ภมศาสตรกายภาพกบมนษย หนวยการเรยนรท 1

ส 30203 ภมศาสตรกายภาพ หนา1

ค าชแจงส าหรบผสอน 1. เอกสารประกอบการเรยนเลมนใชในการจดกจกรรมการเรยนรายวชาภมศาสตร กายภาพ รหสวชา ส 30203 2. แนะน าวธใชเอกสารประกอบการเรยนเลมนใหผเรยนเขาใจกอนน าเขาสบทเรยน 3. แจงจดประสงคการเรยนรกอนสอนเนอหาตามบทเรยน 4. คอยใหค าปรกษาแกผเรยนเมอมปญหา

ค าชแจงส าหรบผเรยน เอกสารประกอบการเรยนเลมน สรางขนเพอใหผเรยนไดศกษา และไดรบประโยชนจากบทเรยนตามจดประสงคทตงไว ดวยการปฏบตตามค าแนะน าตอไปน 1. ผเรยนท าแบบทดสอบกอนเรยนแลวบนทกคะแนนไว 2. ผเรยนศกษาบทเรยนตามล าดบขนตอนทผสอนสอน เมอเขาใจแลวใหท ากจกรรมเสรม 3. เมอท ากจกรรมเสรมการเรยนรแลวเปลยนกนตรวจกบเพอน หลงจากนนสงใหผสอน ตรวจสอบอกครง ถาตอบผดใหผเรยนกลบไปศกษาบทเรยนแลวตอบค าถามอกครง เมอตอบ ถกตองแลวจงศกษาเรองตอไป 4. ใหผเรยนเขยนค าตอบลงบนกระดาษอน และหามขดเขยนขอความใด ๆ ลงในบทเรยน 5. เมอศกษาบทเรยนจบแลวใหท าแบบทดสอบหลงเรยน และตรวจค าตอบจากเฉลยแลวน าผล คะแนนทไดไปเปรยบเทยบคะแนนกอนเรยน 6. สงคนบทเรยนนตามก าหนดเวลา ตองรกษาใหอยในสภาพดและไมสญหาย 7. ผเรยนตองซอสตยตอตนเอง ไมเปดดเฉลยแบบทดสอบกอนเรยน และหลงเรยน รวมทงเฉลย กจกรรมเสรมทกกจกรรม ไมลอกของเพอน เพราะหากท าเชนนนผเรยนจะไมประสบ ผลส าเรจในการเรยนจากเอกสารประกอบการเรยนเลมน

ค าชแจงในการใชเอกสารประกอบการเรยน

ภมศาสตรกายภาพกบมนษย หนวยการเรยนรท 1

ส 30203 ภมศาสตรกายภาพ หนา2

มาตรฐานการเรยนร ส 5.1 เขาใจลกษณะของโลกทางกายภาพและความสมพนธของสรรพสงซงมผลตอกนและกนในระบบของธรรมชาต ใชแผนทและเครองมอทางภมศาสตร ในการคนหาวเคราะห สรป และใชขอมลภมสารสนเทศอยางมประสทธภาพ ตวชวด ม 4-6/2 วเคราะหอทธพลของสภาพภมศาสตรซงท าใหเกดปญหาทางกายภาพ หรอภยพบตทางธรรมชาตในประเทศไทยและภมภาคตางๆของโลก ผลการเรยนร 1. มความรเบองตนเกยวกบวชาภมศาสตรกายภาพ เขาใจถงความสมพนธระหวางภมศาสตรกบมนษยและตระหนกถงความส าคญของสภาพภมศาสตรทมอทธพลตอการด าเนนชวต จดประสงคการเรยนร 1.1 บอกความหมายของภมศาสตรและภมศาสตรกายภาพได 1.2 วเคราะหขอบขายและการศกษาภมศาสตรกายภาพ 1.3 จ าแนกองคประกอบของภมศาสตรกายภาพได 1.4 อธบายถงประโยชนและความส าคญของการศกษาภมศาสตรกายภาพได สาระส าคญ ภมศาสตรกายภาพเปนวชาทมพนฐานมาจากการสรางองคความรทตองอาศยความเปนเหตเปนผลระหวางกน เ พอน าความร ด งกลาวมาใชอธบายถ งคว ามสมพนธท เกดขนระหว างธรรมชาต มนษย และสงทมนษยสรางขนเพอใหมความสมบรณยงขน ดงนนธรรมชาตและเนอหาของวชาภมศาสตรถอไดวาเปนวชาทเกดจาการสงเคราะหความรทมาจากความสมพนธของปรากฏการณทเกยวของระหวางสงแวดลอมและมนษย เนอหาสาระ 1. ความหมายของภมศาสตร 2. ความหมายของภมศาสตรกายภาพ 3. ประวตความเปนมาของภมศาสตรกายภาพ 4. ขอบขายและการศกษาภมศาสตรกายภาพ 5. องคประกอบของภมศาสตรกายภาพ 6. ประโยชนของการศกษาภมศาสตรกายภาพ

เรอง ภมศาสตรกายภาพกบมนษย

ภมศาสตรกายภาพกบมนษย หนวยการเรยนรท 1

ส 30203 ภมศาสตรกายภาพ หนา3

ผงมโนทศนเรอง ภมศาสตรกายภาพกบมนษย

ภมศาสตรกายภาพกบมนษย

ความหมายของภมศาสตร

ความหมายของภมศาสตรกายภาพ

ประวตความเปนมาของภมศาสตรกายภาพ

ขอบขายและการศกษาภมศาสตรกายภาพ

องคประกอบของภมศาสตรกายภาพ

ประโยชนของการศกษาภมศาสตรกายภาพ

ภมศาสตรกายภาพกบมนษย หนวยการเรยนรท 1

ส 30203 ภมศาสตรกายภาพ หนา4

บทท 1

ภมศาสตรกายภาพกบมนษย

หลายคนอาจสงสยวาท าไมตองเรยนวชาภมศาสตรบางคนอาจเหนวาเปนวชาทองจ าวาประเทศใด อยทไหนมเมองหลวงชออะไรบาง ท าใหหลายๆคนรสกวาภมศาสตรเปนเรองนาเบอหนายไมจ าเปนตองร ไมมความส าคญตอชวตประจ าวน แตแททจรงแลวเราใชภมศาสตรในชวตประจ าวนแทบตลอดเวลาแตเราไมรสกตวเทานนเอง เมอกลาวถงภมศาสตรคนสวนใหญมกเขาใจวาเปนวชาสงคมศกษาทตองทองจ าไมมสงใดมากไปกวาขอมล แลวทแทจรงภมศาสตรคออะไร?

1.ความหมายของภมศาสตร

พจนานกรมศพทภมศาสตรฉบบราชบณฑตยสถาน พทธศกราช 2554 ใหความหมายภมศาสตรไววา ภมศาสตรคอวชาทศกษาถงความสมพนธระหวางสงแวดลอมทางธรรมชาตกบทางสงคมทปรากฏอยในดนแดนตางๆของโลกการศกษาวชาภมศาสตรแผนใหมตองศกษาอยางมเหตผลโดยอาศยหลกเกณฑทางภมศาสตรหรอหลกเกณฑสถตขอเทจจรงจากวชาในแขนงทเกยวของกนมาพจารณาโดยรอบคอบ ประเสรฐ วทยารฐ ( 2550 : 10 ) ไดกลาวถงความหมายของภมศาสตรวา ตามความหมายภม ( Geo) หมายถงพ น ท ศ า สตร (Graphy) หมายถง ร ะ เ บยบวธการของการคนหาขอมล ภมศาสตรนนหมายถงศาสตรทเกยวกบพนท หรอจะนยามวาภม ศ า สต รคอการศกษาถงการจดระบบของพนททงในดานรปแบบและกระบวนการการเปลยนแปลง และพฒนาการของพนทอนมผลตอมนษยซงอาศยอยในพนทนนๆ จากความหมายขางตนนนสรปไดวา ภมศาสตร(Geography) เปนค าทมาจากภาษากรก คอ Geo (โลก) และ Graphic (รปภาพ) เปนวชาทศกษาเกยวกบภาพของโลกอนประกอบไปดวย ผ ว โลกครอบคลมถ ง ขนาดและการแผ กระจายของทวปและมหาสมทร รวมท ง ก า รเก ดภ มสณฐานแบบต า งๆ อน ม อทธพลต อมนษย ในการด า เนนช วต ชศกด คงคานนท (2556 : 13) ไดกลาวถงการศกษาทางภมศาสตรวา การศกษาทางภมศาสตรตองศกษาทงดานกระบวนการทางดานกายภาพ ( physical process ) และกระบวนการดานวฒนธรรม (cultural process) โดยมปจจยทส าคญ 3 ประการคอ 1) สถานท (space) 2) สงแวดลอมทางกายภาพ (physical environment) 3) ความสมพนธของมนษยและสงแวดลอม (man-environment relationship)

ภมศาสตรกายภาพกบมนษย หนวยการเรยนรท 1

ส 30203 ภมศาสตรกายภาพ หนา5

2. ความหมายของภมศาสตรกายภาพ

กอนทจะเรมศกษาเรยนรเกยวกบรายวชาภมศาสตรกายภาพนน เราควรทจะเรยนรเกยวกบ ความหมาย ความเปนมา ขอบขาย องคประกอบ และประโยชนทเราจะไดรบจากการเรยนวชาน พจนานกรมศพทภมศาสตรฉบบราชบณฑตยสถานพทธศกราช 2523 ไดใหความหมายไววา ภมศาสตรกายภาพเปนวชาภมศาสตรแขนงหนงซงศกษาเนนในเรองลกษณะและการเปลยนแปลงทางธรรมชาตทแวดลอมตวมนษย เชน ดนฟาอากาศ ลกษณะภมประเทศ หน ดน แรธาต พนธไม และพนธสตวประจ าถน ประเสรฐ วทยารฐ (2550 : 13) ไดใหความหมายวา ภมศาสตรกายภาพหมายถงวชาทศกษาเกยวกบลกษณะการเปลยนแปลงของสงแวดลอมทางกายภาพ (physical environment) ทอยรอบตวมนษยทงสวนทเปนธรณภาค อทกภาค บรรยากาศภาค และชวภาค ตลอดจนความสมพนธของพนท (spatial relation) ของสงแวดลอมทางกายภาพตางๆดงกลาวขางตน จากความหมายดงกลาวขางตนสามารถสรปไดวา ภมศาสตรกายภาพ (physicalgeography) หมายถงวชาทศ กษาลกษณะตางๆของโลกอนเกดจากการเปล ยนแปลงทางธรรมชาตไดแก ลกษณะภมประเทศ ภมอากาศ ทรพยากรธรรมชาต ภาพท 1.1 ลกษณะภมประเทศ ทมาของภาพ http://www.baanmaha.com/community/thread22796.html เขาถงเมอวนท 12 พ.ค. 55 เวลา 16.30 น.

ภมศาสตรกายภาพกบมนษย หนวยการเรยนรท 1

ส 30203 ภมศาสตรกายภาพ หนา6

3. ประวตความเปนมาของวชาภมศาสตรกายภาพ

ปรศนา สรอาชา (2548 : 6-7) ผแปลหนงสอเรอง Atlas Basico de Geografia Fisica ผลงานของ Parramon s Editorial Team ไดกลาวถงความเปนมาของการศกษาวชาภมศาสตรกายภาพไวในหนงสอ เรอง ภมศาสตรกายภาพ essential atlas of physical geography ไววา “ในตอนแรกภมศาสตรกายภาพจ ากดอยแตเพยงการศกษาภมศาสตร (geography) ธรรมดา นกภมศาสตรคนแรกไดอธบายถงลกษณะของเปลอกโลกวาเปนองคประกอบทไมเปลยนแปลงและมสถานทตงชดเจนแนนอนเพอใชอางอง ในชวงเวลานนผคนตางโตแยงกนวาโลกแบนหรอกลมกนแน เพราะความโคงของโลกนนไมสามารถจะมองเหนไดดวยสายตาธรรมดาของมนษย เปนเวลานานมากทผ คนหลงคดไปวาเราอาศยอยบนพนแขงทลอยอยในทะเลใหญทมบรเวณรอบๆเปนทวางเปลา

ภาพท 1.2 และ 1.3 ความเชอเรองโลกแบน

คนในยคโบราณกอนทจะมความเจรญกาวหนาทางวทยาศาสตรเชอวาโลกถกแบกโดยเตาหรอชางและเชอวาโลกมสณฐานแบนและถกแบกไวดวยยกษทชอ Atlas ทมาของภาพ http://ot-nt.blogspot.com/2010/08/blog-post_3102.htmlเขาถงเมอ 12 พ.ค. 55 เวลา 17.30 น.

นกเดนเรอทเดนทางขามทะเลเมดเตอรเรเนยน (Medeteranean) ในสมยโบราณไมกลาทจะเดนทางไปไกลกวา columns of Hercules ซงกคอชองแคบยบรอลตารในปจจบน ผคนตางเชอวาทสดขอบฟาเปนน าตกขนาดใหญทจะดงเรอ ผคน และสงตางๆใหตกลงไปตายและถกท าลายลงอยางยากทจะเลยงได

ภมศาสตรกายภาพกบมนษย หนวยการเรยนรท 1

ส 30203 ภมศาสตรกายภาพ หนา7

แมวาในยคอารยธรรมกรกโบราณ (Classic Greek Era) ทนกคณตศาสตรไดค านวณเกยวกบสวนตางๆของโลกเพอยนยนวาโลกกลมแตความเชอวาโลกแบนกยงคงอยจนกระทงยคกลางซงตอนนนไดมแผนทโลกฉบบแรกเกดขนและแสดงใหเหนทวปตางๆไดชดเจนขน เมอโคลมบส (Columbus) เดนทางคมเรอสามล าจากการสนบสนนของกษตรยสเปนไดเดนทางจาก พาลอส เดอโมกร ทางตะวนออกเฉยงใตของสเปน เขาตงใจวาเขาจะเดนทางไปถงอน เดยและประเทศทผลต เครอง เทศตางๆของเอเชยโดยเลอก เสนทางเดน เรอไปทางทศตะวนตก เนองจากเสนทางเดนเรอทางทศตะวนออกพวกยโรปครอบครองอยกอนแลว อยางไรกตามการเดนทางในครงนนจะเปนไปไดกตอเมอพวกเขาเชอวาโลกกลม แตตอนนนยงมคนอกมากทไมแนใจถงกระนนกตามโคลมบสไดรบขอมลจากผเดนเรอหลายคนทท าใหเขาเชอมนวาเขานาจะเดนทางไปถงเอเชยไดโดยการเดนเรอไปรอบโลกโดยมงไปทางทศตะวนตกแตสงทเขาไมรคอระหวางยโรปกบเอเชยนนยงมอกทวปหนงขวางอยซงกคอทวปอเมรกานนเอง

ภาพท 1.4 ครสโตเฟอร โคลมบส ( Cristopher Columbus ) ชาวอตาล ค.ศ. 1451 - 1506 ( อาย55 ป ) ผคนพบทวปอเมรกา เพราะความเขาใจผดคดวาเปนประเทศอนเดย ทมาของภาพ http://keemao.fix.gs/index.php?topic=150.0 เขาถงเมอวนท 12 พ.ค. 55 เวลา 18.15 น.

ในปค.ศ.1915แมคเจลแลน ไดเดนทางเรอรอบโลกโดยเรมทสเปนแมวาเขาจะเสยชวตในป ค.ศ.1921 ทฟลปปนส ลกเรอของเขาภายใตการบงคบบญชาของ ฮวนเซบาสเตยน เอลคาโน สามารถเดนเรอกลบเซวลเลไดในหกเดอนหลงจากนนซงถอไดวาเปนการเดนเรอรอบโลกเปนครงแรกหลงจากนนมการเดนเรอทางทะเลทกอใหเกดการคนพบครงยงใหญซงมนกวทยาศาสตรนกภมศาสตรรวมเดนทางไปดวยท าใหเหนความชดเจนขนวาความจรงโลกมลกษณะอยางไร

ภมศาสตรกายภาพกบมนษย หนวยการเรยนรท 1

ส 30203 ภมศาสตรกายภาพ หนา8

ภาพท 1.5 และ 1.6 เฟอรดนานด แมกเจลแลน นกเดนเรอชาวโปรตเกส และเสนทางเดนเรอรอบโลกของเขา ทมาของภาพ http://www.bloggang.com/viewdiary.php?id=vinitsiri&month=07- 2010&date=04&group=64&gblog=78 เขาถงเมอวนท 12 พ.ค. 55 เวลา 18.40 น.

ในชวงแรกของกลางครสตศตวรรษทสบแปด ภมศาสตรจดวามความส าคญมากและกลายมาเปนวทยาศาสตรสมยใหมทเปนทยอมรบกนภายในศตวรรษนนและเมอกลางศตวรรษทสบเกากเรมมการพดถงภมศาสตรกายภาพทเรารจกกนทกวนน”

4.ขอบขายและการศกษาภมศาสตรกายภาพ

เนองจากวชาภมศาสตรกายภาพเปนวชาทศกษาถงระบบสงแวดลอมธรรมชาตทมอทธพลตอมนษยดงนนเนอหาวชานจงมผศกษาในลกษณะตางๆ กน ศรสะอาด ตงประเสรฐ (2549 : 11) สรปได 3 แนวคอ 4.1 แนววทยาศาสตรเกยวกบโลก (earth science) เปนแนวการเสนอเนอหาภมศาสตรกายภาพทแบงกลมการศกษาตวแปรในธรรมชาตทถอวาเปนสงแวดลอมของมนษยออกเปน 4 กลมไดแก - บรรยากาศภาค (atmosphere) - อทกภาค (hydrosphere) - ธรณภาค (lithosphere) - ชวภาค (biosphere) 4.2 แนวมนษยกบสงแวดลอม (man and environments) เปนการเสนอเนอหาภมศาสตรกายภาพโดยเนนบทบาทของมนษยในฐานะเป นตวการท าใหเกดการ เปลยนแปลงตอธรรมชาต บางคร งเรยกวาแนวนเวศวทยามนษย (human ecology) แนวนนอกจากจะปพนฐานความร เกยวกบกระบวนการธรรมชาตแลว จะเนนถงกจกรรม การใชประโยชนจากธรรมชาตของมนษย ผลกระทบทเกดกบสงแวดลอมและผลกระทบทมนษยตองเผชญ

ภมศาสตรกายภาพกบมนษย หนวยการเรยนรท 1

ส 30203 ภมศาสตรกายภาพ หนา9

4.3 แนวการจดการพนท (space management) แนวนเปนการเสนอเนอหาภมศาสตรกายภาพทผสมผสานกนระหวางแนวแรกกบแนวทสองเนองจากวาการใชประโยชนจากธรรมชาตของมนษยซบซอนมากขนทกท จนไมสามารถแยกสภาพแวดลอมกายภาพออกจากสภาพแวดลอมทางสงคมไดจงศกษาระบบมนษยกบสงแวดลอมในแบบทเรยกวานเวศวทยาทางวฒนธรรม (cultural ecology) ดงนนการจดการพนทจงเปนการผสมผสานความรทางภมศาสตรกายภาพกบภมศาสตรวฒนธรรมเพอน าไปสความเขาใจในการจดการพนทของมนษย ส าหรบรายวชา ภมศาสตรกายภาพ รายวชานมเนอหาวชาตามมาตรฐานและตวชวดชวงชนในกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม สาระท 5 ภมศาสตร ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาข นพนฐานพทธศกราช 2551 ซงมแนวการศกษาภมศาสตรกายภาพในลกษณะทางสงคมศาสตรแนวมนษยกบสงแวดลอมเปนการเสนอเนอหาภมศาสตรกายภาพโดยเนนบทบาทของมนษยในฐานะเปนตวการท าใหเกดการเปลยนแปลงตอธรรมชาตบางครงเรยกวาแนวนเวศวทยามนษยนอกจากจะปพนฐานความรเกยวกบกระบวนการธรรมชาตแลว จะเนนถงกจกรรมการใชประโยชนจากธรรมชาตของมนษย ผลกระทบทเกดกบสงแวดลอมและผลกระทบทมนษยตองเผชญ นอกจากน ประเสรฐ วทยารฐ (2550 : 13) ไดกลาวถงขอบขายหรอความสมพนธของภมศาสตรกายภาพกบศาสตรแขนงตางๆดงน 1) ยออเดซ (geodesy) คอ ศาสตรทวาดวยการหารปทรงสณฐานและขนาดของพภพโดยการค านวณหรอจากการวดโดยตรง 2) ดาราศาสตร (astronomy) คอ ศาสตรท วาดวยธรรมชาต อนเกยวกบองคประกอบของการเคลอนท ต าแหนงสมพนธและลกษณะทปรากฏของเทหฟากฟาตางๆและโลก 3) การเขยนแผนท (cartography) คอ ศาสตรท เกยวกบการท าแผนทซงมความหมายคลมทงวชาการทเปนมลฐานในการท าแผนท และศลปะในการเขยนแผนทชนดตางๆ 4) อตนยมวทยาและภมอากาศวทยา (meteorology and climatology) คอ ศาสตรทกลาวถงเรองราวของบรรยากาศและองคประกอบของภมอากาศและกาลอากาศ 5) ปฐพวทยา (pedology) คอ ศาสตรทศกษาเกยวกบเรองดน 6) ภมศาสตรพช (plant geography) คอ ภมศาสตรแขนงหนงในสาขาวชาภมศาสตรการเกษตรเนนหนกเรองพชพรรณในถนตางๆ ของโลก โดยพจารณาถงสภาพภมศาสตรทเกยวของหรอมผลตอพชนนๆ 7) สมทรศาสตรกายภาพ (physical oceanography) คอ ศาสตรทศกษาทางดานกายภาพเกยวกบทองทะเลและมหาสมทร 8) ธรณสณฐานวทยา (geomorphology) คอ ศาสตรทวาดวยพนผวของโลก ซงประมวลเอาทงรปรางธรรมชาตกระบวนการก าเนดและการพฒนาตวตลอดจนความเปลยนแปลง

ภมศาสตรกายภาพกบมนษย หนวยการเรยนรท 1

ส 30203 ภมศาสตรกายภาพ หนา10

9) ธรณวทยา (geology) คอ ศาสตรทวาดวยความรเกยวกบโลกทงภายในและภายนอกเรยกอยางสามญวา วทยาศาสตรโลก (earth scienc ) 10) อทกวทยา (hydrology) คอ ศาสตรเกยวกบน าทมอยในโลก เชน ศกษาสาเหตการเกด การหมนเวยน การทรงอย คณสมบตทางเคมและฟสกส ตลอดจนคณลกษณะของน าในล าน า ทะเลสาบและน าใตดน รวมทงการน ามาใชใหเปนประโยชน การควบคมและการอนรกษน า

5.องคประกอบของภมศาสตรกายภาพ

ประเสรฐ วทยารฐ (2550 : 3) ไดกลาววาการศกษาวชาภมศาสตรกายภาพเปนการศกษาเกยวกบเรองราวดงตอไปน 1) ลกษณะภมประเทศ (landform) 2) ลกษณะทางธรณวทยา (geological feature) 3) ลกษณะภมอากาศ (climate) 4) ทรพยากรธรรมชาต (natural resource)

6. ประโยชนของการศกษาภมศาสตรกายภาพ

เรยนภมศาสตรกายภาพแลวไดอะไร? ค าถามนคงเกดขนในใจของหลายๆคน ดงนนเราควรจะมาเรยนรวาเรยนภมศาสตรกายภาพแลวจะเกดประโยชนอะไรบาง ชชวาล จรพงศสทธ จาก NISIT Academy ไดกลาวถงประโยชนของการเรยนภมศาสตรไวไดอยางชดเจนและนาสนใจวา “มนษยในสมยโบราณศกษาภมศาสตรจากการสงเกตความเปนไปตางๆ รอบตวตงแตพระอาทตยขนเมอไร ตกเมอไร อากาศจะหนาวเยนเมอไร รจกหาสงมาปกคลมรางกายเพอความอบอน ทดสอบวาพชใดทานได พชใดมพษ การตงถนฐาน ทงนการสงเกตนนกเพอการอยรอด ตอมาเมอมการอยรวมกนเปนกลมตงถนฐานเรยบรอยแลวกเรมรจกหาท าเลทตงทเหมาะตอการอาศยอย เชน คนไทยเลอกตงถนฐานใกลกบแหลงน าเพอการท าการเกษตรกรรม และใชในการคมนาคมเดนทางไปทตางๆ ภาพท 1.7 การด ารงชวตของมนษยยคหนจากการศกษาเรยนรธรรมชาต ทมาของภาพ http://www.oknation.net/blog/print.php?id=303762 เขาถงเมอวนท 13 พ.ค. 55 เวลา 02.35 น.

ภมศาสตรกายภาพกบมนษย หนวยการเรยนรท 1

ส 30203 ภมศาสตรกายภาพ หนา11

ภาพท 1.8 แผนทลกษณะทตงของอาณาจกรอยธยาทแสดงถงการใชประโยชนจากแหลงน า ทมาของภาพ http://pphoy.blogspot.com/ เขาถงเมอวนท 13 พ.ค. 55 เวลา 02.45 น. วฒนธรรมการสรางถนฐานนนกเกยวของกบภมศาสตรดวยเชนกนยกตวอยางเชน คนไทยสรางบานทรงไทยซงมหลงคาหนาจว ยกใตถนสง มชองลมมากมาย จดประสงคแทจรงแลวเปนเพราะเมองไทยอยในเขตรอนฝนตกชก ตองสรางหลงคาทสามารถระบายน าไดเรว ยกใตถนสงเพอไมใหน าทวมเสยหาย มชองลมกเพอใหลมถายเทไดสะดวก สวนคนในเขตหนาวไดแกชาวยโรปมกสรางบานทมขนาดเลกไมใชเพราะไมมเงนสรางบานหลงใหญแตเพราะวาการสรางบานขนาดเลกท าใหประหยดพลงงานในการท าความรอน ภาพท 1.9 บานเรอนไทยหนาจวแหลมใตถนสง ภาพท 1.10 บานเรอนของชาวยโรปเขต หนาว ทมาของภาพ http://www.oknation.net/blog/ ทมาของภาพ http://www.arunsawat.com/board print.php?id=652339 /index.php?topic=11050.0;prev_next=next เขาถงเมอวนท 13 พ.ค. 55 เวลา 03.15 น. เขาถงเมอวนท 13 พ.ค. 55 เวลา 03.15 น. ในเรองสามกก ขงเบงเขาใจธรรมชาตและสงแวดลอมรจกใชทตงทพทเหมาะสมตามจดยทธศาสตร และเขาใจสภาพภมอากาศท าใหสามารถรบชนะไดอยางงายดาย

ภมศาสตรกายภาพกบมนษย หนวยการเรยนรท 1

ส 30203 ภมศาสตรกายภาพ หนา12

ภาพท 1.11 ภาพวาด ขงเบงกนซอแหงสามกก ผใชประโยชนจากภมศาสตรในการรบ ทมาของภาพ http://variety.teenee.com/foodforbrain/31221.html เขาถงเมอวนท 13 พ.ค. 55 เวลา 03.30 น. ในดานการบรรเทาสาธารณภย เราอาจมองวาเปนเรองทไกลตวส าหรบเราแตในความจรงแลวเปนเรองทใกลตวเรามากเพราะเปนภยทเราตองประสบอย เชน น าทวม แผนดนถลม สนาม แผนดนไหว พนทเสยงอาชญากรรม เปนตน แตในเรองนสวนมากเปนการจดการในเรองนโยบาย เราจงไมทราบวามอย การบรรเทาน าทวมโดยส านกงานกรงเทพมหานครใชระบบดาวเทยมในการวเคราะหพนทวาพนทใดมน าทวมขง ในปรมาณเทาใด ควรจะเปดประตน าทประตใดในปรมาณเทาใดเปนตน ภาพท 1.12 น าทวมกรงเทพฯ พ.ศ. 2554 ภาพท 1.13 ประตระบายน าคลองลดโพธในพระราชด าร ทมาของภาพ http://www.baanmaha.com/ เพอแกปญหาน าทวมกรงเทพฯ community/thread43467.html ทมาของภาพhttp://www.weekendhobby.com เขาถงเมอวนท 16 พ.ค. 03.11 น. /camp/webboard/shtml/5907.shtml เขาถงเมอวนท 16 พ.ค. 03.11 น. เขาถงเมอวนท 16 พ.ค. 55 เวลา 03.21 น.

ในดานการส ารวจแหลงแรทรพยากรธรรมชาตกาซธรรมชาตตางๆ รวมทงแนวทางในการวางทอสงจายกาซใหเสยคาใชจายนอยทสดและไดรบผลกระทบกบประชาชนนอย

ภมศาสตรกายภาพกบมนษย หนวยการเรยนรท 1

ส 30203 ภมศาสตรกายภาพ หนา13

ทสด แมกระทงสนามบนสวรรณภมมการศกษาปจจยตางๆ ทางพนทเพอใหไดรบผลกระทบในดานพนทนอยทสดและเปนจดศนยกลางของ Southeast Asia มากทสด ภาพท 1.14 โครงการทอกาซไทย-พมา ภาพท 1.15 สนามบนสวรรณภม ทมาของภาพ http://www.sarakadee.com/feature ทมาของภาพ http://www.nipponsysit.com/cms/?p=348 /2000/07/gas.htm เขาถงเมอวนท 16 พ.ค. 55 เวลา 04.20 น. เขาถงเมอวนท 16 พ.ค. 55 เวลา 04.02 น. มาดสงใกลตวบางเราอาจจะเคยบนกบสภาพภมอากาศทแปรปรวนบอยครงทฝนตกในตอนกลางวนในเวลาทอากาศรอนมาก ๆแลวฝนกตกในระยะสน ๆหรอเราอาจจะเคยไดยนกรมอตนยมวทยาพยากรณอากาศเกยวกบวนทรอนทสดของประเทศไทย แตในวนนนเกดฝนตกหรอเราเหนฝนตกเปนหยอม ๆเหตทเปนแบบนกเพราะวาประเทศไทยอยในเขตอากาศแบบรอนชน อากาศรอนอบอาวเมออากาศรอนท าใหอากาศลอยตวสงขนน าสามารถระเหยเปนไอไดมากเมอทใดไอน าสามารถถงจดกลนตวไดกอนกจะกลนตวตกลงมาเปนฝนการเกดฝนแบบนเรยกวา “ฝนพาความรอน (Convection Rain)” ใครไมเคยตเตยนเกยวกบเรองพยากรณอากาศของกรมอตนยมวทยาบางวาพยากรณผดพลาดไมตรงกบความเปนจรง ทงนตองท าความเขาใจเกยวกบสภาพอากาศของประเทศไทยวาอยในเขตภมอากาศรอนชน จงเกดฝนแบบพาความรอนไดมากจงไมสามารถพยากรณไดวาฝนจะตกทบรเวณใด ภาพท 1.16 กระบวนการเกดฝนแบบพาความรอน ทมาของภาพ http://202.129.59.73/wm/Water/water1.htm เขาถงเมอวนท 18 พ.ค. 55 เวลา 04.06 น.

เหตการณทใกลตวกวานนรานอาหารจานดวน (Fast Food) ตางๆทมบรการสงอาหารนอกสถานทแถมยงมการรบประกนในเรองเวลาวาจะสงไดทนภายในสามสบนาท หรอแมกระทงบรษทประกนภยตางๆ ทมการรบประกนวาจะถงทเกดเหตภายในสามสบนาท บรษท

ภมศาสตรกายภาพกบมนษย หนวยการเรยนรท 1

ส 30203 ภมศาสตรกายภาพ หนา14

เหลานมการศกษาปจจยตางๆเกยวกบพนทวาพนทใดมการจราจรทคลองตว ค านวณเปนเสนทางทสนทสดในการเดนทางรวมทงค านวณเปนนาทในแตละแยกทตองผานในเสนทางนน จงสามารถมนใจไดวาสามารถสงอาหารไดทนเวลา ภาพท 1.17 บรการสงอาหารจานดวนถงบาน ทมาของภาพ http://bueyoka.multiply.com/journal/item/22 เขาถงเมอวนท 18 พ.ค. 55 เวลา 04.20 น.

หรอในแงการลงทนการเปดรานตางๆ หากเราคดจะเปดรานท าธรกจใดธรกจหนง เรามองในแงปรมาณลกคาหรอพนทนนเหมาะตอการท าการคาหรอไม หากเปนบรษทใหญๆจะใชโปรแกรมในการค านวณหาพนททเหมาะสมในการตงรานสาขาใหม ในพนททมกลมลกคาเปาหมายทงในดานอาย เพศ และความหนาแนนของประชากร รวมทงราคาของพนททเหมาะสมทสดดวย หากเราสงเกตรานคาจ าพวกอาหารจานดวน หรอหางสรรพสนคามกอยบรเวณหวมมตกหรอหวมมถนนเพยงเพอใหลกคาเขาถงไดงายและผคนมองเหนไดงาย ซงกคอการใชประโยชนจากทตงทางภมศาสตร

ภมศาสตรกายภาพกบมนษย หนวยการเรยนรท 1

ส 30203 ภมศาสตรกายภาพ หนา15

ภาพท 1.18 ทตงของรานสะดวกซอทสงเกตเหนไดงายและเขาถงงาย ทมาของภาพ http://campus.sanook.com/u_life/knowledge_05654.php เขาถงเมอวนท 18 พ.ค. 55 เวลา 04.30 น. เรองทใกลตวทสดในชวตประจ าวนของเรา กคอการรบประทานอาหารซงเรากคงคาดไมถงวาภมศาสตรเกยวของอะไรกบการรบประทานอาหารของเราในชวตประจ าวน ค าตอบกคอเราใชค าทเรยกวา “ภมนาม” ในการเรยกแทนสงตางๆ หรอของทมชอเสยงในถนตางๆแทนทจะเรยกอาหารนนลอยๆเชน สมบางมด ทเรยนเมองนนท ไกวเชยรบร กะหรปบสระบร หมยออบล เปนตน แมกระทงสนคาขนชอตางๆ กยงมแหลงทผลตเปนหลกและผคนใหความนยมเชน รมบอสราง รถมาล าปาง เครองปนดนเผาสงคโลก เปนตน สงเหลานเปนเรองทใกลตวมากจนเราลมนกถงวาสงเหลานเปนสงบงชทางภมศาสตรทงสนท าใหเรานกถงพนทนนๆ โดยไมไดตงใจ ภาพท 1.19 ปลาทปากหาด ปลาทมรสชาตอรอยขนชอของจงหวดชมพร ทมาของภาพ รงรตน ใยฤทธ เกบภาพเมอวนท 8 เม.ย. 55 สถานท ตลาดนดปากหาด ต.ทายาง อ.เมอง จ.ชมพร

เรองทเกยวกบธรรมชาตตางๆทเชอวาศกดสทธ เรองเกยวกบนทานปรมปรา หรอเปนเรองเกยวกบต านานทเชอวามคนมาสรางไว เชน ความเชอวาแทงหนหกเหลยมเปนสงศกดสทธ เรองเหลานจรงๆแลวเปนเรองของธรรมชาตทเกดขนเอง การทเกดแทงหนหกเหลยมนนเกดจากการ

ภมศาสตรกายภาพกบมนษย หนวยการเรยนรท 1

ส 30203 ภมศาสตรกายภาพ หนา16

เยนตวของลาวาใตเปลอกโลกแลวตกผลก และเมอสงทปกคลมมนอยผสลายไปจงท าใหเหนแทงรปหกเหลยมเรยงตอกน คลายเสาหนหรอทเรยกวา Columna Joint

ภาพท 1.20 แทงหนหกเหลยม (Columna Joint) ทมอนเสาหนพศวง จ.แพร ทมาของภาพ http://www.bloggang.com/mainblog.php?id=truthoflife&month=08-01- 2011&group=20&gblog=53 เขาถงเมอวนท 19 พ.ค. 55 เวลา 03.11 น. หรอเรองเกยวกบหนงอกหนยอยทยอยลงมาเปนเปนรปรางรปทรงตางๆ คลายสตวบาง คลายพระพทธรปบาง หรอคลายรปคนบาง สงตางๆเหลานเกดไดจากการกระท าของน าฝนทไหลกดเซาะหนปนทสามารถท าปฏกรยาไดดกบน าทเปนกรดออนๆอยางน าฝนแลวออกมาเปนทรวดทรงตางๆ ไมไดเกดจากอภนหารแตอยางใด

ภาพท 1.21 หนยอยรปทรงคลายผามานท ถ าหงส จ.นครศรธรรมราช

ทมาของภาพ http://www.teawtourthai.com/tour-hit/?id=3641 เขาถงเมอวนท 19 พ.ค. 55 เวลา 03.24 น. ตวอยางอกเรองเกยวกบการรกล าธรรมชาต เชน เราตดไมท าลายปามากโอกาสทจะเกดแผนดนถลม หรอน าทวมกมมาก หรอเกดฝนแลง ทงนเนองจากไมมตนไมคอยยดเกาะหนาดนไวเมอน าไหลบาลงมาเปรยบเสมอนหวทไมมผมเมอน าไหลลงมากไมมสงคอยดดซบไวน ากจะทวมและดนถลม หากไมมตนไมคอยยดเกาะละอองน าฝน ฝนกจะไมตกทบรเวณภเขาเพราะภเขาไมม

ภมศาสตรกายภาพกบมนษย หนวยการเรยนรท 1

ส 30203 ภมศาสตรกายภาพ หนา17

ความชมชน เมอฝนไมตกกขาดน าความแหงแลงกจะตามมา เหตการณนเปนตวอยางงายๆในการท ารายธรรมชาต

ภาพท 1.22 ดนถลมในจงหวดชมพร

ทมาของภาพ http://www.tnews.co.th เขาถงเมอวนท 19 พ.ค. 55 เวลา 03.30 น.

เอกรนทร สมหาศาล และคณะ (2552 : 10) ไดกลาวถงลกษณะทางกายภาพกบการด ารงชวตไววา ลกษณะทางกายภาพหรอปจจยทางภมศาสตรมความสมพนธกบการด ารงชวตของคนเราดานตางๆ เชน การประกอบอาชพ การสรางสรรควฒนธรรมประเพณ เพราะคนเราจะเลอกตงถนฐานในบรเวณทสามารถน าทรพยากรธรรมชาตมาใชในการด ารงชวตได ลกษณะทางกายภาพทมอทธพลตอการด ารงชวตและการประกอบอาชพ มอย 3 ประการดงน 1) ลกษณะภมประเทศซงประกอบดวยพนดนและแหลงน า เชน บางจงหวดมภมประเทศทราบลม มดนอดมสมบรณเหมาะแกการเพาะปลก รวมทงมแหลงน าทใชอปโภคบรโภคไดสมบรณกจะมคนอาศยอยมาก 2) ลกษณะภมอากาศ จงหวดหรอบรเวณทมภมอากาศเหมาะสมไมรอนหรอหนาวจดจนเกนไปกจะมคนอาศยอยมาก 3) ทรพยากรธรรมชาต เชน ดน น า ปาไม เปนปจจยส าคญในการด ารงชวตของคน ซงลกษณะของทรพยากรธรรมชาตในแตละบรเวณมผลตอการประกอบอาชพของคน เชน บรเวณทมแหลงน าอดมสมบรณหรออยตดทะเล คนกจะท าการประมง สวนบรเวณทมทงหญาอดมสมบรณกเหมาะแกการเลยงสตว เชน วว ควาย

ภมศาสตรกายภาพกบมนษย หนวยการเรยนรท 1

ส 30203 ภมศาสตรกายภาพ หนา18

ภมประเทศ มนษย

ลกษณะทางกายภาพทมอทธพลตอการสรางสรรควฒนธรรมประเพณลกษณะทางกายภาพทแตกตางกนของแตละจงหวดท าใหเ กดวฒนธรรมประเพณทแตกตางกน เชน ภาคตะวนออกเฉยงเหนอมสภาพภมอากาศคอนขางแหงแลงจงมประเพณเกยวกบการ ขอใหมน าอดมสมบรณในการเพาะปลก เชน ประเพณแหนางแมว ประเพณบญบงไฟ ภาคกลาง เปนแหลงเพาะปลกทส าคญโดยเฉพาะการท านา จงมประเพณเกยวกบขาว เชน การท าขวญขาว การแรกนา รวมทงมวถชวตผกพนกบแมน าล าคลองจงมประเพณเกยวของกบน า เชน ประเพณแขงเรอ ประเพณลอยกระทง ภาพท 1.23 ประเพณแหนางแมวของภาคอสาน ภาพท 1.24 พธการท าขวญขาวบชาพระแมโพสพ ความเชอเกยวกบพธขอฝน ทมาของภาพ http://wiki.moohin.com/ ทมาของภาพ http://astro.popcornfor2.com/ wiki/File:39084-oosotob.JPG horoscope/folklore_detail.php?id เขาถงเมอวนท 20 พ.ค. 55 เวลา 13.25 น. =299891637112008S14&start=0&dataPerPage=12 เขาถงเมอวนท 20 พ.ค. 55 เวลา 13.17 น. จากค ากลาวของ ชชวาล จรพงศสทธ เกยวกบประโยชนของการเรยนภมศาสตรดงไดกลาวมาแลวนนสรปไดวาภมศาสตรกายภาพมประโยชนตอมนษยดงตอไปนคอ 1) ท าใหรถงสภาพแวดลอมทางธรรมชาตทมอทธพลตอการด าเนนชวตของมนษย 2) ท าใหรถงปญหาและวธการแกไขปญหาทเกดจากสภาพแวดลอมธรรมชาตเหลานน 3) มประโยชนตอการวางแผนและการใชทรพยากรธรรมชาตอยางมประสทธภาพ ความสมพนธระหวางมนษยกบสภาพแวดลอมทางภมศาสตรนนสามารถสรปเปนแผนภาพไดดงตอไปน

ภมศาสตรกายภาพกบมนษย หนวยการเรยนรท 1

ส 30203 ภมศาสตรกายภาพ หนา19

แผนภาพท 1 ปฏสมพนธระหวางมนษยกบสภาพแวดลอมทางกายภาพ

กลาวโดยสรปภมศาสตรมอทธพลตอมนษยโดย มนษยอาศยความรดานภมศาสตรในการด าเนนชวตและสรางสมความเจรญรงเรอง ลกษณะทางภมศาสตรบางประการทเกดขนอยแลว หากเราไมมความรและไมเขาใจเรองราวทแทจรงกจะไมสามารถน าสงเหลานนไปใชประโยชนไดมากเทาทควร ดงนนการเขาใจภมศาสตรอยางถกตองจะท าใหเราทราบถงทมาและวธการด ารงชวตไดอยางถกตองเหมาะสมกบสภาพภมศาสตรในแตละทองทอยางเขาใจโดยไมสงผลใดๆทกระทบกระเทอนตอธรรมชาต “เมอเราไมท ารายธรรมชาตธรรมชาตกไมท ารายเรา บางครงอาจดเหมอนวาธรรมชาตท ารายมนษยหรอกลนแกลงสตวตางๆ แตแทจรงๆแลวธรรมชาตท าหนาทเพยงแตปรบทกอยางใหอยอยางสมดล หากทใดไมสมดลทตรงนนไมนานกจะเกดอนตรายหรอภยพบตตามมา”