШИРВОН

Дигар ибораи зинда, њарчанд нисбатанкамистеъмол ин "Мидия" буд, ки ба аврупоињоаз осори таърихшиносон ва љуѓрофшиносониюнонї: Геродот, Страбон, Плиний ва дигарњомаълум гаштааст. Њатто баъд аз 2000 солинестшавии шоњигарии Мидия дипломат васайёњи олмонї Энгелберт Кемпфер (1651-1716) Ширвонро - Мидия ва Шамахро пойтах-ти он гуфтааст. Сурати шањри Боку, ки дармањсули мењнати ўаз соли 1683 оварда шуда-аст, чунин зерматн дорад: Baccu. Ein Stadt inMedeu, an der Caspischen See ("Боку. Шањрдар Мидия, дар соњили бањри Каспий"). Мар-думе, ки дар Ширвон, воќеъ дар ќисмати ша-рќии Мидияи асил, зиндагї мекарданд, худронатанњо мидиянї намегуфтанд, балки дар инмаврид њама чизро фаромўш карда буданд.Аммо барои Кемпфер ин њама муњим набуд

Сарчашмањоидавлатдории Озарбойљон

Фарид АЛЕКПЕРЛИ,доктори илмњои таърих, Инсти-

тути дастнигории АИМО, (НАНА), 8февралисоли 2013

исёр мепурсанд: "Давлате бо номи "Озарбойљон" кай пайдо шудааст? Оё Озарбойљон тавре, кимегўянд, љавон аст, ё ин ки решањои давлатдории озарињо амиќу ќадимаанд?"Дар посух ба ин суолбаъзан ин суханонро низ мешунавї: "Давлатдории озарбойљонињо бори аввал соли 1918 бо номиЉумњурии Демократии Озарбойљон пайдо шудааст". Аммо оё дар асл чунин аст? Дар маводи мазкурмо кўшиш мекунем, ки парда аз рўйи ин гуфтањо бардорем.

ва ў Ширвонро њамоно Мидия ва давлатдорииСафавињоро - Форс мегуфт.

Њудудњое, ки имрўз худро Озарбойљонва Эрон мегўянд, дар ќарнњои миёна номњоигуногун доштанд: Форс, Мидия, Ширвон, Ќаф-ќоз ва ѓайра. Дар баробари ин, давлатњои ма-вљудбуда дар ин минтаќањо аз љониби туркњотаъсис ёфта, боз њам туркњо онро идора ме-карданд, аммо њељ як аз ин давлатњо худрорасман на Озарбойљон, ё Форс ном бурда,балки бо номи асосгузори давлатдорї (Ота-бекњо, Элдегизидњо, Аккоюнлуњо, Сафавиён,Кољорњо ва ѓайра), муаррифї мекарданд.

ТАВЛИДИ РЕСПУБЛИКАКулминатсияи давлатдории миллии Озар-

бойљон 28 майи соли 1918 буд, ки ЉумњурииДемократии Озарбойљон (РДО)- аввалин љум-њурии олами ислом расман эълон шуд. Дарќиёс бо республикањои асримиёнагї РДО дав-лати миллї буда, на манфиати ин ё он суло-лањои феодалї, балки манфиатњои халќи Озар-бойљонро барои худшиносии миллїњимоя ме-кард. Пешвои њаракати миллї М.Э.Расулзодадар нишасти парлумони РДО соли 1919, бах-шида ба солгарди истиќлолияти Озарбойљон,чунин гуфта буд: "Њама дигар давлатњои турк-бунёд дар пайдоиши худ ба дин такя карданд,дар њоле ки Республикаи Озарбойљон бар асо-си базаи шинохти миллї-фарњангї, дар пояидавлатдории миллї- демократии туркї фаъо-лият мекунад".

Бори аввал дар олами ислом РДО систе-маи парлумонии бисёрњизбї, сохтори респуб-ликавиро љорї карда, давлатро аз дин људонамуд. Њамчунин ќонун дар бораи забони дав-латиро ќабул карда, њуќуќи аќалиятњоро њифзнамуд ва ба занон њуќуќи овоздињиро фаро-њам овард. Аз ин сана давраи наве дар сохтитаърихии Озарбойљон оѓоз шуд.

Тавре мебинем, таърихи давлатдорииОзарбойљон решањои ќадима дорад. Вобастаба ин дуруст ва зарур аст, агар абарќудратњоеамсоли Атропатена, Албанияи Ќафќозї, њам-замон давлатдории Ширвоншоњ, ОтабекњоиОзарбойљон, Каракоюнлуњо, Аккоюнлуњо ваоѓози давлатдории Сафавињоро хонигарииозарбойљонињо дар ќарнњои XVIIIва XIXва Љум-њурииДемократии Озарбойљон (1918-1920)-роба таърихи давлатдории Озарбойљон вобастадонем.

Аз њамаи ин гуфтањо бармеояд, ки на-ќши мардуми озарї дар таърихи давлатдорїва сиёсии Ќафќоз, Эрон ва умуман Шарќи на-здику дур хеле назаррас аст.

Б

Худи Форс оѓоз аз ќарни 11 то саддаи 20 дигар аз љониби форсњоидора намешуд. Он дар њама љо аз тарафи туркњо ѓасб шуда, идорамешудва бештари ин идоракунандагон туркњои озарї, амсолиЭлдегизидњо, Каракоюнлуњо, Аккоюнлуњо, Сафавиён, Афшориён ваЌољорњо буданд.

«

®

“Нигоњ”, ЧОРШАНБЕ№2 (330) 03. 04. 2013 11

ХотираиСанкт-Петербург

Мо чун дўстони наздик аз њам људошудем ва табодули шуморањои телефонкардем. Зимнан, 19 март дар Русия рўзибањрнавардони киштињои зериобист. Ак-нун ман дўстоне дорам, ки метавонам он-њоро ба чунин рўз муборакбод кунам.

ДилсўзїСубњи рўзи дигар ба ман роњбари яке

аз созмонњои љамъиятии тољикон занг задва хоњиш намуд, ки дар мулоќот бо намо-яндагони шањрдории Петербург ширкатнамоям. Ман чорабинињои нимарасмиродўст намедорам, аз ин рў, хеле намехос-там дар он иштирок дошта бошам. Валенаметавонистам пешнињодро рад кунам,аз ин рў бархостам ва рафтам.

Дар ин чорабинї таќрибан 15 нафараз љумлаи муњољирони корї аз Тољикис-тон ва ду нафари дигар аз шањрдорииПетербург - як мард ва як зани ба тахмин30-35-сола гирди њам омада буданд. Ни-шаст њељ расмияте надошт. Моро гирдимизи калоне нишонданд. Муносибатинамояндагони шањрдорї хеле дўстонабуд. Онњо нанавиштанд ва љое њам ќайд

БО ЧАШМИ ХУД

абарро хонда, ба андешафурў рафтам: маълум меша-вад, ки дар Русия, ки аз чї бо-шад ВАО-и мо душман нишонмедињанд, одамоне њастанд, киомодаанд ба њамватанони мо,

ки дур аз ёру диёр ќарор доранд, дастимадад дароз кунанд. Агарчи тааљљуб кар-дан њам нољост. Ман худ соле ќабл аз индар зимистони сард ба Санкт-Петербурграфта будам ва шахсан шоњиди њамон му-носибати инсондўстона ба сокинони то-љики пойтахти шимолии Русия шуда бу-дам.

"Питерро дўстмедорам…"

Ба Санкт-Петербург ман он ваќт бориаввал омада будам. Кайњо орзу доштамин шањри таърихї, шањри Пётри Бузург-ро тамошо кунам. Дар аввалин фурсатхаритаи шањр ва вараќаи рањнамоирохаридам ва рафтам ба тамошо. Сармоитоќатфарсо буд. Боди яхї имкон намедод,ки даст аз киса берун созї. Як бори дигардар рўбарўи бинои зебо ва назаррабоќарор гирифта, ба хулосае омадам, кидигар китобчаи рањнаморо вараќ назанам,ба љои ин аз рањгузарон хоњиш намоям,ки дар бораи ёдгорињои таърихии шањрбароям њикоят кунанд.

Аз пањлу зани 45-50 - солае мегузашт,ки муаллимаи солњои мактабии маро баёд меовард. "Ин гуна одамон метавонанддар бораи шањри худ наќл кунанд",-аз дилгузаронидам ман. Дар сонияњои баъдїман муаддабона салом кардам ва хоњишнамудам дар бораи биное, ки мехостамдар борааш бидонам, маълумот дињад."Ой, ман хеле шитоб дорам, - гуфт он занва боз илова намуд, - басо кўтоњ наќл ме-кунам. Ин калисои љомеи Ќазон аст, кисоли бунёдаш...". Вай хеле тез, вале њам-замон басо љолиб ќисса мекард. Њикояти"кўтоњ" тахминан 15 даќиќа тўл кашид. Занњатто худаш надонист чї гуна мутаваљљењиин сўњбати љолиб шудааст. Ногањон гўё аз

хоб бедор шуда бошад, пурсид: "Шумо азкуљо?". "Аз Тољикистон!"- тез посух додамман ва вокуниши ўро мунтазир шудам. Наяк бору ду бор шунида будам, ки дар мат-буоти Русия дар бораи мо чињо менави-санд ва мо барои русиягињои ќаторї кор-гарони бесавод, пањнкунандагони бемо-рињо ва ќочоќчиёни мухаддиротем. Баназарам чунин расид, ки зан аз он афсўсхоњад хўрд, ки ваќташро бењуда талафкардааст ва аз наздам бошитоб меравад.Вале маълум шуд, ки њамсўњбати ман про-фессор-санъатшинос буда, рисолаи ил-мии худро дар мавзўи шањрњои ќадимиитољикон-Самарќанду Бухоро њимоя карда-аст! Дар маљмўъ, сўњбати мо боз ним со-ати дигар тўл кашид ва мо чун дўстон азњам људо шудем.

Билофосила табъам ба навње боли-да шуд ва акнун чандон сардии њавороњам њис намекардам. Ба тамошо идомадодам ва сари роњ атрофиёнро дар њарбора мепурсидам. Дар бораи Эрмитаж баман милисаи рањбон наќл кард ва баъдмуддате худро аз назорати роњ фориѓёфта, ба ман мегуфт, ки аз кадом тарафбояд назар андозам, то маркази таъри-хии Петербургро хуб тамошо карда таво-нам. Дар майдони кох зани рањгузар бохоњиши ман љузъиёти љолиберо дар бо-раи бунёди сутуни Александрия наќл на-муд. Ў чунон љолиб ва мароќовар њикоятмекард, ки ман беихтиёр аз ў пурсидам:"Шумо иттифоќан санъатшинос нестед?"."На, ман духтурам, фаќат шањрамро дўстмедорам", - посух дод ў. Дар ин њамсўњба-там низ ман ягон аксуламали манфї батољикии худ эњсос накардам.

"Одами худї…"Рўзњои зимистон дар Петербург хеле

кўтоњанд. Соати панљ аллакай торикї басуроѓ омад. Дар назди пайкараи машњури"Савораи мисї" ман таќрибан соати њаштибегоњ расидам. Соњил амалан холї баназар мерасид ва одамон хеле кам во-мехўрданд. Аз љумлаи роњгузароне, ки боонњо њамсўњбат шудам, марди ба тахмин

50-солае буд, ки љавоне ўро њамроњї ме-кард. Ќарор додам аз онњо пурсам, ки Май-дони шўриш дар куљо љойгир аст. "Шумомагар бори аввал дар Петербургед?" - басавол бо савол љавоб дод марди бузург-сол. "Бори аввал",-посух додам ман. "Ў низнахустин бор омадааст", - ба сўи њамса-фараш ишора намуд мард ва зуд ба "ту"гузашта, илова намуд: "Рафтем бо мо, манњоло ўро рањнамої мекунам. Њам ба ту вањам ба ў наќл мекунам".

Шиноси нави ман Анатолий ном дош-та ва афсари неруњои зериобии Русия бу-дааст. Вай ба Санкт-Петербург бо њамхиз-мати љавонаш Васил ба сафари хидматїомада буд. Субњ ќарор аст онњо бираванд,аз ин рў ќасд кардаанд шаб сайри шањркунанд.

Мо то як поси шаб гашутгузор кардем,аз хиёбонњо ва гулгаштњо гузаштем. Ана-толий марди огоње буд ва дар бораи шањ-ри соњили Нева хеле ќиссањои љолиб наќлкард. Замони гаштугузор мо ду маротибаба ќањвахона даромадем, то чизе бихў-рем ва гарм шавем. Он љо дар бораи якди-гар пурсидем. Маллоњон дар њама љое, киоб њаст, будаанд, вале дар бораи Тољики-

Моњи феврал дар шањри Санкт - Петербург намояндагони созмониљамъиятии мањаллии "Пизишкон ба атфол" ба кўдакон ва хонаводањоимуњољирони кории тољик кўмаки ройгони тиббї пешнињод намуданд. Иннавгонї дар пасманзараи сиёњкунињои пайвастаи њаёти њамватанони модар Русия, ки дар матбуот ва фазои интернетии кишвар моломол аст,маро то њадде ором намуд. Олам бидуни одамони хайрхоњ нест!

ХАз пањлу зани 45-50 -солае мегузашт, кимуаллимаи солњоимактабии маро ба ёдмеовард. "Ин гунаодамон метавонанддар бораи шањри худнаќл кунанд",-аз дилгузаронидам ман.Дар сонияњои баъдїман муаддабонасалом кардам вахоњиш намудам дарбораи биное, кимехостам дар бораашбидонам, маълумотдињад...

«

данд, вале дар лањзањои охир хешован-дон розї нашуданд ва иљозат надоданд."Ту одами худї!"- ба ваљд омад Анатолийва пешнињод кард, ки мењмони онњо ша-вам. - "Агар писанд афтад, бо мо мемонї".Пешнињод хеле љолиб буд, вале ман дарљайб чиптаи бозгашт ба Душанберо дош-там. Соли нав њам наздик мешуд ва пўши-да нест, ки онро дар њалќаи хонавода вапайвандон пешвоз мегиранд. Набї ЮСУПОВ

Акс

аз

saku

ratr

avel

.ru

накарданд, ки мо кистему аз куљо, танњомаќсади мулоќотро, ки барои њамватано-ни мо хеле муњим буд, иброз доштанд.

Маълум гардид, ки ин бачањо аз шањ-рдории Петербург омадаанд, то муњољи-ронро аз мушкилоташон дар Санкт-Пе-тербург ва вилояти Ленинград пурсанд.Њадаф - омўзиш, ба гурўњњо људо карданва дар оянда кўмак расондан дар њаллимушкилоти бамиёнмеомада будааст. Вамаълум гардид, ки ин гуна дидору муло-ќотњо аз хеле замонњо, њанўз аз даврае,ки губернатори Санкт -Петербург њозирасарвари Шўрои Федералии Русия Вален-тина Матвиенко буд, баргузор мешудаанд.

Иќрор бояд шавам, ки ѓамхории шањр-дории Петербург барои ман чун журналисттакондињанда ва дилпазир буд, коре, ки шо-истаи тањсин ва эњтиром. Њукумати мо бамасъалаи муњољирон бо таъсиси Хадамо-ти муњољират танњо ду сол ќабл таваљљўњ на-муд. Бањси он рўз басо гарм, пурмўњтаво вахотирмон буд. Муњољирони корї бештар дармавриди озору азияти пулис шикоят мекар-данд. Баъзе эродњо ва ишорањо дар мав-риди корфармоён низ буданд. Кормандо-ни шањрдорї бисёр њирфаї ба назар ме-расиданд ва мекўшиданд ба бањс дода на-шаванд, ба суолњое, ки мехостанд посухдарёфт кунанд, басо ба дурустї, бомањо-рат ва мушаххас масъала дар миён мегу-зоштанд. Ман мушоњида кардам, ки корман-дони маъмурияти шањрдорї њамзамон мек-ўшиданд ба муњољирин имкон дињанд, киандешањо ва пешнињодњояшонро дар мав-риди њалли ин ё он масъала баён намоянд.Онњо худ низ роњи њалли мушкилро пешни-њод менамуданд.

Аз мулоќот ду љониб изњори ќаноат-мандї карданд ва басо гарм бо њам худо-њофизї намуданд ва аз њам људо шуданд.Ман дар кўча ќадамзанон андешидам, кибењуда ба Санкт-Петербург наомадаам.Ман ин шањрро дўст доштам. Худи Русияњам дар умум њамоно кишвари дўст аст.Одамони одї дар њама љо якхеланд - онњочизе надоранд, ки миёни њамдигар ќис-мат кунанд...

стон хеле кам медонистанд. Ва он љо манњама истеъдоди суханварии худро исти-фода кардам ва дар бораи Ватанам наќлнамудам. Вале барои онњо он чиз љолиббуд, ки ман охири солњои 80 њуљљатњоихудро ба омўзишгоњи бањрии Одесса су-пурда будам. Аснодамро пазируфта бу-

“Нигоњ”, ЧОРШАНБЕ№2 (330) 03. 04. 201312 ШЕЪРУ ШОИР

Дареѓо…Дареѓо, дар Ватан хуршедњоро

пора месозанд,Тамоми порањоро рањ ба рањ

бечора месозанд.Куљое лўхтаку маъшуќаи беобрў

дар шањр,Сари минбар равад аз отифа

ангора месозанд.Дилам мурѓест туи ин ќафас пар

мезанад рўзе,Њавои абр, буѓзе дар гулў

њамвора месозанд.Фиѓон аз фитнаи ин тарњи

бефардои номардон,Лаби њар рўд ќасри региро

садбора месозанд.Муњољир аз Ватан ёде кунад,

аммо Ватан аз ў?Ки тобути варо дар сардљо

овора месозанд.Худоё! Њайкали шеъри маро

бедасту по магзор,Маро њам бишкананду пайкаре

аз хора месозанд.Агар марди сигорї љуста будам

аз тамоми шањр,Туро аз дасти ѓам саргаштаи

майхора месозанд.Бубин, аз пушти шиша инќилоби

гиряњо зебост,Чаро бо номи борон њасрати

бекора месозанд?

Боз боронБоз борон,Ќосиди рўзи бањор аст.Мезанад бар кўчањои шањри барфї,Мебарад барфи диламро…Мебарад бо худ зимистонро…

Дар рањи марди муњољирРезаборон,Ќатра-ќатра дар бари рў,Ашкњои интизор аст.Мўи ман тар,Њамчу гесўи дарахтон.

Адибаи АзизШеъри сабзи зиндагиро,Гуфтаам дар зери борон.Дидаам дар зери чатри дўстдорон,Ишќро бо чашми гирён.

Менамояд, балки ин дурдонадар пои булўр ,

Дар тани мармарнамои бегуноњаш…Менависам њар сањар,Нома аз номи булут, аз барги тар.Ошиќона,Љовидона,Дар бари њам.Боз мехонам нигоњаш,Оњ, ин дам майдаборон,Мекунад бо њам никоњаш.

Резаборон,Мезанад ангушт,Мезанад бар шишаи љон…Шоири ман,Ошиќи ман,Оњ, ин дам мезанад мушт,Бар дари дил,Бо сад армон.

Оњ, борон!Бас макун оњанги розат,Наѓмањои дилнавозат,Ман чї медонам ниёзат?!Шоирам сад байт гўяд,Аз баёзи достони љонгудозат.

Оњ, борон!Гиряњои модарам аз пушти ман буд.Бар замини хонаи мо,Бар сарову њотаи мо,Бар сари долу дарахтон…

Бар сари њар донаи мо,Боз бор, эй резаборон!

Ба шоири мазњабїМехостам, ки саркашу бозигарам кунї,Ман изтироби шўъла шавам

дар шабони ту,Раќсам ба даври њайкали

хомўши бењисат,

Мехостам, ки бўса шавамдар лабони ту.

Ёри ќадимї ёди пур аз мољарои шум,Чун он парї зи љангали

вањшї гурехтам,Баъди туву хаёли висолат, чї содагї,Сад осмон барои кї ман ашк рехтам?

Мехостам зи оинањои ду чашми ту,Тасвирњои хеш басе љустуљў кунам.Аз хонае, ки ќуфлу калидаш рабудаанд,Мехостам, ки ќалби туро орзу кунам.

Бошад њарамсарову ту,эй мазњабии ман,

Як шаб тамоми њастииман нўшбоди ту.

Њоло ќасам ба номи ту, эй ишќ, эй Худо,Ќасде ситонаму бидињам дод, доди ту!

Он гањ зи чоки пироњанинилуфарини ман,

Домони ишќ мекашию зора мекунї.Дар пои ман фитодаву маѓлуб мешавї,Дарвешињои ошиќи бечора мекунї.

Дўзах дигар барои ту оташ намедињад,Оре, манам бињишти туву нозанини ту,Дигар куљост ќиссаи он ёри мазњабї,Эй осмон биё, ки манам дар замини ту.

Њоло, ки дур аз бари ман ханда мекунї,Хатњои сарнавишти маро канда мекунї.Эњсосњои як зани аз худ рамидаро,Помол мекунї, чи шарманда мекунї.

Эй ошиќе, ки пайкари лухтам надидаї,Меъмори ќасрњои гуноњи ту мешавам,Маъшуќаам гарчи дар ин хобњои ноз,Рўзе расад ба ќайди никоњи

ту мешавам!

Хуморї аз сигорСигори байни дастони ту будам,

кош, эй шоир,Агар сўзам миёни панљањои

мењрубонат, хељ боке нест!Шароби љоми бадномї,

ки нўшам кардї, эй шоир,Аввал мастам, дар охир ту

фаромушам кардї, эй шоир!Њанўзам аз лабони бўсахоњат

ќисса хоњам кард,Ман ин афсонаро сад њисса

хоњам кард,Агар шеъри сапедам, як шабамро

дар канорат рўз хоњам кард,Туро, эй шўълаи љонам

шарарафрўз хоњам кард.Дигар хокистарам аз ишќи

бефардои норўшан,Дигар ман нестам бо ман!Ба љоям як шабањ дар љодахо

ошуфта мегардад,Ба номаш номи ту, дар љамъи

"мо" ў гуфта мегардад.Хуморї аз сигор гар мешавї,

ёди маро њам кун,Агар дар зери борон тар шавї,

ёди маро њам кун.

“Нигоњ”, ЧОРШАНБЕ№2 (330) 03. 04. 2013 13ОДАМ

- Нарзиќул, ин њодисаи му-дњиш чї хел рух дод?

- Мо дар ќассобхонаи шањриСходнаяи Маскав кор мекардем.Бегоњї ваќте аз кор баромадем, дурафиќи дигарам, яке аз Ёвон вадигарї аз Суѓд, бо ман буданд.Соати шаш, торик буд, ба элект-ричка савор шудем. Мо ду нафардар танбур тамоку мекашидем.Љавони суѓдї сигор намекашид,зеро нав 16-сола буд. Вай давидадар љойи мусофирон шишт.Њамагї ду истгоњ рафтем, ки азвагони пеш шаш скинхед дарома-данд. Мо ваќт наёфтем, ки љавонисуѓдиро њимоя кунем. Скинхедњоба латукўби ў сар карданд. Ваќтерасидем, ки дидем Фарњод бења-ракат хобидааст. Шаш нафар бу-данд. Яке аз онњо, ду метру 7 смќад ва 140 кг вазн дошт. Њар кадо-ми онњо Фарњоди љавон ва нимљ-онро мезад. Вай дар љойи њодисањалок шуд.

Ман, ки ќассобї мекардам,њамеша бо худ корд доштам. Манњамон скинхеде, ки аз њама азим-љусса буд дар байнашон, 16 кордзадам, афтид. Тоссари дигариро,ки худро болои тољикбача партоф-та, ўро мезад, сар буридам. Корд-ро аз дасти ман њамроњи ёвониямгирифт ва сеюмашро, ки аллакаймегурехтанд, зада афтонд. Яке азонњоро доштем, ки њамин ваќтмилисањо моро доштанд. Маши-нист зуд хабар додааст, дар ист-гоњи дигарї моро милисањоиОМОН интизор буданд...

Яке аз нафароне, ки мо куш-тем, љияни прокурори вилоятиМаскав будааст. Ному насабашЛисенко Сергей Анатолиевич буд.

26-уми марти соли 2002 бамањбас афтидам. Хуллас, мо бамањбасе афтодем, ки љойи шикас-тани одамони саркаш, чеченњо,доѓистонињо буд. Мо ба љойи на-њорї, њар сањар, шатта мехўрдем.Њар сањарї, тањхона мебурданд,як соат латукўб мекарданд, баъднањорї медоданд. Њар рўз се ма-ротиба латукўб мекарданд. Шика-нља медоданд, ки ягон гуноњи ди-гарро њам ба гардан гирем. Баъдисе моњ, моро ба "Петровка 38"оварданд. Баъд аз 21-уми ноябрморо ба "Матросский Тишина" бур-данд. Он љо то 29-уми декабр бу-дам. Аз он љо моро ба СИЗО-и Мо-жайский, ки 10-ум калония мег-ўянд, оврданд. Аз њамин љо мороба суд мебурданд, роњ то суд 2,5соат буд. "Автозэк" меомад мороба суд мебурд.

Дар отдели Химки, моро гуф-танд, ки мо ба шумо кумак мера-сонем, шумо як ду љинояти дигар-ро њам ба гардан гиред. Рўиростгуфтанд, ки мо ба шумо телефон,пул, хўрок медињем дар мањбас.Рафиќи ман розї шуд. Ман розїнашудам. Ду кори дигарро ба гар-дан гирифт. Дар рўбарўкунии сох-та, ўро "шоњиди њодиса", дар њузу-ри "шахсони холис", аз миёни"љинояткорон" шинохт. Наќшишахсони холис ва љинояткоронрохуди милисањо бозї мекарданд.

Лекин рафиќи ман дар судисбот кард, ки вай дар ваќти со-

дир шудани ин љиноят, дар љойидигар буд, суд фањмид, ки ўро маљ-бур кардаанд, ки айбро ба гардангирад.

Њамин тавр ба ман дањ сол,ба рафиќам 9 сол доданд. Вай дарњабс њалок шуд. Сабабашро наме-донам. Лекин баъди суд вай балагери дигар рафту ман ба дигар,мо байни њам алоќа доштем ботелефон. Ба ман дар беморхонагуфтанд, ки ду њафта пештар "под-делникат" аз олам гузашт. Бањорисоли 2005 буд.

- Дар Суд исбот шуд, кионњое, ки Фарњодро ќатл кар-данду, њадафи корди шумоќарор гирифтанд, скинхедњоимиллатгаро буданд?

- Бале, дар суд исбот шуд, киаввал онњо рафиќи моро куштанд.Шоњидон, мусофирони электрич-ка ба суд оварда шуданд, он сескинхеди дигарро њам оварданд.Суд онњоро низ ба муддати 8 солїаз озодї мањрум кард. Шоњидонгуфтанд, ки русњо буданд, онњогуфтанд, ки скинхедњо бачаиљавонро бегуноњ зада куштанд, мохудро њимоя мекардем. Суд инроба назар гирифт, вагарна њукмиякумрї медод.

- Шумо ваќте онњоро кордмезадед, чї њис мекардед?

- Агар шумо инро дар назардошта бошед, ки оё дили ман баонњо месўхт, ё не, ман росташромегўям, ман онњоро одам њисобнамекардам, њисоб њам намеку-нам. Ман одам накуштаам, онњоодам нестанд ва њаќќи дар ин дунёгаштанро надоштанд. Солњои2000-ум онњо бисёр буданд ва би-сёр тољиконро мекуштанд.

- Шумо барои њимояи худкордро њамроњ гирифта мегаш-тед?

- Ман дар суд њам ба ин са-вол љавоб дода будам. Мо бароињамроњ гирифтани корд иљозатно-ма доштем. Коѓазњоро ба суд пеш-нињод кардем, ки мо иљозат дош-тем бо худ корд гирем, зеро дарќассобхона кор мекардем. Судинро њам ба назар гирифт. Мо шабба кор рафта, шаб бармегаштем.Барои њимояи худ кордро бо худмегирифтам. Милиса медошт, маниљозатномаамро нишон медодам,њич чї намегуфт.

- Ба назари Шумо, суд оди-лона буд?

- Одилонаашро намедонам,лекин одамоне, ки он љо њузур дош-танд, гуфтанд, шумо ин одамонронабояд суд кунед, инњо тарафимазлум буданд. Инњо илољи дигарнадоштанд. Аввал калњо њамлакарданд, онњо як нафари инњорокуштанд. Шоњидон њамин гапњородар суд гуфтанд, натарсиданд. Бањар њол, он љо ту тољик, яъне "сиёњ"њастї. Дар ватани онњо, ба судиодилона умед бастан, ман фикр ме-кунам, аблањї мебуд. Ба ман 10 солмуњлати минималї доданд. Ба мансудя гуфт, ки ман тољикњоро чаш-ми дидан надорам, лекин скинхе-дњо ба назарам боз њам бадтаранд.Барои њамин туро ба 10 сол мањ-кум мекунам. Судя инро ба мо гуфтрўирост.

- Дар мањбасњои Русия то-љикон бисёранд?

- Бале. Занњои тољик бењадбисёранд. Ман њаминро гуфтанїомадам, ки ба хоњарон ба занњоитољик, ки хато накунанд. Он љо за-нњои тољик зиёданд, ки аз рўи ха-тои худ, беаќлии худ ба њабс аф-тода, таќдири худро сўхтаанд. За-нњои љавони тољик, асосан ба Ру-сия чї хел меафтанд? Онњо занидуюму сеюм мешаванд, тољиконихудамон онњоро мебаранд, фиребмекунанд, мебаранд, онњоро баќочоќи героин истифода меба-ранд. Онњое, ки худашон ба дастмеафтанд, занњои дуюмашонромесупоранд, худро бо пул халосмекунанд. Занњои тољик бисёр боњамин роњ рафта, њабс шудаанд.Занњо, ки ба њабс афтиданд, ди-гар онњоро касе нигоњ намекунад.

Ман ќариб 300 зани тољикродидам дар мањбасњо, дар бемор-хонаи мањбас њамроњи онњо суњ-бат њам доштам, 95 дарсадашонмегуфтанд, ки шавњарашон онњо-ро "подставит" кардааст. Занњоитољик бояд донанд, ки набояд баонњое, ки зани дуюм мегирандуваъда медињанд, ки ба Русия ме-рем, кор мекунем, бовар кунанд.Оилањое, ки духтар доранд, бояд

Нарзиќул ДАВЛАТОВ:

Мусоњиба бо муњољири тољик, ки барои ќатли сескинхед 10 сол дар зиндон буду...

арзиќул Давлатов, сокини 34-солаи ноњияи Њисор, соли 2002 сетоссари миллатгарои русро, кињамватани 17-солаи ўро пеши

чашмаш куштанд, ба ќатл расонда, дарзиндон, дўсти наздикашро аз даст дод.Вай президентии Владимир Путинроинкор карда, баъди 10 соли зиндонинизомаш пурзўр, адолатро дар чашмонидухтарчааш мебинад...

бовар накунанд, ваќте мегўянд, кидухтаратонро ба ман дињед, манзани дуюм мекунам, Русия меба-рам, кор мекунем, хона мехарем.Ин як роњи бизнес шудааст, ки дух-тарони тољикро бо роњи фиреб бакишварњои дигар мебаранд, исти-фода мекунанд.

Ман 10 сол пеш намедидам,ки духтари тољик дар Маскав, дарРусия дар ќади роњ истода бошад.Ман пештар надида будам. Аммодар муддати 7 моње, ки баъди азњабс озод шуданам истодамупули роњкиро кор кардам, дидам,ки духтарњои тољик дар ќади роњистодаанд. Дар њама љойњое, кидухтарњои бероња меистанд,њозир духтари тољикро диданмумкин аст. Њар кадоми онњое, кипурсидам, мегуфтанд, ки занидуюм шуда омадаанд, ё тољикњоихудамон оварданд. Мегўянд, пас-портам дар дасти "сутенер"-њоаст, ман наметавонам ба ватанбаргардам. Аксарияти занњои то-љик, фиреб хўрда, ба Русия ме-раванд, ба олами љиної шомилмешаванд, њаёташон месўзад.

- Ин њодиса зиндагии Шу-моро то куљо таѓйир дод?

- Ваќте ин њодиса рух дод,24 сол доштам, њоло 34 - сола шу-

дам. Ин љо зану фарзанд доштам.Оилаам шавњар кард. Ду духтар-ча дорам, синфњои 4-уму 5-уммехонанд. Духтарчаи дуюмамроумуман надидаам. Ваќте ман баРусия, мардикорї рафтам, занамдар моњи панљуми њамиладорїбуд. Хонаи худро фурўхта будам,хостам кор кунам, биёям хонаихудамро харида гирам. Дар хонаихушдоманам зиндагї мекардам.Оилаамро њам мефањмам. Вайљавон буд. Модараш ба ў рўз на-дод, ўро ба шавњар доданд. Ўрофањмидан мумкин аст. Суди оди-лонааш њамин хел шуд. Насибутаќдир њамин будааст.

- Агар скинњедњоро наме-куштед, њабс намешудед, таќди-ратон њам шояд дигар хел мебуд?Ваќте ќарор кардед, ки кордро азѓилоф кашед, чиро фикр мекар-дед? Дар бораи оила зану фар-занд тамоман фикр накардед? Оёпушаймон нестед?

- Не, пушаймон нестам. Агарметавонистам се скинхеди дигар-ро њам мекуштам. Онњо гурех-танд. Њастанд дар Русия, чеченњо,доѓистонињо, гурљињо, ки скинхе-дњоро шикор мекунанд, медо-ранд, мекушанд, латукўб меку-нанд. Ман инњоро дидаву донис-та накуштаам. Мо дигар илољ на-доштем. Агар мо онњоро намеза-дем, онњо моро мезаданд. Бароионњо фарќ надорад, ки ту ќазоќї,ќирѓизї, тољикї, молдаванї, ме-зананд, мекушанд.

Фаќат аз як чиз пушаймо-нам, ки њамон рўзи нањс мо агар

дар лаб сигор намедоштем, шоядФарњодро намекуштанд. Вай чо-локона пеш гузашт, аз мо дуррафт. Чаро аќаллан аз дасташ на-доштам. Њаминро баъзан фикрмекунам. Њамин чиз азобам ме-дињад.

- Агар шумо одамкушгўянд, меранљед?

- Ман худро одамкуш њис на-мекунам. Ман одам накуштаам,онњо вањшї буданд, ман вањшињокуштам. Агар маро одамкуш гўянд,онњое, ки дар њолати душвор, дарњолати маргбор дўсташонропартофта мераванд, мегурезанд,онњоро бояд чї номем? Онњо одам-куш нестанд? Онњое, ки дўстона-шонро мепартоянд, зиёданд...

- Њоло дар ватан чї њол до-ред? Муносибати мардум, ши-носњо, маќомот бо Шумо чї хелчї хел аст?

- Њоло чизе надорам. На хона-ву дар, на оила, на љойи кор. Иљора-шин. Дар ноњияи Њисор, дар сехиравѓарезї кор мекардам, маошам450 сомонї буд. Дар он љо њам корнашуд. Њоло бекорам. Аз 3-юмимарт инљониб дар сех кор нест...

МусоњибФаридун РАЊНАВАРД

Н

Худро одамкушнамењисобам...

“Нигоњ”, ЧОРШАНБЕ№2 (330) 03. 04. 201314 ТАБЛИЃ

“Нигоњ”, ЧОРШАНБЕ№2 (330) 03. 04. 2013 15

?-И НОБОБ ЧАРО?

ШАЊРВАНД МЕПУРСАД...

ЉАНГИЁНИ ЗИДДИ МАЊМУД ЧЇ ИМТИЁЗ ДОРАНД?- Мувофиќи ќонунњои кишвар шањрвандоне, ки барои сохти конститутсионии Тољикистон ба

муќобили гурўњи љиноии Мањмуд Худойбердиев мубориза бурдаанд ва њамчунин љанговарониинтернатсионалистанд, ки дар Афѓонистон љангидаанд, чї имтиёз доранд?

Туманљон САФАРОВ,сокини дењаи Сурхоби ноњияи Фархор

- Тибќи Ќарори Шўрои Вазирони Љумњурии Тољикистон аз 29-уми июни соли 1993, тањти №312"Дар бораи њифзи иљтимоии шахсоне, ки дар амалиётњои њарбї (муноќишањо) оид ба њимояи сохтиконститутсионии Љумњурии Тољикистон иштирок намуда ва дар натиљаи ин муноќишањо зарар дида-анд, њамчунин оилањои бесаробонмондаи шахсони мазкур" он шањрвандони Љумњурии Тољикистоништирокчии амалиётњои њарбї (муноќишањо) оид ба њимояи сохти конститутсионии Љумњурии Тољи-кистон эътироф карда мешаванд, ки то моњи сентябри соли 1993 дар њайати ќисмњои њарбї шомилгардида буданд.

Мутобиќи ќарори мазкур иштирокчиёни њимояи сохти конститутсионї ба имтиёзњои барои ишти-рокчиёни ЉБВ пешбинишуда ва онњое, ки ба сабаби иштирокашон дар ин муноќишањо маъюб шуда-анд - ба имтиёзњои барои маъюбони ЉБВ пешбинигардида њуќуќ доранд. Дар мавриди имтиёзњоишањрвандоне, ки ба муќобили гурўњи љиноии Мањмуд Худойбердиев мубориза бурдаанд, иттилоъмедињем, ки маќоми њуќуќии онњо аз љониби Вазорати мудофиаи Љумњурии Тољикистон тибќи ќонун-гузории дахлдор муайян карда мешавад.

Оид ба имтиёзи љанговарони интернатсионалист, аз љумла иштирокчиёни воќеањои Афѓонистондар замони Шўравї иттилоъ медињем, ки њуќуќ ва кафолати иљтимоии ин категорияи шањрвандонњамчун ветеранњои амалиёти љангї дар ќаламрави давлатњои дигар дар Ќонуни Љумњурии Тољикис-тон "Дар бораи ветеранњо" (моддањои 16, 17, 25 ва 27) пурра муќаррар гардидааст.

Ба саволи Шумо сардори Раёсати муносибатњои мењнатии Вазорати мењнат ва њифзи иљти-моии ањолии Љумњурии Тољикистон Раљаб РАЉАБОВ посух дод.

НОГУФТАЊО...

ЧАРО ДАР РЎЯМ ДОЃЊОИ САФЕДПАЙДО ШУДАНД?

- Таќрибан ду сол мешавад, ки дар як тарафи рўям худ аз худдоѓњои сафед пайдо шуданд. Барои муолиља њам ба табибони касбї вањам ба табибони мардумї мурољиат кардам, аммо доѓњои бари рўямнест нашуданд. Чаро дар рўям худ аз худ доѓњои сафед пайдо шуданд?Оё ягон табиби мардумиеро медонед, ки дар табобати њамин гуна бе-морї ба ман мадад расонад? Агар ња, лутфан суроѓаашро дар "Нигоњ"низ дарљ мекардед.

Диловар ЊАЛИМОВ,сокини мањаллаи Шоњмансури ноњияи Шоњмансур

- Бародари гиромї, сараввал бояд бигўем, ки маризињои сафедии пўстчор намуд мешаванд. Ба монанди барас, пес, сияњпес ва бањаќ, ки аз љињатинамуду таъсирнокї ва дорую дармон аз њамдигар фарќ мекунанд. Сабабипайдоиши ин амроз (беморињо) дар дараљаи аввал, истеъмоли таомњои тарурутубатнок, шўру турш ва монанди инњо мебошанд, ки ба мизољи одам муво-фиќ наомада, моддањои балѓаму савдо дар љисм зиёд шуда, таркиби хунровайрон мекунаду боиси ба вуљуд омадани беморињои гуногун мегардад, хусу-сан, беморињои пўст бештар пайдо мешавад. Дараљаи дуюми пайдоиши инбеморињо таъсири муњити зист, таъсири хунукию рутубатнокии хона, истеъ-моли обњои ифлос ва ѓайрањо, ки дар натиља чор модда ва ё чор унсур - хун,балѓам, сафро ва савдо бо њам омезиш ёфта, кори љигару сипурз, (сиёњла-вак)-ро вайрон мекунад, ки дар натиља чунин беморињо хуруљ мекунад. Дарохир бояд зикр кард, ки ин бемории ирсї низ мебошад. Њакимони тиб борњотаъкид карда, ба мардум маслињат медоданд, ки њељ гоњ дар шаби мањтобїсуманакро бо ширчой нахўранд ва ё ширро бо моњї, ширро бо тухми мурѓ,харбузаро бо афл ва ѓайрањо истеъмол накунанд, ки ба беморињои гуногунгирифтор шуданашон мумкин аст.

Бемории барас сафеди патнок буда, дар байни буѓумњои пушту гардан,дасту пой, сутунмўњра, рўй ва дигар ќисми устухондор пайдо мегардад. Пўстидоѓи барасро бо ду ангушт бардошта, он љо сўзан фурў баранд, агар хуннаояду об ё зардоб ояд, табобаташ мушкил буда, мураккабулдаво мебошад,зеро ки решаи ин беморї аз устухон аст. Дар ваќти молиш додани пўстисафедгашта, агар сурхї пайдо кунад, иншоаллоњ, шифо меёбад. Ин беморїяк илољ дорад...

Песї, ин доѓи сафед, ки бар бадан меафтад ба сабаби моддањои балѓ-амї дар хуне, ки ѓизои узв мешавад ё аз таѓйир ёфтани мизољи узв ба рутубатва сардї. Ин доѓњо аз пўст ба ботин, яъне ба гўшти зери худ, њатто то баустухон сироят мекунад. Гоњ дар баъзе узвњо ва гоњ дар тамоми бадан пайдомешавад. Њамин тариќ тамоми баданро фаро мегирад ва сап-сафед меша-вад. Ба љои сафедшуда, сўзан фурў баранд ба љойи хун зардоб ояд, молишдињанд, сурх нагардад, песи мушкилдавост. Агар аз љои сўзан фурўрафта хунбарояд ва дар ваќти молидан сурх гардад, ин барас нест, шифо меёбад.

Сиёњпес ин доѓњои сиёњ, ки дар зоњири пўст пайдо мешавад, ин рўз барўз сироят мекунад, то љойњои жарфии бадан низ пањн мегардад. Пўсти бадандурушт гашта, монанди фулуси моњї (пўсти моњї) аз он карахтњо људо меша-вад, ки моддаи сўхтаи савдои сўхтан мурдор аст.

Дар хотима бояд хотиррасон кард, ки давою табобатро бе ташхису мас-лињати мутахассисон иљро намудан хуб нест, чаро ки агар рафту навъи бемо-риро муайян накарда, даво (дору) тайёр кардан боиси расонидани таъсириманфї ба беморї мегардад ва ё баъзе аз њукамо гуфтаанд, ки барас давонадорад, аммо ман бар ин боварам, агар мўњлати беморї нагузашта ва ондуруст ташхис шавад, иншоаллоњ, илољи даво дар он њаст.

Бародари гиромї, њамаи махсусиятњои ин беморї ва давову дармонионро рўи сањифаи газета овардан аз имконият берун аст бинобар ин шумометавонед бо шумораи телефони 919 35 52 91 барои гирифтани маълумотииловагї ба мо мурољиат намоед. Мо кўшиш менамоем ба ќадри тавонамон башумо ёрї расонем.

Ба саволи Шумо Муњаммадрасул ИБРОЊИМЗОДА табиби мардумїпосух дод.

- Дар бораи чашм адибону суханварон васоњибназарону ошиќон бисёр гуфтанду навиш-танду суруданд ва васфашро дар љилд-љилддафтару китобњо љой доданд, ки њадду њисобашгум аст. Зебопарастон чашми маъшуќаро ба"чашмони ѓизол", "ангури тагобї", "бодомчашм","шањлочашм", "чашми хумор" ва боз ба дигарчизњои зебо ташбењ додаанд. Аммо чашми шу-љоъро ба "пиёла" ва "чашмони алавдор" монандкардаанд. Бадбинњо чашмро ба "тангчашм","чашмгурусна", "мурдачашм", "чашмаш сангромекафонад" ва ба ѓайра чизњои дигар мисол ме-оранд. Хулоса, оиди чашм бисёр ибора мављудаст, ки онро њар рўзу њар соат дар гуфтугузора-мон вомехўрем. Аз он љумла шахсе дар бозораз шиносаш мепурсад:

- Фалониро надидї?- Ња, як чашмам афтиду баъд ў куљое ѓайб

зад.- Дуруѓ нагў, њар ду чашмат дар љояш - ку!Ин љо бањсро оиди чашм ба дарозо намека-

шему танњо сари як ибора - "Њамаро ба як чашмдидан" каме таваќќуф менамоем. Бале, мегўянд,ки "Ў њамаро бо як чашм мебинад", ё баръакс. Ду-

русту аммо... њамаро бо як чашм дидан танњо хосиЯздони пок, пайѓамбарон ва волидон аст. Агар базиндагї жарфтар зењн монда мушоњида намоемягон роњбар, сардори корхона ё шахси барўман-ду обрўманд њамаро ба як чашм намебинанд. Ма-салан: раису сарвар, сардори сеху саркор, устоибахши корхона ба чунин хислат мубталоянд. Би-нобар ин дар урфият гуфтаанд: "Ба умеди Худошаву буттаро њам мањкам дор!" Зеро аксари куллираису вазир ва сардорони зинањои поёниву болоїкўшиш мекунанд, ки дар гирду атрофашон беш-тар худињоро љалб намоянд. Баъзењо даъво пешмеоранд, ки "Ман њамаро ба як чашм мебинам!"Аммо мо, мутаассифона, дар љомеаи имрўзаамонбаръакси онро мебинем. Инљо масали халќї аст:"Аввал хеш баъд дарвеш". Њоло ин масал камедигаргун шудааст. Яъне: "Аввал худам, баъд ху-дам ва боз худам". Ана њисобашро ёбеду гиред!Аммо ба њар њол мо агар якдигарамонро бо "якчашм" (як хел) медидем, дар кишвари мо на љангуљидол, на љуѓрофиябозиву мањалгарої, на дуздиюфисќу фиљур, на манманиву нотавонбинї, на фи-ребу найранг, на пораю рибо ва дигар њолатњоиноматлуб намемонд.

Њољї АБДУЛЛОЕВ,сокини шањри Душанбе

ЊИКМАТИ "ЧАШМ"

“Нигоњ”, ЧОРШАНБЕ№2 (330) 03. 04. 201316

МА

НГ

АР

, К

И К

Ї М

ЕГ

ЎЯ

Д...

ЊАЉВ ВА ТАНЗ

МУАССИС:Созмони љамъиятии

«ИНДЕМ»(«Информатика барои

демократия ва рушди миллї»).

Дар њафтанома матолибе низ ба нашр мерасанд, ки бо мавќеи идораион муѓойират доранд. Дар шумора аз аксњое њам аз Шабакаи љањонии Интернет истифодашудааст. Матолиби хусусияти таблиѓотидошта ® метавонанд танњо бо пардох-ти муайян дар њафтаномаи «Нигоњ» нашр шаванд. Барои дар дигар нашрияњо пурра ё ќисман чоп кардани матолиб ва иќтибосњо аз «Нигоњ» иљозаи хаттии идора ва нишон додани сарчаш-ма дар шакли «аз њафтаномаи «Нигоњ» №_ аз санаи _» њатмист. Њуќуќи муаллифии кулли матлабњои шумора ба идораи њафтаномаи«Нигоњ» ва СЉ «ИНДЕМ» тааллуќ дошта, тибќи ќонунгузории љории Тољи-кистон ва байналмилалї њифз карда мешаванд.

Њафтанома дар Вазорати фарњангиЉумњурии Тољикистон ба ќайд

гирифта шудааст.Индекси обуна: 68990

Њафтанома дар нашриёти «Мега-принт»чоп мешавад. Теъдод 4 000

Ќимати рўзнома дар фурўши чакана на беш аз 1,5 сомонї

НИШОНИИ ИДОРА: Љумњурии Тољикистон,шањри Душанбе, кўчаи Носирљон МАЪСУМЇ, хонаи3. Телефон: (44) 600 80 38, 224 25 09

Ќимати обуна барои як сол - 71 сомонию 76 дирам.

Шўъбаи иттилоот ва сиёсаттел: 224 25 09

Шўъбаи тањќиќот ва тањлилтел: 600 80 38

Шўъбаи иљтимоъ ва иќтисодтел: 224 25 09

Шўъбаи реклом ва огоњиномањотел: 93 500 77 41

Масъули логистика ва чоп:тел: 93 591 02 01

Раиси Шўрои муњаррирон:С.А. Дўстов

Котиби масъул:Эраљи Амон

ПУРБИНИ ДАРВЕШ

Оќибати носкашї

Њавопаймои Маскав - Душанбе парвозашро да-вом медод. Аслиддин бo кафи даст ба зонуи Некрўззад.

- Хайр, гап зан! Аз гап мондї - ку, - гуфт.Некрўз ба дањонаш ишора кард, ки нос дорад. Ан-

гушти ишоратияшро ба маънои “як даќиќа” боло бар-дошт ва сипас аз љой бархоста, ба охири њавопаймо,ба њољатхона рафт.

Дере нагузашта баргашта омад ва ба љои худ ни-шаст. Аслиддин табассум карда, гуфт:

- Э Некрўз-е, ту кай одам мешавї - а? Њамон нос-туфкуният дар сари зани генерал бароят бас набуд?

Некрўз бо садои “вањ-ња-ња…” хандаи якбора ома-даи худро дошта натавонист.

Аслї гуфт:- Боре Искандари “шрам”-ро дидам. Бечора зах-

маш калон будааст, ки ин ќадар изи калон мондааст.Некрўз ба пешонияш ишора карда, гуфт:- Э вай аз инљо то болои чашмаш дарида буд. Чї

гуфт ба ту? Њанўз њам аз ман хафа аст?- Ваќти бањузур гапзанї набуд. Кўтоњакак наќл

кард. Канї Некрўзљон, “Сухан аз дањони Луќмон хушаст”, њамон ќиссаро худат наќл кун, - хоњиш кард Ас-лиддин.

Некрўз табассум карда, гуфт:- Солњои донишљўї пас аз љанги шањрвандї, Ду-

шанбе пур аз “боевик” шуда буд. Ман, Њофиз ва Сабурдар мањалаи Зарафшон зиндагї мекардем. Мо дарошёнаи шашум як хонаро иљора гирифта будем. Дарпоён, дар ошёнаи чорум як “боевик” бо оилааш зиндагїмекард. Дар боло, дар ошёнаи њафтум Искандар ва бозчор донишљўи дигар иљоранишин буданд.

Як рўз нос кашидам ва аз тиреза ба поён нигоњнакарда, туф кардам. Ваќте каллаи зани “боевик”-ро,ки аз тиреза ба поён нигоњ мекард, дидам, алакай дершуда буд. Нос фаромада рост ба сари ў зад. “Чарсас”карда, дар байни мўйњои рангкарда ва зебо шоназада-аш зада пош хўрд. Ман худро зуд ба аќиб кашидам.Маро надид. Оњиста тирезаро ќулф задам. Зуд аз та-

моми хона халтањои пуру холии носро љамъ кардапинњон кардам ва дандонњоямро тоза шустам. Ба Са-бур ва Њофиз кори рухдодаро наќл кардам. Њама мас-лињат кардем, ки дар ин хона њељ кас нос намекашад.Њардуи онњо бе ин њам носкаш набуданд. Бо тарсуларз китобу дафтарњоро кушода, дар интизори “бое-вик” нишастем.

Рўз омада, бегоњ шуд. Нињоят дарро касе сахт -сахт кўфт. Ман дарро кушодам. Бо дидани чењраи “бо-евик” муйњои баданам сих шуданд. Ў дар даст тап-понча фашшаскунон дарро зада, даромад ва таппон-чаро ба пешониям зер карда, фарёд зад: “Дар саризани ма кї нос туф кад!? Кї?! Гав за!”.

Аз ѓазаб чашмонаш калон ва дандонњояш ѓаљар-рос зада фашшаскунон тез-тез нафас мегирифт.

Аз тарс дасту пойњоям дараќ-дараќ меларзидандва забонам наметавонист њарфе талаффуз кунад. Даряк лањзае, ки таппонча дар пешониям буд, тамомињаёти гузаштаам мисли навор аз пеши назарам гу-зашт.

Хайрият, Њофиз, ки аз ман се-чор ќадам дуртармеистод, “акаљон, дар ин хона њељ кас носкаш нест.”гуфту “боевик” таппончаро аз пешониям гирифт. Си-пас фашшосзанон бо пойафзолњояш ба хонањо гаш-та, бо лагад кўрпачањоро њар тараф пош медод. Бањар тараф нигоњ карда, назди Њофиз омад ва гуфт:“Ага фанум кадї њамата мепаронум!”.

Ман, ки чанд даќиќа пеш љон аз танам рафтабуду ба мурдан тайёр шуда будам, дубора љон гириф-та, забонам кушода шуд. Гуфтам, “Не, акаљон, моњарсе носкаш нестем. Кобед њамаљоро. Ана кисањоя-монро њам бинед...” ва љайбњоямро чаппа карда, ни-шон додам.

“Боевик” ба назди тирезаи ќулфзада рафта бози-стод. Пардаро як сў карда ба токчаи таги тиреза назаркард.

Сипас дашномдењон аз хона рафт. Дарро ќулфзадем. Аз тарс ранги њамаамон парида буд ва бо њамсухане намегуфтем. Аз байн ду-се даќиќа њам нагу-зашта, аз болои сарамон, аз хонаи Искандар додуфиѓон ва гулдур-гулдури афтиданњо баланд шуд.

Пагоњаш фањмидем, ки дарашон таќ-таќ шуда-аст. Искандар дар он њолат бо дањони пур аз нос дар-ро мекушояд.

“Боевик” ин њолати Искандарро дида, бесаволуљавоб, бо таги таппонча ба пешонии ў чунон мезанад,ки пешонияш медарад ва љобаљо аз њуш рафта меаф-тад. Баъд њамаашонро ќариб ним соат лагадкорї ме-кунад.

Фардояш Искандар бо њамроњонаш ба назди мандаромаданд. Чун носкашии маро медонистанд бо манхеле бањсу кашмакаш карданд.

Њарчанд аз хумори нос дандонњоям гиз-гиз ме-кард, се рўз ба дањон нос нагирифтам ва дар киссаамњам минбаъд гирифта нагаштам, ки мабодо ногањон“боевик” аз пешам баромада, кисаамро наковад!

Он замон аз тирезањои пластикї ному нишоненабуд ва тирезаро њамхонањоям “иллат раваду одатне”, ту хоњ - нохоњ як рўз ин коратро идома медињї,гуфта, бо се - то мехи дусадї мањкам карданд.

Ана њаминхел, дўстам. Ин аст таърихи “шрам”-иИскандар.

Ilhom.wordpress.com

Акс

аз

ww

w.o

zodi

.org

Абдумаљид ДОСТИЕВ,сафири Тољикистон дар Русия:

- Њамон созмон ё диаспо-рањое, ки мегўем дар асоси мањалташкил шудаанд. Аз Тољикистоншояд чандон эњсос нашавад, валедар Русия ин гуна масоилро мис-ле, ки дар оинаи нилгун мебинї,равшану возењ аст.

-Э, њамун љоям "диаспора чигуна, њукумат наму-на" будааст, гўед.

Ањмадшоњ КОМИЛЗОДА,рўзноманигор:

- Аслан аз нигоњи ахлоќ бамаргу бадбахтии дигарон хушњолїнамекунанд. Вале асли зиндагииминтаќаи мо тарзе шудааст, киночор ба њама бадбахтии Кари-муф ва сиёсатхои ў бояд хушњолшуд. Агар касе ин тавр нест, дурўя аст.

- Яъне ахлоќ ва сиёсатњои Каримуф, ки созгорнестанд, бояд њама бадахлоќ шаванд-мї?

Иззат АМОН,роњбари Созмони љавонон дарРусия:

- То он ваќте дар Тољикистонимкони шароити кор фароњам на-шавад, њиљрат давом мекунад варўз то рўз сафи лашкари муњољи-рон меафзояд.

-То ваќте, ки муњољирон њастанд, гуруње онњоролашкар мебинаду гуруње гурезањои таслимшуда.

Шодї ШАБДОЛОВ,раиси ЊКТ:

- Албатта ба сиёсати њукуматман дар бештар масоил мухоли-фам, вале дар масъалаи Роѓунњукумат хомўш нест. Њоло музоки-ра рафта истодааст. Њукуматхомўш нест, яъне њукумат таслим нашудааст.

-Рафиќи коммунист, ба назар гиред, ки бинобарфалсафаи "ѓариву пештозї" додувой карда, таслимшудан њам имкон дорад.

Мањмадшариф Набиев,раиси минтаќавии Њизбинањзати исломии Тољикистон:

- Бояд чизи хубро дар љомеатарѓиб кард ва аз чизњои бади асаб-хароши гузашта ёддоварї карданхуб нест.

-Мушкил хамин, ки хар гуруху хар хизбе "чиз"-ихои хуби худашро таргиб мекунад.

Николай БОРДЮЖА,дабири кулли СПАД:

- Ман ягон бор эњсос накар-даам, ки роњбарияти Тољикистонзимни татбиќи ин ё он тавофуќотба кашолакорї роњ додааст.

- Мо њам эњсос накардаем, Кремл њанўз бод на-баровардааст, ки дар љавоб "лабай" мешунавад.