راگەیاندندا لە خستنەپاڵ تۆمەت و رۆژنامەوانلە رۆژنامه‌وانى: وێنانەی و بابەت ئەو

دەزگاكانی لە رەخنەئامێز روانگەیەكیجۆرە هەندێكجار بڵاودەكرێنەوە، راگەیاندن

) ( ) ( دا تۆمەت و رەخنە مەسەلەی لە تێكەڵییەكدێتەئارا.

تۆمەت رەخنەوە بەناوی رۆژنامەنووسێك واته‌نموونە بۆ الیەنێك، یاخود كەسێك دەخاتەپاڵ

( دزو دەستەواژەكانی لە هەریەك بەكارهێنانی)... خیانەتكار تاوانبار، بەدڕەوشت، گەندەڵ،

یاسایی راستەوخۆی بەرپرسیارێتیدەزگاكانی و رۆژنامەنووسان لەسەرشانی

هێڵێك بە هەربۆیە دەخوڵقێنێ، راگەیاندن) ( ) ( ناوزڕاندن و تۆمەت لە رەخنە جیاكەرەوە

) ( تاوانێكی تۆمەت چونكە دەكەینەوە، جیابە پشتبەستن بە ئەنجامدانیشی و گەورەیە

كاری بە پەیوەست یاساكانی و سزادان یاسای. دەهێنێ خۆیدا بەدوای سزا راگەیاندن،

و رەخنە نێوان سنووری دەستنیشانكردنی بۆوردتری پێناسێكی پێویستمان تۆمەت،چەمكەكان تا هەیە یاسادا لەنێو چەمكەكان

ناشێ واتا وەرنەگرن، الستیكی شێوازێكیئەو بازنەی خۆی مەیلی بە رۆژنامەنووس

. بكات گچكە یاخود گەورە چەمكەبە ناشێ دادوەر دیكەشەوە لەالیەكی

بەئاسانی الستیكییانە، چەمكە لەو سودوەرگرتن . سزا داوی بخاتە رۆژنامەنووسان

": دەگوترێت چەمكە ئەو بۆ پێناسێكدا لە- - قذف خستنەپاڵ تۆمەت لە مەبەست

بینراوی و سەلماندن سیفاتێكی پێگوتنێكەرۆژنامەگەرییەوە رێگەی لە زۆرجار تێدایە،

" تاوانی لە بڵێین روونتر واتا ، دەدرێت ئەنجام " ) ( خراپەكە رەفتارە دا قذف خستنەپاڵ

) پاڵ) دەخرێتە ئاشكرایی و روونی بە واقیعەكەبڕوای زیاتر خەڵك و الیەنەكە یاخود كەس

پێدەكات" . پێناسی بەوردی عیراقیش سزادانی یاسای

) ( رۆژنامەنووس تا كردووە، ی خستنەپاڵ تاوانی

لەو خۆی هەڵسەنگاندندا، و رەخنە لەژێرناوی . بپارێزێت تاوانە

خەسڵەتانەی ئەم خستنەپاڵ تۆمەت بەگشتیتێدایە:

ناوزڕێنەری- و خراپ تۆمەتێكی یاخود رەفتارتێدایە.

كەسێ- پاڵ دەخرێتە دیاریكراو بەشێوەیەكی. الیەنێك یاخود

چونكە- پێدەكات، بڕوای بەئاسانی خەڵكبە نموونە بۆ بەكاردێت، هۆنینەوەیدا لە وریایی " " " بە " ، بەدڕەوشتە دەڵێن جوان هونەرمەندێكی

" " دەوڵەمەند بە یاخود گەندەڵە دەڵێن بەرپرس " " پەیوەندییەكی و نزیكایەتی واتا ە، دز دەڵێن

( ) و ) كەس و تۆمەتەكە جۆری لەنێوان توندوتۆڵ. ) هەیە دا تۆمەتباركراو الیەنە

خستنەپاڵ* تۆمەت تاوانی سنورەكانی

) ( ) ( كۆمەڵگا و راگەیاندن نێوان پەیوەندیراگەیاندن واتا هاوكارلێكییە، پەیوەندییەكی

رەوشی لەسەر راستەوخۆی كاریگەری . راستە بەپێچەوانەشەوە و هەیە كۆمەڵگا

رادەربڕین ئازادی سنورەكانی پاراستنی لەپێناوو رێز لە پارێزگاری و راگەیاندندا كاری لە

هەردووال سنورەكانی دەبێ كۆمەڵگا، حورمەتی . كۆنترۆڵی واتا بكرێن دەستنیشان یاسا بەپێی

) ( كۆمەڵگا و راگەیاندن هەردووال سنورەكانیرادەربڕینی ئازادی مافی پاراستنی بەمەبەستی

بۆ هەم مرۆیی، پاداشتێكی وەك رۆژنامەنووسەلەالیەن تاوان ئەنجامدانی لە رێگەگرتنیشە

بۆ زیانبەخشە كارێكی كە رۆژنامەنووسانەوەو پتەو یاسایەكی ئەمەش كۆمەڵگا،

. پێویستە بەهێزتری جێبەجێكارێكیبە و تێدایە تۆمەتیان بابەتانەی و هەواڵ ئەو

نوێ زانیاری گەیاندنی بۆ رواڵەتناواخنیشدا لە بەڵام بڵاودەكرێنەوە،

) یا) تاوان مەبەست بێ یاخود بەمەبەستدۆخانەدا لەم ئەوا تێدایە، تاوانیان بۆ دنەدان

) دادگا) بۆ پەنا دەتوانن زیانمەند الیەنی و كەسببەن.

بۆسەر دەستدرێژی راگەیاندنێكەوە لە ئەگەرئەركی كرا، كۆمەڵگا مەعنەوی و ماددی دۆخی

داكۆكیكار وەك كە گشتییە داواكاری سەرشانیدەزگا ئەو لەسەر یاسایی سكاڵای كۆمەڵگا، لە

مەبەستی بە هەم بكات، تۆمار راگەیاندنانەلە رێگەگرتن لەپێناو هەم و سزادان

نموونە بۆ راگەیاندن، تاوانی تەشەنەسەندنیبابەت ئەو سزادانی و بڵاوكردنەوە لە رێگەگرتن

ئایین و نەتەوە ناوزراندنی دەبنەمایەی وێنانەی وبەهۆی یاخود دیاریكراو، ناوچەیەكی تەنانەت و

تێكدەرانە كاری بۆ جەماوەر تۆمەتێكەوەدەبزوێَ.

بنەمای لەسەر رۆژنامەیەك ئەگەر نموونە بۆبەشە وەزیر فڵانە بنووسێ ناڕاست زانیارییەكی

)......( رێگایەوە لەم دەخوات، شاری بەنزینیتۆمار سكاڵا وەزیریش ئەگەر بنێتەوە، ئاژاوە

تۆماركردنی مافی گشتی داواكاری ئەوا نەكات،كە تۆمەتەی ئەو لەسەر هەیە سكاڵای

. خوڵقاندووە ئاژاوەكەی

خستنەپاڵ* تۆمەت سزای پشت هۆكارەكانی

لە خستنەپاڵ تۆمەت تاوانی سزادانی ) ( واتا زۆرترە، جنێودان نموونەی تاوانەكانی

تاوانە بەم دژ توند سزایەكی دەتوانێ دادوەر: خوارەوە هۆكارانەی ئەم لەبەر بگرێتەبەر،

1 : پێدەكات- متمانەی خەڵكو دەكەن تۆمەت بە باوەڕ بەئاسانی خەڵك

چونكە كاریگەرییەوە، ژێر دەچنە بەزوویی ) ( لەنێو خۆی درۆ و راستی لەنێوان لێڵییەك

. تۆمەت كاتێك نموونە بۆ حەشارداوە تۆمەتداگۆشتی بەوەی چێشتخانەیەك پاڵ بخرێتە

خەڵك كڕیارەكانی، داوەتە حەرامی گیانلەبەریبەتەواوەتی دەشێ و پێدەكات بڕوای زوو

. بكاتەوە داكشان دووچاری چێشتخانەكە بازاڕی2 : پشتەوەیە- لە پیالنی و بەرنامە

بەچەشنێ تێدایە، پیالنی وردترین تۆمەتدا لەپەیاموەرگر لەالیەن زوو كە دادەڕێژرێ

) پێ) متمانەی ەوە گوێگر بینەر، خوێنەر،( نهێنییە دەگوترێ كاتێ نموونە بۆ دەكرێت،

هونەرمەند، ژنە فڵان سێكسییەكانی ) پەیوەندی لێرەدا ، بەرپرس فڵان گەندەڵییەكانی

پیشەی و تۆمەتەكە جۆری لەنێوان راستەوخۆ . ئەو هەیە الیەنەكەدا یاخود كەسەكە

تۆمەتەكە كەسەی یاخود رۆژنامەنووسو لێكردۆتەوە بیری پێشتر هەڵدەبەستێ،

خەڵك بەخێرایی كە دەیهۆنێتەوە بەچەشنێبڵێین دەتوانین كەواتە بكات، پێ متمانەی . داڕێژراوە بۆ نەخشە كردەیەكی تۆمەت

3 : " " " ە- " درێژخایەن و زیاتر كاریگەرییەكەیتۆمەتباركراو لەسەر قوڵ كاریگەری تۆمەت

هزری بیرو لە درێژیش ماوەیەكی بۆ جێدەهێڵێ،مردنیشی دوای تەنانەت دەمێنێتەوە، خەڵكدا

كەسێتییەكەی ناوبانگی لەسەر كاریگەری هەردادەنێ.

4 : توندترە- سزاكەی راگەیاندندا لەلە یەكێك رێگەی لە تۆمەت ئەنجامدانی

لە توندترە، سزاكەی راگەیاندنەوە دەزگاكانی

دواتر كە هێندە دوو دەگاتە دۆخدا هەندێ . دەكەین بۆ ئاماژەی

خستنەپاڵ* تۆمەت تاوانی سزادانی

( ژمارە عیراقی سزادانی یاسای ی(111بەپێی( تاوانی( 1969ساڵی سزای هەموواركراو، ی

بەندكردن لە بریتییە خستنەپاڵ، خراپە و تۆمەت ) بە) یان ساڵ پێنج تا مانگ سێ‌ لە واتا

" " " ئەگەر" دەدرێت، سزا غەرامە و قەرەبوورێگای لە خستنەپاڵەكە خراپە و تۆمەت

دۆخێكی سزاكە ئاستی بێت، راگەیاندنەوەدەتوانێ‌ دادوەر واتا وەردەگرێت، توندتربسەپێنێ بەسەردا سزاكەی ئاستی بەرزترینتێنەپەڕێت سزاكە هێندەی دوو لە مەرجەی بەو

تا) (. 10واتا ساڵ ( ژمارە یاسای )35لە ساڵی( جەخت( 2007ی دا

) ( تۆمەت و ناوزڕاندن تاوانی سزادانی لەسەر( بڕگەی لە نۆیەمدا( 5كراوەتەوە، ماددەی ی

." قەدەغەیە:" ناوزڕاندن و ناڕەوا توانجی هاتووە

راگەیاندن تاوانێكی وەك ناوزڕاندنی بڕگەیە ئەم . جیاكردۆتەوە رەخنە لە

) ( و رۆژنامەنووس بۆ داناوە سزاشی هەروەها ) و) ناوزڕاندن بڵاوكراوەیەی ئەو ی سەرنووسەر

بڕگەی لە بڵاودەكرێتەوە، تیادا تۆمەتی": ) ( ) هاتووە) دا نۆیەم ماددەی ی یەكەم

پارە بەبڕێك سەرنووسەر، و ڕۆژنامەنووس( لە كە دەكرێن ملیۆن( 1,000000غەرامە یەك

( لە و كەمتر ( 5,000000دینار دینار ملیۆن پێنج . بڵاو ناوزڕاندن ناڕەواو توانجی كاتێك نەبێ پتر

بكاتەوە".راگەیاندنەكەش، دەزگا سزادانی بە سەبارەت

": ) ( هاتووە ماددەدا هەمان ی دووەم بڕگەی لەغەرامە پارە بڕێك بە بڵاوكەرەوە رۆژنامەی

( لە كە دینار( 5,000000دەكرێت ملیۆن پێنج( لە پتر( 20,000000كەمترو دینار ملیۆن بیست

نەبێت".دووبارەكردنەوەی لەكاتی یاسایە، ئەم بەپێی

تۆمەت و ناوزڕاندن تاوانی ئەنجامدانی. دەبێت توندتر سزاكە راگەیاندندا، لە خستنەپاڵ

) ( ماددەدا هەمان ی سێیەم بڕگەی لە هەروەك

بۆی:" دادگا دووبارەكردنەوەدا، لەكاتی هاتووەلە مەرجێك بە بكا، زیاد داراییەكەی سزا هەیە

بڕگەكانی لە كە سزاكە پارەی هێندەی دوو ." ) واتا) نەبێ‌ پتر هاتوون سەرەوەدا ی یەكەم

دەبێتەمایەی تاوانە، ئەم دووبارەبوونەوەی. سزادان توندتری ئاستێكی گرتنەبەریپەیوەندی ئامێرەكانی بەكارهێنانی خراپ یاسای

( ساڵی( )6ژمارە دووەمدا( 2008ی بڕگەی لە دا( مۆبایل، لەڕێگەی تۆمەت تاوانی بۆ ئاماژەی

) سزاكەی كردووە، ەوە تەل بێ و تەلدار ئامێری( لە بۆ 6بریتیە بەندكردن ( 5مانگ بە و ە ساڵ

( لە كە دەدرێ سزا ملیۆن( 1غەرامەیەكیشلە ) و بە( 5كەمتر یاخود نەبێ، زیاتر دینار ملیۆن

هەردووكیان. لە سزاكەش قەبارەی دەستنیشانكردنی

فاكتەرانەش ئەم بەڵام دادوەردایە، دەسەڵاتی: هەیە سزاكەدا دیاریكردنی لە رۆڵی

. تاوانەكە- پشت لە نییەت بوونیتۆمەتەكەی- بۆ راگەیاندنەكە دەزگا پاساوی

تۆمەت،) خستنەپاڵی بۆ پیالنێ و نەخشە بوونی

ئەگەرچی دەكات، زیاتر سزادانەكەی رێژەیواتا تاوان، ئەنجامدانی بۆ نییە پاساو نەزانینیش.) دەكاتەوە كەمی بەڵام النابات سزا نەزانی

( بۆ- زیانەكەی ئاستی و كاریگەری رێژەیئیعتیباری و شەرەف بە زیانگەیاندن نموونەلەڕێگەی هونەرمەندێك یاخود سیاسەتمەدار

وەك زیاترە سزای تۆمەتێكەوە، دروستكردنی.) بێت سادە هاوڵاتییەكی بە دژ تۆمەتەكە لەوەی

( لەساتی- نموونە بۆ بڵاوبوونەوەی كاتیو كاندیدێك بخرێتەپاڵ تۆمەت هەڵبژاردندا

زیاترە سزاكەی بخوات، شكست بەوهۆیەوە .) ئاسایی دۆخی لە وەك

لە- دادوەر ویژدانی و لێهاتوویی ئاستی. الستیكییەكەیدا دەسەڵاتە بەكارهێنانی

( بڕگەی: بەپێی هەشتەم،( 5سەرنج ماددەی ی( تێپەڕبوونی دوای لە( 90نابێ‌ رۆژ نەوەد

رێكارێكی جۆرە هیچ بڵاوكردنەوە، مێژووی. بگیرێتەبەر رۆژنامەنووس بەرامبەر لە یاسایی

توندترە؟* سزاكەی راگەیاندندا لە بۆچی

تۆمەت عیراقی، سزادانی یاسای بەپێیلە یەكێك لەرێگەی ئەگەر خستنەپاڵئەوا بدرێ، ئەنجام راگەیاندن ئامرازەكانی

هەندێكجار لە و توندترە زۆر سزادان دۆخیدەگرێتەبەر، سزا ئاستی بەرزترین دادوەر

. بۆ نەبێت پتر سزاكە هێندەی دوو لە بەمەرجێ( تۆمەت و ناوزڕاندن سزای ئەگەر (5نموونە

دەتوانێ ) دادوەر ئەوا بێت، غەرامە دینار ملیۆن10 . بسەپێنێ( غەرامە دینار ملیۆن

تۆمەت سزادانی توندی پشت هۆكارەكانیراگەیاندن، دەزگاكانی لەرێگەی خستنەپاڵ

: بۆ دەگەڕێتەوەدۆخی- واتا راگەیاندنەوە لەرێگەی تۆمەت ا

- ژمارەی( Publishingبڵاوكردنەوە) زۆرترین ، یاخود دەبن گوێبیستی راگەیاندنەوە لە خەڵك . لەوەی جیاوازە ئەمەش دەیبینن و دەیخوێننەوەچەند یاخود كەسێك لەبەرچاوی تاوانەكە

. بدرێَت ئەنجام كەمدا كەسێكیمێژوو،- خانەی دەچێتە ناوزڕاندن و تۆمەت ب

درێژخایەن ماوەیەكی بۆ كەسایەتییەك زۆرجارخەڵكەوە هەندێ لەالیەن مردنیشی، دوای تا

بۆ ئامرازێك دەكرێتە تۆمەتەكە مەسەلەیالیەنێكی. یاخود كاندیدێك دەشێ شكاندنی

شكستی دووچاری تۆمەتێكەوە، بەهۆی سیاسی. ببێتەوە هەڵبژاردن

كە- دەكەن تۆمەتانە بەو متمانە زیاتر خەڵك جواتا بڵاودەكرێنەوە، راگەیاندنەكان دەزگا لە

. بڵاوكراوەتەوە بۆیە راستە تۆمەتەكە پێیانوایەدەتوانێ دادوەر سەرەوە، فاكتەرانەی ئەم لەبەر

( ماددەی بە بەستن پشت یاسای( 433بە یبكات، توندتر سزاكەی دۆخی سزادان،

دیاریكراوی سزای هێندەی دوو لە بەمەرجێ . تێنەپەڕێ سزادان یاسای

( بڕگەی لە )3هەروەها ماددەی( یاسای( 9ی ی( ژمارە ساڵی 35رۆژنامەگەری یشدا(2007ی

بۆی: دادگا دووبارەكردنەوەدا لەكاتی هاتووەلە مەرجێك بە بكا، زیاد داراییەكەی سزا هەیە

برگەكانی لە كە سزاكە پارەی هێندەی دوو ." ) نەبێ‌) پتر هاتوون سەرەوەدا ی یەكەم

دەزگایەكی هەر یاساییە، بڕگە بەم بەپشتبەستندا، ئەنجام تاوانێكی دووجار ئەگەر راگەیاندن

. دەكات زیاد هێندە دوو تا سزاكەشی

نییە؟* تۆمەت لەسەر سزا كاتێكدا چ لەیاخود كەسێك رەخنەییانەی وێنە و بابەت ئەو

دەزگایەكی لە نووسەرێك و رۆژنامەنووسكۆمەڵێك پێویستە دەكاتەوە، بڵاوی راگەیاندندا

و ناوزراندن خانەی نەچنە تا لەخۆبگرێت مەرجتۆمەت.

راگەیاندن، گرنگی ئەركێكی هەرچەندەالیەنە و كەس ئەو بەرنامەی و كار شەنوكەوی

بەرژەوەندی بە پەیوەندیان كە گشتییانەیە . الیەنی و كەس لە مەبەستیش هەیە گشتییەوە

یان حكومی ئەركێكی كە ئەوانەن گشتی،لەسەرشانە، كۆمەڵگایان بە پەیوەست كارێكی

لەساتی راگەیاندنەكانیش و رۆژنامەنووساننەك گەندەڵی، دەگاتە تا كەمتەرخەمی بینینی

رەخنەئامێزیان بابەتی بڵاوكردنەوەی مافی هەر

راستەقینەی ئەركی بەڵكو هەیە،سەرشانیشیانە.

( ژمارە یاسای )111لە ساڵی( ی(1969یژمارە رۆژنامەگەری یاسای و عیراقی سزادانی

(35( ساڵی( مەسەلە( 2007ی هەندێ دا،لەو بڵاوكردنەوەیان كە كراون دەستنیشان. ناوزڕاندن و تۆمەت خانەی ناچنە دۆخانەدا

بڕگەی ) ژمارە( )2بەپێی یاسای ساڵی( 111ی یبڵاوكردنەوەی( 1969) عیراقی، سزادانی ی

رەفتارەكانی و كار لەسەر رەخنە و زانیاریناچنە دۆخانەدا لەو تەنها الیەنێك، یاخود كەس

مەرجەكانی سەرجەم كە تاوان چوارچێوەی : لەخۆگرتبێ خوارەوەی

كارەكانی- 1 لەسەر بڵاوكردنەوە نووسین‌وبۆ راسپێردراو كەسێكی یان فەرمانبەر

نوێنەرایەتی سیفەتی یان گشتی خزمەتگوزاری ( حكومەت، سەرۆكی نموونە بۆ هەبێ‌ گشتی

دەوڵەت، بەڕێوەبەرانی پارلەمان، ئەندامانی)..... كارمەندان دەگاتە تا وەزیرەكان

2) ( ی- كار بە پەیوەندی بڵاوكردنەوەكەواتا كەسێتییەكەی، نەك هەبێت فەرمانبەرەكەوە

نەك بگرین رەفتارەكانی كارو لە رەخنە ئێمە. خۆی خودی

خزمەتی- 3 بە پەیوەندی بڵاوكردنەوەكە . هەبێت گشتییەوە

( بڕگەی لە هەشتەمی( 4هەروەها ماددەی ی( ژمارە رۆژنامەگەری )35یاسای ساڵی( ی

2007 ": لەسەر( بڵاوكردنەوە نووسین‌و هاتووە داراسپێردراو كەسێكی یان فەرمانبەر كارەكانی

سیفەتی یان گشتی خزمەتگوزاری بۆهاتو ئەگەر نییە، تاوان هەبێ‌ گشتی نوێنەرایەتی

ئەركی چوارچێوەی لە بڵاوكردنەوەكەنوێنەرایەتی گشتی‌و خزمەتی فەرمانبەری‌وسەلمێنەری بەڵگەی مەرجەی بەو دەرنەچێ

." هەبێت لەسەر دانەپاڵییان

خستنەپاڵ* تۆمەت تاوانی لە خۆپارێزییكە دروست و راست رەخنەی جیاكردنەوەی بۆ

( و ناوزڕاندن تاوان لە كۆمەڵگادایە خزمەتی لە

و( دەگەیەنێ كۆمەڵگا بە زیان كە تۆمەتلەكەدار راگەیاندنیش دەزگاكانی متمانەی

یاخود رەخنەگرتن هەر ساتی لە دەبێ دەكات،و كەس پاڵ بخەینە رەفتارێك و قسە هەر

.3الیەنێك، ) بگرین( لەبەرچاو گرنگ خاڵیراست- 1 تۆمەتەكە یاخود رەخنەكە پێویستە

بێت: گوتانەی لەو رۆژنامەنووس سەرەكی ئەركی

لە بریتییە الیەنێك، و كەس هەر دەیخاتەپاڵ .) كاتێك) نموونە بۆ دروستی و راست لە دڵنیایی

تۆمەتی یاخود ناودەبەین، گەندەڵ بە بەرپرسێكحیزبێ، پاڵ دەدەینە هەڵبژاردن لەساتی تەزویر

و دروستییەكەی و راستی لە بین دڵنیا پێویستەبێ، لەبەردەستدا باوەڕپێكراومان بەڵگەنامەی

و قسەڵۆك یاخود گومان بنەمای لەسەر نەكواتەوات.

) لە ) تۆمەتخستنەپاڵ دیارەكانی نموونە لە یەكێكسەرەكی مانشێتی كوردیدا، رۆژنامەگەریی

( ( 1الپەڕە ( تیایدا( كە بوو هاوڵاتی رۆژنامەی یماڵەكەی،:" تەلەفۆنی بڕینی لەسەر هاتبوو

كوردتێل كارمەندی دوو حكومەت سەرۆكی

" لەالیەن سكاڵا تۆماری دوای ، دەكات فەسڵ ) سەروەختەی) ئەو سەرۆكی ی فەتاح عومەر - سلێمانی، ئیدارەی هەرێم حكومەتی

و دۆڕاند سكاڵاكەی رۆژنامەیە ئەم سەرەنجام ، كرد لێبوردنی داوای رۆژنامەكە فەرمی بە

. نەبوو راست تۆمەتەكە چونكەراپۆرتە بڵاوكردنەوەی دیكە، نموونەیەكی

( الپەرە لە (1هەواڵێك ( چاودێر( هەفتەنامەی ی ( مەكتەب ئەندام بەوەی سەبارەت بوو

و مۆر ئیسالمی بزووتنەوەی سیاسییەكی ) دوای ، دەكات تەزویر خۆی حیزبەكەی ئیمزای

لەسەر سیاسەتمەدارە ئەو سكاڵای تۆماركردنیتۆمەتەكە نەتوانرا لەبەرئەوەی هەفتەنامەكە،

. دۆڕاند سكاڵاكەی رۆژنامەكە بسەلمێنرێت،بوو راپۆرتێك بڵاوكردنەوەی دیكە نموونەیەكی

كە دەكات لەوە باس تیایدا لڤین، گۆڤاری لەهاوكاری بە پارتی سیاسی مەكتەبی گوایە

هەر كوشتنی پیالنی یەكێتیی، سیاسی مەكتەبیئۆپۆزسیۆنیان الیەنەكانی سەركردەی سێ

داڕشتووە.

مەسعود راپۆرتە، ئەو بڵاوكردنەوەی دوایلە داوای كوردستان هەرێمی سەرۆكی بارزانی

دەستبەجێ كە كرد گشتیی داواكاریمەسەلەیە ئەو لەسەر ورد لێكۆڵینەوەیەكی

و ترسناكە مەسەلەیەكی ئەمە چونكە بكات،بكرێ . لێ بێدەنگی شێوەیەك هیچ بە ناكرێ

كارێك كە لەوەدایە راپۆرتەش ئەم گیروگرفتیمەسەلەكە راستی سەلماندنی نەدابێ، رووی

بنەمای لەسەر هەرگیز یاساش ئاستەمە، زۆررۆژنامەنووس، زیهنی و دەروونی بیركردنەوەی

تاوانبار بە سیاسی الیەنێكی و كەس هیچنابێ. رۆژنامەنووسیش لەهەمانكاتدا ناناسێنێ

تۆمەتی خۆی، زیهنی و پێشبینی لەسەربنەمای. الیەنێك و كەس هیچ پاڵ بداتە كوشتن و تیرۆر

2: بێت- سەلماندن شیاوی تۆمەتەكە پێویستەسەرچاوە یاخود پەیامنێران لەالیەن رۆژانە

و كەس لەسەر زانیاری چەندین تایبەتەكان،دەزگاكانی دەدرێتە بەرپرسان و الیەن

لە بریتین زانیاریانە لەو هەندێ راگەیاندن، ( دزی، گەندەڵی، وەك تۆمەت جۆری

) .... ، هتد كەمتەرخەمی تەزویر، بەدڕەوشتی،

پێویستی ئەوا بن، راستیش زانیاریانە ئەم ئەگەرئەگەرنا سەلماندنیان بۆ هەیە بەڵگە بە

. نییە یاسایی بڵاوكردنەوەیانو زانیاری ئەم لەنێو راستییەك جۆرە دەشێ

ئامادەی رۆژنامەنووسان كە هەبێ راپۆرتانەدابەڵگەنامەیەكی هیچ نەبوونی بەڵام دەكەن،

دەزگا دۆڕاندنی دەبێتەمایەی متمانەپێكراو، . یاساییەكاندا سكاڵا لەبەردەم راگەیاندنەكان

بابەتی راگەیاندن، دەزگاكانی لەناو زۆرجارراستی لە جۆرێ كە بڵاوكراونەتەوە ئەوتۆ

بەڵگەی نەبوونی بەڵام گرتووە، لەخۆییاسایی سزای رووبەڕووی سەلمێنەر،

كردوونەتەوە.راپۆرتێكی بڵاوكردنەوەی دوای نموونە بۆ

) ( ) لەژێرناوی) هاوڵاتی رۆژنامەی لە رۆبن مایكڵئەمریكا" متمانەی جێی كورد سەركردەكانی( مەسعود" سەرمایەی راپۆرتەدا لەم ، نین

( بە( كوردستان هەرێمی سەرۆكی ی (2بارزانی) ( تاڵەبانی جەالل سەرمایەی و دۆالر میلیارد

( بە كۆمار دۆالر( 400سەرۆك ملیۆنتاوانی بە تاڵەبانی ، خەمڵێنراوە

) رۆژنامەكە) لەسەر سكاڵای تۆمەتخستنەپاڵنەیتوانی رۆژنامەكە لەبەرئەوەی تۆماركرد،

زانیارییەكانی دروستی و راستی بۆ بەڵگەنامەسكاڵاكەی كۆمار سەرۆك سەرەنجام بخاتەڕوو،

. درا سزا رۆژنامەكەش و بردەوەگشتی- 3 بەرژەوەندی بە خزمەت پێویستە

بكات: خۆی كۆمەڵگاكەی خزمەتكاری دەبێ راگەیاندن

بە پەیوەستن مەسەالنەی و زانیاری ئەو بێت، ) ( خستە بەرژەوەندی و خێر ئەگەر كۆمەڵگادیدی لە بڵاوكردنەوەیان ئەوا مەترسییەوە،

گرنگی ئامانجێكی چونكە نییە، شیاو یاساوەو ئاسایش لە پڕ ژیانێكی وەدیهێنانی یاسا

زیانی بابەتێ و زانیاری هەر كۆمەڵگا، بۆ ئارامییەخانەی دەچێتە گەیاند ئارامی و ئاسایش بە

بۆچوونە. بەو پشتی ئەمەش قەدەغەوەئارامدا، دۆخێكی لەسایەی كە بەستووە

هاتنەئارای و دەپارێزێ یاسا سەروەرییبە زیان ئاژاوەش، لە پڕ هەلومەرجی

. دەگەیەنێت یاسا سەروەریی

كاتێ مرۆڤە، خزمەتی بۆ هەقیقەت پاشانیان ناوخۆیی ئاژاوەی راستییەك دركاندنی

مێژووی زۆرجار هەروەك خوڵقاند نێودەوڵەتی ( هەردوو وەك لەسەردەدات شایەتحاڵی جیهان

) كەس ملیۆنەها كە دووەم جیهانی جەنگیو ئایدۆلۆژیا كام كوژراون ئەوەدا لەژێرناوی

پەیامی خودی ئەوا هەقە، لەسەر دەوڵەتسەرسوڕمانی پرسیارو نیشانەی هەق پیرۆزی

دەوێ!. تێدایە ئاژاوەی شەڕو وڵاتانەی ئەو سەرجەم لە

) (، بەعس رژێمی رووخانی دوای عیراقی وەكرۆژنامەنووسان، لە بریتین قوربانی زۆرترین

قوربانی دەبنە رۆژنامەنووسان خودی بەمپێیە. كێشمەكێش و جەنگ هەلومەرجی

ئەگەرچی راگەیاندن دەزگاكانی چەشنە، بەم( ) ( توانای و بێت یش راست زانیارییەك

) ئەگەر هەبێت، ی راستییەكەش سەلماندنیكاتێكی بۆ دەشێ ئەوا بوو زۆرتر قازانج لە زیانی

. بڵاونەكرێتەوە یا دوابخرێت شیاو : دەكەین نموونەیەك چەند بە ئاماژە لێرەدا

حكومەتی- تەرخانكراوی بودجەی بڵاوكردنەوەیئیران كوردییەكانی الیەنە و حیزب بۆ هەرێم

) ( ئەگەرچی ، رۆژنامە رۆژنامەی لەالیەن ) ( ) بوو،) یش سەلماندن شیاوی و بوو راست

تێدا گشتی بەرژەوەندی خێرو لەبەرئەوەی بەڵامپەیوەندییەكانی لەسەر خراپی كاریگەری و نییە

- جێهێشت، ئیران كوردستان هەرێمی نێوانو پەیوەندی بڕینی هەڕەشەی تەنانەت

هەرێمی حكومەتی لە سنوورەكانیش داخستنیهەڵوێستێكی لە تاران كرا، كوردستان

": هەرێمی حكومەتی رایگەیاند راستەوخۆداپەیوەندییەكی ئەمڕۆ تا كۆنەوە لە كە كوردستان

ئەوە دەبێ هەبووە، ئیراندا لەگەڵ پتەویانئیران‌و جۆراوجۆری هاریكاری كە بكەن رەچاو

و لەیەكتر رێزگرتن لەسەر هەرێمە ئەوتێكدەرانە هەنگاوێكی هەرجۆرە رەتكردنەوەی

راوەستاوە، هەردووال بەبەرژەوەندییەكانی دژروون هەڵوێستێكی دەبێ بنەمایە ئەم لەسەر

كە بن ئەوەش ئاگاداری بگرنەبەر، لەمبارەیەوەلەسەر كاریگەریی كارانە چەشنە ئەو . " جێنەهێڵێ هەردووال پەیوەندییەكانی

بە پەیوەست بڕگەی نەبوونی بەهۆی هەرچەندەبەدواداچوونێكی هیچ نەتەوەیی، ئاسایشی

نەكرا، مەترسیدارە راپۆرتە ئەم بۆ یاساییرۆژنامەكە سەرنووسەری ئەوەش وێڕای

لەكاركێشایەوە . دەستیتۆمەتخستنەپاڵ* دۆخێكیتردا، چەند لە هەروەها

و دادگا لەناو نموونە بۆ نییە، لەسەر سزایبەرز كەسێك دژی سكاڵا كاتێ دادوەر لەبەردەم

كەسەی ئەو ساتەدا لەو ئەگەر دەكرێتەوە،گوتەیەك هەر دەكرێت، تۆمار لەسەر سكاڵای

. دانانرێ تاوان بە دەرببرێت

تۆماركردن* سكاڵا مافیلە تۆمەتخستنەپاڵ تاوانی ئەنجامدانی كاتی لە

خوارەوە الیەنانەی ئەم راگەیاندن، دەزگایەكیدوابڕیاریش هەیە، سكاڵایان تۆماركردنی مافی

. نا یاخود تاوانە رەخنەكە، ئایا كە دادوەرە الی ( لە- هەروەك زیانلێكەوتوو الیەنی و كەس

چەندین كرد، بۆ ئاماژەمان پێشوودا نموونەكانیدەزگا لەسەر سكاڵایان الیەن و كەس

كە پاساوەی بەو كردووە تۆمار راگەیاندنەكان .) خراوەتەپاڵ تۆمەتیان

) دەسەڵاتی-) بەرزترین وەك گشتی داواكاریئەو لەسەر سكاڵای تۆماری مافی یاسایی،

دابونەریتی بە زیان كە هەیە راگەیاندن بابەتانەیكۆمەڵگا گرنگەكانی مەسەلە و گشتی

دەگەیەنێ. دەزگا چاودێری گشتیش داواكاری ئامانجیئازادی سنورەكانی لە رێز تا راگەیاندنەكانە

رادەربڕین كاتدا لەهەمان بگرن، رادەربڕینسەرمایە بە زیانگەیاندن بۆ ئامرازێ نەبێتە

. كۆمەڵگا مەعنەوییەكانی و ماددیلە شیعرێك بڵاوكردنەوەی دوای نموونە بۆ

) بە ) سوكایەتی تیایدا كە ئەدەب ئاسۆی پاشكۆیلەسەر سكاڵای گشتی داواكاری كرا، خوداوەند

سەرنووسەریش كرد، تۆمار رۆژنامەكەلێبوردنی داوای لەخۆبوردووییەوە بەوپەڕی

. كشێنرایەوە سكاڵاكەش ، كردتاوانی لەسەر سزا لێبوردن داوای ئەگەرچی

دەكاتەوە، كەمی بەڵام النابات رۆژنامەگەری

خۆی نیازپاكی راگەیاندنەكە ساتەدا لەو چونكەدەخاتەڕوو.

( بڕگەی: بەپێی هەشتەم،( 5سەرنج ماددەی ی( تێپەڕبوونی دوای لە( 90نابێ‌ رۆژ نەوەد

رێكارێكی جۆرە هیچ بڵاوكردنەوە، مێژوویبگیرێتەبەر رۆژنامەنووس بەرامبەر لە .یاسایی

محەممەد: كارزان نووسينىrozhnamawany.comسه‌رچاوه‌: