หนังสือ KM หนองพอก ปี 2555 (งาน KM ปีที่ 4) Page...

36
101 งานวิจัย ประเภทขยะส่วนใหญ่เป็นถุงพลาสติก สอดคล้องกับสมบัติ ชมพูน้อย (2550 )พบว่าขยะที่เหลือจากครัว เรือนส่วนใหญ่เป็นขยะประเภทพลาสติก เศษถุงพลาสติก และกล่องโฟมซึ่งแตกต่างการการศึกษาของ กรรณิกา พุ่มมาก ( 2547) ขยะส่วนใหญ่ประกอบด้วยขยะทั่วไป ขยะติดเชื้อ ขยะเป็นพิษ และขยะอันตรายการที่ผลการวิจัย ปรากฏเช่นนี้อาจเนื่องมาจากลักษณะภูมิประเทศของท้องถิ่นมีความส�าคัญต่อการเกิดมูลฝอยเป็นอย่างมากเพราะมี ส่วนส�าคัญต่อการประกอบอาชีพหลักของประชาชนในท้องถิ่นนั้นและท�าให้มีผลแตกต่างของการเกิดมูลฝอยทั้งใน ด้านปริมาณและองค์ประกอบ ขยะที่รีไซเคิลได้ ก�าจัดโดยเก็บไว้ขายและทิ้งในที่ทิ้งขยะชุมชน สอดคล้องกับผกาวรรณ อินทวงษา ( 2550 )การก�าจัดขยะแต่ละประเภทหากเป็นขยะที่ขายได้เช่นกระดาษ ขวดแก้ว ขวดพลาสติก ก�าจัดโดยการเก็บ ขายที่ผลการวิจัยปรากฏเช่นนี้อาจเนื่องมาจากลักษณะนิสัยของประชาชนในท้องถิ่นถ้ามีความรักความสะอาดมี ความเป็นระเบียบเรียบร้อย ก็มักจะมีการเก็บรวบรวมมูลฝอยให้เป็นที่เป็นทางไม่ทิ้งเกลื่อนกลาด ซึ่งอาจท�าให้ปริมาณ มูลฝอยมีมากขึ้น แต่ถ้ามีความรู้จักประหยัดมัธยัธถ์รวมถึงถ้ามีการอบรมให้มีการแยกประเภทขยะมูลฝอย เพื่อน�า กลับมาใช้ประโยชน์จะท�าให้ปริมาณของมูลฝอยลดน้อยลง บทสรุป (Conclusion) การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาปัญหาการจัดการขยะมูลฝอยของประชาชนในชมชุนฉวะโคกเลาะ กลุ่มตัวอย่างได้แก่ครัวเรือนที่อาศัยอยู่จริงที่บ้านฉวะ หมู่ 4 หมู่ 5 หมู่ 10 บ้านโคกเลาะหมู่ 6 อ�าเภอหนองพอก จังหวัดร้อยเอ็ด จ�านวน 118 ครัวเรือน ซึ่งได้มาจากการสุ่มตัวอย่างใช้การสุ่มตัวอย่างแบบง่าย (Simple Random) เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บข้อมูลเป็นแบบสังเกตและสัมภาษณ์การจัดการขยะมูลฝอยของประชาชนชุมชนฉวะ-โคกเลาะ ซึ่งมีค่าความเชื่อมั่นทั้งฉบับเท่ากับ .84 ค่าอ�านาจจ�าแนกรายข้อตั้งแต่ 0.36 ถึง 0.79 ค่าความยากง่ายตั้งแต่ 0.29 ถึง 0.86 สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูลได้แก่ ความถีร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ผลการวิจัยพบว่าประชาชนส่วนใหญ่เป็นเพศหญิง อายุเฉลี่ย 45.72 ปี สถานภาพโสด จบการศึกษาระดับ ประถมศึกษา อาชีพไม่มีอาชีพ สถานภาพในครอบครัวเป็นหัวหน้าครอบครัว รายได้เฉลี่ย 5,000 บาทต่อเดือนและ จ�านวนสมาชิกในครัวเรือนเฉลี่ย 4 คน ประชาชนมีความรู้เกี่ยวกับการจัดการขยะมูลฝอยในครัวเรือนโดยรวมอยู่ใน ระดับมาก คิดเป็นร้อยละ 52.5 มีทัศนคติในการจัดการขยะมูลฝอยในครัวเรือนอยู่ในระดับดี คิดเป็นร้อยละ 99.2 ครัวเรือนส่วนใหญ่ไม่ได้ขายของ คิดเป็นร้อยละ 81.36 ปริมาณขยะเฉลี่ยต่อวัน 0.88 กิโลกรัม ประเภทขยะส่วน ใหญ่เป็นถุงพลาสติก คิดเป็นร้อยละ 97.46 มีวิธีการก�าจัดขยะ คือขยะเปียกก�าจัดด้วยวิธีการน�าไปเลี้ยงสัตว์ และ ทิ้งในที่ทิ้งขยะชุมชน ขยะแห้งและถุงพลาสติกก�าจัดด้วยวิธีการเผา ขยะที่รีไซเคิลได้ก�าจัดโดยเก็บไว้ขายและทิ้งใน ที่ทิ้งขยะชุมชน และขยะอันตรายก�าจัดด้วยการฝัง ข้อเสนอแนะจากการวิจัย 1. จากการวิจัยพบว่าประชาชนยังขาดความรู ้ในเรื่องการเลือกซื้ออาหารที่ใช้ภาชนะบรรจุเช่นถุงพลาสติก เพื่อความสะดวกและง่ายต่อการก�าจัด ดังนั้นหน่วยงานที่เกี่ยวข้องควรส่งเสริมให้ความรู้แก่ประชาชนในการเลือกใช้ ภาชะที่บรรจุอาหารเช่น อาจใช้ใบตองห่อแทนถุงพลาสติกหรือเลือกใช้ถุงผ้าหรือตะกร้าไปตลาดแทน 2. จากการวิจัยพบว่าปริมาณขยะเฉลี่ยต่อวันประมาณ 1 กิโลกรัม ชุมชนฉวะโคกเลาะมีครัวเรือนทั้งหมด 481 ครัวเรือน ใน 1 วันจะมีปริมาณขยะเกิดขึ้นประมาณ 481 กิโลกรัมหรือประมาณครึ่งตันต่อวันหากขยะเหล่านีไม่ได้รับการจัดการที่ถูกวิธีอาจท�าให้เกิดปัญหาขยะมูลฝอยในชุมชน ซึ่งอาจก่อให้เกิดโรคต่างๆเป็นภัยต่อสุขภาพของ ประชาชนในชุมชนได้

description

หนังสือ KM หนองพอก ปี 2555 (งาน KM ปีที่ 4)

Transcript of หนังสือ KM หนองพอก ปี 2555 (งาน KM ปีที่ 4) Page...

Page 1: หนังสือ KM หนองพอก ปี 2555 (งาน KM ปีที่ 4)  Page 101 136

101

งานวจย ประเภทขยะสวนใหญเปนถงพลาสตก สอดคลองกบสมบต ชมพนอย (2550 )พบวาขยะทเหลอจากครว

เรอนสวนใหญเปนขยะประเภทพลาสตก เศษถงพลาสตก และกลองโฟมซงแตกตางการการศกษาของ กรรณกา

พมมาก ( 2547) ขยะสวนใหญประกอบดวยขยะทวไป ขยะตดเชอ ขยะเปนพษ และขยะอนตรายการทผลการวจย

ปรากฏเชนนอาจเนองมาจากลกษณะภมประเทศของทองถนมความส�าคญตอการเกดมลฝอยเปนอยางมากเพราะม

สวนส�าคญตอการประกอบอาชพหลกของประชาชนในทองถนนนและท�าใหมผลแตกตางของการเกดมลฝอยทงใน

ดานปรมาณและองคประกอบ

ขยะทรไซเคลได ก�าจดโดยเกบไวขายและทงในททงขยะชมชน สอดคลองกบผกาวรรณ อนทวงษา

( 2550 )การก�าจดขยะแตละประเภทหากเปนขยะทขายไดเชนกระดาษ ขวดแกว ขวดพลาสตก ก�าจดโดยการเกบ

ขายทผลการวจยปรากฏเชนนอาจเนองมาจากลกษณะนสยของประชาชนในทองถนถามความรกความสะอาดม

ความเปนระเบยบเรยบรอย กมกจะมการเกบรวบรวมมลฝอยใหเปนทเปนทางไมทงเกลอนกลาด ซงอาจท�าใหปรมาณ

มลฝอยมมากขน แตถามความรจกประหยดมธยธถรวมถงถามการอบรมใหมการแยกประเภทขยะมลฝอย เพอน�า

กลบมาใชประโยชนจะท�าใหปรมาณของมลฝอยลดนอยลง

บทสรป (Conclusion) การวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาปญหาการจดการขยะมลฝอยของประชาชนในชมชนฉวะโคกเลาะ

กลมตวอยางไดแกครวเรอนทอาศยอยจรงทบานฉวะ หม 4 หม 5 หม 10 บานโคกเลาะหม 6 อ�าเภอหนองพอก

จงหวดรอยเอด จ�านวน 118 ครวเรอน ซงไดมาจากการสมตวอยางใชการสมตวอยางแบบงาย (Simple Random)

เครองมอทใชในการเกบขอมลเปนแบบสงเกตและสมภาษณการจดการขยะมลฝอยของประชาชนชมชนฉวะ-โคกเลาะ

ซงมคาความเชอมนทงฉบบเทากบ .84 คาอ�านาจจ�าแนกรายขอตงแต 0.36 ถง 0.79 คาความยากงายตงแต 0.29

ถง 0.86 สถตทใชในการวเคราะหขอมลไดแก ความถ รอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน

ผลการวจยพบวาประชาชนสวนใหญเปนเพศหญง อายเฉลย 45.72 ป สถานภาพโสด จบการศกษาระดบ

ประถมศกษา อาชพไมมอาชพ สถานภาพในครอบครวเปนหวหนาครอบครว รายไดเฉลย 5,000 บาทตอเดอนและ

จ�านวนสมาชกในครวเรอนเฉลย 4 คน ประชาชนมความรเกยวกบการจดการขยะมลฝอยในครวเรอนโดยรวมอยใน

ระดบมาก คดเปนรอยละ 52.5 มทศนคตในการจดการขยะมลฝอยในครวเรอนอยในระดบด คดเปนรอยละ 99.2

ครวเรอนสวนใหญไมไดขายของ คดเปนรอยละ 81.36 ปรมาณขยะเฉลยตอวน 0.88 กโลกรม ประเภทขยะสวน

ใหญเปนถงพลาสตก คดเปนรอยละ 97.46 มวธการก�าจดขยะ คอขยะเปยกก�าจดดวยวธการน�าไปเลยงสตว และ

ทงในททงขยะชมชน ขยะแหงและถงพลาสตกก�าจดดวยวธการเผา ขยะทรไซเคลไดก�าจดโดยเกบไวขายและทงใน

ททงขยะชมชน และขยะอนตรายก�าจดดวยการฝง

ขอเสนอแนะจากการวจย

1. จากการวจยพบวาประชาชนยงขาดความรในเรองการเลอกซออาหารทใชภาชนะบรรจเชนถงพลาสตก

เพอความสะดวกและงายตอการก�าจด ดงนนหนวยงานทเกยวของควรสงเสรมใหความรแกประชาชนในการเลอกใช

ภาชะทบรรจอาหารเชน อาจใชใบตองหอแทนถงพลาสตกหรอเลอกใชถงผาหรอตะกราไปตลาดแทน

2. จากการวจยพบวาปรมาณขยะเฉลยตอวนประมาณ 1 กโลกรม ชมชนฉวะโคกเลาะมครวเรอนทงหมด

481 ครวเรอน ใน 1 วนจะมปรมาณขยะเกดขนประมาณ 481 กโลกรมหรอประมาณครงตนตอวนหากขยะเหลาน

ไมไดรบการจดการทถกวธอาจท�าใหเกดปญหาขยะมลฝอยในชมชน ซงอาจกอใหเกดโรคตางๆเปนภยตอสขภาพของ

ประชาชนในชมชนได

Page 2: หนังสือ KM หนองพอก ปี 2555 (งาน KM ปีที่ 4)  Page 101 136

102

3. จากการวจยพบวาขยะทเกดขนในชมชนสวนใหญเปนถงพลาสตกซงยากตอการยอยสลาย แตคนใน

ชมชนก�าจดโดยวธการเผาซงเปนวธการจดการขยะมลฝอยทไมเหมาะสม หากไมมการแกไขทถกตอง อาจเกดเปน

ปญหามลพษในชมชนได

ขอเสนอแนะส�าหรบการศกษาครงตอไป

ควรมการศกษาความตองการการจดการขยะมลฝอยในชมชนเพอเปนขอมลสนบสนนในการแกไขปญหา

ขยะมลฝอยในชมชนตอไป

กตตกรรมประกาศ (Acknowledgement) งานวจยฉบบนส�าเรจไดดวยความกรณาจาก คณประสทธ มณโสม นกวชาการสาธารณสขช�านาญการ ท

ใหค�าปรกษา แนะน�า อานและตรวจแกไขขอบกพรองตางๆ ตลอดจนขอคดเหนทเปนประโยชนและใหก�าลงใจแก

ผวจยดวยความเอาใจใสอยางดยงเสมอมาผวจยขอกราบขอบพระคณเปนอยางสงมา ณ โอกาสน

ขอขอบสาธารณสขอ�าเภอหนองพอก และเจาหนาทโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบลบานฉวะทกคน

ทใหก�าลงใจแกผวจยดวยความเอาใจใสอยางดยงเสมอมา

นอกเหนอทกลาวมาขางตน ผวจยขอขอบคณอาสาสมครสาธารณสข ตลอดจนผปวยเบาหวานทกคน

ทใหความรวมมอในการเกบขอมลและรวมกนทดลองใชเครองมอในการวจยในครงน

เอกสารอางอง(References)กรรณกา พมมาก . พฤตกรรมการจดการขยะของประชาชนในเขตเทศบาลเมองอตรดตถ จงหวดอตรดตถ.

วทยานพนธ. ศศ.ม. อตรดตถ : มหาวทยาลยราชภฏอตรดตถ, 2547.

กาบแกว ปญญาแกว . การมสวนรวมของชมชนในการจดการขยะมลฝอยในพนทเขตเทศบาลเกาะคา จงหวดล�าปาง.

วทยานพนธ.ร.ม. เชยงใหม : มหาวทยาลยเชยงใหม,2554.

จระพรรณ สขศรงาม .ชวสถต. มหาวทยาลยมหาสาราคม,2552.

ชม ภมภาค .จตวทยาการเรยนการสอน. กรงเทพ : ไทยวฒนาพานช,2516.

ธระพร อวรรณโณ . จตวทยาสงคม.กรงเทพ : จฬาลงกรณมหาวทยาลย,2529.

นนทพร มณรตน . การจดการขยะมลฝอยในครวเรอนของประชาชนในเขตองคการบรหารสวนต�าบลเกาะแกว อ�าเภอ

เสลภม จงหวดรอยเอด.วทยานพนธ. วท.ม. มหาสารคาม : มหาวทยาลยมหาสารคาม, 2551.

ผกาวรรณ อนทวงษา . การจดการขยะมลฝอยในครวเรอนของประชาชนในเขตองคการบรหารสวนต�าบลจ�าปา

อ�าเภอทาเรอ จงหวดพระนครศรอยธยา. วทยานพนธ . รป.ม. ขอนแกน : มหาวทยาลยขอนแกน,2550.

ราต กณา . การศกษาวธการจดการขยะมลฝอยของชมชนในพนทต�าบลควร อ�าเภอปง จงหวดพะเยา. วทยานพนธ.

รป.ม. อตรดตถ: มหาวทยาลยราชภฏอตรดตถ,2547.

สมบต ชมพนอย . รปแบบการจดการขยะมลฝอยของประชาชนในเขตองคการบรหารสวนต�าบลงวงาม จงหวด

อตรดตถ. วทยานพนธ. ศศ.ม. อตรดตถ: มหาวทยาลยราชภฏอตรดตถ,2550.

สนต ไชยกาล . แนวทางการจดการขยะมลฝอยชมชนอยางยงยนของเทศบาลต�าบลหวยขยะพง อ�าเภอวารนช�าราบ

จงหวดอบลราชธาน .วทยานพนธ .รป.ม. ขอนแกน. : มหาวทยาลยขอนแกน,2550.

เอกนรนทร กลนหอม. การศกษาความร ทศนคตและพฤตกรรมการจดการจดการขยะของประชาชนในเขตต�าบล

จนจรา อ�าเภอแมจน จงหวดเชยงราย . วทยานพนธ. วท.ม. เชยงราย: มหาวทยาลยราชภฏเชยงราย,2553.

Page 3: หนังสือ KM หนองพอก ปี 2555 (งาน KM ปีที่ 4)  Page 101 136

103

งานวจยผลของโปรแกรมการสรางเสรมสขภาพตอพฤตกรรม

การปองกนโรคเบาหวานของประชาชนกลมเสยงเบาหวาน

บานค�าโพนสง ต�าบลกกโพธ อ�าเภอหนองพอก จงหวดรอยเอด

ณฐณชานนท สขพรอม

นกวชาการสาธารณสข รพ.สต. ค�าโนนสง

บทคดยอ การวจยครงนมวตถประสงคเพอพฒนาโปรแกรมการปองกนโรคเบาหวานของกลมเสยง และเพอทดลอง

และประเมนผลการใชโปรแกรมการปองกนโรคเบาหวานของกลมเสยง กลมเปาหมายไดแกกลมเสยงโรคเบาหวาน

จ�านวน 30 คนซงไดมาจากการเลอกสมอยางงาย(Simple Random Sampling)เครองมอทใชในการเกบขอมล

เปนแบบสอบถามพฤตกรรมการปองกนโรคเบาหวาน และโปรแกรมการปองกนโรคเบาหวานของกลมทดลอง

วเคราะหผลทางสถตดวยการแจกแจงความถ รอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน ใชสถต Paired T-test ผล

วเคราะหขอมลไดจากการเปรยบเทยบสองกลมทมตวแปรอสระ โดยการรวบรวมขอมลจากแนวคดการดแลสขภาพ

แบบองครวม และทฤษฎสงเสรมสขภาพของเพนเดอร น�ามาสรางเปนรปแบบทดลองปฏบตจรง

ผลการวจยพบวา กลมควบคมมพฤตกรรมการปองกนโรคเบาหวาน โดยรวมอยในระดบปานกลาง

คดเปนรอยละ 62.91 เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา กลมควบคมมพฤตกรรมการบรโภคอาหาร คดเปน

รอยละ 53.4 และกลมควบคมมพฤตกรรมการออกก�าลงกาย คดเปนรอยละ 14.0 สวนพฤตกรรมการคลายเครยด

คดเปนรอยละ 32.6 เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา กลมควบคมมพฤตกรรมในการปองกนโรคเบาหวานอยใน

ระดบปานกลาง จ�านวน 11 ขอ

กลมทดลอง พบวา มพฤตกรรมการปองกนโรคเบาหวาน หลงการใชโปรแกรมโดยรวมอยในระดบสง

เมอพจารณาเปนรายขอพบวา กลมทดลองมพฤตกรรมการปองกนโรคเบาหวาน อยในระดบสง จ�านวน 21 ขอ

ซงกลมทดลองมการรบรสาเหตโรคเบาหวาน การปองกน และปฏบตตนทถกตองเพมมากขน

ความเปนมาและความส�าคญของปญหา

การเปลยนแปลงดานเศรษฐกจและสงคม สงผลใหการด�าเนนชวตและสภาวะสขภาพของประชาชนไทย

เปลยนแปลงไปทงในทางบวกและทางลบ กลาวคอ ประชาชนมอายไขเฉลยเพมขน การเจบปวยและเสยชวตจาก

โรคตดเชอลดลง แตเจบปวยและเสยชวตจากโรคไรเชอเพมมากขน เชน โรคหวใจและหลอดเลอด ความดนโลหต

โรคเบาหวาน โรคมะเรง และอบตเหตตางๆ สาเหตการเจบปวยและเสยชวตดวยโรคดงกลาวมสาเหตทส�าคญ มาจาก

การมพฤตกรรมสขภาพทไมถกตองของประชาชนเปนสวนใหญและพฤตกรรมสขภาพทไมเหมาะสม ท�าใหเกดปญหา

สขภาพของบคคลและครอบครวหรอปญหาสาธารณสข ดงรายงานในป พ.ศ. 2548 พบมผเสยชวตจากโรคไมตดตอ

รอยละ 60 (ส�านกโรคไมตดตอ. 2552.) ส�านกงานปลดกระทรวงสาธารณสขไดวเคราะหขอมลและอตราตายดวย

โรคไมตดตอทเปนปญหาสาธารณสขส�าคญของประเทศไทยในชวง พ.ศ. 2540-2550 นน พบวา จ�านวนอตราตาย

ดวยโรคเบาหวานเพมขนจาก 148.7 ตอประชากรแสนคนใน พ.ศ.2540 เปน 650.4 ตอประชากรแสนคนใน

Page 4: หนังสือ KM หนองพอก ปี 2555 (งาน KM ปีที่ 4)  Page 101 136

104

พ.ศ.2550 (ส�านกงานโรคไมตดตอ. 2552.) จากการส�ารวจสภาวะสขภาพอนามยของประชาชนไทยโดยการตรวจ

รางกายครงท 4 พบวาภาคตะวนออกเฉยงเหนอมความชกของโรคเบาหวานในเพศหญงรอยละ 8.1 เพศชาย

รอยละ 6.8 สงเปนอนดบ 2 ของประเทศ (ส�านกงานส�ารวจสขภาพประชาชนไทย. 2551.) จากรายงานขอมล

และสถตของส�านกงานโรคไมตดตอพบวาใน พ.ศ. 2552 จงหวดรอยเอดมจ�านวนผปวยดวยโรคเบาหวานจ�านวน

11,836 ราย อตรา 905.11 ตอประชากรแสนคน จากสถตอ�าเภอหนองพอกมอตราผปวยเบาหวานจ�านวน 1,568

ราย อตรา 119.95 ตอประชากรแสนคน (ส�านกงานสาธารณสขจงหวดรอยเอด. 2551.) โรงพยาบาลสงเสรม

สขภาพต�าบลบานค�าโพนสงมอตราผปวยดวยโรคเบาหวาน จ�านวน 89 ราย (สถานอนามยบานค�าโพนสง. 2554.)

จากการตรวจคดกรองสขภาพของประชาชนทมอายตงแต 15 ปขนไปในพนทรบผดชอบของรพ.สต.

บานค�าโพนสง เมอ พ.ศ. 2554 โดยคดกรองไดทงหมด 3,728 คน มกลมเสยงดานรอบเอวเกน น�าตาลเกน

ความดนโลหตผดปกต จ�านวนทงหมด 605 คน คดเปนรอยละ 46.77 และมกลมเสยงดวยโรคเบาหวานจ�านวน

283 คน

การศกษาเรองพฤตกรรมสขภาพของประชาชนจงเปนสงส�าคญทท�าใหทราบถงสาเหต และ ปจจย ทท�าให

เกดการมพฤตกรรมทางดานสขภาพทไมเหมาะสม

ดงนน เพอลดปจจยเสยงทกอใหเกดโรคดงกลาว แนวทางการปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพ จงเปนอกทางเลอกหนง

ทสามารถสรางเสรมพฤตกรรมสขภาพของประชาชนใหมสขภาวะทด

ผท�าวจย จงไดมการศกษาความร พฤตกรรมและทศนคตในกลมเสยงเบาหวาน และ ในเขตการรบผดชอบ

โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบลบานค�าโพนสง จ�านวน 8 หมบาน ต�าบลกกโพธ อ�าเภอหนองพอก จงหวด

รอยเอด เพอน�าขอมลทไดจากการศกษาไปเปนแนวทางเพอด�าเนนการสงเสรมการปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพ

เพอการปองกนความเสยงตอโรคเบาหวาน ของประชาชนในเขตรบผดชอบของโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบล

บานค�าโพนสงตอไป

วตถประสงคของการวจย 1. เปรยบเทยบพฤตกรรมการปองกนโรคเบาหวานระหวางกลมทดลองและกลมควบคม

2. เปรยบเทยบคาน�าตาลในชวงเวลาทก�าหนดระหวางกลมทดลองและกลมควบคม

วธด�าเนนการวจย การวจยนเปนการวจยกงทดลอง (Quassi Experimental Research) ชนดสองกลมวดซ�า โดยมวธการ

ด�าเนนงานวจย ดงน

รปแบบการวจย รปแบบการวจย ไดวางแผนการศกษาวจยไว 2 รปแบบ คอ

1. ขนวจย (Research phase) การศกษาเอกสารและประมวลงานวจยทเกยวของความรและพฤตกรรม

การปองกนโรคเบาหวาน

2. ขนพฒนา (Development phase) การสรางและทดลองใชโปรมแกรมการสรางสขภาพกบกลม

ทดลอง

Page 5: หนังสือ KM หนองพอก ปี 2555 (งาน KM ปีที่ 4)  Page 101 136

105

งานวจยขนวจย (Research phase)ประชากรและกลมตวอยาง

1. ประชากรทใชในการวจย

ประชากรทใชในการวจยครงน หมายถง ประชากรกลมเปาหมายทมอาย 35 ป ทมชอในส�าเนาทะเบยน

บานและอาศยอยจรงในเขตรบผดชอบของโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบลบานค�าโพนสง ต�าบลกกโพธ อ�าเภอ

หนองพอก จงหวดรอยเอด ซงไดรบการตรวจคดกรองสขภาพจากบคลากรทางดานสาธารณสข ทไดรบการประเมน

วามภาวะเสยงตอการเกดโรคเบาหวานและไดขนทะเบยนกลมเสยงโรคเบาหวาน จ�านวน 283 คน

กลมตวอยาง

หมายถง ประชากรกลมเปาหมายทมอาย 35 ป ไดรบการตรวจคดกรองสขภาพและไดรบการประเมน

วามภาวะเสยงตอการเกดโรคเบาหวานและไดขนทะเบยนกลมเสยงโรคเบาหวาน ทใชในการเขาเปนกลมทดลอง

คดเลอกโดยการสมอยางงาย(Simple Random Sampling) ท�าการสมอยางงายใหได จ�านวน 30 คน จดเปนกลม

ทดลอง กลมควบคมไดจากการสมอยางงาย(Simple Random Sampling) จากกลมเสยงทเหลอ จดเปนกลม

ควบคมใหมคณสมบตใกลเคยงกบกลมทดลองในดานเพศเดยวกน อายตางกนไมเกน 3 ป น�าหนกตวตางกนไมเกน

3 กโลกรม และรอบเอว และท�าการหาคาสมประสทธแอลฟาของครอนบราค(Cronbach’s Alpha Coeffcient)

ไดคาความเทยงเทากบ 0.85

เครองมอทใชในการวจย

1. โปรมแกรมการสรางเสรมสขภาพซงผ วจยสรางขนตามแบบจ�าลองการสรางเสรมสขภาพของ

เพนเดอร (Pender,2011)ประกอบดวยกจกรรมดงน 1) การใหความรเกยวกบเรองโรคเบาหวานดานโภชนาการและ

การออกก�าลงกายในสปดาหแรกเพอใหกลมทดลอง เกดการรบรประโยชน การรบรอปสรรค การรบรความสามารถ

แหงตน การสรางอารมณทเกยวของ 2) การสงเสรมสมรรถนะและทกษะดานการออกก�าลงกายในสปดาหแรกเพอ

ใหเกดการรบรความสามารถแหงตน 3) การบนทกการออกก�าลงกาย น�าหนกตว รอบเอว คาน�าตาลในแตละสปดาห

เพอใหเกดการสรางอารมณทเกยวของและเกดการรบรความสามารถแหงตน 4) ครอบครวกบเพอนชชวนลดพงใน

สปดาหท 2-16 เพอใหเกดอทธพลระหวางบคคล 5) หอกระจายขาวชมชน

2. แบบสอบถามพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพปองกนกลมอาการเสยงเบาหวาน ในดานการบรโภค

อาหาร ดานการออกก�าลงกาย ดานการจดการความเครยด เพอปองกนภาวะเสยงเบาหวาน ซงไดแบบสอบถาม

ของคณเพญศร พงษประภาพนธ(2553) ค�าถามเปนมาตราประมาณคา 4 ระดบ จ�านวน 40 ขอ ลกษณะของค�าถาม

เปนแบบปลายปด ใหเลอกตอบเพยงค�าตอบเดยวตามระดบการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพของผตอบ คอ

ปฏบตเปนประจ�า 5 ครงขนไปใน 1 สปดาห ปฏบตเปนบางวน 3-4 ครงใน 1 สปดาห ปฏบตเปนบางวน 1-2 ครง

ใน 1 สปดาห ไมเคยปฏบตเหตการณนนเลย

การตรวจสอบคณภาพของเครองมอ เครองมอทงหมดผานการตรวจสอบความตรงเชงเนอหา จาก

ผทรงคณวฒทง 3 ทาน แบบสอบถามพฤตกรรมไดคาความตรงเชงเนอหา เทากบ 0.89 และน�าไปทดสอบหา

ความเทยงกบประชาชนบานดงบง ต�าบลหนองขนใหญ อ�าเภอหนองพอก จงหวดรอยเอด จ�านวน 30 รายและม

คณสมบตคลายกนกบกลมตวอยางดงไดกลาวแลว และท�าการหารคาสมประสทธแอลฟาของครอนบราค (Cronbach’s

Alpha Coefficient)ไดคาความเทยงเทากบ 0.85

Page 6: หนังสือ KM หนองพอก ปี 2555 (งาน KM ปีที่ 4)  Page 101 136

106

การสรางเครองมอ

- ศกษารายละเอยดจากเอกสาร ต�ารา บทความ วทยานพนธ และงานวจยทเกยวของตามกรอบ

แนวคดและวตถประสงคของการวจย เพอเปนขอมลในการสรางแบบสอบถาม แลวรวบรวมและด�าเนนการราง

แบบสอบถาม

การหาคณภาพเครองมอ

- หาความตรงของเนอหา (Content Validity) โดยน�าแบบสอบถามทสรางเสรจแลวใหผเชยวชาญท

มความรและมประสบการณสง จ�านวน 3 ทาน ไดท�าการตรวจสอบความถกตองดานเนอหาและความเขาใจของ

ภาษาของแบบสอบถาม และน�ามาแกไขปรบปรงตามค�าแนะน�าของผเชยวชาญ จากนนน�าไปทดลองใช

- หาความเทยง (Reliability) โดยน�าแบบสอบถามทปรบปรงแลว ไปทดสอบใช (Try Out)ในกลม

ประชากรบานดงบง ต�าบลหนองขนใหญ อ�าเภอหนองพอก จงหวดรอยเอด จ�านวน 30 คน โดยน�าแบบสอบถาม

เกยวกบแบบแผนความรและพฤตกรรมการปองกนโรคเบาหวาน จากนนหาคาความเชอมน โดยวธหาคาคงทภายใน

ดวยวธหาคาสมประสทธแอลฟา (Alpha Coefficient) ของครอนบราค (Cronbach)

วธด�าเนนการวจยชวงแรก

1. ตดตอประสานงานกบประธานอาสาสมครสาธารณสข เพอท�าการประสานงานในการนดกลมเปาหมาย

2. เตรยมความพรอมแกกลมตวอยางเพอใหเขาใจวตถประสงคในการวจยและเพอสรางความเขาใจใน

ตวแปรทจะไปท�าการสมภาษณ

3. วเคราะหและสรปปญหาของผลงานวจยทเกยวของ

ขนพฒนา (Development phase)กลมทดลองมขนตอนดงน

1. ผวจยนดกลมเขารวมกจกรรมตามโปรมแกรมในขนตอนท 1, 2, 3, 4 และ 5 ในสปดาหท 1 โดย

การเขากระบวนการกลม มผวจยเปนผด�าเนนการตามรายละเอยดของโปรแกรมและมทะเบยนบนทกขอมลสขภาพ

ซงผวจยจดท�าขน

2. ผวจยนดกลมท�ากจกรรมแลกเปลยนเรยนรตามโปรแกรมการสรางเสรมสขภาพครงท 2, 3 และ 4 ใน

สปดาหท 4, 8 และ 16 พรอมเกบขอมลแบบสอบถามพฤตกรรม น�าหนกตว ดชนมวลกายและรอบเอว และแจง

การสนสดโปรแกรม ในสปดาหท 12

กลมควบคมมขนตอนดงน

ผวจยแนะน�าตว อธบายวตถประสงคการวจยขนตอนการด�าเนนการวจย ขอความรวมมอในการเกบขอมล

สขภาพและตอบแบบสอบถามพฤตกรรม นดอกครงในสปดาหท 4, 8 และ 12 เพอเกบขอมลสขภาพ แบบสอบถาม

พฤตกรรมโดยกลมควบคมจะไดรบความรเรองการปองกนโรคเบาหวานจากเจาหนาทประจ�าโรงพยาบาลสงเสรม

สขภาพต�าบลบานค�าโพนสง

เครองมอทใชในการทดลอง

1. ชดกจกรรม

ผวจยไดก�าหนดเครองมอทใชในการทดลองของกลมตวอยาง เปนชดกจกรรมเพอปรบเปลยนพฤตกรรม

สขภาพเกยวกบการปองกนโรคเบาหวาน จากขอมลของแบบสมภาษณน�าประเดนส�าคญทได มาเปนขอมลใน

การสรางชดกจกรรม และทดลองใช พรอมทงประเมนผลชดกจกรรม

Page 7: หนังสือ KM หนองพอก ปี 2555 (งาน KM ปีที่ 4)  Page 101 136

107

งานวจย ชดกจกรรมท 1 เรองความรเกยวกบโรคเบาหวาน เพอใหกลมตวอยาง มความรความเขาใจเกยวกบ

ความหมาย สาเหต อาการ โรคแทรกซอนและผลกระทบของโรค

ชดกจกรรมท 2 เรองพฤตกรรมทเปนปจจยเสยงของการเกดโรคและวธการปองกนโรคเบาหวาน เพอให

กลมตวอยาง เขาใจถงวธการปองกนโรคเบาหวานทถกตอง

2. แบบประเมนชดกจกรรม ทผศกษาสรางขน โดยการศกษาจากเอกสารและงานวจยทเกยวของ

ประกอบดวยขอมล 3 สวน

ขนตอนการวเคราะหขอมล

วธการแปลผลขอมล

ผศกษาด�าเนนการศกษาขอมลจากเครองมอวจยทไดรบจากกลมตวอยาง ในเขตรบผดชอบของ

โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบลบานค�าโพนสง ต�าบลกกโพธ อ�าเภอหนองพอก จงหวดรอยเอด โดยใชคอมพวเตอร

โปรแกรมส�าเรจรป การวเคราะหขอมลในครงนไดวเคราะหตามขนตอนและกระบวนการ ดงน

1. ตรวจสอบความสมบรณของแบบสอบถาม เมอเกบขอมลแลวน�าแบบสอบถามมาวเคราะหขอมล

ดวยคอมพวเตอรโปรแกรมส�าเรจรป

2. วเคราะหขอมลของกลมตวอยางโดยค�านวณคาความถ คารอยละ คาเฉลย และสวนเบยงเบน

มาตรฐาน

สวนท 1 แบบสอบถามขอมลทวไป เชน เพศ อาย ระดบการศกษา อาชพ เปนตน

สวนท 2 แบบสอบถามพฤตกรรมการบรโภคอาหาร มทงหมด 10 ขอ ม 4 ตวเลอก คอ ปฏบตเปนประจ�า

5 ครงขนไปใน 1 สปดาห ปฏบตเปนบางวน 3-4 ครงใน 1 สปดาห ปฏบตเปนบางวน 1-2 ครงใน 1 สปดาห

ไมเคยปฏบตเหตการณนนเลย

สวนท 3 แบบสอบถามพฤตกรรมการออกก�าลงกาย มทงหมด 10 ขอ ม 4 ตวเลอก คอ ปฏบตเปนประจ�า

5 ครงขนไปใน 1 สปดาห ปฏบตเปนบางวน 3-4 ครงใน 1 สปดาห ปฏบตเปนบางวน 1-2 ครงใน 1 สปดาห

ไมเคยปฏบตเหตการณนนเลย

สวนท 4 แบบสอบถามพฤตกรรมการคลายเครยด มทงหมด 10 ขอ ม 4 ตวเลอก คอ ปฏบตเปนประจ�า

5 ครงขนไปใน 1 สปดาห ปฏบตเปนบางวน 3-4 ครงใน 1 สปดาห ปฏบตเปนบางวน 1-2 ครงใน 1 สปดาห

ไมเคยปฏบตเหตการณนนเลย

การวเคราะหขอมลและสถตทใชในงานวจย

วเคราะหโดยใชโปรแกรมคอมพวเตอรส�าเรจรปโดยการแจกแจงความถ หาคารอยละ คาเฉลย สวน

เบยงเบนมาตรฐาน ความแปรปรวนแบบวดซ�า (repeated measure ANOVA)

สถานทในการด�าเนนการวจย

หมบานในเขตรบผดชอบของโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบลบานค�าโพนสง ต�าบลกกโพธ อ�าเภอ

หนองพอก จงหวดรอยเอด จ�านวน 8 หมบาน ไดแก บานค�าโพนสง บานโพนวลย บานบะยาว บานกดเตา บาน

กดทรายด บานหนองผกแวน บานวงใหญและบานวงใหม

Page 8: หนังสือ KM หนองพอก ปี 2555 (งาน KM ปีที่ 4)  Page 101 136

108

ผลวจย

สวนท 1 ขอมลทวไปดานคณลกษณะทางประชากร

เพศ กลมตวอยางทศกษาเปนเพศหญง รอยละ63.3 และเพศชาย รอยละ 36.7

อาย พบวา ผตอบแบบสอบถามสวนใหญมอาย 41-45 ป รอยละ 43.3และนอยทสด 46-50 ป

รอยละ 3.3 ตามล�าดบ

ระดบการศกษา พบวา สวนใหญจบระดบประถมศกษารอยละ 73.3 รองลงมาคอระดบมธยมศกษา

ตอนตนรอยละ 16.7 มธยมศกษาตอนปลาย รอยละ6.7 และนอยทสดคอปรญญาตร รอยละ3.3

อาชพ พบวา สวนใหญมอาชพเกษตรกรรม รอยละ 56.7 รองลงมามอาชพรบจาง รอยละ 33.3 และ

นอยทสดมอาชพรบราชการ รอยละ 3.3

รายไดเฉลยตอเดอนของครอบครว พบวา สวนใหญมรายไดต�ากวา 5,000 บาทตอเดอน รอยละ 76.7

นอยทสดมรายได 15,000 บาทตอเดอน รอยละ 3.3

อวน (BMI ≥ 25 กก./ ม2) พบวา สวนใหญอวน รอยละ 58.2 และไมอวน รอยละ 41.8

ระดบน�าตาลในเลอดกอนเขารวมโครงการ พบวา สวนใหญจะมระดบน�าตาล 110-119 mg/dl

รอยละ50.0 และรองลงมา จะมระดบน�าตาล 100-109 mg/dl รอยละ 36.7 และนอยทสดคอ 120 mg/dl ขนไป

รอยละ 13.3

ระดบน�าตาลในเลอดหลงเขารวมโครงการ พบวา สวนใหญจะมระดบน�าตาลนอยกวา 100 mg/dl

รอยละ66.7 และรองลงมา มระดบน�าตาล 100-109 mg/dl รอยละ30.0 และนอยทสดคอ 110 -119mg/dl

รอยละ 3.3

ตาราง 1 จ�านวนและรอยละของผตอบแบบสอบถามกลมทดลองจ�าแนกตามลกษณะสวนบคคล (n=30)

ลกษณะทางประชากร จ�านวน( n=30 คน) รอยละเพศ ชาย 11 36.7 หญง 19 63.3อาย 35 - 40 ป 4 13.3 41 - 45 ป 13 43.3 46 – 50 ป 6 20 50 ป ขนไป 7 23.4ระดบการศกษาสงสด ประถมศกษา 22 73.3 มธยมศกษาตอนตน 5 16.7 มธยมศกษาตอนปลาย 2 6.7 อนปรญญา/ประกาศณยบตรวชาชพชนสง 1 3.3 อนๆ(ปรญญาตร) 0 0

Page 9: หนังสือ KM หนองพอก ปี 2555 (งาน KM ปีที่ 4)  Page 101 136

109

งานวจยตาราง 1 จ�านวนและรอยละของผตอบแบบสอบถามกลมทดลองจ�าแนกตามลกษณะสวนบคคล (n=30) (ตอ)

ลกษณะทางประชากร จ�านวน (n=30 คน) รอยละ อาชพ ไมไดท�า/อยบาน 2 6.7 รบจาง 10 33.3 รบราชการ 1 3.3รายไดเฉลยตอเดอนของครอบครว ต�ากวา 5,000 บาท 23 76.7 5,001 – 10,000 บาท 5 16.7 10,001 – 15,000 บาท 1 3.3 สงกวา 15,000 บาท 1 3.3อวน (BMI ≥ 25 กก./ม2) ไมอวน 18 60.0 อวน 12 40.0ระดบน�าตาลกอนเขารวมโครงการ ต�ากวา 100 mg/dl 0 0 100-109 mg/dl 11 36.7 110-119 mg/dl

120 mg/dl ขนไป

ระดบน�าตาลหลงเขารวมโครงการ

15

4

50.0

13.3

ต�ากวา 100 mg/dl 20 66.7 100-109 mg/dl 9 30.0 110-119 mg/dl

120 mg/dl ขนไป

1

0

3.3

0

Page 10: หนังสือ KM หนองพอก ปี 2555 (งาน KM ปีที่ 4)  Page 101 136

110

ตาราง 2 ผลวเคราะหของผตอบแบบสอบถามการเปรยบเทยบคะแนนดานพฤตกรรมการบรโภคอาหาร (n=30)

ขอความกลมทดลอง กลมควบคม T

value

P

valuea X S.D X S.D

1. ดมน�าหวาน น�าอดลม ชา กาแฟ น�าปนความ

อวนไมใชสาเหตของโรคเบาหวาน3.4 0.77 2.3 0.83 24.18 .001*

2. กนอาหารหวานหรอขนมหวานทปรงดวยกะท 3.3 0.70 2.06 0.69 25.74 .001*

3. กนอาหารทอด เชน ไกชบแปงทอด 3.16 0.79 2.33 0.6 21.9 .001*

4. กนอาหารผด เชน ผดผก ผดซอว 3.16 0.64 2.2 0.7 26.77 .001*

5. กนเนอตดมน เชน แคปหม หมกรอบ 4.5 7.12 2.2 0.76 3.46 .002

6. กนผลไม เชน ทเรยน ละมด ล�าไย 3.3 0.74 3.03 0.8 24.1 .133

7. กนอาหารทใสน�าตาล เชน แยม เยลล 3.1 0.71 2.3 0.79 23.84 .001*

8. ดมน�าเปรยว ครม นมขนหวาน 3.5 0.56 2.4 0.73 34.37 .006

9. กนอาหารครบ 3 มอใน 1 วน 3.8 0.4 3.1 0.79 51.15 .083

10. กนอาหาร ขนมขบเคยว ขนมกรอบ 3.8 0.37 3.06 0.86 55.39 0.001*

11. กนอาหารไขมนสง เชน ขาวขาหม ขาวมนไก 3.7 0.52 2.0 0.85 39.26 0.001*

12. กนอาหารหลากหลายไมซ�ากนครบ 5หม 3.36 0.61 2.33 0.8 29.98 0.001*

13. รบประทานอาหารทมรสหวานจดเชนการ

ปรงอาหารคาวแลวเตมน�าตาลดวย3.4 0.62 2.03 0.85 30.0 0.001*

14. กนปลา ไขขาว เนอไกตมไมตดมน 3.4 .72 2.33 .88 25.83 .133

15. ดมนมจด นมพรองมนเนย วนละ 1 แกว 1.6 0.67 1.56 0.77 12.99 .083

16. เตมน�าปลา น�าตาล ในการกนกวยเตยว 3.03 0.85 1.6 0.66 19.54 .38

17. เคยวอาหารชาๆ ในการทานอาหาร 3.46 0.62 2.26 0.9 30.19 .001*

18. กนอาหารเมอรสกหว 3.7 0.53 2.03 0.8 37.88 .001*

19. กนอาหารประเภทผดมากกวาเนอทกชนด 3.4 0.62 1.96 0.76 29.96 .012

20. กนขางกลองแทนขาวขดขาว 1.43 0.56 1.23 0.5 13.81 .35

เฉลยโดยรวม 65.73 6.54 44.56 3.75 -14.3 .001*

จากตารางพบวามนยส�าคญทางสถตท .05 กลมทดลองมพฤตกรรมการบรโภคอาหารหลงการใชโปรแกรม

โดยรวมเพมขน (p-value<.05) เมอพจารณาเปนรายขอพบวากลมเสยงเบาหวานมความรเกยวกบการปองกน

โรคเบาหวาน เพมขน จ�านวน 11 ขอ (p-value<.05) แตกลมทดลองมพฤตกรรมการบรโภคอาหาร จ�านวน 9 ขอ

ไมแตกตางกน

Page 11: หนังสือ KM หนองพอก ปี 2555 (งาน KM ปีที่ 4)  Page 101 136

111

งานวจยตาราง 3 ผลวเคราะหของผตอบแบบสอบถามการเปรยบเทยบคะแนนดานพฤตกรรมการออกก�าลงกาย (n=30)

ขอความ กลมทดลอง กลมควบคม T

value

P

valuea X S.D X S.D

1. เดนเรวตอเนอง วนละ 30-40 นาท 3.2 09.6 1.76 0.67 25.85 .001*

2. เดนหลงมออาหารวนละ 2-3 ครงตอวนเปน

อยางนอย 20 นาท

2.9 0.7 1.66 0.7 22.31 .001*

3. เลนกฬา เชน เตะบอล ตะกรอ วงเยาะๆอยางนอย

วนละ 30-40 นาท

2.6 0.76 1.66 0.75 18.85 .001*

4. มการเคลอนไหวในการท�างานบานงานอาชพ เชน

ท�างานบาน/ท�าสวน/ท�าไร/ท�านา/ขจกรยานหรอเดน

ไปท�างานจนรสกเหนอยก�าลงดสะสมอยางนอยวนละ

30 นาท สปดาหละ 5 วน

2.8 0.66 1.6 0.72 23.08 .001*

5. ไปเลนกฬาหรอออกก�าลงกายตามล�าพง 3.4 0.62 1.43 0.56 29.96 .59

6. ดโทรทศนวนละมากกวา 2 ชม. 3.2 0.67 1.93 0.8 26.0 .083

7. ไมเคยออกก�าลงกายจนมเหงอ 3.7 0.43 1.56 0.56 47.95 .001*

8. มการยดเหยยด เชน การกมเอามอแตะพน

ประสานมอไวเหนอศรษะหลงดนขน การกมลงเอามอ

แตะพน การเหยยดและฝกความแขงแรงของกลามเนอ

ตอเนองกนสปดาหละ 2-3 วน

3.5 0.62 1.5 0.5 30.44 .001*

9. ออกก�าลงกายหรอเลนกฬา (ดวยความแรงระดบ

หนกคอเหนอยหอบ หรอไม สามารถพดคยกบคน

ขางเคยงไดจบประโยคขณะออกก�าลงกาย)อยางนอย

สปดาหละ 2-3วน อยางนอยวนละ 2 นาท

2.5 0.68 1.96 0.7 20.36 .38

10. ออกก�าลงกายหรอเลนกฬา (ดวยความแรงระดบ

ปานกลางคอเหนอย พดคยกบคนขางเคยงไดจบ

ประโยค)อยางนอยสปดาหละ 3 วนๆละ 30 นาท

2.9 0.6 2.1 1.9 26.15 0.012

เฉลยโดยรวม 30.93 2.55 17.26 3.17 9.74 .466

จากตารางพบวามนยส�าคญทางสถตท .05 กลมทดลองมพฤตกรรมการออกก�าลงกายหลงการใช

โปรแกรมโดยรวมเพมขน (p-value<.05) เมอพจารณาเปนรายขอพบวากลมเสยงเบาหวานมความรเกยวกบ

การปองกนโรคเบาหวาน เพมขน จ�านวน 6 ขอ (p-value<.05) แตกลมทดลองมพฤตกรรมการออกก�าลงกาย

จ�านวน 4 ขอไมแตกตางกน

Page 12: หนังสือ KM หนองพอก ปี 2555 (งาน KM ปีที่ 4)  Page 101 136

112

ตาราง 4 ผลวเคราะหของผตอบแบบสอบถามการเปรยบเทยบคะแนนดานการคลายเครยด (n=30)

ขอความกลมทดลอง กลมควบคม T

value

p-

valuea X S.D X S.D

1. ทานมงานอดเรกเปนประจ�าเชนการปลก

ตนไม สะสม เลยงสตว

3.0 0.74 1.5 0.57 22.12 .006

2. เมอทานมอาการเครยด ทานจะระบายให

คนทไวใจไดฟง

3.6 0.49 1.7 0.63 39.57 0.001*

3. ทานชอบฟงเพลง 3.66 0.47 1.7 0.56 41.88 .55

4. เมอทานมอาการเครยด ทานจะเกบ

ความรสกไวคนเดยว

3.7 0.46 1.7 0.74 43.48 0.001*

5. ทานมความคบของใจ ความโกรธ

ความเสยใจ ไมพอใจ

3.5 0.5 2.5 0.86 38.14 .012

6. ทานท�าจตใจใหผอนคลายเพลดเพลน เชน

หารฟงเพลง นงสมาธ ฟงเทศน

3.6 0.49 2.0 0.64 39.57 .001*

7. ทานนกคดในเรองใดๆซ�าๆ ตดตอกนเปน

เวลานานไมสามารถขจดออกไปได

3.4 0.62 2.0 0.8 29.96 .083

8. ทานคดใชวธคลายเครยด โดยการฝก

หายใจ การผอนคลายกลามเนอ หรอวธอนๆ

2.5 0.57 2.0 0.87 24.28 .001*

9. ควบคมอารมณตนเองไดเมอรสกโกรธไม

ขวางปาสงของ ไมเอะอะโวยวาย

3.46 0.62 2.1 0.74 30.19 .011

10. มกจกรรมสนทนาการรวมกบ

กลมเครอขายของตน เชน เพอนเกา

เพอนรวมงาน

3.0 0.8 2.1 0.64 20.29 .65

เฉลยโดยรวม 33.56 2.14 19.63 2.48 27.34 .001*

จากตารางพบวามนยส�าคญทางสถตท .05 กลมทดลองมพฤตกรรมการคลายเครยดหลงการใชโปรแกรม

โดยรวมเพมขน (p-value<.05) เมอพจารณาเปนรายขอพบวากลมเสยงเบาหวานมความรเกยวกบการปองกน

โรคเบาหวาน เพมขน จ�านวน 4 ขอ (p-value<.05) แตกลมทดลองมพฤตกรรมการคลายเครยด จ�านวน 6 ขอ

ไมแตกตางกน

Page 13: หนังสือ KM หนองพอก ปี 2555 (งาน KM ปีที่ 4)  Page 101 136

113

งานวจยสรปผลการวเคราะหขอมล โปรแกรมสขศกษาทผ วจยสรางขน โดยประยกตใชทฤษฎแรงจงใจเพอปองกนโรคของโรเจอรส

มประสทธผลตอพฤตกรรมการปองกนโรคเบาหวานของกลมเสยง ทงทางดานความร เจตคตและการปฏบต

บรรณานกรมเพญศร พงษประภาพนธ สวมล แสนเวยงจนทร ประทป ปญญา. การพฒนารปแบบการสงเสรมสขภาพแบบองค

รวมของผปวยเบาหวานในชมชนวดปรณาวาส, 2553.

Page 14: หนังสือ KM หนองพอก ปี 2555 (งาน KM ปีที่ 4)  Page 101 136

114

สภาวะการสขาภบาลอาหารของแผงลอยจ�าหนายอาหารในเขต

รบผดชอบของโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบลบานดงบง

ต�าบลหนองขนใหญ อ�าเภอหนองพอก จงหวดรอยเอด

นางสาวเสาวณย สหาบญจนทร

นกวชาการสาธารณสข รพ.สต.บานดงบง

บทคดยอ การวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาสภาวะสขาภบาลอาหารของแผงลอยจ�าหนายอาหาร และหา

แนวทางในการแกปญหาการสขาภบาลอาหารดานกายภาพของแผงลอยจ�าหนายอาหาร ในเขตรบผดชอบของ

โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบลบานดงบง ต�าบลหนองขนใหญ อ�าเภอหนองพอก จงหวดรอยเอด กลมเปาหมาย

ไดแกผสมผสอาหารประเภทแผงลอยจ�าหนายอาหาร จ�านวน 20 แผงลอย ผสมผสอาหาร 27 คนซงไดมาจากการ

เลอกแบบเจาะจง (Purposive Sampling) เครองมอทใชในการเกบขอมลเปนแบบสอบถามความร การปฏบตตาม

ขอก�าหนดการสขาภบาลอาหาร โดยผวจยไดใชเครองมอของกาญจน บณยวงศวโรจน (2548) แบบสอบถามแบง

เปน 3 สวนคอ ขอมลทวไป ความรดานสขาภบาลอาหารและการปฏบตตามหลกสขาภบาลอาหาร และแบบตรวจ

รานอาหารตามขอก�าหนดดานสขาภบาลอาหารของกรมอนามย สถตทใชในการวเคราะหขอมลไดแก ความถ

รอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน

ผลการวจย ระยะวจย พบวา ผสมผสอาหารสวนใหญเปนเพศหญง รอยละ 59.3 มอายอยระหวาง

36 – 45 ป มสถานภาพสมรส รอยละ 96.3 จบการศกษาระดบประถมศกษารอยละ 55.6 ประกอบการจ�าหนาย

อาหารแผงลอยมาเปนเวลา 2 ปขนไป รอยละ 55.6 มรายไดเฉลยตอเดอนอยระหวาง 6,001-8,000 บาท รอยละ 37

ไมเคยเขารบการอบรมเกยวกบงานสขาภบาลอาหาร รอยละ 63 บทบาทหนาทในรานอาหารสวนใหญเปนผประกอบ

การ/เจาของราน รอยละ 48.1 การรบขอมลขาวสารเกยวกบการสขาภบาลอาหารผานทางสอโทรทศน/วทย รอยละ

70.4 ผลการศกษาดานความรเกยวกบขอก�าหนดงานสขาภบาลอาหารเมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ขอทผสมผส

อาหารตอบผดมากทสดคอ จดใหมถงขยะขนาดทเหมาะสม ไมจ�าเปนตองมฝาปด รอยละ 48.1 ผล

การศกษาดานการปฏบตตามหลกสขาภบาลทผสมผสอาหารปฎบตนอยทสดในเรอง เมอมคนในบานปวยกใหนงรบ

ประทานอาหารรวมกบคนอนตามปกต โดยใชชอนกลาง และการก�าจดขยะ เศษอาหาร น�าเสย ทานจะใสถงขยะม

ฝาปดมบอดกไขมนจากน�าเสยกอนแลวจงปลอยลงรองน�าสาธารณะ รอยละ 22.2

ระยะพฒนา พบวา ผลการตรวจสภาวะการสขาภบาลอาหารดานกายภาพ พบวา แผงลอยจ�าหนาย

อาหารผานมาตรฐานตามขอก�าหนดพนฐานแผงลอยจ�าหนายอาหารนอยทสด คอ ผสมผสอาหารแตงกายสะอาด สวม

เสอมแขน ผปรงตองผกผากนเปอน และสวมหมวกหรอเนทคลมผม รอยละ 95

Page 15: หนังสือ KM หนองพอก ปี 2555 (งาน KM ปีที่ 4)  Page 101 136

115

งานวจยค�าส�าคญ สภาวะสขาภบาลอาหาร หมายถง สภาพการตางๆทางดานสงแวดลอมทวไปของแผงลอยจ�าหนายอาหาร

ในเขตรบผดชอบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบลบานดงบง ทมผลกอใหเกดหรออาจกอใหเกดการปนเปอน

อาหารได

แผงลอยจ�าหนายอาหาร หมายถง สถานทตงบนพนท ทางสาธารณะ มการขายเปนประจ�าในบรเวณท

แนนอน มการเตรยม ปรงประกอบ จ�าหนาย ณ บรเวณทตงแผง เปนการจ�าหนายอาหารทพรอมบรโภค บนโตะหรอ

แผงใชวางอาหารเพอจ�าหนายในบรเวณใตอาคารบานเรอน ส�าหรบจ�าหนายอาหาร น�าแขง เครองดมอยางใด

อยางหนง ในเขตรบผดชอบของโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบลบานดงบง ต�าบลหนองขนใหญ อ�าเภอหนองพอก

จงหวดรอยเอด

ผสมผสอาหาร หมายถง ผเตรม ผปรง ผเสรฟอาหาร หรอผลางภาชนะบรรจอาหารในแผงลอยจ�าหนาย

อาหาร

เกณฑมาตรฐานสขาภบาลอาหาร หมายถง เกณฑมาตรฐานตามขอก�าหนดดานสขาภบาลอาหารส�าหรบ

รานอาหารแผงลอยจ�าหนายอาหาร จ�านวน 15 ขอ (ตามมาตรฐานดานสขาภบาลอาหาร กรมอนามย กระทรวง

สาธารณสข)

การตรวจประเมนดานกายภาพ หมายถง หลกเกณฑทใชตรวจมาตรฐานทางกายภาพของแผงลอย

จ�าหนายอาหาร จ�านวน 12 ขอ ในเขตรบผดชอบของโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบลบานดงบง ต�าบลหนองขน

ใหญ อ�าเภอหนองพอก จงหวดรอยเอด ตามแบบตรวจแผงลอยจ�าหนายอาหารทางแบคทเรย ของกองสขาภบาล

อาหาร กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข

บทน�าความเปนมาและความส�าคญของปญหา

อาหาร เปนปจจยสของมนษยซงมความจ�าเปนตอการด�ารงชวต รานอาหารและแผงลอยจ�าหนาย

อาหาร เปนสถานทมการผลตปรง และจ�าหนายอาหาร เพอการบรโภคทส�าคญของประชาชนทกคน หากสถาน

ประกอบการดงกลาวมการจดสขาภบาลอาหารไดไมถกตองครบถวนตามเกณฑมาตรฐาน กจะสงผลตอสขภาพของ

ผบรโภคทมาใชบรการ เนองจากพฤตกรรมการบรโภคของคนในปจจบน บรโภคอาหารโดยไมค�านงถงสขภาพของ

ตนเอง ท�าใหเกดโรคตางๆ ท�าใหเกดโรคตางๆมากมายและเปนสาเหตทท�าใหเกดโรคระบาดตางๆ เชน โรคอจจาระ

รวงอยางแรง บด ไทฟอยด และอาหารเปนพษซงเปนปญหาส�าคญ ทางดานการสาธารณสขและสงแวดลอม

อยางหนง

ดงนน เพอใหประชาชนไดบรโภคอาหารทปลอดภย จงตองมระบบการดแลควบคมตรวจสอบคณภาพ

ความปลอดภยอาหารทผลตทกขนตอน ตลอดหวงโซอาหาร (Food Chain) หรอทกลาววาจากฟารมสโตะอาหาร

(From farm to table) หรอจากฟารมสชอน(From farm to fork) ส�าหรบระบบการควบคมตรวจสอบคณภาพ

ความปลอดภยอาหารของประเทศไทย มหนวยงานทรบผดชอบและเกยวของหลก 2 กระทรวง ไดแก กระทรวง

สาธารณสข และกระทรวงเกษตรและสหกรณ เนองจากความส�าคญ ดงกลาว รฐบาลจงมนโยบายประกาศ

ตงแตป 2547 เปนตนไป เปนปแหงอาหารปลอดภย ซงไดก�าหนดนโยบาย เรงดวนในการสรางเสรมสขภาพ

เพอรณรงคและเผยแพรคณภาพและมาตรฐานของอาหารไทย ใหเปนทรจกแพรหลายและกวางขวางออกไปทงใน

Page 16: หนังสือ KM หนองพอก ปี 2555 (งาน KM ปีที่ 4)  Page 101 136

116

ประเทศและตางประเทศ โดยใหมการรณรงคเชญชวน ใหผประกอบการรานอาหารและแผงลอยจ�าหนายอาหาร ให

ความส�าคญในเรองสขาภบาลอาหาร ซงไดใชมาตรฐานดานสขาภบาลอาหารส�าหรบรานอาหารม 15 ขอ และส�าหรบ

แผงลอยจ�าหนายอาหารม 12 ขอ (กรมอนามย)

จากกการทกรมอนามย ไดด�าเนนโครงการสขาภบาลอาหาร สงเสรมการทองเทยว สนบสนนเศรษฐกจ

ไทย “อาหารสะอาด รสชาตอรอย” หรอ Clean Food Good Taste ขน ตงแต พ.ศ.2542 จนถงปจจบน มราน

อาหารและแผงลอยเขารวมโครงการ และไดมาตรฐานไปแลวทงสน 25,502 แหง จาก 76 จงหวด ทวประเทศ จาก

ทงหมด 123,371 แหง คดเปนรอยละ 20.67 ซงยงนบวาต�ามาก และการครอบคลมยงกระจกตวอย ในเขตเทศบาล

และเมองใหญๆ ท�าใหการดแลสขภาพประชาชนทจะสนบสนนใหบรโภคอาหารทสะอาด ปลอดภย จงยงไม

ครอบคลม(กรมอนามย.2546) ดงนนการด�าเนนงานสขาภบาลอาหาร โดยการใหความร ฝกอบรม จดนทรรศการ

ควบคไปกบการรณรงคตามโครงการอาหารอาหารสะอาด รสชาตอรอย (Clean Food Good Taste) โดยการมสวน

รวมของภาครฐและเอกชน ผประกอบการรานอาหาร แผงลอยจ�าหนายอาหาร เพอเปนการเสรมสรางการเตรยมและ

ปรงอาหารจ�าหนายทสะอาด ปลอดภยใหแกผบรโภคอยางตอเนองจงนบวาเปนสงส�าคญและมความจ�าเปนอยางยง

จากปญหาดงกลาวผวจยจงศกษาสภาวะการสขาภบาลอาหารของแผงลอยจ�าหนายอาหารของหมบาน

ในเขตรบผดชอบของโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบลบานดงบง ต�าบลหนองขนใหญ อ�าเภอหนองพอก จงหวด

รอยเอด ในดานขอมลทวไปของผประกอบการทเปนผสมผสอาหาร ความรเกยวกบสขาภบาลอาหาร ดานการปฏบต

เกยวกบการสขาภบาลอาหาร ตลอดถงไดทราบสภาวะสขาภบาลอาหารของแผงลอยจ�าหนายอาหาร ซงจะไดมาซง

ขอมลประกอบการวางแผนพฒนาด�าเนนงานสขาภบาลอาหารในเขตรบผดชอบ ประชาชนผบรโภคเกดความมนใจ

ดานความปลอดภยของอาหารของแผงลอยจ�าหนายอาหาร และเปนแนวทางส�าหรบสรางความร ความเขาใจ ใหกบ

ผประกอบการจ�าหนายอาหารประเภทแผงลอยจ�าหนายอาหารและประชาชนในเขตรบผดชอบของโรงพยาบาล

สงเสรมสขภาพต�าบลบานดงบงไดอยางถกตองจนน�าไปสการเปลยนแปลงพฤตกรรมการปฏบตตามขอก�าหนดงาน

ของงานสขาภบาลอาหารส�าหรบผงลอยจ�าหนายอาหาร และน�าขอมลไปใชในงานสงเสรมสขภาพและปองกนโรค

ทเกดจากการรบประทานอาหาร ลดผลกระทบดานสขภาพและเตรยมความพรอมในการใหบรการประชาชนตอไป

วตถประสงคของการวจย เพอศกษาสภาวะสขาภบาลอาหารของแผงลอยจ�าหนายอาหาร และหาแนวทางในการพฒนาสภาวะ

การสขาภบาลอาหาร ดานกายภาพของแผงลอยจ�าหนายอาหาร ในเขตรบผดชอบของโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพ

ต�าบลบานดงบง ต�าบลหนองขนใหญ อ�าเภอหนองพอก จงหวดรอยเอด

วธการด�าเนนการวจยลกษณะประชากร

กลมตวอยางทใชในการวจย ศกษาเฉพาะผสมผสอาหารประเภทแผงลอยจ�าหนายอาหารในเขต

รบผดชอบของโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบลบานดงบง ต�าบลหนองขนใหญ อ�าเภอหนองพอก จงหวดรอยเอด

จ�านวน 20 แผงลอย ผสมผสอาหาร 27 คน ดงตาราง

Page 17: หนังสือ KM หนองพอก ปี 2555 (งาน KM ปีที่ 4)  Page 101 136

117

งานวจยล�าดบ ชอหมบาน

จ�านวนรานอาหาร

(คน)

จ�านวนผสมผส

อาหาร(คน)

1 บานกกตาล หม 3 2 2

2. บานดงบง หม 4 4 5

3. บานหวยนาค�า หม 5 3 4

4. บานดงบง หม 6 2 4

5. บานโพนงาม หม 8 3 5

6. บานดงทรายงาม หม 9 3 3

7. บานดงบงใหม หม 10 2 3

8. บานหนองน�ากน หม 11 1 1

9. บานตาลเดยว หม 12 0 0

รวม 20 27

ขอบเขตของพนทการศกษา

ศกษาเฉพาะพนทรบผดชอบของโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบลบานดงบง ต�าบลหนองขนใหญ

อ�าเภอหนองพอก จงหวดรอยเอด

ตวแปรทศกษาคนควา ไดแก

1. ตวแปรตนหรอตวแปรอสระ (Independent Variables) ไดแก ลกษณะทางประชากร ความร

และการปฏบตตามหลกสขาภบาลอาหาร

2. ตวแปรตาม (Dependent Variables) ไดแก สภาวะทางสขาภบาลดานอาหารดานกายภาพของ

แผงลอย

เครองมอทใชในการวจย

เครองมอทใชในการวจยครงนเปนแบบสอบถามความร การปฏบตตามขอก�าหนดการสขาภบาลอาหาร

โดยผวจยไดใชเครองมอของกาญจน บณยวงศวโรจน (2548) แบบสอบถามแบงเปน 3 สวนคอ ขอมลทวไป

ความรดานสขาภบาลอาหารและการปฏบตตามหลกสขาภบาลอาหาร และแบบตรวจรานอาหารตามขอก�าหนดดาน

สขาภบาลอาหารของกรมอนามย

ขนตอนการเกบขอมล

1. ด�าเนนการเกบขอมลดวยวธการเกบแบบสอบถาม

2. ด�าเนนการตรวจสอบความครบถวนของแบบสอบถาม กรณพบวาขอมลบางชดทมค�าถามทไมได

ตอบ ไดด�าเนนการขอขอมลเพมเตมจากกลมเปาหมายโดยการสอบถามกลมเปาหมายเพมเตม

3. เมอเกบรวบรวมขอมลครบถวนตามก�าหนดแลว ผวจยท�าการตรวจสอบความถกตองของขอมล

อกครง และบนทกรหสตามคมอการลงรหสเพอเพอน�าไปวเคราะหขอมลตอไป

Page 18: หนังสือ KM หนองพอก ปี 2555 (งาน KM ปีที่ 4)  Page 101 136

118

การวเคราะหขอมล

วธการแปลผลขอมล ผศกษาด�าเนนการศกษาขอมลจากเครองมอวจยทไดรบจากกลมผสมผสอาหาร

ในเขตรบผดชอบของโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบลบานดงบง อ�าเภอหนองพอก จงหวดรอยเอด โดยใช

คอมพวเตอรโปรแกรมส�าเรจรป การวเคราะหขอมลในครงนไดวเคราะหตามขนตอนและกระบวนการ ดงน

1. ตรวจสอบความสมบรณของแบบสอบถาม เมอเกบขอมลแลวน�าแบบสอบถามมาวเคราะหขอมล

ดวยคอมพวเตอรโปรแกรมส�าเรจรป

2. วเคราะหขอมลของกลมเปาหมายโดยค�านวณคาความถ คารอยละ คาเฉลย และสวนเบยงเบน

มาตรฐาน

ระยะเวลาสถานทในการท�าวจย

ขอบเขตของพนทการศกษา ศกษาเฉพาะพนทรบผดชอบของโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบล

บานดงบง ต�าบลหนองขนใหญ อ�าเภอหนองพอก จงหวดรอยเอด

ระยะเวลาในการเกบรวบรวมขอมล 3 เดอน ซงด�าเนนการในระหวางเดอน พฤษภาคม – กรกฎาคม

พ.ศ. 2555

ผลการวจย

การศกษาสภาวะการสขาภบาลอาหารของแผงลอยจ�าหนายอาหารซงไดแก ความร เกยวกบ

ขอก�าหนดงานสขาภบาลอาหาร และการปฏบตตามหลกสขาภบาลอาหารของผสมผสอาหารในแผงลอยจ�าหนาย

อาหารและแบบตรวจรานอาหารตามขอก�าหนดดานสขาภบาลอาหารของกรมอนามย

ระยะการวจย

ผ วจยไดเกบรวบรวมขอมลและวเคราะหขอมลเพอศกษาสภาพปญหาการสขาภบาลอาหารของ

แผงลอยจ�าหนายอาหาร ดงน

สวนท 1 ขอมลทวไป ของผสมผสอาหารในแผงลอยจ�าหนายอาหารในเขตรบผดชอบของโรงพยาบาล

สงเสรมสขภาพต�าบลบานดงบง อ�าเภอหนองพอก จงหวดรอยเอด ผลจากการศกษา พบวามลกษณะทางประชากร

ดงน

เพศ พบวา สวนใหญเปนเพศหญง รอยละ 59.3 และเพศชาย รอยละ 40.4

อาย พบวา ผตอบแบบสอบถามสวนใหญมอาย 36-45 ป รอยละ 40.7 รองลงมาอาย 45 ปขนไป

รอยละ 29.6 และนอยทสดชวง 15-25 ป รอยละ 3.7 ตามล�าดบ

สถานภาพ พบวา สวนใหญสถานภาพสมรส รอยละ 96.3 และนอยทสดคอสถานภาพโสดรอยละ 3.7

ระดบการศกษา พบวา สวนใหญจบระดบประถมศกษารอยละ 66.6 รองลงมาคอระดบอนปรญญา

รอยละ18.5 และนอยทสดคอปรญญาตร รอยละ 7.4

ระยะเวลาการประกอบการ พบวา สวนใหญประกอบการ 2 ป ขนไป รอยละ 55.6 รองลงมาประกอบ

การ 1- 2 ป รอยละ 22.2 และนอยทสด 6 เดอน – 1 ป รอยละ 7.4

รายไดเฉลยตอเดอนของครอบครว พบวา สวนใหญมรายได 2001 – 4,000 บาทตอเดอน รอยละ 37.0

รองลงมามรายไดอย ระหวาง 4,001 – 6,000 บาทตอเดอน รอยละ 22.2 และ นอยทสดมรายไดสงกวา

Page 19: หนังสือ KM หนองพอก ปี 2555 (งาน KM ปีที่ 4)  Page 101 136

119

งานวจย10,000 บาทตอเดอน รอยละ 7.4

การอบรมเกยวกบงานสขาภบาลอาหาร พบวา สวนใหญไมเคยเขารบการอบรม รอยละ 63.0 และ

เคยเขารบการอบรม รอยละ 37.0

บทบาทหนาทในรานอาหาร พบวา สวนใหญเปนผประกบการ/เจาของราน รอยละ 48.1 รองลงมาคอ

เปนทงผประกอบการ/เจาของราน ผปรง และผเสรฟ รอยละ 33.3 และนอยทสดคออนๆ เชน รบมาจากตลาด

การไดรบขอมลขาวสารเกยวกบการสขาภบาลอาหารผานทางสอ พบวา สวนใหญไดรบขาวสารจาก

โทรทศน/วทย รอยละ 70.4 รองลงมา ไดรบจากเจาหนาทสาธารณสข รอยละ 55.6 และนอยทสดคอไดรบจากหอก

ระจายขาว รอยละ 14.8

สวนท 2 ความรเกยวกบขอก�าหนดงานสขาภบาลอาหาร ของผสมผสอาหารในแผงลอยจ�าหนายอาหาร

ในเขตรบผดชอบของโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบลบานดงบง อ�าเภอหนองพอก จงหวดรอยเอด

ผลการศกษา พบวา ความรเกยวกบขอก�าหนดงานสขาภบาลอาหาร ไมมขอทมผสมผสอาหารตอบผด

ถงรอยละ 50 แตยงมขอทตอบผด คอ จดใหมถงขยะขนาดทเหมาะสม ไมจ�าเปนตองมฝาปด รอยละ 48.1

การหยบจบอาหารททอด/ยาง สกแลวสามารถใชมอหยบไดโดยตรง รอยละ 29.6 ผกสดและเนอสดเกบไวภาชนะ

เดยวกนไดเพราะเปนอาหารสดเหมอนกน รอยละ 37.0 การแชอาหารสด/ผกสด สามารถแชในน�าแขงส�าหรบบรโภค

ได รอยละ 37.0 อาหารทจ�าหนายไมหมด สามารถเกบไวจ�าหนายในวนตอไปได รอยละ 37.0 ถงขยะมฝาปดและ

ขยะไมเตมถงไมจ�าเปนตองเทขยะทงทกวนเพอความประหยด รอยละ 37.0

สวนท 3 การปฏบตเกยวกบขอก�าหนดงานสขาภบาลอาหาร ของผ สมผสอาหารในแผงลอย

จ�าหนายอาหารในเขตรบผดชอบของโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบลบานดงบง อ�าเภอหนองพอก จงหวดรอยเอด

ผลการศกษา พบวา พฤตกรรมทผสมผสอาหารไมไดปฏบต คอ เลอกใชภาชนะอปกรณมรปแบบท

ท�าความสะอาดงาย รอยละ 3.7 เขยงทใชประกอบอาหารทานลางใหสะอาดแลวแขวนไวในทโปรงอากาศถายเทได

สะดวก รอยละ 3.7 ทานทงขยะและเศษอาหารลงในถงขยะทมฝาปดมดชด รอยละ 11.1 ทานเปนผปรงอาหาร

ทานจะสวมเสอมแขวน มเนทคลมผม ผกผากนเปอนครบทกอยาง รอยละ 18.5 ขณะปรงอาหาร เมอทานจะหนหนา

ออกจากทปรงอาหารและใชมอปองปากหรอใชผาปดปากปดจมก รอยละ 14.8 กอนลงมอปรงอาหารทานจะลางมอ

ดวยน�าละสบ รอยละ 11.1 การกบจดขยะ เศษอาหาร น�าเสย ทานจะใสถงขยะมฝาปดมบอดกไขมนจากน�าเสย

กอนแลวจงปลอยลงรองน�าสาธารณะ รอยละ 22.2 หองครว หองรบประทานอาหาร หองนงเลนหรอหองรบแขก

ทานไดจดแบงเปนสดสวน รอยละ 3.7 ทานตรวจสขภาพเปนประจ�าอยางนอยปละ 2 ครง รอยละ 14.8 ซงจะน�า

ไปจดชดกจกรรมเพอพฒนาสภาวะการสขาภบาลอาหารของแผงลอยจ�าหนายอาหารตอไป

ระยะพฒนา

ผลการตรวจประเมนเกยวกบขอก�าหนดงานสขาภบาลอาหาร ของผสมผสอาหารในแผงลอยจ�าหนาย

อาหารในเขตรบผดชอบของโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบลบานดงบง อ�าเภอหนองพอก จงหวดรอยเอด หลงจาก

การน�าปญหามาจดชดกจกรรมพฒนา สภาวะการสขาภบาลอาหาร 1 เดอน พบวา สวนใหญแผงลอยจ�าหนายอาหาร

ผานมาตรฐานตามขอก�าหนดพนฐานแผงลอยจ�าหนายอาหาร แตมขอทยงไมผานมาตรฐานตามขอก�าหนดสขาภบาล

อาหาร คอ อาหารสดตองลางใหสะอาดกอน หรอเกบ การเกบอาหารประเภทตางๆตองแยกเกบเปนสดสวน อาหาร

Page 20: หนังสือ KM หนองพอก ปี 2555 (งาน KM ปีที่ 4)  Page 101 136

120

ประเภทเนอดบเกบในอณหภมทไมสงกวา 7.2 องศาเซลเซยส รอยละ 15 เขยงและมดตองมสภาพดแยกใชระหวาง

เนอสตวสก เนอสตวดบ และผกผลไม รอยละ 25 น�ามาปรงผสมผสอาหารแตงกายสะอาด สวมเสอมแขน ผปรงตอง

ผกผากนเปอน และสวมหมวกหรอเนทคลมผม รอยละ 95

การอภปรายและสรปผล สรป

การวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาสภาวะสขาภบาลอาหารของแผงลอยจ�าหนายอาหาร และหา

แนวทางในการแกปญหาการสขาภบาลอาหารดานกายภาพของแผงลอยจ�าหนายอาหาร ในเขตรบผดชอบของ

โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบลบานดงบง ต�าบลหนองขนใหญ อ�าเภอหนองพอก จงหวดรอยเอด กลมเปาหมาย

ไดแกผสมผสอาหารประเภทแผงลอยจ�าหนายอาหาร จ�านวน 20 แผงลอย ผสมผสอาหาร 27 คนซงไดมาจาก

การเลอกแบบเจาะจง (Purposive Sampling) เครองมอทใชในการเกบขอมลเปนแบบสอบถามความร การปฏบต

ตามขอก�าหนดการสขาภบาลอาหาร โดยผวจยไดใชเครองมอของกาญจน บณยวงศวโรจน (2548) และนภาพร

ศรสวรรณ (2548) แบบสอบถามแบงเปน 3 สวนคอ ขอมลทวไป ความรดานสขาภบาลอาหารและการปฏบตตาม

หลกสขาภบาลอาหาร และแบบตรวจรานอาหารตามขอก�าหนดดานสขาภบาลอาหาร สถตทใชในการวเคราะหขอมล

ไดแก ความถ รอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน

ผลการวจยพบวา ระยะวจย พบวา ผสมผสอาหารสวนใหญเปนเพศหญง รอยละ 59.3 มอายอย

ระหวาง 36 – 45 ป มสถานภาพสมรส รอยละ 96.3 จบการศกษาระดบประถมศกษารอยละ 55.6 ประกอบการ

จ�าหนายอาหารแผงลอยมาเปนเวลา 2 ปขนไปรอยละ 55.6 มรายไดเฉลยตอเดอนอยระหวาง 6,001-8,000 บาท

รอยละ 37 ไมเคยเขารบการอบรมเกยวกบงานสขาภบาลอาหาร รอยละ 63 บทบาทหนาทในรานอาหารสวนใหญ

เปนผประกอบการ/เจาของราน รอยละ 48.1 การรบขอมลขาวสารเกยวกบการสขาภบาลอาหารผานทางสอโทรทศน/

วทย รอยละ 70.4 ผลการศกษาดานความรเกยวกบขอก�าหนดงานสขาภบาลอาหารเมอพจารณาเปนรายขอ พบวา

ขอทผ สมผสอาหารตอบผดมากทสดคอ จดใหมถงขยะขนาดทเหมาะสม ไมจ�าเปนตองมฝาปด รอยละ 48.1

ผลการศกษาดานการปฏบตตามหลกสขาภบาลทผสมผสอาหารปฎบต

นอยทสดในเรอง เมอมคนในบานปวยกใหนงรบประทานอาหารรวมกบ

คนอนตามปกต โดยใชชอนกลาง และการก�าจดขยะ เศษอาหาร น�าเสย

ทานจะใสถงขยะมฝาปดมบอดกไขมนจากน�าเสยกอนแลวจงปลอยลงรอง

น�าสาธารณะ รอยละ 22.2

ระยะพฒนา พบวา ผลการตรวจประเมนเกยวกบขอก�าหนด

งานสขาภบาลอาหาร ของผสมผสอาหารในแผงลอยจ�าหนายอาหารในเขต

รบผดชอบของโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบลบานดงบง อ�าเภอ

หนองพอก จงหวดรอยเอด หลงจากการน�าปญหามาจดชดกจกรรมพฒนา

สภาวะการสขาภบาลอาหาร 1 เดอน พบวา สวนใหญแผงลอยจ�าหนาย

อาหารผานมาตรฐานตามขอก�าหนดพนฐานแผงลอยจ�าหนายอาหาร แต

มขอทยงไมผานมาตรฐานตามขอก�าหนดสขาภบาลอาหารมากทสด คอ

ผสมผสอาหารแตงกายสะอาด สวมเสอมแขน ผปรงตองผกผากนเปอน

และสวมหมวกหรอเนทคลมผม รอยละ 95

Page 21: หนังสือ KM หนองพอก ปี 2555 (งาน KM ปีที่ 4)  Page 101 136

121

งานวจยอภปรายผล

จากการศกษาสภาวะสภาวะการสขาภบาลอาหารของแผงลอยจ�าหนายอาหารในเขตรบผดชอบของ

โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบลบานดงบง ผวจยน�าเสนอการอภปรายผลดงน

ดานความรเกยวกบขอก�าหนดงานสขาภบาลอาหาร พบวา ขอทผสมผสอาหารตอบถกนอยทสดคอ

จดใหมถงขยะขนาดทเหมาะสม ไมจ�าเปนตองมฝาปด รอยละ 48.1 ซงขดแยงกบการศกษาของกาญจน

บญยวงศวโรจน (2548) พบวา ขอทผสมผสอาหารตอบถกนอยทสดคอ ภาชนะอปกรณทลางสะอาดแลว ควรใชผา

เชดใหแหงกอนน�าไปเกบหรอใชตอบถก รอยละ 15.0

ดานการปฏบตตามหลกสขาภบาลทผสมผสอาหารปฏบตนอยทสดในเรอง เมอมคนในบานปวยกใหนง

รบประทานอาหารรวมกบคนอนตามปกต โดยใชชอนกลาง และการก�าจดขยะ เศษอาหาร น�าเสย ทานจะใสถงขยะ

มฝาปดมบอดกไขมนจากน�าเสยกอนแลวจงปลอยลงรองน�าสาธารณะ รอยละ 22.2 ซงขดแยงกบการศกษาของกาญ

จน บญยวงศวโรจน (2548) พบวา ผปรงอาหารจะสวมเสอมแขน มเนทคลมผมผกผากนเปอนครบทกอยาง

มผปฏบต รอยละ 16.0

การตรวจสภาวะการสขาภบาลอาหารดานกายภาพผสมผสอาหาร พบวา แผงลอยจ�าหนายอาหารผาน

มาตรฐานตามขอก�าหนดพนฐานแผงลอยจ�าหนายอาหารนอยทสด คอ ผสมผสอาหารแตงกายสะอาด สวมเสอมแขน

ผปรงตองผกผากนเปอน และสวมหมวกหรอเนทคลมผม รอยละ 95 ซงสอดคลองกบการศกษาของกาญจน

บญยวงศวโรจน (2548) พบวา ผสมผสอาหารแตงกายสะอาด สวมเสอมแขน ผปรงตองผกผากนเปอน และสวมหมวก

หรอเนทคลมผม รอยละ 76

เอกสารอางอง - สภาวะการสขาภบาลอาหารของแผงลอยจ�าหนายอาหาร ต�าบลทาลาดยาว อ�าเภอโชคชย จงหวด

นครราชสมา,กาญจน บญยวงศวโรจน. (2548)

- สภาวะการสขาภบาลอาหารของแผงลอยจ�าหนายอาหาร ในเขตต�าบลนาจก อ�าเภอเมอง จงหวดอ�านาจเจรญ,

นภาพร ศรสวรรณ. (2548)

Page 22: หนังสือ KM หนองพอก ปี 2555 (งาน KM ปีที่ 4)  Page 101 136

122

ความรและพฤตกรรมการปองกนโรคขาดสารไอโอดน

ของหญงวยเจรญพนธ

ทศนย เทยงผดง

นกวชาการสาธารณสข รพ.สต.โนนสวาง

บทคดยอ

การวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาความรและพฤตกรรมการปองกนโรคขาดสารไอโอดนของหญง

วยเจรญพนธและหาความสมพนธระหวางความรและพฤตกรรมการปองกนโรคขาดสารไอโอดนของหญงวยเจรญพนธ

โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพบานโนนสวาง ต�าบลภเขาทอง อ�าเภอหนองพอก จงหวดรอยเอด เลอกกลมตวอยาง

โดยวธการสมอยางเปนระบบ (Systematic Random Sampling) จ�านวน 140 คน เกบรวบรวมขอมลโดยใช

แบบสมภาษณทผศกษาสรางขนและไดรบการตรวจสอบความตรงตามเนอหาโดยผทรงคณวฒ 3 ทาน สถตทใชใน

การวเคราะหขอมลไดแก ความถ รอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและสมประสทธสหสมพนธเพยรสน

ผลการวจยพบวากลมตวอยางมความร โดยรวมอยในระดบด พฤตกรรมการปองกนโรคขาดสารไอโอดน

โดยรวมอยในระดบด สวนความรมความสมพนธกบพฤตกรรมการปองกนโรคขาดสารไอโอดนในเชงบวกอยาง

มนยส�าคญทางสถต (r =0.33,P < 0.01)

Page 23: หนังสือ KM หนองพอก ปี 2555 (งาน KM ปีที่ 4)  Page 101 136

123

งานวจยพฤตกรรมการดมแอลกอฮอลของวยรนอาย 13-15 ป

ในเขตรบผดชอบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพ

ต�าบลบานหนองค�า ต�าบลภเขาทอง อ�าเภอหนองพอก

จงหวดรอยเอด

นายจรญ อนทวง นางนนทธรพชร โพธวเศษ

นางสาวเกศราวลย โคตรสมบต นายกตตศกด นพมณ

นายประสทธ มณโสม ทปรกษา

บทคดยอ

การศกษาครงน เปนการศกษาเชงพรรณนา (Descriptive Study )มวตถประสงคเพอศกษาความสมพนธ

ระหวางความร ทศนคตกบการปฏบตการดมเครองดมทมแอลกอฮอลของวยรนอาย 13-15 ปในเขตรบผดชอบ

โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบลบานหนองค�า ต�าบลภเขาทอง อ�าเภอหนองพอก จงหวดรอยเอด กลมเปาหมาย

จ�านวน 129 คน เกบรวบรวมขอมลโดยใชแบบสอบถาม วเคราะหขอมลดวยคอมพวเตอรโปรแกรมส�าเรจรป สถตท

ใชในการศกษา คอ สถตเชงพรรณนา (Descriptive Statistics) ไดแก การแจกแจงความถ (Frequency) รอยละ

(Percent) คาเฉลย (Mean) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation)และ สถตเชงอนมาน (Inferencial

Statistics) ใชในการทดสอบความสมพนธระหวางตวแปร ไดแกสถตสมประสทธสหสมพนธแบบเพยรสน (Pearson’s

Product Moment Correlation) โดยก�าหนดระดบนยส�าคญทางสถตท 0.05

ผลการศกษาพบวาวยรนอาย 13-15 ป สวนมากเปนเพศชายรอยละ 50.4 อายเฉลย 14 ป สวนมาก

ก�าลงศกษาอยในระดบชนมธยมศกษาปท 3 รอยละ 39.5 รองลงมาคอระดบชนมธยมศกษาปท 1 รอยละ 33.3

ผลการเรยนเฉลยสวนมากอยในชวง 2.02 – 3.00 รอยละ 46.5 รองลงมาคอมากกวา 3.01รอยละ 38.0 สวนมาก

เปนบตรคนท 1 รอยละ 58.1 รองลงมาคอเปนบตรคนท 2 รอยละ 43.1 สวนมากพกอาศยอยทบานของตวเอง

รอยละ 97.7 สวนมากบดา มารดาอยดวยกน รอยละ 86.0 สวนมากผปกครองประกอบอาชพเกษตรกรรม

รอยละ 79.1 รายไดเฉลยของผปกครองสวนใหญมรายไดอยระหวาง 3,001 – 6,000 รอยละ 35.7 รองลงมาคอ

มรายไดต�ากวา 3,000 รอยละ 34.9 สวนมากไดเงนมาโรงเรยนวนละ 20 บาท รอยละ 86.8 สวนมากมบคคลใน

ครอบครวทดมเครองดมทมแอลกอฮอล รอยละ 69.0 วยรนอาย 13-15 ป สวนมากมเพอนสนททดมเครองดมทม

แอลกอฮอล รอยละ 69.0

ความรเกยวกบเครองดมทมแอลกอฮอลของวยร นอาย 13-15 ป สวนมากอยในระดบปานกลาง

รอยละ 50.4 รองลงมาคอมความรในระดบสง รอยละ 35.7

ทศนคตทมตอเครองดมทมเครองดมทมแอลกอฮอลของวยรนอาย 13-15 ป สวนมากมทศนคตอยใน

ระดบปานกลาง รอยละ 79.1

Page 24: หนังสือ KM หนองพอก ปี 2555 (งาน KM ปีที่ 4)  Page 101 136

124

งานวจย การปฏบตเกยวกบการดมเครองดมทมแอลกอฮอลของวยรนอาย 13-15 ป สวนมากมการปฏบต

อยในระดบปานกลาง รอยละ 57.3 รองลงมาคอการปฏบตอยในระดบด รอยละ 41.7

ผลการทดสอบความสมพนธระหวางความร กบทศนคตทมต อเครองดมแอลกอฮอลของวยร น

อาย 13-15 ป พบวา มความสมพนธกนอยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ .05 (r = .387,P <.001) สวนความสมพนธ

ระหวางความรกบการปฏบตการดมเครองดมทมแอลกอฮอลของวยรนอาย 13-15 ป พบวา มความสมพนธกน

อยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ .05 (r = .324*, P = 0.001) และความสมพนธระหวางทศนคตกบการปฏบตการ

ดมเครองดมทมแอลกอฮอลของวยรนอาย 13-15 ป พบวา มความสมพนธกนอยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ .05

(r = .579*, P <.001)

จากผลการศกษาพบวา ความร ทศนคต และการปฏบตการดมเครองดมทมแอลกอฮอลของนกเรยน

อยในระดบปานกลางและการศกษาความสมพนธระหวางความร กบทศนคตทมตอเครองดมทมแอลกอฮอลของวย

รนอาย 13-15 ป ความสมพนธระหวางทศนคตกบการปฏบตการดมเครองดมทมแอลกอฮอลของวยรนอาย 13-15

ป และความสมพนธระหวางความรกบการปฏบตการดมเครองดมทมแอลกอฮอลของนกเรยน มความสมพนธกน

อยางมนยส�าคญทางสถต ดงนนจงควรมการรณรงคและจดกจกรรมเกยวกบโทษและพษภยของเครองดม

ทมแอลกอฮอล หรอ การแทรกเขาไปกบการเรยนการสอนเพอเสรมหลกสตรเพอใหนกเรยนมความร ทศนคตท

เหมาะสมอนน�าไปสการ ลด ละ เลก การดมเครองดมทมแอลกอฮอลตอไป

Page 25: หนังสือ KM หนองพอก ปี 2555 (งาน KM ปีที่ 4)  Page 101 136

125

โครงการโครงการมหกรรมการจดการความรดานสขภาพ (KM) ครงท ๔

ระดบอ�าเภอหนองพอก จงหวดรอยเอด

ประจ�าปงบประมาณ ๒๕๕๕

หลกการและเหตผล

การจดการความร เกดขนจากการคนพบวา องคกรตองสญเสยความรไปพรอมๆ กบการทบคลากรลาออก

เกษยณอาย เจบปวย อนสงผลกระทบตอการด�าเนนการขององคกรเปนอยางยง ดงนนแนวคดทมงพฒนาบคลากรให

มความรมากแตเพยงอยางเดยว จงเปลยนไปเปนการบรหารจดการความรภายในองคกรใหเปนระบบเพอสงเสรมให

บคลากรเรยนรไดจรงและตอเนอง องคกรมการสรางบรรยากาศแหงการเรยนรใหเกดขนภายในองคกร ซงการจดการ

ความรมความซบซอนมากกวาการพฒนาบคลากรดวยการฝกอบรม เพราะเปนกระบวนการทตองด�าเนนการตอ

ภายหลงจากทบคลากรมความรความช�านาญแลว และบคลากรเหลานนมความยนดถายทอดแลกเปลยนความรกบ

ผอน และในขนตอนสดทายคอองคกรตองจดเกบความรอยางมระบบเพอทจะน�าออกมาใชไดอยางมประสทธภาพ

การจดการความรนนเปนการเรยนรจากการปฏบต น�าผลส�าเรจจากการปฏบต (Success story) มา

แลกเปลยนเรยนรกน เสรมพลงของการแลกเปลยนเรยนรดวยการชนชม (Appreciative inquiry) ท�าใหเปน

กระบวนการแหงความสข ความภมใจและการเคารพเหนคณคาซงกนและกน ทกษะเหลานน�าไปสการสรางนสย

คดบวก ท�าบวก มองโลกในแงดและสรางวฒนธรรมในองคกรทผคนสมพนธกนดวยเรองราวดๆ ดวยการแบงปน

ความรจากประสบการณของกนและกน โดยทกจกรรมเหลานสอดแทรกอยในการท�างาน

การจดการความรเปนเครองมอเพอใชในการบรรลเปาหมาย ในเรอง การพฒนางาน พฒนาคน พฒนา

องคกรและการท�าใหองคกรมความเอออาทรระหวางกน ซงความรทน�ามาจดการ มอยสองประเภทใหญๆ คอ

ความรทสามารถอธบายหรอถายทอดออกมาเปนตวอกษร สตรหรอสมการไดเรยกวา Explicit knowledge กบ

ความรอกประเภทหนงไมสามารถถายทอดหรออธบายไดงาย แตมความส�าคญและจ�าเปนมากส�าหรบองคกร

ความรในสวนนไดมาจากการเรยนรเกดจากประสบการณหรอเรยนรจากการกระท�า ความรนเรยกวา Tacit

Knowledge ความรทไดจากการเรยนรจากการปฏบต การฝกฝนจ�าเปนมากเพราะเปนสวนชวยในการเพมทกษะและ

ความสามารถใหดยงขน

จากความมงมนและตระหนกถงความส�าคญของการพฒนาบคลากร พฒนางานดานสขภาพ และตองการ

ใหมการจดการความรทางสขภาพอยางเปนระบบ รวมถงความตองการสรางวฒนธรรมองคกรใหเปนองคกรแหง

การเรยนร เครอขายบรการสขภาพอ�าเภอหนองพอก จงไดจดมหกรรมการจดการความรดานสขภาพระดบอ�าเภอขน

เปนระยะเวลา ๓ ปตดตอกน โดยมการพฒนารปแบบการแลกเปลยนเรยนรทมประสทธภาพมากขน มสวนรวมของ

เครอขายสขภาพระดบต�าบล ระดบชมชน และจากการด�าเนนงานทผานมา พบวาการจดมหกรรมการจดการความ

รดานสขภาพระดบอ�าเภอ กอใหเกดวฒนธรรมการพฒนางานในหนวยงาน ในทมน�า ในองคกร อยางตอเนอง

มคณภาพมากขน มผลงานทเปนงานวจยมากขน ผลงานในองคกรไดถกใหน�าเสนอในระดบประเทศมากขน และ

ทส�าคญผลงานเหลานนลวนสงผลใหเกดประโยชนตอผรบบรการ ประชาชนมากขนเรอยๆ จากผลลพธทมประโยชน

ดงกลาว เครอขายบรการสขภาพอ�าเภอหนองพอก จงไดจด “มหกรรมการจดการความรดานสขภาพระดบอ�าเภอ

Page 26: หนังสือ KM หนองพอก ปี 2555 (งาน KM ปีที่ 4)  Page 101 136

126

ครงท ๔” ปงบประมาณ ๒๕๕๕ ขน เพอใหเกดระบบการเรยนรจากการสรางองคความร การน�าความรไปใช เกด

การเรยนรและประสบการณใหม หมนเวยนตอไปอยางตอเนอง และในครงนไดน�าผลงานของต�าบลจดการสขภาพ

รวมกบกองทนสขภาพระดบพนทมารวมแลกเปลยนเรยนรดวย เพอใหเกดการพฒนาดานสขภาพในระดบพนท

อยางแทจรง

วตถประสงค ๑. เพอใหบคลากรสาธารณสขอ�าเภอหนองพอก กองทนสขภาพระดบพนท ไดมการพฒนาศกยภาพดาน

การท�าวจย R2R CQI Best practice และการจดการความรของตนเองและหนวยงาน

๒. เพอเผยแพรและแลกเปลยนเรยนรในดานการจดการความรทางสขภาพ

ผรบผดชอบโครงการคณะกรรมการบรหารเครอขายบรการสขภาพ (CUP) อ�าเภอหนองพอก จงหวดรอยเอด

เปาหมาย - กองทนสขภาพระดบพนท ๑๐ แหง

- มงานวจย / R2R โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบลแหงละ ๑ เรอง และหนวยงานโรงพยาบาล รวม

ทงหมด ๑๕ เรอง

- มผลงานเดน / นวตกรรมทางดานสขภาพจากบคลากรในโรงพยาบาล ส�านกงานสาธารณสขอ�าเภอ

หนองพอก เจาหนาทโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบล ๒๐ เรอง

ระยะเวลา ๒๗-๓๑ สงหาคม ๒๕๕๕

วธด�าเนนการ ๑. จดท�าโครงการฯ เพอขออนมตจากนายแพทยสาธารณสขจงหวดรอยเอด

๒. จดท�าค�าสงคณะกรรมการ คณะท�างานมหกรรมการจดการความรดานสขภาพระดบอ�าเภอ ครงท ๔

๓. ประสานงานกบคณะกรรมการตดสนผลงานดานสขภาพ จ�านวน ๖ ทาน และแบงประเภทของผลงาน

เปน ๒ ประเภท ไดแก

l ผลงานวจย / R2R

l ผลงาน CQI Best practice

๔. จดเตรยมเอกสาร สถานทในการจดมหกรรม KM ระดบอ�าเภอ

๕. จดแสดงนทรรศการมหกรรม KM เพอแสดงผลงานทางดานสขภาพในรปแบบ Poster presentation

ระหวางวนท ๒๗-๓๑ สงหาคม ๒๕๕๕

๖. จดเวทการน�าเสนอต�าบลจดการสขภาพรวมกบกองทนสขภาพระดบพนท ในวนท ๒๗ สงหาคม ๒๕๕๕

ณ ลานหนาตกมหาวโรหนองพอก

Page 27: หนังสือ KM หนองพอก ปี 2555 (งาน KM ปีที่ 4)  Page 101 136

127

โครงการ ๑. จดเวทประกวดการจดการเรยนรและนวตกรรม ในมหกรรม KM โดยใหเจาของผลงานไดน�าเสนอ

ตอคณะกรรมการตดสนผลงานดานสขภาพ ในรปแบบ Oral Presentation ในวนท ๒๗-๒๙ สงหาคม

๒๕๕๕ ณ หองประชมตกมหาวโรหนองพอก

๒. การมอบของรางวลพรอมใบประกาศ จะด�าเนนการ ในวนท ๒๘ และ๒๙ สงหาคม ๒๕๕๕ ณ

หองประชมตกมหาวโรหนองพอก

๓. จดท�าเอกสารรวบรวมผลงานทางดานสขภาพ ในงานมหกรรม KM ระดบอ�าเภอเปนรปเลมสง

ใหส�านกงานสาธารณสข โรงพยาบาลชมชน และส�านกงานสาธารณสขอ�าเภอทกแหง

๔. สรปและประเมนผลโครงการฯ

แหลงของงบประมาณ งบ UC

งบประมาณ ๑. คารางวลในการประกวดงานวจย / R2R / CQI

๑.๑ วจย / R2R

- รางวลท ๑ จ�านวน ๑ รางวล = ๕,๐๐๐ บาท

- รางวลท ๒ จ�านวน ๑ รางวล = ๔,๐๐๐ บาท

- รางวลท ๓ จ�านวน ๑ รางวล = ๓,๐๐๐ บาท

- รางวลชมเชย จ�านวน ๒ รางวล ๆ ละ ๑,๕๐๐บาท = ๓,๐๐๐ บาท

รวม ๑๕,๐๐๐ บาท

๑.๒ CQI Best practice

- รางวลท ๑ จ�านวน ๑ รางวล = ๒,๐๐๐ บาท

- รางวลท ๒ จ�านวน ๑ รางวล = ๑,๕๐๐ บาท

- รางวลท ๓ จ�านวน ๑ รางวล = ๑,๐๐๐ บาท

- รางวลชมเชย จ�านวน ๒ รางวล ๆ ละ ๕๐๐บาท = ๑,๐๐๐ บาท

รวม ๕,๕๐๐ บาท

รวม = ๒๐,๕๐๐ บาท

๒. คาตอบแทนการรวมน�าเสนอผลงานแกผทสงผลงาน

๔๐ เรอง x ๕๐๐ บาท = ๒๐,๐๐๐ บาท

๓. คาจดท�ารปเลม ๒๐๐ เลม x ๑๐๐ บาท = ๒๐,๐๐๐ บาท

๔. คาตอบแทนคณะกรรมการ ๓ คน x ๑,๕๐๐ บาท x ๓ วน = ๑๓,๕๐๐ บาท

๕. คาอาหาร อาหารวางและเครองดม ๑๐๐ บาท x ๗๐ คน x ๓ วน = ๒๑,๐๐๐ บาท

๖. คาวสด -อปกรณนทรรศการ = ๕,๐๐๐ บาท

รวมทงสน = ๑๐๐,๐๐๐ บาท (หนงแสนบาทถวน)

หมายเหต : ทกรายการสามารถถวเฉลยกนได

Page 28: หนังสือ KM หนองพอก ปี 2555 (งาน KM ปีที่ 4)  Page 101 136

128

โครงการผลทคาดวาจะไดรบ ๑. บคลากรสาธารณสขมความกระตอรอรนทจะพฒนางานดานสขภาพใหเปนงานวจย/R2R

๒. เกดผลงานทางวชาการเปนทประจกษ

๓. เกดการแลกเปลยนเรยนรในดานการจดการความรทางสขภาพ

๔. บคลากรสาธารณสขสามารถน�าผลของการแลกเปลยนเรยนรกบหนวยงานอนมาพฒนางานของตนเอง

ใหดยงขน

๕. เกดองคความรใหมทน�ามาพฒนางานดานสขภาพใหเปนประโยชนมากยงขน

ผเขยนโครงการ

นางนรศราพนธศลา นายไพโรจนวะลยใจ

พยาบาลวชาชพช�านาญการ นกวชาการสาธารณสขช�านาญการ

ผเหนชอบโครงการ

นายสมพรโมครตน นายสพชรศกยพนธศลา

สาธารณสขอ�าเภอหนองพอก ผอ�านวยการโรงพยาบาลหนองพอก

ผอนมตโครงการ

นายแพทยสระวเศษศกด

สาธารณสขจงหวดรอยเอด

Page 29: หนังสือ KM หนองพอก ปี 2555 (งาน KM ปีที่ 4)  Page 101 136

129

คำาสงค�าสงหนวยคสญญาหลกบรการปฐมภมอ�าเภอหนองพอก

ท 5 / 2555

เรองแตงตงคณะท�างานการจดการความรดานสขภาพ (KM)....................................

ดวยหนวยคสญญาหลกบรการปฐมภมอ�าเภอหนองพอก จดใหมการจดการความรดานสขภาพ (Knowledge

Management) ครงท 4 ในวนท 27-31 สงหาคม 2555 เพอใหการด�าเนนงานดงกลาวส�าเรจตามเปาหมาย

ทก�าหนดไว จงขอแตงตงคณะท�างานดงรายชอตอไปน

1. ทมน�า

1. นายสพชรศกย พนธศลา ประธานกรรมการ

2. นายสมพร โมครตน รองประธาน

3. นายไผลอม ศรหาตา กรรมการ

4. นางดษฎ สจาร กรรมการ

5. นายส�าราญ ธรรมสาร กรรมการ

6. นางนตยา พรยธาดา กรรมการ

7. นายประสทธ มณโสม กรรมการ

8. นายคงเดช วงคษา กรรมการ

9. นายไพโรจน วะลยใจ กรรมการ

10. นายจรญ อนทวง กรรมการและเลขานการ

11. น.ส.ศรรตน จากญชร กรรมการและผชวยเลขานการ

มหนาท

1. ก�าหนดนโยบายแนวทางการด�าเนนงาน

2. ตดตาม ประเมนผลการด�าเนนงาน

2. ทมจดท�าเอกสาร หนงสอราชการ ผลงานเดน

1. นางวรงรอง ไชยจตร ประธานกรรมการ

2. นายส�าราญ ธรรมสาร กรรมการ

3. นายประสทธ มณโสม กรรมการ

4. นางนตยา พรยธาดา กรรมการ

5. นางนรศรา พนธศลา กรรมการและเลขานการ

มหนาท

1. รวบรวม ตรวจสอบเอกสารผลงานเดนของโรงพยาบาล ส�านกงานสาธารณสขอ�าเภอและโรง

พยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบล

2. จดท�ารปเลมผลงานเดน

3. จดท�าโครงการ ท�าหนงสอเชญผวพากษ ผเขารวมรบฟงการน�าเสนอจากอ�าเภอใกลเคยง

Page 30: หนังสือ KM หนองพอก ปี 2555 (งาน KM ปีที่ 4)  Page 101 136

130

3. ทมปฏคม

1. นางดษฎ สจาร ประธานกรรมการ

2. นางวารณ วะลยใจ กรรมการ

3. น.ส.กมลรตน ใจยาว กรรมการ

4. น.ส.กาญจนา ธานวรรณ กรรมการ

5. นางสทศน ไชยปดถา กรรมการ

6. นางอาภสรา ธรรมสาร กรรมการ

7. นางสาวอไรวรรณ ประนมศร กรรมการ

8. นางสาวกาญจนา ธานวรรณ กรรมการ

9. นางพรรตร ศรหาตา กรรมการและเลขานการ

มหนาท

1. ตอนรบผเขารวมประชม

2. รบลงทะเบยน

3. บรการอาหารวาง อาหารกลางวนส�าหรบผเขารวมประชมและอาจารยผวพากษ

4. ทมการเงน

1. นางวราภรณ ศรปญญา ประธานกรรมการ

2. นางสธรา ภรมยนาค กรรมการ

3. นางสาวธารทพย บดดาเพง กรรมการ

4. นางสาวณฐธยาน เศษบปผา กรรมการและเลขานการ

มหนาท

1. ตรวจสอบเอกสารการเบกจายรางวล คาตอบแทนการน�าเสนอและผวพากษ

2. จายคาอาหารวาง อาหารกลางวนและรายจายอนๆ ในการด�าเนนงาน

5. ทมจดท�าสอการน�าเสนอและสอประชาสมพนธ

1. นายไพโรจน วะลยใจ ประธานกรรมการ

2. น.ส.ธนาภรณ ชมภพษย กรรมการ

3. นางสาววรรทน นาทองค�า กรรมการ

4. นายพฤษนย พมพบลย กรรมการ

5. นายสขสนต พนธมา กรรมการ

6. นายเจษฎาภรณ ศรบญเรอง กรรมการและเลขานการ

มหนาท

1. จดท�าปกหนงสอผลงานวชาการ

2. จดท�าปายและแผนพบสอประชาสมพนธงาน

3. จดท�าไวนลผลงานและผลงานวชาการในรปแบบ CD

4. จดการระบบ IT ในวนน�าเสนอผลงาน

Page 31: หนังสือ KM หนองพอก ปี 2555 (งาน KM ปีที่ 4)  Page 101 136

131

คำาสง 5. ถายภาพนงและภาพเคลอนไหว

6. จดท�าสอวดทศนผลงาน KM ในรอบปทผานมาและทมาในการจดท�า KM ในปปจจบน

7. เผยแพรประชาสมพนธงานทางสอวทยชมชนและอนๆ

6.ทมพธกร

1. นางสาวดวงใจ สรโย ประธานกรรมการ

2. นางสาวนชกานต กลกจ กรรมการ

3. นางรงพทยา หาญพละ กรรมการ

4. นางสาวภทรา สศลา กรรมการ

5. นายสาคร สมเสน กรรมการ

6. นางสาวศรรตน จากญชร กรรมการ

7. น.ส.ทศนวรรณ สบสน กรรมการ

8. นางนตยา พรยธาดา กรรมการและเลขานการ

มหนาท

1. พธกรในพธเปดการประชม

2. พธกรในหองการน�าเสนอผลงาน R2R, CQI

3. จดล�าดบการน�าเสนอในแตละหอง

4. ดแลความเรยบรอยภายในหองน�าเสนอ

5. ประสานงานผน�าเสนอและผวพากษ

6. ประชาสมพนธนอกหองประชม

7. ทมสถานท

1. นายไผลอม ศรหาตา ประธานกรรมการ

2. นายประกาศ พลเยยม กรรมการ

3. นายสมชาย ทรพยสน กรรมการ

4. นายสมใจ กญญาบญ กรรมการ

5. นายนพรตน โคตรวฒ กรรมการ

6. นายมานะ แขวนโพธ กรรมการ

7. นายวสนต พลเยยม กรรมการ

8. นายนวฒน ปนนะรา กรรมการ

9. นายคณากร โพธสข กรรมการและเลขานการ

มหนาท

1. จดเตรยมสถานทเปดงาน ทงในประชม นอกหองประชมและเครองเสยง

2. ดแลความเรยบรอยของสถานทจอดรถยนต

Page 32: หนังสือ KM หนองพอก ปี 2555 (งาน KM ปีที่ 4)  Page 101 136

132

8. ทมตกแตงสถานท

1. นางสาวรตนภรณ สภษร ประธานกรรมการ

2. นางสาวศรญญา วงคษา กรรมการ

3. นางณฐภาวณ รตนชยฤทธ กรรมการ

4. นายอภสทธ บญศร กรรมการ

5. นางสาวปยะนช ศรปญญา กรรมการ

6. นางกจการ บญเกด กรรมการ

7. นางจราพร ก�าหอม กรรมการ

8. นายไพรช นามสงา กรรมการ

9. นางปญจา ชมพธวช กรรมการและเลขานการ

มหนาท

1. ตกแตงสถานทเปดงานและในหองประชม

ทงนใหคณะกรรมการทไดรบการแตงตงปฏบตหนาททไดรบมอบหมายดวยความเรยบรอยเปนไปตาม

วตถประสงคทก�าหนดไวเพอประโยชนสงสดของทางราชการ

สงณวนท10กรกฎาคม2555

(ลงชอ) สพชรศกย พนธศลา

(นายสพชรศกย พนธศลา)

ประธานหนวยคสญญาหลกบรการปฐมภมอ�าเภอหนองพอก

คำ�สง

Page 33: หนังสือ KM หนองพอก ปี 2555 (งาน KM ปีที่ 4)  Page 101 136

133

ออกกำาลงกาย

Page 34: หนังสือ KM หนองพอก ปี 2555 (งาน KM ปีที่ 4)  Page 101 136

134

วถแหงธรรม

วถแหงศรทธา

ตกบาตรยามเชา

หนาบานนามอง ดวยพชผกสวนครว

พลของผเฒา ในน�ามปลา ในนามขาว

ตลาดสดยามเชา

Page 35: หนังสือ KM หนองพอก ปี 2555 (งาน KM ปีที่ 4)  Page 101 136

135

วถชมชน...ชาวหนองพอก

ถนนทมาพรอมกบความเจรญ

และอบตเหตทเพมขน งาน EMS

อาชพหลกชมชนหนองพอก

ภมปญญาชาวบาน ทงการผลต -

จ�าหนายเครองดนตร และเครองจกสาน

Page 36: หนังสือ KM หนองพอก ปี 2555 (งาน KM ปีที่ 4)  Page 101 136

KKP

æ‘¡æå∑’Ë À®°. ¢Õπ·°àπ°“√æ‘¡æå ‚∑√. (043)‹ 221938, 220128

64 - 66 ∂ππ√◊Ëπ√¡¬å Õ”‡¿Õ‡¡◊Õß ®—ßÀ«—¥¢Õπ·°àπ 2555

E-mail : [email protected] E-mail : [email protected]

77