11. sınıf Kimya 2. ünite

8/14/2019 11. snf Kimya 2. nite

1/14

Kimya Dersi 11.Snf retim Program

31

2. nite : REAKSYOHIZLARI VE KMYASAL DEGE

nerilen Sre : 24 Ders Saati

A. nitenin AmacBu nitede, reaksiyona giren maddelerin ve rnlerin deriimlerinin zamanla deiimi

irdelenerek anlk ve ortalama hz deerlerinin ayrm, reaksiyon hznn bal olduuetkenlerle birlikte tek ve ok basamakl reaksiyonlarda hzn belirlenmesi ilenmektedir.Ayrca kimyasal reaksiyonlarda denge ifadesinin tretilmesi, denge sabitlerinin scaklklailikisi, kimyasal dengeyi etkileyen deikenler irdelenerek, bunlarn rn verimine etkisitartlacaktr.

B. nitede nerilen Konu Balklar

1. Reaksiyon hz2. Reaksiyon hznn bal olduuetkenler3. Kimyasal reaksiyonlardaki denge4. Kimyasal dengeyi etkileyen deikenler5. Kimyasal tepkimelerde rn verimi

C. nitenin Kavram Listesi

Reaksiyon hz Tek basamakl reaksiyonlar ok basamakl reaksiyonlar Reaksiyon mertebesi Moleklerite Aktifleme enerjisi Aktiflemi kompleks Katalizr nhibitr Osilasyonlu reaksiyonlar Briggs-Rauscher reaksiyonu Tersinir tepkime Kimyasal denge Denge sabiti Le Chatelier (L atlye) ilkesi % Verim

8/14/2019 11. snf Kimya 2. nite

2/14

8/14/2019 11. snf Kimya 2. nite

3/14

8/14/2019 11. snf Kimya 2. nite

4/14

8/14/2019 11. snf Kimya 2. nite

5/14

8/14/2019 11. snf Kimya 2. nite

6/14

8/14/2019 11. snf Kimya 2. nite

7/14


37

2.TE:REAKSYOHIZLARI VE KMYASAL DEGE

TE KAZAIMLARKOUU LE DERL/ ETKLK

REKLER

REAKSYOHIZLAR

IVE

KMYASALDEG

E

5. Kimyasal tepkimelerde rnverimi ile ilgili olarak

renciler;

5.1.Tepkimelerde girenlerin rnednmnn tam olmaynnnedenlerini sorgular.

5.2.Tepkime denklemleri temelinde% verim hesaplar yapar.

Ayn artlarda iki reaksiyonun birbiriyle yart ve denge tepkimesiolduu iin tamamlanmayan kimyasal olay rnekleri incelenir ve burneklerde rn veriminin anlam irdelendikten sonra, % 100 verime nedenulalamayaca sorgulanr.eitli endstriyel rnlerin elde edili verimleri ile ilgili problemlerzlr. Verimin %100 olmaynn rn maliyetlerine yansmas tartlr(5.1; 5.2).

5.1; nitede

??? 5olmasn

bir yyarmarnekle

5.hacmi zelt

: Snf-Okul i Etkinlik : Ders i likilendirme ???: Kavram Yanlgs : Snrlamalar

8/14/2019 11. snf Kimya 2. nite

8/14


38

D. nerilen retim ve Deerlendirme rnekleri

rnek Deerlendirme : 1

lgili Olduu Kazanmlar : 1.1; 1.2

Yaygn bir eker olan sakkaroz (C12H22O11) seyreltik asit zeltileri ile reaksiyonagirerek yine basit ekerler olan glikoz ve fruktoza dnr. Her iki ekerin forml deC6H12O6dr. Ancak molekl yaplar farkldr. Sz konusu bu reaksiyon;

H+

C12H22O11(aq) + H2O(s) C6H12O6(aq) + C6H12O6(aq)

olarak veriliyor. Bu reaksiyonun hz 23Cda ve 0,5 M HClde incelenmi ve tabloda verilenzaman- deriim deerleri elde edilmitir. Sakkarozun deriimine bal olarak;

a) Her lm aral iin reaksiyonun ortalama hz deerlerinib) Sakkarozun (C12H22O11 ) deriimine bal olarak reaksiyon mertebesini bulup tabloya

yaznz.

ZAMA (dakika) [C12H22O11] (M) ORTALAMA HIZDEER

REAKSYOMERTEBES

0 0,316

39 0,27480 0,238

140 0,190

210 0,146

8/14/2019 11. snf Kimya 2. nite

9/14


39

rnek Deerlendirme : 2lgili Olduu Kazanmlar : 2.1; 3.2; 3.5; 4.3; 4.4

1. Belli bir scaklkta bir reaksiyon kabnda 2,00 mol H2(g) ve 2,00 mol I2(g) etkiletirildiindedengede 3,50 mol HI meydana geliyor. Bu bilgileri kullanarak,

H2(g) + I2(g) 2HI(g)reaksiyonu iin K, denge sabitini hesaplaynz.

2. N2O4(g) 2NO2(g)reaksiyonu iin 25 Cda denge sabiti, 6,0 x 10-3 olduuna gre;

NO2(g) 1/2 N2O4(g) reaksiyonu iin denge sabitini bulunuz.

3. 25 Cda,2HI(g) H2(g) + I2(g)

reaksiyonu iin denge sabiti, K= 85 ve denge karmndaki deriimler;[HI] = 1,6 x 10-2 mol/ L[H2] = 1,2 x 10

-1 mol/L olarak verildiine gre, dengede [I2] nedir?

4. 273 Cda gerekleen2NO(g) + Br2(g) 2NOBr(g)reaksiyonu iin NO ve bromun farkl deriimleri ile 4 ayr deney yaplmtr. Deneylerdeelde edilen veriler aadaki tabloda verilmitir.

Deney [O] (M) [Br2] (M) OBrnin oluum

hz (M/s)1 0,10 0,10 122 0,10 0,20 243 0,20 0,10 484 0,30 0,10 108

Bu verileri kullanarak;a) Reaksiyonun hz denklemini bulunuz.

b) k, hz sabitinin deerini hesaplaynz.c) NOBrnin oluum hz ile Br2un tketim hz arasndaki ilikiyi irdeleyiniz.d) [NO] = 0,15 M ve [Br2] = 0, 25 M alnrsa NOBrnin oluum hz ne olur?e) [NO] = 0,075 M ve [Br2] = 0,185 M alnrsa Br2un tketim hz ne olur?

5. H2(g) +Cl2(g) 2HCl(g) + enerjiReaksiyonu iin;

a) Scaklk azaltldnda reaksiyona girenler ve rn deriimi nasl deiir? Tartnz.b) Basn azaltldnda denge nasl etkilenir? Tartnz.

8/14/2019 11. snf Kimya 2. nite

10/14


40

EK-2.1

lgili Olduu Kazanmlar : 2.4; 2.5

AKTVASYO EERJS

Ama :

Bir tepkimenin balamas iin bir eik enerjisinin almas gerektii ve istemli de olsa bazreaksiyonlarn oda scaklnda kendiliinden neden gereklemedii tartlacaktr.stemlilik ile reaksiyon hz arasndaki iliki, bu rnek tepkimenin potansiyel enerji diyagramzerinde irdelenecektir.

Ara-Gere

1. 2 cm x 20 cm deney tp; 1 adet2. Destek ubuu; 1 adet3. kili balama paras; 1 adet4. Bunzen kskac; 1 adet5. Bunzen beki (veya baka bir stc kaynak); 1 adet6. Amonyum dikromat [(NH4)2Cr2O7]; 5 g

Deneyin Yapl

Birka gram kat amonyum dikromat konmu bir tp bir destek ubuu vastasylayatay ile 15-20olik bir a yapacak ekilde sabitlenir.

Bek alevi, tpteki bileiin st blgesine yaklatrlarak stlr. Bu blgede krmz dikromat bileii yeile dnmeye balaynca alev ekilir. iddetli bir alevlenme balar ve tpn dip ksmna doru ilerleyerek tm ktlenin

kimyasal reaksiyona girmesini salar. Reaksiyon sonucunda hacimli yeil bir ktle oluur.

(NH4)2Cr2O7 (k) N2(g) + Cr2O3(k) + 4 H2O(g) H=315 kJ/mol Krmz Yeil

ot: Rengin tamamen zeytin yeiline dnmesi reaksiyonun tamamlandn gsterir.

8/14/2019 11. snf Kimya 2. nite

11/14


41

Deerlendirme:

ncelenen tepkimeye ilikin aktifleme enerjisini ve reaksiyon entalpisini, aadaki grafik

zerinde irdeleyiniz.

8/14/2019 11. snf Kimya 2. nite

12/14


42

EK-2.2

lgili Olduu Kazanmlar : 2.8

HOMOJE FAZ KATALZRLER

Ama :

Bir homojen katalizrn tepkimeyi hzlandrmasn gzlemlemek; hz deiiminin katalizrkonsantrasyonu ile deiip deimediini belirlemek.

lke :

Asidik ortamda H2O2 ile I iyonu arasndaki I2 oluum tepkimesi, niasta ile I2un oluturduu

renklenmeden yararlanlarak grnrletirilir.

H2O2 + 2I + 2 H+ I2 + 2 H2O

Bu tepkimenin gerekletii ortama Fe2+ iyonu eklenirse, yukardaki tepkimeden daha hzlyryen iki basamakl bir seri tepkime hakim olur.

2 Fe2+ + H2O2 + 2 H+ 2 Fe3+ + 2 H2O

2 Fe3+ + 2 I 2 Fe2+ + I2

Bu tepkimeler taraf tarafa toplanrsa ilk tepkime denkleminin ayns ele geer. Baka birdeyile Fe2+ iyonu, tepkime sonunda deimeden kalmakta, yani bir katalizr rolstlenmektedir.

ot:Niasta zeltisi, mikroorganizma remesine ok elverili olduu iin birka gn iinde bozunup kullanlmaz hle gelir. En iyisi deneyden hemen nce taze hazrlamak ve o gnkullanmaktr.Suda znm niasta, bu tepkimede yer almamakla birlikte, aa kan iyot ile mavi renkli

bir kompleks oluturduu iin, gzlemi kolaylatrc olarak gereklidir. Tepkimeye girmemiolsa bile, oluan renk iddeti niasta deriimine bal olduu iin, her ortama ayn hacimdeniasta zeltisi koymak nemlidir. Kullanlan niastann kaynana bal olarak, oluan renk,mavi-kahverengi arasnda deiebilir.

8/14/2019 11. snf Kimya 2. nite

13/14


43

Ara-Gere:

1. Deney tp; byk boy, 2 adet2. Beherglas; 150 mLlik, 3 adet3. Dereceli silindir; 100 mLlik, 1 adet4. Pipet; taksimatl; 10 mLlik, 1 adet5. Damlalk6. KI zeltisi; yaklak %5 lik; 50 mL7. H2O2 zeltisi; yaklak %1 lik; 50 mL8. FeSO4 zeltisi; yaklak 0,01 M; 25 mL (deney ncesinde hazrlanmal)9. Niasta zeltisi; taze hazrlanm; 20 mL10.H2SO4 zeltisi; yaklak 0,01 M; 50 mL

Deneyin Yapl:

Su ile 4/5 orannda doldurulmu 150 mLlik iki beherin her birine, eit hacimlerdeolmak kaydyla, 2-3 mL KI zeltisi konulur.

Karm 1er mL seyreltik slfrik asit ile asitlendirilir. Bu karmlara, eit hacimlerde, 2,0 mL taze hazrlanm niasta zeltisi ilave edilir. Her iki karma 2,0 mL seyreltik H2O2 zeltisi konup kartrldktan hemen sonra

beherlerden birine 1-2 damla FeSO4 zeltisi eklenir. Renk oluumunun hangi beherde daha erken gerekletii gzlemlenip kaydedilir.

Bu gzlem bittikten sonra, beherlere farkl hacimlerde FeSO4 eklemek kaydyla, deneytekrarlanr; Fe2+ deriiminin tepkime hzn nasl etkiledii tartlr.

8/14/2019 11. snf Kimya 2. nite

14/14

11. sınıf Kimya 2. ünite

Documents

Transcript of 11. sınıf Kimya 2. ünite