โรคมื�อเท้าปาก โรคมื�อเท้าปาก (Hand, Foot and Mouth (Hand, Foot and Mouth

Disease : HFMD)Disease : HFMD)

สถานการณ์�โรคมื�อ เท้า ปาก ใน สถานการณ์�โรคมื�อ เท้า ปาก ใน ประเท้ศไท้ย ป� ประเท้ศไท้ย ป� 25522552

จากรายงานของส�าน�กระบาดวิ!ท้ยา กรมืควิบค"มืโรค ป�จากรายงานของส�าน�กระบาดวิ!ท้ยา กรมืควิบค"มืโรค ป�2552 2552 มื#ผู้%ป&วิยท้�'งป�ท้�(วิประเท้ศ รวิมื มื#ผู้%ป&วิยท้�'งป�ท้�(วิประเท้ศ รวิมื 8,806 8,806 ราย เส#ยชี#วิ!ต ราย เส#ยชี#วิ!ต 3 3 ราย ราย มื#รายงานต+อเน�(องต�'งแต+ตนป� และมื#รายงานผู้%ป&วิยส%งส"ดในมื#รายงานต+อเน�(องต�'งแต+ตนป� และมื#รายงานผู้%ป&วิยส%งส"ดในเด�อนมื!ถ"นายนเด�อนมื!ถ"นายนกล"+มือาย"ท้#(พบ ส+วินใหญ่+พบในเด1กอาย"ต�(ากวิ+า กล"+มือาย"ท้#(พบ ส+วินใหญ่+พบในเด1กอาย"ต�(ากวิ+า 5 5 ป� ป� มื#การเก!ดโรคในภาคเหน�อส%งส"ด รองลงมืาค�อภาคกลาง มื#การเก!ดโรคในภาคเหน�อส%งส"ด รองลงมืาค�อภาคกลาง ภาคใต และ ภาคตะวิ�นออกเฉี#ยงเหน�อภาคใต และ ภาคตะวิ�นออกเฉี#ยงเหน�อจ�งหวิ�ดท้#(มื#อ�ตราป&วิยส%งส"ด จ�งหวิ�ดท้#(มื#อ�ตราป&วิยส%งส"ด 10 10 อ�นด�บแรก ค�อ น+าน อ�นด�บแรก ค�อ น+าน ล�าปาง กร"งเท้พฯ พะเยา ส"โขท้�ย สมื"ท้รปราการ ระยอง ล�าปาง กร"งเท้พฯ พะเยา ส"โขท้�ย สมื"ท้รปราการ ระยอง สมื"ท้รสาคร นนท้บ"ร# และ พ�งงา สมื"ท้รสาคร นนท้บ"ร# และ พ�งงา

สถานการณ์�โรคมื�อ เท้า ปาก ในสถานการณ์�โรคมื�อ เท้า ปาก ในประเท้ศไท้ย ป� ประเท้ศไท้ย ป� 25532553

มืกราคมืถ5งเมืษายน2553 พบผู้%ป&วิยท้�(วิ ประเท้ศ 6,083 รายไมื+มื#ผู้%เส#ยชี#วิ!ต

รอยละ 90 เป7นเด1กอาย"ต�(ากวิ+า 4 ป� พบผู้%ป&วิยมืากท้#(ส"ด ในภาคกลาง และภาคใต

ในชี+วิงเป8ดภาคเร#ยนท้#(สภาพอากาศเขาส%+ฤด%ฝน อาจจะท้�าใหสถานการณ์�โรคมื�อ เท้าปาก ระบาด

มืากข5'นได

สถานการณ์�โรคมื�อ เท้า ปาก ในต+างสถานการณ์�โรคมื�อ เท้า ปาก ในต+างประเท้ศ ป� ประเท้ศ ป� 25532553

ต�'งแต+มืกราคมื- มื!ถ"นายน 2553 มื#การเก!ดโรค มื�อ เท้า ปาก ในประเท้ศ จ#น เวิ#ยดนามื ส!งคโปร�

ฮ่+องกง

สาเหต"จากการต!ดเชี�'อไวิร�สท้#(เจร!ญ่

เต!บโตในล�าไส เร#ยกวิ+า เอนเท้อโรไวิร�ส

โรคน#'พบบ+อยในเด1กท้ารกและเด1กเล1ก (อาย"ต�(ากวิ+า 5 ป�)พบนอยมืากในเด1กวิ�ยร"+น

การต!ดต+อ

มื�กต!ดต+อโดยการไดร�บเชี�'อจากอ"จจาระ ฝอยละอองน�'ามื%ก น�'าลาย หร�อน�'าในต"+มืพองหร�อแผู้ลของผู้%ป&วิยเขาส%+ปาก

การต!ดต+อท้างน�'าหร�ออาหารมื#โอกาสเก!ดไดนอย การแพร+ต!ดต+อเก!ดข5'นค+อนขางง+ายในชี+วิงส�ปดาห�แรกของการป&วิย และแมือาการท้"เลาลงแลวิ ก1ย�งอาจแพร+เชี�'อไดบาง

อาการอาการหล�งจากไดร�บเชี�'อ 3-6 วิ�น ผู้%ต!ดเชี�'อจะเร!(มืแสดงอาการ

ป&วิย เร!(มืดวิยมื#ไขต�(าๆ อ+อนเพล#ยต+อมืาอ#ก 1-2 วิ�น จะพบต"+มืหร�อผู้�(นน%นส#แดงเล1ก (มื�กไมื+

ค�น)

ท้#(ฝ&ามื�อ น!'วิมื�อ (มื�กอย%+ท้#(ดานขางของน!'วิ) ฝ&าเท้า (มื�กอย%+ท้#(สนเท้า) อาจพบท้#(บร!เวิณ์อ�(น เชี+น ห�วิเข+า ขอศอก หร�อกนได ในปากจะพบเป7นต"+มืแดงท้#(ล!'น เหง�อก หร�อกระพ" งแกมื

ต"+มืน#'จะกลายเป7นต"+มืพองใส บร!เวิณ์รอบ ๆ อ�กเสบและแดงกดแลวิเจ1บ ซึ่5(งต+อมืาจะแตกออกเป7นแผู้ลหล"มืต�'นๆ ระยะน#'ผู้%ป&วิยจะมื#อาการเจ1บปาก ท้�าใหร�บประท้านอาหารได

นอย อาการจะท้"เลาและหายเป7นปกต!ไดเอง ภายใน 7-10 วิ�น

ล�กษณ์ะต"+มืใสท้#(พบบน ฝ&ามื�อ เท้า

ในเพดานปาก ล!'น

วิ!ธี#การร�กษา - ร�กษาตามือาการ หากมื#ไข ก1ให

ยาลดไข ซึ่5(งโดยปกต! ไขจะลดภายใน 2-3 วิ�น

- - ส�าหร�บต"+มืท้#(ข5'นบร!เวิณ์มื�อและส�าหร�บต"+มืท้#(ข5'นบร!เวิณ์มื�อและเท้าเท้าหากเด1กไมื+แกะเกาจนท้�าใหเก!ดหากเด1กไมื+แกะเกาจนท้�าใหเก!ดการอ�กเสบหร�อต!ดเชี�'อ ก1ไมื+จ�าเป7นการอ�กเสบหร�อต!ดเชี�'อ ก1ไมื+จ�าเป7นตองท้�าอะไร เพราะจะค+อยๆ หายตองท้�าอะไร เพราะจะค+อยๆ หายไปเองภายใน ไปเองภายใน 11 ส�ปดาห�ส�ปดาห�แต+หากมื#การแกะ เกา จนเก!ดการแต+หากมื#การแกะ เกา จนเก!ดการต!ดเชี�'อก1ตองใชียาท้าร�กษาต+อไปต!ดเชี�'อก1ตองใชียาท้าร�กษาต+อไป

โดยการร�กษาส"ขอนามื�ยส+วินบ"คคล เชี+น การลางมื�อดวิยน�'าและสบ%+ เป7นประจ�า

หล�งการข�บถ+ายหร�อเปล#(ยนผู้าออมืเด1ก และก+อนการร�บประท้านอาหารหร�อป?อนอาหารเด1ก รวิมืถ5งการไมื+คล"กคล#ใกลชี!ด ใชีภาชีนะอาหาร หร�อของใชีร+วิมืก�บผู้%ป&วิย ร+วิมืก�บการ

ร�กษาควิามืสะอาดท้�(วิๆไป การจ�ดการส!(งแวิดลอมื เชี+น หองน�'า หองสวิมื หองคร�วิให

ถ%กส"ขล�กษณ์ะ

การป?องก�น

แยกเด1กป&วิยเพ�(อป?องก�นไมื+ใหเชี�'อแพร+ไปย�งเด1กคนอ�(น ผู้%

ปกครองควิรร#บพาเด1กไปพบแพท้ย� และหย"ดร�กษาต�วิท้#(

บานประมืาณ์ 5 - 7 วิ�น หร�อจนกวิ+าจะหายเป7นปกต!

ระหวิ+างน#'ควิรส�งเกตอาการผู้!ดปกต!ท้#(อาจเก!ดข5'น แต+หากเด1กมื#อาการแท้รกซึ่อน เชี+น ไขส%ง

ซึ่5มื อาเจ#ยน หอบ เป7นตน ตองร#บพาไปร�บการร�กษาท้#(

โรงพยาบาลท้�นท้#

หากพบเด1กป&วิยควิรท้�าหากพบเด1กป&วิยควิรท้�าอย+างไรอย+างไร

หากมื#เด1กป&วิยจ�านวินมืากในโรงเร#ยน หร�อสถานร�บเล#'ยงเด1ก ควิรท้�าอย+างไร

มืาตรการชี+วิงท้#(เก!ดโรคระบาดตองเนนการสก�ดก�'นการ

แพร+กระจายของเชี�'อ ซึ่5(งอาจมื#ควิามืจ�าเป7นจะตองประกาศเขตต!ด

โรคและป8ดสถานท้#( เชี+น สถานร�บ เล#'ยงเด1กอ+อน โรงเร#ยนเด1ก

เล1ก( อาจรวิมืถ5งสระวิ+ายน�'า สถานท้#(แออ�ด)

เพ�(อหล#กเล#(ยงการส�มืผู้�สใกลชี!ดก�บ เด1กป&วิย และเนนการลางมื�อบ+อยๆ

รวิมืท้�'งการใชีน�'ายาฆ่+าเชี�'อในโรงพยาบาลและบานเร�อนท้#(มื#ผู้%ป&วิย ผู้%บร!หารโรงเร#ยนหร�อผู้%จ�ดการสถานร�บเล#'ยง ควิรด�าเน!นการ ด�งน#'...

• แจงการระบาดไปย�งหน+วิยงานบร!การสาธีารณ์ส"ขในพ�'นท้#( เพ�(อใหเจาหนาท้#(ไปสอบสวินการระบาด ให

ควิามืร% และค�าแนะน�า• เผู้ยแพร+ค�าแนะน�าเร�(อง โรคมื�อเท้าปาก แก+ผู้%ปกครอง และเด1ก

น�กเร#ยน รวิมืท้�'งส+งเสร!มืพฤต!กรรมือนามื�ยท้#(ชี+วิยป?องก�นโรคต!ดต+อ โดยเฉีพาะการลางมื�อและการร�กษาส"ขอนามื�ยของสภาพแวิดลอมื และ

ควิรแยกของใชีไมื+ใหปะปนก�น เชี+น แกวิน�'า ชีอนอาหาร ฯลฯ

• เฝ?าระวิ�ง โดยตรวิจเด1กท้"กคน หากพบคนใดท้#(มื#อาการโรคมื�อ เท้า ปาก ตองร#บแยกออกและใหหย"ด

เร#ยน 7 -10 วิ�น หร�อจนกวิ+าจะหายป&วิย เพ�(อป?องก�นไมื+ใหแพร+เชี�'อไปย�ง

เด1กคนอ�(น ๆ

ควิรร#บพาเด1กป&วิยไปพบแพท้ย�

พ!จารณ์าป8ดหองเร#ยนท้#(มื#เด1กป&วิยหร�อป8ดท้�'งโรงเร#ยนชี�(วิคราวิ

ท้�าควิามืสะอาด อ"ปกรณ์�ร�บประท้านอาหาร, ของเล+นเด1ก, หองน�'า, สระวิ+ายน�'า และใหมื�(นใจวิ+าน�'ามื#ระด�บ

คลอร#นท้#(ไมื+ต�(ากวิ+ามืาตรฐาน

ท้�าควิามืสะอาดสถานท้#(เพ�(อฆ่+าเชี�'อโรค บร!เวิณ์หองน�'า หองสวิมื สระวิ+ายน�'า คร�วิ โรงอาหาร บร!เวิณ์ท้#(เล+นของเด1ก สนามืเด1กเล+น โดยใชีสารละลายเจ�อจางของน�'ายาฟอกขาวิ (20

มื!ลล!ล!ตร ต+อน�'า 1 ล!ตร ) หร�อน�'ายาท้�าควิามืสะอาดท้#(ใชีตามืบานเร�อน แลวิเชี1ดลางดวิยน�'าสะอาด

ท้�าควิามืสะอาดของเล+นเคร�(องใชีเด1กดวิยการซึ่�ก

ลางแลวิผู้5(งแดดใหแหง

หย"ดใชีเคร�(องปร�บอากาศ เป8ดประต% หนาต+าง ผู้ามื+าน ใหแสงแดดส+องท้�(วิถ5ง

จะท้�าลายเชี�'อไดอย+างไร • โดยแสงอ�ลตราไวิโอเล1ต ในสภาพท้#(แหง เชี�'อจะมื#ชี#วิ!ตอย%+ไมื+นาน • โดยการตมืท้#( 50-60 องศาเซึ่ลเซึ่#ยส นาน 30 นาท้# • น�'ายาซึ่�กลางท้�(วิไป โซึ่เด#ยมืไฮ่โปคลอไรด� (Sodium Hypochlorite ) 1% หร�อ กล%ตาราลด#ไฮ่ด� (Glutaraldehyde), ฟอร�มืาลด#ไฮ่ด� (Formaldehyde ) 0.3%และคลอร#นผู้สมืน�'า 0.1 ppm (part per million ) หากท้�าลายเชี�'อในอ"จจาระจะตองใชีคลอร#นท้#(เขมืขนมืากกวิ+าน#' • โดยวิ!ธี#ท้�าใหปราศจากเชี�'อ (pasteurization), steam sterilization, Ethylene Oxide Sterilization(ETO ) และ hydrogen peroxide gas plasma

Thank youThank you