Մ Ի Ա Ծ Ի Ն - n Latert.nla.am/archive/HGG AMSAGIR/echmiadzin-vagharshapat/1973/1… ·...

Մ Ի Ա Ծ Ի Ն

ՊԱՇՑՕՆԱԿԱՆս ւ ո յ ս օ , Ի Րհ ա յ ր ա պ ե տ ա կ ա ն

Ш ( И 1 ( Ы ) аՍ. է^յքԻՍԼԾՆԻ

1973

Բ Ո Վ Ա Ն Դ Ա Կ Ո Ւ Թ Յ Ո Ւ Ն

Խ Մ Բ Ա Գ ՐԱ Կ Ա Ն — Գ ա հն ա գահակալը

Հա ղորդա գրությա ն . . . .

Հ ս ՚քդի ս ա թ յա նն եր Մայր Աթոռում՛ Վեհա փա ո Հայրա պետի գահակաւոաւան 18-ոո տարեդարձի սւոիթով . . . .

Հա ղորդա գրությա ն . . . .

Հա նդիսություններ Մ ա յր Աթոռում1 ս. Ն երսես Օնորհալու մահվան 800-ամյակի ասթիվ

Դուսն Վեհարանի ........................................................

Գեր տ. Գյուտ եպիսկոպոս Նսւգաշյան

Գ եր. ւո. Արսեն 1>ս|)ւսկււս|ււււ Բերբերյսւն

Գ եր. տ. Նա րեկ եպիսկոպոս Օայշսւրյան

Գ եր. տ. Գ եորգ եպիսկոպոս Սերայդարյան . . . .

Ս՜ԱՅՐ ԱԹՈՌՈՒՄ .............................................

1.ՈԻՐԵՐ ԹԾՄԾՐԻՅ

ԱՄ Ն-ի հայոց արԱեԱան թեմի 71-րդ տարեկան թեմական պատգամավորական ժողովք . . . . . .

Ա Մ Ն-ի հայոց արևմտյան թեմի 40-րդ տարեկան բեմա կան պատգամավորական ժողովը . . . . . . .

1Гա տ ենա գիտ ա թյա ն «Էջմիա ծին» ա մ ս ա գ ր ի ............................................

Ի ւ Մ Ի Ա Գ Ր Ո Ի Թ Յ Ա Ն Հ Ա Ս Ց Ե Ն«Է ՏՄ 1 'Ա Ծ Ի Ն » ԱՄ Ս Ա ԳՐԻ ԽՄԲԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆ

Հ Ա Յ Կ Ա Կ Ա Ն Ս Ս Հ , Է Ջ Մ Ի Ա Ծ Ի Ն

А р м я н ск ая С С Р , Э ч м н ад зн н , Р ед ак ц и я ж у р н а л а «Э чм п ад зн и ».

К сйас1ю п ё е 1а геуие « Е к Ь п и а с Ы п е » . Е1с1мп1ас12Ше, А г т ё ш е , Ս Տ Տ Տ

Հա նձնվա ծ Է արտադրության 16/Х 1973 р .! Ստորագրված Է տպագրության 16/ХГ 1978 .Տպագրական 4 մամուլ + 5 ներդիր, թուղթ 8 0 Х 8 4 '/ в, պատվեր 702

3

0

8

19

22

39

41

42

43

44

45

47

48

49

Iе"

Մայր Աթոո ս. Էջմիսւծնի տպարան, 1Ս78 р.

Տ . Տ . Վ Ա Զ Գ Ե Ն Ի Ա 1>Ա Ջ Ն Ո 3

ՎԵՀԱՓԱՌ՛ ԵԻ ՍՐԲԱԶՆԱԳՈ8Ն ԿԱԹՈՂԻԿՈՍԻ ԱՄԵՆԱ6Ն ՀԱ8Ո6

Ն Ո Ր Ի Ն Ս Ո Ի Ր Ռ Օ Ծ Ո Ի Թ Յ Ո Ի Ն Տ. Տ. Վ Ա Զ Գ Ե Ն ԱԾԱ ՅՐԱ Գ Ո ԻՅՆ ՊԱ ՏՐԻԱ ՐՔ ԵՎ ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ ԱՄԵՆԱՅՆ ՀԱՅՈՑ

խ մ բ ա գ ր ա կ ա ն

Դ Ա ՀՆ ՈԻ ԳԱՀԱԿԱԼԸ

Մւսյր Աթոռում այս տարի էլ, սեպտեմբերի 29—ՑՕ օրերին, ավանդական շուքով ու հանդիսավոր իրադրության մեջ նշվեց Վեհափառ Հայրապետի գահակալության 18-րդ տարեդարձը:

Պատմական ու հիշարժան օրեր հանդիսացան այդ օրերը և խոստումնալից մի նոր հանգրվան Մայր Աթոռ ս. էջմիւսծնի և նրա՜ արժանընտիր գահակալի եկեղեցաշեն ու հայրենանվեր գործունեության ճանապարհի վրա:

Անցնող 18 տարիները եղան լարված աշխատանքի, հոգևոր, մշակութային, շինարարական ե հայրենասիրական-խւսղաղա- սիրական գործունեության ատոք տարիներ' լի ոգևորիչ արդյունքներով, շնորհիվ Հայոց Հայրապետի աննկուն և անկոտրում հավատքի, գործելու անվհատ եռանդի և Իր բարձր անձնավորության ու պաշտոնի ներշնչած տիրական հեղինակության, «զի այս- պիսի իսկ վայել էր մեզ Քահանայապետ» (Եբր. է 26 ):

Հանձին Տ . Տ . Վազգեն Ա Ամենայն Հայոց Հայրապետի հայ եկեղեցին և մեր ժողո- վարդը ունեցան մեր պատմության լուսամիտ, հայրենանվեր ու շինարար հայրա- պետներից մեկը, որն Իր ուսերի վրա կրում է հայրապետական ծանր ու պատասխանատու լուծը կոչման և ծառայության խորին գիտակցությամբ դեպի իր եկեղեցին, ազգն ու հայրենիքը:

Ահա թե ինչու վերջին տարիների ընթացքում հայրապետական գահակալության տարեդարձները հանդիսացել են մեր օրերի

ազգային-եկեղեցական տարեգրության մեջ գեղեցիկ ու սրտագին ավանդույթ, երբ այդ ուրախ առիթով Մայր Աթոռ են ժամանում հոգևորական ու աշխարհական ներկայացուցիչներ սփյուռքի և մայր հայրենիքի թե- մերից բաժանելու Մայր Աթոռի ուրախությունն ու խանդավառությունը, և երբ այդ առթիվ դարձյալ Մայր Աթոռում տեղի են ունենում հիշատակության արժանի պատմական հանդիսություններ, հոբելյաններ, որոնց շնորհիվ հայ ժողովուրդն ամբողջ, որ ի սփյուռս աշխարհի և ի հայրենիս, բոլորվում, ամբողջանում և հզորանում է Լուսավորչի գահի և նրա գահակալի շուրջ' որպես մեկ եկեղեցի և մեկ ժողովուրդ:

Այս տարի էլ գահակալության տարեդարձի առթիվ Մայր Աթոռում կատարվեցին հանդիսություններ, հոբելյաններ, որոնց նը- կարագրությունը տպվել է ամսագրի սույն համարի հաջորդ էջերում:

Հոգեկան մեծ բերկրանքով և գոհունակությամբ պետք է արձանագրել' այս տարի Հայոց Հայրապետի գահակալության տարեդարձի առթիվ Մայր Աթոռում կատարված հանդիսությունները' Մայր տաճարի նոր զանգերի օրհնությունը, հայրապետական հանդիսավոր ս. պատարագի մատուցումն ու եպիսկոպոսական ձեռնադրությունը, շնորհավորություններ Վեհարանում, պաշտոնական ընդունելություններ և ապա հոկտեմբերի 5—7 օրերին ս. Ներսես Շնորհալի Հայրապետի մահվան 800-ամյակին նվիրված հոբելյանական տոնակատարությունները:

Է Ջ Մ Ի Ա Ծ Ի Ն 1873

Այսօր, ավելի քան երբեք, կենսունակ է. ս,այ՛ծս..! ու լուսավոր հավերժական Մայր Աթոռ ս. էջմիածինը իր հավատավոր գամակների սիրույն, պաշտամունքի մեջ, հայորդիներ, որոնք թե’ վերածնված Հայոց աշխարհի և թե' սփյուռքի բոլոր տարածքների վրա իրենց նայվածքն ու֊ հայի հոգին սևեռել են դեպի ս. էջմիածինը, դեպի Լուսավոր չի աստվածակերտ Մայր Աթոռն ու նրա առւս- քելաշավիդ գահակալը:

«Մենք իբրև եկեղեցի և Իբրև Ժողովուրդ,—ասում է Վեհափառ Հսւյրապետը սեպտեմբերի 30-ին Մայր տաճարում արտասանած Իր քարոզի մեջ,—ապրում ենք մեր պատմության ամենաբախտորոշ շըր- ջաններից մեկը... Վերածնվեց հայ ժողովուրդը և սկսավ քայլել նոր կյանքի ճանապարհով իր պատմական հայրենիքի մի մասի վրա հաստատելով հայկական նոր պետությունը, որ ավելի քան հիսուն տարիների ընթացքում, վերաշինեց և ծաղկեցրեց իր ավերված երկիրը աննախընթաց թափով, խաղաղության և ապահովության պայմանների մեջ սովետական ժողովուրդների եղբայրական ընտանիքում»:

Հայ ժողովրդի հոգևոր, հայրենասիրական, ազգային վերազարթոնքի մեջ, Մայր Աթոռ ս. էջմիածնի օրհնության և ղեկավարության ներքո իրենց կարևոր դերն ունեն նաև հայ եկեղեցին ու հայ հոգևորականությունը:

Հայոց Հայրապետի գահակալության 18 տարիների ընթացքում, Նրա անմիջական ջանքերով, սրտագին աշխատանքներ կատարվեցին «վերականգնելու, ամրացնելու և ծաղկեցնելու համար անցյալում նահատակված մեր եկեղեցին», նշում է Հայոց Հայրա- պետը: Բավ է միայն արձանագրել, որ այսօր հայ եկեղեցու ապրող և գործող բարձրաստիճան 30 հոգևորականներից 25 եպիսկոպոսներ և արքեպիսկոպոսներ Հայոց Հայրապետի ձեռնասուններ են: Այս փաստն ինքնին պերճախոս վկայությունն է այն հու- սադրիչ իրողության, որ հայ եկեղեցին այսօր էլ նոր կյանքի է կոչված և գտնվում է իր պատմական առաքելության և կոչման բարձրության վրա՝ փառավորապես կատարելու համար հոգևոր սպասը մեր ժողովրդի:

Սեպտեմբերի 30-ին գահասրահում տ. Սերովբե արքեպ. Մանուկյանը, հանուն հայ եկեղեցու լրության և հայ հոգևորականության, շնորհավորելով Հայոց Հայրապետին, ասում է.

«Ս. էջմիածին Մայր Աթոռ, տասնյոթ դա- րերու պատկառելի և պատվական հաստատություն մըն է: Դարերու ընթացքին մեր ժողովուրդը ինչ որ ունեցած է իբրև լավագույն, դրած է մեր եկեղեցիին և մասնավորաբար

Մայր Աթոռ ս. էջմխսծնին մեջ: Անիկա այլևս հայ ժողովւսրդի և նույնիսկ ամբողջ քրիստոնեու|9յւսն պատմության առջև նվիրականացած և սրբացած հաստատություն մըն է: Տասնյոթ դարերու ընթացքին հարյուր երեսուն հոգելից, աստվածարյսղ և ա զգասեր հայրապետներ բազմած են այս սուրբ Աթոռին վրա: Այդ հայրւսպետներեն յուրաքանչյուրը իր միտքին և հոգիին շնորհները ավելցուցւսծ է այս հաստատության վրա, և այս հաստատությունը դարերու ընթացքին ճոխացած, զարգացած, նվիրականացած և սրբացած և նույնացած է մեր ժողովուրդի հոգիին և լքեր ժողովուրդի պատմության հետ:

Վեհսսիաո Տեր, Դուք այդ հարյուր քսանինն իմաստուն հայրւսպետներուն արժանավոր հաջորդն եք, և այս տասնութ սսսրինե- րու ընթացքին Ձեր միտքի և Ձեր հոգիի շնորհները դրոշմած եք այս հաստատության վրա: Տասնութ տսւրիներու ընթացքին վերածնունդ մը ունեցած է Մայր Աթոո ս. է ջ միածինը: Վերածնունդ' հոգևոր կյանքին մեջ, վերածնունդ' մշակութային, կրթական կյանքին մեջ, վերածնունդ' շինարարական մարզին մեջ, որուն վրա Ձեր գեղարվեստական հասկացողությունը և Ձեր միտքին դրոշմը կերևի ամեն կողմ»:

Նույն օրը գահասրահում Հայկական ՍՍՀ Մինիստրների սովետին առընթեր հայ եկեղեցու գործերի խորհրդի նախագահ Ս. Դաս- պարյանը, շնորհավորելով Հայոց Հայրապետին, ասում է.

«Չափազանց ուրախ ենք տեսնելով, որ տասնութ տարիների եռանդուն գործունեությունից հետո Դուք այսօր ավելի կորովի, ա- վելի եռանդով, քաջառողջության մեջ բազմած եք ս. էջմիածնի գահին և շարունակում եք հաջողությամբ Ձեր բարձր առաքելությունը իբրև Ամենայն Հայոց կաթողիկոս»:

Այնուհետև Ս. Դասպարյանը նշում է, որ անցնող տասնութ տարիների ընթացքում Հայոց Հայրապետի ջանքերով ստեղծվել է «մի շատ հաստատուն կամուրջ Սովետական Հայաստանի և արտաշխարհի միջև» և սվւյուռք-հայրենիք կապերը «ամրապնդվում են, ընդլայնվում և առաջիկայում խոստանում են ավելի նոր և մեծ հեռանկարներ»:

Պարոն Ս. Դասպարյանը այնուհետև մի առանձին կարևորությամբ ընդգծում է Հա յոց Հայրապետի խաղաղասիրական ջանքե- րը, ողջ աշխարհում կայուն խաղաղության ասպարեզում, «որ այդ մեծ և շնորհակալ գործին» Հայոց Հայրապետը բերել է Իր «հեղինակավոր մասնակցությունը» և Իր «հեղինակավոր խոսքը տարածել աշխարհի բոլոր ամբիոններից, աշխարհի բոլոր եր- կըրներում»' արտահայտելով նաև «հաւ ժո-

1973 է У մ ի ա ծ ի ն

•լովՐԴԻ խաղաղության տենչանքը, նրա խաղաղասիրական ձգտումները աշխարհի շատ ժողովուրդներին»:

Հոկտեմբերի 7-ին, կիրակի օրը, վեհա րանում ս. Ներսես Շնորհալու հոբելյանի աոթիվ արտասանած Իր ողջույնի գեղեցիկ և բովանդակալից խոսքում, Երուսաղեմի ա- մենսւպատիվ տ. Եղիշե սրբազան պատրիարքը նշում է, որ «Հայոց մեծագործ Հսւյ- րապետները» նման են «Մովսեսին, որ մո- րենիի անկեզ բոցին վրա կարդաց իր ժողո- վուրդին ճակատագիրը: Երբ կկենանք Աստվածաշունչի այս պատկերին աոջև, Մովսե- սով խորհրդավորված, մեր միտքը կերթա ւՈտր աստվածարյսղ Հայրապետներուն, Լու- սավորչեն մինչե Ն . Ս. Օծություն Վազգեն Ա: Անոնք ալ, անշուշտ, մեր ժողովուրդի գոյության բոցին վրա կարդացին մեր ճակատա՛գիրը Ս լցվեցւսն անով, առսւջնոր- դեւու| զայն կրակե կրակ, փոթորիկե փոթորիկ, անդունդե անդունդ, դեպի ցեղին

^ ^ *ւղ ո վ » 4 4 էԱրժա՛ն ս Իրա՛վ:Արդարև ավելի քան մխիթարլսկա(; .

արօանսւգրել բովանդակ հայ ժողովրդի անվերապահ հավատարմությունը դեպի լ „I-«ավորչի Աթոռն ու նրա Աթոռակալը, որն

Ո մաքուր Ա ամուր ձեռքերում է պահում «գաւսւզան իշխանութեան լքերոյ Լ րՀե

Հայ հոգիների եղբայրացում ս. էջմիսւծնիմա т к °րքէնո՚թյան ներքո, վերածնված մայր հողի վեմ-զգացման մեջ:

Բովանդակ հայ ժողովրդի սրտաբուխ մաղթանքն է, որ Լուսավորչի գահը հավերժորեն, միշտ պայծառ ու կանգուն մնա, Ա Հայոց Հայրապետի կյանքի օրերը լինեն երկար ու արևոտ, նոր իրագործումներով գե- ղեցկացած և պայծառացած:

«Տեր , անսասան պահիր դու մի?տ Քո իսկ հիմնած Մայր Աթոռ»:

Հ Ա Ղ Ո Ր Դ Ա Գ Ր Ո Ի Թ Ց Ո Ի Ն

Սույն թվի սեպտեմբերի 29— 30՜ օրերին Մայր Աթոռում հանդիսավոր իրադրության մեջ նշվեց Վեհափառ Հայրապետի գահակալության 18-րդ տարեդարձը:

Գահակալության հանդիսություններին մասնակցելու համար Մայր Աթոռ էին ժամանել Արևմտյան Եվրոպայի հայրապետական պատվիրակ տ. Սե- րովբե արքեպիսկոպոս Մանուկյանը' իր անմիջական գործակից տ. Գյուտ ծ. վրդ. Նագաշյանի հետ' Ֆրանսիայից, Լոնդոնի ս. Սարգիս եկեղեցու հոգե- վոր հովիվ տ. Ներսես ծ. վրդ. Պոզապսղյանը, Տորոնտոյի հայոց ս. Երրորդություն եկեղեցու հոգևոր հովիվ տ . Ժիրայր վրդ. Թաշճյանը, ներքին թեմե- րի առաջնորդ թեմակալներն ու առաջնորդական տեղապահները, ներքին թե- մերի թեմական խորհուրդների ներկայացուցիչները:

Վեհափառ Հայրապետի գահակալության 18-րդ տարեդարձի սւռթիվ Մայր Աթոռ էին ժամանել նաև Մայր Աթոռի բարերարներ տեր և տիկին Սարգիս-Աստղիկ Քյուրքճյանները, պրն. Կարպիս Ջրբաշյանը իր հարգելի տիկնոջ և քրոջ' տիկին Ալիս Մոմջյանի հետ, տեր և տիկին զորավար Ա- րամ Գարամանուկյանները, Բուլղարիայի հայոց եկեղեցու թեմական խորհըր֊ դի ատենապետ պրն. Օննիկ Ասլանյանը իր տիկնոջ հետ, լոնդոնաբնակ բարերար պրն. Հակոբ էսեֆյանը և այլ անձինք:

Ն . Ս. 0 . Տ . Տ . Վազգեն Ա Ամենայն Հայոց Հայրապետի գահակալության 18-րդ տարեդարձի առթիվ 1973 թ. սեպտեմբերի 29— 30 օրերին Մայր Աթոռում տեղի են ունենում մի շարք նշանակալից իրադարձություններ:

Սեպտեմբերի 29-ին, շաբաթ օրը, երեկոյան ժամը 17-ին, Վեհափառ Հա յրապետի նախագահությամբ Մայր տաճարի զանգակատան կամարների ներքո կատարվում է Մայր տաճարի նոր զանգակների օրհնության կարգը, զանգակներ, որոնք հանդիսանում են նվերը փսւրիզաբնակ պրն. Կարպիս Զըր- բաշյանի և իր քրոջ' Ալիս Մոմջյանի, ի հիշատակ իրենց հանգուցյալ ծնո՛ղների' բնիկ վւսսպարականցի Մկրտիչ և Վեհանուշ Ջրբաշյւսնների: Այս առթիվ հոգեշունչ քարոզ է խոսում Վեհափառ Հայրապետը:

1У73 Է Ջ Մ Ի Ա Ծ Ի Ն

Սեպտեմբերի 30-ին, կիրակի օրը, Վարագա ս. Խաչի տո ճարում ս. պատարագ է մատուցում Ն . Ս. 0. Տ . Տ . Վազգեն Ա Սրբազնաաան կաթողիկոսը ե եպիսկոպոս ձեռնադրում չորս երիտասարդ վարդապետների տ. Գյուտ ծ. վրդ. Նագաշյանին' Ֆրանսիայի թեմի վրա, տ. Արսեն ծ Աոռ Բերբերյանին' իբրև դիվանապետ' Մայր Աթոոի վրա, տ. Նարեկ Արդ Տա բարյանին֊ Շիրակի թեմի վրա, Ա տ. ԳԱՈրգ ծ . վրդ. Սերայդարյանին՝ ՚,|ո ա - հայոց թեմի վրա: Օծման ս. արարողությունից հետո վեհափառ Հայրաս/ետո Իր օրհնության խոսքն է ասում:

Հավարտ ս. պատարագի վեհա փա ռ Հայրապետը եկեղեցական թափորով առաջնորդվում է գահասրահ: Եկեղեցական թափորին հետևում են Մատ Աթոռի հյուրերը և բազմաթիվ հրավիրյալներ:

Հւսյաստանյայց ս. եկեղեցու հոգևորականության և հայ հավատացյալների անունից Վեհափառ Հայրապետին ուղղված շնորհավորական ջերմ խոսք է ասում տ. Սերովբե արքեպիսկոպոս Մանուկյանը:

Այնուհետև Հայոց Հայրապետին շնորհավորում է Հայկական ՍՍՀ Մի- ՜ նիստրների սովետին առընթեր հայ եկեղեցու գործերի խորհրդի նախագահ Սւսրգիս Գասպարյանը:

վերջում Ամենայն Հայոց վեհա փա ռ Հայրապետը շնորհակալություն է հայտնում և օրհնում ներկաներին:

Նույն օրը, ժամը 15-ին, տեղի է ունենում պաշտոնական ընդունելա- թյուն-ճաշկերույթ վեհարանում:

12-Ц 1ւ՝ոկտ|ւմ|)1>րի 1073 р .,

Ս. էջմիածին

ԴԻՎԱՆ ՄԱՅՐ ԱԹՈՌԻ

ՀԱՆԴԻՍ ՈԻԹՅՈԻՆՆԵՐ ՄԱՅՐ ԱԹՈՌՈԻՄ' ՎԵՀԱՓԱՌ ՀԱՅՐԱՊԵՏԻ ԳԱՀԱԿԱԼՈԻԹՅԱՆ 18-ՐԴ ՏԱՐԵԴԱՐՁԻ

ԱՌԻԹՈՎ

Մեր ժողովրդի Ա, մասնավորաբար, Հայաստանյայց առաքելական սուրբ եկեղեցու համար կան նվիրականացած ու «աղոթք դարձած» տոնակատարություններ, որոնք միշտ էլ եկեղեցասիրական ու հայրենասիրական նոր ուժ, նոր ավյուն են հաղորդում մեր հավատացյալ ժողովրդին: Այսպիսի նշանակալից տոներից է Նորին Սուրբ Օծություն Տ . Տ . Վազգեն Ա Ամենայն Հայոց կաթողիկոսի գահակալության տարեդարձները:

Այս տարի նույնպես, ինչպես միշտ, Մայր Աթոռում, հանդիսավոր պայմաններում և խանդավառ մթնոլորտում, նշվեց Վեհափառ Հայրապետի բարեբաստիկ գահակալության 18-րդ տարեդարձը:

Գահակալության հանդիսություններին մասնակցելու համար Մայր Աթոռ էին ժամանել Արևմտյան Եվրոպայի հայրապետական պատվիրակ տ. Սե- րովբե արքեպ. Մանուկյանը' իր անմիջական գործակից տ. Գյուտ ծ. վրդ. Նա- գաշյանի հետ' Ֆրանսիայից, Լոնդոնի ս. Սարգիս եկեղեցու հոգևոր հովիվ տ. Ներսես ծ. վրդ. Պոզապսղյանը և Տորոնտոյի հայոց ս. Երրորդություն եկեղեցու հոգևոր հովիվ տ. Ժիրայր վրդ. Թաշճյանը:

Ներքին թեմերից Մայր Աթոռ.էիԹ ժամանել Արարատյան թեմի առաջնորդական փոխանորդ տ. Կոմիտւսս արքեպ. Տեր-Ստեփանյանը, Նոր Նա խիջևանի և Ռուսաստանի հայոց առաջնորդ տ. Պարգև եպս. Գևորգյանը, վրահայոց առաջնորդական տեղապահ տ. Գևորգ ծ. վրդ. Սերայդարյանը, Շիրակի թեմի առաջնորդական տեղապահ տ. Նարեկ վրդ. Շաքարյանը և ներբին թեմերի թեմական խորհուրդների ներկայացուցիչները:

Վեհափառ Հայրապետի գահակալության 18-րդ տարեդարձի առթիվ ժամանել էին նաև Մայր Աթոռի բարերարներ տեր և տիկին Սարգիս-Աստ- ղիկ Քյուրքճյանները, Հակոբ էսեֆյանը' Լոնդոնից, պրն. Կարպիս Ջրբաշ- յանը իր տիկնոջ և քրոջ' Ալիս Մոմջյանի հետ' Փարիզից, տեր և տիկին զո-

1073 Է Ջ Մ Ի Ա Ծ Ի Ն

րավար Արամ Գարսւմանուկյանը' Բեյրութից, Ռուլղարիայի հայոց թեմական խորհրդի ատենապետ Օննիկ Ասլսւնյանը իր տիկնոջ հետ:

Նորին Ս. Օծություն Տ . Տ . Վազգեն Ա Ամենայն Հայոց Հայրապետի գահակալության 18-րդ տարեդարձի առթիվ 1973 թվականի սեպտեմբերի 20— 30 օրերին Մայր Աթոռում տեղի են ունենում հետևյալ հանդիսություններդ

ա) Մայր տաճարի նոր զանգակների օրհնություն,Բ) Հայրապետական ս. պատարագ ե եպիսկոպոսական ձեռնադրության

Մայր տաճարում,գ ) Շնորհավորություններ գահասրահում, դ) Պաշտոնական ընդունելություն-ճաշկերույթ Վեհարանում:

ՄԱՅՐ ՏԱՃԱՐԻ ՆՈՐ ԶԱՆԳԱԿՆԵՐԻ 0ՐՀՆՈ ԻԹ 6ՈԻՆԸ

«Ձա յն փողոյն» (զանգի) «հնչէր մեծաձայն» (Ելք. Ժ Թ 13) ե «յերկինս ելանէր» (Ա Մւսկ. Ե օ 1 ):

Սեպտեմբերի 29-ին, շաբաթ օրը, երեկոյան ժամը 17-ին, Վեհափաս Հայրապետը եկեղեցական թափորով հանդիսավորապես իջնում է Մայր տաճար:

Տաճարի դոսւն աոջե, զանգակատան կամարների ներքո, կատարվում է Մայր տաճարի նոր զանգերի օրհնության կարգը' ս. գրական ընթերցումներով, շարականներով, աղոթքներով ե օրհնությամբ:

Փարիզւսբնւսկ Կարպիս Զրբաշյւսնը և իր քույրը' տկն. Ալիս Մոմջյւսսը, ի հիշատակ իրենց հանգուցյալ ծնողների, Մայր տաճարին նվիրել Լին ինն ոսկեվււսյլ զանգակներ' պատրաստված Ֆրանսիայում:

Այդ օրը հանդիսավորապես հնչեցին Մայր տաճարի նոր զանպերը: Արարողությունից հետո Վեհւսփաո Հայրապետի նախագահությամբ կա

տարվում է հոգեհանգստյան պաշտոն' ի հիշատակ բնիկ վասպուրակւսնցի Մկրտիչ և Վեհանուշ Զրբաշյւսնների:

Վեհափառ Հայրապետը Իր օրհնության խոսքի մեջ մասնավոր կերպով շեշտում է, որ Մայր տաճարի այս նոր Ա ոսկեփայլ զանգակները «պարգևը կհանդիսանան վասպուրականցի Կարպիս Ջրբաշյանի և նրա քրոջ' Ալիս Մոմջյանի, որոնք թեև ապրում են Փարիզում, բայց հոգով մեզ հետ են, այստեղ, հայրենի հողի վրա: Այս զանգակները պետք է հնչեն հետ այսու, ի հիշատակ նրանց վանեցի ծնողների' Մկրտիչի և Վեհանուշի, որոնք իրենց աչքերը փակեցին պանդխտության մեջ, հեռու Աղլ»ամարից, սակայն երազանքներով լեցուն: Ահա այդ երազանքների ճանապարհի վրա նրսւնց-զավսւկները այսօր' Կարպիս և Ալիս, արտահայտում են իրենց զգացմունքները դեպի Մայր Աթոռ ս. էջմիածին և դեպի մայր հայրենիք' նվիրելով այս զանգերը, որոնք պետք է ուրախացնեն ոչ միայն մեզ, այլև այն բոլոր ուխտավորներին, որոնք պետք է սերունդե սերունդ աղոթքի գան Մայր Աթոռ ս. էջմիածին: Այդ զանգերի ձայնը ինչ-որ չափով պետք է մխիթարի և թեթևացնի նաև սուգը կի-սավեր Աղթամարի»:

Արդարև, Մայր տաճարի այս նոր զանգերի մեջ ղողանջելու են Աղթամա- րի և Արևմտյան Հայաստանի մեր հազարավոր վանքերի և տաճարների հա

վետ լւսսծ զանգերը:Մայր տաճարի նոր զանգերի վրա կա հետևյալ արձանագրությունս


«Սուրբ էջմիւսծնին նուէր

Կւսրպիս-Ո՚ոժէ Ջրբսւշեանից ի յիշատակ

իր հւսնգուցեալ ծնուլաց վանեցի

Մկրտիչի և Վեհանուշի 1972 թ .»:

Այս նվերը հայ հավատքի, հայ ժողովրդի երկյուղած բարեպաշտության Ա հայրենասիրության անլոելի զանգը պիտի լինի:

Այս առթիվ Վեհափառ Հւսյրւսպետը, Իր բարձր գնահատությանն արժանացնելով Կարպիս Ջրբաշյանի սույն սրտաբուխ նվիրատվությունը, նրան շնորհեց ս. Գրիգոր Լուսավորչի Ա կարգի շքանշան:

ՔՐԻՍՏՈՍԱԻԱՆԴ ՍԻՐՈՅ ՈՂՋՈ՜ՅՆ ԵԻ ՕՐՀՆՈԻԹԻ՜ԻՆ ՀԱՑՐԱՊԵՏԱԿԱՆ ՄԵԾԱ5ԱՐԳ ՏԻԱՐ ՌՈԺԷ-ԿԱՐՊԻՍ ՋՐԻԱՇԵԱՆԻՆ

ՀԱՐԱԶԱՏ ՈՐԴԻՈՅ ՄԱ6Ր ԱԹՈՌՈ6 ՍՐՌՈ6 ԷՋՄԻԱԾՆԻ

Ողորմաթեւսմբն Աստուծոյ Ամենակալին մեր օրերին աւելի ու աւելի է պայծառանում ու շքեղանում Միածնւսէջ Մայր տաճարը ամենայն հայոց, որդիական սիրովը և հոգատարութեսւմբը մեր հաւատաւոր ժողովուրդի:

Մեր ժողովուրդի արժանաւոր զաւակների հոյլին էք պատկանում նաև Դուք ազգանուէր Տեր ողջ գործնէութեսւմբ Ֆրանսայամ և սեր նուիրումով դէպի մեր լոյս հաւատքի աղբիւր' սուրբ էջմիածին:

Այսպէս է որ Տեր Ա սեր ազնուափւսյլ քրոջ' տիկին Աւիս Մոմջեանի սրտաբուխ նուիրատուութեամբ, Մայր տաճարս օժտուեց ինն նորակերտ բարձրորակ զանգակներով, ի յիշատակ Տեր բարեպաշտ ծնողաց' լուսաբնակ Մկրտիչ ե Վեհանուշ Ջրբաշեանների, որոնք իրենց աչքերը փակեցին պան- դըխտութեան մէջ, հեռու իրենց հայրենի Վան քաղաքից:

Մենք ջերմօրէն գնահատելով սեր Ա Տեր ազնիւ քրոջ մեծարժէք պար- գեւը, այսու Մեր կոնդակաւ կը յղենք ս ե զ Մեր հայրապետական օրհնաթիւ- նը, շնորհելով սեզ սուրբ Գրիգոր Լուսաարչի Ա կարգի շքանշանը և մաղթելով Տեզ և Տեր ընտանեաց անդամներին' ամէն բարիք ի Տեաոնէ, արևշատ խաղաղ տարիներով:

Թող Աստոսսծ միշտ լինի Տ ե զ պահապան և օրհնութեամբ լցնի Տեր կեանքն ու Տեր ձեռաց գործերը:

«Ողջ լերուք զօրացեալ սուրբ Հոգւով և յաւէտ օրհնեալ ի Տեաոնէ և ի

Փ Ա Ր Ի Զ

Մէնջ». ամէն:

Տա ա ւ կոնդա կս ի 10 -ը հոկտ եմբերի

ԾԱՅՐԱԳՈՅՆ ՊԱՏՐԻԱՐՔ ԵԻ ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ ԱՄԵՆԱՅՆ ՀԱՅՈՑ

11)73 փ|ւկչսւկսւհ ա մի,

1ււ |ւ տ ա մսւ|փ ս հա յոց |> Ն Ի 1 ՚,

ի մայրսւվւսնս ս ր ր ո յ էջմ իսւծնի

Հ Մ Ր . 756

1973 Է Տ Մ Ի Ա Ծ Ի Ն11

ՀԱՑՐԱՊԵՏԱԿԱՆ ՊԱՏԱՐԱԳ ԵՎ ԵՊԻՍԿՈՊՈՍԱԿԱՆ ՁԵՌՆԱԴՐՈՒԹՅՈԻՆ ՄԱՅՐ ՏԱմԱՐՈԻՄ

Սեպտեմբերի 30-ին, կիրակի, Վարագա ս. Խա>ի տոնհ օոո յ.ա ճա րա > ս պատարագ է ,,ատ„ ,ց„ ս, Նւ, „ ին ս . 0Տ Ի Վազգէն^ԱՍրբազԱագայն կաթողիկոսը Ա եպիսկոպոս ձեռնադրում տոոս հ»հ շնորհա ^ և խոստումնալից վարդապետների' տ. Գյուտ ծ. վ Ն ա ^ շ ^ ’

Շաբաթ օրը, երեկոյան ժամերգությունից հետո, Մայր տաճարում 1,ա տարվում է նորընծաների «ընտրութիւն Ս ախտադրաթիւն՝ ըսա սահմանի Հայաստանեայց հկեղեցւո,»: Իջման ս. սեղանի առաջ նորընծաները ուխտուՏ են անխոտոր Ս անսայթաք ընդանալ Հայաստան,այց առաքելական եկեղեցու ուղղափաո վարդապետության շավղով Ս հավատարիմ լինել «սրբոյ էջմիածնի մինչԱ ցվախճան կենաց իլրեանց կալ մնսղ հլու հպաաակ^թեամբ ի ն ^ ք ո յ իշխանութեան Ս հրամանաց սրԲոյ Կաթուղիկէ Մայր Աթոռոյս, ծաոայե, եր- կիւղիւ Տեաոն յօգուտ Ս ի փաււս անուան սրբոյ էջմիածնի»:

երդումնագրի ընթերցումից հետո նորընծաները ստորագրում են այն Ս Արարատյան թեմի առաջնորդական փոխանորդ տ. Կոմիտաս արքես,. Տեր- Ստեփանյանն ու լուսարարապետ տ. Հուսիկ եպս. Սանթուրյանը վկայում են ուխտադրությունը:

Կիրակի առավոտյան, ժամը 11-ին, Վեհափառ Հայրապետը, հայրապետական զգեստավորման մեջ, ամպհովանու ներքո, հանդիսավորապես, իջ- նում է Մայր տաճար՝ Իրեն առընթերակա եպիսկոպոսներ ունենալով տ. Սե- րովբե արքեպ. Մանուկյանին Ս տ. Վահան եպս. Տերյանին:

Մայր տաճարում, ս. Ստեփանոսի սեղանի առաջ, Վեհափառ Հայրապետը բազմում է Աթոռի վրա, և սկսվում է ձեռնադրության կարգը: Ամենայն Հայոց Հայրապետը աղոթքով Ա օրհնությամբ նորընծաներին շնորհում է ե- պիսկոպոսական սրբազան յոթն աստիճանները:

Այնուհետև ս. պատարագը շարունակվում է Ավագ խորանի վրա, մինչև ճաշոց գրքի ընթերցումը, որից հետո շարունակվում է ձեռնադրության կար- գը:

Նորընծաները ծնրադիր, դեմքերը դարձրած դեպի հավատացյալները, հրաժարվում են աշխարհից, մինչ Մայր տաճարի կամարների տակ հնչում է կոչման խորիմաստ շարականը' «Աստոսսծային և երկնաւոր շնորհ, որ միշտ լնու զպէտս սպասաւորութեան առաքելական եկեղեցւոյ, կոչէ զԴիււո, զԱր- սէն, զՆարեկ և զԳէորգ վարդապետունս ի քահանւսյութենէ յեպիսկոպոսու- թիւն»:

Օրհնությունը կրկնվում է երեք անգամ, որից հետո Վեհափառ Հայրւս- պետը կատարում Լ օծման սրբազան կարգը:

Ապա համաս|ատասխան աւլոթքներով նորընծա եպիսկոպոււնհրին տըր- վում են եպիսկոս|ոսական գավազան և մատանի' ի նշան եպիսկոպոսական իշխանության:

Վեհափառ Հայրապետը համբուրում 1. նորապսակ սրբազանների ճակատները Ա, ներշնչված օրվսւ խորհրդով, Իր հայրական պատգամներն ու հորդորն Լ տալիս նրանց.

վ ե հ ա փ ա ռ հ ա յ ր ա պ ե տ ի ք ա ր ո զ ը մ ա յ ր տ ա ճ ա ր ո ւ մ

(1973 թ. սեպտեմբերի 30)

Սիրելի հավատացյալ ժողովուրդ,Այսօր, Աստուծո ողորմությամբ Ա սուրբ Հոգու միջնորդությամբ, Մենք'

Հայրապետ Հայոց, Փրկչի իշման այս սուրբ տաճարի կամարների ներքո կատարեցինք մի սրբազան արարողություն ե նույնքան սրբազան պարտականություն’ ձեոնսւդրելով և օծելով չորս երիտասարդ վարդապետներ' Մայր Աթոռի միաբաններ, որոնք կանգնած են ահա Աստուծո աոաջ և ձեր բոլորի ա- ռսւջ, ուխտելով հավատարիմ մնալ իրենց նոր աստիճանին և կոչումին:

Սա մի բացառիկ արարողություն է, որին ականատես եղաք դուք, և կարծում ենք, թե դուք ևս իբրև ներկայացուցիչները համայն հայ ժողովրդի, Հայաստանից թե արտասահմանից, աղոթեցիք, որպեսզի Աստված ուժ և կարողություն և երկար կյանք պարգևի մեր նորապսակ եպիսկոպոսներին' Գյուտ եպիսկոպոս Նագաշյսւնին, որ ձեռնադրվեց Ֆրանսիայի թեմի վրա, Արսեն եպիսկոպոս Ռերբերյանին, որ ձեռնադրվեց Մայր Աթոռի վրա, Նարեկ եպիսկոպոս Շաքարյանին, որ ձեռնադրվեց հայրենի Շիրակա թեմի վրա, և Գևորգ եպիսկոպոս Սերայդարյանին, որ ձեռնադրվեց վրահայոց, այսինքն Վրաստանի հայոց թեմի վրա:

Մենք, իբրև եկեղեցի և իբրև ժողովուրդ, ապրում ենք մեր պատմության ւսմենաբախտորոշ շրջաններից մեկը: Մի ժողովուրդ ենք, որ 1015 սև թվականին Մեծ եղեռնը տեսավ, երբ մեր հայրենի ազգաբնակչության համարյա կեսը կոտորվեց, երբ մեր պատմական հայրենիքի մեծագույն մասը քարուքանդ եղավ' իր հազարավոր սրբատեղիներով, իր հազարավոր գյուղերով և քաղաքներով: Թվում էր, թե հայոց ազգը արդեն մահվան գերեզման է մտել, և նրա մասին միայն պատմության մեջ պետք է հիշվեր: Թվում է իրապես այդպես, սակայն հայոց Աստվածը բոլորովին մոռացության չտվեց իր ընտրյալ ժողովուրդներից մեկին, աշխարհի ամենահին քրիստոնյա ժողովուրդներից մեկին, աշխարհի ամենահին քաղսւքակրթյալ ժողովուրդներից մեկին' հայ ժողովրդին: Եվ եղեռնից երեք տարի հետո նա Սարդարապատը նվաճեց' իր քաջ որդվոց սուրբ արյունով, և հարություն առավ մեռելներից: Վերածնվեց հայ ժողովուրդը և սկսավ քայլել նոր կյանքի ճանապարհով իր պատմական հայրենիքի մի մասի վրա հաստատելով հայկական նոր պետությունը, որ ավելի քան հիսուն տարիների ընթացքում վերաշինեց ու ծաղկեցրեց իր ա- վերված երկիրը աննախընթաց թափով, խաղաղության և ապահովության պայմանների մեջ սովետական ժողովուրդների եղբայրական ընտանիքում: Եվ Մենք հավատում ենք, որ մեր ժողովրդին վերապահված են նաև այլ ուրախություններ և մխիթարություններ, որով պետք է արդարությամբ և փառքով պսակվեն հայ ժողովրդի բոլոր ազնիվ երազանքները:

Ավաղ, սակայն, եղեռնի իբրև արդյունք այսօր մեր ազգի գրեթե կեսը ապրում է յուր մայր երկրի սահմաններից դուրս և’ իբրև եկեղեցի, և' իբրև ժողովուրդ: Ահա թե ինչու, ասում ենք, թե ապրում ենք մեր պատմության ւսմենաբախտորոշ շրջաններից մեկը, երբ մեզանից ամեն մեկին ընկնում է յուրահատուկ պարտականություն, որպեսզի բպորս՝ մեր տեղերից, մեր դիրքերից, մեր միջոցներով, մեր պայմանների մեջ, կարողանանք մեր առավելագույնը ի գործ դնել' վերականգնելու, ամրացնելու և ծաղկեցնելու համար անցյալում նահատակված մեր եկեղեցին, ամրացնելու, զորացնելու և ծաղկեցնելու համար անցյալում նահատակված և հերոսացած մեր ժողովուրդը:

1073 Է Ջ Մ Ի Ա Ծ Ի Ն 18

_ Ա I , ' '2 Ի|’ 1|Ա,,’ ւՈ|’ * Ր նոգԼորւսկսւ նա-! , Ь г Т ! ւ , Կե'1էՏ" ա4 ասա4որնէրը, ամենամեծից ամենափոքր!!Ա ա մ հ ն ա Խ մ լա ,* ա կ ր յ ր * ц մեո էկեդէց1ւ0 Իր կրո5սւ * ™

Տես, զ ո ւ , * եղէլ է Ա մնա ցկ պաշտպան яш1|,ь0,ш д Ա աոաշնոր, Հ , V բասին բարոյական К մ յա կ „ ,„սււ|,ն իմաստով,,: Եվ մեր լոաարնակ Яш -

,,ապես,ներից շատերր այս ոցով իրենց կաաարաՏ մեե , „ ր 5երի նամար կ„ վէ, М պաշտպան նայրենյաց: Ա„ „ գին !ի 4 ա տկանո,մ միայն պ ա տ մ „ա 1օ ա|| ա մ|՚ո օր.ր|ւն ապրող նոգԱոր սպասավորներին: Եվ անա աաա1 ,հ իրադրության մեշ Է, որ Մենք Մեր 5եոքը դրեցինք ա,ս ; „ր „ երիտասարդներ

և օծե9ինք նրանց եպիսկոպոս, որպեսզի նրանք հետ եհո I к - նախնյաց հավատքին ե. կյանքի ճանապարհին մհնտե հոՒՐ ւ г 5շո.ն1ը ւ!նան պաշտպան Քրիստ„նեակա7նավատ քի Ւ՞ “ ^ ^ վորոի, ս ՎԻա,աՎս,նակ- Հ տպա« Հ ; ; ; ձ 0" » Իի: դш“ и ,’" " " “ ,՚ * " ւ " -

Ս.նա պատվերը, որ տալիս էնք Մենք ա ,„„ր այս ս „լրբ բեմից Ա „ավատում ե ն *, որ նրանք, իբր„ նավաաարիմ զինվորՕերր մեր Ա„ւրբ եկեդեցվո այս ուխտից, այս աոաքե,ո,Ր!„,նից ե ր բ է , ;ե ն բա ժ ա նվ եի , կյանքի 'Է), պայմանների մեջ գտնվեն այստեղ կամ աոտասահմաՈ н է դաոնան Աստուծո օրհնության Ա մեր ժողովրդի գնահատանքին:

Սիրելի նորապսակ սրբազաննէր, թող մեր հայրերի Աստված միշտ պահապան օգնական և մարտակից, Ա դուք ршд ճ ա կ ա ս Հ անճնա զոհությամբ, ազնվությամբ, աոավելագոլ,ն ջանասիրությամբ կատարեք ձեր պարտքը, ձեզ բաժին ընկած աշխատանքը:

մ Է ն ջ ^ Յ է ն » ^ 4 ° ՐԱ,9եալ ԱՈՓԲ ՀՈԳ1" Վ Ա 1աւէտ Ի Տեաոնէ ե ի

ՇՆՈՐՀԱՎՈՐՈԻԹՑՈՒՆՆԵՐ ԳԱՀԱՍՐԱՀՈՒՄ

Հսւվարտ ս. պատարագի Վեհափառ Հայրապետր եկեղեցական թափորով առաջնորդվում Է Վեհարանի գահասրահ:

եկեղեցական թափորին հետևում են Սայր Աթոռի հյուրերը և բազմաթիվ հրավիրյալներ:

Հայսւստանյայց ս. եկեղեցու հոգևորականության և հայ հավատացյալների անունից, գահակալության 18-րդ տարեդարձի առթիվ, Վեհափառ Հայրա- պետին ուղղված շնորհավորական ջերմ խոսք Է ասում տ. Սերոմբե ւաաեսւ Մանուկյանը.

Տ . ՍԵՐՈՎԲԵ ԱՐՔԵՊ. ՄԱՆՈՒԿՅԱՆԻ ՇՆՈՐՀԱՎՈՐԱԿԱՆ ԽՈՍՔԸ ՎԵՀԱՓԱՌ ՀԱ ՅՐԱ Պ Ե ՏԻՆ ՎԵՀԱՐԱՆՈՒՄ’

ՆՐԱ ԳԱՀԱԿԱԼՈՒԹՅԱՆ 18-ՐԴ ՏԱՐԵԴԱՐՁԻ ԱՌԹԻՎ (1973 թ. սեպտեմբերի 30)

«Վեհափառ Տեր,Թույլ տվեք, որ հանուն Գերագույն հոգևոր խորհրդի, Հայաստանյայց

եկեղեցվո բոլոր հոգևոր դասուն, ինչպես նաև համայն հայ ժողովուրդին սըր- տագինս շնորհավորն) Ձեզ՛ Ձեր գահակալության տասնութերորդ բարեբաստիկ տարեդարձին առիթով:

Վեհափառ Տեր, այսօրվան գահակալության տարեդարձը բովանդակալից և պատմական կդառնա անով, որ այս առիթով բարեհաճեցիք Հայաստանյայց եկեղեցվո շնորհել չորս երիտասարդ, զարգացած և նւ|իրյալ եկե-

14Է Ջ Մ Ի Ա Ծ Ի Ն 1973

վեցականներ ս այդպիսով մեր եկեղեցին ավելի թարմսւցացիք և ավելի երի-տսւսարդացուցիք: .

Վեհափառ Տեր, այս Հաստատությունը ս. էջմիածին Մայր Աթոո, տաս- նըյոթ դարերու պատկաոելի Ա պատվական հաստատություն մըն է: Դւսրե- րու ընթացքին մեր ժողովուրդը ինչ որ ունեցած է իբրև լավագույն, դրած է մեր եկեղեցիին և, մասնավորաբար, Մայր Աթոո ս. էջմիածնին ւՈտջ: Անիկա այլևս հայ ժողովուրդի և նույնիսկ ամբողջ քրիստոնեական պատմության աոջև նվիրականացած և սրբացած հաստատություն մըն է: Տասնյոթ դարերու ընթացքին հարյուր երեսուն հոգելից, աստվածւսրյալ և ազգասեր հսւյրա- պետներ բազմած են այս սուրբ Աթոոին վրա: Այդ հայրապետներեն յուրաքանչյուրը իր միտքին և հոգիին շնորհները ավելցուցած է այս հաստատության վրա, և այս հաստատությունը դարերու ընթացքին ճոխացած, զարգացած, նվիրականացած և սրբացած և նույնացած է մեր ժողովուրդի հոգիին և մեր ժողովուրդի պատմության հետ:

Վեհափաո Տեր, Դուք այդ հարյուր քսանինն իմաստուն հայրւսպետներուն արժանավոր հաջորդն եք, և այս տասնութ տարիներու ընթացքին Ձեր միտքի և Ձեր հոգիի շնորհները դրոշմած եք այս հաստատության վրա: Տասնութ տարիներու ընթացքին վերածնունդ մը ունեցած է Մայր Աթոո ս. էջմիածինը: Վերածնունդ' հոգևոր կյանքին մեջ, վերածնունդ' մշակութային, կրթական կյանքին մեջ, վերածնունդ' շինարարական մարզին մեջ, որուն վրա Ձեր գեղարվեստական հասկացողությունը և Ձեր միտքին դրոշմը կերևի ամեն կողմ:

Վեհափաո Տեր, այսօր, այս փոքրաթիվ հայությունը, որ այստեղ կգըտ- նըվԻ, միայն ասոնք չեն, որ Ձեզի պիտի շնորհավորեն, Ձեզի պիտի մաղթեն աոողջ և երկար կյանք և աոավել ևս արդյունավոր գործունեություն: Վստահ եղեք, որ այսօր ա'յս վայրկյանին աշխարհի մեջ ցրված ամբողջ հայությունը, ամբողջ կըսեմ, իրենց զգացմունքներով, իրենց միտքով, իրենց հոգիով փոխադրված են Մայր Աթոո ս. էջմիածին, կմտածեն և կաղոթեն Հայաստան- յայց եկեղեցվո պայծառության և Մայր Աթոո ս. էջմիածնի հավերժության համար և Ձեր Վեհափառության երկար աոողջ, առավել ևս արդյունավոր կյանքին համար:

Շնորհավոր ըլլա Ձեր գահակալության տասնութերորդ տարեդարձը, և մենք և ամբողջ հայ ժողովուրդը երջանկությունը և բարեբախտությունը ունենանք շատ մը այսպիսի գահակալության տարեդարձներ տոնելու»:

Այնուհետև Հայոց Հայրապետին շնորհավորում է Հայկական ՍՍՀ Մինիստրների սովետին առընթեր հայ եկեղեցու գործերի խորհրդի նախագահ Ս. Գասպարյանը:

ՀԱՅԿԱԿԱՆ ՍՍՀ ՄԻՆԻՍՏՐՆԵՐԻ ՍՈՎԵՏԻՆ ԱՌԸՆԹԵՐ ՀԱ Յ ԵԿԵՂԵՑՈԻ ԳՈՐԾԵՐԻ ԽՈՐՀՐԴԻ ՆԱԽԱԳԱՀ

Ս. ԳԱՍՊԱՐՅԱՆԻ ՇՆՈՐՀԱՎՈՐԱԿԱՆ ԽՈՍՔԸ ՎԵՀԱՓԱՌ ՀԱ ՅՐԱ ՊԵՏԻՆ ՎԵՀԱՐԱՆԻ ԳԱՀԱՍՐԱՀՈԻՄ՝

ՆՐԱ ԳԱՀԱԿԱԼՈՒԹՅԱՆ 18-ՐԴ ՏԱՐԵԴԱՐՁԻ ԱՌԹԻՎ (1973 թ. սեպտեմբերի 30)

«Ձերդ Սրբություն,Թույլ տվեք Հայաստանի կառավարության անունից, կառավարության

առընթեր հայ եկեղեցու գործերի խորհրդի և անձամբ իմ անունից այսօր սրտանց շնորհավորել Ձեզ' Ձեր գահակալության 18-րդ տարեդարձի առթիվ,

1973 է Я Մ Ի Ա Ծ Ի Ն 15

կամենալ Ձեզ բաջաոողջաթյուն, եռանդ, կորո,| և հետագս, գործաՕեոասսն ընթացքում Ձեզ նորանոր հաջողաթյուններ:

Չափազանց ուրախ ենԲ տեսնելով, որ տասնութ տարիների եռանդուն գործունեությունից հետո к н р այսօր ավելի կորովի, ավելի եոանդով, քաջառողջության մեջ բազմած եք ս. էջմիածնի գանին Ա շարանակում եք հաջողությամբ Ձեր բարձր առաքելությունը իբրԱ Ամենայն Հայոց կաթողիկոս-

Ես այսօր չէի կամենա մեկ աո մեկ թվարկել այն բոլոր ազգային-եկեղե- ցսւկսւն, ազգային-հայրենասիրական գործերը, որ Դուք իրականացրել եք այս տասնութ տարիների ընթացքամ, որովհետև դրանք շատ են և մա նա վւսնդ հայտնի բոլորին:

Կուզենայի նշել, որ այդ մեծ գործերը, ազգաշեն գործերը, որի հեղինակն էիք Դուք անձնապես Ա շարունակում եք լինել, հնարավոր դարձակ նաև թույլ տվեք ասելու, այն պատճառով, որ այս անցած բոլոր տարիների ընթացքում, մենք մեր հարաբերությունները, որպես հայ եկեղեցու գործերի խորհուրդ, և Դուք, որպես Ամենայն Հայոց կաթողիկոս, իրականսաոեո ա 0 օրենքների սահմաններում, որոնք անսասանորեն պահպանվեցին այս բոլոր տարիների ընթացքում, Ա թուԱ տվեք հավատացնի, որ առաջիկա տարիներՏ ընթացքում նույն ձևով դրանք կպահպանվեն:

Այս հանդիսավոր առիթով ուրախությամբ եմ նշում, որ այս 18 տարիների ընթացքում նաև Ձեր մեծ ջանքերով ստեղծվեց արդեն մի շատ հաստատուն կամուրջ Սովետական Հայաստանի Ա արտաշխարհի միջև Ա այքէմ ь щ _ պերը, ես աչքի առաջ ունեմ մեր հայահոծ գաղութները, ամրապնդվում են ընդլայնվում են և առաջիկայում խոստանում են ավելի նոր Ա մեծ հեոա- նկարներ:

Ես ուրախությամբ եմ նշում նաև, որ վերջին տարիների ընթացքում, հատկապես մեր կառավարության աննկուն ջանքերով արձանագրվեցին նոր մեծ հաջողություններ այն գործի մեջ, որը համաշխարհային նշանակություն ունի որը կենսական նշանակություն ուսի նաև մեր ժողովրդի համար: Դա խաղաղության նոր հաջողություններն են, որոնք արձանագրվեցին այնպիսի խոշոր երկրների հետ, ինչպես Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներն են, ինչպես Ֆրանսիան Է, ինչպես Արևմտյան Գերմանիան Է, ինչպես ճապոնիան Է: Այս բոլորի մասին մենք այժմ ոչ միայն ազգային կատեգորիաներով ենք մտածում, այլև համաշխարհային չափանիշներով, միութենական չափանիշներով, որովհետև գիտենք, որ հայ ժողովրդի ճակատագիրը անխզելիորեն կապված 1: Սովետական Միության բոլոր ժողովուրդների ճակատագրի հետ:

Թույլ տվեք նաև այսօր նշելու, որ այդ մեծ և շնորհակալ գործին Դուք այս անցյալ տարիների ընթացքում մշտապես բերեցիք Ձեր հեղինակավոր մասնակցությունը և Ձեր հեղինակավոր խոսքը տարածեցիք աշխարհի բոլոր ամբիոններից, աշխարհի բոլոր երկրներում, ոտ որ գտնվում Էիք, և հայ ժո- ղովրդի խաղաղության տենչանքը, նրա խաղաղասիրական ձգտումները հւս- ղորդեցիք աշխարհի շատ ժողովուրդների:

Թույլ տվեք այս հանդիսավոր առիթով կրկին շնորհավորել Ձեզ, Զերդ Սրբություն, կամենալ Ձեզ քաջառողջություն, կամենալ Ձեզ, որպեսզի Ձեր բոլոր ծրագրերը, որոնք Դուք ունեք, քաջառողջ վիճակում, լավ տրամադրության մեջ և շրջապատված Ձեր օգնականներով կարողանաք առաջիկա տասնամյակների ընթացքում հաջողությամբ իրականացնել:

Կրկին շնորհավորում եմ Ձեզ, վեհափառ, լավագույն ցանկություններով»: Վերջում շնորհակալության և օրհնության խոսք Է ասում Ամենայն Հայոց

Վեհափառ Հայրապետը.

ՎԵՀԱՓԱՈ՝ ՀԱՅՐԱՊԵՏԻ ՇՆՈՐՀԱԿԱԼԱԿԱՆ ԽՈՍՔԸ ՎԵՀԱՐԱՆԻ ԳԱՀԱՍՐԱՀՈՒՄ' ԻՐ ԳԱՀԱԿԱԼՈՒԹՅԱՆ

18-ՐԴ ՏԱՐԵԴԱՐՁԻ ԱՌԹԻՎ (1973 թ- սեպտեմբերի 30)

Սրտագին շնորհակալություն պսւրտիմ հայտնել Մեր սիրեցյալ եղբոր' ոեոաշնորհ Սերովբե արքեպիսկոպոսին, որ այս հանղիսությանց մասնակցե- ,ու համար հատուկ ժամանել Է Մայր Աթոռ գալով Ֆրանսիայից, որը խոսեց մեր եկեղեցու հոգևոր ղասի և հավատացյալների անունից: Ես անկեղծորենգնահատում եմ սրբազանի խոսքը վստահ լինելով, թե նրա խոսքը իրոք իր պայծառ անձնավորության անկեղծ արտահայտությունն Է, ինչպես նաև արտահայտությունը Մեր բոլոր հոգևոր եղբայրների:

Կաղոթենք, որ Աստված Մեր բոլոր հոգևոր և աշխարհական գործակիցներին, լինեն նրանք Հայաստանում թե արտասահմանում, շնորհի ուժ և անսպառ եռանդ, նորանոր ներշնչումներ, որպեսզի բոլորը շարունակեն իրենց պարտքը կատարելու' ի պայծառություն և ի ծաղկումն Հայաստանյայց առաքելական սուրբ եկեղեցու և Մայր Աթոռ ս. Էջմիածնի:

Շնորհակալություն նաև մեծահարգ տիար Սարգիս Գասպարյանի մաղթանքների համար, մաղթանքներ, որոնք Մենք ջերմապես գնահատում ենք, որովհետև նրանք գսղիս են իյՏրև հարազատ արտահայտությունները մեր հայրենաշեն կառավարության, որի արժանավոր ներկայացուցիչն է տիար Սարգիս Գասպարյան' իբրև նախագահը մեր եկեղեցու հետ կապը պահպանող պետական խորհուրդի: Իմ ձեռքը խղճիս վրա դրած, պետք է շնորհակալություն հայտնեմ ոչ միայն նրա խոսքի համար, այլ նաև նրա կատարած գործի’ հօգուտ մեր եկեղեցական գործերի հաջող լուծման և ի խնդիր Մայր Ա- թոռի բոլոր հոգևոր, վարչական, կրթական ու շինարարական ծրագրերի հսւ- ջողությանց:

Պարզ է, ինչպես կրկնել եմ նաև այլ առիթներով, որ, եթե Մայր Աթոո ս. էջմիածին, չկարողանար օգտվել մեր հայրենի կառավարության բարյացակամ վերաբերմունքից և բարոյական օգնությունից, հազիվ թե մեզ հաջողվեր մեր իրագործումների մի մասը կատարել:

Խորապես մխիթարված ենք, որ մեր ժամանակներում, Իմ գահակալության շրջանին մեր պետական ղեկավարները առաջնորդվում են, ինչ վերաբերում են մեր եկեղեցուն և ս. էջմիածնին, այն ոգով, որը եղել է ավանդական ոգին դարերի ընթացքում, հայ եկեղեցու և հայ պետական իշխանու- թյանց փոխհարաբերությանց տեսակետից:

Անշուշտ Հայաստանյայց եկեղեցին և Մայր Աթոռ ս. էջմիածին անբաժանելի են մեր ժողովուրդից և այդ գիտակցությամբ է որ մեր առաքելությունը ուզում ենք շարունակել մեր ժողովուրդի կյանքի մեջ: Ա յդ նշանակում է' մեր առաքելությունը շարունակել նաև հօգուտ մեր վերածնված հայկական պետության:

Կրկին Մեր շնորհակալությունը մեծահարգ տիար Գասպարյանին և Մեր խնդրանքը, որ հարմար առիթով թարգմանը լինի մեր այս զգացմունքների մեր հայրենի կառավարության բարձր ներկայացուցիչների մոտ:

Երեկ և այսօր պատմական պահեր ապրեցինք մենք այստեղ' Մայր Աթոռում: Նախ, ինչպես դուք տեսաք տաճարում, Մենք ձեռնադրեցինք երիտասարդ չորս եպիսկոպոսներ, որոնք կոչված են շարունակելու իրենց հոգևոր առաքելությունը մեր եկեղեցու ծոցում առավել մեծ պատասխանատվությամբ: Վստահ ենք, թե նրանք մեր ժողովուրդի պատմության այս բավական ճա-

Տ . Գ ՑՈ ԻՏ, Տ . ԱՐՍԵՆ, Տ . ՆԱՐԵԿ ԵՎ Տ . ԳԵվՈՐԳ ՆՈՐԱՊՍԱԿ ԵՊԻՍԿՈՊՈՍՆԵՐԸԱՎԱԳ ՍԵՂԱՆԻ ՄՈՏ

1973 Է Ջ Մ Ի Ս , Ծ Ի Ն 17

կսւտագրւսկան պահին, ինչպես Ես ընդգծեցի այդ տաճարում Իմ խոսքի մեջ, նրանք պետք է իմանան ուղիղ հասկանալ իրենց առաքելությունը: Նրանք այլևս իրենց անձերին չեն պատկանում, այլ մեր ամբողջ եկեղեցու և ամբողջ ժողովուրդի ծառաներն են հանդիսանալու: Նրանց աշխատանքը պետք է մի ներդրում լինի մեր ընղհանուր գործի հառաջդիմության ճանապարհի վրա մեր եկեղեցական, հոգևոր և ազգային-հայրենասիրական կյանքի հառաջըն- թացի ճանապարհի վրա: Այլապես համարյա նշանակությունից զուրկ կմնա հայ հոգևորականի կյանքը և գործունեությունը: Որպեսզի զգալի դարձնեմ Իմ այս մտածումը Իմ խոսքի մեջ ոգեկոչեցի եղեռնը, հիշեցի Սարդարապատը: Եվ պետք է ավելացնեմ, որ Սարդարապատի ճակատամարտը շարունակվում է տակավին: Մեր ժողովուրդի առաջ բազում հարցեր են դրված, տակավին չլուծված, հատկապես եթե ի նկատի ունենանք մեր ժողովուրդի կեսի ճակատագիրը, ժողովուրդ, որ գտնվում է արտասահմանում:

Մենք չենք ուզում կոտորատվել: Ձենք ուզում, որ մեր ժռղովուրդը տկարանա կամ նվազի: Ահա այս նվիրական գործի ճանապարհին' հայ հոգևորականը այսօրվա կյանքի պայմանների մեջ, մանավանդ արտասահմանում, վճռական դեր ունի կատարելիք: Երանի թե մեր բոլոր հայ հոգևորականները այդ գիտակցությունը կարողանան ամբողջովին ըմբռնել, որպեսզի արժանանան մեր ժողովուրդի գնահատանքին և Աստուծո օրհնության:

Ես վստահ եմ, որ Մայր Աթոռիս այս չորս երիտասարդ միաբանները ա՛յդ ոգով պիտի ծավալեն իրենց աշխատանքն ու գործունեությունը:

Պատմական եղավ մեզ համար երեկվա օրը նաև, սիրելի ժողովուրդ, որովհետև Մայր տաճարը օժտվեց նոր և ոսկեփայլ զանգակներով, մեծարժեք զանգակներ, որոնք պարգևը կհանդիսանան վասպուրականցի Կարպիս Ջրբաշյանի և նրա քրոջ' Ալիս Մոմջյանի, որոնք թեև ապրում են Փարիզում, բայց հոգով մեզ հետ են, այստեղ, հայրենի հողի վրա: Այս զանգակները պետք է հնչեն հետ այսու, ի հիշատակ նրանց վանեցի ծնողների' Մկրտիչի և Վե- հանուշի, որոնք իրենց աչքերը փակեցին պանդխտության մեջ, հեռու Աղթա- մարից, սակայն երազանքներով լեցուն: Ահա ա՛յդ երազանքների ճանապարհի վրա նրանց զավակները այսօր' Կարպիս և Ալիս, արտահայտում են իրենց զգացմունքները դեպի Մայր Աթոռ ս. էջմիածին և դեպի մայր հայրենիք' նվիրելով այս զանգերը, որոնք պետք է ուրախացնեն ոչ միայն մեզ և այն բոլոր ուխտավորներին, որոնք պետք է սերունդե սերունդ աղոթքի գան Մայր Աթոռ ս. էջմիածին, այլ այդ զանգերի ձայնը ինչ-որ մի չափով պետք է մխիթարի և թեթևացնի սուգը կիսավեր Աղթամարի: Մենք ընդունում ենք այս պարգևը Ջրբաշյան ընտանիքից, խոր հուզումով, և աղոթում ենք նրանց բարեպաշտ ծնողաց հոգիների խաղաղության համար, նրանց զավակների արևշատության համար, նրանց բոլոր հայրենանվեր իղձերի լիակատար հաջողության համար: - г

Թող Աստված օրհնի Հայաստանյայց առաքելական սուրբ եկեղեցին, թող Աստված օրհնի համայն ժողովուրդը մեր ի Հայաստան, և ի սփյուռս աշխարհի, թող Աստված օրհնի մեր վերածնված մայր հսւյրեճիքը ամենայն հայոց, ամեն: *

ՊԱՇՏՈՆԱԿԱՆ ԸՆԴՈԻՆԵԼՈԻԹՅՈԻՆ-ՃԱՇԿԵՐՈԻ6Թ

Սեպտեմբերի ՑՕ-ին, կիրակի օրը, ժամը 15-ին, Վեհարանում տեղի է ունենում պաշտոնական ընդունելություն-ճաշկերույթ' Վեհափառ Հայրապետի գահակալության 18-րդ տարեդարձի ուրախ առիթով:

18 Է Ջ Մ Ի Ա Ծ Ի Ն 1873

Ընդունելությանը ներկա են լինում տ. Սերովբե, տ. Կոմի ասա, տ . Պւսր- գեվ, տ. Վահան, տ. Գյուտ, տ. Արսեն, տ. Նարեկ, տ. Գևորգ սրբազանները Ա Մայր Աթոռի միաբանները:

Հրավիրյալների թվում էին' գահակալության հանդիսությունների ւսոի- թով ուխսսսվորւսբար Մայր Աթոո ժամանած տեր և տիկին Սւսրգիս-Աաողիկ Քյուրքճյանները, Հակոբ էսեֆյանը՜ Լոնդոնից, Կարպիս Ջրբւսշյանը' իր տիկնոջ և քրոջ' տկն. Ալիս Մոմջյանի հետ' Փարիզից, տեր և տիկին զորավար Արամ Գարամանուկյանները' Բեյրութից, Բուլղարիայի հայոց թեմակսւն խորհրդի ատենապետ տեր և տիկին Օննիկ Ասլանյւսնները և. սիրված բանաստեղծ Գաոնիկ Ադդարյանը' Բեյրութից:

Պատվո սեղանի շուրջ, Վեհափաո Հայրապետի կողքին, տեղ է գրավել նաև Հայկական ՍՍՀ Մինիստրների սովետին աոընթեր հայ եկեղեցու գործերի խորհրդի նախագահ Ս. Գասպարյանը:

Ընդունելությանը ներկա են լինում նաև ւսյլ հրավիրյալներ, այդ թվում Արարատյան, Շիրակի, վրահայոց թեմերի թեմական և եկեղեցական խոր- հուրդների ներկայացուցիչները, «էջմիա ծին» ամսագրի խմբագիր Ա. Հ ա֊ տիտյանը, Հայաստանյայց եկեղեցու Միջեկեղեցական հարաբերությունների բաժնի ընդհանուր քարտուղար Պ. Շահբազյանը:

Սեղանն օրհնում է Վեհափաո Հայրապետը:Խանդավառ ու հայրենասիրական մթնոլորտում Վեհափաո Հայրապետի

գահակալության տարեդարձը ջերմորեն շնորհավորում են տ. Սերովբե և տ. Կոմիտաս արքեպիսկոպոսները, Սւսրգիս Քյուրքճյանը, զորավար Արամ Գա- րսւմանուկյանը, վրահայոց թեմի թեմական խորհրդի ատենապետ, գրող Սու- րեն Աշճյւսնը և տ. Նորայր ավագ քհն. Սարգպանը' հանուն Շիրակի թեմի:

Այնուհետև թեմերի անունից նվերներ են մատուցվում Վեհափաո Հայ- րապետին:

Վեհափաո Հայրապետը բաժակ է բարձրացնում, ի դեմս պրն. Սարգիս Գւսսպարյանի, հայրենի բարեխնամ կառավարության հայրենաշեն գործերի հաջողության համար' շեշտելով Իր երախտագիտությունը դեպի հայրենի կառավարությունը, Մայր Աթոռի գործերի հաջողության մեջ կարևորությամբ նշելով նրա բարոյական ու օրինական օժանդակությունը:

Այնուհետև Հայոց Հայրապետը երկրորդ բաժակը առաջարկում է բարձրացնել հայ հոգևոր դասի և, մասնավորաբար, նորապսակ չորս եպիսկոպոսների կենացը: Նորին Սրբությունն այս առթիվ շնորհավորում է նորապսակներին' տալով նրանց եպիսկոպոսական պանակե, որպես եպիսկոպոսական իշխանության արտաքին նշան, և ցանկանում նրանց տեսնել հայ եկեղեցուն և հայ ժողովրդին լավագույն ծառայողների շարքում:

Ապա Ամենայն Հայոց Հայրապետին ուղղված շնորհակալական և երախտագիտության որդիական ջերմ խոսք են ասում նորապսակ սրբազանները' վերանորոգելով իրենց ուխտը աննահանջ սիրով և անմնացորդ նվիրումով ծառայելու Մայր Աթոռ ս. էջմիածնին և հայ ժողովրդին' Հայոց Հայրապետի օրհնության և ղեկավարության ներքո:

Այնուհետև Հայոց Հայրապետը բարեմաղթություններով բաժակ է բարձրացնում ուխտավորաբար Մայր Աթոռում գտնվող Մայր Աթոռի հյուրերի և թեմական խ որհրդների անդամների կենացը' մաղթելով նրանց հաջողություն իրենց բարեգործական և թեմական գործունեության ճանապարհի վրա:

Սույն ընդունելությունն ավարտվում է Վեհափաո Հայրապետի գոհաբանական աղոթքով: « " 1 1 4 ւ“*

Հ Ա Ղ Ո Ր Դ Ա Գ Ր Ո Ւ Թ Յ Ո Ւ Ն

Սույն թվի հոկտեմբերի 5— 7 օրերին Մայր Աթոոում հանդիսավոր իրադրության մեջ նշվեց ս. Ներսես Շնորհալու մահվան 800-ամյա հոբելյանը:

Ն . Ս.^0. Տ . Տ . Վւսզգեն Ա -ը Իր 16 հունվար 1973 թվակիր հմր. 743 կոնդակով 1973 թվականը հայտարարել է ս. Ներսես Շնորհալուն նվիրված հոբելյանական տարի:

Հայրապետական հրահանգի համաձայն Ա Գերագույն հոգևոր խորհրդի որոշումով Մայր Աթոոում ստեղծվեց հոբելյանական հանձնախումբ, որի կազմում ընդգրկվեցին Գերագույն հոգևոր խորհրդի անդամ պրոֆ. Առաքել Աոաքելյանը, Մայր Աթոռի դիվանապետ տ. Արսեն եպիսկոպոս Թերբերյւսնը, հոգևոր ճեմարանի տեսուչ տ. Արիս ծ. վրդ. Շիրվսւնյսւնը, «էջմիա ծին» ամսագրի խմբագիր Արթուն Հսւտիտյանը և Մայր Աթոռի Միջեկեղեցական հարաբերությունների բաժնի ընդհանուր քարտուղար Պարգև Շւսհբազյանը:

«էջմիա ծին» ամսագրի խմբագրությունը որոշեց ս/թ. դեկտեմբեր ամսվա համարը նվիրել ս. Ներսես Շնորհալուն, ինչպես նաև Մայր Աթոռի Միջեկեղեցական հարաբերությունների բաժնի հետ գործակցաբար պատրաստել, անգլերեն լեզվով, հոբելյանական մի գիրք' քույր եկեղեցիներին և քրիստոնյա աշխարհին ծանոթացնելու համար անունը, գործը և բազմաժանր մատենագրական վաստակը հայ եկեղեցու մեծ վարդապետի:

Հոբելյանական հանձնախումբը պարտավորվեց սւրժանավայել կերպով կազմակերպել Մայր Աթոռում հոբելյանական հանդիսությունների անցկացումը:

Հանդիսություններին մասնակցելու համար Մայր Աթոռ էին ժամանել

Է Ջ Մ Ի Ա Ծ Ի Ն

Երուսաղեմի հայոց ւ4աստիստք ամհնւսպասփվ տ. Եղիշե ար д. Տերտերյւսնը, Արևմտյան Եվրոպայի հայրապետական պատվիրակ տ. Սերովբե արքեպ. Մանուկյանը' ուղեկցությամբ տ. Գյուտ ծ. վրդ. Նագաշյանի, ԱՄՆ-ի արևելյան թե լքի աոաջնորդ տ. Թորգոմ սւրքեպ. Մանուկյանը, ԱՄՆ-ի արևմտյան թեմի աոաջնորդ տ. Վաչե եպս. Հովսեփյանը' ընկերակցությամբ Կսւլիֆոււ- նիայի թեմական խորհրդի անդամ պրն. Նարգիս Սիմոնյանի, Դւսմասկոսի թեմի աոաջնորդ տ. Ոսկան ծ. վրդ. Գալբակյանը' ընկերակցությամբ Դւս- մասկոսի ազգային-քւսղաքական ժողովի ւիոխ-ատենադպիր Արմենւսկ Օհսւն- յանի, տ. Ներսես ծ. վրդ. Պոզապւսլյանը (Լոնդոն), տ. Ժփրսւյր վրդ. Թաշճ- յանը (Կանադա):

Հանդիսություններին մասնակցեցին նաև ներքին թեմերի աոաջնորդներ' Արարատյան թեմի աոաջնորդական փոխանորդ տ. Կոմիտաս արքեպ. Տեր- Ստեփանյանը, Շիրակի թեմի աոաջնորդ տ . Նարեկ եպիսկոպոս Շւսքարյանը, Ռուսաստանի և Նոր Նախիջևանի թեմի հայոց աոաջնորդ տ. Պարգև եպս. Գևորգյանը' ընկերակցությամբ Ռոստովի հոգևոր հովիվ տ. Հովսեփ աբեղա Հակոբյանի, վրահայոց թեմի աոաջնորդ տ. Գևորգ եպիսկոպոս Սերայդար- յանը, Ադրբեջանի հայոց աոաջնորդ տ. Վահան եպս. Տերյանը' ընկերակցությամբ Ռւսքվի հայոց հոգևոր հովիվ տ. Վարդան աբեղա Դիլանյանի, և шц հոգևորականներ:

Հոկտեմբերի 5-ին, ուրբաթ օրը, ժամը 18-ին, ս. Հոիվւսիմե տաճարում տեղի է ունենում հանդիսավոր Հսկումի արարողություն' նվիրված ս. Ներսես Շնորհալու հիշատակին: ժամերգության ավարտին Վեհափաո Հւսյրապետը Իր քարոզի մեջ ոգեկոչում է հիշատակը և վաստակը ս. Շնորհալի Հսւյրա- պետի:

Հոկտեմբերի 6-ին, շաբաթ օրը, Մայր տաճարում տեղի է ունենում երեկոյան հանդիսավոր ժամերգություն, որի ավարտին ս. Ներսես Շնորհալու հիշատակին նվիրված իր սրտի խոսքն է ասում տ. Թորգոմ արքեպ. Մանուկյանը:

Վերջում ս. Ներսես Շնորհալու մի շարք երգերի կատարումով հանդես է գալիս Հայաստանի երգչախմբային ընկերության երգչախումբը' գեղարվեստական ղեկավարությամբ Հայկական ՍՍՀ արվեստի վաստակավոր գործիչ էմմա Ծատուրյանի:

Հոկտեմբերի 7-ին, կիրակի օրը, ժամը 11-ին, Մայր տաճարում տեղի է ունենում հանդիսավոր պատարագ: Իր անդրանիկ եպիսկոպոսական պատարագն է մատուցում տ. Գյուտ եպս. Նագաշյանը: «Հայր Մեր»-ից աոաջ տ. Վաչե եպս. Հովսեփյանը ընթերցում է Ամենայն Հայոց Վեհափաո Հայրա- պետի' ս. Ներսես Շնորհալուն նվիրված կոնդակը:

Նույն օրը, երեկոյան ժամը 18-ին, Վեհարանի հանդիսությունների դահլիճում տեղի է ունենում ս. Ներսես Շնորհալու մահվան 800-ամյակին նվիրված հանդիսավոր երեկո' նախագահությամբ Ամենայն Հայոց Վեհափաո Հայրապետի և ներկայությամբ Երուսաղեմի հայոց պատրիարք տ. Եղիշե արքեպ. Տերտերյանի:

Հանդիսությանը ներկա է լինում Հայկական ՍՍՀ Մինիստրների սովետին աոընթեր հայ եկեղեցու գործերի խորհրդի նախագահ Սարգիս Գաս- պարյանը:

Ս. Ներսես Շնորհալու տոնակատարության հոբելյանական հանձնախմբի անունից բացման խոսք է ասում տ. Արսեն եպս. Բեր բեր յա նը:

Ս. Ներսես Շնորհալու կյանքին ու մատենագրական վաստակին նվիր-

պՀ ^ Г Г С Г Г Г Я Й Г - ԵղՒշե —<" ' " ° " ւ,* 1ան 1“ " “ 1 է ա“ " ՚մ “ » “ 1» <«Ч "9 ЧЬНщфшп Հայրա-

մի ^

Գեղարվեստական ծրագրին մասնակցում ե ^ Հ^ ՈրծՈւթ1Ուհնեք'ն: արվեստագետներ Գոհար Գասպարւանը 1ոահնե <?* “ ք йшВРшЯиЧИ Մեսրոպյանը (ասմունքող), Զարեհ Սահակյանցո՝ հո ,ս ^ Սիրվա™ էմմա Ծատուրյանը' իր հայտնի երո>ահւմոո>1 ? Իր^ րաւին նՎաԳախմբով,

Հանդիսությանց հաջորդող օրերին Մայր՛ Աթաւ ժւսմանած ՎարԱ,ե,Ոնեւ,: ճան հյուրերը ուխտագնացության են մեկնում դեպի Հա յա ստ ա նի Т վայրերում գտնվող պատմական հուշարձանները' ս. Գեղարդ Լ ո̂ ք^ջնի և. Տաթևի պատմական ս. վանքը: ոՈվԻրապ,

12-ը ււոկտեմբնրի 1973 р ., Դ Ի Վ Ա Ն Մ Ա Յ Ր Ա Թ Ո Ռ Ի

Ս . է ջմ ի ա ծ ի ն ՛

ՀԱՆԴԻՍՈԻԹՅՈԻՆՆԵՐ ՄԱՅՐ Աք^ՈՌՈԻՄ' Ս. ՆԵՐՍԵՍ ՇՆՈՐՀԱԼՈԻ ՄԱՀՎԱՆ 800-ԱՄՅԱԿԻ ԱՌԹԻՎ

Այս տարի, օգոստոսի 13-ին, լրացավ ս. Ներսես Շնորհալի Հայրապետի մահվան 800-ամյւսկը (1173— 1973):

Հայոց Հայրապետը այս աոթիվ գրած Իր 16 հունվար 1973 թվակիր հմր. 743 կոնդակով նշելով ս. Ներսես Շնորհալու տեղն ու դերը մեր եկեղեցու պատմության և հայ մշակույթի տարեգրության մեջ 1973 թվականը հայտարարեց հոբելյանական տարի' թելադրելով, որ ամենուրեք հոբելյանական հանդիսություններ կատարվեն Հայոց մեծ և սուրբ Հայրապետի հիշատակը հավերժացնելու համար:

Հայրապետական հրահանգի համաձայն և Գերագույն հոգևոր խորհրդի որոշումով Մայր Աթոոում ստեղծվեց հոբելյանական հանձնախումբ, որի կազմում ընդգրկվեցին Գերագույն հոգևոր խորհրդի անդամ պրոֆ. Առաքել Աոա- քելյանը, հոգևոր ճեմարանի սւեսուչ տ. Արիս ծ. վրղ. Շիրվանյանը, Մսւյր Աթոռի դիվանապետ տ. Արսեն ծ. վրդ. Ռերբերյւսնը, «էջմիա ծին» ամսագրի խմբագիր Արթուն Հատիտյանը և Հայաստանյայց եկեղեցու Միջեկեղեցական հարաբերությունների բաժնի ընդհանուր քարտուղար Պարգև Շահբազյւսնը:

Հոբելյսնական հանձնախումբը պարտավորվեց արժանավայել կերպով կազմակերպել Մայր Աթոռում հոբելյանական հանդիսությունների անցկացումը:

«էջմիածին» ամսագրի խմբագրությունը բացառիկ համար I. նվիրելա ս. Ներսես Շնորհալու կյանքին ու մատենագրական վաստակին, որի հրատարակությանը իրենց մասնակցությունն են բերում հայ եկեղեցու բարձրաստիճան հոգևորականներ, մտավորականներ սփյուռքից և մայր հայրենիքից բովանդակալից հոդվածներով ու ուսումնասիրություններով:

1973 Է Ջ Մ Ի Ա Ծ Ի Ն23

« է ջ ^ ա ծ ի Ը » ամսագրի խմբագրությունը Ա Հայաստանյայց եկեոեցու Միջեկեղեցական հարաբերությունների բաժինը հրատարակության են պատ րասսւել, անգլերեն լեզվով, հոբելյանական մի գիր„ ' քոլլո Աեեոեոհո ^ Ա քրիստոնյա աշխարհին ծանոթացնելոլ համար անունը, գործը 1 քազմ̂ ժանր մատենագրական վաստակը հայ եկեղեցու մեծ վարդապետի.

Հոկտեմբերի է - 1 օրերին Մայր Աթոոում հանդիսավոր պայմաններում նշվեց ս. Ներսես Շնորհալի Հայրապետի մահվան 800-ամյւսկը:

ԵՐՈԻՍԱԴ.ԵՄԻ ՀԱ ՏՈ Ց ՊԱՏՐԻԱՐՔ ԱՄԵՆԱՊԱՏԻՎ Տ . ԵՂԻՇԵ ԱՐՔԵՊ. ՏԵ ՐՏԵՐՅԱ Ն Ի ԵՎ ԹԵՄԱԿԱԼ ԱՌԱՋՆՈՐԴՆԵՐԻ

ԺԱՄԱՆՈԻՄԸ ՄԱՅՐ ԱԹՈՌ

• , ք Ոկ'ՈեմքԼե,,ի 2-ЬС’ ЬРЬ* 2 ШРИ« օրը, Վեհափաո Հայրապետի հրավերովս Ներսես Շնորհալա մահվան 800-ամյակին նվիրված հանդիսություններին մասնակցելու համար Մայր Աթոո ժամանեց Երուսաղեմի հայոց պատրիաո» ամենապատիվ տ. Եղիշե արքեպ. Տերտերյանը:

Հանուն Հայոց Հայրապետի սրբազան պատրիարք հորը օդանավակայանում դիմավորեցին տ. Կոմիտաս արքեպ. Տեր-Ստեփանյանը, տ. Հուսիկ եպս. Սանթուրյանը, տ. Գյուտ եպս. Նագաշյանը, տ. Աղան վրդ. ^ալիոզյանր և Սւսրգիս սրկ. Սարգսյանը:

Ամենապատիվ սրբազան հորը օդանավակայանում ողջունում ե բարի գալուստ է մաղթում նաԱ Հայկական ՍՍՀ Մինիստրների սովետին աոընթեր հայ եկեղեցու գործերի խորհրդի նախագահ Սարգիս Գասպարյանը:

Սրբազան պատրիարք հայրը, Մայր տաճարում իր ուխտն ու աղոթքը կատարելուց հետո, առաջնորդվում է Վեհարան, ուր տեղի է ունենում սրտագին ողջագուրում Ամենայն Հայոց կաթողիկոսի և իր միջև:

Վեոափաո Հայրապետը ջերմորեն ողջունում Ա բարի գալուստ է մաղթում սրբազան պատրիարք հորը, որը շնորհակալություն է հայտնում Վեհափաո Հայրապետին' կրկին Մայր Աթոո այցելելու հրավերի համար:

Հանդիսություններին մասնակցելու համար, Վեհափաո Հայրապետի հրավերով, Մայր Աթոո ժամանեցին նաև ԱՄՆ-ի արևելյան և արևմտյան թեմերի և Դսւմասկոսի թեմի թեմակալ առաջնորդները:

Հոկտեմբերի 1-ին, երկուշաբյ»ի օրը, Մայր Աթոո ժամանեց ԱՄՆ-ի արե- վելյսւն թեմի առաջնորդ տ. Թորգոմ արքեպ. Մանուկյանը:

Հոկտեմբերի 8-ին, չորեքշաբթի օրը, Մւսյր Աթոո ժամանեց ԱՄՆ-ի արև- մըտյսւն թեմի առաջնորդ տ. Վաչե եպս. Հովսեփյանը' ընկերակցությամբ Կսւ- լիֆոոնիւսյի թեմական խորհրդի սւնդամ Սարգիս Սիմոնյւսնի:

Հոկտեմբերի 4-ին, հինգշաբթի օրը, Մւսյր Աթոո ժամանեց Դամասկոսի թեմի առաջնորդ տ. Ոսկան ծ. վրդ. Գալբակյանը' ընկերակցությամբ Դամասկոսի ւսզգային-քաղաքական ժողովի փոխ-ատենադպիր Արմենւսկ Օհւսն- յսւնի:

ՀՍԿՈԻՄԻ ՀԱՆԴԻՍԱՎՈՐ ԺԱՄԵՐԳՈԻԹՅՈԻՆ Ս. ՀՌԻՓՍԻՄԵ ՏԱՃԱՐ11ԻՄ

Հոկտեմբերի 5-ին, ուրբաթ օրը, ժամը 18-ին, ս. Հոիփսիմե տաճարում տեղի I. ունենում հանդիսավոր Հսկումի արարողության' նվիրված ս. Ներսես Շնորհսւլա անթառամ հիշատակին:

Որոշյալ ժամին Վեհափաո Հայրապետը և Երէսսսսլեմի հայոց պատրիարք սրբազանը, թեմակալ առաջնորդներն ու հոգևորւսկանաց դասը սւ- ոաշնորդվում են ս. Հոիփսիմե վանք, ուր նրանց դիմավորում են Մայր Աթոոի և ս Հոիփսիմե վանքի միաբանները' գլխավորությամբ Մայր տաճարի լուսարարապետ տ . Հուսիկ եպս- Սանթուր յանի:

Եկեղեցական թափորը, զանգերի ղողանջների ներքո, առաջանում Է

դեպի տաճար:Ս. Հոիփսիմե տաճարում, Վեհափաո Հայրապետի նախագահությամբ,

հանդիսավորապես կատարվում են Խաղաղական Ա Հանգստյան ժամերգու

թյունները:Ժամերգության ավարտին Ամենայն Հայոց Վեհափաո Հայրապետն Իր

խոսքն Է ասում' օրվա խորհրդին և ս. Ներսես Շնորհալու հիշատակին նվիր

ված.

ՎԵՀԱՓԱՌ ՀԱ ՅՐԱ ՊԵՏԻ ԽՈՍՔԸ Ս. ՀՌԻՓՍԻՄԵ ՏԱՕԱՐՈԻՄ

(1973 թ. հոկտեմբերի 5)

«Յանուն Հօր եւ Որդւոյ եւ Հոգւոյն սրբոյ. ամէն»:Ինչքան տեղին է հիշել այս աղոթքի պահուն սաղմոսերգուի խոսքը, թե

որքան բարի է Ա վայելուչ, որ եղբայրները միասին լինեն, միատեղ լինեն: Իմ աոաջին զգացմունքը այս եղավ այս ս. տաճարի կամարների ներքո: Եվ կարծում եմ, որ այդ ապրումը, այդ հուզումը ունեք ձեզանից ամեն մեկը: Այսպիսի առիթներով մանավանդ այսօր, այստեղ, կարծեք մեզանից ամեն մեկը մոոանում է ինքն իրեն և բարձրանում առօրյայից վեր և այդ բարձունքի վրա բոլոր հոգիները հանդիպում են իրար և դաոնում մի եղբայրություն, խաղաղ, պայծառ և զգացումներով լեցուն: Մանավանդ այս ս. տաճարի կամարների տակ, ս. Հոիփսիմեում, որ այնքան սուրբ հիշատակներ է արթնացնում մեր գիտակցության մեջ, մեր հայ քրիստոնյայի գիտակցության մեջ: Տիշտ է, քրիստոնեությունը Հայաստանում սկսվել է քարոզվել տակավին առաքելական դարում, ինչպես գիտեք, ս. Թսւդեոսի և ս. Բսւրթողիմեոսի անձնական քարոզությամբ: Դրա համար էլ մեր եկեղեցին կոչվում է առաքելական եկեղեցի: Սակայն մեր եկեղեցին իբրև այդպիսին, իբրև կազմակերպություն և իբրև համազգային կրոնք, հիմնվեց մանավանդ ս. Հոիփսիմե և ս. Գայանե կույսերի և նրանց ընկերուհիների հավատքի վկայության և նահատակության վրա: Գուցե սխալ չի լինի ասել, թե.ս. էջմիածինը ինքն էլ հիմնված է այս կույսերի ա՛յդ վկայության և նահատակության վրա: Այս սուրբ տաճարը մեզ համար թանկ է կրկնակի գեղեցկությամբ: Նա ներկայանում է մեզ թե' իբրև հոգևոր և թե' իբրև ճարտարապետական գեղեցկություն և արժեք: Հենցինքը՝ այս ճարտարապետությունն էլ, որով հպարտանում է մեր ժողովուրդը, համայն քաղաքակիրթ աշխարհի առաջ արգասիքներից մեկն է այդ նույն հավատքի, քրիստոնեական հավատքի վկայության: Քրիստոնեությունը, ճիշտ չի լինի մտածել, թե պարզապես կրոնական մի նոր հավատք բերեց հայ ժո- ղովուրդին, հինը' հեթանոսականը փոխարինելով: Երբ ասում ենք քրիստոնեական հավատք, հասկանում ենք կյանքի և աշխարհի նոր ըմբռնում, նոր աշխարհաճանաչություն և աշխարհայացք, նոր բարոյական, նոր ընկերային կարգեր, նոր հարաբերություններ ոչ միայն Աստուծո և մարդկանց միջև, այլ նաև նոր, ավելի արդար հարաբերություններ մարդկանց միջև: Նաև նոր ոգի

■ ֊Т

-Л-

ՎԵՀ

ԱՓ

ԱՌ

ՀԱ

ՑՐԱ

ՊԵ

ՏԸ

ԵՎ

ԵՐՈ

ԻՍԱ

Դ.Ե

ՄԻ

Տ.

ԵՎԻՕ

Ծ Ս

ՐԲԱ

ԶԱՆ

ՊԱ

ՏՐԻ

ԱՐ

ՔԸ'

Օ

ՐՏԱ

ՊԱ

ՏՎԱ

Ծ

ԱՐ

ՔԵ

ՊԻՍ

ԿՈ

ՊՈ

ՍՆ

ԵՐ

ՈՎ

, ԵՊ

ԻՍԿ

ՈՊ

ՈՍ

ՆԵ

ՐՈՎ

Ո1

> Ս

ԱՑՐ

Ա

ԹՈ

ՌԻ

ՄԻԱ

ԲԱՆ

ՎԱ

ՐԴ

ԱՊ

ԵՏՆ

ԵՐ

ՈՎ

1978___ Է Ջ Մ Ի Ա Ծ Ի Ն 25

գիո ա էա կա նությա ն ս արվեստների մեջ: Այս բոլորը մի ամբողշութ11ւլնեն կազմում, որ հայ ժողովուրդն բերեց Քրիստոնեոլթւունը: Ահա ե ’նոր հավատքը ւսմենանշանակալից շրջադարձը հանդիսացավ հայոց պատմության հորիզոնի վրա:

Եվ ահա ա'յս հավատքի հիմնաքարերի վրա կանգնած այս պահոա, մենք այստեղ բացումն ենք անում ս. Ներսես Շնորհալի Հայրապետին նվիրված հսւնդիսությանց: Եվ ես հոգեպես մխիթարված եմ, որ մեզ հետ են մեր եո բայրները' եկած արտասահմանից, գլխավորությամբ Երուսաղեմի պատրիս,™ Եղիշե սրբազան արքեպիսկոպոսի ու ներկայությամբ մեծ թվով մտավորականների, որոնք եկել են Երևանից: Ս. Ներսես Շնորհալին եղել է ոտ միւան մեր եկեղեցու մեծ հայրապետներից մեկը, այլ նաև բանաստեղծ, գրագետ ու մեծ բարոյախոս, հասարակական կյանքի բարենորոգիչ, պետական գործիչ: Երջանիկ ենք, որ հաոաջիկա օրերին պետք է միասին ոգեկոչենք հիշատակը այս մեծ Հայրապետի:

Ես աղոթում եմ առ Աստված, որպեսզի Տերը միշտ անսասան պահի Հա- յաստանյայց առաքելական մեր սուրբ եկեղեցին, մեր ազգային հայկական ե- կեղեցին և համայն մեր հավատացյալ ժողովուրդը, որ ի Հայաստան և որ ի սփյուռս աշխարհի: Մենք հավատում ենք այդ աստվածային օգնության, այդ երկնային օգնականության, որովհետև, ինչպես դարեր շարունակ երգել ենք, համոզված ենք, «զի Աստուած ընդ մեզ է»: Ամեն:

ԵՐԵԿՈՅԱՆ ՀԱՆԴԻՍԱՎՈՐ ԺԱՄԵՐԳՈՒԹՅՈՒՆ ԵՎ ՀՈԳԵՎՈՐ ՀԱՄԵՐԳ ՄԱՅՐ ՏԱՃԱՐՈՒՄ

Հոկտեմբերի 6-ին, շաբաթ օրը, երեկոյան ժամը 18-ին, Մայր տաճարում տեղի է ունենում երեկոյան հանդիսավոր ժամերգություն և հոգևոր համերգ' նվիրված ս. Ներսես Շնորհալու հիշատակին' նախագահությամբ Ամենայն Հայոց կաթողիկոս Նորին Սուրբ Օծություն Տ . Տ . Վազգեն Ա-ի և մասնակցությամբ Երուսաղեմի հայոց պատրիարք տ. Եղիշե արքեպ. Տերտերյւսնի, տ. Սերովբե, տ. Թորգոմ արքեպիսկոպոսների, տ. Վաչե, տ. Գյուտ, տ. Արսեն սրբազանների, Մայր Աթոռի միաբանության և քահանայից դասի:

Ժամերգության ավարտին ԱՄՆ-ի արևելյան թեմի առաջնորդ տ. Թորգոմ արքեպ. Մանուկյանը ս. Ներսես Շնորհալու հիշատակին նվիրված իր սրտի հետևյալ խոսքն է ասում.

Տ . ԹՈՐԳՈՄ ԱՐՔԵՊ. ՄԱՆՈՒԿՅԱՆԻ ԽՈՍՔԸ

««Որք զծորանս հոգւոյն ա րբին...»:Այսպես կորակվին բոլոր այն Հայրսւպետնևրը, վանականները, վարդա

պետները, հոգևոր գրականության մշակները, ս. Սսւհւսկեն և ս. Մեսրոպեն սկսյալ, որոնք դարուց ի դարււ ստեղծագործեցին և հայ ժողովուրդին կսսս- կեցին իր հոգևոր երգերը, սսսղերը, գանձերը և շարականները: Անոնք Հո գիին, սուրբ ՀոգիիՔ ծորամներեն ըմպեցին, ներշնչեցին: Եվ այդ նայն սուրբ Հոգիին սերեն խանդավառ, ներշնչված, հորինեցին հոգևոր 1||ո(ագիծը հւսյ ժողովուրդին գրականության, բարոյական հասկացողության, աաովածսւբա նությսւն, բանաստեղծական շնորհին ու թռիչքին, երաժշտական կառույցին և ճարտարապետության և գեղաքանդակ հորինումներան:

Այդ Հոգիին ծորումներեն ըմպող և առանձնաշնորհ յալ հոգիներեն մեկն


է Ներսես Շնորհալի Ամենայն Հայոց Հայրապետը, որ ապրած, գործած և ստեղծագործած է 1101 թվականեն մինչև'1173 թվականը Կիլիկիո մեջ: Ներսես Շնորհալի Հայրապետը բացսւոիկ դեմքերեն մեկն է, որովհետև երր որ կկարդանք իրեն ստեղծագործությունները, կտեսնենք իր վաստակին բազմերես իրականությունը՝ արձակ և ոտանավոր գրություններուն ընդմեջեն:

Սուրբ Ներսես Շնորհալի (Նկար' Հովնաթանյան դպրոցի) •

Այս պահուն չենք անդրադաոնար իր գործերուն, որոնք կապ ունին մանկավարժական հարցերու հետ, ընկերային հարցերու հետ, մեր ժողովուրդին աստվածաբանական հասկացողության, մեր և ուրիշ եկեղեցիներու հարաբե- րությանց հարցերուն և քաղաքական կյանքին հետ: Կուզենք միայն անդրա- դաոնալ այն բարիքին, որ Հայաստանյայց եկեղեցին և հայ ժողովուրդը ունեցած է' օգտվելով ասանձնաշնորհյալ այս հոգիին բխումներեն, իբրև հայ եկեղեցվո շարականագիր, տաղերգու և հայ եկեղեցվո պաշտամունքները կարգավորող: Եթե կարդանք ծավալով վտքրիկ այն գիրքը, որ ժամագիրքն է, եթե բանանք այն մյուս մեծ գիրքը, որ Շարակնոցն է, այս երկու գիրքերան մեջ ամեն հաջորդ էջին կարող ենք հանդիպել Ներսես Շնորհալիի մեկ երգին, մեկ աղոթքին, մեկ գրության, մեկ բանաստեղծության: Միայն այդ մեծ Շարակնոցին մեջեն 63 շարականներ բաժինը և նպաստն են Ներսես Շնորհալի Հայրապետին: Անոնց մեջեն կտեսնենք իրեն հոգին և նպատակը իր գոյության: Այդ հոգին մտահոգվող հոգին է, իր ազգը սիրող հոգին է, իր զա վակները սիրող հոր հոգին է, որ կուզե տեսնել իր զավակներուն աճիլը, բա ր-. գավաճիլը մանկութենեն մինչև ծերություն և մահ, իբրև ազնիվ հոգիներ, պարկեշտ անձեր, Աստուծո շնորհներով զարգացած և զարդարված ընտա


նիքի զավակներ, ազգի զավակներ: Այդ հոգին Ա մտահոգությունը կճշտեն լեզուն իր գրվածքներուն: Երբ կխու,ի մանուկներում նրանց մակարդակին հատուկ լեզվով կխոսի, երԲ կխոսի պարզ ժողովուրդին, ռամկական լեզվով հանելուկներ կպատմե անոնց: Երբ կաղոթե Աստուծո, կուզե, որ իր ժողովուրդն ալ իրեն հետ միասին ս. Հոգիեն ներշնչված աղոթե, պարզ ո, խորունկ նման հայ եկեղեցու Ա ժողովուրդի անխարդախ սրտին Ա ջինջ լեզվին' հայերենին: Եվ արդարև այդպես են իր գրությունները' պարզ ու խորունկ: Եվ այդ խորությամբը կիջնեն նաև միտքին և սրտին մեջ այն հոգիներուն, որոնք գիտեն բացվիլ անոնց հմայքեն: Եվ այս է պատճառը, որ կըսենք. Աստված կլսի ամեն մեկու աղոթքին և Աստված կուտա ամեն մեկուն իր սրտին համաձայն-

Այս հավատքը Ներսես Շնորհալին փոխանցած է իր զավակներուն որովհետև ինքը ստացած է զայն իր հայրերեն, ս. Գրիգոր Լոաավորչեն սկպալ: Ան կհանդիսանա ոչ միայն իբրև մեծ ազգային գործիչ և աստվա- ծաբան, ոչ միայն իբրև մեծ Հայրապետ Ամենայն Հայոց, այլ նաև իբրև բանաստեղծի հոգի ունեցող, աստվածային շնորհներով լեցված պարզ մարդ: Եվ պարզ մարդ լինելուն պատճառով եղած է այնքան բարձր և մեծ ու զանգ- վածներու սրտին թափանցող, որքան որ Աստված իր շնորհներով զինքը օժտած է, հայ ժողովուրդի համար: Հա յ եկեղեցին իր հոգիին տունն է:

Անհատ մարդը և ժողովուրդներ կապրին հոգիով միայն: Մարդուն և ժո- ղովուրդներուն հոգևոր հարստությունն է, որ կհավերժացնե զիրենք: Եվ հայ ժողովուրդը միշտ պատրաստ է ըսելու, ւիաոք քեզ, Աստված, փաոք քեզ, որովհետև տվել ես մեզի այդ հարստությունը քու զավակներուդ միջոցավ, մեր ազգին զավակներա միջոցավ: Պահ մը մտածենք այն շրջանը, որան մեջ ապրած է Ներսես Շնորհալին: Ինչպես մեր պատմության ամբողջ երկայնքին, այդ օրերուն ևս հայ ժողովուրդը չուներ հանգիստ' ամեն կողմև հալածանքի ենթարկված լինելով թշնւսմիներեն, օտար ժուլովուրդներեն: Ինքզինքը պահելու տառապանքը կապրեր: Եվ սակայն, այդ հալածանքին և տառապանքին հակառակ, ահավասիկ լույսը կծագի մաթին մեջեն: ճնշված, ինկած հայ ժո- ղովուրդը հոգիով երբեք չէ ընկճված: Հա յ ժողովուրդին պատմությունը իր հերոսության պատմությունն է: Ոչ միայն ֆիզիկական հերոսության, որ գոհունակությամբ կրնանք հիշել, բայց մանավանդ իր հոգիին հերոսության պատմությունն է:

Այն երգերը, որ Ներսես Շնորհալի հորինած է, չէ հորինած երաժշտական գեղարվեստ ստեղծագործելու սիրույն: Ինք եղել է երգող, ինք եղել է երաժիշտ, ինք եղել է հեղինակը իր գրած տաղերուն, երգերուն: Եվ նրանք բխումն են իր հոգիին: Այդ պատճառով երբ Ներււես Շնորհալիին երգերը կերգենք, կերգենք այն իմաստին համաձայն, որ ինք դրել է նրանց մեջ: Կերգենք և պետք է երգենք այն շեշտով, որ ինք զրուցել է Աստուծո հետ, նույն շրջանը հաղորդելով այդ բաոերուն և ձայներուն: Մենք հաղորդակիցպետք է լինենք այդ շունչին և այդ շեշտին: Օրհնված է այն անձը, օրհնված է այն ժողովուրդը, որ գիտե հաղորդակից դառնալ. Հոգիին ծորումներեն ըմպող հոգիներուն ստեղծագործությանց:

800 տարի հետո իր մահից, այսօր, իր զավակները Ամենայն Հայոց Հա յրապետության այս կեդրոնին մեջ հավաքված են իր հիշատակը տոնելա, շնորհակալ լինելու Աստուծո, որ այսպիսի զսւվսւկ շնորհած է իր ազգին, ե աղոթելու, որ սւյււպիսի շնորհներով լեցուն զավակներուն շարքը անպակաս լինի:

Շնորհակալ ենք Աստուծո դարձյալ, որ այս օրևրւսն Ներսես Շնորհալի

28է Զ Մ Ի Ա Ծ Ի Ն

Հսւտապետին գահին նստած է ուրիշ Հայրապետ .էը, մեր օրերու Հայրապե- տո ոոուն Աստված տված Է իր շնորհներնն և որ այսպես իր կապը կերկարե ղեսւի Ներսես Շնորհալին: Ոչ միայն Ինք կկամենա հաղորդակից լինել Ներսես Շնորհալիի հոգիին, այլ կուզե, որ այսօրվա Իր զավակները ամբողջ հաղորդակից լինեն նույն հոգիին:

Ամենայն Հայոց Հայրապետության Աթոոը Կիլիկիայեն վտխադրվելե հետո ս. Էջմիածին, 1441 թվականին, ապրել Է իր մութ օրերը ե լուսավոր օըեըը: Այսօր զարդարված Է Հայոց Հայրապետությունը, այսօր կստեղծա- գոըծե Հայաստանյայց եկեղեցին, այսօր այս Մայր տաճարի մեջեն, Հայաստան աշխարհի այս կեդրոնեն սփյուոքի մեջ ցրված Իր զավակներուն կբսւշ- խե այն բոլոր հոգևոր ստեղծագործությունները, որոնք կյանքը կազմած են լքեր ժողովուրդին, և որոնք կապահովեն ապագան մեր ժողովուրդին, հայրենի հողին վրա և հայրենի հողեն սկսյալ իբրև արևի ճաուսգայթ աշխարհի մեջ ցրված բոլոր անկյուններուն մեջ ապրող հայերուն:

Եվ մենք նորեն Ներսես Շնորհալի Հայրապետեն կառնենք այդ հոգին, նորոգվելու հոգին: Պետք Է կարդալ իր օրվա պատմությունը, որպեսզի հւսս- կընանք, թե ի՞նչ ըսել Է հալածվիլ, ողբալ այն կացության համար, որուն մեջ Է իր ժողովուրդը, և սակայն չընկճվիլ, ներսեն նորոգվիլ, ստեղծագործել, որպեսզի այս չարը երբ անցնի, աղբյուրը սկսի հոսիլ, ու ծարավ հոգիները մոտենան այդ աղբյուրին, ու խմեն ու հագենան:

Իմ աղոթքն Է, որ Աստված անսասան պահե Հայաստանյայց եկեղեցվո Մայր Աթոո ս. Էջմիածինը, իր ամենայն հայոց գահակալ Հայրապետով, Ն ո րին Ս. Օծույյյուն Տ . Տ . վա զգեն Սրբազնսւգույն կաթողիկոսով, սփյուոքի մեջ ցրված իր նվիրապետական Աթոռներով, օտար հողերու տակ հաստատված իր եկեղեցական կազմակերպություններով, որպեսզի զգան, թե Հայաստան աշխարհի հողը կտարածվի այն տեղեր, ուր որ հայ հոգի մը կանգնած Է: Եվ օտար այդ հողը կդաոնա հայ, որովհետև հայ շունչը կդպի այդ հողին, կնորո- գե այդ հողը: Եվ ինչպես ինք' Շնորհալի Հայրապետը «Աոսսօւո լուսոյ» երգին մեջ աղոթած Է' իր անձին համար, մեզի ևս կսորվեցնե, խնդրել մեր անձին և հավանաբար մեր ժողովուրդի հոգիին համար ըսելով .ու երգելով. «Նորոգող հնութեանց, նորոգեա և զիս, նորոգ զարդւսրեա»: Եվ զարդարված հոգիներով, ուրախության հոգիներով մենք բոլորս միասին կարողանանք փւսոք տալ Աստծուն' մեզ պահած լինելուն, մեզ աճեցուցած լինելուն և մեր ապագային հույսը անշեջ պահելուն համար մեր մեջ»:

Երեկոյան ժամերգության կատարումից հետո .Մայր տաճարում տեղի Է ունենում հոգևոր համերգ:

Շնորհալու մի շարք երգերի կատարումով հանդես Է գալիս Հայաստանի երգչախմբային ընկերության երգչախումբը' գեղարվեստական ղեկավարությամբ Հայկական ՍՍՀ արվեստի վաստակավոր գործիչ Էմմա Ծատուր- յանի:

Երգչախումբը նախ կատարում է ս. Ներսես Շնորհալու «Լոյս», «Ուրախացան ազգք մարդկան» և «Տսւրածեալ» երգերը:

Այնուհետև հանդես է գալիս Հայկական ՍՍՀ վաստակավոր արտիստու- հ|ւ Լուսինե Զաքարյանը' Շնորհալու «Օրոր» երգի կատարումով' մասնակցությամբ տաղանդավոր երգեհոնահար Լևոն Աբրահամյանի:

Ապա կրկին հանդես է գալիս Հայաստանի երգչախմբային ընկերության երգչախումբը' ս. Ներսես Շնորհալու «Աշխարհ ամենայն», «Նորահրաշ պսա- կւսւոր», «Առսսօտ լուսոյ» և «Ամէն, հայր սուրբ» երգերի կատարումով:

1973 է Զ Մ Ի Ա Ծ Ի Ն 29

Վերջում հնչում է Հայրապետական մաղթանքի երգեհոնային նվագը- Հանդիսությունն ավարտվում է Վեհափաո Հայրապետի Տերունական ա-

ղոթքով:

ՀԱՆԴԻՍԱՎՈՐ ՊԱՏԱՐԱԳ 1?Վ ՀԱՅՐԱՊԵՏԱԿԱՆ ԿՈՆԴԱԿԻ ԸՆԹԵՐՑՈԻՄ ՄԱՅՐ ՏԱՃԱՐՈՒՄ

Հոկտեմբերի 7-ին, կիրակի օրը, ժամը 11-ին, Մայր տաճարում տեղի է ունենում հանդիսավոր պատարագ Ա հայրապետական կոնդակի ընթերցում-

Մայր տաճարում իր անդրանիկ եպիսկոպոսական պատարագն է մատուցում նորապսակ տ. Գյուտ եպս. Նւսգւսշյանը:

Վեհափաո Հայրապետը եկեղեցական թափորով առաջնորդվում է Մայր տաճար' ընկերակցությամբ տ. Եղիշե սրբազան պատրիարքի, արքեպիսկոպոսների, եպիսկոպոսների, հոգևորականության:

«Հայր մեր»-ից աոաջ ղողանջում են Մայր տաճարի զանգերը, և թնդում է « է ջ Միածինն ի Հօրէ» Մայր Աթոոի հիմնը, որից հետո ԱՄՆ-ի արևմտյան թեմի առաջնորդ տ. Վաչե եպս. Հովսեփյանը ընթերցում է Ամենայն Հայոց Վեհափաո Հայրապետի' ս. Ներսես Շնորհալուն նվիրված 1ն հունվար 1973 թվակիր հմր. 743 կոնդակը:

Հայրապետական կոնդակի ընթերցումից հետո Մայր տաճարի երգչախումբը հնչեցնում է, վեհ ու հանդիսավոր, ս. Ներսես Շնորհալու Վարդանանց հիշատակին գրած «Նորահրաշ պսակաւոր» հիանալի շարականը (դաշնավորումը' Կոմիտաս վարդապետի):

Ս. ՆԵՐՍԵՍ ՇՆՈՐՀԱԼՈԻ ՄԱՀՎԱՆ 800-ԱՄՅԱԿԻՆ ՆՎԻՐՎԱԾ ՀԱՆԴԻՍԱՎՈՐ ԵՐԵԿՈ ՎԵՀԱՐԱՆԻ ՀԱՆԴԻՍՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ

ԴԱՀԼԻՃՈՒՄ

Հոկտեմբերի 7-ին, կիրակի օրը, երեկոյան ժամը 18-ին, Վեհարանի հանդիսությունների դահլիճում տեղի է ունենում ս. Ներսես Շնորհալու մահվան 800-ամյակին նվիրված հանդիսավոր երեկո' նախագահությամբ Ամենայն Հայոց Հայրապետի և մասնակցությամբ Երուսաղեմի հայոց պատրիարք ամենապատիվ տ. Եղիշե արքեպ. Տերտերյանի, տ. Սերովբե, տ. Կոմիտաս, տ. Թորգոմ արքեպիսկոպոսների, տ. Վաչե, տ. Արսեն, տ. Գյուտ, տ. Գևորգ եպիսկոպոսների և հոգևորական դասի:

Հանդիսությանը ներկա է լինում նաև Հայկական ՍՍՀ Մինիստրների սովետին առընթեր հայ եկեղեցու գործերի խորհրդի նախագահ Սարգիս Գաս- պարյանը:

Հոբելյանական սույն հանդիսությանը ներկա են նաև սփյուռքից ժամանած ուխտավորներ, հայրենի մտավորականներ, մշակութային հաստատությունների ղեկավարներ, մասնավոր հրավիրյալներ' շուրջ 300 հոգի:

Հանդիսությունը սկսվում է Վեհավւաո Հայրապետի արտասանած «Հայր մեր» աղոթքով:

Հնչում է Հայկական ՍՍՀ պետական հիմնը:Ս. Ներսես Շնորհալու տոնակատարության հոբելյանական հանձնախմբի

անունից բացման խոսք է ասում տ. Արսեն եպս. Ռերբերյանը' ոգեկոչելով հիշատակն ու մատենագրական մեծ վաստակը հայ եկեղեցու եռամեծ վարդապետի:

Այնուհետև հանդես է գսղիս Հայաստանյայց եկեղեցու Միջեկեղեցական

հաոստեոոաւունների բաժնի ընդհանուր քարտուղար Ա հոգևոր ճեմարանի .ւասաիւոս Պարգև Շահբազյանը' « . Ներսես Օնորհալու կյանքին ու մատենագրական վաստակին նվիրված ծավալուն և բովանդակալից բանախոսությամբ որը ամբողջությամբ հրատարակվելու է ս. Ներսես Օնորհալու հիշատակին նվիրված «էջմիա ծին» ամսագրի դեկտեմբեր' բսւցաոիկ համարում:

Արևմտյան Եվրոպայի հայրապետական պատվիրակ տ . Սերովբե արքեպ. Մանուկյանը ասում է ողջույնի հետևյալ խոսքը.

Տ . ՍԵՐՈՎԲԵ ԱՐՔԵՊ. ՄԱՆՈԻԿՅԱՆԻ ԽՈՍՔԸ

«Վեհափաո Տեր,Հոգևոր եղբայրակիցներ,Հար գելի պարոն նախարար և հարգելի ներկաներ,Ամենայն Հայոց Վեհափաո Հայրապետի կոնդակը, նվիրված Ներսես

Շնորհալիի մահվան 800-րդ տարեդարձին, մեծ խանդավառությամբ և երախտագիտությամբ ընդունվեցավ ամբողջ հայության, մասնավորաբար արտասահմանի հայության կողմե: Ինչպես այսօր այստեղ, այնպես ալ արտասահմանի բոլոր եկեղեցի ներուն մեջ այս եղանակեն սկսյալ հաջորդաբար կկատարվի ն կրոնական և գրական հանդիսություններ' ոգեկոչելով Ներսես Շնորհալիի հիշատակը եկեղեցիներու, գրական ասուլիսներու և զանազան հավաքույթներու մեջ, որպեսզի հւսվատացյալներու և հայ մարդոց միտքերու մեջ դրոշմվի անոր սուրբ և քաղցր հոգին:

Ներսես Շնորհալին իր հանգամանքով, որպես կաթողիկոս Ամենայն Հայոց, իր անձին առաքինություններով, իր մտքին բազմազան շնորհներով տիրապետած է ոչ միայն իր ժամանակի մարդոց միտքերուն, այլ մանավանդ անկե հետո եկող բոլոր սերունդներու հոգիներուն:

Մեր մեծապայծառ, լուսավոր և մեծագործ հայրապետներեն մին եղած է անիկա: Մեր պատմության մեջ ամենեն քաղցր, ամենեն անույշ և ամենեն հեզ հոգին, երբ հարկը պահանջեր սակայն, ա յդ քաղցրության և հեզության մեջ ամենեն հզոր ուժը եղած է ' ի պաշտպանություն Հայաստանյայց առաքելական եկեղեցվո:

Մեր արծաթյա դարուն զուտ և հնչուն ոսկին է անիկա' Եզնիկի պարզ ոճով և Եղիշեի բանաստեղծական թռիչքով: Իր գրականությունը, մասնավորաբար իր երգերը կցոլացնեն իր մաքուր և անույշ հոգին:

Մասնավորաբար իր աղոթքները, իր երգերը լույսի և հավատքի երգեր եղած են: Եվ մեր ժողովուրդը, կրնամ ըսել, որ ս. Գրիգոր Նարեկացիին հավասար սիրած, հարգած և նույնիսկ պաշտամունքի առարկա ըրած է անոր անձը և անոր հոգևոր երգերը: Եթե Գրիգոր Նարեկացին իր հզոր և բարձրորակ ոճով միմիայն զգացված է հասարակ ժողովուրդին կողմե, ս. Ներսես Շնորհալին իրապես ապրված է հայ հավատացյալին կողմե: Ո՞վ չի հիշեր իր «Առաւօտ լուսոյ, Արեգակն արդար, Ա ո իս լոյս ծագեա»: Ո՞վ կրնա մոռնալ իր «Լոյս, արարիչ լուսոյ, առաջին լոյս»: Ո՞վ կրնա չտպավորվիլ իր' Վարդանանց զորավար ներուն նվիրված շարականով, որ ամբողջ հայ ժողովուր- դի դիմադրության ոգին և ռազմական շունչն է, որ կներկայացնե: Եվ տւսկա-

՚ ՎԻն իր սիրո երգերը. «Սէր անուն Յիսուս, սիրով քով ճմլեա սիրտ իմ քարե- ղէն»: Եվ այսպես, Շնորհալին իր ամբողջ կյանքի ընթացքին եղավ լույսի և հավատքի երգիչը: Իր «Հաւատով խոստովանիմ»-ը հավատքի հզոր և քաղցր արտահայտությունն է: Ո՞ր մեկ դպրոցական աշակերտը չի հիշեր «Հաւատով խոստովանիմ»-են, «Իմաստութիւն Հօր Յիսուս, տուր ինձ իմաստութիւն,

Է Ջ Մ Ի Ա Ծ Ի Ն80_________ ______________________ ___________ _________________________________________________

1073Է Ջ Մ Ի Ա Ծ Ի Ն 81

Г Й 1 Տ 2 РГ : Ո > ,քե" հափաոա«чши- ЬрЫрчша քնացածս,ահուն, ճա մբորդովս ,(, ատենւ չարտասաներ * Պահաս,ան ամենայնի Քրիս-

ի օ" տիւ > * ձ ՛իր աղոթքներով ներկա է մեր ե կ ե դ Լ ի ն ե Լ մ Տ 1 Шг Վ' ԻՐ եՐԳերՈվ’ յսղի հոգիին մեջ: Մեր ամբողջ ս^տ մոա ոս(ք ր ն ^ հ ն Т / Т ™ 9 ՜ եկեղեցական 4 « ™ * ,1 № .ն ընթացքին, մեր ժողովուրդը զ ա ն ա զ ա ն ' Հ ի ներով ո ր ա կ ս * է իր մեծ զավակները, մասնավորաբար իր մե6 հ ա յր ա տ ները: Սակայն այդ բ,ղոր որակումները, որոնք եղած են զա նա զա ն ա ն Լ ո, նկատմամբ, անոնք ժամանակի ընթացքին մոոցված և ա նհա նա ցա ծ № Միմիայն երեր անձեր մնացած են մեր եկեղեցվո պատմության մեջ, որոնց կողովուրդի կողմե տրված մակդիրները այլևս նվիրականացած ե սրբացած են: Ադոնց աոաջինն է անշուշտ ս. Գրիգորւ,> ւ1եր հավաաքին Ա մե 9ցիին վերանորոգիչը, որ Լուսավորիչ կոչված Է, ինչպես ե Խրիմյան Մկրտիչ Ս. կաթողիկոսը, որուն ժողովարդը Հայրիկ անվանած Է, այնպես Է, Ատսես

՜ ԺՈԴ" Վ" 1յ ? Ի մեջ է Շնորհալի, Ներսես Շնորհալիև իր շնորհները, որ իր կենդանության ընթացքին տարածած Է, իր ժամանակին տակավին անոնք կպտղաբերին և կլուսավորեն մեր եկեղեցիներր ե մեո հավատացյալ ժողովուրդը: Անոր համար թերես ամենեն պատշաճ բացա տըրությունը կըլլա ս. գրական այն բացատրությունը, որով կսահմանվի ամեն շնորհներով և իմաստություններով լցված անձնավորություններր, «Ա ,„ ւհ շնորհօք և իմաստութեամբ»:

Իրավամբ ս. Ներսես Շնորհալին եղած Է մարդ մը «լի շնորհօք և իմաս- տութեամբ» ոչ միայն իր ժամանակին, այլ նաե բոլոր ժամանակներու համար:

Հարգանք իր հավերժ թարմ Ա անմեո հիշատակին»:Այնուհետև ողջույնի խոսք Է ասում ամենապատիվ տ. Եղիշե սրբազան

պատրիարքը.

ԱՄԵՆԱՊԱՏԻՎ Տ . ԵՂԻՇԵ ՍՐԲԱԶԱՆ ՊԱՏՐԻԱՐՔԻ ԽՈՍՔԸ

«Վեհափաո Տեր,Մեծահարգ տիար Գասպարյան,Գերաշնորհ և հոգեշնորհ եղբայրներ և հարգելի ներկաներ,Ինչպես ըսվեցավ, Հայաստանյայց ս. եկեղեցին, նախաձեռնությամբ իր

մեծանուն Հայրապետ Վազգեն Ա-ի հանդիսավոր գիտակցությամբ, որուն խորքը հիացում կկազմե, այսօր քաղցր հպարտությունը ունի տոնելու 800- ամյակը Ներսես Շնորհալի Հայրապետին: Ոչ մին մեր անցյալի պատմուճանով պճեղնավոր կրնա համեմատվիլ Շնորհալի Հայրապետին հետ: Մեծության, արժանիքի և շնորհքի հարցերը չեն, որ զսպանակը կկազմեն այս ռոմանտիկ խոովքին, այլ այն անտարածելի զգայնությունը, որ գիտե տառապանքին մեջ մեծնալ և արիանալ, որ գիտե ճակատագրին դեմ լրջանալ, իր մեջ համադրել կարենալու չափ իր սեփական ցեղն և բոլոր ժողովուրդները: Դժվար Է քանի մը վայրկյաններու, նույնիսկ ժամերու ընթացքին թափանցում ընել հիսունե ավելի տարիներ գրող և գործող Շնորհալիի վաստակին:

Պիտի համարձակեի ըսել, թե խոշոր բուրգի մը առջին եմ կեցեր, որքան մեծ իր քանակովը, նույնքան ավելի թանկ իր արժեքովը:

Մեծ մարդերը անձնավորյալ արտահայտություններն են իրենց ցեղին և ժամանակին: Իրենց կյանքի պատմությունը պետք չէ փնտրել քանի մը ծսւնո՝

է Զ Մ I' Ա Ծ Ի Ն 1973

ւ»ու»յուններու և թվականներու մեջ, որոնք կենսագրություն մը կհյուսեն, այլ Լսաբանության մեջ այն ձգտամներուն և շարժառիթներով, որոնք իրենց ժամանակն ու միջավայրը կհատկանշեն: Եթե հարկ ըլլար պատմական հին մեթոդի մը հետևելով մեր պատմության յուրաքանչյուր շրջանը որոշ մարդու մը դեմքովն ու անունովը ներկայացնել, վստահ եմ, թե բոլոր ձայները պիտի միանային արծաթի դարը հորջորջելու Ներսես Շնորհալիի անունովը: Ռյուրեղ կախարդանք իր անձին չի գար միայն մեր դարերեն, այլ մեր ժողովուրդի տրտում, բայց քաղցր լինելութենեն, որովհետև ամեն մարդ իր ժամանակին պատկանելե առաջ իր ժողովուրդն է ամբողջապես:

Մարդեր կան, որոնք իրենց գործով և ստեղծած հոսանքներով կանցնին իրենք զիրենք, եթե կարելի է այսպես ըսել, ուրիշներ' որոնք վաղանցուկ փաոքը տրտում պատանքի մը պես կպարուրե իրենց դագաղները: Շնորհալին առաջիններեն է անտարակույս, մին մեր միջին դարու մեծագույն արտահայտիչներն, որուն շատ բան կպարտի մեր ժողովուրդն ու եկեղեցին: Հա վատ ախոր, աննահանջ հիսուն տարիներ շարունակ գրիչ շարժեց, շրջեցավ աշխարհե աշխարհ, պատրանքե պատրանք' ըլլալու կուռքը իրմե վերջ եկող սերունդներուն, ողողելով մեր մտավոր անդաստանը իր ժամանակին տրամադրելի բոլոր հանգանակներովը: Աոանց ոգեկանի կարելի չէ ինքզինքը իրագործել: Ազգերն, ինչպես անհատները, ոգեկանով միայն կապրին: Մարդիկ ոչինչ կրնան իրագործել, երբ բաժնված են կյանքի այդ գերագույն աղ- բյուրեն: Մարդոց մեծությունը կչավւվի այդ աղբյուրին բացվելու և անկե կարելի օժանդակությունը առնելու համեմատությամբ: Դժվար է անշուշտ, արժեքներ ու համեմատական կշիռը կազմել: Սակայն մարդիկ մեծ են' համաձայն իրենց ձգտումներուն: Ով որ կխիզախի իր անձին համար, իր անձը միայն կարժե, իսկ ով որ կձգտի իրմե անդին, համայնական և գերագույն արժեքներուն հաշվին, անիկա մեծագույնն է մարդոց որդիներուն:

Շնորհալին երկնային այդ արժեքներուն ինքզինքը բացող և զանոնք մեզի բերող գերագույն միջնորդն է: Մարդ մը, որ գիտե բանալ ինքզինքը դեպի Աստված, անոր ահեղ առանձնաշնորհման զգացումով և դեպի մարդ անոր տկարության սերեն հրահանգված: Ի՞նչ է տարբերությունը, օրինակի համար, Եսայի մարգարեի մը և Ամբւսկում մարգարեին, ի՞նչ է տարբերությունը Շեքսպիրին և հասարակ քերթողի մը, եթե ոչ այն' որ Եսային և Շեքսպիր կրցած են ինքզինքնին ճշմարտության, բնության և անոր արժեք- ներուն բանալ իրենց ամբողջ բազուկներուն չափով, և զայն բաշխել մարդոց: Իսկ մյուսներ ասեղի ծակեն միայն կրցած են դիտել իրերը և զայն բաշխել մարդոց:

Պատմութենեն գիտենք, թե Շնորհալին իր մատաղ հասակեն գործակից եղած է իր եղբորը, որ զինք եպիսկոպոս ձեռնադրած էր, օգտագործելու անոր շնորհները, բայց մանավանդ հավասարակշռված միտքը կեդրոնական Աթոռի բազմապահանջ կարիքներուն: Եվ ավելի քան քառասուն տարիներ, մինչև իր կաթողիկոս եղբոր մահը, Շնորհալին ոգին է այդ կաթողիկոսարանին, որ հալածական, բերդե բերդ Հռոմկլայի անջրդի ժայռին վրայեն պիտի ստանձ- ներ հովվելու իր թավւառական և ցրված հոտը: Կիլիկիւս, Կապադովկիա, Մեծ Հայք, Եգիպտոս, Միջագետք, Պաղեստին, ուր հայ ժողովուրդեն վ1շուր մը կամ բեկոր մը կար, Շնորհալին է, որ պիտի երթար, պիտի սփոփեր, պիտի հուսադրեր, պիտի փրկեր զանոնք հույներեն, արաբ ներեն, թուրքմեննե-

րեն և ներքին ցեղերեն, առաքյալի մը նախանձախնդրությամբ և հեքիաթայ՛ին գեղեցկությամբ:


Ուշագրավ է նաև ՕՕորՈալիի Яш рш рЬртипиш ьри հույնհրուն иь»,- եկհ- ղեցԻ№ րո. միոմա սI «արցով, Й0„ р Вш[№ (ե պ էցո ղ ո ^ա յր ^ էկէ 1 իրավոլն0 ո,ներ « т ш п П ш и т О , , իր սեփական и ш ш д т„ 1тВ ^ ր Լ ա Հ , ե զա,ն ուրիշներում պարտագրելու Քր),ստ„ 0եակաս ՏշմստաուԼտւՕո հո մասերուն մեջ միայն կամբողջանար, Այս տեսությունը աոաՔելսքկանէ I ուրախ ենք ըսելու, որ աոաջին մեկ օրեն մեր եկհղեցվո գո,ոլԱ նեն р ՛վեր « կ զ ր ս ն , եղած է մեր եկեղեցիին: Իսկ աստվաեարսլնական «արցեր™ ^ ասկետով կարելի Է Օնոր«ալիՕ նկատել մեր ամենեն „.ղղավւաո ե ան,եո տեսաբանը: Շնորհալին տրամաբանությունն Է հայ եկեղեցիին-

Եվ սակայն ինչ որ Շնորհալին եզակի կընե մեր կա թ ողիկոսներ շարքին մեջ, իր մատենագրական վաստակն Է՝ պատմական և սրբազան բանաստեղծության երկու երեսներով: Պատմականին տակ կերթան, ինչպես րսմե- ցավ արդեն, իր «Ողբ Եդեսիոյ», «Ողբերգութիւն», «Յիսուս Որդի», «Վիաա- սանութիւն», «Բանք հսսատպ» և ուրիշներ, որոնք, հակաոակ իրենց պատմական ձևին, ունին գրական շնորհ, բարձր կրոնազգաց ոգի, բայց ՜ մանավանդ ապրված բարոյախոսության: Իսկ իր սրբազան բանաստեղծաթյաննե- րու գանձարանը կկազմեն մեր ժամագիրքն ու Շարակնոցը, որոնք կպարու- նակեն հրաշալի գոհարներ, թարմ ու խնկելի Հին և Նոր Կտակարաններա լույսով լուսավոր:

Շնորհալին տխուր ժամանակներու երգիչն Է, որ իր շրթները մոտեցա- ցած հայ ժողովուրդի տաոապանքի կարմիր եղեգնիկի վիրավոր ծակերուն կերգե մեր ժողովուրդի հոգիին քաղցր մեղեդին: Միջին դարու կնիքով կըն- քավոր այս երգերուն մեջ կա մեր երազանքը, մեր գերությունը, մեր տրտմությունը, բայց մանավանդ արևելյան քաղցրությունը: Հույն և լատին քերթողությունը այդ օրերուն տիրապետված Է հայեցողական և մորալ ձգտումներով, իսկ մերը՝ ոգեղենությամբ և գորովով: Շնորհալին աղոթքն Է հայ եկեղեցիին:

Անոր երկինքը բոցավաո և սպաոնացող չէ, իր Աստվածը շանթ և պատ ուհա ս չունի, անոր Հիսուս, հակաոակ իր վիրավոր կողերուն, ձյուն թևերով կմոտենա: Շնորհալին երգն է մեր եկեղեցիին:

Իր կենսագիրները զինք նմանցուցած են Մովսեսին, որ մորենիի սւն- կեզ բոցին վրա կարդաց իր ժողովուրդին ճակատագիրը: Երբ կկենանք Աստվածաշունչի այս պատկերին աոջև, Մովսեսով խորհրդավորված, մեր միտքը կերթա մեր աստվածարյալ հայրսւպետներուն, Լուսավորչեն մինչև Ն . Ս. Օծություն Վազգեն Ա: Անոնք ալ, անշուշտ, մեր ժողովուրդի գոյության բոցին վրա կարդացին մեր ճակատագիրը և լցվեցան անով, աոաջնորդելով զայն կրակե կրակ, փոթորիկե փոթորիկ, անդունդե անդունդք, դեպի ցեղին լուսավոր ապագան, դեպի մեր ժողովուրդի ազատությունը: Այո, Շնորհալին նմանություն կբերե ավելի քան Մովսեսին, թե' իր գործով և թե' իր կյանքովը. հեքիաթե մը վերցված հոգիի մը նման:

Հարգանք և փւսոք իր հիշատակին»:Վերջում փակման հոբելյանական խոսք է ասում Ամենայն Հայոց Վեհա

փաո Հայրապետը:

ՎԵՀԱՓԱՌ ՀԱ ՅՐԱ Պ ԵՏԻ ՀՈԲԵԼՅԱՆԱԿԱՆ ԽՈՍՔԸ

Վերստին օրհնություն և փաոք Ամենայն Հայոց Հայրապետ ս. Ներսես Շնորհսւլու հիշատակին:

Հայոց պատմության վերջին երկու հազար տարիների համարյա թե մեջ

Է Զ Ս ՚ Ի Ա Ծ Ի Ն

տ ե ղ ո ւմ բա ր ձ ր ա ն ո ւմ է մ ե ծ ա ն ձ ն ա վ ո ր ո ւթ յո ւն ը ս . Ն ե ր ս ե ս Շ ն ո ր հ ա լո ւ , որի

մահվան 800-սւմյակը լրացավ այս տարի:Իբրև Հայոց Հսւյրապետ Մենք անհուն մխիթարությունը ունեցանք այս

վերօին տասնհինգ տարիների ընթացքում մեր հայրենի հոդի վրա և մեր ժողովրդի ծոցում ոգեկոչելու մեծ հիշատակներ անցյալից, ինչպես ս. Մեսրոպ Մաշտոցի հիշատակը, այնքան համաժողովրդական և փառավոր կերպով մեր հայրենի պետական իշխանության լայն մսւււնակցաթյամբ, ապա ոգեկոչվեցին աղ մեծ կրոնական դեմքեր ս. Գրիգոր Նարեկացին, Սիմեոն կաթողիկոս Երևանցին, Ոսկան վարդապետը, Ներսես Աշտարակեցին և ուրիշներ, ե այժմ' ս. Ներսես Շնորհալին:

Մենք մի ժողովուրդ ենք, որ ունենք իրոք շատ հարուստ անցյալ թե քաղաքական և թե հոգևոր և մշակութային իմաստով:

էյվ ահա այսօր, մեր պատմության ներկա շրջանին, երջանիկ իրադրության մեջ, մայր հայրենիքում թե սփյուռքում, ոգեկոչում ենք, կենդանության ենք կոչում մեր անցյալ մեծությունները և արժեքները: Կսւրեյի է հարց տալ, թե արդյոք ներկա՞ն է անցյալը կենդանացնում, թե՞ անցյալն է ներկան կենդանացնում: Առանց պատմա-փիլիսոփայական այս հարցերի մեջ մխըրճ- վելու, Մենք կուզենք հայտնել որ հակված ենք խորհելու, թե ներկան է կենդանություն տվողը անցյալին: Անցյալը անշուշտ առարկայական, անսասանե- լի իրողություն մըն է, իբրև պատմություն և իբրև արժեքների շտեմարան: Սակայն այդ անցյալը կարող է մնալ փոշիների մեջ թաղված կամ թանգարանների մեջ կամ գրադարանների մեջ պահպանված, նույնիսկ երբեմն մոռացված: ներկան է, որ այդ ամբողջը կարող է այժմեաթյսւն լույսին բերել և կենդանություն տալ նրանց և դարձնել այդ բոլորը այժմեական ոգեկանության աղբյուր և առաջնորդող ոգի-աղեցայց առանց անպայման անցյալը կրկնելու: Այս ճշմարտությունը Մենք կարող ենք հաստատել նաև այլ քաղաքակիրթ Կողովուրդների կյանքում: Որպես օրինակ, հիշենք իտալական Վերածնունդը, նշանավոր Կվադրոչենտոն, այսինքն 14-րդ դարը, երբ կյանքի կոչվեցին հին հելւեն-հռոմեական արժեքները, որոնք կային անշուշտ առարկայապես, և Հռոմը լեցուն էր հին հուշարձաններով թե' հրապարակներում, թե' գրադարաններում, թե' մագաղաթների մեջ: Սակայն հազար տարի պետք եղավ անցնել այդ անտիկ շրջանից, որպեսզի հազիվ 14-րդ դարուն երևան գան Պետ- րարկաներ և ուրիշ նպաստավոր պայմաններ, որոնք կենդանության տան անտիկ հելլենո-հռոմեական արժեքներին: Այսպես է, որ ստեղծվեց այն հոյակապ շարժումը՝ վերածնունդը, որ ճառագայթեց աշխարհի պատմության վրա, մանավանդ Եվրոպայի ամբողջ պատմության վրա 14-րդ դարից մինչև այսօր: Վերածնունդ կյանքի և ստեղծագործության բոլոր բնագավառներում, առանց հինը կրկնելու, բայց նոր ոգեկանությամբ, հնից ներշնչվելով, բայց նոր արժեքներ ստեղծելով:

Ահա այս իմաստով է, որ հակված ենք մտածելու, թե ժողովարդների կյանքում առավելապես ներկան է , որ իր ապրելու, գոյատևելու և ստեղծա- գործելու կիրքով կենդանության է տալիս անցյալին:

Անցյալի և ներկայի միջև հարաբերությանը, կարող ենք ասել, թե նման է այն երևույթին, որ կա. օրինակ' մի ծառի կյանքում: Հայտնի է բոլորիս, թե ծառին կենդանություն տվողը ոչ թե արմատներն են, այլ տերևները: Արմատները մնայունն են, մնամ են անփոփոխ, մի տեսակ ծառին ացյալն են ներկայացնում: ճիշտ է, արմատների միջոցով հոդից ծծվում են նյութական տարրեր, որոնք տարածվում են ծառի բոլոր մասերի մեջ, բայց այդ սնունդ

վսւկանն է մեր բոլոր ապագա հաջողություններին և մեոկա կյանքին և գրսւ- ապագա բոլոր երազանքների իրագործմանը:

Այն սքանչելի զեկուցումից, որ կարդաց մեր դասախոսներից պրն. Շահ- •բադյան, տեսանք, թե ս. Ներսես Շնորհալին ինչպիսի հավատքով երազում էր հայոց ապագան, թեԱ ինք ապրում էր տխուր մի պատմական շրջան- Ռատ այդ ողբերգական իրադրության մեջ նա պահել էր իր լավատեսությունը և ուզում էր մեր ժողովրդի գիտակցության առջև լուսավոր կերպով պատկերացնել հայոց ապագան: Ավա'ղ, Կիլիկյան թագավորությունն էլ, ինչպես գիտեք, շուտով քայքայվեց և պետք եղավ, որ հարյուրավոր տարիներ անցնեն, որպեսզի հայ ժողովուրդը իր քաջ որդվոց սուրբ արյունով, իր նահատակության իսկ գնով, իր կեսից ավելին զոհելուց հետո, կարողանա ձեռք բերել իր պատմական հայրենիքի մի մասը գոնե, որի վրա խարսխեց իր պետականությունը՝ մեր այսօրվա Սովետական Հայաստանը, և որ միակ ամրոցն է անսասան և անսասանելի և որի վրա խարսխված է մեր այսօրվա կյանքը, որը կենդանություն է տալիս մեր անցյալին, մեր պատմության և մեր բոլոր հին արժեքներին և ճանապարհ է բացում դեպի ավելի պայծառ ապագան:

Կարծում ենք, թե ս. Ներսես Շնորհալու հիշատակի առաջ ամենամեծ մխիթարությունը կլիներ ավետել, թե հայրենասեր մեծ Հայրապետի երազանքները մեծ չափով իրականացած են, ու ազատագրված հայ ժողովուրդըգնում է դեպի հառաջ:

Միշտ և հավետ փառք և օրհնություն Շնորհալի ս. Ներսես Հայրապետի հիշատակին: Ամեն:

Տասը րոպե ընդմիջումից հետո սկսվում է հանդիսության երկրորդ' գեղարվեստական մասը:

Հայաստանի պետական կամերային նվագախումբը, գեղարվեստական ղեկավարությամբ արվեստի վաստակավոր գործիչ Զարեհ Սահակյսւնցի, ջութակի մենակատար' Կոստսւնդին Բաղդասարյան, հանդես է գալիս հետևյալ երգերի կատարումով.

ա) «Խորհուրդ խորին». Խաչատուր վրդ. Տարոնեցի (մշակումը' Կոմի- տաս վարդապետի),

բ ) «Ով զարմանալի». Գրիգոր Գ Պահլավունի (մշակումը' Կոմիտաս վարդապետի),

գ ) «Այսօր ձայնն հայրական». Հովհ. վրդ. Երզնկացի (մշակումը' Կոմիտաս վարդապետի),

դ) «Հրեշտակային», ա. Ներււեււ Շնորհալի (մշակումը' Կոմիտաս վարդապետի),


ե) «Սոտբ, սուրբ»- անանուն երաժիշտ, ԺՌ դար (գործիքային բոլոր փոխադրությունը Զարեհ Սահակյանցի):

Այնուհետև մեներգում է Հայկական ՍՍՀ վաստակավոր արտիսստւհի Լուսինե Զաքւսրյանը' «Լո՜յս, արարիչ լուսոյ» և «Անեղանելիդ Աստոսսծ»:

Ս. Ներսես Շնորհալու ստեղծագործություններից մեծ ապրումով հատվածներ է արտասանում Հայկական ՍՍՀ վաստակավոր արտիստուհի Սիր- վարդ Մեսրոպյանը:

ՍՍՀՄ ժողովրդական արտիստուհի Գոհար Գասպարյանը կատարում է վարդավաոի մանկունք «Օրհնեցէք մանկունք»-ը և «Ստեղծող մանկանց» Ծննդյան տաղը:

Ոսկեբերանի մանկունք «Որ յանսկիզբն ի Հօրէ» շարականը երգում է երգիչ Գևորգ Եղիազարյանը:

Վերջում հանդես է գալիս Հայաստանի երգչախմբային ընկերության երգչախումբը' գեղարվեստական ղեկավարությամբ Հայկական ՍՍՀ արվեստի վաստակավոր գործիչ էմմա Ծատուբյանի, հետևյալ երգերի կսսոարա-

1 1 7 ^ - 1 9 7 3

ս Լ յյ. ц р ч — и.

Հոբելյանական հանդիսության հրավիրատոմսի շապիկը

մոփ

1 9 7 а _________________ ե « 1/ 1«ԱԾԻՆ8?

,ա ւ տ № № - -՛■ ՝ * * * ■ < « ■ р) «ՆոոասաէղՏեա!». ս. Նհրսէս Տն„ ր„աւ), (մշակում • լ . №

յա նի), 14

Ф ^ и И Й Г * ի գիշեոՒ>- “ ■ Ն լ ՞ սե" 8 ն ” ՞ " աւի № ա կ " " " ՝ կ " ^ “ “

ԸՆԴՈԻՆԵԼՈԻԹՅՈԻՆ ՀԱՅԿԱԿԱՆ ՍՍՀ ՄԻՆԻՍՏՐՆԵՐԻՍՈՎԵՏՈԻՄ

, т ? ! Л^ Л ЬГ|1 8 ՜1,ն’ ե1,կՈւշաբթԻ ° ՐԸ’ աոավոտյւսն ժամը 11-ին, Հայկական ՍՍՀ Մինիստրների սովետի նախագահ Գ . Ա. Արզումանյանը Երևանում, Կառավարական տանը, ընդունում է Ամենայն Հայոց Վեհափառ Հայրապե- տին՛ Երուսաղեմի հայոց ամենապատիվ տ. Եղիշե պատրիարքին, Արևմտյան Եվրոպայի հայրապետական պատվիրակ և Ֆրանսիայի հայոց առաջնորդ տ. Սերովբե արքեպ. Մանուկյանին, ԱՄՆ-ի հայոց արևելյան թեմի առաջնորդ տ. Թորգոմ արքեպ. Մանուկյանին, ԱՄՆ-ի հայոց արևմտյան թեմի ա- ռաջնորդ տ. Վաչե եպս. Հովսեփյանին, Դամասկոսի թեմի հայոց առաջնորդ տ. Ոսկան ծ. վրդ. Գալբակյանին, Լոնդոնի հայոց ս. Սարգիս եկեղեցու հոգե- վոր հովիվ տ. Ներսես ծ. վրդ. Պոզաս,աԱանին, Տորոնտոյի հայոց ս. Երրորդություն եկեղեցու հոգևոր հովիվ տ. Ժիրայր վրդ. Թաշճյւսնին:

Ընդունելությանը ներկա են լինում նաև ախսւավորսւբար Մայր Աթոռում գտնվող աշխարհական հյուրերը:

Ընդունելությանը ներկա էին նաև Հայկական ՍՍՀ Մինիստրների սովետի նախագահի առաջին տեղակալ Գ . Ա. Մարտիրոսյանը, Հայկական ՍՍՀ Մինիստրների սովետի գործերի կառավարիչ Հ . Ե. Վարդանյանը, Հայկական ՍՍՀ Մինիստրների սովետին առընթեր հայ եկեղեցու գործերի խորհրդի նախագահ Ս. Տ . Դսւսպարյանը:

Հայկական ՍՍՀ Մինիստրների սովետի նախագահը ջերմորեն ողջունում է Ա բարի գալուստ մաղթում Հայոց Հայրապեսփն, Երուսաղեմի հայոց պատրիարքին և նրանց ընկերակցող հոգևորական և աշխարհական հյուրերին:

Այնուհետև տեղի է ունենում հայրենասիրական ջերմ զրույց Ամենայն Հայոց Հայրապետի, Երուսաղեմի հայոց պատրիարքի, Մինիստրների սովետի նախագահի և մյուս ներկաների միջև:

Զրույցի ընթացքում Դ. Ա. Արզումւսնյանը հյուրերին ծանոթացնում է տնտեսության, գիտության, մշակույթի բնագավառներում մեր հայրենի նվաճումներին, մեր հանրապետության ժողովրդական տնտեսության զարգացման հեռանկարներին և ապա պատասխանում ներկաներից ոմանց հետաբրքրող հարցերին:

Այնուհետև Ամենայն Հայոց Հայրապետը, Երուսաղեմի հայոց պատրի- արքը, տ. Սերովբե և տ. Թորգոմ արքեպիսկոպոսները շնորհակալություն են հայտնում սրտագին ընդունելության և խորը գոհունակություն' հայ ժողովրդի մշակաթւսյին-տնտեսական առաջադիմության, հայրենիբի և սփյուռքի կապերի ամրապնդման համար տարված հայրենասիրական աշխատանքների համար:

Ամենայն Հայոց Հայրապետի գլխավորությամբ հայ եկեղեցու բարձրաստիճան իշխանավորները ջերմ բարեմաղթություններ են կատարում մեր հայրենի կառավարության և ժողովրդի հայրենասեր գործերի հաջողության, աշ-


խստհում կայուն խաղաղության, ժողովատների Ա ազգերի բարեկամության Ա խաղաղ համագործակցության համար:

ՃԱՇԿԵՐՈՒՅԹ' Ի ՊԱՏԻՎ ԱՄԵՆԱՅՆ ՀԱ ՅՈ Ց ՎԵՀԱՓԱՌ ՀԱՅՐԱ ՊԵՏԻ, ԵՐՈՒՍԱՂԵՄԻ ՍՐԲԱԶԱՆ ՊԱՏՐԻԱՐՔԻ ԵՎ ՀԱ Յ ԵԿԵՂԵՑՈՒ

ԲԱՐՁՐԱՍՏԻՃԱՆ ՀՈԳԵՎՈՐԱԿԱՆՆԵՐԻ

Հոկտեմբերի 8-ին, երկուշաբթի օրը, ժամը 15-ին, Հայկական ՍՍՀ Մինիստրների սովետին աոընթեր հայ եկեղեցու գործերի խորհրդի նախագահ Ս. Տ . Գասպ արյանը «Արմենիա» հյուրանոցի դահլիճներից մեկում ճաշկերույթ է տալիս ի պատիվ Հայոց Հայրապետի և Նրա բարձրաստիճան հոգե- վորական և աշխարհական հյուրերի:

ճաշկերույթի ընթացքում Ս. Տ . Գասպ արյանը, հանուն Հայաստանի կառավարության և Հայկական ՍՍՀ Մինիստրների սովետին աոընթեր հայ եկեղեցու գործերի խորհրդի, ջերմորեն ողջունում է Հայոց Հայրապետին, Երուսաղեմի սրբազան պատրիարքին Ա մյուս հոգևորական ու աշխարհական հյուրերին:

Շնորհակալության և հայրենասիրության ջերմ խոսք են ասում Ամենայն Հայոց Վեհափաո Հայրապետը և Երուսաղեմի հայոց պատրիարք տ. Եղիշե արքեպ. Տերտերյանը:

ՈՒԽՏԱԳՆԱՑՈՒԹՅՈՒՆ ԴԵՊԻ ՏԱԹԵՎ

Հոկտեմբերի 12-ին, ուրբաթ օրը, առավոտյան ժամը 10-ին, ամենապատիվ տ. Եղիշե սրբազան պատրիարքը ուխտի է մեկնում Տւսթև: Սրբազան պատրիարքին ընկերակցում են ԱՄՆ-ի արևմտյան թեմի առաջնորդ տ. Վաչե եպս. Հովսեփյանը, տ. Հմայակ ծ. վրդ. Ինթոյանը' ԱՄՆ-ից, և տ Սղան վրդ. Բալիոզյանը, Կալիֆոոնիայի թեմական խորհրդի անդամ Սարգիս Սի- մոնյանը և Հայաստանյայց եկեղեցու Միջեկեղեցական հարաբերությունների բաժնի ընդհանուր քարտուղար Պ. Շահբազյանը:

ՄԵԿՆՈՒՄ

Նույն օրը, առավոտյան, Վեհափաո Հայրապետից և Մայր Աթոռից հրաժեշտ առնելով, Փարիզ մեկնեցին տ. Սերովբե և տ. Թորգոմ արքեպիսկոպոսները: ՚ 1

Հոկտեմբերի 14-ին, կիրակի օրը, երեկոյան, Վեհափաո Հայրապետից և Մայր Աթոռից հրաժեշտ առնելով, իր Աթոռն է մեկնում Երուսաղեմի հայոց սրբազան պատրիարքը:

Երևանի օդանավակայանում տ. Եղիշե սրբազան պատրիարքին հանուն Հայոց Հայրապետի, ճանապարհում են տ. Հուսիկ, տ. Գյուտ և տ. Արսեն ե- պիսկոպոսները և տ. Աղան վարդապետը:

Նույն օրը իր պաշտոնատեղին է մեկնում նաև տ. Վաչե եպս. Հոմսեփ- յանը ընկերակցությամբ Սարգիս Սիմոնյանի:

Մայր Աթոռում ս. Ներսես Շնորհալու մահվան 800-ամյակին նվիրված հանդիսությունները անցան հոգեկան բարձր մխիյտարության և ուրախության պայմաններում մի խոստումնալից հանգրվան հանդիսանալով Հայոց Հայ- րապետի գահակալության 18-րդ տարեդարձի բարեբաստիկ առիթով:

Դ Ո Ւ Ռ Ն վ ե հ ա ր ա ն ի

«Սիրէ Տէր զդրունս» էջմիւսծնի

(Սաղմ, а д 2)«Զ ի այս դուռն Տեսան է»

(Սաղմ. մԺԼ: 17):

Վերջերս Նոր Վեհարանը օժտվեց գեղեցիկ մեծաշուք դռնով: Այդ դ „ա ,, սրտաբուխ նվերն էր Մայր Աթոռի բարերար բեյրութաբնւսկ տեր և տիկին Գեղամ Ա Ար աքս յա Տանձիկյսւնների:

Պարոն Տանձիկյւսնը սեպտեմբերի սկզբին այցելեց Մայր Ս.թոո 1ւ իր ձեռ- քով ամրացրեց Նոր Վեհարանի փառաշուք, գեղեցիկ այս դուռը:

Սույն դռան նախագիծը պատրաստել է Մայր Աթոռին աոընթեր ճարտարապետական հանձնաժողովի ժրաջան անդամ, շնորհալի ճարտարապետ պրն. Բաղդիկ Արզամսւնյանը:

Սեպտեմբերի Ո-իհ, ի պատիվ տեր ե տկն. Տանձիկյանների, Վեհարանում տրվեց ճաշկերույթ, որի ընթացքում Վեհափաո Հայրապետը Իր գոհունակությունն ու ուրախությունը հայտնեց Մայր Աթոռի բարերարներին' իրենց այս գեղեցիկ նվերի համար, և, ի նշան հայրապետական Իր բարձր գնահատանքի, Մայր Աթոռի բարերար Գեղամ Տանձիկյանի կուրծքը զարդսւրեց ս. Գրիգոր էուսավորչի Ս. կարգի ադամանդակուռ շքանշանով:

Դռան վրա արձանագրված 1; հետևյալ հիշատակությունը. «Ի Հայրսւպե- տութեան Տ . Տ . Վագգենի կաթողիկոսի Ամենայն Հայոց շինեցին և նուիրեցին տէր ե տիկին Գեղամ Տանձիկեանք Լիբանանէն— 1978»:

«էջմիա ծին» ամսագրի խմբագրությունը շնորհավորում Է պրն. Գեղամ Տանձիկ յանին Ս նրան մաղթում քաջառողջություն և երկար կյանք:

** *

Այս առթիվ Բեյրւսթում լույււ տեսնող «Նոր Այնթապ» թերթի խմբագիր 1ւ Վահան Թեքեյան վարժարանի տնօրեն Երվւսնդ Պտպւսյանը մի հսւրցա- զրայց Է ունեցել բարերարի հետ, հարցազրույց, որը տպագրում ենք ստորև.

Ս. Էջմիածնի Վեհարանը այսպիսի գեղեցիկ դուոու| մը օժտելու «|ա ւլափւսրը ի՞նչպես հղացաք:

1>րկար ււսսրինե|ւու իմ ամենասիրելի երազս Էր այցելել Հայաստան, նսւ|սահայրերուս մեգի ավանդ ձգած նվիրական մեր երկիրը: (ևրա|ս եմ, որ ունեցա այդ երջանկությանը: Բնականաբար պիտի ուզեի առաջին հերթին տեսնել հայ հավատքի դարավոր, անսասան ամրոց ս. Էջմիածինը: Ինծի

40Է Ջ Մ Ի Ա Ծ Ի Ն

տրվեցավ նաև. ա'յդ երջանկությունը: Ծնրադրեցի ս. խորանին աոջե և աղոթեցի՝ աո ի գոհունակություն:

Ս. էջմիածնի Վեհարանեն ներս մտած պահուս ուշադրությունս գրավեցին գեղակերտ, շքեղ կաոույցը և տեսքը: Այս հաճելի տպավորությունս շեշտ- վեցաւ! ավելի, երբ ներս մտա Վեհարանեն և տեսա թե ամեն բան դւսււա- վորվւսծ էր խիստ ճաշակավոր կերպով: Սակայն նկատեցի անմիջապես, թե արտաքին ու ներքին ներդաշնակ, ընդհանուր գեղեցկության հետ չէր ներդաշնակվեր Վեհարանին փայտաշեն հին դուււը: Նույն վայրկյանին ունեցա մտածումը այդ դուոը փոխարինելու Վեհարանին ընղհանուր գեղեցկության համապատասխան դուոով մը: Պետք էր ամբողջական ըլլային ընդհանուր պատկերը և տպավորությունը: Այդ ձևով պիտի ունենայի Հայաստանյայց ս. եկեղեցիի մեր դարավոր կեդրոնին օգտակար եղած ըլլալու գոհունակությունը: Շատ կսիրեմ հայ եկեղեցին, կապված եմ անոր մանուկ հասակես, որովհետև ծաոայած եմ անոր իբր դպիր Պոլիս և Պեյրութ:

— Ի՛նչպես գործի ձեռնարկեցիք:= Այս մտադրությունս հայտնեցի լուսահոգի Հայկազուն սրբազանին և

խնդրեցի իրմե, որ Վեհափառին կարծիքը առներ այս մասին: Մեծ եղավ ուրախությունս, երբ Հայկազուն սրբազան հայտնեց, թե Վեհավւաոը ընդունած էր առաջարկս: Այս հարցի շուրջ մեր տեսակցության ընթացքին Վեհավւասը թելադրեց ինծի, որ պատրաստեի դուռին գծագրությունը: Նկատել տվիվեհափառին, թե ավելի նպատակահարմար պիտի ըլլար գծագրության Հա յաստանի մեջ, մասնագետներու կողմե պսւտրւսստիլը: Վեհավւաոը հավանե- ցավ:

Պեյրութ վերադարձես 2—3 ամիս ետք գծագրությունը հասավ, կարգ մ լ թելադրություն-աոաջարկներով: Ուսումնասիրեցի գծագրությունը: Բնականաբար առանց հիմնական փոփոխություններու, կարգ մը գործնական և ան հըրաժեշտ այլ աննշան վւովտխություններով պատրաստեցի բնական մեծությամբ ՔՈԻՓ մը, մոտավոր գույներով և ուղարկեցի Վեհավւառին, որպեսզի առնվեր հավանությունը ս. էջմիածնի ճարտարապետ ներուն: Չուշացավ Վեհափառին հավանությունը, և ես ձեռնարկեցի գործի տարի մը առաջ:

— Կրնա՞ք կարգ մը մանրամասնություններ տալ:= Դուռին պատրաստությունը տևեց ավելի քան տարի մը: 1972-ի նո

յեմբերին չավերը ստուգելու համար գացի էջմիածին:Ձեռագործ է գրեթե ամբողջ դուռը, իրարու ագուցված 5—600 խաչեր

ընդելուզված են իրարու՝ ամբողջական, ներդաշնակություն մը կազմելով շրջսւնակներան հետ:

Դուռին կմախքը, որպեսզի տոկուն ըլլա, երկաթե է. երկաթը երեսապատված է ւսլյումինիումով: Սակայն, երեսապատումեն առաջ երկաթը ժանգեն զերծ պահելու համար ներկած ենք քանի մը անգամ: Ասիկա ապահովություն մըն է հարյուրավոր տարիներու դեմ:

Կմախքին վրա ագուցված բոլոր մնացյալ մասերը լրիվ ալյումինիում են: Գործածված է երեք գույն, ոսկեգույն, պրոնզի և շամփանյի գույն: Հայրապետական խորհրդանիշը, դրան ճակատին վրա հաստատված ձեռքի գործ է ամբողջությամբ:

Մասնավոր խնամքով և ամենաարդիական տվյալներով պատրաստված են դրան ծխնիները, որոնց մեջ հաստատված գնդիկները դարերով չեն մաշիր և չեն չորնար:

Վ Ե ՀԱ Փ Ա Ռ Հ Ա Յ Ր Ա Պ Ե Տ Ը , Տ Ե Ր Ե վ ՏԻ Կ Ի Ն ԳԵՈ.ԱՄ ՏԱ Ն ՁԻ Կ Օ Ա Ն Ն Ե Ր Ը Ե Վ Ճ Ա Ր ՏԱ Ր Ա Պ Ե Տ ԲԱ ՎԴԱ Ս Ա Ր Ա Ր Զ Ո Ի Մ Ա Ն ՅԱ Ն Ը Վ Ե ՀԱ Ր Ա Ն Ի ՆՈՐ Դ Ռ Ա Ն ԱՌԱՋ

ԴԵՐ. Տ . ԳՑՈԻՏ ԵՊԻՍԿՈՊՈՍ ՆԱԳԱՇՅԱՆ

Ավազանի անունով' Հովհաննես: Ծնվել է 1988 թվականի նոյեմբերի 28-ին Հալեպում: Նախնական կրթությունը ստացել է տեղի Կիլիկյան վարժարանում: 1948 թվականին ընդունվել է Անթիլիասի Կիլիկյան Կաթողիկոսության դպրեվանք, որն ավարտելով' կուսակրոն քահանա է ձեռնադրվել և վեղար ստացել 1955 թվականի նոյեմբերի 20-ին' ձեոամբ տ. Խաղ արքեպ. Աջապահյւսնի' վերանվանվելով Գյուտ աբեղա:

1958 թվականին ս. էջմիածնում ստացել է վարդապետական մասնավոր աստիճան ե լանջախաչ:

1955— 1960 թվականներին ուսուցչական պաշտոններ է վարել Ռեյրութի Թեքեյան, Սահակյան և նոր բարձրագույն վարժարաններում:

Այդ ընթացքում սրբազանը հովվական ծառայություններ է մատուցել Բեյրաթի ե Կիպրոսի հայկական եկեղեցիներում:

1960 թվականի հոկտեմբերի 15-ից' Արև- մըտյան Եվրոպայի հայրապետական պատվիրակ ե Փարիզի առաջնորդ տ. Սերովբե արքեպ. Մանուկյանի հրավերով պաշտոնի է անցել Փարիզում, նախ որպես հոգևոր հովիվ ս. Հովհաննես Մկրտիչ Մայր եկեղեցում և ապա' որպես Արևմտյան Եվրոպայի հայրապետական պատվիրակի փոխանորդ իր ծառայությունը բերելով Եվրոպայի բոլոր հայ համայնքներին:

1965 թվականի փետրվարին Փարիզում ստացել է ծայրագույն վարդապետական

տ ՛ Ш г 'ч р ь ա" “ եԱ|- 1978 թվականի սեպտեմբերի 30-ին ձեռ

նադրվել է եպիսկոպոս՝ Ամենայն Հայոց Հայրապետի կողմից:

ԳԵՐ. Տ . ԱՐՍԵՆ ԵՊԻՍԿՈՊՈՍ ՌԵՐՌԵՐՅԱՆ

Ավազանի անունով' Պետրոս: Ծնվել է1937 թվականին Ալեքսսւնդրիայում: Սկըզբ- նակսւն կրթությունը ստացել է տեղի Հա յկազյան վարժարանում: 1947 թվականինընտանիքով հայրենադարՏվել է և բնակություն հաստատել Լենինականում, ուր ե ստացել է իր միջնակարգ կրթությունը:

1955 թվականին ընդունվել է ս. էջմիւսծ ֊ նի հոգևոր ճեմարան, որն ավարտել է 1960 թվականին' ավարտաճառ ունենալով «Կո- միտաս վարդապետը և հայ եկեղեցական երաժշտությունը» ուսումնասիրությունը:

1955 թվականին ձեռնադրվել է սարկավագ, իսկ 1965 թվականին տ. Հայկազուն արքեպ. Աբրահամյանից' աբեղա, և նշանակվել Վեհափաո Հայրապետի գավազանակիր ու միաժամանակ' հոգևոր ճեմարանի ծիսագիտության ու հայ եկեղեցական երսւ- ժըշտաթւան դասատու:

1963 թվականին գրում է իր վարդապետական աշխատանքը «Ներսես Շնորհսղու տաղերը» նյութի շուրջ, որի համար Օշսւկա- նում Վեհափառ Հայրապետից ստանում է վարդապետական մասնավոր իշխանության աստիճան:

1967 թվականին մեկնում է Ժնև և տեղի Եկեղեցիների համաշխարհային խորհրդի ինստիտուտում ծանոթանում ժամանակակից էկումենիկ շարժման գործունեությանը:

1968 թվականին նշանակվում է Լոնդոնի ս. Սարգիս եկեղեցու հոգևոր հովիվ և այդ պաշտոնում մնում մինչև 1971 թվականի վերջը:

-1969 թվականին ընդունվում է Լոնդոնի համալսարանի Կինգս կոլեջի աստվածաբանական ֆակուլտետի եկեղեցական պատմության բաժինը, որն ավարտում է 1972 թվականին և, պաշտպանելով «Հայերի և անգլիկան եկեղեցու հարաբերությունները 1841— 1905 թ թ .» ավարտաճառը, ստանում իմաստասիրական գիտությունների դոկտորի աստիճան:

1972 թ. Վեհափառ Հայրապետի կողմից ստանում է ծայրագույն վարդապետական աստիճան:

Այժմ տ. Արսեն եպս. Բերբերյսւնը վարում է Հայաստանյայց եկեղեցու Միջեկեղեցական հարաբերությունների բաժնի վարիչի և

Մայր Աթոռ ս. էջմիածնի դիվանապետի պաշտոնները:

1973 թվականի սեպտեմբերի 30-ին ձեռնադրվել է եպիսկոպոս' Ամենայն Հայոց Հայրապետի կողմից:

ԳԵՐ. Տ . ՆԱՐԵԿ ԵՊԻՍԿՈՊՈՍ ՇԱՔԱՐՑԱՆ

Ավազանի անունով' Արշավիր: Ծնւ[ել է 19Ց2 թվականին Դամասկոսում: Սկզբնական կրթությունը ստացել է տեղի Սահւսկ- յան վարժարանում: 1946 թվականին ընտանիքով ներգաղթել է մայր հայրենիք Ա հաստատվել Լենինակսւնում: 1956— 1957 ուսումնական տարում ավարտել է տեղի միջնակարգ դպրոցը:

1958 թվականին ընդունվել է ս. էջմիսւծ- նի հոգևոր ճեմարան:

1960 թվականին ձեռնադրվել է սարկավագ' Տեոամբ տ. Հայկազուն արքեպ. Աբրահամյանի:

1961 թվականին ավարտել է հոգևոր ճեմարանը' որպես սս|արտաճաո ներկայացնելով «Գ ևորգ Զ կաթողիկոսի կյանքն ու գործունեությունը» ուսումնասիրությունը:

1961 — 1962 ուսումնական տարում աստվածաբանական և եկեղեցական պատմության վերաբերյալ դասախոսություններ է լսել և վկայագիր ստացել Զագորսկի ռուսական մայրավանքում:

1962 թվականի օգոստոսի 25-ին, ձեոամբ տ. Հայկազուն արքեպ. Աբրահամյանի, ձեո- նադրվել է կուսակրոն քահանա և վերանվանվել Նարեկ աբեղա: Տ . Նարեկ սրբազանը Մայր Աթոռում վարել է մի շարք պատասխանատու պաշտոններ:

1963 թվականին, պաշտպանելով «Հա յ ե- կեղեցական իրավունքը մինչև Ը դարը» ուսումնասիրությունը, ստացել է վարդապետական մասնավոր աստիճան և լանջախաչ:

1968 թվականին ազգային-եկեղեցական ժողովում ընտրվել է Մայր Աթոռի վերստուգիչ հանձնաժողովի անդամ:

1967— 1972 թվականներին եղել է ս. Գ եղարդ վանքի վանահայր:

1970 թվականին, որպեո վեհափառ Հա յրապետի գավազանակիր, ընկերակցել է

Նորին Ս. Օծությսւնը Իտալիա, Ֆրանսիա և Պորտւսգալիա կատարած պաշտոնական այցելությունների ժամանակ:

1971 թվականի դեկտեմբերի 1-ից, Վե- հւսվսսռ Հայրապետի հմր. 717 սրբատառ կոնդակով, նշանակվում է Շիրակի թեմի սւ- ռաջնորդսւկան տեղապահ, իսկ 1973 թվականի հոկտեմբերին' առաջնորդ Շիրակի թեմի:

1973 թվականի սեպտեմբերի 30-ին ձեոնադրվել է եպիսկոպոս' Ամենայն Հայոււ Հայրապետի կողմից:

ԳԵՐ. Տ. ԴԵՎՈՐԳ ԵՊԻՍԿՈՊՈՍ ՍԵՐԱՅԴԱՐՅԱՆ

Ավազանի անունով' Կարպիս: Ծնվել է1938 թվականի օգոստոսի 29-ին Բոփւա- րեստում: .

1948 թվականին հայրենադարձվել է Հա յաստան:

տնտեսական բաժիններում, երկար տարիներ պաշտոնւսվարել է իբրև Մայր տաճարին աոընթեր եկեղեցական արվեստի թանգարանի վարիչ, եղել է ս. էջմիածնի Մայր տաճարի լուսարարապետի օգնական և Վ եհափաո Հայրապետի գավազանակիր:

1970— 1972 թվականներին դասավանդել է հոգևոր ճեմարանում եկեղեցական տոմարագիտություն և եկեղեցագիտական ւսյլ ա- ոարկաներ:

Տ . Գևորգ սրբազանը 1971 թվականից կազմում է Մայր Աթոոի օրացույցները:

1972 թվականի սեպտեմբերի 20-ին, Վեհափաո Հայրապետի հմր. 735 սրբատաո կոնդակով, նշանակվել է Վր աստ անի հայոց աոաջնորդական տեղապահ, իսկ 1973 թվականի հոկտեմբերին' աոաջնորդ վրահայոց թեմի:

1973 թ. հուլիսին Վեհավւաո Հայրապետի կողմից ստանում է ծայրագույն վարդապետական աստիճան:

1973 թվականի սեպտեմբերի 30-ին ձեռնադրվել է եպիսկոպոս' Ամենայն Հայոց Հայրապետի կողմից:

1956 թվականին, Երևանում միջնակարգ ուսումը ստանալուց հետո, ընդունվել է ս. էջմիածնի հոգևոր ճեմարան, որն ավարտել է 1962 թվականին:

Գևորգ սրբազանը Մայր Աթոոում վարել է մի շարք պատասխանատու պաշտոններ, աշխատել է Մայր Աթոռի ֆինանսական և

*

* *

«էջմիա ծին» ամսագրի խմբագրությունը ջերմորեն շնորհավորում է հայ եկեղեցու նորապսակ իշխանավորներին և սրտագինս բարեմաղթում, որ տ. Գյուտ, տ. Արսեն, տ. Նարեկ, տ. Գևորգ սրբազանները հետայսու էլ անմնացորդ նվիրումով ծառայեն Վեհափառ Հայրապետի օրհնության և ղեկավարության ներքո' ի պայծառություն Մայր Ա- թոռ ս. էջմիածնի, Հա յց. առաք, սուրբ եկեղեցու և ի մխիթարություն հայ հավատացյալ ժողովրդի:

Մ Ա Յ Ր Ա Թ Ո Ռ Ո Ի Մ

Հոկտեմբերի 9-ին, երեքշաբթի.—Այսօր, երեկոյան ժամը 19-ին, Վեհարանում, Վ եհափաո Հայրապետի նախագահությամբ, գումարվեց Գերագույն հոգևոր խորհրդի հերթական նիստը, ուր նշանակվեցին թեմակալ նոր առաջնորդներ' ներքին թեմերի համար:

Նիստի ընթացքում, Վեհափաո Հայրապետի առաջարկով, տ. Վահան եպս. Տերյանը նշանակվեց Ադրբեջանի թեմի առաջնորդ, տ. Նարեկ եպս. Շաքարյանը, որը վարում էր Շիրակի թեմի առաջնորդական տեղապահի պաշտոնը' նույն թեմի առաջնորդ, և տ. Գևորգ եպս. Սերայդարյանը, որը վարում էր վրահայոց թեմի առաջնորդական տեղապահի պաշտոնը' նույն թեմի առաջնորդ:

«էջմիա ծին» ամսագրի խմբագրությունը շնորհավորում է ջերմորեն թեմակալ նորընտիր -առաջնորդներին և նրանց բարեմաղթում թեմական բեղուն և արդյունավոր գործունեություն և պաշտոնավարություն' ի մխիթարություն հայ հավատացյալ ժ ո ղ ո վ ր դի և ի պայծառություն Հայաստանյայց ա- ոսւքելական եկեղեցու:

•* •

Հոկտեմբերի 11-ին, հինգշաբթի.— Այսօր, երեկոյան ժամը 18-ին, հոգևոր ճեմարանում տեղի է ունենում մանկավարժական ժողով, ուր տեսուչ տ. Արիս ծ. վրդ. Շիրվանյանը զեկուցում է մեկ ամսվա ընթացքում կատարված ուսումնա-դաստիարակչական և

կարգապահական հարցերի շուրջ: Տեսչական զեկուցագրի շուրջ մտքերի փոխանակությանը մասնակցում են դասախոսներից շատերը' անելով մի շարք օգտակար թելա- դըրություններ և առաջարկներ:

Մանկավարժական ժողովից հետո Վեհափաո Հայրապետը բարեհաճում է Վեհարանում ընդունել տեսչին և դասախոսական կազմին և զրույց ունենալ նրանց հետ: Տեսուչ վարդապետը Վեհափառ Հայրապետին է զեկուցում մանկավարժական ժողովում քննված և ուսումնա-դաստիարակչական հարցերի վերաբերյալ ընդունված որոշումների մասին:

Վեհափաո Հայրապետը Իր գոհունակությունն է հայտնում ճեմարանում կատարվող ուսումնական, դաստիարակչական աշխատանքների մասին և այս առթիվ կատարում մի շարք օգտակար թելադրություններ' է՛լ ավելի կազմակերպված և արդյունավետ անցկացնելու համար 1973— 1974 ուսումնական տարին ճեմարանի հարկի տակ:

** *

Հոկտեմբերի 14-ին, կիրակի.—Ե կիրակի զկնի ս. Խսւչի.

Մայր տաճարում ս. պատարագ է մատուցում և «Հայր մեր»-ից առաջ քարոզում ուխ- տավորաբար Մայր Աթոռում գտնվող Տո- րոնտոյի ս. Երրորդություն եկեղեցու հոգևոր հովիվ տ. Ժիրայր վրդ. Թաշճյանը:

Ս. պատարագին ներկա է լինում Վեհափաո Հայրապետը:

1ПԷ Ջ Մ Ի Ա Ծ Ի Ն 1873

Հոկտ եմբերի 21-ին, կիրա կի.— Զ կիրակի ոենհ ս. Իւաչի.

Մատ տաճարում ս. պատարագ է մատուցում և «Հայր մեր»-ից աոաջ քարոզում Մայր Աթոոի միաբան և Լոնդոնի ս. Սարդիս եկեղեցու հոգևոր հովիվ տ. Ներււես ծ. վրդ- Պոզապալյանը:

Ս. պատարագին ներկա է լինում Լեհա- փաո Հայրապետը:

• •Հոկտեմբերի 25-ին, հինգշաբթի.— Այսօր

հոգևոր ճեմարանի տեսչի գլխավորությամբ

ուսանողությունը և դասախոսական կազմը շրջապտույտի են մեկնում Մեծամոր, Սարդարապատի հուշարձանախումբ և Այղր լիճ:

Հոկտեմբերի 28-ին, կիրակի.—է կիրակի զկնի ս. Իւաչի. Գիւտ Խաչի.

Մայր տաճարում իր եպիսկոպոսական անդրանիկ պատարագն է մատուցում և «Հայր մ ե ր » ֊ի ց աոաջ քարոզում Շիրակի նորընտիր թեմակալ աոաջնորդ տ . Նարեկ եպս. Շաքարյանը:

Ս. պատարագին ներկա է լինում Վեհսւ- վւաո Հայրապետը:

ԼՈԻՐԵՐ ԹԵՄԵՐԻՑ

ԱՄՆ-Ի ՀԱ ՅՈ Ց ԱՐԵՎԵԼՅԱՆ ԹԵՄԻ 71-ՐԴ ՏԱՐԵԿԱՆ

ԹԵՄԱԿԱՆ ՊԱՏԳԱՄԱՎՈՐԱԿԱՆ ԺՈՎՈՎԸ

Սույն թվականի մայիսի 4 —5 օրերին Ուստրի ս. Փրկիչ հայոց եկեղեցում տեղի է ունենում Հայաստան յա յց եկեղեցու Հյուսիսային Ամերիկայի արևելյան առաջնորդական թեմի 71-րդ տարեկան թեմական պատգամավորական ժողովը' նախագահությամբ աոաջնորդ տ . Թորգոմ սւրքեպ. Մանուկյանի:

Մայիսի 4-ին, ուրբաթ օրը, ժամը 13.45— ին, ներկայությամբ 108 պատգամավորների, նախագահ սրբազան հոր աղոթքով բացվում է թեմական ժողովի Ա նիստը:

Ընտրվում է 71-րդ տարեկան թեմական պատգամավորական ժողովի դիվանի կազմը' ատենապետությամբ Երվանդ Չափյանի:

71-րդ տարեկան թեմական պատգամավորական ժողովին ուղղված ողջույնի խոսք է ասում Ուստրի ս. Փրկիչ եկեղեցու հոգևոր հովիվ տ. Շնորհք վրդ. Գասպարյանը:

Ապա ընթերցվում է Ամենայն Հայոց Վեհափաո Հայրապետի 1973 թվականի հունվար 15 թվակիր հմր. 742 օրհնության կոնդակը' տրված Ամերիկայի հայոց թեմի հաստատման 75-ամյակի աոիթով, որն ուն- կընդրվում է հոտնկայս:

Այնուհետև վավերացվում է 70-րդ տարեկան թեմական պատգամավորական ժողովի ատենագրությունը:

Աոաջնորդ տ. Թորգոմ արքեպ. Մանուկյանը կարդում է տարեկան իր ուղերձը:

Ա նիստում առաջարկություններ են արվում թեմական կանոնադրության որոշ հոդ

վածների բարեփոխման վերաբերյալ: Մայիսի 5-ին, շաբաթ օրը, առավոտյան

ժամը 9.50-ին, ներկայությամբ 122 պատգամավորների, սկսվում է ժողովի В նիստը, որը զբաղվում է օրակարգի ւ|րա դրվա՜ծ հարցերով:

Պատգամավորական ժողովի Գ նիստը բացվում է նույն օրը, ժամը 14.45-ին, ուր քննության են առնվում հաշվեքննիչ հանձնաժողովի զեկուցումը և օրակարգի վրա դրված այլ հարցեր:

Թեմական խորհրդի կողմից արվում են մի շարք առաջարկություններ' թեմի հետագա գործունեության համար:

Նույն նիստում որոշվում է նաև թեմական պատգամավորական ժողովի 1974 թվականի գումարման վայրն ու ժամանակը:

Դ նիստը գումարվում է նույն օրը, 22.40- ին, որի ընթացքում քննության են առնվում օրակարգի վրա դրված բոլոր հարցերը և ընդունվում համապատասխան որոշումներ:

Սույն նիստում արձանագրվում է թեմական պատգամավորական ժողովի որդիական սեքը, հարգանքը և հավատարմությունը Նորին Ս. Օծություն Տ . Տ . Վազգեն Ա Հայոց Հայրապետի նկատմամբ: Թեմական պատգամավորական ժողովը հայտնում է նաև իր սրտագին շնորհակալությունը Վեհափաո Հայրապետի օրհնության կոնդակի և պատգամի համար' մաղթելով Նորին Ս. Օծությանը շուտափույթ առողջություն և ա- րեվշատաթյուն:

48----- էԶՄ ԻԱ Ծ Ի-ս__________________________

ԱՄՆ-Ի ՀԱՅՈՑ ԱՐԵՎՄՏՅԱՆ ԹԵՄԻ 46-ՐԴ ՏԱՐԵԿԱՆ ԹԵՄԱԿԱՆ պ ա տ գ ա մ ա վ ո ր ա կ ա ն ԺՈՂՈՎԸ

1073

Սույն թվականի մայիսի ,ենդի ս. Վար դան եկեղեցում տեղի է ունենում Հայաստանյայց եկեղեցու Հյոսփւօսյին Ամերիկայի արևմտյան թեմի 46-րդ թեմական պատգամավորական ժողովը նախագահությամբ աոաջնորդ տ. Վաչե եպս. Հով-սեփւանի:

Մայիսի 4-ին, ուրբաթ օրը, ներկայությամբ 42 պատգամավորների, նախագահ սրբազան հոր աղոթքով բացվում է ժողովի Ա նիստը' ատենապետությամբ դոկտ. Ս.ր- »ուր Փեթոյանի: Նշանակվում են «Բանա- ձեվերի», «Շնորհակալության և գնահատության», «Քվեախույզ», «Ընտրողական» և «Ժողովավարակսւն» կանոնների մեկնաբանման հանձնախմբերը:

Այնուհետև քննարկվում են թեմական խորհրդի և ամառային ճամբարի հանձնախմբի տեղեկագրերը:

Բ նիստը բացվում է մայիսի 5-ին, շաբաթ օրը, առավոտյան ժամը 10-ին' ներկայությամբ 35 պատգամավորների:

Աոաջնորդ սրբազանը ներկայացնում է

իր տարեկան տեղեկագիրը և տալիս իր պատգամը ժողովականներին:

Այնուհետև քննարկվում են թեմական պատգամավորական ժողովի գումարման կանոնական որոշ կետեր:

Գ նիստը սկսվում է նույն օրը, ժամը 13- ին: Ներկայացվում և վավերացվում են հաշ- վեքննիչ հանձնաժողովի, գանձապահի և թեմական բյուջեի տեղեկագրերը:

Սույն նիստում կատարվում են թեմական ժողովի, թեմական խորհրդի և հաշվեքննիչ հանձնախմբի նոր ընտրություններ:

Որոշվում է 47-րդ պատգամավորական ժողովը գումարել առաջնորդարանի մեջ' Հոլիվոլդում:

Սույն նիստում թեմական պատգամավորական ժողովը արձանագրում է իր «Հա վատարմության զգացումները հայ եկեղեցու հոգևոր պետին Նորին Սուրբ Օձություն Տ . Տ . Վազգեն Ա -ին» և մաղթում շուտափույթ ապաքինում վերջերս ունեցած իր հիվանդութենեն»:

ՄԱՏԵՆԱԳԻՏՈԻԹՅՈԻՆ «ԷՋՄ ԻԱ ԾԻՆ» ԱՄՍԱԳՐԻ*(1944— 1973)

222 8 . [Հ Ա Տ Ի Տ Յ Ա Ն Ա Ր Թ Ո Ի Ն ]:— Ս րա պ ա ր, մեռոնի օրհնությունը Ս. էջմիսւծնա մ: Խ մբա գր,սկա ն:1954, ապրիլ, էշ 1 0 - 2 2 :

2224. [Հ Ա Տ Ի Տ Յ Ա Ն Ա Ր Թ Ո Ի Ն ]:— Վարդա նա նցխորհուրդը: Խ մբա գրա կա ն: [Ա զգա յին տոնւսկա-ւոարաթուն. որպես հայ ժողովրդի ազատագրական պայքարի պատմության համաժողովրդական հերոսա մա րտ ]: 1954, փետրվար, էջ 8 — 5:

2225. [Հ Ա Տ Ի Տ Յ Ա Ն Ա Ր Թ Ո Ի Ն ]:-Փ ա ո ւս պ ա նծ տարեդարձը: Խ մբա գրա կա ն: [Հա յա ստ ա նում սովետական կարգերի հաստատման 84-ր դ տարեդարձի ա ռ թ ի վ ]: 1954, նոյեմր., էջ 4— 5:

2226. ՀՈ Գ Ե ՀԱ Ն Գ Ի Ս Տ երջանկահիշատակ ԳևորգՋ հայրապետի քա ռասունքի ա ոթիվ: [Մ ա րսել քա ղաքի Պրադոյի ս. Սսւհակ-Մեսրոպ թւսրգմանչաց Ա- կեղեցում, մասնակցությամբ զա նա զա ն կազմակերպությունների, թերթերի ներկա յա ցուցիչների: Ք ա րոզիչ՜ Փա րիզից հրա վիրվա ծ, կաթողիկոսական պատվիրակ' Սերովբե ծ. վարդապ ետ Մ ա նուկյա ն!:1954, հոկտ., էջ 59:

2 227 . ՀՈ Գ Ե ՀԱ Ն Գ Ի Ս Տ ե հիշատակի երեկո Ա մ ենայն Հա յոց հայրապետին վախճանման ա ոթիվ: [Գ ևորգ Զ -ի մահվան ա ոթիվ եթովպահսւյաթյան և քույր եկեղեցիների ա րձա գա նքները]: 1954, հոկտ., է ? 58:

Ս տ որա գր.' Թղթակից:2228. ՀՈ Գ Ե ՇՆ Ո ՐՀ Եղիշե ա բեղա Սարգսյան:

(Ս ա րգիս): [Ա ոեղա ձեռնա դրվելու ա ոթիվ: Կենսագրութ յուն]: 1954, սեպ տ ., էջ 17:

Եղիշե ա բեղայի դիմանկարով:222®* ՀՈ Գ Ե Շ Ն Ո ՐՀ Հա յրիկ ա բեղա Ավետիսյա ն:

(Հ ե ն ր ի կ ): [Ա բեղա ձեոնադրվելու սւոթիվ: Կենսագրութ յուն]: 1954, սեպ տ ., էջ 18:

Հա յրիկ ա բեղա յի դիմանկարով:2280. ՀՈ Գ Ե Շ Ն Ո Ր Հ Պ ա րգև ա բեղա Գ ևորգյա ն:

(Ք ա ջ ի կ ): [Ա բեղա ձեոնադրվելու ա ոթիվ: Կենսագրութ յուն]: 1954, սեպ տ ., էջ 15:

Պ ա րգև ա բեղա յի դիմանկարով:228 1 . ՀՈ Գ Ե Շ Ն Ո Ր Հ Վ ա հա ն ա բեղա Գսւլամդար-

յա ն: (Ա նդրա նիկ): [Ա բեղա ձեռնադրվելու աոթիվ: Կենսա գրություն]: 1954, սեպ տ ., էջ 18:

Վա հա ն ա բեղա յի դիմանկարով:2282. ՀՈ ԳԵՃԱ Շ՜ Ղ ևոնդ Գուրյան սրբազանի

սպանության 20-ր դ տարեդարձին ա ոթիվ: [Հունվա րի 24-ին Ն յո լ-Ցորքի ս. Գրիգոր Լուսավորիչ եկեղեցում ]: 1954, ապրիլ, էջ 58:

2288. ՀՈ Վ ՀԱ Ն Ն Ի Ս Յ Ա Ն Գ .:— Ժողովրդի ընտըր- յա լները: [ՍՍՌՄ Գ երա գույն սովետի ընտրությունների մա սին]: 1954, մարտ, էջ 32— 84:

Ն կ .' Պոլիտեխնիկական ինստիտուտի ուսանողները ընտրական տեղամասում:

2284. ՀՈ Վ ՀԱ Ն Ն Ի Ս Յ Ա Ն Գ .:— Հնդկա ստ ա նի կուլտուրայի և ա րվեստի գործիչների պ ա տվիրա կությա նը Երևանում: [Ա յցելությւոններ Հայաււտանի տ եսարժան վա յրերը: Ծա նոթա ցում հայ մշակույթի հետ: հ ետ ]: 1954, հոկտ., էջ 48— 52:

Ն կ .' Պատվիրակությունը Երևանի օդա նա վա կա յանում:— Լենինի հրապարակում:

* Շարունակված «էջմ ի ա ծ ի ն » ամսագրի 1973 թվա կանի № № Դ - Թ - ի ց :

2285. ՀՈ Վ ՀԱ Ն Ն Ի Ս ՅԱ Ն Վ Ա ՅԱ Գ Ա ^. /II ь

Տ ծնվ ա է ե ո ո - դ -մ7 անի Դ 1Աա՚ ’ անԻ '"սսւնող)^— վար, ^ ^ բ ա ն ա ս տ ե ղ ծ ո ւ թ յ ո ւ ն ] : 1954, հան-

^ Հ Ա Ն Ն Ի Օ Յ Ա Ն Վ Ա 2Ա Գ Ա Ն :— Վաղվա

Й Г й Ь , է , Տ ? Л : " աՐ" '" " ՝

մոոօ О 1 ! ? Й Ч|,г 7 11ԱԱտ? ն' եոանաշնորհ Տ . Տ . Գե- վորգ զ Ամենա յն Հա յոց Հայրապետի օծմա ն և թաո- մա նյմ ա սնա կցկո,: սես|տ . Էջ 19- 26 , Щ

Արտատպված' «Հա ս կ », պաշտոնական ամսագիո19МПМт5֊Г%ЛШ1Пд Կխխ՚ ԻՈ՛ И В Д Ф Й

ЛтрЬр1: 1954’ հուն֊Բովա նդ.' [Դեկտ եմբերի 9-ին Հնդկաստանի ակա

նավոր հասարակական գործիչներ' Խաղաղության համաշխարհային կոմիտեի փոխ-նախագահ, Խաոսւ- Աոլթյան համաշխարհային խորհրդի անդամ Մադան Մոհանլալ Աթալի և հնդկական գրող Ս. Ն ա վ տ և ի այցր Մայր Տա ճա ր]:

2 М Л Մ Ա ՅՐ ԱԹՈՈ-ՈԻՄ: [Լա րեր]: 1954, մարտ,

Բովա նդ.' [Մարտի 28-ին ճեմարանում' գրական հանդես Հովհա ննես Թումանյանի մահվան 81-րո տարեդարձի ա ո թ իվ ]:— [Մարտի 24-ին ճեմարանում՜ գրական-երաժշտական երեկո, նվիրված Տիգ- րսւն Չուխա ջյա նի ծննդա ն 117-րդ տարեդարձին՜!:

9 Ш . Մ Ա ՅՐ Ա0-ՈՌՈԻՄ: [Լուրեր], 1954, ապրի,,•.р —ա:

Բովա նդ.' Ապրիլի 17-ին, [դասախոսություն ճեմարանում Կարա-Մուրզայի և Մակար Եկմալյանի կյանքի և գործունեության մասին: Զեկուցող' ճեմա րանի երսւժ?տութսսն դասախոս Հրանտ ԳևոոգւանՆ

2242. Մ Ա ՅՐ ԱՕՈՌ ՈԻՄ: [Լուրեր]: 1954, մայիս, Էջ 4 4 — 45:

2248. Մ Ա ՅՐ ԱԹՈՈ-ՈԻՄ: [Լուրեր]: 1954, հունիս, Էջ 58— 81:

Ք ովա նդ.' [Մ այիսի 9-ին երկարատև ե ծանր հիվանդությունից հետո վախճանվեց Ամենայն Հա յոց կաթողիկոս Գ ևորգ Ջ -ն ] :— [Մայիսի 21-ին, թա ղման արարողությանը մասնակգելա համար Էջմիածին ժամանեցին Ռուսական Ուողափաո եկեղեցու պատվիրակությունր, Մինսկի և Բելոոասիսւյի արքեպիսկոպոս Պիտերիմի նահւագահությամբ: Պատվիրակության կազմում Էին Սիզրովի և Կույբիշևի ե- պիսկոսւոս Հերոնիմր և ա վա զ քահանա Զերնով Մի- խայիւր՜|:— [Մ այիսի 22-ին, նա յն նպատակով, Է ջ միածին ժամանեցին Վրացակա ն եկեղեցու պատգամ ա վո րո ւթ յո ւն^ :— [Մ այիսի 28-ին թաղմանը մասնակցելու համար հաւոենիք ժամանեցին Հայաստա նյա յց Առաքելա կան եկեղեցու նվիրապետական աթոռների և արտասահմանյան թեմերի պսւտգամա- վորներո: Հրատարակված են պատգամավորության անդամների ա նունները]:— [Մայիսի 27-ին, հինգշաբթի հանգուցյւս] կաթողիկոսի վերջին օծումր Ա

50Է Ջ Մ Ի Ա Ծ Ի Ն 1973

հուղարկավորությունը]: [Մայիսի 29-ին տեղի ունեցավ Գերագույն Հոգևոր խորհրդի Ա եպիսկոպոսական համատեղ ժողովի նիստը: Նիստում հանգուցյալ կաթողիկոսի կտակը:— [Մայիսի 29-ին, երկրորդ Ծաղկազարդի օրը. հանդիսավոր պատարագ Մայր Տաճարում: Պատարագիչ Հյուսիսային Ամերիկայի Հա յոց թեմի առաջնորդական փոխանորդ Մսւմբրե արքեպիսկոպոս Գ ւսլֆա յա ն]:— [Հունիսի 8-ին, հանգուցյալ կաթողիկոսի յոթնօրեքին, Մայր Տաճարում հանդիսավոր պատարագ, պատարագիչ Վազգեն եպիսկոպոս Պ ա լճյա ն]:— [Հունիսի օ-իս, Հոգեգալստյան տոնի սւոթիվ հանդիսավոր պատարագ, պատարագիչ՜ Տիրա ն արքեպիսկոպոս Ն երսոյսւն]:— [Հունիսի 14-ին, սրբոց կոլսսւնացն Հոհվւսիմյանց տոնի օրը, հանդիսավոր պատարագ ս. Հոիփսիմեի վա նքում:— [Հունիսի 15-ին սրբոց կուսանացն Գւսյւսն- յաց տոնի օրը, հանդիսավոր պատարագ ս. Գայւս- նեի վա նքում]:— [Հունիսի 17-ին «Մ . ՀովհաննոլԿարապետին Ա Աթանսւգինեայ եպիսկոպոսին» եկեղեցական տոնի ա ռթիվ հանդիսավոր պատարագ ս. Շողակաթի վա նքում]:— [Հունիսի 19-ին, ս. Գրիգոր Լւսսավորչի վիրապից ելնելու եկեղեցական տոնի առթիվ հանդիսավոր պատարագ Մայր Տա ճա րում]:— [Հունիսի 20-ին Կաթուղիկե ս. Էջմիածնի տոնի առթիվ հանդիսավոր պատարագ Մայր Տա ճա րում, պատարագիչ' Սահակ եպիսկոպոս Տեր-Հով- հաննիսյան: Նույն օրը կատարվեց հանգուցյալ կաթողիկոսի քառասունքի հոգեհանգստյան կա րգը]:

2244. Մ Ա ՅՐ ԱԹՈՌՈԻՄ: [Լուրեր]: 1954, հոկտ., Էջ 44— 45:

Բովանդ.՛ [Սեպտեմբերի 20-ին, Գերագույն հոգե- վոր խորհրդի որոշումով, Ծեմարանի տեսուչ Է նշանակվում Մարտիրոս Տեր-Ս տ եփ ա նյա նը]:

2245. Մ Ա ՅՐ ԱԹՈՌՈԻՄ: 1954, նոյեմբ., Էջ 50— 51:

Բովանդ.՝ [Էջմիածնի Մայր Տաճարի վերանորոգման մասին: Տա նիքի վերանորոգման հետ միաժամանակ վերականգնվում են Նա ղա շ Հովնաթանի շուրջ երեք հարյուր տարի առաջ կատարած առաստաղի որմնանկարները]:— [Նոյեմբերի 27-ին, Միքա յել Նալբանդյանի ծննդյան 125-ամյակի կապակցությամբ Երևանում կայանալիք հոբելյանական տոնակատարությանը մասնակցելու համար ժամանած հյուրերի այցը Մայր Ա թ ոռ]:

2248. Մ Ա ՅՐ ԱԹՈՌՈԻՄ: 1954, դեկտ ., Էջ 46:Բովանդ.' [կիլիկիա յի Աթոռի կաթողիկոսական,

ընտրությանը մասնակցելու համար որպես հոգևորական պատգամավոր ընտրված Է Եղիշե սւրքե- պիսկոս|ոս Տերտերյանը, աշխարհական պ ա տգամավոր' «Էջմիա ծին» ամսագրի պատասխանատու խմբագիր Աշոտ Ա բրա հա մյա նը]:— [Դեկտ եմբերի 19-ին, Գերագույն հոգևոր խորհրդի նիստերին մասնակցելու համար Մայր Աթոռ ժամանեց Ռումինահայ թեմի աոաջնորդ Վ ա զգեն եպիսկոպոս Պ ա լճյա նը]:— [Դեկտեմբերի 25-ին Վ ա զգեն եպիսկոպոս Պսղճյանի այցը ճեմարան: Դեկտեմբերի 29-ին' դասախոԱու- թյուն’ «Կրոն և գիտություն» թեմա յով]:

2247. Մ Ա ՐՏԻՐՈ Ս ՅԱ Ն ՌՈԻԲԵՆ Ս Ա ՐԿԱ ՎԱ Գ:— Մայր Աթոռը սգի մեջ Է: [Ա մենա յն Հա յոց կա թողիկոս Գևորգ Զ-ի մահվան ա ռթիվ]: 1954, մայիս, Էջ 86— 87:

2248. Մ Ա ՐՏԻՐՈՍՅԱ Ն ՌՈԻԲԵՆ Ս Ա ՐԿԱ Վ Ա Գ :—Վահե-Վահյան: «Հսւրալեզներու հաշտությունը:Բեյրութ, 1958. [Գրա խոսություն]: 1954, փետրվար, Էջ 58— 68:

2249. Մ ԵԾ հայրապետի մեծ սուգը: [Շիրակյսւնխ րոնիկա ): [Գ ևորգ Ջ -ի մահվան ա ռթիվ հանդիսավոր պատարագներ Լենինականի Ս. Աստվածածին եկեղեցում: Մայիսի 30-ին պա տա րագ մատուցեց Դերենիկ եպիսկոպոս Փոլատյանը, քա րոզիչ' Խ ա ղ արքեպիսկոպոս Ա ջա պ ա հյա ն]: 1954, հուլիս ֊օ գ ո ս տ ., Էջ 51— 52:

Ստորագր.' Թղթակից:

2250. Մ Ե ՀՐ Ա Պ ՅԱ Ն ՇԱ Վ Ա ՐՇ Ք Ա ՀԱ Ն Ա :— Վ եհափառ Հայրապետի մահվան գույժը և հոգեհա ն ֊ գըստյան արարողությունը Բուենոս-Այրեսի Ս. Գրի գոր Լուսավորիչ մայր եկեղեցվո մեջ: 1954. հոլլիս- օգոստ ., Էջ 52— 54:

2251. ՄԵՍՐՈՊ ԼԵՎՈ Ն :— Ֆրանսահայ գրող Լե-վոն Մեսրոպի ելույթը: [Ռ ադիոյով: Ա յցը Հա յա ստան Գ ևորգ Զ -ի մահվան առթիվ: Տպավորություններ հա յրենիքից]: 1954, հա լիս-օգոստ., Է» 40— 41:

2252. Մ ԻՔ Ա ՅԵ Լ Նա լբա նդյա նի ծննդյան 125-ամ- յա հոբելյանը: 1954, դեկտ ., Էջ 2 0 — 26:

Բովա նդ.' Միքա յել Նա լբանդյանի ծննդյան 125- ամյակին նվիրված հանդիսավոր նիստ Երևանում:— Միքա յել Նա լբա նդյա նի հոբեյյանի նշումը Մոսկվսւ- յում:—Մ իքա յել Նա լբա նդյա նին նվիրված ցուցահանդես Մ ոսկվայում:—Մ իքա յել Նա լբա նդյա նի հուշարձանի հիմնադրումը Երևանում:—Միքա յել Նսղբանդ- յանի գերեզմանի մոտ:— Հայկական ՍՍՌ Մինիս- տըրների Սովետի որոշումը Միքա յել Նա լբանդյանի հիշատակը հավերժացնելու մա սին:—Մ իքա յել Նա լ- բանդյանի կյանքին ու գործունեությանը նվիրված ցուցահանդես [Գրա կա ն թանգւսրսւնամ]:—Հա յա ստանի կոմպոզիտորները Միքա յել Նա լբա նդյա նի հոբելյանի սւոթիվ:— Հայաստանի նկարիչները Մ իքա յե լ Նա լբա նդյա նի հոբելյանի ա ռթիվ:— Մրցանակաբաշխություն հայ մեծ գրող Միքա յել Նա լբանդյանի կյանքին ու գործունեությանը նվիրված գեղա րվեստական լիարժեք ֆիլմի սցենար ստեղծելու համա ր:— Միքա յել Նա լբա նդյա նի ա րխիվը:— Մ. Նա լ- բանդյանի երկերի հազվագյուտ հրատարակությունները:— Նա լբա նդյա նի երկերի ոուսերեն թարգմանությունները:— Ռոստովում հարգում են Նա լբանդյանի հիշատակը:

2258. Մ Ո ԻԹ Ա Ֆ ՅԱ Ն Լ .:— Ֆրանսահայ երիտասարդներ Հա յա ստա ն կա յցելեն: 1054, նոյեմբ., Լջ 58— 59:

2254. ՅԱ Պ Ո Ն Ա ՑԻ նկարչուհիի մը տպավորությունները Հայաստանի մասին: [Ակսւմատսու Տոս- հիկո]: 1954, <1լսրտ, Էջ 58— 59:

2255. ՆԻԿՈԼԱՅ ԿՐՈԻՏԻՅԿՈԻ Ե Վ ԿՈԼՈՄԵՆԱ- Յ Ի Մ ԻՏՐՈ Պ Ո ԼԻՏ:— Էջմիա ծին: Ամենայն Հայոց ծա յրա գույն պատրիարք և կաթողիկոս Գ ևորգ Զ-ին- [Պատասխան շնորհակալության հեռագիր աստվածաբանության դոկտորի աստիճան ստանալու առթ իվ ]: 1954, ապրիլ, Էջ 18:

2256. ՇԱ ՀԱ Ն -Ս ԻՄ Ո Ն :— Կոմիտաս վարդապետ: (Հուշեր ծննդյա ն 85-ամյակի ա ռ թ ի վ ): 1954, հոկտ., Էջ 25— 28:

Ն կ .' Կոմիտաս վարդապետ:2257. ՉԱ Մ ՅԻԿ ՅԱ Ն Հ [Ո Վ Հ Ա Ն Ն Ե Ս ]: — (Հոգևոր

ճեմարանի շրջա նա վա րտ ):— Վ երջին հրաժեշտի մի քա նի խոսք հանգուցյալ հայրապետին: [Գ ևորգ Զ-ի մահվան ա ռթիվ]: 1954, հուլիս-օգոստ., Էօ 88— 84:

2258. Պ Ա ԼՃՅԱ Ն Վ Ա Զ Գ Ե Ն ԵՊԻՍԿՈՊՈՍ: (Ա -ռա ջնորդ Ռումանահայ թ ե մ ի ):— Բուլղարսւհայ գա ղութը ա յսօր: 1954, դեկտ ., էջ 50— 55:

Բովա նդ.' Պատմական ա կնարկ:— Բուլղարահայ համա յնքները:— Թեմական-եկեղեցական կյա նք:— Պաշտոնական ա յցելություններ:— Հա յոց դպ րոցները:— Մշակութային կյա նք:

2 25 9 . ՊԱ ԼՈՅԱ Ն Վ Ա Զ Գ Ե Ն ԵՊԻՍԿՈՊՈՍ:— Ռումինահայ թեմի աոաջնորդ Վ ա զգեն եպիսկոպոս Պալճյանի ելույթը: [Ռ ա դիոյով: Ա յցը Հայաստան' Գ ևորգ Զ -ի մահվան առթիվ: ՏպավսրություններՀա յա ստ ա նից]: 1954, հուլիս-օգոստ., Էջ 8 9 — 40:

2280. Պ Ա ՏԱ ՐԱ Գ և քա րոզ: [Գ ևորգ Զ -ի մահվան ա ռ թ ի վ ]: 1954, սեպ տ ., էջ 62:

2 261 . ԶԱ Կ Ա Ր Դ Ա ՅԻ ու Սուրաբայայի հայերը: [Վ ի ճակագրական տվյալներ Ինդոնեզիայի հայկական գաղութի մա սին]: 1954, փետրվար, էջ 55:

2262. ՌՈԻՄա Ն Ա ՀԱ Յ թեմի աոաջնորդ Վ ա զգեն եպիսկոպոսի ելույթները Սոֆիայի մեջ: [Սեպտեմբերի 7-ին հրապարակային դւսսախոսաթյուն «Հա -

1973 Է Ջ Մ Ի Ա Ծ Ի Ն •1

յւսստանի պսւտմակաւ! հիշատակարսւններր» |ւ|,մսւ- յո վ : Սեպտեմբերի 10-ին, «Տպ ա վորություններ Սովետական Հա յա ստ ա նեն» թեմա յով]: 1954, (1ո1լսւ.,էյ. 5 0 - 6 0 :

Ստորսւգր.' Թղթակից:2268. ՍԱՐԴ Ս ՅԱ Ն Դ [Ե Ղ Ա Մ ]:— Մսւկարավանք:

[Ո ւսումնա սիրա թա ն]: 1954, ւի1ււոու|ալւ, էջ 22— 84, մարտ, էջ 19— 22, ապրիլ, էջ 3 0 —36, մայիս, էջ 46—52:

Քովանդ.՜ 1. Տեղա գրութ յա նը:— 2 . Դ իր քր :— 8. Հուշարձանները:—4 . Ընդհանուր դիտււդա|»}ու(!(<|լ|ւ:— 5. Հուշարձանների նկարագրությունը:— 8. Հուշարձանների անունը:— 7. Հուշարձանների շինության Ժամանակը Ա շինողները:—8 . Վ իմա գրա թյա նր- Ա. ձին եկեղեցի: Р . Մ եծ 1ւկհ>|է<{)ի: Դ . (հսմա տ ուն: Դ . Փոքր եկեղեցի: Ծ . Գերեզմանատուն:

4-տնվում Է Իջևանում: Աղստ և գետի լայնաբերան ձորի Տախ և աջ ափերին: Կառուցումը՛ Ժ Գ դարում:

Ն կ .' ժա մա տ ունը և Մ եծ եկեղեցին ա րևմուտքից:— ժա մա տ ա ն (1]ոլւփս-արևելւան պան վերևի քւսնդա- կսւղսւրդ ա ոադաստր:— Ф прц եկեղեցին հայսսվ-ա- րևմա տ քից:— Մեծ եկեղեցու արևմտյա ն ղուոը:— Մեծ (■կեղեցու բեմի ճակատի |>անդսւկսւ(լարղը:

2264. Ս Ա ՐԳՍ ՅԱ Ն Մ. Դ . :— Միքսւյեւ 'Սայբանղյան: (Կ ենսա գրութ յա ն): [Ծ ննդյա ն 125-ւսմյակի սա|ոի<|] :1954, դեկա ., Էջ 6 — 17:

Նկա րներ՝ 1. Միքայել Նւսլրա նդյա ն:— 2 . Մ. Նւսլ- րանդյանի հայրենական տունը Նոր Նա խ իջևա նում:— 8. Մ. Նա լբւսնդյա նը Հայաստանում: Գ ործ’նկարիչ Հ . Օախկյանի:

2265. ՍԵՄՅՈՆՈՎ ԼԵՎՈՆ Պ ր ո ֆ .:— Լուսնի տ եսանելի շսւրժամր: [Տոմա րա գիտ ութ յա ն]: 1954,դեկտ ., Էջ 85— 88:

2266. ՍԵՄՅՈՆՈՎ Լ [Ե Վ Ո Ն ]:— Վերաղրաց շըր-ջսւն: [Տոմա րա գիտ ությա ն: Աստղադիտության ]:1954, 1)անւ|ար, Էջ 2 7 —31:

2267. Ս ԻՄ Ո ՆՅԱ Ն ՍԻՄ ՈՆ:— Լիբանանսւհայ մտավորական Սիմոն Սիմոնաւնի ելույթը: [Ռ ա դիոյով:Ա յցր Հա յա ստ ա ն' Ч-ևորդ Զ -ի մահվան առթիվ: Տ պ ա վորություններ հա յրենիքից]: 1954, հա լխ լ-օգոստ ., Էջ 4 1 - 4 3 :

2268. ՍԻՈՆ եպիսկոպոս Մանուկյանի վերադարձն Էջմիածնեն: 1954, սեպ տ ., էջ 61:

2269. Ս Ո Վ Ե ՏԱ ՀԱ Յ երգչուհի Զւսրուհի Դ պ ու- խանյանը կհմայե Փա րիզի իր ունկնդիրները: [3>րսւն- ւփական մամայի արձագանքները երգչուհու համերգների մսւս|ւն]: 1954, փ ետ րվա ր, էջ 5 7 — 58:

2270. ՍՐԲՈՅ թարգմսւնչաց տոնը Ս. էջմիա ծնիՀոգևոր ճեմարանում: [Հա նդիսութ յուններ]: 1954,հոկտ., էջ 4 6 —47:

Ստորագր.' ճեմսւրանասեր:2271. Վ Ա Թ Յ Ա Ն Դ Ե Վ Ո Ր Դ Ծ . Վ Ա Ր Դ Ա Պ Ե Տ :—Հա

րության խորհուրդը: Ք ա րոզ: (Խ ոսվա ծ Ս. էջմիա ծնի Մայր Տա ճա րում, 1954 թվականի ապրիլի 1 7 -ի ն ):1954, ապրի), էջ 2 3 — 24:

2272. Վ Ա Թ Յ Ա Ն Դ Ե Վ Ո Ր Դ Վ Ա Ր Դ Ա Պ Ե Տ :— ՀիսուսիԾ ննդյա ն խորհուրդը: Ք ա րոզ: 1954, հունվար, էջ19— 21:

2278. Վ Ա ՀԱ Ն Թ ոշիկյա ն: [Կոստանդնուպոլսի«Ն որ-լուր»-ի խ մբա գիր: Վ . Թոշիկյւսնը Դ ևորգ Զ-ի թաղման արարողությանն1ւրին մասնակցելու համար է՜ջմիածին գալիս, վախճանվում է Կւսրւաւմ: Մահա- խոսական-կենււագրսւկսւն: Դ իմա նկա րով]: 1954,հուլիս-օգոստ ., էջ 58:

2274. Վ Ե ՀԱ Փ Ա Ռ Հա յրա պ ետը Ծ ա ղկյա դահլիճում, Մայր Տաճարը պատկերող պատի գորգի մոտ: [Լուսա նկա ր]: 1954, հունվար, էջ 1:

2275. Վ Ե ՀԱ Փ Ա Ռ հայրապետին վախճանական գույժն ի Ֆրա նսիա : 1954, հուլիս-օգոստ ., էջ 57:

2276. ՏԵՍ Ա Կ ՅՈ ԻԹ ՅՈ ԻՆ մը Դամւսսկոսի կաթողիկոսական փոխանորդ Շա վա րշ վարդապետի հետ: [«Ա րւսրսւտ »-ի խմբա գրությա ն հարցազրույցր Շա

վարշ վարդապետ Դայումճյանի հետ: Սիրիայի հաւ- կաեան գաղութի մասին: Վիճակագրական սւվյսո- |,1՚| Փ 1954, փետրվար, էջ 54:

‘Ո(1Ո77 ւ |Տ Ե Ր ,Հ'Ո4ՀՍ՝ՆնԻՍ ՅԱ ՝Ն ՍԱՀ-ԱԿ ԵՊԻՍԿՈ-г ь и ՜ ; Ш?|иШр,П, Т 1П,С: ՔարՈ4: ( ԽոսՎա*> Երևա-

Ի, եկեղեցում 1954 թվականի մարտի7-ի (ւ): 1954, մարտ, էջ 15— 18:

2278 ՏԵ Ր -Ս ՏԵ Փ Ա Ն ՅԱ Ն Մ ԱՐՏԻՐՈՍ:—Ազգովին սգում ենք Ամենայն Հա յոց ազգընտիր հայրապետի

Г ь пШР| н ^ 1' ,կոր" ւս" ն! ք4՚ և " ՛ ’4 Զ ՜ի մա«4ա ն աո- 1''ԻՎ 1: >954, մայիս, էջ 38— 40:2379. [ՏԵ Ր -Ս ՏԵ Փ Ա Ն ՅԱ Ն Մ Ա ՐՏԻՐՈ Ս ]-—Ա ր

տասահմանից Հայաստան ժամանած պատմիոակ- Ч Ь ? , ^ Դ ՚֊- ր ձ ա ն : քԱ 4ենայն Հա յոց կաթողիկւա ւ՚Սորգ Զ -ի թաղման արարողության ավարտից հե

տո: Հյուրերի ընդունելությունը հայ մտավորականա

ն ա լ ս , 5 ՚ո շ Լ 6 3 փ1|աւափ՚՚ց ի չ ա ՚ր ի ," " |մի!՚ւ : 19 |м ՛4տ որա գր.՝ Մ. Տ . Ս .

Л п ° \ Տ ^ - Ս Տ Ե Փ Ա Ն Յ Ա Ն Մ Ա Ր Տ Ի Ր Ո Ս :-Հ ա յ եկեղեցին և Ամենայն Հա յոց Հայրապետությունը Սովետական երկրի մեջ: (Տեսա կցություն Ամենայն Հա -1 м 1РШ<Гг'1Сп Պ^ տրիար» և Սրբազնագույն կաթո-

ь ? Г 0Տո,1»1ո,ն Տ - Տ . Գևորգ Զ հայրա-15— 18- էՀ-աՐ0աէ1Ոո4 9 ] : 1954, հունվար, Էջ

228 1 . ՏԵ Ր -Ս ՏԵ Փ Ա Ն ՅԱ Ն Մ Ա ՐՏԻՐՈՍ:— Շրջա գայություն Հա յոց ձորում: 1954, փետրվար, Է , 3 5 ֊ 43, մարտ, Էջ 23— 26:

քլովանդ.՝ 1. Պատմական Հերհեր:— 2 . Հերհերի վանքը Ա գյաւլսւկան եկեղեցին:— 8. Խաչաըսան- նեՈ = ֊4 . Տեսա րժա ն վա յրեր:— 5 . Ոչ թե Վայոո (հա ռա չա նքի) ձոր, այ, շեն, Հա յոց ձ ո ր : ֊6 . Արդ՛ի Հ |,„ .I 1, Գ1ո |4Ր յ - -7. Ջ երմ ուկ Ա շր ջա կ ա յք ը :— 8 . Հւսւկա- [ . ա ն բ ա ս ի ր ո ւ թ յ ա ն ն . Վերադարձի ճանապար-

Ն կ .՝ Հերհերի Ս. Սիոն եկեղեցին:— Հերհերի Սպի- տակտվոր Աստվածածին վանքի դարբասր:

2282. ՏԵ Ր -Ս ՏԵ Փ Ա Ն ՅԱ Ն Մ ԱՐՏԻՐՈՍ:— «Պա տ մություն Անթեպի Հա յո ց»: [Լոս-Անջելոս: Գրախոսությա ն]- 1954, ասւրիլ, Էջ 58— 68:

2283. ՏԵ Ր -Ս ՏԵ Փ Ա Ն ՅԱ Ն Մ Ա ՐՏԻՐՈ Ս :—Սուրբ Էջմիածնի միաբանությունը ուժեղացավ չորս երիտասարդ և զա րգացած հոգևորականներով: [Ն որընծա աբեղաներ Հայրիկ Ավետիսյանի, Եղիշե Սար- գըսյա նի, Վահան Դալամդարյանի, Պա րգև Գևորգ- յա նի մա սին]: 1954, սեպտ., Էջ 12— 14:

2284. ՏԵ Ր -Ս ՏԵ Փ Ա Ն Յ Ա Ն Մ ԱՐՏԻՐՈՍ:— Տեսսւկ- ցություն Մեծի Տա նն Կիյիկիո կաթողիկոսական տեղապահ ամենապատիվ Տ . էսադ արքեպիսկոպոս Ա- ջապահյսւնի հետ: [Հա րցա զրույց՜ Գ ևորգ Զ-ի, հայրենիքի, երկու մայր աթոռների փոխհարաբերությունների մա սին]: 1954, հուլիս-օգոստ., Էջ 2 0 —21:

2285. ՅԱ Ն Կ : «Էջմիա ծին» ամսագրում 1954 թվականի ընթացքում տպագրված նյութերի: 1954, դեկտ., Էջ 80— 68:

2286. Փ Ա Ր ԻԶ Ի հայ ուսանողական տունը: Կառուցումը Նուպար փաշայի կնոջ’ Մարի Նուպար անունով: 1954, ա պ րի|, Էջ 56:

2287. Փ Ո ԼԱ ՏՅԱ Ն Դ ԵՐԵՆ ԻԿ ԵՊԻՍԿՈՊՈՍ:— Անմոուսնսղի հիշատակներ: [Գ ևորգ Զ-ի անվանակոչության .հանդիսաթյուններր Մայր Ա թոռում]:1954, հունվար, Էջ 24— 26:

Ն կ .' Դերենիկ եպիսկոպոսր Երևանի եկեղեցում:2288. Փ Ո ԼԱ ՏՅԱ Ն ԴԵՐԵՆԻԿ ԵՊԻՍԿՈՊՈՍ:—

Մ ա ղթա նք ամանորի Ա սուրբ ծննդյա ն: [ԽոսվածԲեյրութի ռա դիոկայանից, 1955 թ. հունվարի 8-ին1:1954. փետրվար, Էջ 11— 12:

2289. Փ Ո ԼԱ ՏՅԱ Ն Դ ԵՐԵՆ ԻԿ ԵՊԻՍԿՈՊՈՍ:—Ուղևորություն ի Ս. Էջմիածին: [Տպա վորությունն եր ]: 1954, մարտ, Էջ 4 8 — 57. ապրիլ, Էջ 45— 54:

2290. [Ք Ո ԼԱ Ն Զ Յ Ա Ն Ս Ո Ի Ր Ե Ն ]:— Արժեքավոր նկարների նվիրատվություն Սովետական Հայասպա-

52С441Г Ի Ա Ծ ւ ՚ Ն 197Տ

նի պատկերասրահին: [Տպ ա գրվա ծ է երկու նկա ր!:

^ Ն ^ ր ա տ վ ո փ & Տ ՚Օ ^ ն ' 1. «Հովիվների երկոր-

Տ 7 Տ , п С Г « Տ . " Տ ™ Г Е &Տ աե7ասանի 7 ւ 5 1 ^ 5 9 8 ^ թ Օ « “՛ Ն№

8 № З Г К а « տ տ « ^մանդակսւն նկարիչ Պիեր Նեեֆսի (1 5 7 0 — 1651 » թ . ) : 3. «Ա նտ ա ռը», գործ ծագում" \ [ . ֆրանսիական նկարիչ Դիա գ դր լա Պենայի (1807— 1876 » » . ) : 4 . Ընտանեկան մի տեսարան, Գ՞ոս 19-րդ դարի ֆրանսիական անհատ նկարչի: Վերջին

հրեք նկսւրներր ուղարկված են 1>աւ(ինիայի Գիտությունների ակադեմիայի թղթւսկից-անդամ Դրիգււր Զամբսւքջյանի կողմից:

2291. ՔՐԻՍՏՈՍ Ի Հրաշա փա ռ Ս. Հարության տոնի ա ռթիվ Ամենայն Հա յոց սրբազնա գույն կաթողիկոս նորին Ս. օծություն Տ . Տ . Գ ևորգ Զ -ի անունով թեմերից ստացված շնորհավորական հեռագրերն ու գրությունները: 1954, ապրիլ, էշ 10— 14:

2292. 41ՐԻՍՏՈՍԻ Հրաշափառ Ս. Հարության տոնի ա ռթիվ Ամենա յն Հա յոց սրբազնա գույն կա թողիկոս նորին ս. օծություն Տ . Տ . Գ ևորգ Տ -ի անունով քույր եկեղեցիների պետերից ստացվա ծ շնորհավորական հեռագրերն ու գրությունները: 1954, ւսպրիյ, էջ 15— 17:

1955

2298. Ա ԲՐԱ ՀԱ Մ ՅԱ Ն Ա ՇՈ Տ Գ .:— Հայագիտության զարգացումը մայր հայրենիքում: [Դա սա խոսս ւթյուն կարդացված Անթիլիասի Կյուլպենկյան սրահում!: 1955, հուլիս, էջ 40— 50:

2294. Ա ԲՐԱ ՀԱ Մ ՅԱ Ն Ա Շ Ո Տ:—Հա յրենիքի գ}ւտ- նականների կարծիքը հայ ժողովրդի կազմավորման մասին: [Դասախոսություն կարդացված Անթիլիասի Կյուլպենկյան սրահում 1955-ի փետրվարի 4 -ի ն ]: 1955, մայիս, էջ 36— 45:

2295. Ա ԲՐԱ ՀԱ Մ ՅԱ Ն Ա Շ Ո Տ:— Հովհաննես Սարկավագ Իմաստասերի գիտական մատենագրությունը: (Անթիլիասի կաթողիկոսարանի Կյուլպենկյան սրահում կարդացած հայագիտական դասախոսակ ա նների շա րքից): 1955, հանիս, էջ 27— 36:

2296. [Ա Բ ՐԱ ՀԱ Մ ՅԱ Ն Ա Շ Ո Տ ]:—Մայր Տաճարը հաստատուն և անշարժ է : Խմբա գրա կա ն: [էջմ ի ա ծնի Մայր Տաճարի դերի և նշանակության մա սին]: 1955, հունիս, էջ 8— 6:

2297. Ա ԲՐԱ ՀԱ Մ ՅԱ Ն Ա Շ Ո Տ :— Յոթերորդ դարի հայ գիտնական Անանիա Շիրակացին: [Դսւսախո- սության կարդացված Անթիլիասի Կյուլպենկյան սրահում]: 1955, օգոստ ., էջ 40— 47, սեպ տ ., էջ 4 8 — 49:

2298. Ա Բ ՐԱ ՀԱ Մ ՅԱ Ն Ա Շ Ո Տ :— Նոր տվյալներ՛ հայ ազատագրական շարժումների մասին 18-րդ դա րի աոաջին երեք տասնամյակներում: (Ա նթիլիա սում կարդացված դասախոսության սղա գրություն): 1955, ապրիլ, եջ 8 2 - 4 2 :

2299. Ա Բ ՐԱ ՀԱ Մ ՅԱ Ն Ա Շ Ո Տ :—Վերա ծննդի հարցի մասին միջնադարյան Հայաստանում: [Ա նթիլիա սի դպրեվանքի Կյուլպենկյան սրա հա մ 1955 թ. փետրվարի 5-ին կարդացած դասախոսության սղա գրութ յա ն]: 1955, մարտ, էջ 32— 42:

28ОД. Ա Զ Գ Ա Յ Ի Ն թեմական ընտրությունները Ա- ղեքսանդրիայում: 1955, օգոստ ., էջ 62— 68:

2801. ԱՄԱՆՈՐԻ և Ս. Ծ ննդյա ն տոների ա ռթիվ Գերագույն հոգևոր խորհրդի և Գերագույն հոգևոր խորհրդի նախագահույ անդամ Տ . Վա հա ն ա րքեպիսկոպոս Կոստանյանի անունով թեմերից ստ ա ցված շնորհավորական հեոագրերն ու գրությունները:1955. հունվար, էջ 4— 9:

2802. ԱՄԱՆՈՐԻ և Ս. Ծ ննդյա ն տոների առթիվ Գերագույն հոգևոր խորհրդի և Գերագույն հոգեոր խորհրդի նախագահող անդամ գերաշնորհ Տ . Վ ա հան արքեպիսկոպոս Կոստանյանի անունով քույր եկեղեցիների պետերից ստացվա ծ շնորհավորական հեռագրերն ու գրությունները: 1955, հունվար, էջ 11—13:

2808. Ա Մ Ե Ն Ա ՅՆ Հա յոց ծայրագույն պատրիարք և կաթողիկոս նորին Ս. օծություն Տ . Տ . Վ ա զգեն Ա-ի ընտրության և գահակւսլութան ա ռթիվ եկեղեցական խորհոլրդներից, հայ եկեղեցա կա ններից, ա զգա յին մշակութային կազմակերպություններից, թեր- թերի խմբագրություններից Ա անհատ հավատացյալներից ստացված շնորհավորական հեոագրերն ու գրությունները: 1955, դեկտ ., էջ 9— 15:

2804. Ա Մ Ե Ն Ա ՅՆ Հա յոց ծայրագույն պատրիարք և կաթողիկոս նորին Ս. Օծություն Տ . Տ . Վ ա զգեն Ա հայրապետի ընտրության և գահակալության աոթիվ Կիւիկիայի կաթողիկոսությունից ե Կոստանդնապոլ- սի ու Երուսաղեմի պատրիարքություններից ստ ա ցվա ծ շնորհավորական հեոագրերն ու գրությունները: 1955, հ ո կ տ .֊ն ո յե մ բ ., էջ 9:

2805. Ա Մ Ե Ն Ա ՅՆ Հա յոց ծայրագույն պատրիարք և կաթողիկոս նորին ս. օծություն Տ . Տ . Վ ա զգեն Ա հայրապետի ընտրության և գահակալության աոթիվ հայ եկեղեցա կա ններից, թեմական խորհուրդներից, եկեղեցա կա ն վարչություններից և անհատ հավատ ացյալներից ստացվա ծ շնորհավորական հեռագրերն ու գրությունները: 1955, հոկտ .-նոլեմբ., էջ 14— 24:

2 806 . Ա Մ Ե Ն Ա ՅՆ Հա յոց ծա յրա գույն պատրիարքե կաթողիկոս նորին Ս. օծություն Տ . Տ . Վ ա զգեն Ա -ի Օծման սրբա զա ն հանդեսը: [Վ ե ց լուսանկարներ ո վ ]: 1955, հոկտ .-նոյեմբ., էջ 68— 77:

2807. Ա Մ Ե Ն Ա ՅՆ Հա յոց հանգուցյալ կաթողիկոս Տ . Տ . Գ ևորգ Զ -ի օծումն ու թաղումը շարժսւնկար- վա ծ ի Ս. էջմիա ծին: [Ն ա -Ց ո ր ք ի հայկական գա ղութում ցուցադրվելու մա սին]: 1955, ապրիլ, էջ 58:

2808. Ա քքԱՔԵԼՅԱ Ն Հ . :—Ա վետ իք Իսահակյան:(Ծ ննդյա ն 80-ամւա հոբելյանի ա ոթ իվ): 1055,հ ո կ տ .֊ն ո յե մ բ ., է յ 114— 11

2809. ԱՈ-ԱՔԵԼՅԱՆ Հ . :— Սուրբ էջմիա ծնի Մայր Տա ճա րի վերանորոգումը՜ ավարտված Ե [Վերա նորոգման աշխատանքների մասին: Որմնանկարչական աշխատանքները ղեկավարել է Լիդիա Դուոնովսւն]:1955, սեպ տ ., էջ 28— 35:

Ն կա րներ' Գերագույն հոգևոր խորհրդի անդամները և վարպետը (Ա վետ իք Իսա հա կյա ն) դիտում են Մայր Տա ճա րի վերանորոգված որմնանկարները:— Մ ա յր . Տաճարի վերանորոգման վրա աշխատ ող մի խումբ ճարտարապետներ:—Արվեստագետ Լ. Ա . Դոա նովա ն շրջապատված Մայր Տաճարի որմնանկարչությունը վերականգնող նկարիչներով:— Մ արմարագործ Արսեն Ա րա բյա ն:— Վեհարանի Ծ ա ղկյա դահլիճի վերանորոգված որմնանկարչությա ն մի մասը:

2810. ԱՍԼԱՆ Միքայելի Շահնազարսւն: 1877—1956. [Մահախոսական-կենսագրական: Պատմաբա ն, հնագետ, դրամագետ: Հրապ արա կվա ծ է (Ա սլա ն Շա հնազարյանի գիտական հրատարակությունները) մատենագիտական ցա նկը]: 1955, հունիս, էջ 62—63:

281 1 . ԱՐԱՄ Երեմյսւն: (Գրական-հասարակական 85-ա մյա գործունեության ա ոթ իվ): 1955, մայիս, էջ 56— 57:

Ստորագր.' ГК Մ .:281 2 . Ա ՐԱ Մ ՅԱ Ն Հ [Ա Կ Ո Բ ]:— Հա կոր Պարոնյան:

«Ընտ իր երկեր», գիրք 1: Ե ր ., Հայպետհրատ, 1954 Գրախոսության: 1955, մարտ, էջ 62— 68:

281 8 . Ա Ր Ա Մ ՅԱ Ն Հ [Ա Կ Ո Բ ]:—Հա յրենա դա րձ նկա

1973Է Ջ Մ Ի Ա Ծ Ի Ն

89

րիչ Ռաֆայել Շիշմանյան: [Կյա նքի Ա ստ եղծա գործությունների մա սին]: 1955, Ոունիս, էջ 4 7 - 5 1 -

Ն կա րներ' Ինքնա նկա ր:— էսպ ա լիոնի հին կամուրջ ը :— Տեսա րա ն Սըմյոսւից:

2814. Ա ՐԶԱ Ն Ա Գ ՐՈ ՒԹ ՅՈ ՒՆ Հա յա ստ ա նյա յց Ա - ոաքհլական եկեղեցու ազգսւյին-եկեղեցակա ՚ն ժողովի, գումարված 1955 թվականի սեպտեմբերի 29-ից հոկտեմբերի 7-ը , Մայր Ա թոո Ս. էջմիսւծնում: [Վեո լա սա նկա րով]: 1955, հոկտ .-նոյեմբ., էջ 5 0 — 67-

2315. Գ Ա ԼԱ Մ Դ Ա ՐՅԱ Ն Վ Ա ՀԱ Ն Ա Բ Ե Ղ Ա :-Ն ո ր նյութեր Միքա յել Ն ա լբա նդյա նի մասին: [Ուսումնասիրություն: Բ նա գրեր]: 1955, մարտ, էջ 4 8 — 47:

Նոր ՆախիջԱանի և Բեսարաբիւսյի թեմակալ ա- ււաջնորդ Մաթեոս արքեպիսկոպոս 4եհա պ ետ յսւնի երեք նամակները Հովհա ննես և Խաչատուր Լագար- սսններին (1 8 5 8 — 1854 թ թ .) : Նա մա կներից երեում է, որ Վեհ՚ապետյանը հովանավորել և պաշտպւսնել է Նա լբւսնդյանին հալածանքներից:

Մատթեոս արքեպիսկոպոս Վեհապետյանի 1854 թվականի հունվարի 5-ի նամակը Հովհա ննես Լա- դարյա նցին: [Բնա գրի լուսա նկարը]:

2816. Դ Ե Վ Ո ՐԳ Զ Ծ Ա ՅՐ Ա Գ Ո Ւ ՅՆ Պ Ա ՏՐ Ի Ա Ր Ք ԵՎ ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ Ա Մ Ե Ն Ա ՅՆ Հ Ա Յ Ո Ց :— Երջա նկա հիշատակ ԳԱորգ Ջ կաթողիկոսի կոնդակը' Մայր Աթոո ս. էջմիւսծնում մեռոնօրհնեք կատարելու մա սին: Մեծի Տա նն Կիլիկիոյ կաթողիկոսական տեղա պահ ամենապատիւ Տ . Խ ա դ արքեպիսկոպոս Ա ջա - պւսհեանին, սրբոյ Սաղիմայ պատրիարքական տ եղապահ ամենապատիւ Տ . Եղիշէ արքեպիսկոպոս Տէրտ էրեա նին, Կոստանւլնուպոլսոյ պատրիարք ա մենապատիւ Տ . Գա րեգին արքեպիսկոպոս Խա չա տըր- եա նին, գերաշնորհ սւոսւջնորղաց համօրէն թեմօրէից հա յոց, հոգեւոր հա րց, եղբա րց եւ համայն ժողո- վըրղեանս, հարազատից Մայր Ա թոոոյ սրբոյ է ջ միածնի' ի գւսհէն Սրբոյ հօրն մերոյ Գրիգորի Լու- սաւորչի եւ ի գահակալէ նորին' տիրաւանդ ողջոյն եւ օրհնութիւն աստուածային: [Քսա նութ տարի ընդմիջումից հետո 1954-ի սեպ տեմբերի 26-ին Վարա - գւս Ս. Խսւչի սանին մեռոնօրհնեք կատարելու մասին]: 1905, օգոստ ., էջ 9 — 12:

2817. [Գ ԵՎ Ո ՐԳ Ջ Ծ Ա ՅՐ Ա Գ Ո Ւ ՅՆ Պ Ա ՏՐ Ի Ա Ր Ք ԵՎ ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ Ա Մ Ե Ն Ա Յ Ն Հ Ա Յ Ո Ց ]:— Երջանկահիշատակ Տ . Տ . Գ ևորգ Ջ սրբա գնա գույն կաթո- ղիկոսի իղձերն ու ցանկությունները Ս. էջմիա ծնի Մայր Տաճարի վերանորոգության վերա բերյա լ: (Ա զ գային եկեղեցա կա ն ժողովի 1945 թ. հունիսի 20-ի նիստում, Մայր Տա ճա րի հիմնական վերանորոգությունն ապահովելու համար վեհափառի աոաջար- կա ծ և միաձայնությամբ ընդունվա ծ բա նա ձևը): [Հրա պ ա րա կվում է կաթողիկոսի մա հվանից հետ ո ն 1955, մարտ, էջ 6— 7:

2818. Գ Ե Վ Ո Ր Գ ՅԱ Ն Պ Ա ՐԳ Ե Վ Ա Բ Ե Ղ Ա :-Ս ա ր բՍտեփանոսի նահատակությունը: Ք ա րոզ: (Խ ոսվա ծ Մայր Տա ճա րում Ս. Ստեփանոսի տ ոնին): 1955,դեկա ., էջ 2 0 — 21:

2819. Գ Ե Ր Ա Գ Ո ԻՅՆ ՀՈԳԵՎՈ Ր Խ Ո Ր ՀՈ ԻՐ Գ :— Ա - մանորի և Ս. Ծ ննդյա ն տոների ա ռթիվ Գերագույն հոգևոր խորհրդի շնորհավորական հեռա գիրը բոլոր թեմերին: 1955, հունվար, էջ 3:

2820. Գ Ե Ր Ա Գ Ո ԻՅՆ ՀՈԳԵՎՈՐ Խ Ո ՐՀՈ ԻՐԳ :— Ա - մենայն Հա յոց ծա յրա գույն պա տրիա րք և կա թողիկոս նորին Ս. օծություն Տ . Տ . Վ ա զգեն Ա հայրապետի ընտրությունն ա վետող հեռա գիրը: 1955, հոկտ.- հոյեմբ., էջ 3:

2821. Գ Ե Ր Ա Գ Ո ԻՅՆ ՀՈԳԵՎՈՐ Խ Ո Ր ՀՈ Ւ Ր Դ :— Գերա գույն հոգևոր խորհրդի նամակը ուղղվա ծ բո- 1Որ թեմերին' Ամենայն Հա յոց ծա յրա գույն պատ- րիարք-կաթռղիկոսի ընտրության ա ռթիվ: [1955-իսեպտեմբերի 25- —ՑՕ-ր Ս. 1.'ջմիսւծ(!ում ա զգա յին-!,- կեդեցա կան (հոլով հրավիրելու մասիԱ]: 1955, օ-գոստ-, էջ 5 — 8:

2822. Գ Ե Ր Ա Գ Ո Ւ ՅՆ ՀՈԳԵՎՈՐ Խ Ո ՐՀՈ Ւ ՐԴ :— Գերա գույն հոգևոր խորհրդի շրջա բերա կա ն հեռա

գիրը' ազգա յին-եկեղեցական ժողովի, Ամենայն Հա -^ ի ք պ ո ս ա կ ս / ն 8եո-

օգ ո ս տ , էջ 3- Քի աոնճությամբ: 1955,

ՓրԿ>Ի ЯРШ2ШФ? „ Т Հա*?տոնէա^ԻՎ՞Գ^

Ф Г и ԳԾնն'ո?ՈոԻ Յ Ն (. լ ՀՈԳԵՎՈՐ Խ Ո Ր Հ Ո Ւ Ր Դ :-

առթիվ: Կ ենսա գրությա ն]: 1955, հոկտ -նոյեմբ., էջ

Դիմա նկա րով:ւ* ? * ^ Ր Ա Շ Ն Ո Ր Հ Տ . Հայրիկ եպիսկոպոս Աս-

յա նյա ն: [Եպիսկոպոսական ձեռնադրության աոթիվ-

ւումճքաՐ Գ Ո^Սք ̂ ՈՐՀ Տ ' Շաւ1աՐ2 եպիսկոպոս Գա-НМ Կ г ^ ս կ ո պ ո ս ա կ ա ն Տեոսւնդրության սա թիվ. Կենսա գրություն]: 1955, հոկտ -նոյևմր., էջ 9 7 ֊

Դիմանկարով:®*®1-՚ Գ Ե Ր Ա Շ Ն Ո Ր Հ տ . Շնորհք եպիսկոպոս Գա

լըստ յա ն: [Եպիսկոպոսական ձեոնադրության աո-

Н 4 -9 5 ПР," М " 1С1: 1855’ հո1'տ--նո1հմբ., էջԴիմանկարով:2882. Գ ԵՐԱ ՇՆ Ո ՐՀ Տ . Պա րգև եպիսկոպոս Վոո-

թսւնեսյան: [Եպիսկոպոսական ձեռնադրության առթիվ: Կենսա գրություն]: 1955, հոկտ.-նոյեմր., էջУ0— 91:

Դիմանկարով:2888. Գ Ե Ր Ա ՇՆ Ո Ր Հ Տ . Պսակ եպիսկոպոս Թու-

սայան: [Ես|իսկոպոսակսւհ ձեռնադրության աո- Կ ե ն ՚՚ա գ Ո ՚ւ ւթ ւ ՚ս ն ]: 1955, հոկտ .-նոյեմբ., էջ

Во — 100:Դիմանկարով:2884. Գ ԵՐԱ ՇՆ Ո ՐՀ Տ . Սերովբե եպիսկոպոս Մա

նուկյան: [Եպիսկոպոսական ձեռնադրության առթիվ: Կենսա գրությա ն]: 1955, հոկտ .-նոյեմբ., էջ91 — 92:

Դիմանկարով:2885. Գ Ե Ր Ա ՇՆ Ո Ր Հ Տ . Վարդան եպիսկոպոս Տեր

Սահակյան: [Եպիսկոպոսական ձեռնադրությանա ռթիվ: Կենսա գրություն]: 1955, հոկտ .-նոյեմբ., էջ 9 5 — 9(5:

Դիմանկարով:2836. Գ ԻՏԱ Կ Ա Ն և գեղարվեստական նոր հրա

տարակա թյուններ: [Մատենագիտա կան սանկի.1055, դեկտ ., էջ 58:

2387. Գ Ր Ո ՏԱ Պ ԵՏՐՈ Ի: Ռումինական ժողովըր ղական ռեսպուբլիկայի Ազգա յին մեծ ժողովի նախագահության նախագահ ղոկտ. Պեսւրոլ Գրոզսւյի շնորհավորական հեոագիրր վեհափառին: Բախարեստից: [Վ ա զգեն Ս,-ի Ամենսւն Հա յոց ծայրսւգույն

54Է Ջ Մ Ի Ա Ծ Ի Ն 1973

պ ա տ ր ի ա ր ^ ո ղ ի * ™ ընտրվելու ա ոթ իվ]: 1955.

«ոկտ .-նոյեմբ., ԷՏ ^ գ Ա Յ ի Ն -Ե Կ Ե Ղ Ե Ց Ա Կ Ա Ն * « -

յ Տ է Տ Ձ - & է 5 4 . «к ая вП Ь тея я л -^1955, °գ ™ տ,՜’ Տէ? 1Мг(Гр ԱԹՈՌԻ:— Անհատ Ա՜սրին:

՞ ^ Տ Տ րյԼ 4 [հ < 5 ւ ^ - ձ * 1 փ ո ամ՜

է ? „ * է ձ 1: Պատմական համառոտ ակնարկ:— Ա մ-

Հ ^ ^ տ տ յ տ տ տ տ ՛ * տ տ ^ ս -

քատր հարավից:—ԾԿեԴհ9Ին հա րա վ-ա րևմուտ տ ից:-

Ч й ” « Я й » ^ ^Վ5 , ք ՛ ս щ » „ ^ г т з т ^‘ ' Տ վ Տ ՞ ւ էՊա^յակս.նԴ ՚ «ա՛սա™ » ա կնա յւկ :֊

® { » ! я г » я Г в с® Ь Л Г « Г » ^ Տ ս Տ Տ Տ Տ Տ :

™ Ն կ • Կհչաոիսի վա նք— Ընդհանուր տ եսք արևել- ոից;— Ս. Գրիգոր եկեղեցու հարավային 6 ա 1 |ա տ ը : ֊; Ս Գրիգոր եկեղեցու ներսի տ ե ս ք ը :-Գ ա վ թ ի ներսի տեսքր:— Կաթուղիկե եկեղեցին հարավ-արևմուտ- Տ ի ց :- Ս . Նշան եկեղեցին արևմուտքից: Հա րա փպ ին կողմում՝ կաթուղիկե եկեղեցու հյուսիսային ճակա- տ ը :- Ս . Հարություն եկեղեցին հարավ-արևմուտքից.

2842. Ե Ղ ԻԱ ԶԱ ՐՅԱ Ն Հ [Ո Վ Ս Ե Փ ]:— Դրիգոր Մ ա ՜ միկոնյան իշխանի կառուցած տաճարը Ա պսղատը Թալիշ գյուղում Ա վերջինիս հնագիտական պեղումները [Տաճարը ս ապարանքը կառուցված է 7 -ր դ դարում, Արուճ ավանում: Թալիշը պատմական Ա- րոլճ ավանն է , գտնվում է Աշտարակից 28 կմ դեպի արևմուտք: Չորս լուսանկար]: 1955, փետրվար, էջ

85շ848! ԵՊԻՍԿՈՊՈՍԱԿԱՆ ձեռնադրության սրբա զան արարողությունը: [Ձեռնա դրվա ծներն են' Հ ա յկազուն ծ. վարդապետ Աբրա հա մյան, Պ ա րգև ծ. վարդապետ Վրթանեսյան, (Երուսաղեմի Սրբոց Հւս- կոբյսւնց վանքի միա բա ններ), Սերովբե ծ . վարդապետ Մանուկյան (Երուսաղեմի Սրբոց Հակորյանց վանքի միաբան և Արևմտյան Եվրոպայի թեմի հայրապետական պ ա տվիրա կ), Հայրիկ ծ. վարդապետ Ասլանյան (Երուսաղեմի Սրբոց Հա կոբյա նց վանքի միա բա ն), Ենորհք Տ. վարդապետ Գալստյա ն (Ս . Ե - րասաղեմի միաբան և Կաւիֆորնիսւյի ա ոա ջնորդ), Վարդան ծ. վարդապետ Տեր-Սահսւկյան (Մայր Ա- թոոի միաբան և Նոր Նախիջևանի թեմի առաջնորդական փ ոխա նորդ): Յոթ լուսա նկա րով]: 1955,հոկտ .-նոյեմբ., էջ 82— 88:

2844. Ե ՐԳ Ա ՀԱ Ն պարոն Համբարձում Պերպեր- յանի համերգները Պոլսո մեջ: 1955, մարտ, էջ 60:

2845. ԵՐԵՄ ՅԱ Ն Ա [Ր Ա Մ ]:—Մանրանկարիչ Թո- րոս Ռոսլին: (13-ր դ դ ա ր ): 1955, հունվար, էջ 4 2 — 4 6 , փետրվար, էջ 22— 34:

Ռովանդ.' 1 . Ա րվեստ ա գետը:— 2 . Կենսագրական գծեր:— 8. Դարաշրջանի մշակութային պատկերը:— 4 . Հռոմկլսւյի արվեստի դպրոցր և գրիչները:— 5. է - ջեր ՌոսլիՐի վրձինից ու գրչից:— 6. Հա յ մամուլն ու բանասիրությունը Ռոսլինի մասին:

Ութ լուսանկար:2846. Ե ՐՋ Ա Ն Կ Ա ՀԻՇԱ ՏԱ Կ նորին Ս. Օծություն

Տ . Տ . Գ ևորգ Ջ կաթողիկոսի մահվան աոաջին տա- րելիցը: [Լուսանկար' Գ ևորգ Ջ -ն աշխատանքի սեղանի ա ռ ա ջ]: 1955. մայիս, էջ 10— 12:

2847. ԵՐՈԻՍԱՂԵՄԻ պատրիարքական տեղապահ բարձրապատիվ Տ . Եղիշե արքեպիսկոպոս [Տերա երյա ն] Լոնդոնի մեջ: 1955, հուլիս, էջ 17— 21 :

Քովա նդ.' Ա նգյիկա ն եկեղեցվո պետին հետ :— Նիկիա կան ակումբի հրավերը:— Ի խնդիր եկեղեցի- ներոլ միության:— Հա յոց եկեդեցիին մ եջ:—Մեծ ընդունելություն Քենտրբերիի մետ:— Բացառիկ պատվերներ Լոնդոնի Մայր եկեղեցիին մեջ:

Ն կ .' Տ . Եղիշե արքեպիսկոպոս Տերտերյւսնր Լոնդոնում, զգեստա վորվա ծ, առաջնորդվում է I). Սարգիս եկեղեցին:

2848. ԵՐՈԻՍԱՂԵՄԻ պատրիարքական տեղապահ Եղիշե արքեպիսկոպոս Տերտ երյա նը անգյիկան ե- կեղեցվո պետին հետ :— Պատրիարքական տեղապահը բա ցա ռիկ պատիվներու կարժանանա Ուեստմի- նիստրի ա բբայա րա նին մեջ:— Բացառիկ պատվերներ Ուեստմինիստրի ա բբայա րա նին մ եջ:—Ա նգյիկան եկեղեցվո պետին հետ: 1955, օգոստ ., էջ 2 6 — 27:

2849. ԵՓՐԵՄ Մ ԻՏՐ Ո Պ Ո ԼԻՏ:— Համայն Վրւսց պատրիարք-կաթողիկոս նորին Ս. օծություն Մելքի- սեդեկի ներկայացուցիչ միտրոպպիտ Եփրեմի ողջույնի խոսքը: (Ա սվա ծ նորին Ս. օծություն Տ . Տ . Վ ա զգեն Ա կաթողիկոսի օծմա ն և գահակալության ա ոթ իվ): 1955, հոկտ .-նոյեմբ., էջ 8 0 —81:

2850. ՋԵԿՈԻՑՈԻՄ Ս. էջմիա ծնի Գերագույն Հո-գեվոր խորհրդի միամյա գործունեության: 1955,հ ո կ տ .֊ն ո յե մ բ ., էջ 37—49:

Քովա նդ.' Ս. էջմիա ծնի միաբանական կա զմը:— Հարա բերություն հայրենի պետության հետ :—Մայր Աթոռը Ա Սփյուռքը:— Մայր Աթոոի տնտեսական վիճա կը:—Մայր Տաճարի վերանորոգության հա րցը:— Ա յլ նորոգություններ:—Ս. էջմիա ծնի Հոգևոր ճեմա րանը:— «էջմ ի ա ծ ի ն » ամսագիրը:—Մայր Ա թոռը և

• հարաբերությունները քրիստոնեական քույր եկեղեցիների հետ:

2851. Է Ս Կ Ի 63Ա Ն Մ [Ե Ս Ի Ա ]:— Հայաստանին:(Ս ո ն ե տ ):—Ա վետ իք Իսահակյանին: (Ծ ննդյա ն 80-ամյակի ա ո թ իվ ): [Բա նա ստ եղծություններ]: 1955,դեկտ ., էջ 53:

2852. Է Ս Կ Ի 6ՑԱ Ն Մ [Ե Ս Ի Ա ]:—Հարություն Ալամ- դարյա ն: [Կյա նքի և գործունեության մա սին]: 1955, փետրվար, էջ 42— 46:

2858. ԸՆԴ Ո ԻՆԵԼՈ ԻԹ ՅՈ ԻՆ արտասահմանի հետ կուլտուրական կապի հայկական ընկերությունում ի պա տիվ արտասահմանի հայերի ներկայացուցիչների: 1955, հ ո կ տ .֊ն ո յե մ բ ., էջ 117— 118:

Ն կ .' Վ ա զգեն Ա-ն հյուրերի հետ:285 4 . ԼԱ Ն ՋԱ Խ Ա ՉԻ տվչություն հոգեշնորհ Տ .

Տա հե վարդապետ Աճեմյա նին: [Մեծի Տա նն Կի-լիկիո կաթողիկոսարանի դիվա նա պ ետ ]: 1955, մայիս, էջ 54:

285 5 . ԼՈԻՐԵՐ Հնդկա հա յ գա ղութից: [Արտատպ վա ծ' «Ն որ ա զդա րա ր», Կսւլկաթա, 1954, №14— 1 6 ] : 1955, ապրիլ, էջ 53— 55:

Քովա նդ.' Երուսաղեմի հայոց պատրիարքական տեղապահ գերաշնորհ Տ . Եղիշե արքեպիսկոպոս Տերտ երյա նը Կալկսւթայամ:— Կալկաթայի հա յ կանանց բա րեգործական միության ձեռագործի վաճառման հա նդեոը:— Տեր և Տիկին Մարգար Ս. Մար- գարյանների նվիրատվությունը Կալկաթայի հայոց Մարդասիրական ճեմարանի նոր շենքի կառուցման

1973 Է Ջ Մ Ի Ա Ծ Ի Ն 56

համար:— Գելիի ձեռագործների միջա զգա յին ցուցա հանդեսում: [Հ ա յ կանանց մրցանակներ շահելու սասին: Աոաջին կարգի մրցանակ' Մերջան Մարգ ա ր ի ն ի ն , երկրորդ' Մերի Ավետումյանին, ШЦ մրր- ցանսւկներ' Աննա Խա չա տրյանին, Սանդուխտ Ա - пшрЬ| յանի ն ] : — Կալկաթսւյի մարզական սւկումբի հոկիի խմբի հաղթա նա կը:— «Պ ա տ վի համար»-ի ներկայացումը Կայկաթայում: [Հա յկա զյա ն սւբվես- տասիրաց միության կողմից]:

2856. Խ Ա Ղ Ա Ղ Ո Ւ Թ ՅԱ Ն Համաշխարհային սւսամ- բյեա յի դիմումը: [Չորս մեծ տերությունների ղեկա վարների հանդիպման ա ոթիւ|]: 1055, հունիս, էջ 18;

2857. Խ Ա Ղ Ա Ղ Ո Ւ Թ ՅԱ Ն համաշխարհային խոր-հըրդի նիստը: [Հեւսինկիում: Հույիսի 1 -ի ն ]: 1055,հանիս, էջ 10:

2358. Խ Ա Ղ Ա Ղ Ո Ւ Թ ՅԱ Ն պա յքարի ճակատում: 1055, հունվար, էջ 19— 20:

Բովա նդ.՛ «Ժողովուրդների միջև խաղաղությունն ամրապնղելու հա մա ր» միջազգային ստայինյան մըր- ցանակների կոմիտեում: [Դ եկտ եմբերին նիստերմրցանակներ շնորհելու հա մա ր]:— «ժողովուրդների միջև խաղաղությունն ամրսւպնդելու հա մա ր» 1954 թվականի միջազգային ստալինյան մրցանակներ շնորհեյու մասին: Մ իջա զգա յին ստալինյան մրցանակների կոմիտեի 1954 թվականի դեկտեմբերի 18-ի որոշումը:

2859. Ծ Ա ՅՐ Ա Գ Ո Ւ ՅՆ վարդապետի իշխանության տվչություն: [1954-ի դեկտեմբերի 26-ին, Բուենոս- Այրեսի Ս. Լուսավորիչ մայր եկեղեցում հայր Գուր- գեն վարդապետ Թ ա շճյսւնին]: 1055, մարտ, Էօ 60:

2860. ԿԱԹՈՂԻԿՈՍԱԿԱՆ տեղապահ բա րձրապատիվ Տ . Խ ա ղ արքեպիսկոպոս Աջապահյան նա- խագահեց էշրեֆ իեի Ս. Հա կոբ եկեղեցվո օծմա ն: 1855, մայիս, էջ 54:

2361. ԿԱԼԻՖՈՐՆՒՈ թեմին եկեղեցա կա ն համագումարները Սսւն-Ֆրանցիսկոյի մեջ: [II. Հովհսւն- նես եկեղեցում մարտի 2 4 ֊ 2 7 -ի ն ]:— Գսւսախոսու- թ յուն:— Երեոփոխանսւկան ժողով:— Կիրակնօրյա պաշտամունք: 1955, ապրիլ, էջ 5 6 — 58:

2362. Կ Ա ՀԻՐԵԻ Գալուստյան վարժարանի հարյուրամյակի տոնակա տա րությանը: 1055, մարտ, էջ 59 :

2868. Կ Յ Ա Ն Ք Ը Ս. էջմիա ծնի ՀոգԱոր ճեմա րա նում: 1055, ապրիլ, Էօ 4 7 — 49:

Բովա նդ.' Հինգ ուսանողներ ստացան ուրարակիր դպրության ա ստիճա ն:— Տա տ կի (գա րնա նա յին) ա րձակուրդ.— Նա հատակա ց օ ր ը -ս ւպ ր խ ի 2 4 - ը :_ Ուսանողական արշավ: [ Վերատեսուչ ՄարտիրոսՏեր-Ստեփսւնյանի ե պատմության դասախոս Արթուն Հատիտյանի ղեկա վա րությա մբ Կարմիր բլուր 1ւ պանթեոն գնալու մսւսին]:— Քննությունների նախապատրաստություն:

Ն կ .' Հոգևոր ճեմարանի մի խումբ ուսանողներ 'ւոմիւասս վարդապետի շիրմի մոտ:

2864. Կ ՅՈ ԻՁՅՈ ԻԿ Ո Վ :— Բոզղա րիա յի Մինիս- տըրների Սովետին կից դավա նա նքի գործերի կոմիտեի նախագահ Կյոլչյուկովի շնորհավորական հե- ոագիրը վեհափառին: Սոֆիա յից: [Վ ա զգեն Ա-ի Ա- մենայն Հա յոց կաթողիկոս րնտրվելա ա ռ թ ի վ ]: 1950, հոկտ .-նոյեմբ., էջ 8:

2365. ԿՈՄԻՏԱՍԻ մահվան 20-ա մյա կի առթիվ համերգ Բախւսրեսսփ մեջ: 1955, օգոստ ., էջ 60:

2868. Կ Ո Յ, ուղղյալ հավատացյալ հայերին: [Հ ա նուն խաղաղության Ա|աշտււ|անաթյան]: 1055, մայիս , էջ 6— 7:

Ստորագր.՝ II. էջմիա ծնի Գ երա գույն Հոգևոր խււր- հլւրդի հանձնարարությամբ' նւսխւսգահող Գ երա գույն հոգևոր խորհրդի' Վահա ն արքեպիսկոպոս Կոստանյան, անդամներ Գ երա գույն հււգևոր խոր- հրրդի' Սահակ եպիսկոպոս Տեր-Հովհա ննիսյա ն, Վ ա զգեն եպիսկոպոս Պա լճյա ն:

236 7 . Կ Ո Ս ՏԱ Ն ՅԱ Ն Վ Ա ՀԱ Ն ԱՐՔԵՊԻՍԿ11-

ՊՈՍ:— Հայաստանյայց առաքելական Ս. Եկեղեցին^ Т п Шп Г : Г '4ա 2սս4ա ն"ւթ1ունը: (6 ա ո խոսված ш ^ Г м Г 1 » , պաշտպանության Հայկական ռես-

ո -վակ“ ն|է մար-

а я л * «4ո ^ ո » . : “ տ « կ ' - 1 -

Փ ) Բ 2 Տ 2 1 Տ шД Х ь« Г шУ пь:31—- 8 з |" ա ,9 5 5 ' Ոոկսւ-նոյհմբ.; էջ

Սղնա կի Արամյան: (1 9 0 8 — 1В55):

1955 դ ե Հ ա,Կաէջ՜Կ57“ աԳՐական: ‘քփմանկսւրաւ ] :

ն ի ք ւ ն ք Տ ն 7 ա 1 1է ք ձ _ ^ ական Հաւաստա-,1Աք " վա^ - ՝ Ա ր դ յ՞ ՚ն ք ն ե ր ս հեռանկարներ: [հրե-վանի շինարարական աշխատանքների մա սին]’ -ն ո ! о Г л *1՛ ր աշխատանքները Լենինա կա նում :- Նոր գործարան: [Սպիտակում՛ կիտրոնաթթվի]-—Հայկական ժամացույցներ: [Երևա նի՞ մամաոոսոիգործարանի արտադրանքի մա սին]:— Նոր ձեռնարկություններ Կիրովականում:— Երևանի հեռակա մանկավարժական ինստիտուտում:— Հա 1աստանի երկև ա ն ի ն Ы ИГ ՚ , |անգաՈ,անՈ! ֊^ ոՈ գրքեր 1955 թվականին. [Վիճա կագրակա ն տվյալներ հրատարակչական աշխատանքի մա սին]:— Հետաքրքիր թվեր:[Վիճա կագրակա ն տվյալներ հանրապետության այգեգործությա ն մ ա ս ի ն ] : ֊ Հայաստանի անտառները: Կոմիտասի անվան կվարտետի 80-ա մյա կը:—Հայեա- կւսն պահածոներ: Սառցաււպանդանոց Ղափա-

եո.,մ - ՜ ^ :!ԿԱ1Կ^ ն 1 հիմնար1,նհրԻ ^անցի ընդարձա- ^Կիո,ս|ս*կւս(. քա ղա քում]:— Խաչատուր Աբով-

յանի տ ա ն թանգարանը: [Խաչատուր Աբովյանիծննդյա ն 150-սւմյակի ա ռթիվ]:г " Ь [̂ ги,,Л * Ռ Ո Տ ւ»"րհր Սովետական Հայաստանից: 1955, փետրվար, էջ 55— 57:

ք՛ովանդ.’ Երևանի նոր արվարձանները:—Հա յա ստանի Պետական պատկերաււրահում:— Հայաստանի

Կո ,1ս ,ո ,Րա1Ի պատմության ցուցահանդես:| ՀՍ Ս Հ. Գիտությունների Ակադեմիայի պատմական թա նգա րա նում]:— Սովետական Հայաստանի ժողո- վըրդական տնտեսության աճը: [Վիճակագրականտ վյս ւ|նեբ]:— Դերասա ն Դավիթ Մաւյանի հոբեԱա- նը: [Ծ ննդյա ն 50-ա մյա և բեմական գործւււնեոլթյան օՕ -ա մյա ]:— «Անուշդ օպերայի հրապարակումը: [Բնա գրերը' հայերեն, ռուսերեն լեզուներով: Երգերը գրվա ծ են դաշնամուրի նվագակցությամբ: Գրքի ձե- վավորումր' Հա կոբ Կ ոջոյա նի]:— Սովետական Հա յաստանի հնագույն ուսումնական հաստատությունը: [Երևա նի բժշկական ուսումնարանի մա սին]:— СЬ- նարարության աճը Հայաստանում:— Միքայել Նսւլ- բանդյանի հուշարձանի նախագծման մրցանակաբա շխություն:— Բնակարանային շինարարությունըԿիրովականում:— Հախճապակու գործարանում: [Ե-րեվա նա մ]: — Գիտական հրատարակչություններ: [ՀՍ Ս Հ Գիտ . ակադեմիայի հրատարակչության մաս ի ն ]:— Քրդա կա ն թերթ: [1055 թ. փետրվարի 1-իյ, Ե րև ա նա մ ]:— Հայկական կինոնկարներ:

2878. ՀԱ Մ Ա Ռ ՈՏ լուրեր Սովետական Հայաստանից: 1955, մարտ, էջ 53— 57:

Բովա նդ.' Հայկական ՍՍՀ Գերագույն Սովետի ընտրությունները:— Տեղա կա ն սովետների ընտրությունները:—Խաղաղության պաշտպանության Հա յկական ռեսպուբլիկական կոմիտեի նիստը:—Մ եքենաներ կոլտնտեսության համա ր:— Վարկեր գյուղատնտեսության կարիքների համա ր:— Եգիպտացորենի մշակության ընդարձակումը:— Բարձր եկամուտներ ծխախոտագործությունից: — Բուսաբանական ա յգում :— Տեխնիկական կուլտուրաների ինստիտոլ-


տամ: [էջմիա ծին] :-2 ի ն ա կ ա ն ճարտարագետները Հայաստանում:— ն որ այգիներ: [Հանրապետությու-նում]:— Թիթեղագլանման գործարան ԵրևաԱուԱ:— Ալսւվերդու բարեկարգումը:— Գյուղական Я 1* ’ * } ՜ ներ:—Նոր էլեկտրակայան: Նոր *ՈանցքՕ հր :-Կ ո մ -պոզիսար Կլադոփո Սանտորոփ «ա մերգը Երևանում: 1՜Բրսւգ?ւլանաՕ կոմպոզիտորի համերգի տս- սին1:—Մուրւսցսւնի ծննդյան 100-ամյակը: [Ա յղ ա ռթիվ ՀՍՍՀ Մինիստրների Սովետի որոշումը Սևանի շրջանի Ծովագյուղում (նախկին Յիբուիզոլ գյուղում) կանգնեցնել գրողի կիսանդրին, հրւստարակել Մու- րացանի երկերի լրԻՎ ժողովածուն. Երևանի միջնակարգ դպրոցներից մեկը կոչել Մուրացանք, անունով]:— Նկարչական ցուցահանդես: [Երևանում, նը- կարչուհի Թամարա Արակելիայի ստեղծա գործությունների: Ն ա նկարազարդել է «Սասունցի Դ ա վ ի » » էպոսի վրացերեն հրատարակությունը]:— Գ երմանացի երաժշտագետները Երևանում:—Հա յկա կա ն ՍՍՀ Գիտությունների ակադեմիայում: [Ակադեմիայի տարեկան ժողովը]:— Հայաստանի բուժավայրերը1955 թվականին; [Ս րզնիի, Դիւիջւսնի, Ջերմուկի սանատորիաների մա սին]:— «Ա նուշ* օպերայի 500- ր դ ներկայացումը:— Ուսանողական կվարտետներ: [Երևանի Կոմիտասի անվան պետական կոնսերվատորիայում]:— Կինոակնարկ Մ իքա յել Ն ա լբա նդ յանի մասին:—Երիտասարդական դպրոցներ: [Մ եծա հա սակների հանրակրթական միջնակարգ դպ րոցներ]:— Տուֆի արդյունահանման աշխատանքների մեքենա յացումը: [Արթիկտուֆի քար կտրող մեքենաների մա սին]:

2874. ՀԱՄԱՌՈՏ լուրեր Սովետական Հա յա ստ ա նից: 1955, ապրիլ, էջ 50— 52:

Բովսւնդ.' Հայկական ՍՍՀ Գերագույն Սովետի սեսիան:—4 - Ի . Լենինի ծննդյան 85-ամյակի տոնակատարությունը:—Երևան քա ղա քի 1955 թվականի բյուջեն:— Երաժշտագետների տուն: [Կառուցմանմա սին]:— Հայաստանի առողջարանները: — Հա յկա կան մանրանկարչության ցուցահանդես: [Հա յա ստ ա նի Պետական պատկերասրահում բա ցվել է 18-րդ և 14-րդ դարերի հայ ականավոր մանրանկարիչների աշխատանքների ցուցա հա նդես]:— Պեղումներ Ջը- վարթնոցում: [ճարտարապետական գործերի վարչությանը կից հուշարձանների պահպանության կոմիտեի կողմից: Հա յտ նա բերվել է հին կաթողիկոսարանին պատկանող մի քանի տնտեսական շինություններ]:—Լեհական էներգետիկները Երևանում:— Հայաստանի շինանյութերը:— Նշի զա րգացման հե- * ոանկարները Հայաստանում:— Դեղորայքի գործա րանում: [Ե րևա նա մ]:— Հետաքրքիր թվեր: [Վ իճա կագրական տվյալներ Հայաստանի գրքերի հրատարակության և թատերական ներկայացումների մաս ի ն ]:—Առողջապահական գործի բար|դավում:

2875. ՀԱՄԱՌՈՏ լուրեր Սովետական Հա յա ստ ա նից: 1955, մայիս, էջ 52— 58:

Բովւսնդ.' Մայիսյան տոները Հայաստանում:— Հաղթանակի օրը:— Տերմինաբանա կան կոմիտե: [ՀՍ Ս Հ Մինիստրների Սովետին կից ստեղծվում է Տերմինաբանական կոմիտ ե]:— Հայաստանի պետական երգեցիկ խմբի համերգները: [Խ մբի գեղա րվեստական ղեկավար, Արամ Տեր-Հովհա ննիսյա նց: Հա մերգային նոր ծրագրի մասին' Կոմիտաս, Կարա- Մոլրզա, Բսւխ ]:— Նոր ձեռագրեր Մատենադարանում: [Ձ ե ռ ք են բերվել Երևանում, Դոնի-Օոսսա - Վ ՚ոմ, Կրասնոդարամ, Արմավիրում: Նոր ձեռագրերի թվում են 11-րդ դարի մագաղաթյա ձեռագրի մի պատառիկ, միջնադարյան աշխարհիկ տաղերի մի ժողովածու, 15-րդ դարի Ավետարան, որը հետաքրքիր I: իր մանրանկարչությամբ: Տ1.ռք է բերվա ծ Գրիգոր օւսթևա ցա աշխատությունների ժողովածուն, ինչպեււ նա և 18-րդ դարի մի բժշկարան: Փաստաթղթեր Միքա յել Նա լբանդյանի դեպի Հնդկաստան կատարած ճանապարհորդության մա սին]:— Յին-սովետակւսն

բարեկամության ընկերության պատվիրակությունը Երևանում:— Յեխոսլովակիսւյի ազատագրման 10- ամյակին նվիրված հանդիսավոր երեկո:— Յա պ ոնա կան գիտնականները Երևանում:— Երևանի շրջակայքի անտառները:— Երևանի ռուսական մանկավարժական ինստիտուտի 20 տարին:

2876. ՀԱ Մ Ա Ռ ՈՏ լուրեր Սովետական Հա յա ստ ա նից: 1955, հունիս, էջ 52— 58:

Բովա նդ.' Խաչատուր Աբովյանի ծննդյան 150-ամ- յա կը:— Նկա րիչ Մարտիրոս Սարյանի ծննդյան 75- ամյա կը:— Հայաստանի ճարտարապետների համագումարը:— Երիտասարդ մա սնա գետ ներ::—Ֆ ինլա նդացի երաժշտագետը Հայաստանի մասին:— Երեանե Պետական կոնսերվատորիայի ուսանողների ներկայա ցումը:— Կուլտուրական կյանքը Գորիսում: [Ուսումնական հաստատությունների մա սին]:— Պեղումներ էջմիա ծնի շրջանում: [Ա րա գա ծ գյուղի շրջակայքում: Հա յտ նա բերվել է ուրարտական շրջանի քա ղա քա տ եղի]:

2877. ՀԱ Մ Ա Ռ Ո Տ լուրեր Սովետական Հա յա ստ ա նից: 1955, հուլիս, էջ 5 5 — 57:

Բովա նդ.' Սիրիական պաոլամենտի դեպուտատ Տիգրա ն Յրաջյսւնը Հայաստանում:— Խաչատուր Ա- բովյանի ծննդյա ն 150-ա մյա կի առթիվ:— Հայաստանի գիտնականների գործունեությունը:—Վիրա բույժ Ռու- բեն Յոլյա նի մա հը:— Արտասահմանյան հյուրեր Հա յաստանում:— Գիտական արշավախմբեր: [ՀՍ Ս Հ Գ իտությունների ակադեմիայի երկրաբանական ւսրշա- վախմբերի մա սին]:— Հնդիպ ում ժողովրդական արտիստ Վա հրա մ Փա փա զյանի հետ: [Ե րև ա նա մ ]:—Ռադիոյի տուն: [Ե րևա նում]:— Երևանի տրոլեյբուսա- յին պա րկը:— Պերճ Պռոշյանի «Հա ցի խ նդիրը» ռուսերեն լեզվո վ :— Հնագիտա կան պեղումներ: [Կ . Վլս- ֆադարյւսնի ղեկավարությամբ, Արտաշատի շրջանի Դ վին գյուղում: Վերսկսվեւ է Կարմիր բլուրի պեոա մ- ների աշխատանքները Բ. Պիոտրովսկա ղեկա վա րությա մբ]:

2878. ՀԱ Մ Ա Ռ ՈՏ լուրեր Սովետական Հա յա ստ ա նից: 1955, օգոստ ., էջ 57— 59:

Բովսւնդ.' Սովետական Հայաստանի ժողովրդական տնտեսությունը 1955 թվականի աոաջին կիսամյակում:— Արտասահմանյան պատվիրակություններ Սովետական Հա յա ստ ա նում:—Խ ա ղողի նոր տ եսա կներ:— Հա յ հեղինակի աշխատությունը չինարեն լեզվով: [Վա խ թա նգ Անանյանի «Մ ա նկությա նը թ ո ներում» պատմվածքների ժողովածուն, նկարազա րդվա ծ Գրիգոր Խսւնջյանի կողմից]:— Ուսումնակա ն նոր շենքեր: [Ե րև ա նա մ ]:— Գիտական կապերի ընդարձակումը: [Հա յա ստ ա նի և արտասահմանյան երկրների գիտնականների մ ի ջև ]:— Համերգներ Սփյուոքի հայության համա ր:—Արտադրական նոր ձեռնարկություններ: [Ե րևա նում]:— Առողջապահական նոր հաստատություններ: [Հա յա ստա նի յոթշրջա ններում]:— Նոր ուսումնական տարվա նախօրյա կին:— Ընդունելության քննությունները բարձրագույն ուսումնական հաստատություններում:— Նկարչա կա ն ցուցահանդես: [Աշտարակի շրջանի Ոսկեվազ գյուղում ]:— Երաժշտական նոր գործեր: [Հ ա յ կոմպոզիտորների նոր ստեղծագործությունների մա սին]:

2870. ՀԱՄԱՌ՛ՈՏ լուրեր Սովետանան Հսոաստա- նից: 1955, սեպտ., էջ 58— 00:

Բովա նդ.' Խաչատուր Աբովյա նի ծննդա ն 150-ա մյակի ա ռթիվ:— Վյետնամի դեմոկրատական ռեսպուբլիկայի 10-ա մյա կին նվիրված հանդիսավոր երեկո:— Նորվեգիա կա ն կուլտուրայի գործիչները Երևանում:— Լիբանանի մարզիկները Երևանում:— Արտասահմանյան պատվիրակություններ Հայաստանում:— Կոմիտասի ձեռա գրերը: [ՀՍ Ս Հ Գիտությունների սւ- կւսդեմիան Փա րիզից ստացել է Կոմիտասի մի շարք ձեռագրեր, որոնց մեջ «Ա նուշ» օպերայի մեներգեր 111 խ մբերգեր]:— Երաժշտական նոր դպրոցներ: [Գ ո- րիսամ, Ապարանում, Ա րտսւշատամ]:— Հեոուստա-

1978 Է Ջ Մ Ի Ա Ծ Ի Ն5?

տեսային կենտրոնի կաոացումր Երեա նում:— Արաս Խաչատրյանի նոր բա լետ ը: [«Ս պ ա րտ սւկ»]:— Շինարարությունը Հայաստանի երկաթուղային կայարաններում:— Երևանի կինոստուդիայում: [«Ուրփսկսւն-նհրր Ոեոանում են ւեոներից», «Հա յկա կա ն կինոհսւ- մերգ», «Պ ա տ վի համա ր», «Կա յծա կի հ ետ ք ե ր ո վ »]:— Սննդի արդյունաբերության զա րգացումը Հա յա ստ ա նում:—Գիտական սեսիա: [Երևա նում անդրկովկաս- յա ն հանրապետությունների կուրորտոլոզների գիտ ա կան սեսիա ն]:— Բուսաբանական ա յգի :— Կոմիտասի անվան կվարտետի համերգները Ավստրիայում: [Վիեննսւ, Զա լցբա րգ, Բրեգենս, Ինսբրուկ, Բւսդեն, Նոյերվիներշտադ քա ղա քներում]:

2880. Հ Ա Յ Ա Զ Գ Ա ՅԻՆ -Ե Կ Ե Ղ Ե ՑԱ Կ Ա Ն ԺՈ ՂՈ Վ:— Երևան: Ա զգա յին-եկեդեցա կա ն ժոդովի հեռագիրը Հա յկա կա ն ՍՍՌ Մինիստրների Սովետին: [Վ ա զգեն Ա-ի Ամենայն Հա յոց պատրիարք կաթողիկոս րն- տրրվելու ա ոթ իվ]: 1955, հոկտ .-նոյեմբ., էջ 5:

2881. Հ Ա Յ Ա Զ Գ Ա ՅԻՆ -Ե Կ Ե Ղ Ե ՑԱ Կ Ա Ն ԺՈ ՂՈ Վ: —Մոսկվա, Կրեմլ: Ա զգա յին-եկեդեցա կա ն ժոդովի հեռա գիրը ՍՍՌՄ Մինիստրների Սովետի նախագահ Նիկոլսւյ Բուլգանինին: [Վ ա զգեն Ա -ին ԱմենայնՀա յոց ծա յրա գույն պատրիարք-կւսթողիկոս րնտրե- |Ո1 ա ոթ իվ]: 1955, հոկտ.-նոյ1ւմբ., էջ 4:

2882. ՀԱ ՅԱ Ս ՏԱ Ն Ո Ւ Մ սովետական կարգերի հաստատման 84-րդ տարեդարձի նշումը Սփյուռքում:1954, հունվար, էջ 54— 60:

2888. Հ Ա Յ Ե Ր Ը Մսւրսեփ մեջ և շրջակա յքը: | Տե- >լեկու|»յու00հր հսւյ համայնքի կյանքի մա սին]: 1955, ւսպրի|, 1.ջ 55:

2884. ՀԱ ՅՐ ՆեՐՍ ԵՍ Ակինյա ն փիլիսոփայության դոկտոր: 1955, մւսրւո, էջ 511:

2385. ՀԱ ՅՐ Ա Պ Ե ՏԱ Կ Ա Ն հյարասիրություն: (Ա-մենսւյն Հա յոց կաթողիկոս Վ ա զգեն Ա-ի անունից, (հոկտ1ւմրերի 8-ին, «Ա րմենիսւ» հյուրանոցի դա հլիճում) ի պատիվ Ազգսւյին-եկեդեցւսկան ւ1ոդովի 11|աւոգամավորների, ուխտավորների, օտար !ւ հայ հյուրերի: 1955, հոկւո.-նոյեմր., էջ 119 122:

2386. ՀԱ Ն Գ Ի Ս Տ արժանաաատիվ Տ . Ն իկո| սւ- վա գ քահանա Բսւվեյանի: (1 8 7 9 — 1 9 5 5 ) : [Մսւհսփւո- սական-կենսագրսւկան: Դիմանկարով 1: 1955, մսոիս, էջ « 0 — 01:

288 7 . ՀԱ Ն Գ Ի Ս Տ գերաշնորհ Տ . Ռուբեն արքեպ իսկոպոս Մանասյանի: (1 8 8 2 — 1 8 5 5 ) : [ՄաՈսփւոսսւ-կան-կենսա գրական: Դ իմա նկա րով]: 1955, հոսիս, էջ 00 :

288Տ. [Հ Ա Տ Ի Տ Յ Ա Ն Ա Ր Թ Ո Ի Ն ]:— Ա զգա յին-եկեդեցական ժոդովը Ա նրա պատմական նշանակությունը: Խ մբա գրա կա ն: 1955, 1!ոկտ.-նոյեմր., էջ 2 4 — 27:

288 9 . [Հ Ա Տ Ի Տ Յ Ա Ն Ա Ր Թ Ո Ի Ն ]:— Ամանոր և Ս. ծնունդ: Խ մբա գրա կա ն: 1955, հունվար, էջ 14— 16:

2390. [Հ Ա Տ Ի Տ Յ Ա Ն Ա Ր Թ Ո Ի Ն ]:-Ա մ ե ն ա .ն Հա յոց ընդհանրական հայրապետի ընտրությունը: Խմբսւ-գըրսւկան: 1955, օգոա ո., էջ 16— 19:

2891. [Հ Ա Տ Ի Տ Յ Ա Ն Ա Ր Թ Ո Ի Ն ]:-Ա պ ր ի ւյա ն եդեո- նը: (Հա յկա կա ն եդեոնի 40-ա մյա տխուր տարելիցի ա ո թ իվ ): 1955, ապրիլ, էջ 0 — 8:

2892 . [Հ Ա Տ Ի Տ Յ Ա Ն Ա Ր Թ Ո Ի Ն ]:— Աոա քելա շա վիդհայրապետի ընտրության համար: Խ մբա գրա կա ն:1955, սեպ տ ., էջ 8 — 0:

2898 . [Հ Ա Տ Ի Տ Յ Ա Ն Ա Ր Թ Ո Ի Ն ]:— Ավարայրի դյուցազնամարտը: Խ մբա գրա կա ն: 1955, փետրվար,է ? 8 - 5 :

2894 . [Հ Ա Տ Ի Տ Յ Ա Ն Ա Ր Թ Ո Ի Ն ]: Գերաշնորհ Տ . Տիրա ն արքեպիսկոպոս Ներսոյա նի քահանայության 25-ա մյա հորե|անը: 1955, հա լիս, էջ 2 2 -2 8 :

Դիմանկարով:2395 . [Հ Ա Տ Ի Տ Յ Ա Ն Ա Ր Թ Ո Ի Ն ]!— էջմիա ծնի Մայր

Տա ճա րի վերա նորոգությա նը: Խ մբա գրա կա ն: 1955,մսւրւո, էջ 8 — 5:

2396. [Հ Ա Տ Ի Տ Յ Ա Ն Ա Ր Թ Ո Ի Ն ]:— «Հա յրենի սւրե-վին տ ա կ»: Վ ա զգեն եպիսկոպոս Պսւլճյան: ((՛ա ք

Г ч .т „Ь ,ЧШРШС <̂ " Р Կ՝ ան» » ' 1954 թ ., Ю 0 էօ)-З Д ^ г У ! .Т ‘С ]: Ш 5 - փետրվար, էօ 6 1 - 6 3 -

1955, հունվար, էյ, (:1 - 6 3

# р з а №щ ш т Ш

կ հ ն ս ա 4 1 , ո ւ -

2402. [Հ Ա Տ Ի Տ Յ Ա Ն Ա Ր Թ Ո Ի Ն ]:— Սուրբ հարու թյան պատգամը: Խմբագրակա ն: 1955, ապրի,, |.?

. , էՀ Ա Տ Ի Տ Յ Ա Ն Ա Ր Թ Ո Ի Ն ]:— Քննււլթաւն

.հեհ Կւ^՞Դ Իկոոությա ն հայոց Մեծի Տանն Կի- յիկիո «Կա նոնա դրությա ն»: Շավարշ վարդապետ

ոււո ՚մճյա ն: (Ռ եյրա թ, 1955, տպ. կ . Տոնիկյան, 1Я7 է ջ ) : [Գ րա խոսություն]: 1055, ապրի|, էօ 59—

ՀԱ Ր Ա Վ Ա ՅԻ Ն Ամերիկայի հայրապետական պատվիրակ գերաշնորհ Տ . Սիոն եպիսկոպոս Մանուկյան Г-րազիլի մեջ: 1955, օ գ ո ս ս .7 է ջ 61:

Ս փո|սանաԿ "|>4!ուն Մայր ԱթոռՏա նն Կհ!հւ!հ հո4Աոր Ի'"Ո«ՈՈԻ ե Մեծիծա նն Կիւիկիո կաթողիկոսության, Երուսաղեմի և ւոսսւանդնուպոլսի պատրիարքարանների միջև: 105.), սեպտ., էջ 7 — 10:

Հ'ՅՈ |՝ Ս,’ ՍԱ ՅիՆ Ամերիկայի աոաջնորդ Մամրրե արքեպիսկոպոս Գւպֆա յան էվընստ ոնի մե? 1055, մսւյիււ, է>. 54— 55:

24С8. ՀՅՈ ԻՍ ԻՍ Ա ՅԻՆ Ամերիկայի Արևելյան թեմի աոաջնորդ գերաշնորհ Տ . Մամրրե արքեպիսկոպոս Գա լֆա յա նը Կ|իվլենդի մեջ: 1055, օգոստ ., էջ 62:

ւ լ Ц4? 0՛ , Հ ՅՈ ,՝ Ս ի4 Ա Յ Ի Ն Ամերիկայի Հայաստանյաց սկեղեցվո թեմական պատգամավորական ժոդովր և թեմակալ առաջնորդի ընտրությունը: [Առա ջնորդ է րնւորվում Մամրրե արքեպիսկոպոս Գաւձասսնո1- 1955, վւետրվսւր, էջ 58— 60:

241 0 . ՀՅՈ ԻՍ ԻՍ Ա ՅԻՆ Ամերիկայի հսւյոց թեմական պատգամավորական ժոդովի հեոագիրր Գերա գույն հոգևոր խորհրդին՝ Մամբրե արքեպիսկոպոս Դա յֆա յա նի աոաջնորդ ընտրվե|ու աոթիվ և Գ երա գույն հոգևոր խորհրդի հաստատական պատասխանը: 1055, մսւրտ, էջ 20:

2411. ՀՈ ԲԵԼՅԱ ՆԱ ԿԱ Ն հանդիսություններ նվիրված հայ մեծ յուսավորիչ Խաչատուր Աբովյանի ծննդյա ն 150-ւսմյակին: 1055, հոկտ.-նոյեմր., էջ

2412. ՀՈ Գ Ե ՇՆ Ո ՐՀ Մաշտոց աբեղա Թսւջիրյւսն:[Կուսակրոն քահանա ձեռնադրվելու աոթիվ: Կենսա գրություն]: 1055. դեկտ ., էջ 28;

Դիմանկարով:2418. ՀՈ ԳԵՇՆ Ո ՐՀ Մուշեղ արեղա Պետիկյսւն:

| Կենսա գրության: Դիմանկարով | : 1055, հունվար,էջ 5 0 :

2414. ՀՈ ԳԵՇՆ Ո ՐՀ Տ . Գուրգեն վարդապետ Թւսշճյանի հիսնամյա հոբելյանը: 1955, մարտ, 1,ջ 60:

2415. ՀՈ Գ Ե ՇՆ Ո ՐՀ Տ . Կոմիտաս վարդապետ Տեր-Ստեփանյան: [Կենսագրական տեղեկություններ:Դիմա նկա րով]: 1955, հունվար, 1.ջ 49:

55Է Ջ Մ Ի Ա Ծ Ի Ն 1973

2410. ՀՈԳԵՇՆՈՐՀ Տիրայր ա բեղա -[Կուսա կրոն քա հա նա ձհոնա դովհլու ա ո|»իվ Կ ենՑ գ ր ո ւ թ յա ն : Դ ի մ ա ն կ ա ր ո վ ]: 1 9 5 5 . ա պ ր ի լ, էջ 4 0 .

2 4 !7 ՄԱՑՐ Աթոո ս. Էջմիածնի արտասահմանիցստացած նոր հրատարակությունները: [Մատհնագի-լոական տեսություն]: 1955. մայիս, էջ 02 •

Բորանդ.' «Համա պատում»: Յորս ավհտարաննհ-

պատրիարք: (Տպարան կարողիկոսաւտւուն Հա յոցկիլիկիո. Անթիլիաս, Լիբանան, 19 5 3 >*•՛ 1104„ է շ ն«Ամիտայի արձագանքներու վերակոչումն» Բ հա տոր: Տիգրան Մ կանդ: (Ուիհոքըն, Է Ո1-^ Բ 4 Ի -Միացյալ Նահանգք Ամերիկայի, ի Ժ Դ հոռի Ռ Ն Գ , ս ե պ տ ե մ բ ե ր 24, 1953 թ. 413 Էջ): - « Հ ա յր ե ն ի ապրումներ»: (Հ ր ա տ ա ր ա կ ո ւթ յա ն հ ա յ ո ա ո ւ ց չա կ ա սմ ի ո ւթ յա ն , Բ ե յր ո ւթ . 1954 թ .) :- « Ծ ա ղ կ յա փ ա նջ»:Պատմություններ, պատկերներ, “ ^ Կ ն ե Ո - Ա ո Փ Ի ^ Մարգարյան: («Ն որ օ ր » տպարան, Ֆ րեզնո, 1Н04 » 237 Է ջ )— «Մանուկներու բեմը»: ԱրմենակԳրաճյան (Ա- Մ ա նկա սեր): (Բ եյրա թ, 1954 թ.,327 Է օ):__«Հ ա յ կեդրոն»: Տա րեցույց, 195օ, (ւսմբա-ցրեց Հարության վարդապետ Մ ուրա ն: Գ տարի,334 է ջ ) :

2418 ՄԱՑՐ Աթոո Ս. էջմիա ծնի բարերար պարոն Գալուստ Կյուլպենկյանի մահվան ա ոթիվ փոխանակված հեռագրերը: 1955, հուլիս, էջ 0:

2419. Մ Ա ՑՐ ԱԹՈՌԻ Դ ԻՎ Ա Ն Ա ՏՈ Ւ Ն :— Մայր Ա -թոոի դիվանատան պաշտոնական հաղորդագրությանը Ամենայն Հա յոց Հայրապետի ընտրությունը կազմակերպելու համար համազգային կենտրոնական ընտրական հանձնաժողով կազմելու մասին: 1955,օգոստ., էջ 4:

2420. Մ ԱՅՐ ԱԹՈՌՈԻՄ: 1955, հունվար, էջ 47— 48:

Բովանդ.՝ [Հունվարի 1-ին, Մայր Տաճարում, ա- մանորի աոթիվ հանդիսավոր պատարագ, պատարագիչ Ա քարոզիչ’ Վ ա զգեն եպիսկոպոս Պւսլճյա ն]:— [Հունվարի 8-ին, Ս. Ծննդյա ն և Ջրօրհնյա ց տոների աոթիվ, Վազգեն եպիսկոպոս Պսւլճյանի մեկնումը էենինա կա ն]:— [Հունվարի 6-ին, Ս. Ծ ննդյա ն ճրա գալույցի երեկոյան, հանդիսավոր պատարագ Մայր Տա ճա րում]:— [Հունվարի 8-ին, Ս. Ծ ննդյա ն Ц Մկըր- աաթյան օրը, հանդիսավոր պ ա տ ա րա գ]:— [Հունվա րի 9-ին Վ ա զգեն Եպիսկոպոս Պալճյանը սուրբ պ ա տարագ մատուցեց Երևանի ս. Սարգիս եկեղեցում, հունվարի 18-ին' Ս. Հովհաննես եկեղեցում]:— [Հուն վարի 17-ին, Վա զգեն եպիսկոպոս Պսւլճյանի մեկնումը Թբիլիսի, Ս. Ծննդյա ն ե Ջրօրհնյա ց տոնակատարությունները (հին տոմարով) ա յնտ եղ ա նցկա ցնելու համար]:

2421. Մ ԱՅՐ ԱԹՈՌՈԻՄ:— 1955, փետրվար, էշ 47:

Բովանդ.' Փետրվարի 28-ին Վ ա զգեն եպիսկոպոս Պալճյանի մեկնումը Ր-ամինիա]:

2422. Մ Ա ՅՐ ԱԹՈՌՈԻՄ: 1955, մարտ, էջ 48—49:

Բււվանդ.' [Ամսական ընթացիկ լա ր ե ր ]:— [Մարտի18-ին, Գերագույն հոգևոր խորհուրդր նախագահությամբ Վահան արքեպիսկոպոս Կոստանյանի, ի նկատի աոնելով Մայր Տաճարի վերանորոգման աշ- խատսւնքներր, որոշեց ժամերգություններր և պա- տարագնհրր ժամանակավորապես կատարել Ս. Հոիփսիմեի վա նքում]:—[Մարտի 15-ին, ՀՍ Ս Հ Գիտությունների ակադեմիայի մհծ դահլիճում տեղի ունեցավ Խաղաղության պաշտպանության հանրապետական կոմիտեի րնդլւսյնված նիստր, որին հրավիրված էր նաև Հա յ Սկեղեցւււ պատվիրակություն ը ]:— [Մարտի 29-ին Գերագույն հոգևոր խորհրդի որոշմամբ ապրիլ ամսից վերանորոգման աշխա

տանքներ են տարվելու Գեղա րդի, (էակա նի և Խոր Վիրապի վա նքերում]:

2428. Մ Ա ՅՐ ԱԹՈՌՈԻՄ:— 1955, ապրիլ, էօ 4 3 — 45:

Բովա նդ.' [Ապ րիլի 8-ին Ծա ղկա զա րդի կիրակի օրր Մայր Աթոոում արարողաթաններ կատարվեցին ավանդական շքեղությա մբ: Ն ա յն օրը քահսւնւսյսւ- կան ձեռնադրություն Տիգրա ն սարկավագ Մարտիկ- յանի, Ռուբեն տիրացու Իլխա զյա նի: Տիգրսւնր վեր- ւսնւ[անվեց Տիրա յր ա բեղա , Ռուբենը' Գրիգոր քա հա նա ]:— [Ապ րիլի 7-ին, Ա վա գ հինգշաբթի «Ցիշսւ- տակ ընթրեաց Տեա ոն մերոյ Յիսա սի Քրիստ ոսի»: Երեկոյան' Ոտնալվայի հանդիսավոր կարգր: Գիշերը' հսկում]:— [8 ապրիլի «Ցիշսւտակ չարչարանսւց և խաչելութեան Տեա ոն մերոյ Յիսուսի Քրիստ ոսի»: Եկեղեցակա ն արարողությունները]:— [9 ապրիլի, Ա վա գ շաբաթ, Հա րությա ն ճրագալույցի երեկոն: Հանդիսավոր պ ա տ ա րա գ]:— [1 0 ապրիլի, կիրսւկի, «Յա րա թիւն Տեա ոն մերոյ Յիսուսի Քրիստ ոսի» Ս. Հոիփսիմեի տաճարում' հանդիսավոր պ ա տ ա րա գ]:— [Ապ րիլի 11-ին, Ն . Զա տկի մեռելոց հիշատակի երկուշաբթի օրր՛ հանդիսավոր պատարագ: Պատարագից հետո՝ հոգեհանգստյան կ ա ր գ]:— [Զատկական տոնակատարությունների աոթիվ Կոմիտաս վարդապետ Տեր-Ստեփանյանի մեկնամր Թ բիլիսի]:— [Ապ - րիլի 17-ին, Կրկնազատկին Ս. Հոիփսիմեի տաճարում հանդիսավոր պ ա տ ա րա գ]:— [Գ երա գույն հո- գեվոր խորհրդի որոշմամբ Կոստանդին վարդապետ Թաոլանյանը նշանակվում է Խոր Վիրապի վանքի վա նա հա յր]:— [Գ եղա րդի վանքի վանահայր Նա հա- պետ վարդապետ Մուրադյանը ազատվելով նայն վանքի վանահայրությունից նշանակվում է Ս. Հոիվւ- սիմեի վանքի վանահայր: Գ եղա րդի վանքի վանահայր է նշանակվում Եղիշե աբեղա Սարգսյսւնր):

2424. Մ Ա ՅՐ ԱԹՈՌՈԻՄ: 1955, մայիս, էջ 40— 47:Բովա նդ.' [Մայիսի 8-ին Ս. էջմիածնի միաբան

Նիկոլ ա վա գ քահանա Բավեյանի մա հը]:— [Մայիսի 10-ից Հոգևոր ճեմարանի տարեվերջյան քննությունն եր ը]:— [Մ այիսի 19-ին Քրիստոսի հրաշսււիսւո և ս. համբարձման տոնի օրը հանդիսավոր պատ սրսււյ Ս. Հոիփսիմեի վա նքում]:— [Քրիստ ոսի Հա մբա րձման տոնի առթիվ Ս. էջմիա ծնի մի քանի միաբանների մեկնամր Արայի լեուսն ստորոտում գտնվող Ծա ղկա վա նքը, տեղում օրվա հանդիսաթյուններր կատարելու հա մա ր]:— [Մայիսի 29-ին Հոգնգա - լըստյան տոնի աոթիվ հանդիսավոր պսւտսւրագ Ս. Հոիփսիմեի վա նքում]:

2425. Մ Ա ՑՐ ԱԹՈՌՈԻՄ: 1955, հունիս, էջ 37:Բովա նդ.' [Մայր Տաճարի վերանորոգման աշխա

տանքների մ ա սին]:— [Եկեղեցա կա ն տոների արարողություններ Ս. Հոիփսիմեի, Ս. Գայանեի, Ս. Շողակաթի վա նքերում]:

2428. Մ Ա ՅՐ ԱԹՈՌՈԻՄ: 1955, օգոստ ., էջ 2 8 — 30:

Բովւսնդ.' [Օգոստոսի 7-ին, Գերագույն հււգևոր խորհրդի կարգադրությամբ Ս. Հոիփսիմեի վանքում հոգեհանգիստ Գալուստ Կյուլպենկյանի մահվան աոթիվ: Դամբանական Վահան արքեպիսկոպոս Կոստանյանի: Կենսագրական տեղեկություններ Կյուլ- պենկյանի ա զգա յին բա րեգործական գործունեության մա սին]:— [Օգոստոսի 14-ին Ս. Աստվածածնի Վերափոխման տոնի օրր հանդիսավոր պատարագ Ս. Հոիփսիմեի վա նքում]:— [Օգոստոսի 10-ին Վ ա հան Գալա մդարյան, Պա րգև Գևորգյա ն և Հայրիկ Ա վետիսյան ա բեղաների վերադարձր էջմիա ծին: Ա- բեղաները չորս տարի ուսանում էին Մոսկվայի Զա - գորսկի աստվածաբանական ճեմարանում]:

2427. Մ Ա ՑՐ ԱԹՈՌՈԻՄ: 1955, սեպտ., էշ 21— 24:Բովա նդ.' Գերագույն Հոգևոր խորհրդի նախա

պատրաստական նիստը Ազգա յին-եկեդեցակա ն ժողովի հրավիրման մասին: [Ն իստ ր կայացե) է 1955-ի օգոստոսի 17-ին: Լսվել է հինգ հարց: Աոաջին հարց' Ազգա յին-եկեղեցակսւն ժողովի հրավիրման,

1078 է ջ մ ի ա ծ ի ն5а

կաթողիկոսական րնտրոլթյսւն Ա օծմա ն, եպիսկոպոսական ձեռնադրության Ա Ս- Մեոոնի օրհնության կարգի հաստատման մասին: Երկրորդ հարց՛ արտասահմանյան Ա միութենական թեմերում ապրոդ հավատացյալների թվի մասին, հաստատում ժողովի պատգամավորների թիվր ճշտող ցուցակի: Հրա պ ա րակված է ցուցակը: Երրորդ հարց' կենտրոնական կազմակերպչական հանձնաժողովի կազմի հսւստա- տա մր: 2որրորդ հարց՝ արտասահմանյան պ ա տգա մավորների հրավիրման վիզաների պատրաստման մասին: Հինգերորդ հարց' նիստի րոլոր որոշումներըարտասահմանյան բեմերին հաղորդելու մա սին]:__Աբեղա յա կա ն ձեռնադրություն: [Գ ա վիթ Թաջիրյսւ-նին: Նորընծա ն կոչվեց Մաշտոց ա րեղա ]:— Խ ա չվ երացի տոնը: [Հա նդիսա վոր պատարագ I). Հոիփսի- մհի տ ա ճա րում]:— Երջանկահիշատակ Տ . Տ . Գևորգ Զ -ի շիրիմը: [Տա պ ա նա քա րի բացումը' սեպտեմբերի 24-ին, ս. Գևորգի տոնի օ ր ր ]:— Եպիսկոպոսական պատարագ: | Սեպտեմբերի 25-ին, Մայր Տաճարում: Պա տա րագիչ' Մամբրե արքեպիսկոպոս Գսղֆսւ- յա ն] — Արտասահմանյան պատգամավորների և ուխտավորների ժամանումը ի Ս. էջմիա ծին: [Ա զգա յին- եկեղեցսւկան ժողովին մասնակցելու հա մա ր]:— Ե- պիսկոպոսական և Ա զգա յին-եկեղեցա կա ն ժողովնե- բը: [Սեպտեմբերի 28-ին, Վեհա րա նի մեծ դահլիճում գումա րվեց եպիսկոպւաական ժողով, որտեղ հաստատվեց Ա զգա յին-եկեղեցա կա ն ժողովի աշխատանքների կւսբգր: Սեպտեմբերի 29-ին' ճեմարանի մեծ դա հ|իճա մ՛ Ա զգա յին-եկեղեցա կա ն ժողովի սւ- սսւջին նիսա ր:— Պատարագ և հոգեհանգիստ հանգուցյալ Գ ևորգ Զ կաթողիկոսի հիշատակին: (Ս եպ տեմբերի 30-ին, Մայր Տա ճա րում: Պա տա րա գիչ՝ Ե- գիպտոսի ա ոա ջնորդ Մամբրե արքեպիսկոպոս Սի- րունյսւնր]:— Ամենայն Հա յոց կաթողիկոս Ն որին Ս. Օծություն Տ . Տ . Վ ա զգեն Ա -ի ընտրությունը: [Ս եպ տեմբերի 30-ին Ա զգա յին-եկեղեցա կա ն ժողովի երկրորդ նիստում, փակ գաղտնի քվեա րկա թա մբ |:

2428. Մ Ա ՅՐ ԱԹՈՌՈԻՄ: 1955, հոկտ.-0ււյեմբ.,էջ 109— 110:

ք՛ովանդ.' Եպիսկոպոսական և վարդապետական պատարագներ: [Հոկտ եմբերի 7-ին' Հա յկա զուն ե- ս|իս1|ոպոս Ա բրա հա մյա ն: Հոկտ եմբերի 8-ին' Կալի- փորնիւսյի աււաջնոբդ Շնորհք եպիսկոպոս Գսւլըստ- յսւն: Հոկտեմբերի 11-ին' Հմա յա կ վարդապետ Ին- թոյան (Հյուսիսա յին Ա մերիկա յից): Հոկտեմբերի12-ին' Բսւբկեն վարդապետ Վաբժապետյսւն (Ա Մ Ն - ի ց ): Հոկտ եմբերի 18-ին' Գնե) ծ. վարդապետ ճ ե - րեճյան (Կիլիկիսւյի կաթողիկոսության միարսւննե- րից) 1: Նոր եպիսկոպոսներ: Հոկտ եմբերի 28-ին' կաթողիկոս Վ ա զգեն Ա-ի ոեոքով եպիսկոպոս ձեոնսւ- դրրվևցին" Շավարշ ծ. վարդապետը (Գա մա սկոս- Ս իրիա ), Պսակ ծ. վարդապետ Թումայանը (էոնդոն- Սւնգւիւս) ] :— Եպիսկոպոսական աոաջին պատարագ: [Հոկտ եմբերի 24-ին' Պսակ եպիսկոպոս Թումա- յա ն ] :— Աբեղա յա կա ն աոաջին պա տա րագ: քՀոկ-տեմբեբի 27-ին' Մաշտոց ա բեղա Թ սւջիրյա ն]: — Ա րտասահմանյան ուխտավորներն ու պ ա տգա մա վորները վերադարձա ն: [Ա մենա յն Հա յոց կաթողիկոսի ընտրության, մհոոնի օրհնությա ն և եպիսկոպոսական ձեռնադրության ա ոթիվ արտասահմանից հայրենիք եկած հյուրերի վերա դա րձրի— Քա հա նա յա կա ն ձեռնադրություն: [Հոկտ եմբերի 30-ին: կիլիկիա յի Գրպ- րեվանքի սան' Հրա յր Կւսրագյալյանի մա սին]:

2429. Մ Ա ՅՐ ԱԹՈՌՈԻՄ: 1Е55, դեկտ ., էջ 2 2 — 25:

Բովա նդ.' Մայր Աթոոը վերակառուցման ճա նապարհին: [Նա խ ա ձեռնությա մբ Վ ա զգեն Ա -ի ]: —Մայր Ա թոո Ս. էջմիա ծնի միաբանության կանոնա- դըրությունը: [Հա ստ ա տ ումը՝ միաբանության աոաջին ժողովում ]:— «էջմ իա ծին » ամսագրի խմբագրությունում: [Պ րոֆ . Աշոտ Աբրւսհամյահի վւոխարեն ամսագրի խմբագիր է նշանակվում պ րոֆ. Աոարե| Աււա քե|յա նր]: — Միա բանական սեղանատունը:

ղա“ ատան” !մաոհ ‘ 1 г кПР 61'մա" սւՈԻ Աաներին: Սե-

Й 5 5 Г г ? 12“ " “« ' “" С :

քարոզիչների ш В тП П Ь »» Р 4 հրապարակված են р р ] — Հ ս է Տ ձ ձ ^ պռ[,Տ ի Րնաբաննե-

պատմական и ш 0 1 ш 0 к Й 2 ^ . Р^ Т ‘մոր ժամանումը Մայր հաւոեՕհ» Ո " “ • ''“ “ քհտիԳ ե կ տ ե մ բ ե ր ի 2 7 - հ ն г , „ к Г Հ է ջմ ի ա ծի ն :րանոլշ Պա ,ճյանի ՚ ժամէօոէմո Գ м ք РV?,Щ ^̂ Սի՜ ռումինահայ թեմի ոա ոա ա ». . ^ ^ “ ^ուէԱ ա մբ փ ա քճյա նի]:— Գրաօ ոաոաոհ ԴսԱ-

տ " ® " - " է

Т ' " "

2432. [Մ Ա ՐՏԻՐՈ Ս ՑԱ Ն Ո - Ո Ի Տ Ե Ն ] : ֊« Գ իրւյ ե

Է? 8 1 - 6 8 ՛: [Գ |ւա խ ոսո.թյուն]: 1955, սեպտ,,Ստորագր.՜ Օ . Մ.:

2488 [Մ Ա ՐՏԻՐՈ Ս ՑԱ Ն Ռ Ո Ի « Ե Ն ] :- Հ ակոո Ա

Վ ^ 1 9 5 4 « Տ “ Ь Ь П,г Г ,1,ь: ( Հս4 4 հ»հ ր ա տ ,՛ ծրե-Ոի|. Էջ 8 2 - Տ : ^Գրախոսություն]: 1955, ապ-

2484. [Մ Ա ՐՏԻՐՈ Ս ՑԱ Ն Ռ Ո Ի Ր Ե Ն ] :- « Տ . Տ Գե-

ПГш. , Н 4>ան*Ո և Գործունեությունը»:(Մ ա յր Աթոռ Ս. Էջմիա ծին, 1955 թ „ 180 Էջ)- Г<1.„ш խ ոս ա թ յ",ն1: 1955, 6ոկւո.-նոյեմբ., Էջ 123 ' Р

2485. Մ Ա ՐՏԻՐՈ Ս ՑԱ Ն Ս .:-Ա րվեստ ա գետ Էիդիա

Й 5 , “ “ 5 и “ ջ 4Ո8 - 5 1 ա,Ի 4СВП1ШС

248 6 . Մ Ա ՐՏԻՐՈ Ս ՑԱ Ն Ս .:- Ա ր Աաշող երկ ի ա-րեվավւսո նկարիչը: (ժողոմրդա կա ն նկարիչ Մարտիրոս Սարյանի ծննդյան 75-ամյակ|, ա ռ թ ի վ ): [ Հ . բելյանական երեկո Ալ. Սպենդիսւրյանի անվան օ - Աքէփսււի թ ա տ րոնում: Ս ա րրսհի դ ի մ ա ն կ ա ր ո վ ): 1955, օ գ ո ս տ ., 1;յ» 4 8 — 51:

2487. Մ Ե ԼԻՔ -Ս ՏԵ Փ Ա Ն ՅԱ Ն ^ ֊« Դ ա տ ա ս տ ա նագիրք Հա յոց Մխիթարայ Գ ոշի»: (Հրատարակություն Հա յկա կա ն ՍՍՌ Գիտությունների ակադեմիայի , Երևան, 1954 թ .) : [Ռուսերեն թարգմանությունը ա ռա ծա բա նով]: Գրախոսություն: 1055, մսւյիս, ԷջՕօ—ОУ:

2488. Մ ԵԾԻ Տ Ա Ն Ն Կիլիկիո կաթողիկոսական օեղապւսհի ընտրության աոթիվ փոխանակված հեռա գրեր: 1955, դեկտ ., Էջ 6:

Բովա նդ.՝ Զա րեհ եպիսկոպոս' միաբանական ժողովի նախագահ:— Նորին Ս. օծություն Վ ա զգեն Ա

60Է Ջ Մ Ի Ա Ծ Ի Ն 1978

կաթողիկոս Ամենայն Հա յոց: Բհյրութից: րսսւգ "*Ր ՜Տ հ պ ի ս կ ՚ն ՚ա ԱշապահյաՕի հոա ժա րմա ն ս |ս տ ճ ա ;սով միաբանական՛ ժոդովը Տեղապահ է ԱնփՐհ1 ^ Ոեն ե^իՏկոպոսոհեոս Ամենայն Հաւոց:— Անթիլիաս, чрщ црп ч^ղ իկո ս ա կա ն տեղապահ Խորեն եպիսկոպոս Բարո-յանիՕ: [Ողջույն Ա օրհնության մաղթանքներ Մեծի Տանն Կիլիկիո կաթողիկոսական Տեղապ ահ նշսւ-

' ^ ^ ' ' մ ԵՍՐՈՊՑԱՆ Ա Ղ Ա Վ Ն Ի:— Հուշեր Կոմի-

■ г г - « ч-пн>ь..-

էւ 2440 ՄԻԱՎՈՐՎԱԾ ազգերի կազմակերպությանն ա զդվա ծ դիմում: [Միավորված ա զգերի կազմակեր- պության ստեղծման 10-ամյակի ա ոթ իվ]: 1955, հու-

նիշ441.2 Մ ԻՆԱ Ս ՅԱ Ն Մ [Ի Ն Ա Օ ]: (Անդա մ Ս. Էջ-մհածնի Գերագույն հոգեոր խ որհրդի):— Կոսսւան- դընուպոլսի հանգուցյալ պատրիարքական տեղապահերջանկահիշատակ Տ . Գ ևորգ արքեպիսկոպոս Արպանյանը և նրա կտակը Մայր Ա թոո Ս. էջմիսւծ- նին: [Կյա նքի, գործունեության և կտակի բովանդակության մասին: Արսլանյանի դիմա նկա րով]: 1955,

հՈշ442. ՄՈԻՇԵՂ ԱԲԵՂԱ [Պ Ե ՏԻ Կ ՑԱ Ն ].— Մայր Աթոո Ս. էջմիա ծնի հոգևոր ճեմարանում: Տա րեվերջի քննությունները:— Փակում 1954— 1955 ուսումԸա- նան տարեշրջանի: 1955, հուլիս, էջ 58— 59:

2448. Մ Ո ԻՇՅԱ Ն Հ[Ա Ր Ո Ի Թ Յ Ո Ի Ն ] Վ Ա Ր Դ Ա Պ Ե Տ: էջմիա ծին: Տոն վեհափառին: [Բա նա ստ եղծությա ն]:1955, դեկա., .է ջ 82:

2444. Ն Ո ՐԸՆ Ծ Ա Տ . Արամ քահանա Բոյաջյան: [Քահանայական ձեռնադրություն Լենինականամ: Կենսագրություն: Դ իմա նկա րով}: 1955, հալիս, էջ 52:

2445. ՆՈ ՐԻՆ Ս. օծություն Տ . Տ . Վ ա զգեն Ածայրագույն պատրիարք և կաթողիկոս Ամենա յն Հ ա յոց: [Կաթողիկոսական գահի վրա : Լուսանկար]:1955, հոկտ.-նոյեմբ., ներդիր էջ:

2446. 2Ո ԼԱ Խ ՅԱ Ն Հ . :— «Հա յկա կա ն զա րդա րվեստ »: Հիմնական մոտիվների ծագումն ու գա ղա փարական բովանդակությունը: Ա . Շ . Մնացւսկան- յա ն: (Հա յկա կա ն ՍՍՀ Գիտությունների ակադեմիայի հրատարակության, Երևան, 1955 թ ., 670 է ջ ) : Գրա խոսության: 1955, հանիս, էջ 59— 61:

2447. ՊԱ ԼՅԱ Ն Հ [Ա Ր Ո Ի 0-Յ Ո Ի Ն ]:— Շիրսւկյան խրոնիկա: [Հունիսի 25-ին, Վահան արքեպիսկոպոս Կււստանյանի սւյցր Շիրւսկի թեմ: Հանդիսավոր ժամերգության, պ ա տա րա գ]: 1955, հուլիս, էջ 51:

2448. [Պ Ա ԼՃՅԱ Ն Վ Ա Զ Գ Ե Ն ԵՊԻՍԿՈՊՈՍ]:— Հա յ եկեղեցին Սովետական Միության մեջ: Գերաշնորհ Տ . Վ ա զգեն եպիսկոպոս Պսւլճյանի դասսւխոսությու- նը Բուխսւրեստում: [Կարդացված 1955-ի հունիսին, Բուխարեստի «Ստեփան Տա հումյա ն» մշակույթի տան հանդիսասրահում]: 1955, սեպ տ ., էջ 19— 20:

2449. Պ ԻՏԻՐԻՄ Մ ԻՏՐՈ ՊՈ ԼԻՏ:— Մոսկվայի և Համայն Ռուսիո պատրիարք նորին սրբազնություն Ալեքսիի ներկայացուցիչ Միտրոպոլիտ Պիտիրիմի ողջույնի խոսքը: ( Տ . Տ . Վա զգեն Ա կաթողիկոսի օծման և գահակալության ա ոթ իվ): 1955, հոկտ.-նո- յե մ բ ., էջ 78— 79:

2450. ՊՈԼՑԱՆՍԿԻ (ՍՍՌՄ Մինիստրների Սովե- տին կից կրոնական պաշտամունքների կոմիտեի խորհրդի նա խ ա գա հ):— էջմիա ծին: Ամենա յն Հա յոց ծայրագույն պատրիարք-կաթողիկոս Վ ա զգեն Ա : Սովետական Միության կաոավարության շնորհակալությունը Ազգա յին ֊եկեղեցա կա ն ժողովի կողմից ուղարկված ողջույնի աոթիվ: Ամենայն Հա յոց կաթողիկոս նորին Ս. օծություն Վ ա զգեն Ա -ն Հայկական ՍՍՀ Մինիստրների Սովետին կից հայ եկեղեցու գործերի խորհրդի նախագահ պ. Հրա չյա Գրիգորյա - նի միջոցով ստացել է ՍՍՌՄ Մինիստրների Սովե

տին կից կրոնական պաշտամունքների գործերի խորհրդի նախագահ Պ . Ի . Պոլյանսկու հետևյալ հեռա գիրը: [կաթողիկոսական ընտրության աոթիվ | :1955, հոկտ .-նոյսմբ., էջ 6:

2451. Պ ՐՈ Ֆ.-Դ Ո Կ Տ. Ա ՇՈ Տ Գ . Աբրահամյանի դասախոսությունները Դպ րեվա նքի մեջ: [ԼԼրլոատըպ-վա ծ՝ «Հ ա ս կ », Անթիլիաս, 1955, ւիետրվւսր]: 1955,մարտ, էջ 58:

2452. Ռ ԸՆ Ե Գոուսեի հիշատակին: 1955, մարտ, էջ 59:

2453. [Ս Ա ՀԻ Ն Ց Ա Ն Ա ԼԵ Ք Ս Ա Ն Դ Ր ]:— Սուրբ է ջ միածնի Մայր Տա ճա րը: [Մ ա յր Տաճարի ճարտարապետական կաոուցվածքի մասին: Հա րցա զրույց ՀՍՍՀ Գիտությունների ակադեմիայի պատմության և տ եսության սեկտորի ա վա գ գիտական աշխատակից Ալ. Սահինյանի հետ, զրույցը վարել է Մարտիրոս Տեր-Ս տ եփ ա նյա նը]: 1955, սեպ տ ., է® 25— 27:

2454. Ս Ա ՐԳՍ ՅԱ Ն Գ ԵՂ Ա Մ : — Աոսւքելոց վանք- ամրոցը և գյուղատեղը: Վիմա գրությա նը: (Իջևա նի շրջա ն ): [Պատմական Սևորդյաց ա շխ ա րհում գրտ - նըվող հուշարձանների մասին: Ուսումնասիրության|:1955, հա լիս, էջ 8 8 —8 9 , օգոստ ., էջ 31— 39:

Ն կ .' Աոաքելոց վանք-սւմրոցի գլխավոր եկեղեցին և հյուսիսային պարիսպը:— (Ւամսւտւսն երդիկլս— Սեղանատուն կամ խոհանոց:— Սրսւնոցի կւսմարջր:

2455. ՍԱ ՐԳՍՅԱ Ն Ե Ղ ԻՇ Ե Ա Բ Ե Ղ Ա :-Հո գ և ո րճեմարանի ուսանողները Զվարթնոցում: 1955, վւե-տրրվար, էջ 5 8 — Й :

2456. [Ս Ա Ր Գ Ս ՅԱ Ն ] Ե Ղ ԻՇ Ե Ա Բ Ե Ղ Ա :-Ս փ յո ւո - քի մեր թեմերը: Հարա վա յին Ամերիկայի թեմբ: 1955, հա նիս, էջ 54— 58:

Բովա նդ.' Արգենտինայի թեմը:— Բրազիլիայի թե- մը:— Ուրուգվայի թեմը:— Հայրապետական պատվիրակ սրբազանը [Սիոն եպիսկոպոս Մ ա նուկյա ն]:

Ն կ .' Սիոն եպիսկոպոսը էջմիա ծնի սարկավագների հետ:

2457. [Ս Ա Ր Գ Ս ՅԱ Ն ] Ե Ղ ԻՇ Ե Ա Բ Ե Ղ Ա :— Սփյուռքի մեր թեմերը: Ռումինահայ թեմը: 1955, հափս,էջ 24— 29:

Ն կ .’ Ռամինիւսյի թհւփ սւոաջնորդ գերաշնորհ Տ . Վ ա զգեն եպիսկոպոս Պայճյսւնր երջանկահիշատակ Տ . Գ ևորգ Զ կաթողիկոսի հետ:

2458. ՍԱ ՐԿԱՎԱԳԻ ձեռնադրություն ՆիաղւսրաՖ ոլզի մեջ: [Գ րիգոր Թաթոյւսնի: Այժմ Վսւզգենվա րդա պ ետ ]: 1955, մաոտ, էջ 81:

. 2459. ՍԵՄՅՈՆՈՎ ԼէՎ Ո Ն պ րոֆ .:— Աստդաբաշ- խական երկրաչափություն: 1955, հունվար, էջ 29 84:

2460. ՍՈ ՎԵՏԱ ԿԱ Ն Հայաստանի կառավարությա ն շնորհակալությունը Ա զգա յին-եկեդեցա կա ն ժողովի կողմից ուղարկված ողջույնի առթիվ: [ՀՍՍՀՄինիստրների Սովետին կից հայ եկեղեցու գործերի խորհրդի նախագահ Հրա չյա Գրիգորյանի այցը Մայր Ա թոո, նորընտիր կաթողիկոս Վ ա զգեն Ա -ին]:1955, ■ հոկտ .-նոյեմբ., էջ 8 :

2461. Ս Պ ԻՐԻԴՈՆ Մ ելիքյա ն: (Ծ ննդյա ն 75-ւսմ- յա կի ա ռ թ ի վ ): 1955, դեկւո., էջ 54 —55:

2462. Ս ՏԵ Փ Ա Ն Օհսւնջանի Կամսարակւսն: (1 8 7 8 — 1 9 5 5 ) : [Մահախոսական-կենսագրական]: 1955,դեկտ ., էջ 56:

Դիմանկարով:2468. ՍՐԲԱԼՈԻՅՍ մեռոնի օրհնաթյունր Ս. է ջ -

միածնա մ: [Հոկտ եմբերի 8-ի ն ]: 1955, հոկտ.-նո-1եմբ., էջ 101— 108:

Ն կ .’ Պատվիրակներն ա հյարերր հետևում են մեռոնօրհնության արարողություններին:— Վեհավւսա Հայրա պետր հեղում է հին մեոոնր նորի մեջ: Վեհափաո Հսւյրապեւոր Ս. Գրիգոր Լուսավորչի աջով օրհնում է Սրբալույս մեոոնր:— Հւսվատացյւս| Ժողււ- վա րդր համբարում I. Սրբալույս մեոոնի կ ա թ ս ա ն : ֊ Հա վա տա ցյա յների հոծ բա զմա թյունր Տաճարից դուրս հետևում է մեռոնօրհնեքի արարողություններին:

1073 1: » 1Г I1 Ա Ծ 1» Ն 01

2404. ՍՐԲՈՑ թարգմանչաււ սանր Օշւսկանում-ЦКМ. հանիս, 1;յ» 3 8 30:

11սւՈ|1ագլւ.' I քխս|ւսւ(ւ:2465. ՍՐԲՈՑ վա րդա նա նց ն Ղևոնդյա նց տոնա

կատարությունը Ս. էջմիա ծնի Հոգևոր ճեմարանում:1055, ւիետրվար, էջ 51— 5 2 :

1)ւոււրսւգր.' Հանդիսական:2466. Ս. Է Ջ Մ Ի Ա Ծ Ն Ի Հոգևոր ճեմա րա նի 1 0 5 5 --

56 ուսումնական տարեշրջանի րսւցումր: (055դեկտ ., է ջ 2 6 — 27:

11տորսւգր.՝ ճեուսրսւնաս՚ւր:2467 Վ Ա Զ Գ Ե Ն Ա ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ Ա Մ Ե Ն Ա ՅՆ Հ Ա

Յ Ո Ց :— (Ա մենա յն Հա յոց ծայրագույն պատրիարք և կաթողիկոս Տ . Տ . Վ ա զգեն Ա -ի ընտրության և գա հակալության առթիվ քույր եկեղեցիների Ա այլ պաշտամունքի պետերից ստացվա ծ հեոագրերի ու գրությունների պ ա տա սխ ա նները): 1955, հոկտ.-նո-լեմր., էջ 12— 13:

2468. Վ Ա Զ Գ Ե Ն Ա ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ Ա Մ Ե Ն Ա ՅՆ ՀԱ Յ Ո Ց :— Ամենայն Հա յոց ծա յրա գույն պա տրիա րք և կաթողիկոս նորին Ս. օծություն Տ . Տ . Վ ա զգեն Ա-ի շնորհավորական թուղթո մեծանուն բա նա ստեղծ Ա - վետիք իսահակյանի 80-ա մյա հոբելյանի ա ոթիվ:1955, դեկտ ., էջ 8 :

2460. Վ Ա Զ Գ Ե Ն Ա ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ Ա Մ Ե Ն Ա ՅՆ Հ Ա Յ Ո Ց :—Ամենայն Հա յոց ծա յրա գույն պատրիարք ե կաթողիկոս Տ . Տ . Վ ա զգեն Ա-ի պատասխանները իր ընտրության և գահակալության աոթիվ ստացվածշնորհավորական հեռագրերին և գրություններին:1955. դեկտ ., էջ 1 8 - 1 7 :

2470. Վ Ա Զ Գ Ե Ն Ա ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ Ա Մ Ե Ն Ա Յ Ն Հ Ա Յ Ո Ց :— Բուխարեստ: Վեհափաոի պատասխանըդոկտ. Պետրոլ Գ րոզա յին: քՕնորհսւկւսլսւկւսն պ ա տասխան հեոսւգիր կաթողիկոս րնտրվելա սւոթիվ]:1955, հոկտ .-նոյեմբ., էջ 7:

2471. Վ Ա Զ Գ Ե Ն Ա ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ Ա Մ Ե Ն Ա ՅՆ Հ Ա Յ Ո Ց :— ք Հոկտ եմբերյա ն հեղավւոիաւթյան 38-ր դ տարեդարձի աոթիվ հեոագրերի ա ռա քում]: 1955,դեկտ ., էջ 4— 5:

ք՛ովանդ.՝ Երևա ն: Հա յկա կա ն ՍՍՀ Գ երա գույն Սովետի նախագահութւսւն նախագահ' Շմսւվոն Աոու- շա նյա նին:— Երևա ն: Հա յկա կա ն ՍՍՀ Մինիստրների Սովետի նախագահ' Անտոն Ք ոչինյա նին:— Մոսկվա: ииГЫГ Մինիստրների Սովետին կից կրոնական պաշտամունքների գործերի խորհրդի նախագահ' Պոլ-ււսնսկան-— Երևա ն: Հա յկա կա ն ՍՍՀ Մինիստրների Սովետին կից հայ եկեղեցու գործերի խորհրդի նախագահ' Հրա չյա Գրիգորյա նին:

247 2 . Վ Ա Զ Գ Ե Ն Ա ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ Ա Մ Ե Ն Ա Յ Ն Հ Ա Յ Ո Ց :— Մ իլա ն: Զ գոն ծ. վարդապետ Հա կոբյա նին: Վեհափաո հայրապետի հեռագիրը: Նորին Ս. օծություն վեհափաո կաթողիկոսի հրամանով Տ . Զգոն ծա յրա գույն վարդապետը նշանակվել է Բա ղդատի կաթողիկոսական պատվիրակ: 1955, դեկտ ., էջ 7:

2478. Վ Ա Զ Գ Ե Ն Ա ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ Ա Մ Ե Ն Ա Յ Ն Հ Ա Յ Ո Ց :— Մոսկվա, Կրեմլ: Սովետական Միության Մ ինիստրների Սովետի նախագահ Նիկոլսւյ ԲողգաՕի- նին: Հոկտեմբերւա ն մեծ ռևոլյուցիայի 8 8 -րդ տարեդարձի աոթիվ Ամենա յն Հա յոց ծա յրա գույն պատրիարք Ա կաթողիկոս նորին Ս. օծություն Տ . Տ . Վ ա զգեն Ա -ի հեոագիրը: 1955, դեկտ ., էջ 8 :

2474. Վ Ա Զ Գ Ե Ն Ա ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ Ա Մ Ե Ն Ա Յ Ն Հ Ա Յ Ո Ց :—Ն յո ւ-Յ ո րք : Մ ամբրե արքեպիսկոպոս Գսլլֆա - ւանին: Նորին վեհա փ սււ^ւթ՜ա ն հեռա գիրը: 1055 թվի դեկտեմբերի 10-ին Ն յու-Յորքում գումարվել է Հ յուսիսային Ամերիկայի հայոց ԱրնեԱսւն թեմի պատգամավորական ժողովը: Նորին Ս. օծություն վեհա փ ա ո հայրապետը հղել է իր օրհնությունր և ողջույնը թեմի պատգամավորական ժոդովին: 1955, դեկտ . էջ 7-

2475. Վ Ա Զ Գ Ե Ն Ա ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ Ա Մ Ե Ն Ա ՅՆ Հ Ա Յ Ո Ց :— Սոֆիսւ: Վեհափաոի պատասխանը պ . Կյու- չյուկովին: [Շնորհա կա լա կա ն հեռագիր կաթողիկոս

П К » 11" ՛Առթիվի 1055, հոկտ.-նուեմ|!., | ջ Տ:2476. Վ Ա Թ ՅԱ Ն Գ ԵՎ Ո ՐԳ Ծ . Վ Ա Ր Դ Ա -Ո Ե Տ:-ԼՈ1յ-

“| ) 5 ^ ^ ի ? Ր1ջՔ^ ֊^ ,Ա" Ո,,,1,,,հ ,Ո" ,փ աՈ" Ի111:ГЪГГ7' г ^ ո ԴՍ'Ն Յ Ա Ն 4 . :- Ա վ ե տ ի ք Իսահակյան: (Ծ ննդյա ն 80-ամյակի ա ռ թ ի վ ): 1955, դեկա ., էջ 49

Իսահակյանի դիմանկարով:247Տ. Վ Ա ՐՁԱ Կ Ա Ն ԸՆ ՏՐՈ ԻԹ ՅՈ ԻՆ Ն ԵՐ ե վա-

0 Ь,Рш В9ш ! ^ . Ри^ Ш1,,С Ա ? հ՚ ’ԻԿ“ '1Ի դեմերում: (Ր^ա - 1իս, էջ 5 5 ^ 5 в ^ ПРЧ” ՎաՐյՈ4»]ուն): 1955, մա-

» ւ . ^ 7 ճ7 Վ ԻԵ ' , ^ Յ Ի 5Ш1ПЯ մաս,ո1"Ի ն հիմնարկու- « « “ Րեդարձըէ 1055՛ ^ ր տ , էջ 59 :

ո » «Ե Ր -ՀՈ Վ ՀԱ Ն Ն Ի Ս Յ Ա Ն Գ , ֊Հ ե տ ա գ ա դա-

Лвиве а д д а *2481. ՏԵ Ր -ՀՈ Վ ՀԱ Ն Ն ԻՍ ՅԱ Ն Գ .:- Մ ա յր Տաճա-

մայիս ԱէցԱ1շ 4մԱ^ ^ Ի Տ0 |»ս ցք ը : 1955,

Լուսանկարներ' Արվեստագիտուհի Դուոնովան Սայր .Տաճարի մանրանկարչական աշխատանքները ղեկա վա րելիս: Որմնանկարիչները Մայր Տաճարում աշխաւոե|իս:

2,482. ՏԵ Ր -ՀՈ Վ ՀԱ Ն Ն Ի Ս ՅԱ Ն Գ . : - Ս . էջմիածնի Մայր Տաճարի վերանորոգումը: [Տեղում կատարված մանրազնին ուսումնասիրությունների ու չափագրում- ս ո ր ի հի մ սւն ւ|ր ա Հ Ս Ս Հ կ ա ռ ա վ ա ր ո ւ թ յա ն ո ր ո ?ա մ կայացրեց էջմիա ծնի պատմական հուշարձանների վերականգնման ու նորոգման մասին' սահմանելով կատարվելիք աշխատանքների մոտավոր ծավւսլր և նախատեսվող միջոցների գումարը, ինչպես նաև տրամադրելով նորոգման համար անհրաժեշտ ամեն տեսակի շինարարական նյութեր]: 1955, մարտ, էջ 8— 19:

Ն կ .՛ Հարա վա յին աբսիդի կամարր վերանորոգումից ա ռա ջ և հետ ո:— Գ մբեթի ձեղունր վերանորոգումից առաջ և հետ ո:— [Ն ույնը նա և]: Արևելյան հենարան կամարր:— Թմբուկի գագաթի հյասիս-արե- վե|յա ն մասը:— Թմբուկի հյուսիս-արևմտյսւն մասը:— Արևմտյան հենարան-կամարի ճակատը և հարակից մասերր [վերանորոգումից առաջ և հետո]:

2488. ՏԵ Ր -ՀՈ Վ ՀԱ Ն Ն Ի Ս ՅԱ Ն ՍԱՀԱԿ ԵՊԻՍԿՈՊՈՍ:— Աշխարհի լույսը: (Տյա ռնընդա ռա ջի տոնիւսոթ իվ): [Ք ա ր ո զ ]: 1955, փետրվար, էջ 11— 13:

2484. ՏԵ Ր -ՀՈ Վ ՀԱ Ն Ն Ի Ս ՅԱ Ն ՍԱՀԱԿ ԵՊԻՍԿՈՊՈՍ:— Ողջույնի խոսք արտասահմանյան պատգամա վորներին: (Ա սվա ծ Երևանի օդանավակայանում ): [Ա զգա յին-եկեդեցա կա ն ժոդովի մասնակիցներին]: 1055, սեպտ., էջ 11:

2485. ՏԵ Ր -ՀՈ Վ ՀԱ Ն Ն Ի Ս Յ Ա Ն ՍԱՀԱԿ ԵՊԻՍԿՈՊՈՍ:— Ս. Ծ ննդյա ն պա տգամը: Քա րոզ: 1955, հունվա ր, էջ 17— 18:

2486. ՏԵ Ր -ՀՈ Վ ՀԱ Ն Ն Ի Ս ՅԱ Ն ՍԱՀԱԿ ԵՊԻՍԿՈՊՈՍ:— Սրրալույս մեռոնի օրհնությունը: 1955, հուլիս, էջ 13— 16, օգոստոս, էջ 2 0 — 25:

Ն կ .՝ Մեռոնի կաթսա ն:— Ս. Գրիգոր Լուսա- վորչի ա ջը:— Իջմա ն Ս. Սեղանը:— Ս. Գեղա րդը:— Ս. Թադեոս ա ռա քյա լի աջր:

2487. ՏԵ Ր -Ս ՏԵ Փ Ա Ն Յ Ա Ն ԿՈՄԻՏԱՍ Վ Ա ՐԴ Ա Պ Ե Տ :— Գերաշնորհ Տ . Վահան արքեպիսկոպոս Կոստանյանի մասնակցությունը Խաղաղության կողմնակիցների համամիութենական հինգերորդ կոնֆերա նսին: [Մարտի 10— 12-ր Մոսկվայում]: 1955, մայիս, էջ 21— 23:

Ն կ .' Խաղաղության կողմնակիցների համամիութենական հինգերորդ կոնֆերանսի Հայկական ՍՍՀ պ ա տվիրա կությունդ

2 48 8 . ՏԵ Ր -Ս ՏԵ Փ Ա Ն Յ Ա Ն ԿՈՄԻՏԱՍ Վ Ա ՐԴ Ա Պ Ե Տ :—Մար Ա թոռ Ս. էջմիա ծնի բարերար պարոն Գալուստ Կյոզպ ենկյա նի մահը: [Կյա նքի, ազգային

в* Է Ջ Մ Ի Ա Ծ Ի Ն 1878

գործունեության մասին: Դիմա նկա րով]: 1855. П т -

^Ե Ր -Ս ՏԵ Փ Ա Ն ՑԱ Ն ՄԱՐՏԻՐՈՍ: Ս. է | -միածնի Մայր Տաճարի վերանորոգությունը: 18.>5,

փ շ40Օ ^ ՐԵ Ր - Ս Տ ^ Ա Ն 6 Ա Ն Մ Ա Ր ՏԻ Ր Ո Ս :-Ս իրիա կա նխորհրդարանի անդամ պարոն Տիգրա ն Ձրաջյսւնը Ս. էջմիսւծնում: [Հա րցա զրույց. տպսւվորություԱ-

նէշ49119Տ5ԾՐ-ՍՏԷՓԱՆ6ԱՆ ՄԱՐՏԻՐՈՍ:-Ուխւոա- գնացություն դեպի Արագածոտն գավառի սրբա վա յրերը: (Ուղևորական նոթ եր): [Օշական, Ոսկեվազ, Ագարակ, Տեղեր կամ Դ ըդեր. Կոշ, Թալիշ, Թալին: Համառոտ տեղեկություններ ա յդ պատմական վայրերի մասին: 1853, հունիս, Էջ 40— 48:

а г г ж ь и м » м в д а и м и т ,(Պատրիարքական տեղապահ է^ո ւս ա ղ եմ ի):— Սեր Աստուծո նկատմամբ: Քա րոզ: 1855, հուսիս, Էջ /

9 2488. ՏԵ Ր ՏԵ Ր ՅԱ Ն Ե Ղ ԻՇ Ե ԱՐՔԵՊԻՍԿՈՊՈՍ:(Պատրիարքական տեղապահ Երուսաղեմի հայո ց ) :__Մեկ քանքար ստացողը: [Կրոնւս-հոգեբանա-կան բարոյախոսություն: Մարդու ներքին կարողությունների դրսևորման մա սին]: 1855, փետրվար,էջ 6—10:

Արտատպված' «Ս իոն», ամսագիր Հա յոց Պատրիարքության, Երուսաղեմ: Թիվր չի նշվում:

2484. ՑԱ ՆԿ. «Էջմիա ծին» ամսագրում 1855 թվա կանի ընթացքում տպագրված նյութերի: 1855, դեկտ ., Էջ 5 8 - 6 3 :

2485. ՈԻԹ նոր սարկավագներ: [Տեռնա դրա թյու-նր նոյեմբերի 27-ին Մայր Տաճարում: Սարկավագության աստիճան Է շնորհվել ճեմարանի յոթ ուսանողների և մի նախկին ուրարակրի: Դրա նք են' Ա- զսււո Ար մենակի Սանթուրյսւն, Խ որեն Հարություն], Պալյան, Հովհաննես Մխիթարի Դսւնիելյան, Կարա- պետ Աբրահամի Բենլիյան, Սարգիս Արտաշեսի Բեհբուդյսւն, Գաոնիկ Ահարոնի Ծաոուկյա ն, Պետրոս Գաոնիկի ԲերբերյսւԸ, Գարեգին Նշանի Տեր- Նշանյան: 1855, դեկտ ., Էջ 28— 81:

Ստորագր.' Հանդիսական:Ն կ .' Մայր Աթոռի նոր սարկավագները:2486. ՓՈ ԼԱ ՏՅԱ Ն ԴԵՐԵՆԻԿ ԵՊԻՍԿՈՊՈՍ:—

Դեպի Ս. Էջմիածին և մայր հայրենիք: [ԱմենայնՀա յոց կաթողիկոսի ընտրությունների ա ոթ իվ]: 1855, • սեպտ., Էջ 12— 18:

Նկարներ' Մի խումբ պատվիրակներ Երևանի 0- դանսւվակայանամ:— Մամբրե արքեպիսկոպոս Գա լ- ֆայւսնր, Տ . Հայրիկ վարդապետ Ապանյանր և աշխարհիկ պատգամավորներ Երևանի օդանավակա

յանում:— Սւսհակ եպիսկոպոս Տեր-ՀովհաԱնիսյւսնր Երևանի կայարանում դիմավորում Է Ռումինահայ թեմի առաջնորդ Տ . Վ ա զգեն եպիսկոպոս Պսւլճյա- նին:

2487 . Փ ՐԿ ՁԻ հրաշափառ Ս. Հարության տոնի աոթիվ Գերագույն հոգևոր խորհրդի և Գերագույն Հոգևոր խորհրդի նախագահող անդամ գերաշնորհ Տ . Վահա ն արքեպիսկոպոս Կոստանյանի անունով թե- մերից ստացվա ծ շնորհավորական հեռագրերն ու գրությունները: 1855, ապրիլ. Էջ 10— 18:

2488. Փրկչի հրաշափառ Ս. Հա րությա ն տոնի աոթիվ Գերագույն հոգևոր խորհրդի և Գերագույն հո- գեվոր խորհրդի նախագահող անդամ գերաշնորհ Տ . Վահա ն արքեպիսկոպոս Կ ո ՚՚տ ա նյա նի անունով քույր եկեղեցիների պետերից ստացված շնորհավորական հեռագրերն ու գրությունները: 1855, սւպրխ, Էջ 15— 16:

2488. [«Ո Լ Ա Ն Տ Յ Ա Ն Ս Ո ԻՐԵ Ն ]:— Արժեքավորնվեր Երևանի Պետական մատենադարանին: [Ռ ումինահայ թեմական խորհուրդը, թեմի առաջնորդ Վ ա զգեն եպիսկոպոս Պալճյանի նախաձեռնությամբ, Սովետական Միության հետ բարեկամական կապերի Ռումինական րնկերոլթյան միջոցով մատենադարանին նվեր Է ուղարկել մեծ արժեք ներկայացնող 42 հայերեն ձեռագրեր: Հոդվա ծում տրված Է 42 ձեռագրերի ամփոփի) ծանոթագրություններ)) ձեռագրերի բովանդակության, ժամանակագրության մա սին]:

Չորս լուսանկար 10— 17-րդ դարերի ձեռագրերի նմուշներից: 1855, օգոստ ., Էջ 52— 56:

2500. [«Ո Լ Ա Ն Տ Յ Ա Ն Ս Ո Ի Ր Ե Ն ]:— «Ե զնկա յ Եղծ աղանդոց ի ջաաագովութիւն Աստուծոյ ճշմարտի»: Երկու խոսքը, ներածությունը և աշխարհաբար թա րգմանությունը' Գա րեգին արքեպիսկոպոս Խաչատըր- յանի: (Բուենոս-Այրես, 1855 թ., տպարան «Ա րա րա տ », Ժ Ջ + 1 4 8 հանդիպադիր կրկնված Էօեր): [Գ րա խոսություն]: 1855, հալիս, էջ 81— 88:

Ստորագր.' Ս. Ք .:Գրքի շապկի նկարով:2501. ՕՏԱՐ պատվիրակությունները Սովետական

Հայաստանի մասին: 1855, մարտ, էջ 50— 52:Բովւսնդ.' Ի ՞նչ տեսա նք մենք Երևանում:— Գ երմա

նական դեմոկրատական ռեսպուբլիկայի կոմպոզիտորների ու երաժշտագետների դելեգացիա ն Հա յա ստանում:

2502. ՕՏԱՐ պատվիրակությունները Սովետական Հայաստանի մասին: Յապոնական գիտնականների դելեգացիա ն Երևանում: 1855, սեպտ., էջ 5 8 —57:

2508. ՕՏԱՐ պատվիրակությունները Սովետական Հայաստանի մասին: Յին-Սովետսւկան բարեկամության ընկերության դելեգացիա ն Հայաստանում: 1855, հա փ ս, էջ 58— 54:

1956

2504. Ա Բ ՐԱ ՀԱ Մ ՅԱ Ն Ա Շ Ո Տ Գ .:—Մինգեչաուրում գտնված հայատառ բեկորների վերծանությունը:[Ադրբեջանական ՍՍՀ-ում: Հայկական գրեր պւսրու- նակոդ այդ նյութերի բեկորներր կրում են 8— 7-րդ դարերի հնության կնիք]: 1856, ապրիլ-մայիս, էջ 88— 72:

Բեկորների 8 լուսանկար:2505. Ա Բ ՐԱ ՀԱ Մ ՅԱ Ն Ա Շ Ո Տ Գ .:— Տա րեթվերի և

ամսաթվերի գործածությունը հայ մատենագրության մեջ: 1858, հունվար, էջ 52— 57, փետրվար, էջ 44— 51, մարտ, էջ 18— 18:

Բովանդ.’ 1. Հեթանոսական հայադիր թվա կա ն:— 2. Հայկական մեծ թվական:— 3. Հա յկա կա ն փոքր կամ մտրուկ թվական:— 4 . Ազարիա Ջուղսւյեցու թվականր:— Համեմատական տախտակ հայոց հոո- մայեցվոց և Ազարիայի ամսաթվերի:— 5. Արարչության թվականները:— 8. Հռոմեա կան թվա կա նը:— 7 . Հիջրա յի թվականը: Ա. Լուսնային երեսնամյա ցիկ

լերի օրերի թիվը:— Բ. Լուսնային օրերի թիվը 30 ցիկփ յուրաքանչյուր տարվա սկզբում:— Գ . Ամիսների աոաջին օրերի թիվր ըստ լուսնական տոմարի:— Դ . Օրերի թիվը դարերով: Ե. Օրերի թիվը րստ քա ռամյակների սկզբնավորությա ն:— Զ . Օրերի թիվը ըստ յուրաքանչյուր ամսվա սկզբնավորությա ն:—8 . Վրա ց Քրոնիկոնի թվականը:— 8. Ընդիկտիոնի թվականը:— 10. Հոբելյանական թվականը:— 11. է ՚դոսի, Նոնոսի, Բեսիքիստոնի Ա Օլիմպիադի գործածություն:

Ն կ." Հայտնի տոմարագետ Հա կոբ Ղրիմեցին: Աստղագետ իմաստասերը: [Մատենադարանի ձեռա գրերից]:

280 6 . ԱԼԵՔՍԻ, ՄՈՍԿՎԱՅԻ Ե Վ ՀԱ Մ Ա ՅՆ ՌՈԻ- ՍԻՈ Պ Ա ՏՐ Ի Ա Ր Ք :— Ամենայն Հա յոց ծայրագույն պատրիարք և կաթողիկոս նորին Սրբություն Վ ա զգեն Ա -ին: [Ողջույնի հեռագիր Հարության տոնի աոթ ի վ ]: 1858, ապրիլ-մայիս, Էջ 8 :

250 7 , Ա Մ Ե Ն Ա ՅՆ Հա յոց Ծա յրա գույն Պատրիարք

1873 Է Ջ Մ Ի Ա Ծ Ի Ն СП

ն կաթողիկոս Նորին Սուրբ Օձություն Տ . Տ . Վա զգԼն Ա-ի գահակսզաթւան աոաջին տարեդարձի աոթիվ Վեհափաո Հայրապետի անունով ստացված շնորհավորական հեռագրերն ու գրությունները: 195հհոկտ., էջ 8 — 18:

2308. Ա Մ Ե Ն Ա ՅՆ Հա յոց Ծա յրա գույն Պատրիարք Ա կաթողիկոս Նորին Սուրբ Օծություն Տ . Տ . Վա զգեն Ա-ի պատասխանները Իր գսւհակսզոլթյան աոաջին տարեդարձի աոթիվ ստացված շնորհավորական հե- ւ-ագրերին ու գրություններին: 1858, հոկտ., էջ 18— 2 0 ֊

2308. Ա Ղ Ա Տ Ա Ն Յ Ա Ն Ե [Ր Վ Ա Ն Դ ]:— Թսւրգմանչի գերեզմա նը: [Տպ ա վորություններ Օշակսւնում Մաշտոցի գերեզմա նին կատարած ա յց ՚ւլա թ յւսնից]: 1958, հա փ ս, էջ 58— 81:

Ն ույն տեղում՝ խմբագրության ծանոթությունը հոդվածագրի մասին: Հյուսիսային Ամերիկայի Ս ՚իաց- յա | *ւ>ահանգն1ւրում կա<|մւ|1.լ է Մայր Ա թոռ Ս. էշ- միւսծնի տպարանի հանձնախումբ: ԱդաջսլԱյսւնրհանձնախմբի վարչության ատ1.նաս|1ւտն է:

2 *1 0 . ԱՄԱ ՆՈՐԻ աոթիվ Ամենա յն Հա յոց Ծ ա յրա գույն Պատրիարք և կաթողիկոս Նորին Ս. Օձություն Տ . Տ . Վ ա զգեն Ա -ի ե պետական անձնավորությոլն- ների միջե փոխանակված ողջույնի հեռագրերը: 1958, հունվար, էջ 3 —4:

2311. Ա Մ Ա ՆՈՐԻ ե Ս. Ծ ննդյա ն տոների աոթիվ Ամենայն Հա յոց Ծա յրա գույն Պա տրիա րք Ц կաթողիկոս Նորին Ս. Օծություն Տ . Տ . Վ ա զգեն Ա-ի պատգամները թեմակալ առաջնորդներին ե ա ռա ջնորդա կան տեղապա հներին, հոգևոր դասին, թեմական ե եկեղեցակա ն խորհուրդներին, հայրենասիրական, բարեսիրական կազմակերպություններին ու բոլոր հավատացյալներին և Վեհափաո Հայրա պետի անունով ստացված շնորհավորական հեռա գրերի ու գրությունները: 1958, հունվար, էջ 12— 21:

2312. Ա Մ Ա ՆՈՐԻ ե Ս. Ծ ննդյա ն տոների աոթիվ Ամենայն Հա յոց Ծա յրա գույն Պատրիարք և կա թողիկոս Նորին Ս. Օծություն Տ . Տ . Վ ա զգեն Ա -ի պ ա տ գամները Կոստանդնուպոլսի պ ա տրիա րքության, Կի- լիկիո կաթողիկոսութան և Երուսաղեմի պատրիարքության ե Վեհափաոի անունով ստացվա ծ շնորհավորական հեռագրերը: 1958, հունվար, էջ 5— 8:

Քովա նդ.՛ Կսստանդնսւսլոլիս: Թ ա րբիս հայոցպատրիարք ամենապատիվ Տ . Դ ա րեգիհ ա րքեպիսկոպոս Խ ա չա տրյա նին:— Անթիլիաս: Մեծի Տա ննԿիլիկիո կաթողիկոսական տեղապահ ամենապատիվ Տ . Խ որեն եպիսկոպոս Քարոյսւնին:— Երուսսւդեմ: Երուսաղեմի հայոց պատրիարքական տեղապահ ա- մենապատիվ Տ . Եղիշե արքեպիսկոպոս Տերտ երյա - նին:

Ն ույն տեղում՝ ւիոխսւդարձ պատասխան հեռագրեր:

2 518 . ԱՄ Ա ՆՈՐԻ ц Ս. Ծ ննդյա ն տոների առթիվ Ամենա յն Հա յոց Ծա յրա գույն Պա տրիա րք և կաթողիկոս Նորին Ս. Օծություն Տ . Տ . Վ ա զգեն Ա -ի ե քույր եկեղեցիների պետերի միջե փոխանակված ողջույնի հեոագրերն ու գրությունները: 1958, հունվար, էշ

2314. Ա Մ Ա ՏՈ ԻՆ Ի Լ .:— Մեսրոպ Թւսղիադյան: (Մ ա հվա ն 100-ա մյա կի նա խ օրյա կին): 1958, ապրիլ- մայես, էջ 9 3 - 9 8 :

2513. Ա Ն Ա Ս ՅԱ Ն Հ[Ա Կ Ո Բ ] Ս .:— Դիտ ողություններ Ստեփանոս Սալմաստեցոլ կենսա գրությա ն վե- րսւբերյալ: 1958, օգւա տ .-սեպ տ ., էջ 93— 99, նոյեմբ.- դեկտ ., էջ 88— 78:

2518. Ա Ն Թ Ա Բ ՅԱ Ն ՄԵՍՐՈՊ Ա Բ Ե Ղ Ա :— էջմ ի ա ծին: [Բա նա ստ եղծություն]: 1958. հաւես. էջ 53:

2317. Ա Ն Թ Ա Բ Յ Ա Ն ՄԵՍՐՈՊ Ա Բ Ե Ղ Ա :— Իմ ժո- դովրդի հերոսամարտը: [Բա նա ստ եղծությա ն նվիրված Վարդա նա նց հիշա տ ա կին]: 1958, փ ետ րվա ր, էջ

2518. Ա Ն Թ Ա Բ Յ Ա Ն ՄԵՍՐՈՊ Ա Բ Ե Ղ Ա :— Մ եծ պ ա հոց մտածմունքներ: (Տ ն տ ե ս ի , Դատավորի ե Գ ա

լս տ յա ն կիրակիների ա ռիթով): 1858, մարտ, էջ 8 ֊

II 2519- ԱՆԹԱՌ31ԱՆ ՄԵՍՐՈՊ Ա Բ ԵՂԱ :—Նորին Սուրբ Օծություն Վեհափաո Հայրապետը Բյուրականի Աստղադիտարանում: Г 1058-ի հո,քիսի 31-ին- Տպ ա վորություններ]: 1856, հալիս, էօ 2 9 - 3 1 -

Լուսանկար' Բյուրականի Աստղադիտարանդ՛2520. Ա Ն Թ Ա Բ ՅԱ Ն ՄԵՍՐՈՊ ԱԲԵղ Տ ականի

մեծ Սուրբր: ք Ք ա ր ո զ ]: (Խ ոսվա ծ Մայր Տաճարում հունիսի 24-ին, Ս. Մեսրոպ Մաշտոցի հիշատակին). 1958. հունիս, էջ 12— 14: 41 '

2521. Ա Ն Թ Ա Բ ՅԱ Ն ՄԵՍՐՈՊ Վ Ա Ր Դ Ա Պ Ե Տ - Դաշնակահար Րա ֆֆի Պետրոսյանր Մայր Աթոռում:19->8, նուեմբ.-դեկտ ., է? 38—4 0 :

2322. [Ա Ն Թ Ա Բ ՅԱ Ն Փ Ա ՅԼԱ Կ ]:— Դերենիկ Դե- միրճյան: [Մահվա ն աոթիվ: Կյանքի և գործունեւո- Р1ШВ մա սին]: 1856. նոեմբ.-դեկտ „ էջ 1 1 7 - 1 1 8 :

2528. ԱՆԹԻԼԻԱՍԻ իրադարձությունների կապան- ցա թյա մբ փոխանակված հեռագրեր: 1858, օգոստ.- սեպտ., էջ 12— 14:

Քովա նդ.՝ Խորեն եպիսկոպոս տեղապահ:— է ջ միածին: Նորին Սրբություն Վ ա զգեն կաթողիկոս: Г-Հարեհ եպիսկոպոսի օծումր սեպտեմբերի 2-իԱ կատարվելու մա սին]:— Վ ա զգեն Ա կաթողիկոս Ամենայն Հ ա յո ց :—Անթիլիաս: Խ որեն, Ջարեհ ե Ղեոնդ սրբա զա ն եպիսկոպոսներուն: [Մ եծի Տանն կւսթո- ղիկոսի օծումր պ ետ ք է կատարվի կանոնական և համազգային համերաշխության պայմաններում, հա- կալւսւկ դեպ քում կառաջանա բա րդութ յա ն]:— Խորեն եպիսկոպոս տեղապահ: Ղ եոնդ եպիսկոպոս, կենտրոնական կրոնական ժողովի ատենապետ:— էջմիա ծին: Նորին Սրբություն Վ ա զգեն կաթողիկոս: [կ ա թողիկոսական օծման արարողաթյանր չի հետաձրգ- վում: Առաջարկություն' ուդարկե| Մայր Աթոռի ներկա յա ցուցիչներին]:— Խ ա դ արքեպիսկոպոս Աջա- պահյան տեղապահ Տանն Կիլիկիո:— էջմիա ծին: Ն որին Սրբություն Վ ա զգեն կաթողիկոս: [Սեպտեմբերի 2-ին տեղի է ունեցել Ջարեհ եպիսկոպոսի անօրինական կաթողիկոսական օծումր ասորի եպիսկոպոսի մասնակցությամբ: Միաբանության մեծամասնություն)! չի մասնակցել արարողություններին]:— Գա րեգին պատրիարք: էջմիա ծին: Նորին Սուրբ 0- ծություն Տ . Տ . Վ ա զգեն Ա կաթողիկոս Ամենայն Հա- յոց: [Անթիլիա սի սեպտեմբերի 2-ի արարքր ըմբոստացում և ոտնակոխում է եկեղեցական օրենքներ ի ն ]:— Վ ա զգեն Ա կաթողիկոս Ամենայն Հա յոց:— Բիքֆւսյա: Կիլիկիո կաթողիկոսության տեղապահ ա- մենապատիվ Տ . Խ ա դ արքեպիսկոպոսին: [Ա նրնդա - նե|ի է համարվում սեպտեմբերի 2-ի օծումր]:

2524. ԱՆԹԻԼԻԱՍԻ վերջին իրադարձությունների կապակցությամբ փոխանակված հեռագրեր: [Հուփ սի 23-ին կայացած ընդհանուր ժողովի որոշմամբ կաթողիկոսական նոր տեղապահ է ընտրվել Խ ա դ արքեպիսկոպոս Աջա պ ա հյա նր]: 1856, հա փ ս, է« 11— 12:

Քովա նդ.' Փա ոեն եպիսկոպոս Մելքոնյան րնդհւս- նուր ժողովի նախագահ:— Նորին Սուրբ Օծություն Վեհա փ ա ռ Հա յրա պ ետին: Կիլիկյան Աթոռի միաբանական ընդհանուր ժողովի նախագահ գերաշնորհ Տ . Փա ոեն եպիսկոպոսի հեռա գիրը:—Կիլիկիայի կաթողիկոսության միաբանության հեոագիրր Նորին Սուրբ Օծություն Վեհափաո Հայրա պետին: [ Քող ոք' Ջարեհ ե Խ որեն եպիսկոպոսների դ ե մ ]:— Վ ա զգեն Ա կաթողիկոս Ամենայն Հա յոց :—Անթիլիաս: Ամենապատիվ Տ . Խադ արքեպիսկոպոսին: Վեհա փա ո Հայբա - պետի հեռագիրը Կի|իկիո կաթողիկոսական տ եղապ ա հին:— Վ ա զգեն Ա կաթողիկոս Ամենայն Հա յոց :— Բ իքֆա յա :— Ամենապատիվ Տ . Խ ա դ արքեպիսկոպոսին: [Վշտակցություն Անթիլիասում ընտրությունների ժամանակ տեղի ունեցած ոչ ցանկալի երեվույթների ա ռթիվ]:

252 3 . ԱՌ ԱՔԵԼ Ա Ռ Ա ՔԵ ԼՅԱ Ն : —Մի զուգահեռ


գրաբարի ս աշխարհաբարի միջև: 1936, ապրի1-մսւ-

Ф 252в' ԱՌ Ա ՔԵԼՅԱ Ն ԱՌԱՔԵԼ: Մխիթար[Ուսումնասիրության]: 1958, փետրվար, է» » « ֊43-

2527. Ա Ս ՏՎ Ա Ծ Ա ՇՆ 2Ա Կ Ա Ն ընթերցումներ: 1950, հա փ ս, Էջ 2 5 - 2 8 . օգոստ -ս հ պ տ ., Էջ 2 0 - 2 1 :

Բոփսնդ.' Աոակք Սողոմոնի: (Գլուխ Ա. Հ - З а ) :— Աւետարսւն ըստ Մսւտթէոսի: (Գլուխ Ծ 1— 4 8 ) :— Աոակք Սողոմոնի: (Գլուխ ԼԱ. 10— 8 1 ) :—Ավետա- ոան ըստ Դուեասոս (Գ|ուխ Ա 26— 5 6 ):

2528. Ա Վ Ե ՏԻՍ ՅԱ Ն Ա .:— Գլաձորի համալսարանը: (Հիմնադրման 875-ամյակի ա ոիթ ով): [13-ր դդարի վերջին տասնամյակներում, Գլաձորի վանքում հանգրվան Է գտնում Վարդան Արևեւցու դպրոցր Ներսես Մշեցու գլխա վորությա մբ]: 1958, սւպրիլ-մայիս, Էջ 82— 92:

Երկու լուսանկարով:2520. Ա Վ ԵՏԻՍ ՅԱ Ն Ա .:—Գլաձորի մանրանկար

չության դպրոցի հիմնադիր վարպետ Մոմիկը: [Ուսումնասիրություն միջնադարյան Հայաստանի մանրանկարչության]: 1958, օգոստ -֊սեպ տ ., Էջ 100— 107, նոյեմբ.-դեկտ., Էջ 81— 91:

19 լուսանկար:2580. Ա Վ Ե ՏԻՍ ՅԱ Ն ՀԱ ՅՐԻԿ Ա Բ ԵՂ Ա :—Մ եծ պա

հոց խոհեր: (Բուն Բարեկենդանի, Արտաքսման Ա Անաոակի կիրակիների սւոիթով): 1956, մարտ, Էջ6—7:

2581. Ա Վ Ե ՏԻՍ ՅԱ Ն ՀԱ ՅՐ Ի Կ Ա Բ ԵՂ Ա :— Մկըր տությունր: Քա րոզ: (Խ ոսվա ծ Մայր Տաճարում, հունվարի 14 -ի ն ): 1958, հունվար, Էջ 81— 82:

2582. Ա Վ Ե ՏԻՍ ՅԱ Ն ՀԱ ՅՐ Ի Կ Ա Բ ԵՂ Ա :— Սուրբ Էջմիածին: [Ք ա ր ո զ ]: (Խ ոսվա ծ Երևանի Կ ոնդ թա ղամասի Ս. Հովհաննես եկեղեցում Կաթողիկե Ս. Էջմիածնի տոնի աոիթով, 1956 թ . հունիսի 8 -ի ն ): 1958. հունիս. Էջ 17— 19:

2588. Ա Վ Ե ՏԻՍ ՅԱ Ն ՀԱ ՅՐ Ի Կ Ա Բ Ե Ղ Ա :— Սուրբ Էջմիածնի և Ռուսաց արքունիքի հարա բերությունների մերձեցումը Սիմեոն Երևսւնցի կաթողիկոսի օրոք: [Ուսումնասիրության]: 1956, օգոա ո.-սեպ տ ., Էջ7 3 - 7 8 :

2584. Ա Վ Ե ՏԻՍ ՅԱ Ն ՀԱ ՅՐԻԿ Վ Ա Ր Դ Ա Պ Ե Տ:— Հովվական այցելութւան Նոր-Նա խիջևա նի և Հյուսիսային կովկասի թեմում: (Խ ոհեր և տպավորություններ): 1956. նուեմբ.-դեկտ., Էջ 97— 99:

2585. Ա ՐՏԱ Ս Ա ՀՄ Ա Ն ՅԱ Ն հայ մամուլի արձագանքները Նորին Սուրբ Օծություն Տ . Տ . Վ ա զգեն Ա Սրբազնագայն կաթողիկոսի ընտրության к գա հակալության աոթիվ: 1956, հունվար. Էջ 87—4 2 :

2586. ԳԱ ԼԱՄ ԳԱ ՐՅԱՆ Վ Ա ՀԱ Ն Ա Բ ԵՂ Ա :— Մսւ- ոսւքիա արքեպիսկոպոս Օբմանյանը Գ ևորգյա ն ճեմարանի աստվածաբանության դասախոս: [Կյանքի ե սործունեոլթյան մա սին]: 1956, հունիս, Էջ 4 2 — 52:

Բնագրեր' Նորին պայծառափայլություն կոմս Գ . Ա . Տոլստոյին: [Օոմսւնլան եպիսկոպոսին Թգուրքիա հեռացնելու մա սին]:— Կովկասում քաղաքացիական մասի գլխավոր պետի կողմից Ամենա յն Հա յոց Մ ա կար ծայրագույն պատրիւսրք-կաթողիկոսին ուղղվա ծ 1888 թվականի մարտի 22-ի նամակի պատճենը: [Մսւղաքիա եպիս. Օրմանյանի Թ յուոօեա վերա դա ռնալու անհրաժեշտության մա սին]:— Ն երքին Գ ործերի մինիստրի ամենահպատակ զեկուցումր ՛գաղտնի խորհրդական Գիրսին Էջմիա ծին գործուղեւու մա ս ի ն !:— Ներքին գործերի մինիստրություն: Օտարդավանությունների հոգևոր գործերի դեպարտամենտ; 16 մայիսի, 1888 թ. [Գ րություն' Է°միսւծին ռանակցությունների մա սին]:— Ն երքին գործերի մինիստրի խորհրդի անդամ գաղտնի խորհրդական պ. Գիրսին: 18մ ա յի ս ի 1888 թ . [Գործուղում էջմիա ծի ն ]:—Հունիսի 28-ին պ . մինիստրին Երևանից Մա- կովո (Մ իխսւյլովո) ուղարկված' գաղտնի խորհրդական Գիրսի հեռագրի պատճենր: [Փ ա կվա ծ ծխական դպ րոցներրոա ցվեյ են 1888 թ. կանոնների $րշ-/ՀՀ

գրրխ ո հիման վրա: Օրմանյան եպիսկոպոսր սւրտսւ- բրսվում է Ռուսաստանի ււսւ11մաննեոԻո1:

2587. Գ Ա ԼԱ Մ Գ Ա ՐՅԱ Ն Վ Ա ՀԱ Ն Վ Ա Ր Դ Ա Պ Ե Տ:__Կարապետ արքեպիսկոպոս Բագրատունի: (Մահվան 100-ամյակի ա ոթ իվ): 1856, Աոյհմբ.-դ1,կա., էջ 1)Ձ 96:

Երկու լուսանկար' հանդիսություններից:2588. Գ Ա ԼՖ Ա ՅԱ Ն ՄԱՄԲՐԵ ԱՐՔԵՊԻՍԿՈՊՈՍ:

Հյուսիսային Ամերիկայի հայոց Արևելյան թեմի ա- ռա ջնորդ:— էջմիա ծին: Նորին Ս. Օծություն Տ . Տ . Վ ա զգեն Ա կաթողիկոս Ամենա յն Հա յոց: [Հեռա գիր Տիրա յր արքեպիսկոպոս Տեր-Հովհա ննիսյա նի մահ-

1 8 յ8 , աս1ՐԻւ-մայիս, է « 18:2389. Գ Ե Ր Ա Գ Ո ԻՅՆ ՀՈԳԵՎՈՐ ՜Խ Ո ՐՀՈ ԻՐԴ:—

Մոսկվա: Մոսկվայի և Հա մա յն Ռուսիո պատրիարք Ալեքսիին: Թ բիլիսի: Հա մա յն Վ րա ց պատրիաոօ կաթողիկոս Մելքիսեդեկին.— Բուխարեստ: Ռումին

ՍոՖհաՈՔԱբ ո 1,9Ո,լ ւ4Ա,1ՈՐԻա[,|!' ■̂ա ստինիսւնին: — Սոֆիա. Բուլղարիայի պատրիարք Կիրիլին:— Տալին-ЬЬпЬп ս , էյ*’ լոաՐա ^ա կան-|ութերակառ ե-կեղեցու արքեպիսկոպոս Յա ն Կիյվիտին:— Ռիգա:Լատվիական ՍՍՌ ավետարանական-լութերական ե-կեդեցոլ արքեպիսկոպոս Գոա տ ա վ Տա րսին:—Մոսկ- , Ա!1.ո ՐոՈ̂ Ի9^ Ո1, ե Կոէո<,ենա]ի միտրոպոլիտ Նիկո-

Չարության ւոուփ ա ռ թ ի վ | : 1956, ապրիլ-մսւյիս, Էջ 7:

2540 Գ Ա Լ Ա Ն «6Ս .Ն Ե [Գ Վ Ա ջր դ ] :-Մ ա դ ա ք ի ա արքեպիսկոպոս Օրմանյան: Հուշեր և նոթեր: 1956փ ետրվար, Էջ 5 2 - 5 5 : ’

Օրմանյանի դիմանկարով: ւ լ 254,1 * 4 ՜ ^ " , ! ' Ն Ա Ր Ե Կ Ա Յ Ի :-Ա դ ե ր ս ա ռ Սուրբ Աստվածածին: Սրտի խորքերեն Աստծու հետ խոսք:

Տ “ “ յ “ջ Յ Տ 4* - * РшС * > ! 195В-, ^ ^ ; , ,<Է ՚],Ի,Ս ՏԱ Վ ՏՈԻՐԱ : լ ա տ վ ի ա կ ա ն ս ս ռ ա -

^ ^ Տ ^ ^ Կ Ա Ն - Լ Ո Ի Թ Ե Ր Ա Կ Ա Ն ԵԿԵՂԵՅՈ Ի Ա Ր-

П^Г « Կ? ՊՈ1! ! ՜ ^ Գհ,,ա գՈ4ն հո<*ևոՈ խորհրդին:[Շնորհավորակա ն հեռագիր Հա րությա ն սանի սւո- 1»ԻՎյ= 1956, ապրիլ-մայիս, էջ 9:

2 548 . Դ ԵՐԵՆ ԻԿ Կարապետի Դեմիրճւան: [Մ ա հախոսական կենսա գրա կա ն]: 1956, նոյեմբ-դեկտ ., սջ 1 1 5 — 116:

Դիմանկարով:2544. Ե Ղ ԻԱ Ջ Ա Ր ՅԱ Ն Հ [Ո Վ Ս Ե Փ ]:-Ա ր տ ա 2ատ

քա ղաքի տեղադրության, խնդրի շուրջը: 1958, մարտ,•է ջ 29— 35, ապրիլ-մայիս, էջ 78— 81:

Ն կ .՝ Խ որ վիրապի վա նքր:2545. Ե Ղ ԻԱ Ջ Ա Ր ՅԱ Ն Հ [Ո Վ Ս Ե Փ ]:— Հաոիճա

վ Վիմագրությունը: [Ուսումնասիրութ յուն]: 1956, օ գ ո ս տ .֊ս ե պ տ ., էջ 79— 85, 1957, հունվար, էջ 57— 83:

Բովա նդ.' 1. Պատմական համառոտ ակնարկ:— Հուշարձանների (աոանձին շենքերի) նկարագրությա նը— Վիմագրություններ:

Լուսանկարով:2546. Ե Ր Ե Մ ՅԱ Ն Ա [Ր Ա Մ ]:-Ի գ ն ա տ ի ո ս մանրա

ն կ ա ր ի արվեստի հիմնական գծերը: (1 8 -ր դ դ ա ր): [Ձորս լուսանկար ձեռագրերի նմուշներից]: 1958,մարտ, էջ 38— 45:

2 547 . Ե ՐՋ Ա Ն Կ Ա ՀԻՇԱ ՏԱ Կ Տ . Տ . Գ ևորգ Ջ կաթողիկոսի մա հվան երկրորդ տարելիցը; [Մայիսի8-ին, Մայր Տաճարում հանդիսավոր պատարագ և հոգեհա նգիստ ]- 1958, ապրիլ-մայիս, էջ 51— 52:

264 8 . ԵՐՈԻՍԱԴԵՄԻ հայոց պատրիարքական տեղապահ ամենապատիվ Տ . Եղիշե արքեպիսկոպոս Տերտ երյա նը և Հարա վա յին Ամերիկայի հայոց հայրապետական նվիրակ գերաշնորհ Տ . Սիոն եպիսկոպոս Մանուկյանը Մայր Աթոոում: 1956, օօոա »սեպ տ .: էջ 42 :

(Շա րունա կելի)

Մ Ի Ա Ծ Ի Ն - n Latert.nla.am/archive/HGG AMSAGIR/echmiadzin-vagharshapat/1973/1… ·...

Documents

Transcript of Մ Ի Ա Ծ Ի Ն - n Latert.nla.am/archive/HGG AMSAGIR/echmiadzin-vagharshapat/1973/1… ·...