فرش معيوب ؟ تعريفي علمي و عرفي ازواژه عيب در عرصه فرش

42
؟ وب ي ع م رش ف رش ف ه ص ر ع در ب ي ع ه وار ار ي ف ر ع و ي م ل ع ي ف ي ر ع% ي ه ب ل ض ف% ق ح

description

فرش معيوب ؟ تعريفي علمي و عرفي ازواژه عيب در عرصه فرش. به فضل حق. عیب : به عامل یاعواملی گفته می شودکه به جهت وجود و یا پیدایش آن از مراتب هنری یا ارزش اقتصادی و یا هر دو آنها در فرش کاسته شود. - PowerPoint PPT Presentation

Transcript of فرش معيوب ؟ تعريفي علمي و عرفي ازواژه عيب در عرصه فرش

Page 1: فرش  معيوب  ؟ تعريفي علمي و عرفي ازواژه عيب در عرصه فرش

فرش معيوب ؟تعريفي علمي و عرفي ازواژه عيب در عرصه فرش

حقفضلبه

Page 2: فرش  معيوب  ؟ تعريفي علمي و عرفي ازواژه عيب در عرصه فرش

عیب ها

عارضی

غیر قابل رفع قابل رفع

ذاتی

غیر قابل رفع قابل رفع

یا مرات�ب هنری : ب�ه عام�ل یاعوامل�ی گفت�ه م�ی شودک�ه ب�ه جه�ت وجود و ی�ا پیدای�ش آ�ن از عی$بو یا هر دو آنها در فرش کاسته شود. ارزش اقتصادی

وقت و : ای�ن عبارت را در مورد آ�ن دس�ته از عی�ب ه�ا بکار م�ی بری�م ک�ه ب�ا ص�رف قاب$ل رف$ع قابل اصالح می باشند .هزینه معقول

: ای�ن عبارت را در مورد آ�ن دس�ته از عب�ب ه�ا بکار م�ی بری�م ک�ه یا بطور غی$ر قاب$ل رف$ع مطل�ق قاب�ل اصالح نیس�تند و ی�ا آنک�ه وق�ت و هزین�ه مورد نیاز برای اصالح آنها معقول و منطقی

نیست .

Page 3: فرش  معيوب  ؟ تعريفي علمي و عرفي ازواژه عيب در عرصه فرش

عیب های ذاتی $ طراحی1

يك�ي از آغازي�ن مراح�ل تولي�د ي�ك فرش همان�ا طراح�ي م�ي باش�د ك�ه در اص�ل م��ي توان آ��ن را ماك��ت و خش��ت اول بناي فرش نامي�د ك�ه اگ�ر ك�ج نهاده ش�د در نهاي�ت فرش مطلوب�ي از آ�ن حاص�ل نخواه���د ش���د ؛ از اينروي الزم اس���ت بهنگام انتخاب طرح و طراح ؛ نهاي�����ت دق�ت را ب�ه عم�ل آورده وب�ا عناي�ت ب�ه اقتضاء زمان ووس�����واس درظرائ�����ف هنري ؛ زمين�ه تهي�ه ي�ك فرش ايده ال را مهي��ا نمود ؛ و ب��ه عبارت ديگرطراح��ي دقي�ق و طرح مناس�ب ؛ اولي�ن نيازالزم و واج���ب براي تولي���د ي���ك فرش خوب

است.ناحیه از توان�د م�ی ک�ه های�ی عی�ب در گردند عارض فرش بر طراح��ی زمین�ه های�ی ک�ه بدانه�ا اشاره م�ی کنیم

می توانند بروز یابند.

Page 4: فرش  معيوب  ؟ تعريفي علمي و عرفي ازواژه عيب در عرصه فرش

عیب های ذاتی ) غیر قابل رفع(الف $ تقارن تقارن طرحه�ا ب�ا يكديگ�ر ونقاط تالق�ي آنه�ا باه���م در پيكره ك���ل طرح ؛ در مراح���ل مختل�ف طراح�ي و ي�ا تولي�د ؛ چنانچ�ه ب�ه ه�ر

نشود موج���ب از ه���م دليل���ي مراعات وده و در نهاي�ت منظره بگس�يختگي طرح

نامنس�جمي را در فرش بعم�ل آمده بوجود امرعالوه برآنك�������ه خواهندآورد؛اي�������ن

بيانگرعدم تس�لط طراح برطراح�ي آ�ن م�ي ناگزيرزحمات س�ايرين را ني�ز از ؛ باش�د

پي خود ضايع مي نمايد .درمواردی شای�دتوضی�ح عیب :البت�ه ای�ن

بواسطه عدم مهارت بافنده و بکار گیری نابجا ی قطعات طرح بوجود آید .

ن���ا متقارن بودن عمدي طرح در : نكت���هبعض��ي موارد طرح جديدي را پدي��د م��ي آورد ك�ه اص�طالحا طرح غل�ط خوانده م�ي شود در اينگون����ه موارد عي����ب نامتقارن بودن چنانچ�ه مورد تائي�د اه�ل خ�بره باش�د

می ب�ه حس�ن مضاعف�ي براي فرش بدل شود .

Page 5: فرش  معيوب  ؟ تعريفي علمي و عرفي ازواژه عيب در عرصه فرش

عیب های ذاتی) غیرقابل رفع (ب $ تناسب

عام�ل اص�لي باالن�س اجزاء طرحتناس�ب بوده وشاخص�ي مه�م در ارزشياب�ي طرح از نظ���ر هنري و اقتص���ادي م���ي باشد. بگون�ه ايك�ه عدم مراعات آ�ن در ه�ر كدام از اجزاء طرح م�ي توان�د ب�ه پيكره كل�ي طرح آس�يب رس�انده و عالوه بركاس�تن از زيبائي هنري طرح به ارزش اقتص�ادي

آن نيز لطمه وارد سازد.تناس�ب در طراح�ي فرش قانون و : نكت�ه

قاعده همگان����ي و ال يتغيري نداشت����ه ؛ بلك�ه در ه�ر طرح�ي ب�ا توج�ه ب�ه موضوع طرح ؛ طراح ب���ه س���ليقه خود تناس���ب

: اين خطوط فرضي با ايجاد اشكالي هندسي جاي هر كدام از اجزاء طرح را توضيح عكس اجزاء طرح را مراعات مي نمايد . بطور تقريبي معين مي نمايند و چنانچه هر يك از اجزاء طرح بطور چشمگيري اين هارموني هندسي را به هم بزند موجب عدم تناسب در كل طرح خواهد بود . البته الزم به ذكر است

بلكه بطور ذهني و از روي عادت توسط طراحان ؛ نشده اين خطوط بر روي طرح رسمکه ماهر در طراحي مراعات مي گردد .

Page 6: فرش  معيوب  ؟ تعريفي علمي و عرفي ازواژه عيب در عرصه فرش

پ $ نا همخوانی سایز عیب های ذاتی) غیر قابل طرح و فرش

رفع (

طرح فرش باي�د دقيق�ا مطاب�ق ب���ا س���ايز فرش بوده و معادل چل�ه هائ�ي باش�د ك�ه براي باف�ت چل�ه كش�ي شده ان�د ؛ ب�ه عبارت ديگرس��ايز فرش و طرح دقيق��ا باي��د منطب��ق بر ه��م باشن��د و درص��ورت ن��ا همخوان��ي فرش بعم��ل آمده متحم��ل عيوب��ي از

كشيده گ��ي و ي��ا كوبيده قبي��ل ؛ عدم كيفي������ت گ������ي طرح

مطلوب باف�ت ؛ و غيره خواه�د شد.

و کشیده : توضی�ح کوبیده گ�ی گ�ی فرش همچنی�ن م�ی توان�د به جهت عدم تسلط بافنده بر امر نا مص�الح انتخاب ی�ا و باف�ت

مناسب نیز بوجودآید.

Page 7: فرش  معيوب  ؟ تعريفي علمي و عرفي ازواژه عيب در عرصه فرش

عیب های ذاتی ) غیر قابل ت $ نقطه چینی رفع (

پس از اتمام مرحل�ه طراحي ؛ نوبت به نقط�ه چين�ي طرح م�ي رس�د ك�ه يك�ي از ظريفتري�ن و شاي�د س�خت تري�ن مرحل�ه از مراح�ل طراح�ي بوده و الزم�ه باف�ت

البت�ه اي�ن ام�ر بيشت�ر فرش م�ي باش�د ؛ در مناط�ق باف�ت آذربايجان مرس�وم و

متداول است .نقط��ه چين��ي طرح در حقيق��ت نوع��ي آنالي�ز طرح م�ي باش�د ك�ه مس�ير باف�ت را براي بافنده روش�ن ميكن�د و مطمئن�ا چنانچ�ه اي�ن ام�ر توس�ط فرد خ�بره و ب�ا تجرب��ه انجام نپذيرد ع�الوه بر ص��دماتي ك��ه ب��ه طرح وارد م��ي شود ؛ موج��ب غل�ط باف�ي هاي فاحش�ي ني�ز در فرش بعم��ل آمده خواه��د بود ك��ه جزو ع�يوب بارز درفرش بحس�اب آمده و در اولي�ن نگاه شكس�ته گيهاي حاص�ل ازاين نقطه چين�ي غل�ط چش�م ه�ر بيننده خ�بره اي را

خواهد آزرد .

Page 8: فرش  معيوب  ؟ تعريفي علمي و عرفي ازواژه عيب در عرصه فرش

)غیر ث $ کارت بندی ) رنگ بندی(عیب های ذاتیقابل رفع(

پ�س ازاتمام مرحل�ه طراح�ي ؛ نوب�ت ب�ه تعيي�ن رن�گ م�ي رس�د ك��ه طراح بر اس��اس موضوع طرح وذهني��ت وابتكارات خود كارت بندي م�ي نماي�د وب�ه نس�بت كاربرد رنگهاي موجود بر روي كارت رن�گ ؛ شماره هاي متعل�ق ب�ه هررن�گ را برروي طرح در جاي خود ثب�ت م�ي نماي�د وبدي�ن منوال ك�ل طرح براس�اس شماره هاي همان كارت تعيي�ن رن�گ م�ي شود ؛ لذا ب�ا توج�ه ب�ه حس�اسيت موضوع؛ دراي�ن مرحل�ه نيزهرگون�ه ب�ي دقت�ي وي�ا ك�ج س�ليقه گ�ي مس�تقيما در كيفي�ت فرش بعم�ل آمده تاثي�ر گذارخواه�د بود ؛ از اينروي عدم دق�ت در تط�بيق شماره هاي مندرج بر روي طرح و كارت رن��گ ؛ و ي��ا احيان��ا عدم مراعات هارمون�ي الزم در كارت رن�گ ؛ موج�ب عيوب�ي

ياعدم هماهنگ��ي و كاربرد نابجاي رنگه��ا در فرشاز قبي��ل خواه��د بود ك��ه عيوب��ي ج��بران آميزي فرش الزم در رن��گ

ناپذي�ر بوده و موج�ب اف�ت كيفي�ت هنري و اقتص�ادي فرش بعمل آمده خواهد شد .

الزم ب�ه ذكراس�ت اي�ن شيوه بيشتردرآذربايجان معمول م�ي باش�د ك�ه البت�ه بررس�ي محاس�ن و معاي�ب آ�ن مجال ديگري م�ي طلب�د ؛ ن�ا گفت�ه نمان�د ك�ه گاه�ي عم�ل كارت بندي ورن�گ

غير از طراح انجام مي پذيرد . بآميزي توسط فردي ديگري در آذربايجان اكثرا درتولي�د فرشهاي تص�ويري ) تابل�و : نكت�ه

باف��ي ( ب��ه جه��ت تنوع باالي رن��گ و گاه��ي اجبار ب��ه تلفي��ق چندي��ن رن��گ باه��م ؛كارت رن��گ بندي مورد اس��تفاده نبوده وانتخاب رن��گ ب��ه س��ليقه و تشخي���ص بافنده از روي مدل

انجام مي پذيرد .

Page 9: فرش  معيوب  ؟ تعريفي علمي و عرفي ازواژه عيب در عرصه فرش

عیب های ذاتی $ مواد ومصالح 2

اولیه

از اعم اولی�ه مص�الح و مواد پش�م ون�خ و رن�گ و مرغوبیت آنه�ا نقش�ی اس�اسی در تکامل هرگونه و داشت��ه فرش

در آنه�ا مستقیما در نقص�انی کیفی�ت فرش تولیدی اثر گذار

خواهد بود.

Page 10: فرش  معيوب  ؟ تعريفي علمي و عرفي ازواژه عيب در عرصه فرش

عیب های ذاتی )غیر قابل رفع (الف $ پشم

يك�ي ازاص�لي تري�ن مواد اولي�ه ك�ه در تولي����د فرش تقريب����ا نق����ش اس�اسي دارد پش�م م�ي باش�د ك�ه در كيفي��ت و بقاء ي��ك فرش خوب ني��ز از مؤلف��ه هاي اص��لي بشمار

های��یم��ي رود . لذا عي��ب ك��ه در درجات مختل�ف موج�ب اف�ت كيفي�ت پش��م بوده و س��بب عدم مطابق��ت آ�ن ب�ا اس�تانداردهاي فن�ي شناخت�ه شده م��ي باشن��د عين��ا ب��ه فرش

از منتق�ل خواهن�د ش�د هایی عی�ب افت ، الزم مقاوم�ت عدم قبی�ل کیفی�ت بر اث�ر مرور زمان ، کاهش و... ، فرش اقتصادی مرغوبی�ت مواردی هس�تند ک�ه عدم مرغوبیت

پش�م بر فرش تحمی�ل م�ی نماید.

Page 11: فرش  معيوب  ؟ تعريفي علمي و عرفي ازواژه عيب در عرصه فرش

عیب های ذاتی) غیر قابل رفع (ب $ چله

نوع چل��ه اع��م از ابريش��م ي��ا پنب��ه الزم اس��تاندارد ازچنانچ��ه فنی نبوده و متناس�����ب ب�����ا برخوردار

مشخص����ات فن����ي فرش توليدي د و ي���ا چنانچ���ه در ن���انتخاب نگرد

نحوه ريس���ندگي آ���ن نكات فن���ي الزم مراعات نشود؛ عيوب����������ي

در ازقبي�ل ؛ ها چل�ه پارگ�ی مکرر ، باف���ت عدم تناس���ب حی���ن

مشخص�ات فن�ي چله با ساير اجزاء بر اثر موضع�ي كي�س هاي، فرش

تاب حفظ ؛تفاوت توان عدم کیفی�ت در مقاب�ل عوام�ل محیطی و... را ب���ه فرش توليدي تحمي���ل

خواهد نمود.

Page 12: فرش  معيوب  ؟ تعريفي علمي و عرفي ازواژه عيب در عرصه فرش

عیب های ذاتی) غیر قابل رفع (پ $ پود

پود نيزاع�م از نوع كلف�ت ي�ا نازك آ�ن ؛ هرچن��د درظاهراز اجزاء قاب��ل روئي��ت فرش نيس���ت ؛ ام���ا همانن���د چل���ه از عوام���ل اص���لي شك���ل دهنده پيكره

وجودفرش م�ي باش�د ك�ه در ص�ورت آنه�ا ه�ر نقص�اني موج�ب عي�ب در در

فرش خواهد بود . پودهااع���م ازپود كلف���ت ونازك ؛ ب���ه

؛س�اختاری عل�ت عدم كيفي�ت مناس�ب عدم رنگرزي مناس���ب ؛عدم تناس���ب دركاربري وياشيوه ناص�����حيح كاربرد؛

عدم ب�ي را از قبي�ل : ب هام�ي توانندعي�؛ ه�ا عدم اس�تحكام گره؛ تناس�ب باف�ت

چل�ه رج ه�ا وخوردن آرايش ص�حيح به�م و.... بر فرش كي�س هاي عرض�ي؛ ه�ا

عارض نمايند .

Page 13: فرش  معيوب  ؟ تعريفي علمي و عرفي ازواژه عيب در عرصه فرش

عیب های ذاتی ) غیر قابل رفع (ت $ رنگ

رنگ بعنوان يك�ي ديگ�ر از عوامل اص�لي شك�ل دهنده فرش از آن جهت قابل توجه است ك�ه مس�تقيما ب�ا مص�رف كننده در ارتباط بوده و شاي���د بتوان آنرا از ارك�ان اص���لي فلس���فه وجودي فرش از منظ����ر زيبائ���ي شناس���ي بحس�اب آورد ؛ ك�ه البت�ه ه�ر گون�ه نقص�ي در آ�ن ؛ در ك�وتاه و ي�ا بلن�د مدت موج�ب عيوب

جبران ناپذيري در فرش خواهد بود.ه�ر رنگ�ي اع�م از گياه�ي و ي�ا شيميائ�ي داراي

هائيس�ت ك�ه باي�د هنگام خواص و ويژ�ه گ�يبكارگيري ؛ بدآنه�ا توج�ه تام و تمام داش�ت ؛ چرا ك��ه در غي��ر اينص��ورت وب��ا اس��تفاده ن��ا آگاهان�ه و غي�ر كارشناس�انه از اي�ن مواد رنگي�ن ؛ الجرم عيوب�ي از اي�ن قبي�ل بر فرش عارض

نس�بت ب�ه دوام عدم ثبات رن�گخواه�د ش�د : عدم تناس���ب پايداري رنگه���ا دري���ك ؛فرش؛ شيميائ����ي بر پش����م فرش عوارض ؛فرش

تغيي�ر رن�گ اولي�ه و به�م خوردن هارمون�ي رن�گ .فرش در دراز و يا كوتاه مدت

Page 14: فرش  معيوب  ؟ تعريفي علمي و عرفي ازواژه عيب در عرصه فرش

عیب های ذاتی ) غیر قابل ث $ رنگرزی رفع (

شکل ف�ن و ص�نع�ت رنگرزي ب�ه ص�نعتی ی�ا و در فرآوري س�نتی از رن��گ و پش��م رنگي��ن اعم شیمیای��ی و ازاهمي��ت طبیع��ی

بس�زائي برخورداراس�ت و چنانچ�ه اينكار توس��ط افراد متخص��ص ؛ مجرب وآشن�ا ب�ه رنگه�ا و دندان�ه ه���ا انجام نگيرد مطمئن���ا نتيج���ه

ب مطلوب�ي نداشت�ه وچ�ه بس�ا عيعدم ؛ دورنگ��يب��ي ازقبي��ل : ها

عدم ف��ر آوري ؛ ثبات الزم رن��گ وامثالهم.... رن����������گ مطلوب

دردرازو ي��ا كوتاه مدت ؛ از اي��ن رهگذر نص�يب فرش خواه�د ش�د .

: امروزه افرادی ب�ا عنوان زنگرز ب�ه قص�د اص�الح بعض�ی موارد اقدام به عملیات بر روی دق�تفرش م�ی نماین�د ک�ه چنانچ�ه افرادی غی�ر حرف�ه ای بوده و خارج از اص�ول فن�ی وعلمی مبادرت

به این کار نمایند قطعا صدمات جبران ناپذیری به فرش وارد خواهند نمود .بوده و عالوه برآنکه بطور کل�ی هرگون�ه رن�گ آمیزی فرش غی�ر مجاز البت�ه بای�د توج�ه داش�ت

عمل�ی غی�ر علم�ی و غی�ر اخالق�ی م�ی باش�د ، موج�ب هت�ک حیثی�ت و آ�بروی فرش نی�ز خواهد بود .

Page 15: فرش  معيوب  ؟ تعريفي علمي و عرفي ازواژه عيب در عرصه فرش

عیب های ذاتی $ ابزار و آالت بافت و 3

تولید

آالت باف���ت و ي���ا ب���ه عبارت ديگره���ر ابزاري ك�ه بنحوي در تولي�د فرش نق�ش دارد ؛ در ص����ورت عدم تناس����ب و ي����ا

فن�ی و علمی فقدان اس�تانداردهاي الزم هاي غي�ر قاب�ل ج�براني موج�ب بروز عي�ب

در فرش بعمل آمده خواهند بود.

Page 16: فرش  معيوب  ؟ تعريفي علمي و عرفي ازواژه عيب در عرصه فرش

عیب های ذاتی) غیر قابل الف $ دار بافت

رفع (( زگاهباف�ت ) داردر گام نخس�ت ؛ د

اع�م از نوع چوب�ي س�نتي و ي�ا مدرن فلزي آ���ن؛ از جمل���ه آالت مه���م و موث��ر در تولي��د ي��ك فرش س��الم و اس�تاندارد اس�ت؛ ك�ه ه�ر گون�ه نق�ص كيف��ي و ي��ا فن��ي آ��ن مس��تقيما ب��ه

ارفرش توليدي منتق�ل م�ي شود . دباف�ت ممك�ن اس�ت داراي يك�ي از

های تربودن اي�ن عيوب باش�د: تیر ك�ه بمرور زمان و درحي�ن ار دچوب�ی

خشك�ي ؛ ك�ج م�ي شون�د باف�ت قال�يبي�ش از ح�د و عدم اس�تحكام الزم

قال��ي موجب ك��ه در طول باف��ت م���ي ارد شكس���تن يك���ي از اجزاء

عدم دق�����������ت در زواياي ؛ شودبهنگام نص�ب ك�ه موج�ب شان�ه و ارد

ي�ا كجيهاي ضربدري در قال�ي بافت�ه و ...... شده مي شود

دس�تگاههاي مدرن فلزي در : نكت�هص����ورت اس����تاندارد بودن بندرت موج�ب عي�ب در فرش م�ي شون�د مگ��ر آنك��ه عام��ل انس��اني موج��ب

عيبي شود.

Page 17: فرش  معيوب  ؟ تعريفي علمي و عرفي ازواژه عيب در عرصه فرش

عیب های ذاتیزابزارهاي مه�م قاليباف�ي اس�ت ك�ه ا) چاق�و ( قالب باف$ت

؛ جدی فرش م�ی شودآس�يب موج�ب درص�ورت معيوب بودن حتم�ا باي�د متناس�ب ب�ا رجشمارفرش انتخاب گرديده و ب�ه لذا

نوك آ�ن هنگام انتخاب ازنظركيفي�ت كامال دق�ت نمود؛چراك�ه عدم اس�تحكام و گره ه�ا عام�ل ن�ا همگون�يدرغيراينص�ورت ؛

ك�ه براي رد كردن پود مورد اس�تفاده قرار م�ي گيرد س$يخالزم آنها خواهد بود .باي��د از نوع مرغوب و كامال ص��اف و ب��ي عي��ب باش��د و در

پاره گ��ي چل��ه ه��ا و ي��ا بريده ص��ورت معيوب بودن موج��ب خواهد بود .شدن پود نازك و يا بهم خوردن نظم بافت ) دف��ه ( براي شان��ه كردن و خواباندن رجهاي بافت��ه شان$ه

شده در جاي خود و كوبيدن پوده�����ا در البالي رجه�����ا بكار گرفت�ه م�ي شود ؛ باي�د نوع آ�ن بگون�ه اي انتخاب شود ك�ه ب�ا فرش توليدي كامال منطب�ق باش�د ؛ در غي�ر اينص�ورت عالوه

موج�ب به�م خوردن بر آنك�ه كارائ�ي الزم را نخواه�د داش�ت ؛ خواهد بود . نظم بافت

ب : قالب بافت ) چاقو(؛ سيخ ؛ قيچي ؛ شانه) دفه(

ك�ه درگذشت�ه ب�ه جه�ت پرداخ�ت زن�ي دس�تي قال�ي بهنگام تولي�د بر روي دس�تگاه جزو قيچ$يلوازم الينف�ك باف�ت بوده ؛امروزه نق�ش چندان�ي درامرتولي�د ندارد ؛ مگ�ر در موارد اس�تثننا ئ�ي ك�ه هنوزبعض��ي از بافندگان اص��يل وحرف��ه اي ب��ه جه��ت اظهارس��ليقه ومهارت خوي��ش؛ ب��ه روش

ب�ا دس�ت ب�ه انجام م�ي رس�انند ك�ه البت�ه اي�ن ام�ر تاثي�ر وس�نتي كار پرداخ�ت زن�ي را بر روي دار كيفي�ت ودوام فرش دارد؛ لك�ن در چني�ن مواردي اس�تفاده از قيچ�ي مناس�ب امري دربس�زائي

؛ عدم يكدس�تي پزر ؛ پرز ت�ه افتاده گ�ي :كامال ضروريس�ت ك�ه درغي�ر اينص�ورت ص�دماتي از قبي�لبر فرش عارض خواهد شد . عدم ارتفاع مناسب پرز با رج فرش و امثالهم

Page 18: فرش  معيوب  ؟ تعريفي علمي و عرفي ازواژه عيب در عرصه فرش

عیب های ذاتی $ بافت4

مهمتري��ن مرحل��ه پروس��ه تولي��د ي��ك فرش مرحل��ه باف���ت اس���ت ك���ه البت���ه عوام�ل مختلف�ي در انجام ص�حيح اي�ن مرحل�ه نق�ش آفرين��ي م��ي كنن��د ؛ ك��ه وجود نق���ص كم���ي و ي���ا كيف�ي در ه�ر كدام از اي�ن

انسانی عوام��ل و فن��ی موج��ب اختالل وچ��ه بس��ا

توق���ف مرحل���ه باف���ت گردیده و یا موجب تحمیل فرش بر هایی عی��ب

بود این ؛ خواهن��د ب��ه عوامل و عیب هایی که از بروز احتمال آنها جان�ب

ب���ه ترتي���ب اهمي���ت دارد.اشاره مي شود

Page 19: فرش  معيوب  ؟ تعريفي علمي و عرفي ازواژه عيب در عرصه فرش

عیب های ذاتی ) غیر قابل رفع (الف $ چله کشی چل��ه كش��ي درحقيق��ت اولي��ن مرحل��ه ازآغازمراح����ل اجرائ����ي باف����ت فرش اس�ت ؛ در اي�ن مرحل�ه س�ه عام�ل مه�م نق�ش اس�اسي برعهده دارن�د : چل�ه ؛ چل�ه

باف��ت قال��ي ؛ و چنانچ��ه ه��ر ارك��ش ؛ دكدام از اي�ن عوام�ل از نظ�ر ك�يف�ي و ي�ا فن�ي حائ�ز شرائ�ط الزم نباشن�د مس�لما موج����ب بروز عي����ب در فرش توليدي خواهن�����د بود ؛ يع�ن�����ي چل�����ه خوب و اس�تاندارد ؛ چل�ه ك�ش ماه�ر و مجرب ؛ و

باف��ت قال��ي اس��تاندارد ضام��ن گذر اردص�حيح و س�الم از اي�ن مرحل�ه تولي�د م�ي

باشند. ؛ پاره گ�ي مدام چل�ه ه�ا در حي�ن تولي�د

تغيي�ر حال�ت غي�ر معمول چل�ه ه�ا بمرور عدم نظ�م الزم در چين�ش چل�ه ه�ا ؛ زمان

حال�ت چل�ه ه�ا در عدم تناس�ب الزم در؛ و كي���س هاي طول����ي ؛ ارمجموع����ه د

این امثاله�م در بروز ص�ورت در ک�ه از اي�ن قاب�ل توج�ه ب�ي ب ها عي�، مرحل�ه

شد.رهگذر نصيب فرش توليدي خواهد

Page 20: فرش  معيوب  ؟ تعريفي علمي و عرفي ازواژه عيب در عرصه فرش

عیب های ذاتی) غیر قابل رفع (ب $ بافنده

يك�ي از مهمتري�ن ع�وام�ل در تولي�د فرش ؛ بافنده ميباش�د ك�ه در حقيق�ت باي�د اذعان نمود نق���ش اص���لي را در فرآوري مواد و مص���الح اولي���ه در مس���ير تولي���د برعهده دارد ؛ از اينروي تخص�ص و تجرب�ه الزم در اي��ن زمين��ه امري نيس��ت ك��ه بتوان ب��ه راحت��ي ازآ��ن چش��م پوش��ي نمود ؛ زيرا

ب�ي اس�اسي ب هافقدان آ�ن باع�ث بروزعي�در فرش خواه��د بود ك��ه اكثرا غي��ر قاب��ل برگش�ت م�ي باشن�د ؛ مواردي از قبي�ل :

برنقش�ه وتمرک�ز ؛ عدم تس�لط باف�یغل�طخوان�ي ؛ ج�ا گذاري ن�ا مناس�ب پود ه�ا ؛ دف�ه زن��ي ن��ا موزون ؛ گره زن��ي ن��ا هماهن��گ ؛ عدم درك وضع�ي��ت چل��ه ه��ا ؛ عدم رف��ع ص�حيح پاره گ�ي بعض�ي از چل�ه ه�ا ؛ عدم

؛ و دق��ت در انتخاب رنگهاي ه��م خانوادهامثاله�م را م�ي توان نمون�ه هاي�ي از عيوب مورد اشاره بر شمرد ك����ه اكثرا رف����ع و رجوع آنه���ا در مراح���ل بعدي ن���ا ممك���ن

.خواهد

Page 21: فرش  معيوب  ؟ تعريفي علمي و عرفي ازواژه عيب در عرصه فرش

عیب های ذاتی) غیر قابل رفع (پ $ گره

آ�ن( يك�ي از شک�لگره ؛)ص�رفنظر از عوام�ل داخ�ل در مقول�ه باف�ت اس�ت

بنوب�ه خود س�هم اجرای ص�حیح آ�نك�هبس�زائي در كيفي�ت و س�المت فرش توليدي دارد و درنزد اه��ل ف��ن يك��ي ازعوام���ل اص���لي تشخي���ص ميزان مهارت بافنده و درج����ه مرغوبي����ت

. فرش نيز بحساب مي آيدچين�ش ن�ا مناس�ب مجموع�ه گره ه�ا در ي�ك فرش در نهاي�ت منج�ر ب�ه عي�ب

در پش��ت فرش ن��ا همگون��ي باف��ت خواه�د بود ك�ه اي�ن ع�ي�ب عالوه برآنك�ه قاب�ل رف�ع نيس�ت ب�ا كاس�تن از ك�يفي�ت

، فرش شده موج��ب اف��ت تولی��د ارزش اقتصادي آن نيز خواهد بود.

: نکت�ه ب�ه فرشی بازار اص�طالح در ، دارد بافت ناهمگون�ی عی�ب ک�ه

میی گویند.بد پشت اصطالحا

Page 22: فرش  معيوب  ؟ تعريفي علمي و عرفي ازواژه عيب در عرصه فرش

عیب های ذاتی) غیر قابل رفع (ت $ پود گذاری

همانگون�ه ك�ه درمبح�ث مواد اولي�ه ارائ�ه ش�د عالوه برآنك�ه نوع وکیفی�ت پود ؛ نق�ش

ومس����تقيمي دربروز بعض����ي مس����تقلازعيوب درفرش توليدي دارد ؛ نحوه

اس�تفاده از پود ني�ز درمرحل�ه پود گذاري چنانچ�ه ب�ه نح�و ص�حيح انجام نپذيرد ؛ عي�ب

در فرش توليدي ببار خواه�د آورد هایي را .

كج���ي هاي كناره ؛ كي���س هاي عرض���يروئي���ت پود كلف���ت ي���ا نازك از ؛ فرشعدم توازن ونظ�م عرض�ي و ؛فرش پش�ت

عدم تطاب�ق محاس�بات فن�ي ؛طول�ي گره�اايجاد شيارهاي عرض�����ي بر روي ؛فرش ؛ از جمل����ه عيبهاي غي����ر قاب����ل فرش

ج��براني هس��تند ك��ه امكان بروز در اي��ن دارند .را مرحله از توليد

Page 23: فرش  معيوب  ؟ تعريفي علمي و عرفي ازواژه عيب در عرصه فرش

عیب های ذاتی

) غیر قابل رفع (ث $ رد کردن رج

های�ی رد كردن رج يك�ي ازعي� اس�ت ك�ه درمرحل�ه باف�ت بطورع�مدي ب هاي بافت�ه امكان بروز دارد ؛ بگون�ه ايك�ه بدلي�ل اي�ن عم�ل ناشايس�ت رج

شده كمترازرجهاي طراح�ي شده بوده و در نهاي�ت تعداد ك�ل گره فرش از تعداد ك�ل گره طرح كمت�ر خواه�د بود ؛ ك�ه بعض�ي از بافندگان ب�ه دالي�ل گوناگون مرتك�ب آ�ن م�ي شون�د ؛ البت�ه باي�د ريش�ه بروزآ�ن را بيشت�ر در

اخالقيات جستجو نمود تا در مسائل فني و اقتص�ا دي .ناگفت��ه نمان��د ك��ه تشخي��ص بص��ري اي��ن عي��ب مس��تلزم س��الها تجرب��ه و

ممارست بوده و نيازمند مهارت خاصي مي باشد .گاه�ي اي�ن ام�ر ب�ا ص�الحديد طراح و ي�ا بافنده ماه�ر ب�ه جه�ت رف�ع و : نكت�ه

رجوع بعض�ي از عيوب فن�ي طرح انجام م�ي پذيرد ويا گاه رجهائي اضاف�ه برطرح اص�لي بافت�ه م�ي شود . ناگفت�ه نمان�د ك�ه انجام ص�حيح اي�ن كار از

عهده هر كسي خارج بوده و مهارت خاصي را مي طلبد.

Page 24: فرش  معيوب  ؟ تعريفي علمي و عرفي ازواژه عيب در عرصه فرش

عیب های ذاتی ) غیر قابل ج $ گره تک سر رفع (

گره ت�ك س�رعيبي اس�ت ك�ه عمدت�ا ب�ه جه�����ت عدم مهارت كاف�����ي و الزم بافنده در مرحله توليد ايجاد مي شود و عل�ت آ�ن اري�ب گرفت�ن چاقوي باف�ت هنگام بريدن پش����م ؛ پ����س از گره زدن م�ي باش�د ك�ه اي�ن ام�ر موج�ب تفاوت طول��ي پش��م در دو س��ر گره خواه�د بود . و طبيعت�ا پ�س از مرحل�ه

تفاوت طول�ي پرداخ�ت فرش ؛ همي�ن دوس�ر گره موج�ب ايجاد س�وراخ مانن�د

ك���ه خواه���د بود هائ���ي در پرز فرشالبت��ه مقدار واندازه اي��ن تفاوت پرز؛

شاخص ارزيابي اين عيب مي باشد.بعض�ا ب�ه جه�ت ع�دم اطالعات : دق�ت

كاف�ي از جان�ب بعض�ي اشخاص ؛ گره ت���ك س���ر؛ در ردي���ف انواع گره ه���ا محس�وب م�ي شود ك�ه ب�ا ارائ�ه توضي�ح باال بطالن اي�ن مطل�ب روش�ن گردي�د .

گره ت�ك س�ر؛ نوع�ي ب�ه عبارت ديگ�ر ؛ .نه گ�رهي مستقل گره معيوب است

Page 25: فرش  معيوب  ؟ تعريفي علمي و عرفي ازواژه عيب در عرصه فرش

عیب های ذاتی

) غیر قابل رفع (ح $ گره نما ها

: گره قبی�ل از ؛ چهارتار ؛ س�ه تار ؛ ت�ك تار؛ بدون تاب گره�ي نم�ا های�ی عيوب كم�ي و ك�يفي�ي ج�بران ظهور وامثاله�م ه�ر ك�دام ب�ه نوع�ي موج�ب

م�ی شون�د ک�ه در اکث�ر موارد غی�ر قاب�ل اصالح بوده و ناپذيري درفرش باعث افت ارزش هنری و اقتصادی فرش می شوند .

: پیچ�ش پش�م بدور چل�ه ه�ا به�ر شیوه ای ممک�ن و مقدوراست و نظری�هشای�د گاه�ی مورد نیاز ، ام�ا آنچ�ه در امروزه درتع�ری�ف گره م�ی گنجد ، بر خالف و ، فق�ط گ�ره متقارن است آ�ن تاریخ�ی بح�ث از ص�رفنظر تص�ور و باورعموم مابقی آنچه گ�ره نامیده می شود ،گره مستقل نبوده

لذا ، باشن�د م�ی متقارن گره یافت�ه تغیی�ر ی�ا ناق�ص بلک�ه عقیده، به نیس�ت نوع ی�ک از بی�ش نام وک�اربردی که نگارنده گره ب�ا ه�ر ومابق�ی

داشته باشند در زیر مجموعه این گره جای دارند .

Page 26: فرش  معيوب  ؟ تعريفي علمي و عرفي ازواژه عيب در عرصه فرش

عیب های عارضی

$ عیب های عارضی2

عارض��ي ب��ه آ��ن دس��ته ازعيبهای عي��ب هائ���ي گ�فت���ه م���ي شود ك���ه بع���د از اتمام

بهره ف�ر آوری ی�ا مراح�ل تولي�د ؛ در مراح�ل یا وري از فرش ب�ه واس�طه عوام�ل محيط�ي

. بر فرش عارض ميگردندانسانی

Page 27: فرش  معيوب  ؟ تعريفي علمي و عرفي ازواژه عيب در عرصه فرش

سرویس و فرآوریعیب های عارضی

پرداخ�����ت زن�����ي ؛ شس�����تشو ؛ رفوگري ؛ و گاه�����ي داركش�����ي مراحل���ي ازفرآوري فرش تولي���د شده هس������تند ك������ه درمجموع س��رويس ناميده م��ي شون��د ك��ه البته درصورت عدم مهارت الزم و دق��ت كاف��ي درگذر ازه��ر كدام از اي�ن مراح�ل عيوب خاص�ي س�المت فرش را تهدي�د م�ي كن�د ك�ه ذيال ب�ه شرح مجم�ل آنه�ا خواهي�م پرداخت.

Page 28: فرش  معيوب  ؟ تعريفي علمي و عرفي ازواژه عيب در عرصه فرش

عیب های عارضیالف $ پرداخت

پرداخ�ت زن�ي يك�ي ازمراح�ل ب�ا اهمي�ت مرحل�ه س�رويس م�ي باش�د ك�ه نق�ش ويژ�ه اي درزيبائ�ي فرش و حف�ظ كيفي�ت آ�ن در بلن�د مدت ايف�ا م�ي نماي�د ؛ لذا اي�ن مرحل�ه باي�د توس�ط افراد خ�بره و آگاه انجام پذيرد ؛ چرا ك�ه عدم مراقبتهاي الزم فن�ي در اي�ن زمين�ه عيوب ج�بران ناپذيري را

به شرح زير باعث خواهد شد :دال دم قیچ$ی فت�ح ب�ه ( : پرداخ�ت ابتدائ�ي فرش ك�ه معموال پ�س ازباف�ت هرچن�د س�انتي (

مترازفرش برروي دس��تگاه ب��ا هدف تميزكاري وروئي��ت قس��مت بافت��ه شده انجام ميپذيرد ؛ تفاده ن�ا ص�حيح از اس�توس�ط فرد غيرخ�بره و بدون مراعات نكات فن�ي ودق�ت الزم باش�د؛ اگر

قيچ�ي ؛ ي�ا حت�ي گاه�ي وجودعي�ب در قيچ�ي پرداخ�ت وي�ا عدم تناس�ب قيچ�ي ب�ا فرش مورد نظ�ر؛ دم قیچی بروز عي�ب گردیده و موج�ب درنقاط�ي از فرش چين�ش بي�ش از حدالزم پش�م موج�ب

. شود البته معموال اي�ن عي�ب پ�س ازاتمام مرحل�ه باف�ت و بع�د از پرداخ�ت زن�ي فرش ؛ م�ی بطور كامل محسوس وآشكارمي گردد .بصورت گودی هایی عرضی در خواب فرش

ت�ه افتادگ�ي ك�ه گاه�ي درعرف ازآ�ن ب�ه ت�ه خواب ي�ا نازك�ي ه�م تع�بيرمي شود ؛ : ت$ه افتادگ$ی های�يك�ي ديگرازعي� ي اس�ت ك�ه بواس�طه چين�ش بي�ش از ح�د قس�متهائي از پش�م فرش ؛ ب

ممك�ن اس�ت درمرحل�ه پرداخ�ت زن�ي ؛ اع�م از دس�تي و ي�ا ماشين�ي عارض گردد ك�ه البت�ه اي�ن عي�ب امروزه ب�ه جه�ت پرداخ�ت زن�ي ماشين�ي ؛ در ص�ورت عدم تجرب�ه كاف�ي و ي�ا ب�ي دقت�ي

بيشتراحتمال بروزدارد .اص�طالح ت�ه خواب گاه در مورد فرشهائ�ي ك�ه تمام ي�ا قس�متهائي از آنه�ا براثراس�تعمال : نكت�ه

.سائيده شده باشد نيز بكار مي رودگ$ی ه�ا گ�ي درمرحل�ه پرداخ�ت زن�ي فرش از جمل�ه عي�ه ايجاد بريد: بریده ب�ي اس�ت ك�ه ب

امروزه ب��ه جه��ت اس��تفاده ازماشينهاي پرداخ��ت زن��ي نيم��ه اتوماتي��ك بي��ش از زمان گذشت��ه تاخوردگی مشاهده م�ي شود ؛ اي�ن عي�ب بيشت�ر در باالو پائي�ن وي�ا كناره هاي فرش مح�ل ی�ا

امكان بروز دارد كه ب�ه جه�ت عدم مهارت كاف�ي وتجربه های فرش بر روی می�ز کار پرداخ�ت ، ؛ بواسطه گير نمودن تيغ دستگاه در قسمتي از فرش پديد مي آيد .گرالزم پرداخت

ی�ن عیوب چنانچ�ه مختص�ر و محدود باشن�د توس�ط افراد خ�بره وماه�ر قاب�ل رفع و در : ادق�تغیر اینصورت غیر قابل رفع می باشند.

Page 29: فرش  معيوب  ؟ تعريفي علمي و عرفي ازواژه عيب در عرصه فرش

ب $ شستشو عیب های عارضی ك�ه در ص�ورت عدم اس�ت فرش ی�ا نگهداریمرحل�ه شس�تشواز مراح�ل حس�اس آماده س�ازي

دق�ت الزم ومراعات نكردن مس�ائل فن�ي ونكات ظري�ف تجرب�ي دراي�ن مرحل�ه ؛ چ�ه بس�ا عيبمواردي های� زي�ر بر فرش تحمي�ل خواه�د ش�د ك�ه بعضاهرگ�ز قاب�ل ج�بران نخواه�د همچون . بود

بكار گيري مواد شيميائ�ي غي�ر اس�تاندارد و غي�ر متناس�ب ب�ا فرش ؛ عالوه : مواد شیمیائ$یا باي�د در اي�ن مرحل�ه ناپذیری وارد م�ی نمای�د لذبر نتاي�ج نامطلوب ؛ ب�ه فرش ص�دمات ج�بران

ازص�دمات و عيوب ممكن�ه ، ب�ه كاری ب�ا بهره گيري از دان�ش و تجرب�ه افراد خ�بره و آشن�ا حداالمكان جلوگيري نمود .

اي�ن عي�ب از جمل�ه عيوب عارض�ي در مرحل�ه شس�تشو و ي�ا هنگاميس�ت ك�ه رن$گ دواندگ$ی : بواس�طه عدم دق�ت و مراقب�ت الزم فرش در تماس مس�تقيم ي�ا غي�ر مس�تقيم ب�ا آ�ب قرار داشت�ه باش�د ؛ البت�ه چنانچ�ه مواد و مص�الح بكار رفت�ه در فرش از نوع نامرغوب باش�د اي�ن عي�ب بارزت�ر خواه�د بود ؛ خص�وصا آنك�ه در مرحل�ه رنگرزي رعاي�ت نكات فن�ي نشده باش�د . و

ازبر عك�س در ص�ورت برخورداري مواد اولي�ه مناس�ب و اس�تانداردهاي الزم ؛ اي�ن فرش عيب به حداقل رسيده و چه بسا هرگز پيش نخواهد آمد .

: بدلي�ل اس�تفاده ن�ا بج�ا و ناص�حيح از مواد اس�يدي هنگام شس�تشو؛ فرش گاه�ی س$وختن ده�د حال�ت اولي�ه پش�م و رن�گ را بطور فاحش�ي از دس�ت م�ی اص�طالحا حال�ت؛ ب�ه اي�ن

سوختن گفته مي شود كه از عيبهاي غير قابل جبران مي باشد. : خواب اي�ن واژ�ه را شاي�د نتوان ب�ه عي�ب تع�بير نمود ام�ا چون بر خالف عرف برگش$ت

فرش اس��ت م��ا در اينج��ا آنرا جزو عيوب بر م��ي شماري��م ؛ معموال اي��ن ام��ر در مرحل��ه شس�تشو و بر اث�ر ب�ي دقت�ي و ي�ا عدم تجرب�ه الزم ب�ه جه�ت پارو و ي�ا برس كشيدن بر عك�س خواب فرش ؛ ايجاد م�ي شود و موارد موضع�ي آ�ن ممك�ن اس�ت بر اث�ر ت�ا زدن و ي�ا بس�ته

بندي نا مناسب فرش نيز ايجاد گردد .امروزه در موارد بس�ياري مشاهده م�ي شود ك�ه ب�ه جه�ت روئي�ت ابريشمهاي موجود : نكت�ه

در فرشهائ�ي ك�ه طرح ي�ك طرف�ه دارن�د ؛ خواب فرش در جه�ت خالف معمول برگش�ت داده مي شود كه مسلما اين امر در دراز مدت تاثير سوء بر فرش خواهد داشت .

Page 30: فرش  معيوب  ؟ تعريفي علمي و عرفي ازواژه عيب در عرصه فرش

عیب های عارضیپ $ دارکشی

دار كش�ي يك�ي ديگراز مراح�ل فرآوري فرش بع�د از مرحل�ه شس�تشو ميباش�د ك�ه اي�ن مرحل�ه ني�ز باي�د ب�ا دق�ت الزم و مراقبتهاي ويژ�ه انجام گيرد چرا ك�ه در اي�ن مرحل�ه ني�ز شاي�د عيوب���ي بر فرش عارض گردد ك���ه در كيفي���ت و ماندگاري فرش در طوالن��ي مدت اثرات ن��ا مطلوب��ي داشت��ه باش��د ؛

ذيال به چند مورد از اين موارد اشاره ميشود .هاي فرش ؛ داركش�ي قب�ل از گاه�ي براي رف�ع كج�ي : نكت�ه

شس��تشو انجام م��ي پذيرد ت��ا فرش بهنگام فروش س��الم بنظ�ر آي�د ؛ مس�لما اي�ن ام�ر از نظ�ر اخالق�ي عم�ل شايس�ته

و بطور کل�ی حداالمکان بای�د از دارکشی فرش اي نيس�ت اجتناب نمود .

: شدن پاره شدن فرش در مرحل��ه داركش��ي در پاره حقيق�ت عي�بي اس�ت ك�ه بواس�طه س�هل انگاري بوجود م�ي آي��د ؛ بگون��ه ايك��ه بواس��طه كش��ش بي��ش از ح��د و ياعدم

پاره گي بوجود مي آيد.برای دارکشی مقاومت الزم فرش در اي�ن مرحل�ه عي�بي ك�ه بوجود م�ي کش$ش بی$ش از ح$د :

آي�د همانگون�ه ك�ه از نام�ش پيداس�ت بواس�طه كش�ش بي�ش از ح�د ؛ نظ�م باف�ت به�م م�ي خورد ؛ ك�ه گاه�ي رف�ع آ�ن ناممك�ن

.بوده و در صورت رفع نيز باز هم فرش معيوب خواهد بودنامناس$ب در مرحل�ه داركش�ي باي�د از ابزارهاي : ابزار

مناس���ب براي ه���ر نوع قال���ي اس���تفاده شود چرا ك���ه درغيراينصورت مسلما عيوبي بر فرش عارض خواهد شد.

در ميخهائ�ي ك�ه براي داركش�ي اس�تفاده مي شود : نكت�هموج�ب سوراخ شدن ، برش ، ایجاد استعمال مكرر صورت

.می شود فرش لک زنگ زدگی ، و غیره در

Page 31: فرش  معيوب  ؟ تعريفي علمي و عرفي ازواژه عيب در عرصه فرش

نكتهعیب های عارضی

پاره شدن فرش ممك�ن اس�ت در مراح�ل مختلف�ي از تولي�د ني�ز بوجود آي�د ك�ه شايعتري�ن نوع آ�ن پاره گ�ي در مرحل�ه تولي�د خص�وصا پ�س از تولي�د نيم�ي از قال�ي م�ي باش��د؛ در اي��ن مرحل��ه ب��ه جه��ت س��نگين شدن پائي��ن فرش باي�د در س�فت نمودن چل�ه ه�ا دق�ت الزم بعم�ل آي�د ؛ چرا ك�ه اندك�ي كش�ش بي�ش ازح�د باع�ث پاره گ�ي فرش خواه�د ش�د ؛ خص�وصا آنك�ه شاي�د قس�متي از چل�ه ه��ا دراثرممارس��ت ب��ا چوبهاي س��ر و ت��ه دس��تگاه ؛ اس��تحكام اولي��ه خود را ازدس��ت داده باشن��د ؛حت��ي بافندگان مجرب توص�يه مينماين�د عم�ل س�فت نمودن پيچهاي دار قال�ي ب�ه جه�ت كش�ش چل�ه ه�ا ؛ بهنگام اتمام كار روزان���ه انجام نپذيرد و ب���ه آغاز كار در روز بع�د موكول شود ؛ زيرا در اي�ن ص�ورت حت�ي چنانچ�ه براي فرش مشك��ل پاره شدن پي��ش آي��د ؛ افراد م��ي توانن�د ب�ا ش�ل نمودن پي�چ هاي دار قال�ي از اي�ن اتفاق جلوگيري نماين�د ام�ا چنانچ�ه ب�ه عل�ت س�فت نمودن چل�ه ه�ا در پايان كار روزان�ه و بهنگام ش�ب اي�ن اتفاق پي�ش آيد مس�لما ص�دمه جبران ناپذيري بر فرش وارد خواه�د آم�د ك�ه البت�ه تفاوت دماي شبان�ه كارگاه و انقباض چل�ه

ها نيز مزيد بر علت خواهد بود.

Page 32: فرش  معيوب  ؟ تعريفي علمي و عرفي ازواژه عيب در عرصه فرش

عیب های عارضی بهره وری

بهره وریمرحله دسته اي ديگراز عيبها درفرش پديد آمده و بنحوي خود را بر فرش

عمده اين عيوب بر اثر تحميل مي نمايند ؛انساني بمدد عوامل محيطي وطبيعي عوامل

بر فرش عارض مي شوند . اين عيوب كه بامرورزمان گاهي از بسياري

هزينه هاي مادي سنگيني را برفرش تحميلمي نمايند باكمترين هزينه قابل پيشگيري ورفع ورجوع مي باشند ؛بشرط آنكه بااندك

،کارشناسانه دقت وكسب آگاهيهاي الزم عمل شود .و بموقع

وری را ب�ا توج�ه ب�ه نق�ش عام�ل زمان درآ�ن ؛ باي�د آس�يب پذيرتري�ن مرحل�ه براي بهره فرش بحس�اب آورد ؛ چرا ك�ه ك�م نيس�ت نمون�ه هاي موجود در اقص�ي نقاط جهان از

بر پيكره آنه�ا بوضوح قاب�ل بهره وری فرشهاي نفيس�ي ك�ه آثارعيوب عارض�ي در مرحلهمرحل�ه ای�ن روئي�ت م�ي باش�د ؛ و همي�ن حقيق�ت گواه�ي بر اي�ن مدعاس�ت ك�ه فرش در

بي�ش از ه�ر زمان ديگري نيازمن�د دق�ت و مراقب�ت اس�ت ؛ ك�ه ه�ر گون�ه ب�ي دقت�ي و س�هل انگاري در اي�ن زمين�ه موج�ب بروز عيوب�ي از اقس�ام ذي�ل خواه�د بود ك�ه اكثرا ج�بران

. ناپذيرند

Page 33: فرش  معيوب  ؟ تعريفي علمي و عرفي ازواژه عيب در عرصه فرش

عیب های عارضیالف $ پوسیدن

عدم مراقب�ت از فرش در مقاب�ل اي�ن عي�ب بر اث�ر زاعوام�ل رطوب�ت پدي�د م�ي آي�د ؛ فرش ب�ه طب�ع

خاص��يت مواد بكاررفت��ه درآ��ن همواره مس��تعد وچنانچ��ه دق��ت الزم دراي��ن بوده جذب رطوب��ت

امربع�م�ل نياي�د ؛ گاه�ي حت�ي بدون عالئ�م ظاهري فرش دچار پوسيدگي مي شود .

بعض�ي از عوام�ل دخي�ل در بروز اي�ن عي�ب را م�ي ك��ف پوشهائ��ي ك��ه وجود توان چني��ن بر شمرد:

رطوب��ت در آنه��ا چندان محس��وس نيس��ت مانن��دقرارگرفت���ن گلدان حاوي خاك بر روي ؛ موك���ت

پش���ت فرش در فواص���ل عدم وارس���ي ؛ فرش عدم جابجائ��ي فرش در فواص��ل ؛ زمان��ي معي��نعدم وارس��ي فرشهاي مجاور ب��ا ؛ زمان��ي معي��ن

آ�ب وشوفاژ ه�ا و پنجره ه�ا در فواص�ل لول�ه های عدم دق�ت در پاك و خش�ك نمودن ؛ زمان�ي معي�ن

په�ن نمودن و ؛ شده برروي فرش مايعات ريخت�همرطوب بر ي�ا بس�ته نگ�ه داشت�ن فرش در مح�ل

؛ و امثالهم ... كف زمين بمدت طوالني

Page 34: فرش  معيوب  ؟ تعريفي علمي و عرفي ازواژه عيب در عرصه فرش

عیب های عارضیب $ بید خوردگی

اس�ت ب هاییبي�د خوردگ�ي يك�ي ديگ�ر از عي�در ه�ر مرحل�ه ای ، از باف�ت ت�ا مصرف ك�ه

اکثرا ول��ی دارد بروز در زمان امکان نگهداری در انباریا ماندگاری دراز مدت در

مص��رف مکان بر فرش عارض م��ي ی��ک شود ؛ عام����ل بوجود آورنده اي���ن ع�ي���ب حشره بي�د اس�ت ك�ه معموال در محيطهاي گرم و مرطوب و تاري�ك بيشت�ر ياف�ت م�ي

عدم اس�تفاده از مواد ط�بيع�ي و شود ؛ لذا ننمودن بموق�ع شيميائ�ي ض�د بي�د و وارس�ي

های مورد فرشهاي انبار شده و فرش م��ي توان��د اي��ن ع�ارض��ه را بدنبال داشت��ه

؛ اي�ن عي�ب گاه�ي از پش�ت و گاه�ي از باش�درو و بعض�ا از ه�ر دو جان�ب بر فرش عارض

مي شود . : نکت�ه فرش پشم فق�ط عی�ب ای�ن در

آسیب می بیند .

Page 35: فرش  معيوب  ؟ تعريفي علمي و عرفي ازواژه عيب در عرصه فرش

عیب های عارضیپ � سائیده گی

در اكث�ر مواق�ع اس�تفاده ن�ا مناس�ب از فرش موج�ب بروز اي�ن عي�ب اس�ت ؛ گاه قس�متهايي ازفرش ك�ه بيشتردرمعرض اس��تفاده هس��تند براثرس��هل انگاري نس�بت ب�ه س�اير قس�متها زودترس�ائيده شده و موج�ب پدي��د آمدن س��ائيده گيهاي موضع��ي در فرش م��ي شود ؛ اي�ن عي�ب در اكث�ر مواق�ع قاب�ل رف�ع نبوده و

موجب افت ارزش اقتصادي فرش مي شود . : البت�ه س�ائيده گ�ي در فرشهاي كهن�ه و قديم�ي نكت�ه

عي��ب محس��وب نشده و بع�ض��ا حس��ن مضاع��ف ني��ز بشمار مي رود.

Page 36: فرش  معيوب  ؟ تعريفي علمي و عرفي ازواژه عيب در عرصه فرش

عیب های عارضیت $ لک افتا ده گی

ل�ك چنانچ�ه قاب�ل رف�ع نباش�د عي�ب محس�وب دقت�ي بهنگام ؛ اي�ن ع�ي�ب بر اث�ر ب�ي م�ي شود

نق�ل و حم�ل ی�ا برداری فرش بر اث�ر بهره ؛ چاي ريخت���ن مواد رنگي���ن بوجود م���ي آيد.

افزودنيهاي رنگي���ن ؛ نوشاب���ه هاي رنگي���نانواع انواع� جوهرهاي رنگين، خوراك��ي ،

س�اختمانی های رن�گ انواع و ه�ا از چرب�ی شايعترين لك زا ها در فرش مي باشند .

در پاک کردن و زدودن ه�ر گون�ه لک از فرش هی�چ گون�ه س�هل انگاری نبای�د نمود ، چرا که و تر مشک�ل آ�ن رف�ع بگذرد زمان چ�ه ه�ر

عیب بجا مانده بیشتر خواهد بود.ه�ر لک�ی ک�ه بر فرش عارض می شود : نکت�ه

با ل�ک آ�ن ب�ه مخص�وص ک�ننده پاک ب�ا بای�د احتیاط و مراقبت های الزم بر طرف گردد ، در غی�ر اینص�ورت احتمال خس�ارت باالت�ر رفته

و چه بسا جبران ناپذیر گردد .

Page 37: فرش  معيوب  ؟ تعريفي علمي و عرفي ازواژه عيب در عرصه فرش

عیب های عارضیث $ اختالط رنگ

اي��ن عي��ب همانن��د عي��ب رن��گ دادن( اس�ت رن�گ دواندگ�ي ) ت�ه

ك�ه شرح آ�ن در مبح�ث شس�تشو گذش��ت ب��ا اي��ن تفاوت ك��ه اينبار

بهره برداری ازاي�ن ع�ي�ب بهنگام س���هل بر اث���ر عمدت���ا فرش و

یی از قبیل شستشوی ها انگاريریختن مایع�ات ، خانگ�ی فرش ،

قرار گرفت�ن در مع�رض رطوبت وجود م�ي آي�د و بعض�ا بامثاله�م

عوام�����ل بوجود آورنده مشترك .نيز دارند

: نکت�ه مواد که اس�ت بدیه�ی ثبات عدم و نامرغوب ومصالح در مهمی عام�ل ، فرش رن�گ

پیدایش این عیب است.

Page 38: فرش  معيوب  ؟ تعريفي علمي و عرفي ازواژه عيب در عرصه فرش

عیب های عارضی

ج $ کوبیده شدن بودن ن��ا مناس��ب،عدم اس��تاندارد بودن پش��م كوبيده شدن پرزفرش معموالبراثر

فرشپرداخ�ت فرش از ای نقط�ه بر اشیاء س�نگینی تمرک�ز ، بوجود م�ي آي�د . كوبيدگ��ي پرز فرش عالوه بر ب��د منظ��ر نمودن رخ فرش ب��ه جه��ت عدم اس��تعمال يكدس�ت ؛ موج�ب بروز س�ائيدگ�يهاي موضع�ي و زود رس در بعض�ي از نقاط فرش

مي شود كه اكثرا اين عيب قابل رفع نيست . ح $ تا بر وریتابرشدن نيزازجمل�ه عيوب�ي اس�ت ك�ه درمرحل�ه نامناس�ب موقعي�ت براثربهره

بر فرش عارض م�ي شود . هاي طول�ي و ي�ا ع�رض�ي كي�س و ي�ا بعض�ا ب�ه جه�ت مكان�يدر ص�ورت جزئ�ي بودن اي�ن عي�ب قاب�ل رف�ع بوده و چنانچ�ه كل�ي باش�د رف�ع آ�ن چندان

آسان نخواهد بود .

Page 39: فرش  معيوب  ؟ تعريفي علمي و عرفي ازواژه عيب در عرصه فرش

عیب های عارضیخ $ ریختن چله ها

چل�ه هاي فرش از دي�ر بازبعنوان يك�ي از س�ر عوا م�ل زيبائ�ي در فرش ايران�ي بحس�اب م�ي آي����د وازهمي����ن روس����ت ك����ه بافندگان و توليدكنندگان خ��بره ؛ قب��ل ازآغازب��ه باف��ت مت�ن اص�لي فرش ؛ بر روي چل�ه ه�ا مهارت و س��ايقه اي از خوي��ش را ب��ه نماي��ش م��ي گذارن�د ك�ه نتيج�ه آ�ن گلي�م بافه�ا ؛ برجس�ته باف�ي ه�ا ؛ دندان موشيه�ا ؛ و ...... م�ي باشن�د ك��ه هرك�دام بنوب��ه خود نقش��ي مضاع��ف در زيبائ�ي فرش ايران�ي دارن�د ؛ ام�ا م�ع االس�ف بس�يار ديده م�ي شود ك�ه قب�ل از آغاز مرحل�ه

؛ بواس�طه س�هل انگاري بافندگان بهره وریواهمال كاري فروشندگان وعدم آگاه�������ي مص���رف كنندگان فرش ؛ ب���ه س���بب عدم مراعات نكات فن�ي در محك�م نمودن س�ر و ت��ه فرش بواس��طه گلي��م باف��ي و ي��ا دوگره

پ�س از مدت�ي فرش از زيبائ�ي چل�ه ه�ا ،زن�ي محروم شده و چ��ه بس��ا ص��دمات ج��بران ناپذيري در دراز مدت ب��ه س��ر و ت��ه فرش وارد م�ي شود ؛ ك�ه البت�ه فرشهاي س�ر باف�ي شده موجود در موزه ه�ا و كلكس�يونهاي دني�ا و حت���ي ك���ف بازار گواه���ي زنده بر اي���ن

مدعاي تلخ است .

Page 40: فرش  معيوب  ؟ تعريفي علمي و عرفي ازواژه عيب در عرصه فرش

د $ استهالک شیرازهعیب های عارضی

شيرازه يك�������ي ازاركان اص�������لي درتضمي�����ن س�����المت فرش بوده و نقش�ي مه�م در تداوم اس�تحكام آ�ن در دراز مدت دارد ؛ بگون��ه ايك���ه حت���ي اهمي��ت اي��ن مطل��ب در جامع��ه ني��ز

ونهاي�ت وخام�ت اوضاع ، رواج يافت�ه در ه����ر پديده ب����ه از ه����م پاشيدن

شيرازه تشبيه مي شود .عدم مراعات نكات فن������������ي الزم درامرشيرازه پيچ������ي ؛ خص������وصا درموارديك���ه شيرازه پيچ���ي بع���د از مرحل�ه باف�ت و حت�ي پ�س از مرحل�ه س��رويس انجام م��ي شود ؛ موج��ب

هابروز ع�ي�� كي��س ب��ي از قبي��ل : ب وا رفت�ن شيرازه در مرحل�ه ؛ عرض�ي

وری كنده شدن شيرازه ؛ بهره و امثاله�م بهمراه ك�ناره فرشالحاق�ی

خواه�د بود ك�ه بع�ض�ا غي�ر قاب�ل ج�بران بوده و گاه در ص���ورت مرم���ت ني���ز ص�دماتي ب�ه كيفي�ت اولي�ه فرش وارد

خواهد شد .

Page 41: فرش  معيوب  ؟ تعريفي علمي و عرفي ازواژه عيب در عرصه فرش

عیب های عارضیمهمنكته

در گذشته يكي از فنوني در شيرازه پيچي صرفنظر از نوع آن ؛مهارت تجربه و ؛ امرقاليبافي بحساب مي آمد كه گوياي سليقه

به اتفاق فرشهاي توليدي ؛ بافنده بوده وتقريبادراكثريت قريب ؛كه متاسفانه پذیرفتافت انجام مي بهمزمان با شيرازه پيچي نيز

وكمترفرشي را ميتوانتقریبا منسوخ شده نیکامروزه اين سنت باشد. آن بهمراه بافت انجام يافته پيدا نمودكه شيرازه پيچي

كه بافندگاني امروزه نادرند دیگر مطلب آنستكه حقيقت البته بافت ؛ همزمان با كه شيرازه پيچي چرا، برآيند ازعهده اين امر

بي اهميت آن يكي از نكات بسيار برخالف ظاهر ساده و شايد است كه نيازمند حوصله؛ فرشتوليددرامرحساس؛ظريف وفني

اهل فن ازعهده هربافنده ايگفته وگواهمهارت خاصي بوده وبه بيشتر توليدات منظور نگارنده در اين باب البته ) بر نمي آيد .

شهري بافت منطقه آذر بايجان مي باشد ( ب�ا توج�ه ب�ه توضيحات فوق ميتوان نتيج�ه گيري نمود ك�ه شيرازه پيچ�ي بع�د از مرحل�ه باف�ت هرگ�ز جايگزي�ن مناس�بي براي شيرازه همراه باف�ت نم�ي باش�د ؛ و تجرب�ه ني�ز گواه اي��ن مدعاس��ت ك��ه شيرازه پيچ��ي بع��د از مرحل��ه باف��ت در مقام اس��تحكام و

ظرافت هرگز ياراي برابري با شيرازه همراه بافت را نخواهد داشت .

Page 42: فرش  معيوب  ؟ تعريفي علمي و عرفي ازواژه عيب در عرصه فرش

عیب های عارضیذ $ سوختن

ي م�ي باش�د ك�ه ب�ه جه�ت قابلي�ت اشتع�ال های�س�وختن ني�ز يك�ي از عي�ب بر فرش یمرحل�ه اه�ر س�ريع مواد مورد اس�تفاده در فرش ؛ شاي�د در

عارض گردد ؛ البت��ه اي��ن امردرگذشت��ه ب��ه جه��ت اس��تفاده ازوس��ايل گرمايشي غيرمطمئن بيش از امروزه مصداق داشت ؛ اما با اينهمه ك�م نيس��تند فرشهاي نفيس��ي ك��ه از اي��ن جه��ت متحم��ل ص��دمات ج��بران ناپذيري شده ان�د . س�وختن فرش چنانچ�ه خفي�ف و جزئ�ي باش�د قاب�ل رف�ع بوده ؛ ول�ي چنانچ�ه عمي�ق و وس�يع باش�د غي�ر قاب�ل ج�بران و حت�ي در ص���ورت ج���بران ني���ز همواره عنوان فرش معيوب را بهمراه خواه���د

داشت .س�خن را ب�ا توضي�ح مكرراي�ن نكت�ه ب�ه پايان م�ي برم ك�ه ح�د االمكان ب�ا س�ع�ي دررعاي�ت اختص�ار؛ ت�ا بدانج�ا ك�ه ب�ه اص�ل مطل�ب خل�ل وارد نشود ؛ ب���ا چش���م پوش���ي از ورود در جزئيات مطال���ب ؛ پرهيزازاطال���ه كالم

. و تفصیل سخن به فضل الهی به فرضتی دیگر وا می گزارمنمودم ؛ به اميد حق