TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH KHOA KĨ THUẬT HÓA HỌC

BỘ MÔN CHẾ BIẾN LƯƠNG THỰC

ĐỀ TÀI:

CÔNG NGHỆ SẢN XUẤT BỘT MÌ

GVGD: Trần Thị Thu Trà Thành viên nhóm:

Lê Thị Ngọc Bích 60700154 Trần Thị Kim Dung 60700358 Nguyễn Thị Hương Hạ 60700701 Nguyễn Thị Thanh Loan 60701307

CÔNG NGHỆ SẢN XUẤT BỘT MÌ

MỤC LỤC

I. TỔNG QUAN VỀ LÚA MÌ

1. Phân loại lúa mì

2. Cấu tạo hạt lúa mì

3. Thành phần hóa học của hạt lúa mì

4. Các chỉ tiêu đánh giá lúa mì

II. CHỈ TIÊU ĐÁNH GIÁ CHẤT LƯỢNG BỘT MÌ

1. Tiêu chuẩn cảm quan

2. Tiêu chuẩn hóa lý

III. SƠ ĐỒ QUY TRÌNH SẢN XUẤT BỘT MÌ

IV. THUYẾT MINH QUY TRÌNH VÀ MÁY THIẾT BỊ

1. Sàng tạp chất

2. Tách kim loại

3. Sàng tròn

4. Sàng đá

5. Ủ ẩm

6. Nghiền thô

7. Sàng vuông

8. Sàng thanh bột

9. Máy đánh vỏ

10. Hệ thống khí động

I. TỔNG QUAN VỀ LÚA MÌ

� Họ: Poaceae (Hòa thảo) � Phân họ: Poideae � Tộc: Triticeae( Hordeae) � Chi (genus): Triticum � Loài (species): Triticum aestivum

1. Phân loại lúa mì

Lúa mì không ưa nóng và chịu lạnh nên được trồng nhiều hơn cả ở các nước khí hậu lạnh như

Nga, Mỹ, Úc, Canada...

Lúa mì rất đa dạng và phong phú, khoảng 20 dạng. Chúng khác nhau về cấu tạo bông, hoa,

hạt và một số đặc tính khác. Dựa vào độ cứng của hạt chia lúa mì thành Lúa mì mềm (Triticum

aeam)và lúa mì cứng (Triticum durum).

a) Lúa mì mềm (Triticum aestivum)

Là dạng trồng nhiều nhất. Chiếm khoảng 86-89% diện tích lúa mìa trên thế giới.Nó gồm cả

loại có râu và không râu. Râu lúa mì mềm không hoàn toàn xuôi theo bông mà hơi ria ra xung

quanh bông. Hạt dạng gần bầu dục, màu trắng ngà hay hơi đỏ. Nội nhũ thường là nửa trắng

trong nhưng cũng có loại trắng trong hoàn toàn và loại đục hoàn toàn.

b) Lúa mì cứng (Triticum durum)

Nó được trồng ít hơn mì mềm. Bông dày hạt hơn. Hầu hết các loại mì cứng đều có râu. Râu

dài và ngược lên dọc theo trục của bông. Hạt mì cứng thuôn dài, màu vàng đôi khi hơi đỏ. Nội

nhũ trắng trong. Độ trắng trong thường khoảng 95 � 100%.

2. Cấu tạo hạt lúa mì

Khác với các hạt hòa thảo khác, lúa mì có phía lưng và phía bụng. Phía lưng là phía phẳng và

có phôi còn phía bụng có rãnh lõm vào dọc theo hạt

Cấu tạo bên trong hạt lúa mì cũng giống các hạt hòa thảo khác gồm: vỏ, lớp alơrông, nội nhũ

và phôi.

Hình 1.2.1: Hạt lúa mì cắt ngang

Hình 1.2.2: Haït luùa mì caéêt theo chieàu doïc

Râu

Tinh boät noäi nhuõ Lôùp alôron

Neáp nhaên lôùp voû beân ngoaøi

Biểu bì

Teá baøo oáng Lôùp vaùch

Voû haït Lôùp nhöïa

Haït tinh boät cuaû noäi nhuõ

Vaûy Bieåu moâ

Teá baøo alôron

Reã maàm

Choài maàm

Ñænh cuûa reã maàm

Bảng: Tỷ lệ khối lượng từng phần hạt lúa mì (theo % khối lượng toàn hạt)

Các phần của hạt Cực tiểu Cực đại Trung bình

Nội nhũ

Lớp alơrông

Vỏ quả và vỏ hạt

Phôi

78,33

3,25

8,08

2,22

83,69

9,48

10,80

4,00

81,60

6,54

8,92

3,24

a) Vỏ

Vỏ là một bộ phận bảo vệ cho phôi và nội nhũ khỏi bị tác động cơ học cũng như hóa học từ

bên ngoài. Thành phần chủ yếu của vỏ là cellulose, hemicellulose, licnhin, không có giá trị

dinh dưỡng, ảnh hưởng xấu đến chất lượng bột mì nên trong quá trình chế biến càng tách được

nhiều vỏ ra càng tốt.

+ Vỏ quả: Gồm một vài lớp tế bào chiếm 4 �6% khối lượng toàn hạt. Lớp vỏ quả của hạt lúa

mì mỏng, cấu tạo không được chắc như vỏ trấu của thóc nên trong quá trình đập và tuốt, vỏ dễ

bị tách ra khỏi hạt.

+ Vỏ hạt: Chiếm 2�2,5% khối lượng hạt, gồm ba lớp tế bào, một lớp biểu bì dày bên

ngoài,một lớp chứa các sắc tố, lớp biểu bì mỏng bên trong.Vỏ hạt có cấu tạo rất bền và dai.

Nếu dùng lực xay xát khô thì khó bóc vỏ do đó trong sản xuất bột mì người ta phải qua khâu

làm ẩm và ủ ẩm.

b)Lớp alơrông

Lớp alơrông nằm phía trong các lớp vỏ, được cấu tạo từ một lớp tế bào lớn có thành dày, có

chứa protein, chất béo, đường, xelluloza, tro, và các vitamin B1, B2, PP.

c)Nội nhũ

Nằm sát lớp alơrông. Nội nhũ lúa mì chiếm 82% khối lượng toàn hạt, là phần chủ yếu để sản

xuất ra bột mì. Nội nhũ là phần dự trữ chất dinh dưỡng của hạt, nó chứa đầy tinh bột và

protein, ngoài ra trong nội nhũ còn có một lượng nhỏ chất béo, muối khoáng và vitamin.

Bột mì tách từ nội nhũ thì trắng đẹp. Bột tách từ nội nhũ và một phần từ lớp alơrông thì có màu

trắng ngà, có nhiều chất dinh dưỡng nhưng khó bảo quản.

d) Phôi

Phôi là phần phát triển thành cây con khi hạt nảy mầm vì vậy trong phôi có khá nhiều chất dinh

dưỡng. Chất dinh dưỡng trong phôi chủ yếu gồm có 25% protein, 18% các gluxit hoà tan, 16%

chất béo. Phần lớn lượng sinh tố và enzim của hạt đều tập trung ở phôi.Phôi chiếm khoảng 2.5-

3.5% khối lượng hạt.

Lớp vỏ cám làm ảnh hưởng xấu đến màu sắc của bột mì và làm giảm giá trị thực phẩm của bột

mì. Phôi có chứa enzyme và chất béo nên làm giảm thời gian bảo quản bột. Vì vậy hai thành

phần này phải được loại ra tối đa trong quá trình sản xuất bột mì.

3. Thành phần hóa học của hạt lúa mì (%)

Thành phần hóa học Lúa mì mềm Lúa mì cứng Nước 14,0 14,0 Protein 8,6- 24,4 14,4- 24,1 Các glucid 68,7 66,6 cellulose 2,0 2,1 Lipid 1,7 1,8 Tro 1,6 1,7

a) Glucid -Tinh bột: chiếm từ 50�73%. Hạt tinh bột chia thành 2 loại: +Hạt loại lớn A: đường kính lớn hơn 10µm,thường có cấu tạo xốp nên dễ bị đường hóa. + Hạt nhỏ loại B: đường kính từ 4-10 µm,cấu tạo chặt. - Dextrin: chiếm từ 1-5% Glucid bột mì. Dextrin ít liên kết với nước nên bột làm bánh mì có hàm lượng dextrin cao sẽ làm ruột bánh mì ướt và kém đàn hồi. - Pentozan: chiếm từ 1,2-3,5% Glucid bột mì. +Pentozan tan:hấp thu lượng nước lớn làm tăng độ dính độ nhớt của bột ảnh hưởng xấu đến chất lượng bánh mì. +Pentozan không tan:trương nở trong nước tạo thành dịch keo. -Ngoài ra glucid của tinh bột còn có 0,1-2,3% là cellulose, 2-8% hemicellulose và một số loại đường như glucose,fructose,maltose… b) Protein Hàm lượng protein của lúa mì dao động trong khoảng khá lớn từ 9,6�25,8%. Ngoài protein còn có một lượng nitơ phi protein chiếm khoảng 0,033�0,061%. Protein lúa mì gồm albumin, globulin, gliadin và glutenin, trong đó chủ yếu là gliadin và

glutenin. Hai protein này chiếm khoảng 75% toàn lượng protein của lúa mì. Hai protein này

không hòa tan trong nước mà khi nhào với nước thì trương lên tạo thành một khối dẻo đàn hồi

gọi là gluten. Loại lúa mì khác nhau thì lượng gluten khác nhau. Đối với lúa mì bình thường thì

lượng gluten tươi chiếm khoảng 20 �25% khối lượng hạt. Gluten màu sáng xám, đàn hồi, độ

giãn đứt cao.

Thành phần hóa học của gluten phụ thuộc loại giống và chất lượng lúa mì. Trung bình

trong gluten sấy khô chứa khoảng 85% protein, 2�3 % chất béo, 2% chất khoáng, còn lại

khoảng 10�12% các chất gluxit.

Để đánh giá chất lượng gluten người ta dùng các chỉ số sau:

- Màu sắc: Gluten tốt có màu sáng đôi khi xám hoặc hơi vàng, gluten xấu thì màu xám.

- Khả năng hút nước của gluten: Nếu khả năng hút nước của gluten cao thì là gluten tốt

vì vậy sau khi xác định gluten tươi phải xác định lượng gluten khô. Bình thường gluten tươi

chứa 65�75% nước.

- Độ đàn hồi: Là tính chất rất quan trọng của gluten. Nó thể hiện khả năng giữ khí của

bột.

- Độ căng đứt: Cũng đặc trưng cho khả năng giữ khí của bột.

- Sự thay đổi thể tích gluten khi nướng: Là chỉ số quan trọng đặc trưng độ nở của

gluten.

Để đánh giá chất lượng protein của lúa mì không những chú ý tới hàm lượng và chất

lượng gluten mà về mặt dinh dưỡng cần phải chú ý tới thành phần aminoaxit của protein.

c) Chất béo

Hạt lúa mì có một lượng nhỏ chất béo. Theo Ivanop thì sự phân bố chất béo trong hạt chủ yếu

tập trung ở phôi và cám còn nội nhũ rất ít. Thành phần chất béo của lúa mì bao gồm axit béo

no và không no. Hàm lượng chất béo trong từng phần của hạt lúa mì được thể hiện qua bảng

sau.

Bảng 2.3. Hàm lượng chất béo trong từng phần của hạt lúa mì ( theo % chất khô)

Hạt và sản phẩm chế biến Khoảng dao động Trung bình

Hạt 1,42 � 3,20 1,92

Bột trắng (lõi bột của nội nhũ) 0,82 � 1,44 1,18

Cám (lớp alơrông và vỏ) 3,68 � 6,78 5,12

Phôi 7,14 � 15,80 8,76

Chất béo chia thành lipid có cực và lipid không cực. +Lipid có cực: tập trung ở lớp biên giới khí/lỏng khi nhào bột,có khả năng giữ lại bọt khí,chống lại sự hợp bọt,làm tăng thể tích bánh,tạo cấu trúc lỗ đều hơn cho bánh mì. +Lipid không cực bao phủ protein,hạn chế quá trình tiếp xúc giữa protein và nước,hạn chế sự hình thành mạng gluten,giảm thể tích bánh. d) Chất khoáng. Trong lúa mì có một lượng nhỏ chất khoáng. Nó phân bố không đều trong từng phần của hạt, chủ yếu là P, K và Mg e) Vitamin

Trong lúa mì có một lượng vitamin gồm vitamin A, nhóm B, H, E, K và một vài loại khác. Vitamin A, B1, B2, B3, E… chủ yếu tập trung ở phôi hạt.Vỏ và lớp alơrông chứa nhiều vitamin B6 H, K. f) Các enzyme

Trong lúa mì còn có một lượng chất men như amylaza, men thủy phân protein, men

oxy hóa khử, lipoxydaza, phitaza, lipaza...

α-amylases và β-amylases

- α-amylases:thủy phân ngẫu nhiên các liên kết α-1,4-glycoside của phân tử amylase và

amylosepectin trong hạt tinh bột vỡ tạo thành hỗn hợp dextrin,oligosaccharides,maltose…

- β-amylases : thủy phân lien kết α-1,4-glycoside từ đầu không khử của phân tử

amylase và amylosepectin tạo thành maltose.Tác dụng đường hóa tinh bột của β-amylases đẩy

nhanh quá trình lên men bột nhào ,giúp chất lượng bánh tốt hơn nhờ cung cấp them một lượng

đường cho quá trình lên men.

Hệ proteases

Phân giải protein có cấu trúc bậc 3,làm nát gluten,giảm khả năng lien kết với nước.

Giai đoạn đầu của sự thủy phân cần thiết cho sự dấm chin bột nhào và làm bột nhào dẻo

hơn.

4. Các chỉ tiêu đánh giá lúa mì

-Mùi vị: mùi bình thường.

− Màu sắc: sáng tự nhiên.

− Độ ẩm: độ ẩm của hạt lúa mì thông thường từ 10 – 14%. Độ ẩm hạt luá ảnh hưởng

rất lớn đến quá trình bảo quản hạt. Thông thường để tồn trữ hạt tốt độ ẩm phải đạt < 14%.

− Tạp chất: tạp chất trong lúa mì thông thường chiếm khoảng 2 – 6%, bao gồm các tạp

chất vô cơ và hữu cơ như rơm, rác, cát đá, sạn, kim loại, hạt các loại khác không phải là hạt lúa

mì, mảnh hạt lúa vỡ, hạt lép…Các tạp chất này phải được tách ra trước khi đưa lúa vào nghiền.

− Dung trọng: là khối lượng của khối hạt có thể tích bằng 1m3. Đây là chỉ tiêu cần

thiết cho việc tính toán đến năng suất và chất lượng làm việc của hệ thống thiết bị cũng như

quá trình bảo quản hạt. Dung trọng càng cao chất lượng khối hạt càng tốt: hạt chắc, ít tạp chất

dẫn đến hiệu suất thu hồi bột cao, chất lượng tốt. Khối lượng riêng của lúa mì trong khoảng

730 – 840 kg/m3

− Độ trắng trong: hạt lúa mì thường có màu sắc trắng trong và trắng đục. Hạt trắng

trong thường cấu tạo cứng hơn và hạt trắng đục có cấu tạo xốp hơn. Hạt có độ trắng trong cao

thì chứa nhiều protein quyết định đến chất lượng bột mì. Thông thường hạt trắng trong chiếm >

40%. Độ trắng trong càng cao thì tính chất công nghệ của hạt càng tốt. Trong quá trình nghiền

thô ta thu được nhiều tấm để nghiền thành bột.

− Trong chế biến người ta chia mức độ trắng trong của khối hạt thành ba loại:

+ Độ trắng trong thấp: < 40%.

+ Độ trắng trong trung bình: 40 – 60%.

+ Độ trắng trong cao: > 60%.

− Hàm lượng gluten ướt: là khôi lượng khối dẻo đàn hồi do lượng protein hút nước

nở ra tạo thành. Hàm lượng gluten ướt quyết định độ dẻo dai của bột mì. Chất lượng của các

sản phẩm làm từ bột phụ thuộc rất nhiều vào hàm lượng này.

II. CHỈ TIÊU ĐÁNH GIÁ CHẤT LƯỢNG BỘT MÌ 1. Các chỉ tiêu cảm quan:

− Màu sắc: trắng hoặc trắng ngà đặc trưng cho bột mì.

− Mùi vị: mùi vị tự nhiên của bột mì, không có mùi hôi mốc hoặc mùi lạ.

− Tạp chất vô cơ: không có sạn. − Sâu mọt: không được có.

2. Các chỉ tiêu hóa lý:

− Độ ẩm: độ ẩm bột < 14%. − Độ mịn: độ mịn của bột được xác định bằng chỉ tiêu: + Lượng bột còn lại trên rây có kích thước lỗ 420×420m. + Lượng bột lọt qua rây có kích thước lỗ 118×118m.

− Hàm lượng gluten ướt (%): hàm lượng này thường không nhỏ hơn 23%. − Hàm lựợng tro (%): từ 0.4 – 0.7% tuỳ thuộc vào chủng loại bột.

− Hàm lượng protein (%): từ 8 – 14% tuỳ thuộc loại lúa mì và chủng loại bột.

− Độ chua (độ): tính bằng số ml NaOH 1N và thường không lớn hơn 3.5 độ.

− Tạp chất sắt (mg/kg): hàm lượng cho phép không lớn hơn 3 mg/kg.

− Bột mì đưa vào chế biến bánh có chất lượng tốt nhất trong khoảng thời gian lưu kho từ

2 – 4 tuần sau khi bột được sản xuất vì lúc đó gluten trở nên đàn hồi hơn,

ít nhão hơn, dẻo hơn và do đó chất lượng của bánh nướng tốt hơn. Thể tích của

bánh lớn hơn và bánh xốp hơn. Quá trình tăng chất lượng gluten và tăng chất lượng

bánh nướng sau thời gian bảo quản gọi là “sự chín của bột mì”. Do đó bột mì xuất

xưởng bao giờ cũng cần thời gian tồn trữ nhất định trước khi đưa vào chế biến. Quá

trình trên có thể giải thích rằng: sau khi nghiền, trong bột bắt đầu xảy ra quá trình

thuỷ phân chất béo nhờ tác dụng của enzyme lipaza, các axit béo chưa no tạo thành

do phản ứng thuỷ phân có tác dụng mạnh mẽ đến protein gluten làm cho nó trở nên dẻo

dai, đàn hồi hơn.

− Ngoài ra sau mấy tuần lễ bảo quản bột mì trở nên trắng hơn so với lúc xuất

xưởng. Thành phần trong bột gồm có carotene và xantofin rất dễ bị oxy hoá thành các

hợp chất không màu. Bột sẽ trở nên trắng hơn nếu có đủ lượng oxy cần thiết.

III. SƠ ĐỒ QUY TRÌNH SẢN XUẤT BỘT MÌ

IV. THUYẾT MINH QUY TRÌNH

1. Sàng tạp chất 1.1. Coâng duïng:

Laøm saïch sô boä nhaèm loaïi boû caùc taïp chaát laãn trong luùa nhö daây nilon, soûi, ñaù lôùn… taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho caùc maùy tieáp theo laøm vieäc khoâng bò ngheït.

1.2. Thoâng soá kyõ thuaät: - Chieàu cao: 1.2 m - Dieän tích beà maët saøng : 1 m × 1.4 m - Coâng suaát : 1.1 kw - Naêng suaát : 8 taán / giôø - Vaän toác 1420 voøng / phuùt

1.3. Caáu taïo chi tieát: - (1) Taàng löôùi 1 - (2) Taàng löôùi 2 - (3) Puly chuyeàn ñoäng leäch taâm - (4) Moter - (5) Van chænh löu löôïng gioù - (6) Ñaàu vaøo cuûa nguyeân lieäu - (7) Ñaàu ra cuûa nguyeân lieäu saïch - (8) Ñaàu ra cuûa gioù vaø taïp chaát nheï ( voû traáu + buïi )

- (9) Ñaàu ra cuûa ñaù

1.4. Quy trình vaän haønh: + Tröôùc khi vaän haønh: phaûi kieåm tra: - Khung löôùi saøng vaø beà maët löôùi saøng. - Sau khi thaùo ra veä sinh hoaëc thay löôùi, khung löôùi phaûi ñöôïc eùp chaët vaøo khung maùy khi laép trôû laïi vaøo maùy. - Boä phaàn truyeàn ñoäng: daây ñai, daây maây treo saøng. - Boä phaän che chaén vaø caùc tuùi saøng. + Khi vaän haønh maùy:

- Quan saùt löôïng luùa vaøo maùy saøng, qua saøng. - Ñieàu chænh cöûa phaân lieäu cho phuø hôïp. - Kieåm tra löôïng taïp chaát ra khoûi saøng: neáu laãn luùa, phaûi ngöøng maùy vaø tieán haønh xöû lyù. - Ñieàu chænh löôïng gioù huùt cho phuø hôïp. - Thöôøng xuyeân nhaët laáy raùc, daây nilon … baùm treân beà maët löôùi saøng. 1.5. Cô caáu vaø nguyeân lyù hoaït ñoäng: Saøng taïp chaát goàm coù 2 taàng saøng coù kích thöôùc loã khaùc nhau + Taàng 1 nghieâng 180 so vôùi maët phaúng naèm ngang, ñöôøng kính loã saøng = 8 mm. + Taàng 2 nghieâng 80 so vôùi maët phaúng naèm ngang, ñöôøng kính loã saøng = 2 mm. Treân 2 maët saøng coù bi cao su, hoã trôï cho vieäc ma saùt maët saøng toát, ñaït hieäu suaát cao. Boä truyeàn ñoäng daây ñai vaø baùnh ñaø ñaët döôùi taàng saøng 2, boä phaän noái vôùi maùy huùt ñaët ngay phaàn lieäu xuoáng haàm. - Saøng chuyeån ñoäng xoay troøn, boä phaän truyeàn ñoäng baèng daây curoa. - Nguyeân lieäu rôi töï do vaøo ngoõ nhaäp lieäu (6) ñi vaøo taàng treân (1) saøng thoâ, maët saøng naøy seõ giöõ laïi caùc taäp chaát thoâ nhö rôm, daây, ñaù coù kích thöôùc lôùn hôn haït luùa. Sau ñoù, phaàn lieäu rôi xuoáng taàng döôùi maët saøng (2) , töø ñaây, caùc taïp chaát mòn vaø nhoû hôn haït luùa seõ loït qua loã saøng vaø ñi xuoáng ñaùy saøng, caùc taïp chaát nheï coøn laãn trong lieäu seõ ñöôùc huùt theo ñöôøng maùy huùt (8), phaàn lieäu saïch di chuyeån ra ngoõ thoaùt lieäu (7).

1.6. Caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán naêng suaát vaø hieäu suaát saøng: - dieän tích beà maët cuûa saøng laø moät yeáu toá quan troïng, loã saøng bò bít, nguyeân lieäu khoâ loït ñöôïc qua löôùi saøng 1 hay quaù nhoû bò loït qua löôùi saøng 2. chuyeån ñoäng xoay troøn cuûa caùc saøng, vaän toác xoay phaûi thích hôïp vôùi lôùp lieäu raûi treân maët saøng thì nguyeân lieäu môùi loït qua saøng, ñaït hieäu suaát cao. Ngoaøi ra, ñoä nghieâng cuûa saøng cuõng phaûi thích hôïp ñeå lôùp lieäu tröôït treân maët saøng vaø löôïng gioù huùt taïp chaát phaûi ñöôïc ñieàu chænh vöøa ñuû ñeå khoâng huùt luùa cuoán theo gioù. 1.7. Bieän phaùp khaéc phuïc: Beà maët saøng luoân luoân ñöôïc veä sinh. Kieåm tra toác ñoä xoay cuûa saøng. Löu löôïng luùa ñöa leân saøng phaûi oån ñònh, khoâng gaây ngheït ñöôøng oáng cuõng nhö maët saøng.

2. Tách kim loại − Mục đích: chuẩn bị nhằm tách kim loại còn lẫn ra khỏi khối lúa giúp:

+ Loại bỏ mối nguy vật lý có trong bột mì, tăng chất lượng bột thành phẩm.

+ Tránh làm mòn trục nghiền làm giảm hiệu suất và tuổi thọ của máy.

− Các biến đổi chủ yếu:

+ Vật lý: kim loại sắt bị hút bởi nam châm và tách ra khỏi khối hạt

+ Hóa học: làm giảm lượng kim loại có trong lúa.

− Các yếu tố ảnh hưởng:

+ Thành phần kim loại có trong khối hạt.

+ Vận tốc dòng hạt

+ Diện tích tiếp xúc của hạt lúa và nam châm.

− Thiết bị: máy tách kim loại

3. Sàng tròn 3.1 Coâng duïng: Taùch caùc haït luùa leùp, vôõ, hoûng, caùc loaïi haït khaùc nhö luùa maïch, luùa maïch ñen, baép, ñaäu … ra khoûi khoái luùa nhaèm taïo ñoä ñoàng ñeàu kích thöôùc caùc haït luùa mì, taïo ñieàu kieän toát cho hoaït ñoäng cuûa caùc maùy khaùc, naâng hieäu suaát thu hoài boät.

3.2 Thoâng soá kyõ thuaät: - Daøi 2.5 m, ñöôøng kính = 0.8,. - Hình truï, maët saøng coù ñoät loã ñöôøng kính loã = 5 mm. - Coâng suaát 1.5 kw - Vaän toác quay 450 voøng/ phuùt. - Ôû beân trong khoái truï coù maùng höùng coá ñònh vaø vít taûi. 3.3 Caáu taïo: - (1) ñöôøng vaøo cuûa luùa mì. - (2) ñöôøng ra cuûa luùa mì - (3) ñöôøng ra cuûa luùa leùp. - (4) xích truyeàn ñoäng - (5) thaân saøng.

Thieát bò goàm 2 goái ñôõ saøng ñóa vaø saøng troøn: bao goàm caùc maùng höùng beân trong ñöôïc laép ñaët treân moät truïc naèm ngang, beà maët dóa coù goùc nghieâng ñeà ñieàu chænh maùng höùng, caùc loã coù kích thöôùc giöõ laïi haït khi haït ñöôïc naâng leân.

3.4 Nguyeân lyù hoaït ñoäng: - Cô caáu truyeàn ñoäng xoay troøn. - Haït ñi vaøo pheãu caùch lieäu ñöôïc kieåm soaùt, luùa mì ñi vaøo ngoõ nhaäp lieäu (1) ôû ñaàu thieát bò vaø thoaùt ra ngoaøi ôû cuoái thieát bò (2). Ñoä nghieâng cuûa caùnh vít naøy doïc theo voû maùy cho ñeán khi thoaùt ra ôû ñaàu beân kia. Voû thieát bò cuõng chính laø thieát bò saøng, haït luùa mì ñöôïc naâng leân ñeán moät ñoä cao nhaát ñònh thì rôùt ra ngoaøi, do ñöôøng kính haït luùa gaàn baèng ñöôøng kính loã saøng. Caùc haït coù ñöôøng kính nhoû hôn khoâng bò rôi ra ngoaøi vaø ñöôïc naâng leân ñeán ñoä cao cao hôn vaø rôi vaøo maùng höùng, ñöôïc vít taûi ñöa ra ngoaøi (3).

3.5 Yeáu toá aûnh höôûng ñeán hieäu suaát saøng:

- ñoä nghieâng cuûa maùng höùng. Phaûi tính toaùn vaø ñieàu chænh cho phuø hôïp. - toác ñoä quay cuûa saøng.

4. Máy sàng đá

4.1. Coâng duïng: Loaïi boû taïp chaát laø ñaù soûi coù kích thöôùc töông ñöông vôùi haït luùa chöa ñöôïc loaïi boû ôû maùy saøng taïp chaát.

4.2 thoâng soá kyõ thuaät: - coâng suaát: 9.2 kw - vaän toác: 1450 voøng/ phuùt. - ñoä nghieâng: khoaûng 350. 4.3 caáu taïo chi tieát: - (1) löôùi saøng - (2) moter - (3) ñöôøng vaøo cuûa luùa mì - (4) ñöôøng ra cuûa luùa mì - (5) ñöôøng ra cuûa ñaù. - (6) ñöôøng vaøo cuûa doøng khí - (7) ñöôøng ra cuûa doøng khí - (8) chænh löu löôïng doøng khí - (9) chænh khe hôû ñöôøng ra cuûa ñaù - (10) cöûa thao taùc, quan saùt

4.4 quy trình vaän haønh: + Tröôùc khi vaän haønh: phaûi kieåm tra: - maët löôùi saøng - boä phaän che chaén, caùc tuùi saøng. - ñoùng kín caùc cöûa quan saùt. + Khi vaän haønh:

- kieåm tra löôïng luùa vaøo saøng vaø qua saøng - kieåm tra löôïng taïp chaát ra khoûi saøng. Neáu coù laãn luùa thì phaûi tieán haønh xöû lyù ngay. - khoâng ñöôïc töï yù ñieàu chænh caùc van gioù, ñoä nghieâng cuûa saøng.

4.5. caáu taïo vaø nguyeân lyù hoaït ñoäng: a. caáu taïo: - maùy goàm coù 1 maët saøng (1) baèng löôùt saét ñan, phía treân taàng saøng ñöôïc noái vôùi heä thoáng xaû qua van ñieàu chænh (8), aùp keá chöõ U gaén treân oáng xaû. Caû taàng saøng ñöôïc naâng leân treân 2 giaù loø xo ñôõ, laép goái ñôõ vaøo cuûa nhaäp lieäu, 1 truï ñôõ ñöôïc laép vôùi ñai oác chænh goùc nghieâng cuûa saøng. Cöûa nhaäp lieäu (3) daãn luùa vaøo pheãu coù trang bò cöûa caáp lieäu, phía döôùi cöûa caáp lieäu coù cô caáu raûi lieäu, motor truyeàn ñoäng (2) vaø coù theå ñieàu chænh goùc nghieâng treân thanh naèm ngang. b. nguyeân lyù hoaït ñoäng: - chuyeån ñoäng rung tònh tieán. - nguyeân lieäu vaøo (3) vaø ñi xuoáng pheãu. Tieáp tuïc ñoå ñaày pheãu ngaên khoâng cho gioù ñi vaøo trong, taám daûi lieäu giuùp luùa mì raûi ñeàu treân maët saøng. Doøng khoâng khí höôùng töø döôùi maët saøng (6) leân ñöôïc ñieàu chænh baèng van (8) ñuû maïnh ñeå naâng haït luùa khoûi maët saøng vaø ñi xuoáng theo ñoä nghieâng cuûa saøng ñeán (4). Ñaù khoâng ñöôïc doøng khí naâng do naëng hôn, nhôø söï rung cuûa saøng, chuyeån ñoäng tònh tieán ngöôïc vôùi chieàu chuyeån ñoäng cuûa luùa ñeán oáng thoaùt ñaù (5). Ñaàu oáng thoaùt ñaù coù gaén vôùi oáng cao su deûo vaø daøy traùnh khoâng cho khoâng khí loït vaøo theo ngaû naøy. 4.6. caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán hieäu suaát saøng: - löôïng gioù môû quaù lôùn seõ loâi cuoán caû ñaù laãn trong luùa. - löôïng gioù môû quaù nhoû thí luùa mì seõ thoaùt ra cuøng vôùi ñaù. - ñoä nghieâng cuûa saøng aûnh höôûng ñeán söï chuyeån ñoäng tònh tieán cuûa ñaù. - maët löôùi bò bít, khoâng khí khoâng theå löu thoâng töø döôùi leân ñöôïc. 4.7 bieän phaùp khaéc phuïc: - ñieàu chænh löu löôïng khí vöøa ñuû - khoâng ñöôïc ñeå beà maët saøng bò bít. Maùy saøng ñaù vaø maùy saøng taïp chaát ôû daøn B ñöôïc boá trí rieâng bieät ôû taàng 3 vaø taàng 4. coøn ôû daøn A, thay baèng maùy saøng lieân hôïp, vöøa saøng ñaù vöøa saøng taïp chaát.

5. Gia ẩm và ủ ẩm:

− Mục đích: chuẩn bị nhằm tạo thuận lợi cho quá trình nghiền

+ Quá trình gia ẩm: là quá trình phun nước tiếp xúc đều lên bề mặt hạt lúa mì. Mục

đích của quá trình này là: làm cho lớp vỏ lúa trở nên dai hơn, ít bị nghiền vụn trong quá

trình nghiền, làm mềm hạt lúa để quá trình nghiền thuận lợi hơn và đỡ tốn năng lượng.

+ Quá trình ủ: lúa cần có một thời gian sau khi gia ẩm để độ ẩm hạt phân bố đều trên toàn

khối hạt.

− Các biến đổi chủ yếu:

+ Vật lý: khối lượng và thể tích tăng do hạt hút ẩm và trương nở, hạt trở nên mềm và xốp

hơn.

+ Hóa học: liên kết giữa lớp vỏ và nội nhủ trở nên lỏng lẻo bởi sự có mặt của

nước

+Hóa lý: sự hydrate hóa của tinh bột có trong nội nhũ làm tăng độ xốp.

+ Cảm quan: bề mặt hạt trở nên bóng, ướt do sự có mặt của nước tự do. - Các yếu tố ảnh hưởng:

+ Lượng nước gia ẩm và thời gian ủ ẩm: phụ thuộc vào từng loại lúa mì

cứng hay lúa mì mềm, độ ẩm ban đầu của hạt lúa mì. Lúa mì càng khô, cứng thì

lượng nước gia ẩm càng nhiều và thời gian ủ càng dài. Đối với lúa mì loại mềm

thường chỉ gia ẩm và ủ ẩm một lần. Đối với lúa mì loại cứng thì số lần gia ẩm và ủ

ẩm có thể là hai hay ba lần.

+ Độ ẩm cần gia ẩm: phụ thuộc vào từng loại lúa mì: Lúa rất cứng: 16 – 16.5%

Lúa cứng: 15.5 – 16%

Lúa cứng vừa: 14.5 – 15.5%

Lúa mềm: 14.5 – 15%

+ Thời gian ủ ẩm:

Lúa rất cứng: 18 – 32 giờ

Lúa cứng: 16 – 24 giờ

Lúa mềm trắng trong: 6 – 12 giờ

Lúa mềm trắng đục: 4 – 6 giờ.

Trong đó: Gn: lượng nước cần thiết cho gia ẩm (lít/giờ)

Gh: lượng hạt lúa cần gia ẩm (kg/giờ)

W1: độ ẩm ban đầu của hạt (%)

W2: độ ẩm sau khi ủ ẩm (%) -Hệ thống làm ẩm lúa

− Cấu tạo:

Hình: Sơ đồ cấu tạo hệ thống làm ẩm lúa mì

1. Ống đo lưu lượng nước. 4. Van đóng mở bằng tay. 2. Van điện từ (solenoid). 5. Phễu nạp liệu vào vis tải trộn 3. Bộ lọc nước.

− Nguyên lý hoạt động: + Phần A: Bộ cung cấp nước Nước sạch được lấy từ hệ thống cung cấp nước vào A qua bộ lọc 3, qua điện từ 2 đóng mở nhờ một tiếp điểm gắn tại miệng nạp liệu 5. Khi có lúa vào vis tải, tiếp

điểm đóng mạch, van điện từ mở nước đi vào ống đo lưu lượng 1. Van điều chỉnh bằng tay 4 dùng để chỉnh lượng nước. Lượng nước đi vào vis tải lám ẩm được hiển

thị trên ống đo lưu lượng nươc. Khi không có lúa vào vis tải làm ẩm thì van điện từ

đóng không cho nước vào vis tải.

+ Phần B: vis tải trộn Vis tải làm ẩm có cấu tạo như một vis tải bình thường. Cánh vis tải là loại cánh rời để tăng khả năng đảo trộn làm nước tiếp xúc đều với bề mặt hạt lúa.

6. Nghiền

− Mục đích: khai thác

Nghiền là quá trình biến hạt lúa mì thành các phần tử nhỏ hơn nhờ tác dụng của

ngoại lực phá vỡ liên kết của các phần tử bột.

− Các biến đổi chủ yếu:

+ Vật lý: kích thước hạt giảm dần từ hạt lúa mì thành dạng bột mịn, thể tích

giảm, nhiệt độ tăng nhẹ do ma sát với trục nghiền và các hạt với nhau, liên kết giữa

vỏ và hạt bị phá vỡ dưới tác dụng của lực cơ học tạo bởi trục nghiền.

+ Hóa lý: sự bay hơi ẩm do ma sát làm tăng nhiệt độ nhưng không đáng kể.

+ Cảm quan: bột trở nên mềm, mịn và sáng hơn.

− Nguyên lý

Có nhiều nguyên lý nghiền khác nhau sử dụng phù hợp cho các loại sản phẩm

nghiền khác nhau như:

+ Nghiền va đập: loại máy nghiền búa.

+ Nghiền cắt xé: các loại máy nghiền dùng đĩa cắt.

Máy nghiền sử dụng trong ngành sản xuất bột mì là loại nghiền nhiều trục. Máy

này sử dụng nguyên lý nghiền: cắt, ép, xé.

Hiện nay phổ biến là các loại máy nghiền bốn trục và máy nghiền tám trục do nhiều hãng sản xuất như Buhler (Thụy Sỹ), Ocrim (Italia), Satake (Nhật Bản)…Ở

nước ta phổ biến vẫn là máy nghiền 4 trục 250×1000 của hãng Buhler. Trục

nghiền sử dụng có 2 loại: trục trơn (cho loại nghiền mịn) và trục có rãnh khía hay

còn gọi là răng (cho hệ nghiền thô). Các trục nghiền có thể được làm mát bằng nước

hoặc không khí.

Quá trình nghiền có thể phân làm hai loại: dạng nghiền đơn giản và dạng nghiền

phức tạp: + Dạng nghiền đơn giản: nghiền thẳng từ hạt ra bột không có sản phẩm

trung gian. Dạng nghiền này chỉ cho một loại bột.

+ Dạng nghiền phức tạp: quá trình nghiền được đi qua nhiều giai đoạn.

Nghiền và qua sàng tạo các sản phẩm trung gian, các sản phẩm trung gian tiếp tục

được nghiền và sàng cho đến khi đạt được chất lượng bột theo yêu cầu công nghệ.

Dạng nghiền này sẽ thu được nhiều loại bột chất lượng khác nhau và được tách

riêng.

Hiện nay trong công nghệ sản xuất bột mì người ta sử dụng dạng nghiền phức

tạp. Quá trình nghiền phức tạp hiện nay thường được chia làm hai hệ nghiền: hệ

nghiền thô và hệ nghiền mịn.

+ Hệ nghiền thô (break): nghiền hạt lúa mì thành các sản phẩm nhỏ hơn như

tấm lõi, các mảnh hạt…Bột được lấy ra từ hệ nghiền thô không nhiều và chiếm

khoảng 20 – 25% tổng lượng bột được lấy ra. Hệ nghiền này thường chia làm 4 hệ

nhỏ từ hệ nghiền B1 đến hệ nghiền B4. Khe hở giữa hai trục nghiền trong hệ nghiền

thô được điều chỉnh trong khoảng 0.3 – 1 mm.

+ Hệ nghiền mịn (crush): nghiền tấm lõi thành bột. Bột được tạo ra và thu

hồi chính tại hệ nghiền này. Hệ nghiền này thường chia làm 10 hệ từ C1 đến C10.

Loại bột F1 được lấy từ hệ nghiền C1 đến C7. Loại bột F2 được lấy từ hệ nghiền C8

đến C10. Mầm lúa được lấy ra từ hệ nghiền C4. Khe hở giữa hai trục nghiền của hệ

nghiền mịn được điều chỉnh trong khoảng từ 0.2 – 0.3 mm.

− Các yếu tố ảnh hưởng:

+ Tốc độ trục nghiền

+ Khoảng cách giữa hai trục

+ Bản chất nguyên liệu: kích thước hạt, độ ẩm.

-Thiết bị: Nghiền

- Caáu taïo thieát bò:

- (A) ngaên chöùa luùa - (B) kính quan saùt - (C) puly truyeàn ñoäng - (D) cöûa kieåm tra - (E) boä phaän chænh khe hôû truïc. - Maùy nghieàn MDDB laø loaïi maùy nghieàn 4 truïc, töùc laø coù 2 caëp truïc. Moãi caëp truïc hình thaønh 1 heä nghieàn, 2 heä nghieàn naøy ñoäc laäp nhau ñöôïc laép treân cuøng 1 maùy nghieàn. Maùy nghieàn thöïc chaát laø 1 maùy ñoâi goàm 2 maùy nghieàn rieâng bieät, ñöôïc ñaët ñaáu löng laïi vôùi nhau trong cuøng 1 khung maùy; moãi maùy rieâng bieät ñöôïc caáp lieäu vaø truyeàn ñoäng ñoäc laäp nhau. Truïc nghieàn ñöôïc laép ñaët theo phöông cheùo, phöông truïc luoân luoân naèm ngang. - Caùc truïc nghieàn ñöôïc cheá taïo töø theùp ñuùc nhoû haït, laøm nguoäi sau beà maët ngoaøi ñeå ñaït ñoä cöùng, ñoä beàn beà maët. Kích thöôùc truïc nghieàn : ñöôøng kính = 250 mm, chieàu daøi = 1000 mm. truïc nghieàn phía döôùi baèng caùch truyeàn ñoäng baèng puly (C). truïc nghieàn phía treân truyeàn ñoäng tôùi truïc nghieàn phía döôùi baèng caùch truyeàn ñoäng qua baùnh raêng. - Khi nghieàn phaûi keùo caàn Embayra, ñeå truïc ñöôïc eùp saùt vaøo nhau, truïc traûi lieäu luùc naøy hoaït ñoäng nhôø 1 daây curoa truyeàn ñoäng beân trong. Nguyeân lyù hoaït ñoäng: - Baùn thaønh phaåm töø saøng rôi töï do xuoáng hoäc chöùa (A). Töø hoäc chöùa, nhôù truïc caáp lieäu, baùn thaønh phaåm ñöôïc ñöa tôùi truïc nghieàn, vaø traûi ñeàu toaøn boä doïc truïc. Ta coù theå quan saùt qua kính quan saùt (B). - Chieàu quay cuûa 2 truïc ngöôïc nhau, coù theå ñieàu chænh ñoä hôû giöõa 2 truïc (C) ñeå taïo ñöôøng kính haït tinh boät nhö mong muoán. - Caùc truc nghieàn ñöôïc laép vôùi oå bi hình caàu hai daïy ( coù môõ boâi trôn). Truïc phía döôùi coù theå ñieàu chænh ñöôïc bôûi ngöôøi vaän haønh khi caàn thieát. Thöïc hieän vieäc naøy baèng caùch ñieàu chænh

hai ñaàu truïc phía döôùi vaøo vaø ra so vôùi truïc treân baèng caùch xoay tay quay (C). Moät cô caáu haûm ñeå döøng tay quay ôû vò trí ñöôïc choïn. Vieäc ñieàu chænh khe hôû truïc nghieàn ñöôïc hoaøn taát baèng tay. Ñoái vôùi moãi loaïi nguyeân lieäu khaùc nhau ñöa vaøo nghieàn phaûi xaùc ñònh khe hôû truïc nghieàn, caùc thoâng soá naøy ñöôïc xaùc ñònh, löu laïi vaø laáy ra khi caàn thieát.

Baûo veä truïc nghieàn: - Vieäc caáp lieäu phaûi ñaûm baûo cung caáp treân toaøn boä chieàu daøi truïc nghieàn. - Moät maùy nghieàn MDDB khoâng ñöôïc chaïy khoâng taûi ( khoâng coù nguyeân lieäu) khi caùc truïc ngieàn ñaõ tieáp xuùc vôùi nhau, vieäc naøy seõ laøm hö beà maët truïc nghieàn. Noù cuõng laøm taêng nhieät ñoä truïc nghieàn, coù theå gaây phaùt löûa, do ñoù caàn traùnh nhöõng ruûi ro treân. - ôû maùy nghieàn MDDB, phöông phaùp baûo veä truïc nghieàn laø cô caáu tay gaït döøng. Khi tay gaït ôû vò trí thaáp, giaù ñôõ rôùt xuoáng vaø truïc döôùi seõ di chuyeån ra khoaûng 2.5 mm so vôùi truïc treân. ÔÛ cuøng thôøi ñieåm moät khôùp ly hôïp nhaû khôùp moät caùch töï ñoäng. Vieäc naøy döøng caùc truïc caáp lieäu vaø döøng nguoàn lieäu ñöa vaøo, traùnh baát kyø nguoàn lieäu ñi qua trong luùc truïc nghieàn chöa tieáp xuùc vôùi nhau. Truïc caáp lieäu seõ khôûi ñoäng laïi vaøo caùc khôùp baèng caùch keùo tay giaät leân. Caùc truïc nghieàn coù theå nhaû khôùp ngay khi döøng caáp lieäu. Chuùng cuõng ñöôïc nhaû khôùp tröôùc khi maùy döøng hoaëc khôûi ñoäng. - laøm saïch truïc nghieàn: choåi nghieàn vaø dao nghieàn ñöôïc söû duïng laøm saïch truïc traùnh hieän töôïng baùm lieäu xung quanh truïc nghieàn. - Caùc truïc nghieàn phaûi hoaøn toaøn ñoàng nhaát, coù nghóa laø ñöôøng taâm caùc truïc cuøa chuùng phaøi song song nhau. -Neáu ñöôøng truïc hôi caét nhau, chuùng seõ laøm vieäc khoâng chính xaùc doïc chieàu daøi truïc. Caùc truïc phaûi ñöôïc cheá taïo ñieàu chænh cho song song nhau, ñöôøng taâm cuûa truïc döôùi phaøi song song ñöôøng taâm cuøa truïc treân. Taïo ñoä coân truïc nghieàn: Caùc phaàn nguyeân lieäu khi ñeán caùc nghieàn mòn töông ñoái nhoû, caùc truïc nghieàn coù theå chaïy tieáp xuùc nhau hoaëc gaàn nhö tieáp xuùc nhau. Vieäc naøy so vôùi vieäc cheânh leäch toác ñoä caùc truïc, sinh ra moät löôïng nhieät. Caùc truïc chaïy nhanh hôn, löôïng nhieät sinh ra nhieàu hôn, caùc truïc phæa nghieàn nguyeân lieäu moät caùch ñoàng nhaát töø ñaàu naøy ñeán ñaàu kia. Tuy nhieân nhieät phaùt sinh ra laøm truïc nghieàn daõn nôû. Vieäc daõn nôû vì nhieät naøy khoâng ñoàng ñeàu, ôû ñaàu truïc daõn nôû nhieàu hôn ôû taâm truïc. Chuùng seõ khoâng nghieàn ñeàu vaø nguyeân lieäu ôû giöûa truïc seõ khoâng ñöôïc nghieàn nhoû. Caùc truïc nghieàn phaûi ñöôïc taïo coân hoaëc voàng truïc. Caù hai caùch naøy ñöôïc thieát keá ñeå ñaûm baûo truïc nghieàn ñoàng nhaát.

- Quy trình vaän haønh maùy nghieàn: + Khôûi ñoäng chaïy khoâng taûi.

+ ñoùng caàn Embrayage, quan saùt boä phaän truyeàn ñoäng, truïc nghieàn, choåi hoaëc dao laøm saïch beà maët truïc.

+ Kieåm tra löôïng nguyeân lieäu vaøo nghieàn, chaát löôïng nguyeân lieäu qua nghieàn.

+ kieåm tra doøng ñieän laøm vieäc cuûa motor.

+ Veä sinh maët kính quan saùt cuûa maùy. PHÂN LOẠI SẢN PHẨM NGHIỀN: Tên sản phẩm Đặc điểm mặt sàng Đặc điểm kích thước,mm

Không lọt Không lọt sàng N07 >1.15

Mảnh lớn 71/120 1.15 ÷ 0.63

Mảnh vừa 120/160 0.53 ÷ 0.45

Mảnh nhỏ 160/200 0.45 ÷ 0.32

Lõi cứng 200/270 0.32 ÷ 0.25

Lõi mềm 270/380 0.25 ÷ 0.16

Bột thượng hạng 38/43 0.16 ÷ 0.14

Bột hạng I 35/43 0.18 ÷ 0.14

Bột hạng II 32/43 0.20 0.14

7. Sàng vuông

− Mục đích:

+ Chế biến: tạo ra sản phẩm chính là bột mì và sản phẩm phụ là cám mì.

+ Hoàn thiện: tách hoàn toàn cám ra khỏi bột làm tăng độ trắng của bột, tạo ra

những hạt bột có kích thước đồng đều, góp phần nâng cao chất lượng và giá trị cảm

quan của sản phẩm.

− Các biến đổi chủ yếu:

+ Vật lý: có sự phân loại các kích thước, hạt có kích thước lớn hơn kích thước lỗ

sàng thì bị giữ lại, ngược lại sẽ lọt qua sàng. + Hóa học: hàm lượng tinh bột tạo bởi nội nhũ trong sản phẩm bột mì tăng

dần, hàm lượng cellulose tạo bởi vỏ trấu giảm dần, ngược lại đối với sản phẩm là

cám mì.

+ Cảm quan: bột tăng độ trắng, độ mịn, độ đồng đều.

− Thiết bị: hệ thống máy sàng vuông có từ 4 đến 6 buồng sàng. Trong mỗi

buồng sàng có lắp từ 23 – 26 lớp lưới sàng có kích thước lỗ lưới khác nhau.

Hình: Sơ đồ cấu tạo sàng vuông

- Caáu taïo thieát bò: Maùy saøng coù moät khung maùy trung taâm bao goàm cô caáu leäch taâm vaø caùc tuû saøng ñoái xöùng nhau laép ôû 2 beân khung maùy. Moãi cöûa saøng coù töø 22 ñeán 27 khung löôùi ( væ saøng), ñöôïc eùp chaët baèng baøn eùp. Ñöôøng kính loã töø 100 deán 1800 micromet. Danh saùch löôùi saøng:

Löôùi tô: gồm 6 loại: Kyù hieäu Kích thöôùc 8 180 9 152 10 132 11 118 12 100 Löôùi phaân lieäu: gồm 24 loại

Kyù hieäu Kích thöôùc Kyù hieäu Kích thöôùc 12 1890 36 600 14 1610 38 552 16 1410 40 530 18 1220 45 450 20 1110 50 400 22 990 55 375 26 820 65 306 28 730 70 280 30 720 75 274 32 660 80 250 34 630 85 224 Thoâng thöôøng caùc khung löôùi saøng ñöôïc xeáp theo chieàu giaûm daàn kích thöôùc loã saøng. Boät khi ôû treân saøng thì coù theå daãn xuoáng moät ñöôøng oáng khaùc ñeå xuoáng heä maùy nghieàn laïi roài tieáp tuïc leân saøng laïi , coøn boät ôû döôùi saøng thì ñöôïc baøn xoa cao su ñaåy boät xuoáng tieáp döôùi caùc lôùp saøng tieáp theo cho ñeán khi xuoáng khung saøng cuoái cuøng laø laáy boät thaønh phaåm. Moãi ñaùy cöûa saøng coù töø 3 – 6 oáng thoaùt lieäu. -Nguyeân taéc vaän haønh + Tröôùc khi vaän haønh: phaûi kieåm tra:

� Khung löôùi saøng, khi laép vaøo töøng cöûa saøng phaûi thöïc hieän ñuùng theo sô ñoà löôùi saøng. � Ñoä caêng ñeàu cuûa daây maây treo saøng. � Daây ñai truyeàn ñoäng cuûa maùy: ñoä caêng daây vaø soá löôïng daây. � Cöûa saøng vaø tuùi saøng.

+ Khi vaän haønh:

� Khôûi ñoäng maùy chaïy khoâng taûi. � Quan saùt chuyeån ñoäng: nhìn töø treân xuoáng maùy seõ quay ngöôïc chieàu kim ñoàng hoà. � Quan saùt kieåm tra daây ñai, daây maây truyeàn ñoäng. � Khi maùy coù hieän töôïng khaùc thöôøng veà tieáng keâu, bieân ñoä dao ñoäng, ngöøng maùy ngay

ñeå xöû lyù. � Kieåm tra chaát löôïng boät töø caùc oáng döôùi saøng ( 2h/ laàn). � Veä sinh mieäng oáng thoaùt lieäu döôùi saøng (1 ca/ 1 laàn).

− Nguyên lý hoạt động: + Sàng có dạng hình hộp có từ 4 đến 8 cửa buồng sàng. Mỗi buồng sàng trong

có lắp các khung lưới chồng lên nhau theo trật tự công nghệ yêu cầu (từ 23÷28 hộp

lưới sàng). Các khung lưới đặt trong hộp lưới được giữ chặt trong buồng sàng qua

một bộ phận ép. Sàng được treo bốn góc bằng các sợi mây hay cáp. Chuyển

động quay lắc tròn của sàng được tạo ra bánh lệch tâm. Khi motor điện truyền

chuyển động quay cho trục lệch tâm, trục này quay gây ra lực ly tâm làm toàn bộ

sàng lắc tròn. Nguyên liệu vào sàng qua các miệng nạp liệu xuống từng lớp lưới sàng. Tại đây nguyên liệu phân ra thành những sản phẩm khác nhau do việc sắp xếp các lớp

lưới sàng có kích thước khác nhau. Các sản phẩm này đi xuống dưới đáy buồng

sàng qua các cửa được thiết kế sẵn trong hộp lưới và các đường đi bên vách buồng

sàng ra ngoài.

+ Trong quá trình hoạt động, bề mặt lưới sàng được tự động làm sạch nhờ

một dụng cụ làm sạch đặt giã – bề mặt lưới sàng. Lớp lưới đan nằm bên dưới lưới

sàng có kích thước lỗ lưới lớn cho sản phẩm lọt qua và giữ định vị miếng làm sạch.

Miếng làm sạch này sẽ xoa lên bề mặt dưới của lưới sàng trong quá trình sàng hoạt

động.

− Các yếu tố ảnh hưởng:

+ Kích thước lỗ lưới.

+ Số lượng lưới sàng.

+ Vận tốc rung của lưới. 8. Sàng thanh bột:

- Nguyên tắc:

Sàng sử dụng nguyên lý phân loại theo kích thước kết hợp với luồng khí động

phân lớp nguyên liệu.

- Mục đích:

Làm giàu hỗn hợp tấm tạo ra từ quá trình nghiền để phân loại đến từng máy

nghiền cho thích hợp.

-Cấu tạo:

− Nguyên lý hoạt động:

+ Khung gắn lưới sàng được lắp trong thân máy sàng và được truyền chuyển

động lắc qua cơ cấu biên tay quay hay sử dụng motor rung. Nguyên liệu vào sàng

qua cửa nạp liệu vào lớp lưới thứ nhất và sau đó rơi xuống lớp lưới thứ hai và thứ

ba (sàng có cấu tạo ba lớp lưới chồng lên nhau). Luồng khí hút đi xuyên qua các lớp

lưới sàng tách các vật liệu nhẹ ra khỏi hỗn hợp ra ngoài qua cửa hút gió. Phần

nguyên liệu có tỷ trọng nặng hơn nằm lại trên lưới sàng không lọt qua lỗ lưới đi dần

xuống cuối lưới sàng ra ngoài.

+ Trên cùng một lớp lưới sàng, người ta gắn các loại lưới sàng có kích thước lỗ

sàng khác nhau từ số lớn đến số nhỏ theo hướng chuyển động của luồng nguyên

liệu. Lưới được gằn trên các khung sàng rời. Luồng gió hút trên mặt lưới sàng được

điều chỉnh thích hợp qua cửa điều chỉnh gió. + Trong quá trình hoạt động, lưới sàng được tự động làm sạch nhờ một thiết bị

làm sạch lắp trên khung lưới sàng bên dưới mặt lưới. Thiết bị này chạy dọc tới lui theo bề mặt lưới nhờ chuyển động lắc của sàng.

9. Máy đánh vỏ:

Hình: Máy đánh vỏ cám

− Mục đích:

+ Khai thác: lớp vỏ cám tách ra sau nghiền còn lẫn khoảng 10 – 20% bột nên

để thu hồi triệt để lượng bột này cần tác dụng lực phá vỡ liên kết giữa vỏ và bột sót.

+ Chuẩn bị: cho quá trình sàng thu hồi lượng bột sót này.

− Các biến đổi chủ yếu: chủ yếu là vật lý, liên kết giữa vỏ và nhân bị phá vỡ

do sự va đập vào thành thiết bị và với nhau. − Cấu tạo:

- (1) Ñöôøng vaøo cuûa baùn thaønh phaåm - (2) Ñöôøng ra cuûa voû luùa mì

- (3) Ñöôøng ra cuûa tinh boät - (4) Ñoäng cô - (5) Puly - (6) Goái ñôõ cuûa thieát bò - (7) Löôùi coù ñöôøng kính loã töø 0.75 ñeán 3.0 mm - (8) Caùnh ñaäp − Nguyên lý hoạt động:

Nguyên liệu được cung cấp vào máy qua cửa nạp liệu vào khoang đánh tơi 1.

Cánh guồng được truyền động quay từ hệ thống truyền động đai. Guồng có cấu tạo

các cánh xiên nhằm hướng luồng liệu vận chuyển đi dọc theo chiều dài máy từ

miệng nạp liệu đến miệng ra liệu. Cánh guồng quay tạo lực va đập lên nguyên liệu

làm văng những mảnh bột còn bám sót ở vỏ cám và ở những mảnh vỏ cám nhỏ

văng ra ngoài lưới sàng ra ngoài. Phần vỏ cám lớn còn lại được cánh guồng đẩy qua

cửa xả liệu ra ngoài. Sàng còn có thể liên kết với đường ống hút để tách những bụi

nhẹ.

-Nguyên tắc vận hành máy:

+ Trước khi mở máy

� Kiểm tra hệ thống truyền động đai. � Kiểm tra lưới sàng. � Kiểm tra hộp nút nhấn khởi động máy.

+ Vận hành máy

� Nhấn nút hộp điện điều khiền cho máy chạy không tải khoảng 5 phút � Kiểm tra máy hoạt động không tải nếu không có sự cố nào thì mở liệu

vào máy.

Trong quá trình máy hoạt động nên thường xuyên theo dõi để giải quyết sự cố.

− Các yếu tố ảnh hưởng:

+ Vận tốc trục quay.

+ Tốc độ nhập liệu.

+ Bản chất nguyên liệu.

10. Hệ thống khí động:

�����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������