بررسی، ارزیابی و تحلیل و همسانسازی شرح خدمات تهیه طرحهای بهسازی و نوسازی بافتهای فرسوده و ناکارآمد شهری و میزان ناکارآمدی آن از طریق شناسایی و تحلیل

طرحها و برنامههای اجرایی دهه گذشته و ارائه شرح خدمات و طرح پیشنهادی جدید

مجری و مدیر طرح:

کیومرث حبیبی

همکاران اصلی طرح:مهندس مجتبی صفدر

نژادمهندس پروانه زندی

مهندس اباذربومهندس وحید محکیمهندس کمال ترابیمهندس الهه شفیعی

کارفرما:مرکز مطالعاتی و تحقیقاتی شهرسازی و معماری

-1389زمان : 1391

بیان مسئله اه3داف و رویک3رد ب3ا ش3هری بافت ه3ای در مداخل3ه ک3ه آنج3ا از

و گرایش ه;ای س;لیقه ای و من;افع مختل3ف ص3ورت می گ3یرد ب;ه را طرح ه;ا اینگون;ه می توان;د دس;تگاهی و بخش;ی

، ض3رورت ت3دوین ش3رح س;مت و س;وی مختلفی ه;دایت کن;دتهی3ه طرح ه3ای بهس3ازی و نوس3ازی ب3رای خ3دمات همسان س3ازی بای3د همسان س3ازی این ک3ه اس3ت ب3دیهی می ش3ود. احس3اس بص3ورتی انج3ام ش3ود ک3ه ویژگی ه3ای محیطی و ش3رایط خ3اص ه3ر

بافت بتواند در تهیه طرح ها مدنظر و توجه قرار گیرد.

تج3ارب حاص3له ب3رای »بررس3ی«، »تص3ویب«، »اج3را«، و »نظ3ارت بافت ه3ای فرس3وده و اج3را«ی طرح ه3ای بهس3ازی و نوس3ازی ب3ر ناکارآم3د ش3هری و س3کونتگاههای غیررس3می نش3ان داده اس3ت ک3ه ش;رح خ;دمات طرح ه;ای ف;وق، فاق;د روش ه;ای کاراآم;د

، ل3ذا ش3رح خ3دمات این طرح ه3ا نی3از در تحقق ش;ان ب;وده اس;تبه بازنگری دارد.

بررس3ی نظری3ات و مک3اتب فک3ری در ح3وزه بهس3ازی و نوس3ازی

گوی3ای ش3هری، س;نتی بافت ه3ای ش;یوه از گ;ذار ض;رورت طرح ه;ا )ب;ا نگ;اه کالب;دی و ف;یزیکی( ب;ه ش;یوه توس;عه ای

تهیه طرح ها )با نگاه کیفی و مردم محور( می باشد.

سواالت کلیدی و اهداف پژوهش

ف;نی، 1. منظ;ر از موج;ود خ;دمات های ش;رح ض;عف نق;اط

ا;قتصادی، حقوق;ی و اجرایی ... چیست؟

نظ;ر ص;احب نظران، م;دیران اج;رایی... در رابط;ه ب;ا دالی;ل 2.

ع;دم موفقی;ت شرح خدمات موجود چیست؟

با توج;ه ب;ه مطالع;ات انج;ام ش;ده به;ترین ش;رح خ;دمات تیپ 3.

جهت; طرح; ه;ای ;ب;هس;ازی ;و نوس;ازی ;)ب;افت ;فرس;وده(; ک;دام

ا;ست؟

اهداف طرح

و مطالع;ه، ش;رح خ;دمات طرح ه;ای گذش;ته 1. بررس;ی ، آوری جم;ع

مالک عمل

ب;ا ش;رح خ;دمات 2. انطب;اق موض;وعی و محت;وایی طرحه;ای مص;وب

طرح

شناخت نق;اط ض;عف )آس;یب شناس;ی (ش;رح خ;دمات س;ه گان;ه مالک 3.

عمل از منظر حقوقی، فنی، اقتصادی و اجرایی

بافت ه;ای 4. نوس;ازی تیپ طرح ه;ای بهس;ازی و تهی;ه ش;رح خ;دمات

فرسوده و ناکارآمد شهری

نوع پژوهش

بر اس;اس اه;داف تحقی;ق ب;ه س;ه گ;روه اص;لی تقس;یم بن;دی می شود :1.تحقیقات بنیادی•تحقیقات کاربردی•تحقیقات توسعه ای•

دانست تحقیقات توسعه ای تحقیق حاضر را می توان در زمره •

تحقي;ق ه;ا ب;ر اس;اس م;اهيت داده ه;ا ب;ه دو دس;ته كمي وكيفي تقس;يم 1.

مي شود.

نيازمن;د خ;ود م;اهيت دلي;ل ب;ه تحقي;ق از ه;ر دو اين به;ره گ;يري

اس;ت زي;را ;در س;ن;جش ه;اي ;اجتم;اعي - ;اقتص;ادی و ;روش ;تحقي;ق

کالب;دی ، كيفيت; محي;طي ن;يازمن;د اس;تفا;ده ;از ر;وش;هاي كيفي و; در ;

وزن دهی به آنها و مد;لسازي; نيازمند; روشهاي كم;ي است;.

متدولوژی طرح پیشنهادی ب33ه( مت33دولوژی ی33ا روش شناس33ی

وس3333یله Methodology: انگلیسی ) است. علمشناخت هر

در مفه3وم مطل3ق خ3ود روش شناس3ی ب3رای ک3ه می ش3ود گفت3ه روش ه3ایی ب3ه آن ه33ا از علمی ش33ناخت ب33ه رس33یدن اس3تفاده می ش3ود واژه روش شناس3ی گ3اه ی33ا و »روش333مYندی« مع33نی ب33ه ن33یز

مجموعه ای از روش ها بکار می رود.

روش شناس3ی یع3نی ش3ناخت مجموع3هعلمی حقیقت ماراب33ه ک33ه راهه33ایی

رهنمون می سازد

روش شناس3ی شناس3ایی دقی3ق مقص3د.و ش3یوه راهی3ابی ب3ه آن واس3تفاده از اب3زار

مقتضی برای رسیدن به آن است

دانش ب3ه اس3تانداردها و اص3ولی ک3ه در ی3ک مطالع3ه ب3ا پ3ارادایم معل3وم، انتخ3اب، س3اختاربندی، فرآین3د و ک3اربری روش ه3ا

را مشخص می کند.

شناخت شرح خدمات سه گانه،سازمانهای مسئول،مستندات مداخله

طرح حفاظت جامع بافت تاریخی

سازمان میراث فرهنگی ، صنایع

دستی و گردشگری

به استناد قانون اساسنامه سازمان میراث فرهنگی کشور به شماره

، مواد 28/4/67-ق مورخ 3487 قانون مجازات 568 تا 558

اسالمی ، آیین نامه اجرایی بند )ج( ( قانون برنامه سوم 166ماده )

قانون برنامه 115توسعه؛ و ماده چهارم

طرح تفصیلی ویژه

شهرداریها و سازمان شهرداری

های کشور

بر اساس مستندات قانونی خود شامل از قانون شهرداری و مقررات 111ماده

قانون عمران و 1مرتبط با آن و ماده و نیز 7/9/1347نوسازی شهری مصوب

شرح وظایف دفتر عمران و توسعه 1383شهری مصوب آبان

سه سطحی )راهبردی ،

تفصیلی ، اجرایی(

شرکت مادر تخصصی عمران و

بهسازي شهري

به استناد به تعاریف مندرج اساسنامه 7 و 6در مواد

شرکت مادر تخصصی عمران و بهسازی شهری

طرح راهبردی طرح تفصیلی تعریف پروژه

طرح تفصیلیطرح منظر شهری در

مقیاس محله

طرح حفاظت جامع بافت تاریخی شهر

طرح ساماندهی بافت در مقیاس

محله

شرح خدمات سه سطحی )راهبردی – تفصیلی – اجرایی( شرکت عمران و بهسازی شهری

تهی3ه ط3رح ه3ای بهس3ازی و نوس3ازی ب3افت ه3ای فرس3وده

در نتیج3ه ع3دم توفی3ق ط3رح ه3ای ج3امع و تفص3یلی در

ح3ل مس3ائل و مش3کالت روزاف3زون بافته3ای ش3هری

ب3ا تکی3ه ب3ر بافته3ای ق3دیمی، فرس3وده و اس3کانهای

غ3یر رس3می می باش3د . در ح3ال حاض3ر این ط3رح ه3ا

ش3امل مطالع3ات در س3ه س3طح تهی3ه می گردن3د ک3ه

مطالع3ات تفض3یلی در ، راه3بردی در مقی3اس ش3هر

فرس3وده ب3افت ح3وزه و مقی3اس و امکانس3نجی

در مقی3اس ح3وزه تعری3ف پ3روژه ه3ای مح3رک توس3عه

های مداخله تهیه می شوند.

سطح 1:مطالعات راهبردی

• 1 - شناخت کلی شهر و ناحیه• 2 - تدقیق محدوده بافت فرسوده• 3 - تعیین معیارهای گونه بندی بافت

فرسوده و شناسایی گونه های مختلف در محدوده

• 4 - مطالعه اسناد باالدست و یا سایر طرح های مرتبط با موضوع

• 5 - به هنگام کردن اطالعات اسناد باالدست در حد نیاز در محدوده بافت

فرسوده• 6 - بررسی اقدامات جاری و آتی سایر

نهادهای مدیریت شهری• 7 - تعیین نقش و جایگاه محدوده

مطالعاتی در شهر به لحاظ اقتصادی ، اجتماعی ، کارکردی و ...

• 8 - بررسی چشم انداز محدوده طرح از نگاه مدیران ، مسئوالن و کارشناسان و افراد مطلع محلی به منظور دستیابی به

ویژگی های کالبدی ، عملکردی ، اقتصادی ، زیباشناختی و بویژه زمینه های مشارکت

جویی مردم• 9 - استنتاج ویژگی ها ، مسائل و فرصت

های بافت فرسوده حاصل از مطالعات فوق

• 10 - ارائه چشم انداز مقدماتی از توسعه محدوده مطالعات

• 11 - تدوین اهداف و راهبردهای کالن برای محدوده در زمینه های مختلف مطالعاتی و

در تعامل با شهر• 12 - تدقیق شرح خدمات سطح 2 بر

اساس ویژگی ها و نیازهای مطالعاتی محدوده بافت فرسوده

سطح 2: شناخت وضع موجود محدوده و ارزیابی

طرح تفصیلی

• 1 - شناخت ساختار وضع موجود محدوده• 2 - ارزی3ابی ط3رح تفص3یلی در مح3دوده

مطالعاتی• 3 - سنجش وضعیت• 4 - تدوین چشم انداز• 5 - ارائه پیشنهادات در خصوص محدوده

بافت فرسوده

سطح 3: تعریف پروژه و

امکان سنجی

• 1 . مقایس3ه و اول3ویت بن3دی پ3روژه ه3ای شناس33ایی ش33ده ب33ر اس33اس معیاره33ای ارزی3ابی از جمل3ه نی3از ب3ه نوس3ازی ، ارتق3ای ارزش زمین ، احی3ا ب3افت پ3یرامون ، تحق3ق پ3ذیری ، وج3ود زمین3ه مش3ارکتی م3ردمی ،

تقاضا و تمایل برای سرمایه گذاری و ...• 2 . انتخاب تعدادی پروژه )یا مساحت جمعا}

20 هکتار( با توجه به معیارها و با اولویت شاخص مشارکت پذیری با هماهنگی افراد

و گروه های ذینفع و ذینفوذ ، شهرداری ، سازمان مسکن و شهرسازی ، معرفی

پروژه ها شامل پروژه های هدف و الگوسازی معماری )پروژه های هدف با

مساحت حدود 5000 20000 الی مترمربع و ترجیحا} به صورت بلوک کامل و پروژه های الگوسازی معماری که توسط

بخش دولتی و یا عمومی و با مشارکت مردم ساخته می شوند یا مسحت حدود

200 1000 الی مترمربع( خواهد بود.• 3 . پیمایش اجتماعی و اقتصادی در پروژه

های هدف• 4 . برنامه ریزی مشارکتی

ویژگی های کلی و مهم منتج از شرح خدمات شرکت مادرتخصصی عمران و بهسازی شهری

ایران

شرح خدمات طرح ساماندهی بهسازی – نوسازی بافت های فرسوده شهری )طرح تفصیلی ویژه(

، اه3داف نم3ودن اج3رایی ه3دف ب3ا خ3دمات ش3رح این

اس3تراتژی و برنام3ه ه3ای کالن ط3رح راه3بردی ب3وده و در

ب3ا ش3رح خ3دمات ام3ا تهی3ه می گ3ردد مقی3اس تفص3یلی

دارد اساس3ی تف3اوت تیپ تفص3یلی ه3ر چن3د طرحه3ای

اس3اس ط3رح ب3ر هم3ان الگ3وی )ش3ناخت- تحلی3ل – ط3رح(

اس3ت ش3امل اس3توار از طرحه3ا ن3وع این بخش . دو

اختصاص3ی و عم3ومی بخش مطالع3ات و . اس3ت

وض3ع تحلی3ل و وض3ع ش3ناخت ب3ر عم3ومی مطالع3ات

موج3ود اس3توار اس3ت و در ق3الب مطالع3ات اختصاص3ی

ش33هری( )م33یراث ارزش دارای فرس33وده ب33افت

ومطالع3ات اختصاص3ی ب3افت فرس3وده فاق3د ارزش تهی3ه

می گردد.

ویژگی شرحسازمان مسئول شرکت مادر تخصصی عمران و بهسازی شهری ایران- شهرداری ها

سازمان همکار سازمان شهرداری های کشورسازمان مجری

طرحشهرداریها

کاربرد شرح خدمات

ساماندهی بهس3ازی و نوس3ازی ب3افت ه3ای فرس3وده ش3هری )واج3د ارزش – م3یراث ش3هری و فاق3د ارزش(

دامنه کاربرد بافت های فرسوده و ناکارآمد ارزشمند و فاقد ارزش شهریسطوح اصلی شرح خدمات

به ط3ور مش3خص تع3یین نش3ده اس3ت.اما ب3ه نظ3ر می رس3د از دو س3طح تفص3یلی و منظ3ر ش3هری تشکیل شده است.

اهداف شرح خدمات

طرح تفصیلی ویژه محدوده مورد نظر

روش انجام کار برداشت دقیق میدانی )کالبدی ، اجتماعی ، اقتصادی(

محصوالت طرح به طور مشخص بیان نگردیده است.

رئوس اصلی مطالعات

- معرفی طرح )مشخصات و سابقه پروژه ، ارائه برنامه و زمانبندی فرآیند طرح(- شناخت وضع موجود در مقیاس شهر و محدوده1- تحلیل2- طرحها و پیشنهادهای ساماندهی بافت3- مطالع3ات اختصاص3ی ب3افت فرس3وده دارای ارزش )م3یراث ش3هری( و مطالع3ات اختصاص3ی ب3افت 4

فرسوده فاقد ارزش- پیش3نهادهای س3اماندهی و بهس3ازی )ب3رای ب3افت فرس3وده دارای ارزش( و پیش3نهادهای نوس3ازی 5

) برای بافت فرسوده فاقد ارزش(- اولویت بندی اقدامات اجرایی6-شناسایی و معرفی پروژه های محرک توسعه و الگو و برنامه ریزی مشارکتی7

ویژگی های کلی و اصلی شرح خدمات طرح ساماندهی بهسازی – نوسازی بافت های فرسوده شهری )طرح تفصیلی ویژه(

ویژگی های کلی شرح خدمات تفصیلی طرح حفاظت جامع بافت تاریخی

ب3ه خ3دمات ش3رح این ، در موج3ود وض3ع شناس3ایی

و مطالع3ات تحلی3ل و تجزی3ه ، تط3بیقی مطالع3ات

اس3تنتاج از بررس3ی ه3ای وض3ع موج3ود ، ط3رح ه3ا و

، ط3رح مح3دوده از ج3امع حف3اظت پیش3نهادهای

اول3ویت بن3دی اق3دامات اج3رایی ب3ر اس3اس اه3داف و

ض3رورت ه3ا ، ب3رآورد م3الی هزین3ه اج3رایی و تنظیم

ت3راز م3الی درآم3د و هزین3ه ، چش3م ان3داز از تحق3ق

محل3ه مقی3اس در ب3افت س3اماندهی ط3رح ، ط3رح

مطالع3ات در دو س3طح پرداخت3ه می ش3ود. در واق3ع

صورت می گیرد.تفصیلی و اجرایی

ویژگی شرحسازمان مسئول سازمان میراث فرهنگی

سازمان همکار سازمان شهرداری های کشور- اداره کل میراث فرهنگی ، گردشگری و صنایع دستی استانها

سازمان مجری طرحشهرداریها ، اداره کل میراث فرهنگی ، گردشگری و صنایع دستی استانها

کاربرد شرح خدماتتدوین طرح مرمت بافت تاریخی شهر

دامنه کاربرد محدود به بافت تاریخی واجد ارزش

سطوح اصلی شرح خدمات

: طرح جامع مرمت بافت تاریخی1سطح : طرح ساماندهی بافت در مقیاس محله2سطح

اهداف شرح خدمات

هدف از انج3ام این ش3رح خ3دمات عب3ارت اس3ت از ت3دوین ط3رح م3رمت ب3افت ت3اریخی ش3هر - ب3ا رویک3رد اس3تراتژیک و فع3ال ب3ه گون3ه ای ک3ه ض3من به3ره من3دی و رع3ایت از مب3انی تئوری3ک ، تج3ارب ملی و بین المللی همچ3نین ض3وابط ، ق3وانین و دس3تورالعمل ه3ای تخصص3ی ح3وزه م3یراث ف3رهنگی ، م3رمت و احی3ای کلی3ه پیش3نهادات در ق3الب ط3رح ه3ای اج3رایی مش3خص و هدفمن3د در بخش مشخص3ی از مح3دوده این ق3رارداد ب3ه ت3دوین و ارائ3ه راه ح3ل ه3ای اج3رایی مش3خص و هدفمن3د در بخش مشخص3ی از مح3دوده این ق3رارداد ب3ه ت3دوین و ارائ3ه راه ح3ل ه3ای اج3رایی منتهی گردد.بدینوس3یله ض3من ارائ3ه نمون3ه ای از فرآین3د ت3دوین ط3رح م3رمت ش3هری ک3ه تم3امی ح3وزه ه3ای اقتص3ادی ، اجتم3اعی و م3دیریتی ، کالب3دی ، مطالع3ات پای3ه ، تط3بیقی و آس3یب شناس3ی و در ارائ3ه ض3وابط پیش3نهادات کلی و مشخص3ی را تحت پوش3ش ق3رار می ده3د می ت3وان زمین3ه

های تدوین دستورالعمل جامع مرمت شهری بافت های کشور را فراهم نمود.

روش انجام کاربرداش3ت ه3ای می3دانی )کالب3دی ، اجتم3اعی و اقتص3ادی( هم3راه ب3ا برداش3ت دقی3ق فض3اها و بناه3ای ت3اریخی و ب3ا ارزش

است.

محصوالت طرح تبیین نشده است.

رئوس اصلی مطالعات

بررسی و شناخت وضع موجود )در محدوده طرح(مطالعات تطبیقی

تجزیه و تحلیل مطالعات و استنتاج از بررسی های وضع موجودطرح ها و پیشنهادهای حفاظت جامع از محدوده طرح

اولویت بندی اقدامات اجرایی بر اساس اهداف و ضرورت ها برآورد مالی هزینه اجرایی و تنظیم تراز مالی درآمد و هزینه

چشم انداز از تحقق طرحطرح ساماندهی بافت در مقیاس محله

آسیب شناسی و تحلیل شرح خدمات سه گانه از منظر بررسی و تحلیل محتوایی ، روششناسی، میزان کارآیی و کاستیها و نارساییهای آنها )سه

سطحی(موضوع تحلیل موضوع در چهارچوب شرح خدمات

ساختار مطالعا

ت

سطحی و از کالن به خرد است ) روش استقرایی(.3

روش شناسی

مقصد و هدف نهایی مشخص است و شیوه راهیابی به آن با استفاده از ابزارهای مختلفی صورت گرفته که از جمله آن مطالعات اسنادی ، - 2- برنامه ریزی 1 از تابع کالسیک برنامه ریزی استفاده می کند )برداشت میدانی ، مذاکرات محلی و برپایی کارگاههای مشارکتی است.

- کنترل(.5- رهبری 4- تشکیالت 3سازماندهی

محتوابا توج3ه ب3ه در نظرگ3رفتن ابع3اد)اس3ناد فرادس3ت ، اجتم3اعی ، اقتص3ادی ، کالب3دی، ک3ارکردی، زی3ر بن3ایی ، م3دیریتی، م3الکیت اراض3ی، ش3بکه ارتب3اطی و زیس3ت محیطی ، محت3وایی

} کامل دارد. اما هدف نهایی شکل گیری پروژه های پیشگام نوسازی است و حوزه مداخله متکی بر بخش کالبدی است. نسبتا

کارآیی

(ص3ورت گرفت3ه اس3ت. اماک3ارایی آن 1:500 – 1:2000رع3ایت سلس3له م3راتب برنام3ه ری3زی)راه3بردی ت3ا ط3راحی ش3هری( ، اتص3ال ب3ه ط3رح ه3ای باالدس3ت ، مقی3اس مناس3ب )ب3رای ش3هرهای دارای بافته3ای ت3اریخی کم3تر اس3ت. زی3را مطالع3ات ت3اریخی آن تنه3ا ب3ه بررس3ی و شناس3ایی محوط3ه ه3ا ، بناه3ا و عناص3ر ت3اریخی و ارزش3مند در مح3دوده مح3دود می گ3ردد . وح3داکثر انتظ3ار از ط3رح ب3ه ص3ورت مش3خص" ت3دوین ض3وابط و مق3ررات بهس3ازی و حف3اظت و احی3ا در ب3افت ت3اریخی ب3ا هم3اهنگی اداره ک3ل م3یراث ف3رهنگی و گردش3گری اس3تان" اس3ت . ب3دیهی اس3ت مح3دود س3ازی نفش اداره م3یراث ب3ه همی3اری در ت3دوین ض3وابط س3اخت و س3از دور از انتظ3ار اس3ت . ب3ه وی3ژه آنک3ه این ض3وابط و مق3ررات الزم اس3ت ک3ه " ب3ه نح3وی تنظیم گ3ردد ک3ه بوس3یله ابزاره3ای "تش3ویق کنن3ده ی3ا بازدارن3ده" تحق3ق اه3داف ط3رح را تس3هیل کن3د و ه3دایت گ3ر توس3عه مح3دوده م3ورد نظ3ر"

باشد. امری که تاکنون محدود اتفاق افتاده است. ضوابط و مقرارت هسته تاریخی زنجان ، اصفهان ، و....شاهدی بر مدعاست.

نقاط ضعف ، کاستی ها و

نارساییها

)عدم تعیین معیارهای تدقیق محدوده بافت فرسوده و بومی سازی شاخصهای فرسودگی)همانند ریز دانگی 1ضعف روند تهیه طرح استراتژیک برای رسیدن به وضع مطلوب از طریق بررسی نقاط قوت و ضعف ، فرصتها و تهدیدهای وضع موجود برای رسیدن به آن در سطح (5 و ماده 100عدم توجه به اسناد کامل فرادست همچون طرحهای ساماندهی ، بهسازی و یا تفصیلی ویژه مصوب و یا حقوق مکتسبه )مصوبات کمیسیون مادهتمرکز اصلی طرح بر مداخله از طریق پروژه های پیشگام نوسازی و یا بازسازی و عدم توجه به پروژه های بهسازی کالبدی و توانمند سازی افتصادی - اجتماعی 100 مرب3ع اس3ت ک3ه ب3ا احتس3اب می3انگین 20000 م3تر و ح3داکثر آن 5000عدم واف3ع نگ3ری در تع3یین بیش3ینه و کمین3ه پ3روژه ه3ای ه3دف )ح3داقل مس3احت پ3روژه ه3ای ه3دف

واح3د مس3کونی اس3ت . ب3ا توج3ه ب3ه واقعیته3ای موج3ود اقتص3ادی و ف3رهنگی بافته3ای فرس3وده انج3ام این ام3ر دور از ذهن اس3ت از 200 ت3ا 50م3تر مرب3ع ن3یز ش3امل تجمی3ع طرف دیگر قرار گیری تنها یک واحد از ساختمانهای تجمیعی مذکور در حریم آثار تاریخی و میراثی اجرایی بودن پروژه را با مانع مشکل مواجه می سازد( .

( عدم تدوین ماتریس هزینه – فایدهCost Benefit Analysesپروژه ها از منظر کالبدی – اجتماعی و نهایتا اقتصادی ) )عدم ارائه برنامه زمانبندی طرح )کوتاه – متوسط و بلند مدتعدم توجه به مطالعات مبانی نظری و استفاده از تجارب بومی سازی شده نمونه های مشابه قابل استفاده

نقاط قوت

مشخص بودن روند ساختاری انجام مطالعات در سه سطحمعین بودن محصوالت مورد انتظار از هر سطح مطالعاتی جامع ش3مول ب3ودن ی3ا نظرگ3رفتن تم3امی ابع3اد برنام3ه ری3زی )اس3ناد فرادس3ت ، اجتم3اعی ، اقتص3ادی ، کالب3دی، ک3ارکردی، زی3ر بن3ایی ، م3دیریتی، م3الکیت اراض3ی، ش3بکه

ارتباطی و زیست محیطی ، و... ()صحت فرآیند انجام شرح خدمات از دیدگاه مدیریت پروژه )تعیین تکلیف نسبی ورودی ها و خروجی های هر مرحله بر پایه شناخت مقدماتی محدوده مورد مطالعه در سطح یک2پیش بینی امکان تدقیق شرح خدمات کاربردی سطح توجه به معیارهای گونه بندی بافت فرسوده و شناسایی گونه های مختلف در محدوده توجه همزمان به نظرات ذی نفوذان و ذی نفعان در بررسی چشم انداز محدوده طرحتوجه به نقش مردم و ضرورت حساس سازی آنها در زمینه مشارکت واقعی در طرح 2توجه به روند صحیح مدیریت استراتژیک در سطحتوجه به روند صحیح برنامه ریزی شهری در ارائه پیشنهادات مبتنی بر جمعیت پذیری محدوده و ظرفیت سنجی محدوده.در برگیری طرح تفصیلی ویژه و طراحی شهری در زمینه ارائه طرح که در مرحله تدقیق با کارفرما صورت می گیرد مداخله گر عمده در تدوین ضوابط و مقررات طرح 3مشارکت سازمان میراث به عنوان یکی از آن های اولویت و مداخله بندی حوزه به توجه... درگیر نمودن مهندسین مشاور تهیه کننده در طرحهای عملیاتی پیشنهادی با هدف نظارت ، تدقیق ، مسئولیت پذیری و تدوین کارگروهها و کارگاههای مشارکتی

آسیب شناسی و تحلیل شرح خدمات سه گانه از منظر بررسی و تحلیل محتوایی ، روششناسی، میزان کارآیی و کاستیها و نارساییهای آنها

)تفصیلی(موضوع وضعیت شرح خدمات

ساختار مطالعاتاز اصول سلسله مراتبی به صورت کامل پیروی نکرده و دارای دو بخش مطالعات عمومی و اختصاصی است. مطالعات اختصاصی بافت فرسوده دارای ارزش )میراث شهری( ومطالعات اختصاصی بافت

فرسوده فاقد ارزش تهیه می گردد .

روش شناسی اساس طرح بر همان الگوی گدسی )شناخت- تحلیل – طرح( استوار است محتوا فراگیرتر از طرح تفصیلی تیپ است. ابعادی چون الگوی مالکیت و اشتغال ، تدوین اهداف و سیاست ،آسیب شناسی عناصر تاریخی و واجد ارزش ، کیفیت محیط و ....مد نظر قرار دارد.

کارآیی - تحقق پذیری طرح را دشوار می سازد.2-2-5نه تنها برای بافت های تاریخی حساسیت ها و کارآیی الزم را نداردبلکه به علت تمرکز بر سیالیت کاربری ها در بند

نقاط ضعف ، کاستی ها و

نارساییها

عدم نگ3رش سیس3تمی ب3ه زمین3ه ه3ای مطالع3اتی و ش3ناخت تفکی3ک ش3ده از آنه3ا عل3یرغم این موض3وع ک3ه ب3افت ی3ک سیس3تم ب3از اس3ت ک3ه از الی3ه های مختلفی تشکیل شده است و از شهر تاثیر می گیرد و بر شهر تاثیرگذار است.

- برنامه عملیاتی(.6- سیاستها و5- استراتژی4- اهداف کیفی 3- اهداف آرمانی 2- طراحی چشم انداز 1عدم استفاده ازتوابع نوین برنامه ریزی ) - )ارائ3ه گزین3ه ه3ای مختل3ف ب3رای ان3واع ک3اربری ه3ایی ک3ه اس3تقرار آنه3ا در مح3دوده ط3رح پیش3نهاد و تش3ویق می گ3ردد( از نظ3ر تهی3ه کنن3دگان این 2-2-5 ب3ه وی3ژه در بخش ک3اربری ه3ا چ3را ک3ه بن3د ماهیت س;یال ط;رح

طرح فاقد هر نوع پشتوانه علمی است .تفکیک بخش شناخت و تحلیل از یکدیگر که می بایستی به طور همزمان انجام گیرد تا از تکرار مطالب و بیهوده کاری ممانعت شود.

عدم تلفیق مطالعات مختلف در راستای تبدیل آنها به ما به ازای کالبدی برای شکل گیری و وقوع عناصر غیر کالبدی شناس3ایی جایگ3اه مح3دوده ط3رح در ط3رح ه3ای باالدس3ت می بایس3تی عالوه ب3ر انتق3ال م3واردی چ3ون سیاس3ت ه3ای جمعی3تی ، ک3اربری ، رده عملک3ردی ، نظ3ام تقس3یمات ش3هری ، در راس3تای برق3راری ارتب3اط مج3دد

محدوده با کلیت شهر و نیز شناسایی پتانسیل های توسعه آتی بافت و خدمت رسانی به شهر صورت بگیرد ، لذا شناسایی تنها کافی نیست و نحوه استفاده از آن مطالعات باید مطرح گردد.هم3انطور ک3ه مط3رح ش3د ، ابع3اد فرس3ودگی و عوام3ل م3وثر ب3ر آن متف3اوت اس3ت و تنه3ا ب3ه زمین3ه کالب3دی ب3از نمی گ3ردد ، ام3ا عن3وان ش3رح خ3دمات ، پیش از مطالع3ه ، ن3وع م3داخالت و روش برخ3ورد ب3ا ب3افت را معین می کن3د. "ط3رح س3اماندهی بهس3ازی – نوس3ازی" ک3ه روش مداخل3ه را مط3رح می کن3د ی3ا )ط3رح تفص3یلی وی3ژه( ک3ه برخ3ورد از ن3وع ط3رح تفص3یلی را ب3ه ذهن متب3ادر می کن3د ک3ه در نه3ایت س3ازمان اج3رایی ط3رح

هم با دیدگاه تراکم ، کاربری ، معبر به آن می نگرد و تفکر استراتژیکی در زمینه برخورد با بافت را حتی در صورتی که در طرح پیش بینی شده باشد ، بر نمی تابد. } مالکی ب3رای اعط3ای در ش3رح خ3دمات مش3خص نگردی3ده ک3ه ت3دقیق مح3دوده ب3افت فرس3وده ب3ر اس3اس چ3ه معیاره3ایی بای3د ص3ورت گ3یرد ، بخص3وص ک3ه پیش از مطالع3ات ش3ناخت می3دانی مط3رح گردی3ده و مس3لماتس3هیالت م3الی ب3افت ه3ای فرس3وده ن3یز ق3رار خواه3د گ3رفت. بعالوه ، مش3خص نیس3ت ک3ه در اینج3ا هم منظ3ور فق3ط فرس3ودگی کالب3دی اس3ت ی3ا ت3رمیم س3ایر عوام3ل م3وثر ب3ر فرس3ودگی هم م3ورد نظ3ر اس3ت ت3ا

پیشگیری از فرسوده سازی های بعدی صورت بگیرد.با توج3ه ب3ه پیچی3دگی ه3ای م3الکیتی اغلب ب3افت ه3ای فرس3وده ، ض3رورت تع3یین ورودی ه3ای ط3رح ک3ه نقش3ه ه3ا و اطالع3ات مم3یزی امالک باش3د ، احس3اس می ش3ود. خ3روجی ه3ای مطل3وب ب3ر اس3اس ورودی ه3ای مش3خص در ش3رح خ3دمات ، حاص3ل می ش3ود. دراین ارتب3اط تع3یین ورودی ه3ا در ش3رح خ3دمات الزم و مهم3تر از آن ف3راهم ک3ردن آنه3ا از س3وی کارفرم3ا س3ت . این ام3ر خ3روجی ه3ا ی کارام3دتری ب3ه هم3راه

دارد.معیارهای تعیین مقاومت بناها در شرح خدمات مشخص نگردیده و لذا برخورد سلیقه ای مشاوران را به دنبال خواهد داشت.

تعری3ف واژگ3ان در راس3تای همسوس3ازی فرآین3د و اه3داف تهی3ه کنن3ده ش3رح خ3دمات و انج3ام دهن3ده آن ، س3اختار و فرآین3د انج3ام مطالع3ات ب3ه ص3ورت کلی ، محص3والت م3ورد انتظ3ار و روش پیش3نهادی انج3ام ک3ار ض3روری به نظر می رسد.

جمع بندی مطالعات بخش شناخت الزم است اما تحلیل و مقایسه آن با استانداردها ، ضروری تر است.در قس3مت پیش3نهادهای س3اماندهی ب3افت ، ب3ه نظ3ر می رس3د رون3د تع3یین ش3ده ب3ر اس3اس فرآین3د م3دیریت اس3تراتژیک م3ورد نظ3ر ب3وده ، ام3ا نواقص3ی ب3ه هم3راه دارد و رون3د انج3ام ک3ار ن3یز مبهم اس3ت؛ ب3ه ط3وری ک3ه چش3م ان3داز ی3ا وض3ع مطل3وب ب3رای ب3افت ت3دوین نش3ده ک3ه ب3ر اس3اس آن ، فاص3له و ش3کاف موج3ود بین وض3ع مطل3وب و وض3ع موج3ود شناس3ایی گ3ردد و ب3ر پای3ه این فاص3له اس3تراتژیها )راهبرده3ا( ب3رای رس3یدن ب3ه وض3ع

مطلوب مشخص گردد. مضاف بر آن، راهبردها بر اساس روند مدیریت استراتژیک ، می بایستی از ترکیب نقاط قوت ، ضعف ، فرصتها و تهدیدها استخراج شوند.عدم تعیین معیارهای تدقیق محدوده بافت فرسوده و بومی سازی شاخصهای فرسودگی)همانند ریزدانگی(

(5 و ماده 100عدم توجه به اسناد کامل فرادست همچون طرحهای ساماندهی ، بهسازی و یا تفصیلی ویژه مصوب و یا حقوق مکتسبه )مصوبات کمیسیون ماده ( طرح از منظر کالبدی – اجتماعی و نهایتا اقتصادیCost Benefit Analysesعدم تدوین ماتریس هزینه – فایده )

عدم ارائه برنامه زمانبندی طرح)کوتاه – متوسط و بلند مدت(عدم توجه به مطالعات مبانی نظری و استفاده از تجارب بومی سازی شده نمونه های مشابه قابل استفاده

محدود نمی گردد. به ویژه آنکه بخش اعظمی از منابع مالی ماده فوق به مسکن مهر اختصاص یافته است .6نحوه تامین منابع مالی فقط به بند ب تبصره ماده تعیین تکلیف و قطعی گزینی گزینه نوسازی در زمینه بافت فاقد ارزش و بهسازی در زمینه بافت دارای ارزش )میراث شهری( در مطالعات اختصاصی مرتبط

عدم توجه به مطالعات مبانی نظری و استفاده از تجارب بومی سازی شده نمونه های مشابه قابل استفاده اجتم3اعی –تش3خیص پیش از مطالع3ه در م3ورد ب3افت ب3ه عب3ارتی دیگ3ر تمرک3ز اص3لی ط3رح ب3ر مداخل3ه از طری3ق پ3روژه ه3ای پیش3گام نوس3ازی و ع3دم توج3ه ب3ه پ3روژه ه3ای بهس3ازی کالب3دی و توانمن3د س3ازی افتص3ادی

است.پیش تجویز نوع مداخله که در شرح خدمات تحت عنوان مطالعات و طرح ساماندهی ، نوسازی و بهسازی آورده شده است.

برخورد عمده طرح از نوع طرح تفصیلی تیپ)اصالح شبکه ، کلربری ، تدوین ضوابط و مقررات( است ، حال آنکه بافت های فرسوده )ناکارآمد( نیاز به برخوردی فراتر از طرح تفصیلی دارد.

نقاط قوت

توجه به جایگاه بافت فرسوده در شهر و تعیین جهت گیری های کلی برای آن )تجدید ارتباط محدوده و شهر(ضرورت شناخت همه جانبه بافت )طبیعی – جغرافیایی ، ویژگی های عملکردی /کاربردی / فعالیتی ، جمعیتی / اجتماعی ، اقتصادی ، کالبدی ، شبکه رفت و آمد ، تاسیسات و تجهیزات شهری(

ضرورت جمعبندی مطالعات بخش شناخت مقیاس محدوده شهر در زمینه های مطالعاتی گوناگون توجه ویژه به تحلیل کیفیت محیط

ارائه برنامه زمانبندی طرح

وجه ویژه به میراث باارزش تاریخی شهری از طریق تفکیک بخشی از مطالعات اختصاصی ویژه آنت

آسیب شناسی و تحلیل شرح خدمات سه گانه از منظر بررسی و تحلیل محتوایی ، روششناسی، میزان کارآیی و کاستیها و نارساییهای آنها

)تاریخی(موضوع وضعیت شرح خدمات

ساختار مطالعات

دارای اص3ول ساس3له مرات3بی ن3امنظم اس3ت . ح3رکت از مح3دوده مطالع3ات ب3ه ش3هر و بازگش3ت دوب3اره ب3ه محالت ت3اریخی واج3د ارزش می محالت/ابنیه یا گذرهای واجد ارزش (تغییر یابد.– حوزه مرکزی / بافت تاریخی –تواند به سلسله مراتبی از )شهر

روش شناسی

کامال هدفمن3د و تم3امی ابزاره3ا و تکنیکه3ا در راس3تای مقص3دی ب3ه ن3ام حف3اظت نس3بی ب3افت ت3اریخیاست.

محتوا ابع3اد محت3وایی ک3املی دارد زی3را تم3امی ح3وزه ه3ای اقتص3ادی ، اجتم3اعی و م3دیریتی ، کالب3دی ، مطالع3ات پای3ه ، تط3بیقی و آس3یب شناس3ی را

در ب3ر گرفت3ه ام3ا جهت گ3یری ش3رح خ3دمات ط3رح نمی توان3د در ارتب3اط ب3ا م3اهیت ب3افت ه3ای ت3اریخی باش3د . زی3را توج3ه پتانس3یل ه3ای گردشگری و میراثی بافت در راستای توسعه پایدار شهری نیست .

کارآیی .فراگیر نمی باشد و برای بافت های فاقد ارزش تاریخی کاربردی نیست

نقاط ضعف ، کاستی ها و

نارساییها

تفکیک بخش شناخت و بخش تجزیه و تحلیل از یکدیگر بررس3ی م3یزان مش3ارکت م3ردمی ب3رای اج3رای ط3رح" در ابت3دای ط3رح و 2-4-7عدم وج3ود تق3دم و ت3اخردر بن3دها )ب3ه عن3وان مث3ال بن3د " -

بخش ش3ناخت آم3ده ک3ه ن3اظر ب3ر مش3ارکت م3ردمی در اج3رای طرحه3ای حق3اظتی و مرم3تی و بای3د در راس3تای امک3ان س3نجی طرحه3ای پیشنهادی قرار گیرد .

ساس3له م3راتب ن3امنظم چ3ون ح3رکت از مح3دوده مطالع3ات ب3ه مطالع3ات ش3هرمادر و س3پس بازگش3ت دوب3اره ب3ه محالت ت3اریخی واج3د ارزشدر ساختار شرح خدمات دیده می شود .

پتانس3یل فض3ایی مح3دوده مطالع3اتی در س3اماندهی 2-4-6نامفهوم ب3ودن و نب3ود معیاره3ای مش3خص مفه3ومی تب3یین ش3ده همگ3انی چ3ون بن3د" -- بررس3ی و برداش3ت م3الکیت ه3ای عم3ومی زمین)م3الکیت عم3ومی یکی از اش3کال م3الکیتی اس3ت ک3ه ب3ه 2-6-3و رفت3ار ش3هروندی" ی3ا بن3د

- عوارض ناشی از تغییرات ثانویه2-9-2-5همگان تعلق داشته و متولی آن در نظام شهری کنونی شهرداری ها هستند( یا بند س3اختار 2-4-11- بررس3ی وی3ژگی ه3ای اجتم3اعی و جمعی3تی مح3دوده مطالع3اتی ب3ا بن3د 2-4-8تک3رار موض3وعی ب3ا محت3وای مش3ابه چ3ون بن3د -

عرض3ه – تولی3د –- بررس3ی س3اختار اقتص3ادی مح3دوده مطالع3اتی )اش3تغال ، اقتص3اد خ3رد و کالن 2-5-2جمعی3تی س3اکن در مح3دوده و ی3ا بن3د - مطالع3ه س3اختار عملک3ردی و 2-3-4- وی3ژگی ه3ای اقتص3ادی و وض3عیت اش3تغال و درآم3د مح3دوده مطالع3اتی و ن3یز بن3د 2-5-6و ...( ب3ا بن3د

- شناس3ایی 2-7-3س3ازمان فض3ایی ش3هر و ش3ناخت جایگ3اه عملک3ردی بل3وک م3ورد مطالع3ه و دامن3ه عملک3رد آن در مجموع3ه ش3هر ب3ا بن3د سازمان محدوده و تعیین جایگاه آن در سازمان فضایی شهر

)عدم توجه به مشکالت ویژه ناشی از برداشت کالبدی همچون برداشت کاربری وضع موجود زمین )در طبقات تاکی3د ش3دید ب3ر عام3ل حف3اظت در ارتب3اط ب3ا ک3اربری ، ش3بکه و ع3دم توج3ه وی3ژه اص3الح و بهب3ود مک3انیزم ه3ای م3دیریت ش3هری و م3الی مح3دوده

طرح برای دستیابی به اهداف طرح

نقاط قوت

جمعبندی هر یک از بخش های مطالعاتتوجه به مطالعات تطبیقی برآورد مالی هزینه اجرایی و تنظیم تراز مالی درآمد و هزینهمطرح نمودن بحث آسیب شناسی و تجزیه و تحلیل عوامل و عوارض نابسامانی کالبدی و عملکردی در محدوده طرح ، تکی3ه ب3ر مطالع3ات تط3بیقی و بررس3ی نمون3ه ه3ای مش3ابه در تجربی3ات داخ3ل و خ3ارج کش3ور در زمین3ه احی3ای س3اختارهای اجتم3اعی و ف3رهنگی

اقتصادی و کالبدی تهی3ه پایگ3اه اطالع3اتی از محل3ه ش3امل: س3کونت ، جمعیت )واح3دهای مس3کونی( ، اش3تغال ، ش3اغلین )واح3دهای اقتص3ادی( ، حم3ل و نق3ل

)شبکه و سیستم و ملحقات( ، زیرساختها )آب و انرژی(- مخابرات

مقایسه ویژگی های کلی سه شرح خدمات با یکدیگر

اهداف شرح خدمات شرکت مادرتخصصی عمران و بهسازی شهری ایران

اهداف شرح خدمات طرح ساماندهي، نوسازي و

بهسازي )طرح تفصيلي ويژه(

اهداف شرح خدمات حفاظت جامع بافت تاریخی

: 1اهداف سطح - پ3ر ک3ردن خال مطالع3ات ط3رح ج3امع در پ3رداختن ب3ه جایگ3اه ب3افت 1

فرسوده در شهر و تعیین جهت گیری های کلی برای آن ب3ر پای3ه ش3ناخت 2- ت3دوین ش3رح خ3دمات ک3اربردی ب3رای س3طح 2

مقدماتی محدوده مورد مطالعه

ب3ه اه3دافی ، خ3دمات ش3رح در نگردی3ده تع3یین مش3خص ص3ورت قاب3ل ه3دف مهم3ترین ام3ا اس3ت. تفص3یلی ط3رح محت3وا از اس3تخراج ش3بکه اص3الح راس3تای در وی3ژه ، زمبن ک33اربری ، ه33ا دسترس33ی و بهس3ازی ، ض3وابط در ب3ازنگری ک3ل در و و ب3ارزش آث3ار نوس3ازی مطالع3ات اختصاص3ی ب3افت فرس3وده .... دارای ارزش )م3یراث ش3هری(

می باشد.مهم3ترین وج3ه تف3اوتی این ش3رح خ3دمات ب3ا تفص3یلی تیپ شناس3ایی و مع3رفی پ3روژه ه3ای مح3رک توس3عه و الگ3و و برنام3ه ری3زی مش3ارکتی اس3ت کم تیپ معم3ولی طرحه3ای در ک3ه ب3ه ی3ا مش3اور موظ3ف رن3گ اس3ت و

تهیه آن نیست..

اهداف طرح حفاظت جامع بافت تاریخی :رویک3رد ب3ا - ش3هر ت3اریخی ب3افت م3رمت ط3رح تدوین و من3دی به3ره ک3ه ض3من ای گون3ه ب3ه فع3ال و اس3تراتژیک رع3ایت از مب3انی تئوری3ک ، تج3ارب ملی و بین المللی همچ3نین ض3وابط ، ق3وانین و دس3تورالعمل ه3ای تخصص3ی ح3وزه م3یراث ف3رهنگی ، م3رمت و احی3ای کلی3ه پیش3نهادات در ق3الب ط3رح از مشخص3ی بخش در هدفمن3د و مش3خص اج3رایی ه3ای مح3دوده این ق3رارداد ب3ه ت3دوین و ارائ3ه راه ح3ل ه3ای اج3رایی این مح3دوده از مشخص3ی بخش در هدفمن3د و مش3خص منتهی اج3رایی ه3ای ح3ل راه ارائ3ه و ت3دوین ب3ه ق3رارداد گردد.بدینوس3یله ض3من ارائ3ه نمون3ه ای از فرآین3د ت3دوین ط3رح م3رمت ش3هری ک3ه تم3امی ح3وزه ه3ای اقتص3ادی ، اجتم3اعی و آس3یب و تط3بیقی ، پای3ه مطالع3ات ، کالب3دی ، م3دیریتی شناس3ی و در ارائ3ه ض3وابط پیش3نهادات کلی و مشخص3ی را ت3دوین ه3ای زمین3ه ت3وان می ده3د می ق3رار پوش3ش تحت را کش3ور ه3ای ب3افت ش3هری م3رمت ج3امع دس3تورالعمل

فراهم نمود

:2اهداف سطح - ارزیابی پیشنهادات طرح تفصیلی در رابطه با بافت فرسوده1- ش3ناخت وض3ع موج3ود مح3دوده و ش3ناخت نق3اط ض3عف ، ق3وت ، 2

فرصتها و تهدیدهای آن- سیس3ات گ3ذاری ، تعری3ف پ3روژه ه3ای مح3رک توس3عه )مداخل3ه 3

موضعی(

:3اهداف سطح فض3ایی 1 کلی ری3زی برنام3ه و –- ه3دف مح3دوده عملک3ردی

اس3تفاده از نت3ایج آن ب3ه منظ3ور ف3راهم ک3ردن مق3دمات امک3ان س3نجی اجتماعی–اقتصادی

- امک3ان س3نجی مق3دماتی پ3روژه ه3ا و ارزی3ابی آنه3ا از جنب3ه ه3ای 2توجی3ه اقتص3ادی ، تاثیرگ3ذاری در احی3ای ب3افت ، زمین3ه س3ازی در جهت

مشارکت مردمی و زمینه های سرمایه گذاری و تحقق پذیری - حساس سازی مردم3

اهداف طرح ساماندهی بافت در مقیاس محله:در این بخش بای3د ب3ا تکی3ه ب3ر م3وارد بررس3ی ش3ده و ت3دقیق آنه3ا در مح3دوده ج3زء م3ورد نظ3ر ، ط3رح س3اماندهی ب3افت ب3ه

نتایج مشخص اجرایی در مقیاس محله بیانجامد.عن3اوین ش3رح خ3دمات اعم از بخش3ی و بین بخش3ی ش3امل بررس3ی س3وابق ، وض3ع ح3ال و م3وارد تغی3یر در آن اس3ت و

متکی به تعاریف قبلی است.

مقایسه اهداف

شرح خدمات شرکت مادرتخصصی عمران و بهسازی شهری ایران

شرح خدمات طرح ساماندهي، نوسازي و بهسازي )طرح تفصيلي ويژه(

شرح خدمات حفاظت جامع بافت تاریخی

س3طح ک3ار مطالع3ه 1روش : راه3بردی مطالع3ات -اسنادی ، پیمایش میدانی ، مصاحبه

برداشت دقیق میدانی )کالبدی ، اجتماعی ، اقتصادی( برداش3ت ه3ای می3دانی )کالب3دی ، اجتم3اعی و اقتص3ادی( هم3راه ب3ا برداش3ت دقی3ق فض3اها و بناه3ای ت3اریخی و ب3ا ارزش

ک3ار س3طح است. و 2روش - ش3ناخت وض3ع موج3ود مح3دوده و مص3احبه ، می3دانی برداش3ت : تفص3یلی ط3رح ارزی3ابی

پرسشنامه ، مطالعه اسنادک3ار س3طح : 3روش امک3ان س3نجی و پ3روژه تعری3ف -

مصاحبه ، مذاکره ، پیمایش میدانی ، کارگاه های مشارکتی

شرح خدمات شرکت مادرتخصصی عمران و بهسازی شهری ایران

شرح خدمات طرح ساماندهي نوسازي و

بهسازي بافت فرسوده شهری )طرح تفصيلي

ويژه(

شرح خدمات حفاظت جامع بافت تاریخی

- مطالعات راهبردی1سطح - تعیین جایگاه محدوده در شهر

- نقشه محدوده تدقیق شده بافت فرسوده2- نقشه گونه بندی بافت فرسوده3- بیانیه چشم انداز مقدماتی4موض3عی 5 و موض3وعی راهبرده3ای و اه3داف -

مداخله به تفکیک گونه های مختلف بافت- شرح خدمات تفصیلی سطح دو6

مع3رفی مشخص3ا انتظ3ار م3ورد محص3والت تغی3یرات نقش3ه ت3وان می ام3ا ان3د. نگردی3ده ، زمین( ک3اربری ری3زی )برنام3ه زمین ک3اربری ارائ3ه آم3د، و رفت ش3بکه بهس3ازی و تنظیم و ح3دود مع3رفی و تع3یین پیش3نهادی، س3اختار و ش3هری ط3راحی ه3ای پ3روژه مشخص3ات معم3اری ، ارائ3ه چ3ارچوب پیش3نهادی کلی ب3رای و س3از و س3اخت مق3ررات و ض3وابط ت3دوین ب3رای کلی پیش3نهادهای ، م3رمت و نگه3داری ه3ای مولف3ه و مق3ررات و ض3وابط ت3دوین و س33ازی س33اختمان ب33ه مرب33وط معم33اری نماس3ازی ش3هری ، حف3اظت و نگه3داری از بناه3ا و کالب3دهای ش3هری موج3ود )ب3ا توج3ه ب3ه ض3وابط و مق3ررات حف3اظتی س3ازمان ه3ای مس3ئول( را

به عنوان مهمترین خروجی در نظر گرفت .

محص3والت م3ورد انتظ3ار مشخص3ا مع3رفی نگردی3ده ان3د. ام3ا می ت3وان ای3ده ه3ای اص3لی بهس3ازی عملک3ردی ب3ه مرب3وط پیش3نهادات و ط3رح مح3دوده در کالب3دی و ح3دود مع3رفی و تع3یین ، زمین ک3اربری تغی3یرات مشخص3ات پ3روژه ه3ای ط3راحی ش3هری و معم3اری ، اص3الح ش3بکه رفت و آم3د در راس3تای ط3رح حف3اظت از مح3دوده ت3اریخی، ارائ3ه چ3ارچوب پیش3نهادی کلی ب3رای ت3دوین ض3وابط و مق3ررات حف3اظت از مح3دوده ت3اریخی و ض3وابط و مق3ررات پش3تیبان ط3رح حف3اظت ج3امع را اق3دامات بن3دی اول3ویت ب3ا ت3رکیب در ک3ه ب3رد ن3ام اج3رایی ب3ر اس3اس اه3داف و ض3رورت ه3ا، ب3رآورد م3الی ت3راز م3الی درآم3د و هزین3ه و هزین3ه اج3رایی و تنظیم را محل3ه مقی3اس در ب3افت س3اماندهی ط3رح نهایت3ا

تشکیل می دهد.

و 2سطح مح;دوده موج;ود وض;ع - ش;ناخت ارزیابی طرح تفصیلی

و اه3داف ب3ه هم3راه ان3داز توس3عه مح3دوده - چش3م راهبردهای توسعه

- طرح پیشنهادی2- تغی3یرات در ط3رح تفص3یلی مص3وب و مالک عم3ل 3

با توجه به اهداف نوسازی- معرفی حوزه های مداخله4- س3ند ض3وابط و مق3ررات س3اخت و س3از ب3ه هم3راه 5

نقشه فضاها و عرصه های همگن- تعریف پروژه و امکان سنجی3سطح

مقایسه محصوالت طرح

مقایسه روش کار

مفهوم شناسی پایه جهت رسیدن به تعاریف یکسان در شرح خدمات: تعاریف مرتبط با بافت های فرسوده و ناکارآمد شهری1 . 3 . 2: زمینه نظری فرسودگی ، ناکارآمدی و نابسامانی2 . 3 . 2

الف- بررسی زمینه های فرسودگی و فرایند شکل گیری بافت های فرسودهب- ابعاد گوناگون فرسودگیج- انواع بافت های فرسوده

د- نمودهای خارجی و مشخصه های ناکارآمدی بافت های فرسودهه- شناسه های شناخت محدوده بافت های فرسوده

و- شناسه های شناخت گونه های بافت فرسوده: مداخله 3 . 3 . 2

الف- گونه های مداخله در بافت های فرسودهب- شناسه های شناخت گونه های مداخله در بافت های فرسوده

- اهداف مداخله1ب-•- محتوای مداخله2ب-•- زمینه مداخله3ب-•- بستر مداخله4ب-•- روش های مداخله در بافت ها ی فرسوده5ب- •

: برنامه ریزی و سطوح آن در شهرها4 . 3 . 2جایگاه طرح های مرتبط با بافت فرسوده در بین طرح های شهری

: پروژه ، شرح خدمات و ساختار آن5 . 3 . 2پروژه•تعامالت فرآیندی •شرح خدمات •

چرخه حیات پروژه فرآیندهای پروژه •

2 . 3 . ب;افت ه;ای 6 ب;ا انج;ام فرآین;د ص;حیح مواجه;ه ب;ه منظ;ور انج;ام مطالع;ات : رون;د نابسامان و فرسوده

: برنامه استراتژیک ، مدیریت استراتژیک ، تفکر استراتژیک 7 . 3 . 2: تجزی;ه و تحلی;ل و نت;ایج مرتب;ط ب;ا مب;انی نظ;ری ب;افت ه;ای فرس;وده ، ناکارآم;د و 8 . 3 . 2

نابسامان شهری و استخراج معیارهای سنجش

تجزیه و تحلیل حاصل از مبانی نظری پشتیبان

چگونگی و عامل شکل گیری بافت ها طی دوران حیات شهری متنوع است و در نظر گرفتن عامل زمان مهم است.1.

چگونگی پیوند بافت فرسوده با شهر در زمان شکل گیری آن ، دوران حیات و وضع فعلی باید مد نظر قرار گیرد.2.

در نظر گرفتن بافت به عنوان یک سیستم باز مرتبط با شهر که از بناها، مجموعه ها، راه ها، فضاها، تأسیسات و تجهیزات شهری ترکیب شده است.3.

- مسئله ناکارآمدی و کاهش کارآیی در قیاس با سایر بافت های شهری نیازمند به تحلیل ویژگی های وضع موجود در ارتباط با سایر بافتها و استانداردهای 4.مالک عمل برنامه ریزی و طراحی شهری است.

عامل گذشت زمان ، عدم وجود برنامه توسعه شهری ، نظارت بهینه ، تغییر در معیارها و سبک زندگی ، اقتصاد ضعیف ، کمبود خدمات و تجهیزات شهری 5.و..... به عنوان عوامل اصلی شکل گیری بافت ناکارآمد و فرسوده مد نظر قرار گیرند .

تجلی فرسودگی بافت در نابودی منزلت آن در اذهان شهروندان به اشکالی چون کاهش و یا فقدان شرایط زیست پذیری و ایمنی و نیز نابسامانی های کالبدی، 6.اجتماعی، اقتصادی و تأسیساتی مشاهده می گردد.

ضرورت توجه کالبدی و غیر کالبدی به معیارها و شاخص های فرسودگی از جنبه های مختلفی مانند مقابله با زلزله ، کارآمد کردن بافت ، افزایش کیفیت 7.زندگی ساکنان ، بهبود زیستگاه و ... به عنوان یک کل فراگیر در تدقیق محدوده های فرسوده و بر اساس نوع و میزان فرسودگی الزامی است.

تاثیر عوامل و زمینه های اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی ، کالبدی ، زیست محیطی ، حقوقی و مدیریتی به عنوان عوامل 8.زمینه ساز و بسترساز در ایجاد فرسودگی و نامناسب شدن محیط های شهری و بروز آن به اشکال مختلف در جوامع

مختلف مد نظر قرار گیرد.مطالعه و استقرار سیستم پایش در بافت های فرسوده جهت بررسی چرخه شکل گیری زمینه های اولیه )عوامل بسترساز( ، ظهور نشانه های 9.

فرسودگی )عالئم توسعه نیافتگی( ، نامناسب شدن محیط زندگی و مطلوبیت آن و کاهش کارآیی آتی ، تکمیل روند فرسودگی و نشانه های هر مرحله ضروری است .

- تغییر ذهنیت مدیران و برنامه ریزان شهری در شناسایی ابعاد متقابل فرسودگی صورت گیرد تا از فرسودگی صرف کالبدی به : فرسودگی کالبدی / 10.سازه ای ، فرسودگی کارکردی ، فرسودگی در تصویر ذهنی ، فرسودگی »قانونی« و »رسمی« ، فرسودگی مکانی ، فرسودگی نسبی یا اقتصادی معطوف

گردد .- ضرورت شناسایی نوع بافت فرسوده و فراگیری شرح خدمات و قابلیت فزاینده آن برای پوشش انواع بافت )واجد ارزش و میراث شهری با تشخیص 11.

نوع ارزش آن و فاقد ارزش و حتی سکونتگاه غیر رسمی( احساس می گردد .شناسایی مشخصه های ناکارآمدی بافت و توجه به این موضوع هوویتی که در بافت فرسوده ارزش های پذیرش شهروندی کاهش یافته، ساکنان از 12.

شرایط زندگی در محل رضایت و ایمنی خاطر نداشته و نیازهای اساسی و حیاتی که حق هر انسانی است ، برآورده نمی شود.شناسایی گونه های بافت و ترکیب آنها با هم بر حسب شناسه های شناخت گونه های بافت فرسوده الزم و ضروری است .13.شناخت گونه های مداخله )بهسازی ، نوسازی ، بازسازی( مورد نیاز در بافت بر حسب شناسه های شناخت آنها ضرورت دارد زیرا اهداف و محتوای 14.

مداخله ، طیف اقدامات ، زمینه مداخله )کالبدی و غیر کالبدی( ، بستر مداخله )بافت شهری ، مجموعه شهری ، فضاهای شهری ، بناها( ، روش های مداخله متفاوتی را می طلبد .

هر نوع برنامه ریزی در بافت های فرسوده و ناکارآمد با تصویری روشن از اهداف قابل حصول صورت گرفته و ابزار و روش های مناسب یرای رسیدن به 15.آن ارائه گردد .

. برنامه ریزی عملیاتی ، فرآیندی است برای رسیدن به اهداف مشخص با ابزارهای مشخص یا به عبارت دیگر برداشتن گام های ویژه یا انجام اقدامات 16.- ضرورت توجه به مفاهیم جدید برنامه ریزی مانند برنامه راهبردی )استراتژیک( زیرافرآیندی است که راه مشخص برای انجام کارهایی که به هدف های ( را ترسیم می کند و ابزارهای الزم را برای این ماموریت فراهم می کند . برنامه ریزی تاکتیکی ، Goalهای اصلی و اساسی برای رسیدن به هدف )

مشخص نایل می شود. توجه به این موضوع فرآیندی است که به وسیله آن برای تحقق یک راهبرد مشخص دسته ای از فعالیتهای مرتبط تعریف می شود. که برنامه ریزی راهبردی بدون برنامه ریزی های تاکتیکی و عملیاتی ، غیر قابل اجرا است و از سوی دیگر ، برنامه های عملیاتی و تاکتیکی نیز بدون

هماهنگی گسترده و بدون درک اهداف برنامه ریزی راهبردی مفهوم خود را از دست می دهند حیاتی است.توجه به جایگاه طرح های مرتبط با بافت های فرسوده ، ناکارآمد و نابسامان در ارتباط با سطح و موقعیت درست آن در بین سایر برنامه های و طرح 17.

های مرتبط با شهر و ارتباط آن با برنامه های باالدست و پایین دست الزامی است . به عنوان مثال توجه به طرح جامع و یا تفصیلی شهر در تعیین مناطق نوسازي، بهسازي و اولويت هاي مربوط به آنها و ضوابط و مقررات مربوط و همچنين ضوابط مربوط به حفظ بنا و نماهاي تاريخي مد نظر قرار گیرد .

- توجه به پایین دست بودن طرح هاي بهسازي، نوسازي، بازسازي و مرمت بافت ها زیرا این نوع از برنامه ها طرح هايي هستند كه براي بهسازي، 18.نوسازي و بازسازي محالت شهر اعم از قديم، جديد و يا مساله دار به عنوان طرح تفصيلي بخشي از بافت موجود شهر تهيه مي شوند . بنابراین نباید از

لحاظ ساختاری متضاد با اسناد فرادست تهیه گردند.پروژه ها به عنوان وسیله ای جهت دستیابی به برنامه یا طرح راهبردی اجرا می شوند و به عبارتی دیگر ابزاری برای پیاده سازی راهبردها هستند . 19.

بنابراین هدف گذاری ، ز مان بندی از مهمترین شاخصه های یک پروژه هستند . مضاف برآن یک پروژه ، تعاملی فرآیندی است ، پس تعیین فرآیند ، ورودی ها و خروجی های و هر یک از مراحل آن و ابزارها و تکنیکها به عنوان فرآیند تبدیل ورودی ها به خروجی ها ضرورت دارد.

توجه به مراحل چرخه حیات و محدوده پروژه و نیز مشخص نمودن دستاوردهای هر مرحله به عنوان ورودی های مرحله بعد باید مد نظر باشد که در 20.ترکیب با فرآیندهای مدیریت پروژه و فرآیندهای محصول گرا شانس موفقیت را دو چندان می سازد.

فرآیند منطقی انجام پروژه توجه به نقاط دروازه ای)عطف( و تصویب دستاوردها برای شروع مراحل بعدی است چون فرایندی گام به گام است.21.

شاخص و شاخص سازی در زب3ان ع3ربی ش3اخص Indicator. واژه مع3ادل 1.یا معیار است که به معنای نشانگر می باشد

ب3ه 2. ی3ا اش3اره ک3ردن ب3رای نش3ان دادن و از آن حالت، مسیر یا عمل� خاصی استفاده می شود.

ه3ر ش3اخص در واق3ع ن3وعی مع3رف اس3ت ک3ه 3.پیام3دهای و اق3دامات و معل3ول و علت عناص3ر

خط مشی را قابل فهم می کند.ب3رای 4. م3دل هایی بلک3ه نیس3تند داده شاخص ها،

و می باش3ند پیچی3ده موض3وع ی3ک درک تس3هیل براح3تی ب3رای خط مش3ی گ3ذاران و عم3وم م3ردم و ب3وده کاربرم3دار ش3اخص ها فهم ان3د. قاب3ل

} بسیار کلی هستند معموال

بخش

معیار

ساختار شر

ح خدمات

تعیین اهداف

سطح بندی

تعریف مناسب چرخه حیات پروژه

تعریف واژگان

امک3ان ت3دقیق ش3رح خ3دمات ب3ا توج3ه ب3ه ش3ناخت از آن در طول پروژه )تفصیل فزاینده(

مش3خص ب3ودن ورودی ه3ا ، فرآین3د و روش انج3ام کار و محصوالت

و کنن3ده ، تص3ویب گ3ر شناس3ایی مراج3ع مداخل3ه فرایندهای پروژه

معیارهای مقایسه در ارتباط با ساختار شرح خدمات

بخش معیار

محتوای ش

رح خدمات

پتانسیل سنجی برای توسعه پایدار )اجتماعی ، اقتصادی ، زیست محیطی( بافتپوش3ش چش3م ان3داز و ه3دف برنام3ه ه3ای مرتب3ط س3طح کالن مث3ل برنام3ه توس3عه چهارس3اله اجتم3اعی و اقتص3ادی

جمهوری اسالمی ایرانشناخت جایگاه محدوده بافت در ارتباط با شهر و پتانسیل آتی توسعه و تعیین جایگاه و جهت گیری ها برای آن

شناخت و تحلیل ویژگی های محدودهجمعبندی بخش های مختلف مطالعات و نتیجه گیری های الزم در راستای برنامه ریزی و طراحی

تلفیق مطالعات کالبدی و غیرکالبدیمطالعات تطبیقی در ارتباط با مبانی نظری و تجارب مشابه داخلی و خارجی

آسیب شناسی و مسئله یابیاجتناب از تعیین نوع بافت و نوع مداخله الزم پیش از انجام مطالعات مورد نیاز

فراگیری و کارآیی شرح خدمات در ارتباط با انواع بافت ناکارآمد )واجد ارزش میراثی و فاقد ارزش(استفاده از ورودی های قابل تامین و موجود برای انجام شرح خدمات

خروجی های مشخص و قابل حصول که قابل اجرا هستند.فرآیند صحیح انجام مطالعات و اولویت های انجام بندها در جای مناسب

تع3یین ح3وزه ه3ای هماهن3گ از نظ3ر ن3وع فرس3ودگی ه3ا و تع3یین روش و س3طح مداخل3ه ب3ر مبن3ای ح3وزه ه3ای تع3یین شده

توجه به نحوه تامین منابع مورد نیاز برای تحقق پذیری طرحتوجه به مکانیزم اجرای طرح و تعیین سازمان اجرایی مورد نیاز

توجه به اصول توسعه پایدار و کیفیت زندگی ساکنان و ارزش های نهفته در بافتتوج3ه ب3ه توس3عه تفک3ر اس3تراتژیک در تهی3ه و اج3رای ط3رح در بدن3ه م3دیریت ش3هری و درگ3یر ک3ردن م3دیریت ش3هری

در فرآیند انجام پروژهتوجه به مشارکت در تمامی سطوح از تصمیم گیری تا اجرا

توجه به تمامی عوامل موثر بر فرسودگی و ارائه پیشنهادات سازگار در تمامی زمینه های موثر و اس3تخراج راهبرده3ا ب3ر مبن3ای نق3اط ق3وت ، ض3عفها ، فرص3تها و SWOTتکی3ه ب3ر توانس3نجی ص3حیح ب3ر مبن3ای روش

تهدیدهاسطح بندی صحیح در ارتباط با برنامه ها و طرح های فرادست و فرودست

امکان بازخور در طرح بر اساس دوره های کوتاه مدتانعطاف پذیری شرح خدمات بر حسب نوع بافت

معیارهای فرسودگی

معیارهای مقایسه در ارتباط با محتوای شرح خدمات

مدلهای تلفیق چند متغیره جهت سنجش و ضعیت شرح خدمات .1( بولین منطق Booleanمدل

Logic).2( وزنی شاخص های Indexمدل

overlay)مدل الگوریتم ژنتیک3.مدل جاذبه4.مدل الوت5.مدل تاکسونومی عددی6.مرات;;بی 7. سلس;;له تحلی;;ل مدل (AHP)(Fuzzy logicمدل منطق فازی)8.

ارزیابی مدلها و انتخاب مدل نهایی .1( بولین منطق Booleanمدل Logic)

.2( وزنی شاخص های Indexمدل overlay)

مدل الگوریتم ژنتیک3.

مدل جاذبه4.

مدل الوت5.

مدل تاکسونومی عددی6.

مرات;;بی 7. سلس;;له تحلی;;ل مدل (AHP)(Fuzzy logicمدل منطق فازی)8.

مدلهای تلفیقی چن3د متغ3یره قادرن3د بعض3ی از عوام3ل کمی و کبفی را در ارزیابی مدلها و انتخاب مدل نهایی { ام3روزه بعض3ا . بن3دی ریاض3ی بخش3ند خ3ود ج3ای دهن3د و آن را ص3ورت ی3ا ع3واملی ک3ه ق3ابلیت کمی ش3دن ندارن3د را نمی ت3وان ب3ه عوام3ل کیفی م3دل ها مع3رفی نم3ود. بن3ابراین خیلی از عوام3ل هرچن3د ب3ا اهمیت باش3ند در س3طح بن3دی و ی3ا تع3یین مح3ل واح3دهای م3ورد نظ3ر دخ3الت داده نمی ش3وند. هری3ک از این م3دل ها کاربرده3ای وی3ژه ای دارن3د ب3ه عب3ارت دیگ3ر ه3ر م3دل ب3ا توج3ه ب3ه خصوص3یات هندس3ی فض3ا، ن3وع خ3دمت ی3ا ص3نعت م3ورد مطالع3ه و خ3ود خ3اص مح3دودیتهای و امکان3ات ش3رایط، دارای و… م3دیران ه3دف می باش3د ک3ه ب3ا توج3ه ب3ه هم3ه ش3رایط بای3د انتخ3اب م3دل مناس3ب ص3ورت

ی3ا تحلی3ل سلس3له مرات3بی AHPم3دل گ3یرد. از ش3ناخته ش3ده یکی ت3رین م3دلهای آن3الیز چن3د متغ3یره اس3ت ک3ه در عل3وم مختل3ف ک3اربرد دارد .

مزایا و مسائلی چون :یک س3اختار سلس3له مرات3بی از موض3وع م3ورد بررس3ی ایج3اد می کن3د، س3پس بررس3ی قض3اوت ها می3ان منطقی س3ازگاری و بررس3ی را گزینه ه3ا وزن

می نماید.در مقیاس وسیع و محدود پیاده می شود.

چند واحد را از نظر مناسبت برای استقرار کاربری مقایسه می کند.نسبت سازگاری در مدل درست بودن محاسبات و نتیجه را اثبات می کند.

تصمیم گیری میان چند آلترناتیو را میسر می کند.باعث ش3ده ب3ه عن3وان یکی از گزین3ه ه3ای ارزی3ابی در این تحقی3ق م3د نظ3ر

قرار گیرد .

مدلسازی بخش ها و زیر معیارها در ماتريس كمي برنامه ريزي استراتژيك

)شاخص وزن دهی(

پی3اده س3ازی بخش3ها و زی3ر معیاره3ا در این م3دل در ق3الب مع3ادل ه3ا 5- 1امتی3ازاتی داده دامن3ه ت3ا ش3ده انج3ام

نقش مهم3تر معیاره3ای زی3ر ی3ا عوام3ل و بیش3تر ش3ده مهمتری را در نتیجه مدل ایفا نمایند.

نت3ایج ب3ه ک3ار گ3یری این م3دل روی ش3رح خ3دمات س3ه گان3ه ش3رح خ3دمات س3ه س3طحی ش3رکت م3ادر نش3ان داد ک3ه

تخصص3ی عم3ران و بهس3ازی ش3هری ای3ران رتب3ه اول ، در ت3اریخی ب3افت ج3امع حف3اظت خ3دمات ط3رح ش3رح رتب3ه دوم و نهایت3ا ش3رح خ3دمات تفص3یلی وی3ژه در جایگ3اه

سوم قرار می گیرد.نت3ایج حاص3ل از دو م3دل نت3ایج تقریب3ا یکس3انی ب3ه دس3ت داد بن3ابراین می ت3وان گفت این ام3ر ناش3ی از س3اختار م3دل ، س3لیقه اف3راد م3وثر در وزن دهی و ش3اخص ه3ای و کارش3ناس اف3راد ، معیاره3ا اگ3ر و اس3ت انتخ3ابی م3دلهای چن3د متغ3یره تلفیقی ع3وض ش3وند امک3ان ه3ر ن3وع

تغییر در نتایج وجود دارد .

معیارهای مقایسه

شرح خدماتشرکت مادر تخصصی عمران و

بهسازی شهری ایرانطرح تفصیلی

ویژهطرح حفاظت جامع بافت

تاریخی

مولفه

وزن معیار معیار فرعی34امتیاز شرح خدمات

(5 تا0)امتیاز موزون

امتیاز شرح خدمات

(5تا0)

امتیاز موزون

امتیاز شرح خدمات

(5تا0)

امتیاز موزون

ساختار شرح خدمات

تعیین اهداف 0.040 4 0.160 0 0.000 2 0.080

سطح بندی 0.036 3 0.107 2 0.071 2 0.071

تعریف مناسب چرخه حیات پروژه 0.027 3 0.080 2 0.053 2 0.053

تعریف واژگان 0.027 0 0.000 0 0.000 0 0.000

امکان تدقیق شرح خدمات با توجه به شناخت از آن در طول پروژه )تفصیل فزاینده( 0.036 3 0.107 0 0.000 0 0.000

مشخص بودن ورودی ها ، فرآیند و روش انجام کار و محصوالت 0.040 4 0.160 0 0.000 2 0.080

شناسایی مراجع مداخله گر ، تصویب کننده و فرایندهای پروژه 0.040 1 0.040 1 0.040 1 0.040

محتوای شرح خدمات

پتانسیل سنجی برای توسعه پایدار )اجتماعی ، اقتصادی ، زیست محیطی( بافت 0.040 2 0.080 0 0.000 1 0.040

پوشش چشم انداز و هدف برنامه های مرتبط سطح کالن مثل برنامه توسعه چهارساله اجتماعی و اقتصادی جمهوری اسالمی ایران 0.040 1 0.040 0 0.000 0 0.000

شناخت جایگاه محدوده بافت در ارتباط با شهر و پتانسیل آتی توسعه و تعیین جایگاه و جهت گیری ها برای آن 0.031 3 0.093 0 0.000 1 0.031

شناخت و تحلیل ویژگی های محدوده 0.040 4 0.160 4 0.160 4 0.160

جمعبندی بخش های مختلف مطالعات و نتیجه گیری های الزم در راستای برنامه ریزی و طراحی 0.027 1 0.027 2 0.053 4 0.107

تلفیق مطالعات کالبدی و غیرکالبدی 0.040 3 0.120 1 0.040 1 0.040

مطالعات تطبیقی در ارتباط با مبانی نظری و تجارب مشابه داخلی و خارجی 0.027 0 0.000 0 0.000 3 0.080

آسیب شناسی و مسئله یابی 0.036 1 0.036 0 0.000 3 0.107

اجتناب از تعیین نوع بافت و نوع مداخله الزم پیش از انجام مطالعات مورد نیاز 0.022 2 0.044 1 0.022 1 0.022

فراگیری و کارآیی شرح خدمات در ارتباط با انواع بافت ناکارآمد )واجد ارزش میراثی و فاقد ارزش( 0.040 3 0.120 2 0.080 2 0.080

استفاده از ورودی های قابل تامین و موجود برای انجام شرح خدمات 0.022 3 0.067 3 0.067 2 0.044

خروجی های مشخص و قابل حصول که قابل اجرا هستند. 0.040 3 0.120 2 0.080 2 0.080

فرآیند صحیح انجام مطالعات و اولویت های انجام بندها در جای مناسب 0.022 3 0.067 3 0.067 3 0.067

تعیین حوزه های هماهنگ از نظر نوع فرسودگی ها و تعیین روش و سطح مداخله بر مبنای حوزه های تعیین شده 0.022 2 0.044 1 0.022 2 0.044

توجه به نحوه تامین منابع مورد نیاز برای تحقق پذیری طرح 0.031 3 0.093 3 0.093 3 0.093

توجه به مکانیزم اجرای طرح و تعیین سازمان اجرایی مورد نیاز 0.031 3 0.093 3 0.093 3 0.093

توجه به اصول توسعه پایدار و کیفیت زندگی ساکنان 0.040 1 0.040 1 0.040 1 0.040

توجه به توسعه تفکر استراتژیک در تهیه و اجرای طرح در بدنه مدیریت شهری و درگیر کردن مدیریت شهری در فرآیند انجام پروژه 0.018 0 0.000 0 0.000 0 0.000

توجه به مشارکت در تمامی سطوح از تصمیم گیری تا اجرا 0.022 2 0.044 2 0.044 2 0.044

توجه به تمامی عوامل موثر بر فرسودگی و ارائه پیشنهادات سازگار در تمامی زمینه های موثر 0.040 1 0.040 1 0.040 1 0.040

0.031 و استخراج راهبردها بر مبنای نقاط قوت ، ضعفها ، فرصتها و تهدیدهاSWOTتکیه بر توانسنجی صحیح بر مبنای روش 3 0.093 2 0.062 1 0.031

سطح بندی صحیح در ارتباط با برنامه ها و طرح های فرادست و فرودست 0.027 3 0.080 2 0.053 2 0.053

امکان بازخور در طرح بر اساس دوره های کوتاه مدت 0.022 1 0.022 1 0.022 1 0.022

انعطاف پذیری شرح خدمات بر حسب نوع بافت 0.027 3 0.080 3 0.080 1 0.027

معیارهای فرسودگی 0.018 1 0.018 1 0.018 1 0.018

مجموع

1.000   2.276   1.302

  1.689

مدلسازی بخش ها و زیر معیارها در مدل (AHPتحلیل سلسله مراتبی )

ارزش

ترجيحي

iوضعيت مقايسه

jنسبت به توضيح

1 اهميت برابر اهميت برابر دارند j نسبت به iگزينه يا شاخص

و يا ارجحيتي نسبت به هم ندارند.

3 } مهمتر نسبتا كمي مهمتر است.j نسبت به iگزينه يا شاخص

5 مهمتر مهمتر است.j نسبت به iگزينه يا شاخص

7 خيلي مهمتر داراي ارجحيت خيلي بيشتري iگزينه يا شاخص

است.jاز

9 } مهم كامال { مهمتر و قابل j از iگزينه يا شاخص مطلقا

نيست.jمقايسه با

8و6و4و2

ارزشهاي مياني بين ارزشهاي ترجيحي را نشان

و 7، بيانگر اهميتي زيادتر از 8مي دهد مثال

است.I براي 9پايين تر از

ارزیابی شرح خدمات سه گانه از منظر ساختاری و محتوایی AHPبا مدل

بخش و معیارعمران و بهسازی

شهری ایران

طرح تفصیلی

ویژه

طرح حفاظت

جامع بافت تاریخی

ساختار )ضریب

(0.67اهمیت

تعیین هدف 0.026 0.002 0.007

سطح بندی 0.038 0.013 0.013

تعریف مناسب چرخه حیات پروژه 0.064 0.021 0.021

تعریف واژگان 0.11 0.11 0.11

امکان تدقیق شرح خدمات با توجه به شناخت از آن در طول پروژه )تفصیل فزاینده( 0.04 0.01 0.01

مشخص بودن ورودی ها ، فرآیند و روش انجام کار و محصوالت 0.03 0 0.01

شناسایی مراجع مداخله گر ، تصویب کننده و فرایندهای پروژه 0.02 0.02 0.02

محتوا )ضریب

(0.33اهمیت

پتانسیل سنجی برای توسعه پایدار )اجتماعی ، اقتصادی ، زیست محیطی( بافت 0.003 0.001 0.001

پوشش چشم انداز و هدف برنامه های مرتبط سطح کالن مثل برنامه توسعه چهارساله اجتماعی و اقتصادی جمهوری اسالمی ایران 0.006 0.002 0.002

شناخت جایگاه محدوده بافت در ارتباط با شهر و پتانسیل آتی توسعه و تعیین جایگاه و جهت گیری ها برای آن 0.009 0.001 0.002

شناخت و تحلیل ویژگی های محدوده 0.003 0.003 0.003

جمعبندی بخش های مختلف مطالعات و نتیجه گیری های الزم در راستای برنامه ریزی و طراحی 0.001 0.004 0.009

تلفیق مطالعات کالبدی و غیرکالبدی 0.007 0.001 0.001

مطالعات تطبیقی در ارتباط با مبانی نظری و تجارب مشابه داخلی و خارجی 0.002 0.004 0.008

آسیب شناسی و مسئله یابی 0.002 0.001 0.008

اجتناب از تعیین نوع بافت و نوع مداخله الزم پیش از انجام مطالعات مورد نیاز 0.01 0.003 0.003

فراگیری و کارآیی شرح خدمات در ارتباط با انواع بافت ناکارآمد )واجد ارزش میراثی و فاقد ارزش( 0.005 0.002 0.002

استفاده از ورودی های قابل تامین و موجود برای انجام شرح خدمات 0.007 0.007 0.003

خروجی های مشخص و قابل حصول که قابل اجرا هستند. 0.005 0.002 0.002

فرآیند صحیح انجام مطالعات و اولویت های انجام بندها در جای مناسب 0.006 0.006 0.006

تعیین حوزه های هماهنگ از نظر نوع فرسودگی ها و تعیین روش و سطح مداخله بر مبنای حوزه های تعیین شده 0.007 0.002 0.007

توجه به نحوه تامین منابع مورد نیاز برای تحقق پذیری طرح 0.004 0.004 0.004

توجه به مکانیزم اجرای طرح و تعیین سازمان اجرایی مورد نیاز 0.004 0.004 0.004

توجه به اصول توسعه پایدار و کیفیت زندگی ساکنان 0.003 0.003 0.003

توجه به توسعه تفکر استراتژیک در تهیه و اجرای طرح در بدنه مدیریت شهری و درگیر کردن مدیریت شهری در فرآیند انجام پروژه 0.007 0.007 0.007

توجه به مشارکت در تمامی سطوح از تصمیم گیری تا اجرا 0.006 0.006 0.006

توجه به تمامی عوامل موثر بر فرسودگی و ارائه پیشنهادات سازگار در تمامی زمینه های موثر 0.003 0.003 0.003

0.007 و استخراج راهبردها بر مبنای نقاط قوت ، ضعفها ، فرصتها و تهدیدهاSWOTتکیه بر توانسنجی صحیح بر مبنای روش 0.004 0.002

سطح بندی صحیح در ارتباط با برنامه ها و طرح های فرادست و فرودست 0.007 0.004 0.004

امکان بازخور در طرح بر اساس دوره های کوتاه مدت 0.006 0.006 0.006

انعطاف پذیری شرح خدمات بر حسب نوع بافت 0.006 0.006 0.001

معیارهای فرسودگی 0.007 0.007 0.007

وزن نهایی 0.44 0.24 0.27

رتبه 1 3 2

طرح تفصیلی ویژه

0.26رتبه سومبدترین گزینه

طرح حفاظت جامع بافت تاریخی رتبه

0.27دوم

شرح خدمات »شرکت مادر

تخصصی عمران و بهسازی شهری

ایران« رتبه اول و بهترین

( 0.46گزینه)

شناسایی و تحلیل طرحها و برنامههای اجرایی شهرهای انتخابی دهه گذشته

شامل: شیروان، آبادان، مرو دشت و

تطبیق شرح خدمات طرح شهرهای شیروان، بجنوردآبادان، مرو دشت و بجنورد با شرح خدمات

مصوب

شناسایی و تحلیل طرحها و برنامههای اجرایی شهرهای انتخابی دهه گذشته

شامل: شیروان، آبادان، مرو دشت و

بجنورد

سطح

توضیحات شیروان جهرممرودشت

بجنوردکازرون

سطح 1 -

مطالعات راهبردی

اهداف

- پر کردن خال مطالعات طرح جامع در پرداختن به جایگاه بافت فرسوده 1در شهر و تعیین جهت گیری های کلی برای آن

بر پایه شناخت مقدماتی 2- تدوین شرح خدمات کاربردی برای سطح 2محدوده مورد مطالعه

روش کار روش کار : مطالعه اسنادی ، پیمایش میدانی ، مصاحبه

رئوس اصلی مطالعه

- شناخت کلی شهر و ناحیه1 + + + + +- تدقیق محدوده بافت فرسوده2 -+ + + + +- تعیین معیارهای گونه بندی بافت فرسوده و شناسایی گونه های مختلف 3

در محدوده + + + + +- مطالعه اسناد باالدست و یا سایر طرح های مرتبط با موضوع4 + + + + +- به هنگام کردن اطالعات اسناد باالدست در حد نیاز در محدوده بافت 5

فرسوده - + - - +- بررسی اقدامات جاری و آتی سایر نهادهای مدیریت شهری6 + - + + +- تعیین نقش و جایگاه محدوده مطالعاتی در شهر به لحاظ اقتصادی ، 7

اجتماعی ، کارکردی و ... + + + + -+- بررسی چشم انداز محدوده طرح از نگاه مدیران ، مسئوالن و 8

کارشناسان و افراد مطلع محلی به منظور دستیابی به ویژگی های کالبدی ، عملکردی ، اقتصادی ، زیباشناختی و بویژه زمینه های مشارکت جویی مردم - - - - -

- استنتاج ویژگی ها ، مسائل و فرصت های بافت فرسوده حاصل از 9مطالعات فوق -+ + + + +

- ارائه چشم انداز مقدماتی از توسعه محدوده مطالعات 10 - + + - +- تدوین اهداف و راهبردهای کالن برای محدوده در زمینه های مختلف 11

مطالعاتی و در تعامل با شهر +- + + + + بر اساس ویژگی ها و نیازهای مطالعاتی 2- تدقیق شرح خدمات سطح 12

محدوده بافت فرسوده - - - - -

محصوالت مورد

انتظار

- تعیین جایگاه محدوده در شهر1- نقشه محدوده تدقیق شده بافت فرسوده2- نقشه گونه بندی بافت فرسوده3- بیانیه چشم انداز مقدماتی4- اهداف و راهبردهای موضوعی و موضعی مداخله به تفکیک گونه های 5

مختلف بافت- شرح خدمات تفصیلی سطح دو6

شناسایی و تحلیل طرحها و برنامههای اجرایی دهه گذشته)انطباق با شرح خدمات از منظر کمی(

کازرون بجنورد مرو دشت جهرم شیروان

انجام سطحنشده

تقریبا انجام شده

انجام شده

انجام نشده

تقریبا انجام شده

انجام شده

انجام نشده

تقریبا انجام شده

انجام شده

انجام نشده

تقریبا انجام شده

انجام شده

انجام نشده

تقریبا انجام شده

انجام شده

2 1 9 4 0 8 3 0 9 3 0 9 4 3 5 1

12 0 35 27 3 17 13 0 34 8 0 39 11 10 26 2

2 0 26 18 0 10 4 0 23 2 0 26 0 0 28 3

بند شرح خدمات است، 12مطابق با این جدول در سطح یک که شامل بند در طرح کازرون به طور کامل انجام شده و این طرح وضعیت 9

47بهتری نسبت به سایر طرحها در این سطح دارد. سطح دو نیز شامل بند شرح خدمات است که طرحهای جهرم، کازون و مرودشت وضعیت

بهتری نسبت به بقیه دارند و باالخره در بندهای مربوط به سطح سه طرح شیروان مطالعات به طور کامل انجام گرفته و در طرح شهرهای

بند مطالعه شده 26 بند شرح خدمات مرتبط، 28کازرون و جهرم نیز از است. بیشتر بندهای مربوط به طرحهای بجنورد نیز مطالعه نشده است.

) انطباق هوویتی شهر)مؤلفه انساني، طبیعی و مصنوع( و کارکرد های آن با شرح خدمات مصوب

با توجه تاریخی بودن بافت شهرهای شیروان و بجنورد احتیاج به تعریف طرح در قالب شهر خدمات سه سطحی و پررنگ سازی مطالعات بافت تاریخی حس می

شود

انطباق محتوایی طرح ها با شرح خدمات و تعیین میزان کار آمدی احتمالی انواع طرحها و برنامهها

طرح تعریف چشم انداز تعریف هدف تعریف استراتژی تعریف سیاست تعریف برنامه عملیاتی

شیروان - + + + +جهرم - + + + +

مرودشت + + + + +بجنورد - -+ + - +کازرون + + + + +

به کار گیری رویکرد استراتژیک)راهبردی – ساختاری (1.

توجه به زیرساختهای شهری 2.

تدوین سازو کارهای مدیریتی – اجرائی-3.

گانه5تامین منابع مالی – اجرایی طرح های 4.

توجه به عامل مشارکتی مردمی5.

تحلیل هزینه – فایده و طرح تراز مالي6.

تحلیل کالبدی و فنی طرحها7.

طرح مشاركت بخش خصوصي و عمومي انواع مشارکت

کم متوسط زیاد BOO- BDO-BCMF BBO- LDO BOT- BOOT- BROT- BLOT- BTO

شیروان + - - -+جهرم + - - -

مرودشت + BOO, BDOبجنورد +کازرون + - - -

ارزیابی و مقایسه طرحها با هدف سطح بندی آن

مسائل طبیعی وزیست محیطی1.

عوامل فرهنگی واجتماعی2.

مطالعات جمعیتی3.

مسائل اقتصادی4.

مسائل کالبدی5.

قابلیت اجراازنظرمدیریتی 6.

ضوابط ومقررات7.

5 ارزیابی چند عامله طرح و برنامه شهرهای (AHPگانه با فرایند تحلیل سلسله مراتبی)

تحلیل کالبدی و

فنی طرحها

توجه به تحلیل –هزینه

فایده و طرح تراز

مالي

توجه به مشاركت

بخش خصوصي و عمومي

تفکیک وظایف سازمان اجرایی

پروژه ها جهت

رسیدن به هدف

تدوین سازو

کارهای مدیریتی - اجرائی-

مالی

توجه به زیرساخته

ای شهری

به کارگیری رویکرد استراتژی

ک

شهر

3.8 3.0 3.0 2.7 1.0 3.3 4.2 شیروان

5.0 5.0 5.0 5.0 3.7 5.0 4.2 جهرم

4.3 5.0 5.0 5.0 5.0 5.0 5.0 مرودشت

3.5 5.0 5.0 3.3 1.0 2.7 3.0 بجنورد

5.0 5.0 3.0 5.0 3.7 5.0 5.0 کازرون

5 ارزیابی چند عامله طرح و برنامه شهرهای (AHPگانه با فرایند تحلیل سلسله مراتبی)

رتبهوزن نهایی

تحلیل کالبدی و فنی طرحها

توجه به تحلیل –هزینه

فایده و طرح تراز

مالي

توجه به مشاركت

بخش خصوصي و

عمومي

تفکیک وظایف سازمان اجرایی پروژه ها

جهت رسیدن به

هدف

تدوین سازو

کارهای مدیریتی - اجرائی-

مالی

توجه به زیرساختهای شهری

به کارگیری

رویکرد استراتژیک

شهر

5 0.0710.01

00.006 0.015 0.004 0.009 0.003

0.022

شیروان

2 0.2380.02

90.031 0.077 0.025 0.040 0.013

0.022

جهرم

1 0.3440.02

10.031 0.077 0.025 0.118 0.013

0.060

مرودشت

4 0.1420.00

70.031 0.077 0.007 0.009 0.002

0.009

بجنورد

3 0.2050.02

00.031 0.015 0.025 0.040 0.013

0.060

کازرون

جمع بندی و نتیجه گیری از طرحهای مورد پنج ط3رح م3ورد بررس3ی دارای نق3اط مش3ترکی در مطالع3ات انج3ام ش3ده می باش3ند ک3ه مطالعه

به اهم آنها اشاره می شود.تم3ام بن3دهای ش3رح خ3دمات و پیوس3تگی مط3الب آنه3ا ک3امال مطالع3ه و نظم و ت3رتیب آن 1.

رعایت نشده است.در مطالع3ات اجتم3اعی و ف3رهنگی ب3ه ارای3ه آم3ار و ارق3ام ب3ه ص3ورت ف3راوانی و درص3د 2.

و توانه3ایی تحلی3ل کمی SPSSن3رم اف3زار ه3ای تخصص3ی همچ3ون آنه3ا اکتف3ا ش3ده و از آن استفاده نشده است.

خ3ودداری ش3ده و فق3ط ب3ه ارای3ه ارائ3ه آلترناتیوه3ا متن3وع در پیش3نهادات ارای3ه ش3ده از 3.یک گزینه اکتفا شده است.

باهم دارند.تفاوتهایی کمی و کیفی در قالب یک شرح خدمات، مطالعات 4.

توج3ه تقس3یمات کالب3دی ش3هر برنام3ه ه3ای پیش3نهادی ب3ر اس3اس س3رانه ب3وده و ب3ه 5.اساسی نشده است.

در ض3وابط ارای3ه ش3ده، ب3ه ش3رایط محلی، محیطی و اقلیمی تقریب3ا کم3تر توج3ه ش3ده 6.است.

از م3دلها و روش3های کمی و کیفی علمی در مطالع3ات ب3ه ط3ور کام3ل به3ره گرفت3ه 7.نش3ده اس3ت. ح3ال آنک3ه مش3اوران ط3رح بای3د از م3دلهای و روش3های علمی و مت3داول

در مطالعات بخشی خود استفاده کنند.در می3ان فرس3وده ش3هر مرودش3ت از ب3االترین کیفیت طرح بهس3ازي و نوس3ازي ب3افت 8.

طرحه3ای مص3وب بررس3ی ش3ده برخ3وردار اس3ت و ط3رح ش3هرهاي جه3رم و ك3ازرون ب3ه ت3رتيب در رتب3ه ه3اي دوم و س3وم ق3رار گرفت3ه ان3د. بای3د توج3ه داش3ت رتب3ه بن3دی ف3وق

ب3ه اف3راد کارش3ناس و م3دل 3وابس3ته انتخ3اب شاخص3ها ، س3لیقه ف3اکتور چگ3ونگی انتخابی است .

تعیین انواع خدمات مورد نیاز بخشی در مواجهه با بافتهای فرسوده شهری متناسب با ابعاد

فرسودگی عوامل و زمینه های

فرسودگیابعاد فرسودگی عالئم مشترک مطالعات ضرورت انجام مطالعات بخشی بیشتر

عوامل و زمینه های اقتصادی

ی;;ا نس;;بی فرس;;ودگی اقتصادی

درآم3د و اش3تغال مطل3وب ن3ا وض3عیت ه3ا، فع3الیت رک3ود -ساکنین

- سکونت اقشار کم درآمدو زمین قیمت افت و زمین اقتص3ادی ارزش و م3وقعیت -

مسکن و توقف ساخت و سازها در این مناطق- سرمایه گذاری نا موزون و نا متعادل در امور عمران شهر

- مطالعات اقتصادی- توانمندسازی اقتصادی ساکنان

- روش های اشتغال زایی- مطالعات فعالیتی

عوامل و زمینه های

اجتماعی و فرهنگی

تص;;ویر در فرس;;ودگی ذهنی

- مشکالت و نا هنجاری های اجتماعی و فرهنگی- پراکن3دگی ن3ا مت3وازن جمعیت و بارگ3ذاری ن3ا متع3ادل آن ه3ا

در نواحی شهری- مش3کالت و ن3ا هنج3اری ه3ای اجتم3اعی، ف3رهنگی و ک3اهش

امنیت اجتماعی- جا بجایی های گروه های طبقات اجتماعی

- مطالعات اجتماعی - روش های تغییر تصویر ذهنی مردم از محدوده

- باال بردن ظرفیت های اجتماعی- مطالعات جمعیتی عمیق

- مطالعات فرهنگی

عوامل و زمینه های کالبدی

/ کالب;;دی فرس;;ودگی سازه ای

فرسودگی کارکردیفرسودگی مکانی

- ناپایداری ابنیه و بناهای موجودتاسیس3ات خ3دمات کمب3ود و ه3ا س3اخت زی3ر ناکارآم3دی -

شهری زیربنایی

- مطالعات کالبدی- مطالعات کارکردی و فعالیتی

- مطالعات سازمان فضایی- مطالعات حمل و نقل و ترافیک- مطالعات سیما و منظر شهری

- الگوهای طراحی شهری- الگوهای معماری

- روش های حفاظت تاریخی- مطالعات زیرساختها

عوامل و زمینه های زیست

محیطی

فرسودگی محیطی - انواع آلودگی های آب و هوایی، صوتی و بصری- کمبود پوشش گیاهی و عناصر طبیعی

- مطالعات زیست محیطی ، خ3اک ، آب از اعم محیطی زیس3ت ه3ای آل3ودگی مطالع3ات -

صوت ، نور ، هوا و ...

عوامل و زمینه های حقوقی

و »ق;انونی« فرس;ودگی »رسمی«

و ض3وابط ق3وانین، نارس3ایی و ض3عف دلی3ل ب3ه عم3دتا -مقررات ناکارآمد شکل می گیرند.

- وقف- نوع مالکیت

- توارث

- بررسی مالکیت ها و حقوق مکتسبه- بررس3ی راهکاره3ای حق3وقی بهس3ازی ، نوس3ازی و بازس3ازی ب3افت

و حقوق ساکنان- بررسی و امکانسنجی راهکارهای تجمیع و ...

عوامل و زمینه های مدیریتی

نظ;;;;ام فرس;;;;ودگی مدیریتی

- ناکارآمدی مدیریتی و سازمانیه3ای روش و ه3ا ه3ا، ش3یوه برنام3ه ه3ا، ط3رح ناکارآم3دی -

اجرایی- ضعف همکاری نهادها

- مطالعات مرتبط با عوامل ذینفوذ و ذینفع- تشکل های مردم نهاد در بافت

- شناسایی عوامل رسمی مدیریت شهری موثر بر محدوده- شناسایی زمینه های مشارکتی ساکنان

بررسی مراجع قانونی مرتبط با بافتهای فرسوده

سه مرجع اصلی مداخله در بافت های قدیمی و فرسوده:

سازمان میراث فرهنگی و

گردشگریشرکت عمران و بهسازی شهریشهرداری ها

هستند که هر یک در چارچوب اختیارات قانونی خود و با استناد به مستندات قانونی در بافت ها دخالت می کنند.

مباني قانوني جهت اجرا برنامه های بهسازی و نوسازی شهری توسط شهرداری ها و با

همکاری سازمان همیاری الف- اختيارات شوراي اسالمي شهرها

قانون نوسازي 24 و 22ب- مادتين شهرداري و قانون نحوه تملك اراضي مورد

نياز طرحهاي دولتي براي تملك اراضي حسب ضرورت

قانون شوراي عالي شهرسازي5ج- ماده د- قانون برنامه چهارم و پنجم توسعه در

خصوص نوسازی بافتهای فرسوده و...ه3 - ساير قوانين و مقررات حسب مورد

مباني قانوني جهت اجرا برنامه های بهسازی و نوسازی شهری شرکت مادر تخ�صصی عمران و

بهسازی شهری اساسنامه شرکت مادر تخصصی عمران 7 و 36 تعاریف مندرج در مواد

و بهسازی شهری و مصوب هیأت محترم وزیران؛ قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی 330 ماده

اهدافجمهوری اسالمی ایران؛ راهبردها راهکارهای اجرایی انواع مطالعات و طرحها و اقدامات فرهنگی آموزش

ارتقاء محیط زندگی و احیاء

بافت های قدیمی و

فرسوده شهری

- بهسازی بافتهای قدیمی 1 و آم33وزش تبلی33غ، )ت33رویج، م33رمی مش33ارکت جلب

فرهنگ سازی( حفظ ارزشهای فضایی و کالبدی موجود ب3ا و ارزش3مند و فض3اهای مرمت مجموعه ه3ا، محوره3ا

هویت تأمین کمبودهای خدماتی و زیرساختی ارائه ضوابط و روشهای نوسازیاقدامات پژوهشی

طرح بهسازی بافتهای قدیمی و مرکزی طرح نوسازی بافتهای فرسوده طراحی شهری محورها و فضاهای شهری طرح مرمت و احیاء بناها و فضاهای ارزشمند تاریخی طرح های معماری الگوسازی و مشارکتی پژوهش در زمین3ه ش3یوه ها و روش3های م3داخله ای در بهس3ازی

و نوسازی

- نوسازی بافتهای فرسوده 2و 3 فض333اها س333اماندهی -

محورهای شهری

ارائه ضوابط و روشهای بهسازی بین نه3اد تش3کیل و ذیرب3ط نهاده3ای مش3ارکت جلب

بخشی ب3ه بانکه3ا و عم3ومی بخش خصوص3ی، مش3ارکت جلب

منظور سرمایه گذاریشناسایی محورها و فضاهای مهم فرس3وده و ق3دیمی بخش3های بین کالب3دی پیون3د ایج3اد

سایر قسمتهای شهر

پژوهش در زمینه روشهای جلب مشارکت مردمی پژوهش در زمینه تدوین اصول و ضوابط بهسازی و نوسازی برگ3زاری همایش ه3ا و کارگاهه3ای تخصص3ی در س3طوح مختل3ف

مستندسازی و ارزیابی اقدامات تدوین قوانین و مقررات در زمینه های مرتبط

توسعه درونی و جلوگیری از گسترش

بی رویه شهرها

ظرفیت ه33ای 1 از اس33تفاده -و کالب3دی )ظرفیت ه3ای درونی درون در موج33ود غیرکالب33دی

محدوده شهرها(

ش3هری ناکارآم3د عرص3ه های از اس3تفاده و شناس3ایی زمینهای بایر و اراضی خالی اشغال نشده و رها شده

شناس3ایی و اس3تفاده از عرص3ه های اش3غال ش3ده توس3طکاربریه3ای ن3اهمخوان ب3ا زن3دگی ش3هری/ کاربریه3ایی ک3ه زیس3ت محیطی و ش33هری اس3تانداردهای ب3ا مط3ابق می بایس3تی در خ3ارج از مح3دوده ش3هرها اس3تقرار یابن3د و ب3زرگ ص3نایع فرودگاهه3ا، پادگانه3ا، زن3دانها، )نظ3یر آالین3د ه ها و ...( ب3ه منظ3ور بازی3ابی اراض3ی و اس3تفاده از آنه3ا در جهت ت3أمین مس3کن و س3ایر خ3دمات م3ورد نی3از

شهری

طرح ظرفیت سنجی در محدوده های قانونی شهرها طرح امکان س3نجی ب3ه منظ3ور بررس3ی قابلیت ه3ای هری3ک از

ظرفیت های شناسایی شده تدوین بانک اطالعات اراضی و ظرفیت های توسعه زن3دگی ب3ا ن3اهمخوان کاربریه3ای انتق3ال و مکان ی3ابی طرح

شهری طرح استفاده از اراضی بازیافت شده طرح ظرفیت س3نجی ت3راکمی در عرص3ه بافت ه3ای فرس3وده و

پ3ائینی هکت3ار( در )نف3ر ناخ3الص ت3راکم از ک3ه ق3دیمی برخوردارن3د. ظ3رفیت س3نجی تولی3د مس3کن( ب3ه منظ3ور تجمی3ع،

نوسازی و انبوه سازی مسکن

- پ3االیش عملک3ردی و بازی3افت 2س33اماندهی از حاص3ل اراض3ی

اراضی و بافت های ناکارآمد

مباني قانوني جهت اجرا برنامه های بهسازی و نوسازی شهری سازمان میراث فرهنگی و

گردشگری

سازمان م3یراث ف3رهنگی و گردش3گری ب3ه اس3تناد ق3انون اساس3نامه س3ازمان م3یراث ف3رهنگی کش3ور

558 ، م3واد 28/4/67-ق م3ورخ 3487ب3ه ش3ماره م3اده 568ت3ا ، اس3المی مج3ازات ق3انون 115

ق3انون برنام3ه چه3ارم توس3عه اقتص3ادی ، اجتم3اعی و ف3رهنگی جمه3وری اس3المی ای3ران ، منش3ورها و این اس3تفاده م3ورد المللی بین ه3ای نام3ه آیین اس3المی تایی3د مجلس ش3ورای ب3ه ک3ه ( س3ازمان ت3ا بهس3ازی از فع3الیتی دامن3ه ، باش3د( رس3یده

نوسازی در بافت ها را بر عهده دارد.

بررسی و تبیین عوامل موثر در تحققپذیری طرح

نقش نهادهای دولتی در تحقق پذیری طرح

دولت

شركت مادر تخصصي

عمران و بهسازي شهري

سازمان هاي متولي

زيرساخت ها

سازمان هاي متولي

خدمات اساسي

سازمان ميراث

فرهنگي و گردشگري

مراقبت و حمايت از تأمين خدمات تأمين زيرساخت ها شركت مسكن سازان

پروژه هاي تاريخي

ساير نهادهاي دولتي وزارت راه و شهرسازي

وظایف کالن وخرد دولتی در تحقق پذیری طرح

ارائه یک الگو از نحوه مشارکت سازمان های عمومی در تحقق پذیری طرح بافت های

فرسوده )شهرداری تهران(

ارائه یک الگو از نحوه مشارکت نقش مردم و رویکرد های آنان درمواجهه با امر تحصیل زمین

سطحبندی انواع خدمات مورد نیاز و مکانیسم ها در مواجهه با بافتهای فرسوده

. تجمیع1 . 5 . 4 . تملک2 . 5 . 4 . کمک های دولتی2 . 5 . 4 4 . 5 . و 3 زی;ر س;اختها ت;امین .

خدمات شهری . پروژه های پیشگام4 . 5 . 4

مکانیسم ها در مواجهه با دولت ها و مدیریت های شهری راهکارهای مختلفی رادرجهت احیا ، و بافتهای فرسوده

بازسازی بافتهای فرسوده شهری تجربه کرده است، اما حجم عظیمی از بافتهای فرسوده موجود ونیمه کاره ماندن و طوالنی شدن اجرای

بسیاری از این پروژه ها نشان از ناکافی بودن این مدل ها و مکانیسم ها دارد ؛

و ق3دیمی بافته3ای در عملی( مداخل3ه)راهک3ار مکانیس3مهای مهم3ترین فرسوده جهان به قرار زیر است.

تجمیع1.

تملک2.

کمکهای دولتی3.

تامین زیر ساختها و خدمات شهری4.

پروژه های پیشگام5.

- مکانیسم تجمیع1این روش از مهمترین مکانیسم های مواجه با بافتهای فرسوده بوده که در اشکال مختلف آن استفاده شده و به نظر اجتناب ناپذیر است ونیزمعیارهای سه گانه ارائه

، ناپایداری و ریزدانگیشده از سوی شورای عالی شهرسازی و معماری ایران : نفوذناپذیری است.

(مشوق معافیت ازسود بانکی) به عنوان مثال براساس برنامه دوم ، سوم و چهارم توسعه به تمامي سازندگان انبوه در

بافت هاي فرسوده با توجه به تعداد قطعاتي كه بر اساس طرح مصوب، تجميع و نوسازي مي كنند درصد سود تسهيالت بانكي به صورت يارانه از محل بودجه عمومي پرداخت 100 درصد تا 30از

مي شود

مشوق معافیت از پرداخت هزینه زیر ساختها)آب برق گاز (

بر اساس برنامه چهارم شركت هاي دولتي مسئول موظف شده اند تا معادل انشعاب هاي آب، برق، گاز و تلفن موجود در قطعات و واحدهاي تجميعي بافت هاي فرسوده را در پايان احداث

پروژه، بدون دريافت وجهي در اختيار سازنده قرار دهند

مشوق تراکم ساختمانی اضافی )یک طبقه مازاد بر

تراکم پایه(

مشوق تجمیع

تغییر لفافه و قالبهای کالبدی بهبودهای اساسی همچون امکان

، محلی و شهریتامین خدماتتامین پارکینگ ، سهولت حرکت و

دسترسی سواره و پیاده ، نور را در ....طبیعی و تهویه مناسب

بافت به همراه خواهد داشت

نمونه تجمیع در کشور انگلیس و مزایای آن

نمونه های مکانیسم تجمیع

طرح عظیم تجمیع قطعات فرسوده هفت تیر زنجان

نقدهای وارده بر مکانیسم تجمیع حذف این قطعات، حذف :عدم ارتباط ریزدانگی با کیفیت بافت 1.

.تاریخ شهر است که حاصل انباشت زمان می باشد

اگر : قابلیت تعمیم پذیری به واحدهای آپارتمانی 2.

ریزدانگی قطعات زمین مانع رفاه و آسایش و فاقد مزیت سرمایه گذاری و صرفه عمران و نوسازی است، پس حداقل واحدهای آپارتمانی کوچک هم می توانند واجد این خصیصه انتزاعی و منفعت طلبانه باشند.

تعاریف تجمیع بیشتر شامل بافت های فرسوده تهران و : عدم تناسبات فرهنگی 3.

کالنشهرهاست و تعاریف، راهکارها و حتی بسته های تشویقی در نظر گرفته شده بیشتر منطبق با بافت فرهنگی اهالی کالنشهر هاست است تا سایر شهرهای ایران و این اشتباهی جبران ناپذیر است.

اشخاصی که در محدوده های فرسوده دارای : مشکالت شرعی و حقوقی 4.

متر هستند و همچنین دارای سند ملکی معتبر نیز می باشند، باید به تجمیع تن در دهند و این خالف ۱۰۰امالکی زیر شرع و خالف قانون اساسی است که مالکیت را به هر گونه به رسمیت می شناسد.

نبود ارتباط طولی و عرضی طرحهای صرفا 5.کالبدی و فیزیکی منظر شهری با واقعیتهای

وقتی طرح های منظر شهری و مشابه با آن در : اجتماعی و اقتصادی خانوار

سطحی پایین تر از سطح طرح تفصیلی به تعیین تکلیف پالک ها نیز می پردازد، به عنوان مثال هنگاهی که با بحث تجمیع محدوده یک پالک بزرگتر توسط طرح منظر شهری آن هم بدون در نظر گرفتن عوامل بسیار ریزی که بر قیمت در این محدوده تاثیر می گذارد، ایجاد می شود، اگر فقط یک مالک از مجموعه چندین ملک نخواهد منزل مسکونی خود را فروخته و یا واگذار نماید، طرح تجمیع در حالت جنینی خود عقیم می ماند و تکلیف یک بلوک

شهری تا زمانی که آن مالک فرضی اقدام به فروش ملک خود ننماید، مشخص نمی شود.

ماهیت دوالیستی گرایشات برنامه ریزی و 6.)مصیبت یکی)مدیریت( به موازات جشن و قربانی دادن دیگری)مردم((: مردمی

تهيه و توليد زمين مورد نياز جهت تامين زيرساخت هاي الزم طرح هاي - مکانیسم تملک2نوسازي بافت هاي فرسوده، از طريق در اختيار گرفتن امالك مسكوني

يا تجاري ساكنين اين مناطق . . مهمترين عاملي كه موضوع تملك را پيچيده و دشوار مي سازد،

نگرش منفي ساكنان واحدهاي مسكوني و محيط هاي كسب و كار است كه نسبت به جريان تملك دارند

آغاز شدن اجراي طرح هاي نوسازي با تملك زمین صورت گرفته و نیز

فراهم نمودن بستر الزم و توليد زمين مناسب جهت اجراي طرح هاي نوسازي وتامين زيرساخت هاي الزم

چرا تملک؟

روشهای تملکمستقیم با نتیجه حاشیه نشینی اکثریت فروشندگان•- روش خريد سيستمي امالك با ارائه تسهيالت ويژه )معوض(•

اولویت تملک برای مدیران

شهری

مسیر شبکه پیشنهادی طرح تفصیلی ویژه

نوسازی

محدوده واحدهای مسکونی جایگزین

)پروژه های نوسازان(

محدوده نقاط تحریک توسعه بر مبنای طرح

منظر شهری

محدوده پروژه های مختلط

طرح عظیم سبزه میدان زنجان )نمونه ای از تملکهای عظیم دولتی(

طرح بازسازی هسته مرکزی بیروت بعد از جنگ )نمونه ای از تملکهای عظیم دولتی - خصوصی(

نقدهای وارده بر مکانیسم تملک

عدم توانایی مالی نهادهای مربوطه و خدمات 1.

رسان)میراث فرهنگی(

مشکالت حقوقی ناشی از عدم تملک زمینهای واقع 2.

ماه(18در طرح)

برآوردهای مالی ناقص)سبزه میدان(3.

تغییر کاربری اراضی تملک شده)داود قلی(4.

مقاومت ساکنین و در نظر نگرفتن گرایشات 5.

مردمی)کارگر(

ضعف فنی طرحهای توسعه )جامع و تفصیلی()بلوار 6.

کردستان(

- مکانیسم کمک های دولتی / 3مکانیسم های کمک دولتی / عمومی در جوامع توسعه نیافته از عوامل عمومی

حیاتی در نوسازی بافتهای فرسوده است که در اشکال سیاستگذاری و برنامه اجرایی قابل ردیابی است .

روشهای کمک مالی

کاهش سود بانکی به انبوه سازان در بافت فرسوده

استفاده از فاینانس ها و وامهای خارجی با تعهد باز

پرداخت آن

فروش اوراق مشارکت

کاهش و یا حذف هزينه هاي عوارض ساخت و تراكم ساخت و تقسيط

بدون كارمزد

قانون 6) مکمل تبصره ( 1386بودجه سال

)مسکن مهر و کاهش سود بانکی وامهای ساخت

و خرید مسکن(

هزینه کرد وزارت مسکن از درآمدهای اختصاصی

ناشی از واحدهای استیجاری

طرح بازسازی بخشی از بافت فرسوده تهران )کمک دولتی / عمومی(

نقدهای وارده بر مکانیسم کمکهای دولتی / عمومی

عدم توانایی مالی نهادهای مربوطه و خدمات 1.

هزار میلیلرد 100)رسان همچون بانکها و اعتبارات ملی

تومان هزینه بافت فرسوده(

وابستگی به تحوالت سیاسی / اقتصادی و نیز 2.

بحرنهای طبیعی

وتاکید بر 86 بودجه 6)تبصره ماده تغییر گرایش و جهت قانون 3.

یک بخش چون مسکن مهر(

عدم هماهنگی سازمانهای خدمات رسان)مسکن / 4.

شهرداری(

- تامین زیرساختها و خدمات 4بافتهای فرسوده به لحاظ برخورداری از خدمات، زیرساختها و فضاهای شهری

باز، سبز و عمومی دچار کمبودهای جدی اند وتامین آن در درجه اول بر عهده نهادهای دولتی و شهرداری هاست

ق3انون نوس3ازي ش3هرداري و ق3انون نح3وه تمل3ك اراض3ي 24 و 22مادتين •

مورد نياز طرحهاي دولتي براي تملك اراضي حسب ضرورت وجود دارد.

و • نگه3داری ، اح3داث این فض3اها م3الکیت دول3تی داش3ته و وظیف3ه غالب

نوسازی آن بر عهده دولت است .

و خ3دمات • زیرس3اختها این توس3عه و اج3را از ناش3ی ه3ای س3نگین هزین3ه

خارج از توان افراد و بخش خصوصی است .

مدیریت و اجرای پروژه های خدماتی زمان بر و تخصصی است .•

تامین خ3دمات ش3هری از وظ3ایف ذاتی وزارت خان3ه ه3ای مرتب3ط ب3ا دولت ، •

شهرداری است.

نقدهای وارده بر مکانیسم تامین زیرساختهای

اساسی و خدمات شهریعدم توانایی مالی بخش خصوصی و نیاز به مداخله 1.

بخش دولتی

ناتوانایی مالی بخش بخش دولتی به جهت گستره 2.

فراگیر و محدودیت های مالی

نبود گرایشات مشارکتی در بین مردم و نیز 3.

شرکتهای آباد گر خصوصی به علت فقر مالی و

نبود مشوقهای تاثیر گذار

- پروژه های پیشگام 5)پرچمدار(

این پروژه ها که از آن تحت عنائینی چون پروژه های سردمدار ، پایلوت و طرح معماري .... شناخته می شوند، پروژه هايي هستند كه

مطابق با برنامه اجرايي بافت و درچارچوب ضوابط و مقررات مصوب به منظور هدايت و ترغيب مردم در ساخت و ساز اجرا مي شوند. پروژه هاي الگوسازي به منظور ايجاد الگوي ساخت و همچنين

افزايش انگيزه مردم براي توسعه بافت و پروژه هاي نوسازي با استفاده از مشاركت بخش خصوصي يا عمومي و با در نظر گرفتن ضوابط و

اهداف مورد نظر سازمان اجرا مي گردند.سياستگذاري، تبيين رويكردها، تسهيل كردن جريان با استفاده از ابزارهاي قانوني، فراهم كردن بسترهاي

حقوقي مناسب، تامين زيرساخت هاي شهري و توسعه خدمات، الگوسازي، برنامه ريزي و مديريت پروژه هاي

محرك توسعه و آموزش از وظايف دولت در ساماندهي بافت هاي فرسوده است

" ه3ای ش3هریپروژه پی3اده در محوره3ای "ش3هرهایی چ3ون اس3تانبول ، میالن ، کپنه3اگن ، ، ،ی3ورک ون3یز،لن3دن ، اس3تکهلم ، م3ونیخ ، کاس33تیل نی33و ، بیرمنگ33ام ، ک33اردیف ، هلس3ینکی ، ون3یز ، وین ، فرانکف3ورت "المانه33ای نوس33ازی و م33رمت ، اح33داث

" درش3هرهایی چ3ون )مرک3ز پمپی3دو، ش3اخص ، پ3اریس( ل3وور در ن3تردام و م3وزه کلیس3ای )س3ن م3ارکو در ون3یز( ، )برجه3ای پترون3اس و )پ3ارک ، کواالالمپ3ور( در س3یزن گرن3د هت3ل پ3اریس( ، )مرک3ز ف3رهنگی فن س3یتروئن در در ش3هر ش3ورای )عم3ارت چین( نینب3و در ک3اردیف( در ول3ز س3لطنتی ک3الج و لن3دن همگی در زم3ره پ3روژه ه3ای پیش3گام بهس3ازی می ق3رار ش3هری بازس3ازی و نوس3ازی ،

گیرند.

چرا پیشگام)محرک توسعه(

تجارب موفق جهانی

ايجاد الگوي ساخت برای

ساکنین

افزايش انگيزه مردم

امکان مشارکت بخش

خصوصی /عمومی

ترويج نوسازي و ايجاد انگيزه در

آبادگران

ارائه الگوی معماری و

تخصص یابی فضا

4پروژه های پیشگام )هتل گرند سیزن ستاره( در Grand Seasonsهت3ل ،Jalan Pahang

و تا 15واقع ماشین، با دقیقه Times Square و Batu Caves ،فاص3له دارد. هت3ل

ی3ک 5 هم3راه ب3ه را تری3ا و رس3توران میده3د. ارائ3ه میهمان3ان ب3ه روب3از اس3تخر ات3اق ه3ا، ب3ه سیس3تم تهوی3ه مطب3وع، می3نی حم3ام س3از، سش3وار، قه3وه و چ3ای ب3ار، اختصاص3ی ب3ا وان و دوش مجه3ز میباش3ند. از امکان3ات رف3اهی هت3ل میت3وان ب3ه س3الن بدنس3ازی، جک3وزی، س3ونا، نظ3افت اتاقه3ا، مس3افرتی خ3دمات دف3تر و س3را هدی3ه

ه3ای رس3توران ک3رد. و Seasonsاش3اره Seasons Crest ان3واع خوراکه3ای ب3ه س3رو

دیگ33ر میپردازن33د. محلی و المللی بین رس3توران ش3امل هت3ل ه3ای رس3توران

ت33رکی OLasهن33دی ،Kasbar البی و هت3ل، ت3ا 55میباش3ند. ماش3ین، ب3ا دقیق3ه

فاص3له کواالالمپ3ور المللی بین فرودگ3اه داش3ته و س3رویس ترانس3فر رایگ3انی را ب3ه

تفرجگ3اه و در Bintang Walkپ3ارک ش3هر اختیار عالقه مندان قرار داده است.

پروژه های پیشگام )مرکز ژرژ پمپیدو در پاریس( مرک3ز ملی ه3نر وفرهن3گ

ای پمپی3دو موسس3ه ژرژ چن3دفرهنگی اس3ت ک3ه در محل3ه بوب3ور مرک3ز پ3اریس

واقع شده است.پ3ذیرای 1977اازس3ال

عم3وم اس3ت، ب3ه خواس3ت رئیس پمپی3333دو، ژرژ فرانس33ه وقت جمه33ور می ک33ه ش33ده ایج33اد خواس3ت در قلب پ3اریس، اص33یل موسس33ه ی33ک آورد. پدی333د ف333رهنگی ب33ه تمام33ا ک33ه مرک33زی آف3رینش م3درن و معاص3ر پرداخت3ه و در آن هنره3ای کت33اب، کن33ار در زیب33ا و موس33یقی ط33راحی، گیرن33د. ق33رار س33ینما پ;;روژه این معم;;ار پی;انو و ریچ;ارد رن;زو

راجرز بودند

پروژه های پیشگام )کتابخانه مرکزی شهر بیرمنگام انگلیس یکی از مهمترین مراکز اجرای پروژهای نوسازی بیرمنگام(

شهری با رویکرد پروژه پیشگام)عمارت در حال ساخت کتابخانه مرکز

شهراست که در قلب تاریخی آن واقع شده(

باربیکن لندن و چهارمین طرح پیشنهادی مصوب

عکس هوایی از طرح پیشگام باربیکن

نظرسنجی از صاحبنظران در رابطه با شرح خدمات سه گانه

به منظور بررسی نظرات صاحبنظران و متخصصین در ارتباط با شرح به صورت دستی یا پرسشنامه 80خدمات سه گانه مالک عمل تعداد

اینترنتی بین مسئوالن مربوطه ، مشاوران بافت فرسوده ، پژوهشگران و مجریان توزیع گردید . عدم استفاده از روشهای نمونه گیری همچون

کوکران )یا کوچران( ، موزائیکی و ... مشخص نبودن تعداد جامعه آماری محدوده پوشش داده شده کارشناسان یا محققین ساکن در است .

استانهای تهران ، آذربایجان شرقی ، کردستان ، زنجان ، یزد ، کرمان ، ، اصفهان ، فارس ، قم ، قزوین ، سمنان ، خراسان رضوی ،خوزستان

پرسشنامه آن از جامعه حرفه ای 29متاسفانه تنها و.... بوده که نسخه نیز به علت داشتن متغییرهای 5. در این میان بازگشت داده شد

مزاحمی چون ) رد کردن هر سه نوع شرح خدمات ، جوابدهی ناقص ، جوابهاب متناقص و ... ( از دامنه پژوهش و دستور کار خارج گردید . علت این امر ناآشنایی غالب افراد صاحبنظر در ارتباط با این شرح

نوع شرح 3خدمات بوده که حتی با وجود در اختیار قرار گیری هر خدمات امکان تدقیق و تمییز آن به سختی امکان پذیر بود .

بوده که در آن شکل باز و بسته سئواالت مطرح شده در پرسشنامه به مباحثی چون ، موقعیت پرسش شونده در ارتباط با شرح خدمات ،

میزان آشنایی با انواع شرح خدمات ، کارآمدی شرح خدمات موجود، فرایند تصویب، تحقق پذیری، فراگیری در برخورد با انواع بافت، روند

انجام پروژه ، محصوالت طرح، همخوانی با اهداف طرح ، نقاظ قوت و ضعف و نهایتا سایرنظرات افراد بوده است .

نظرسنجی از صاحبنظران در رابطه با شرح خدمات سه گانه

موضوع و محتوای سئوال متن سئواالتموقعیت پرسش شونده در ارتباط با نظرات

ارائه شده

شما در کدامیک از موقعیت های زیر در ارتباط با بافت های فرسوده قرار داشته اید؟کارفرمای تهیه طرح برای بافت فرسوده.... مشاور تهیه طرح بافت های فرسوده .....مجری طرح بافت های فرسوده....

.....................................................از دیدگاه سئوال فوق ، جای چه مواردی را در شرح خدمات شرکت عمران و بهسازی خالی می دانید؟.................................................................از دیدگاه سئوال فوق ، جای چه مواردی را در شرح خدمات طرح تفصیلی ویژه خالی می دانید؟...........................................................از دیدگاه سئوال فوق ، جای چه مواردی را در شرح خدمات حفاظت جامع تاریخی خالی می دانید؟ تا ب3ه ح3ال در ک3دام ن3وع ب3افت فرس3وده تجرب3ه ک3ار داش3ته ای3د؟ ب3افت فرس3وده ش3هری – روس3تایی ... ب3افت فرس3وده فاق3د ارزش ... ب3افت فرس3وده واج3د

ارزش ... بافت های حاشیه ای

سئواالت بسته

آشنایی با انواع شرح خدمات با کدامیک از شرح خدمات مرتبط با بافت های فرسوده آشنا هستید؟شرح خدمات طرح تفصیلی ویژه ..... شرح خدمات شرکت عمران و بهسازی شهری.... شرح خدمات حفاظت جامع تاریخی....

کارآمدی شرح خدمات موجود به نظر شما کدامیک از شرح خدمات مرتبط با بافت های فرسوده ، کارآیی بیشتری در مورد مطالعه در انواع بافت های فرسوده دارد؟شرح خدمات طرح تفصیلی ویژه ..... شرح خدمات شرکت عمران و بهسازی شهری.... شرح خدمات حفاظت جامع تاریخی....

فرایند تصویب به نظر شما فراین تصویب کدام شرح خدمات ساده تر و سریعتر است؟شرح خدمات طرح تفصیلی ویژه ..... شرح خدمات شرکت عمران و بهسازی شهری.... شرح خدمات حفاظت جامع تاریخی....

تحقق پذیری به نظر شما روند مطالعه کدام شرح خدمات به تحقق پذیری طرح کمک بیشتری می نماید؟شرح خدمات طرح تفصیلی ویژه ..... شرح خدمات شرکت عمران و بهسازی شهری.... شرح خدمات حفاظت جامع تاریخی....

فراگیری در برخورد با انواع بافت به نظر شما کدام شرح خدمات ، فراگیرتر از بقیه در مورد انواع بافت کارآیی دارد؟شرح خدمات طرح تفصیلی ویژه ..... شرح خدمات شرکت عمران و بهسازی شهری.... شرح خدمات حفاظت جامع تاریخی....

روند انجام پروژه به نظر شما کدامیک از شرح خدمات های موجود ، روند مطالعاتی صحیحتری دارد؟شرح خدمات طرح تفصیلی ویژه ..... شرح خدمات شرکت عمران و بهسازی شهری.... شرح خدمات حفاظت جامع تاریخی....

محصوالت طرح به نظر شما محصوالت کدامیک از شرح خدمات های مرتبط با بافت فرسوده ، کفاف برخورد با این بافتها را می نماید؟شرح خدمات طرح تفصیلی ویژه ..... شرح خدمات شرکت عمران و بهسازی شهری.... شرح خدمات حفاظت جامع تاریخی....

همخوانی با اهداف طرح به نظر شما کدامیک از شرح خدمات های مرتبط با بافت فرسوده ، هخوانی و هماهنگی بیشتری با اهداف مداخله در بافت های فرسوده دارد؟شرح خدمات طرح تفصیلی ویژه ..... شرح خدمات شرکت عمران و بهسازی شهری.... شرح خدمات حفاظت جامع تاریخی....

سئواالت باز

نقاظ قوت و ضعف

.................................................................ضعف و کمبودهای شرح خدمات شرکت عمران و بهسازی شهری را در چه مواردی می بینید؟.........................................................نقاط قوت و قابلیت های شرح خدمات شرکت عمران و بهسازی شهری را در چه مواردی می بینید؟

......................................................................ضعف و کمبودهای شرح خدمات طرح تفصیلی ویژه را در چه مواردی می بینید؟.............................................................................نقاط قوت و قابلیت های شرح خدمات طرح تفصیلی ویژه را در چه مواردی می بینید؟...........................................................................ضعف و کمبودهای شرح خدمات طرح جامع حفاظت تاریخی را در چه مواردی می بینید؟................................................نقاط قوت و قابلیت های شرح خدمات طرح جامع حفاظت تاریخی را در چه مواردی می بینید؟

سایر نظرات در صورتی که نظر خاصی در ارتباط با تدوین شرح خدمات بافت های فرسوده دارید ، لطفا بیان نمایید؟..................................................................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................................................................................................................................

........................................................................

مشخصات

پاسخ دهنده

نام و نام خانوادگی پست سازمانی:

سابقه کار در زمینه بافت های فرسوده :

جمع بندی از گونههای بافت فرسوده

بافتهای فرسوده شامل:

گونه های واجد ارزش تاریخی )بافت فرسوده در 1.مناطق کهن و تاریخی شهری(

بافتهای فرسوده فاقد ارزش تاریخی )بافت 2.فرسوده مستقر در بافت میانی و قدیم شهرها(

بافت فرسوده ناشی از توسعه های شتابان 3.شهری )پهنه های شهری با پیشینه روستایی(

بافت فرسوده در سکونتگاههای غیر رسمی 4.

بررسی نیازهای مطالعاتی هر یک از گونههای بافت فرسوده

بخش های

مطالعاتی

اصلی

* نیاز در حد آشنایی و شناخت ساختار کلی** نیاز در حد شناخت متوسط برای کمک به سایر برنامه

ها و طرحها*** نیاز در حد شناخت عمیق برای تدوین برنامه و طرح

زیر بخش های مطالعاتی

میزان ضرورت بر حسب نوع و گونه بافت

بافتهای فرسوده

واجد ارزش تاریخی )بافت

فرسوده در

مناطق کهن و تاریخی شهری(

بافتهای فرسوده

فاقد ارزش تاریخی )بافت

فرسوده مستقر در بافت میانی و قدیم شهرها(

بافت فرسوده ناشی از توسعه های

شتابان شهری )پهنه های

شهری با پیشینه روستایی

)

بافت فرسوده

در سکونتگا

ههای غیر رسمی

الف( برنامه و طرح

راهبردی)استراتژیک یا

ساختاری - راهبردی(

بررسی جایگاه بافت های فرسوده در برنامه ها و طرح های فرادست *** *** *** ***ارزیابی طرح های فرادست موثر بر محدوده مورد مطالعه *** *** *** **شناخت جایگاه محدوده نسبت به شهر و ساختارهای آن در وضع موجود *** *** *** *** شناسایی مقدماتی انواع بافت و تدقیق شرح خدمات مرحله بعد با توجه به نوع بافت *** *** *** *مطالعات تطبیقی *** *** *** ***)تهیه برنامه استراتژیک )راهبردی *** *** *** ***ارائه پیشنهادات در خصوص محدوده بافت فرسوده *** *** ** *)تهیه طرح استراتژیک )ساختاری *** *** *** ***

ب( برنامه و طرح تاکتیکی )طرح جامع یا تفصیلی سه

بعدی(

تهیه مدارک و مستندات پایه مورد نیاز *** *** *** ***شناخت محدوده مورد مطالعه و ساختارهای درونی آن *** *** *** ***بررسی ویژگی های بستر جغرافیایی ، طبیعی و زیست محیطی محدوده *** *** *** ** فرهنگی محدوده طرح–بررسی و مطالعه سیر تحوالت تاریخی *** * ** *بررسی ویژگی های جمعیتی ، اجتماعی و فرهنگی *** *** *** ***شناخت ویژگی های اقتصادی *** *** *** ***بررسی و شناسایی تفصیلی ساختار عملکردی /کاربری / فعالیتی در محدوده طرح *** *** *** ***بررسی و شناسایی ساختار فضایی و کالبدی محدوده طرح *** *** *** **شناسایی و بررسی شبکه رفت و آمد در محدوده بررسی ساختار ارتباطی و شریان های محدوده و موقعیت آن نسبت به شبکه اصلی *** *** *** ***بررسی شبکه تاسیسات زیربنایی و تجهیزات شهری *** *** *** ***پدافند غیرعامل *** *** *** **شناخت، بررسي و تحليل وضعيت نظام سيما و منظر *** ** *** *شناخت، بررسي و تحليل نظام مديريتي *** *** ** *جمع بندی شناخت وضع موجود *** *** *** *** تشکیل بانک اطالعات جغرافیایی یکپارچه *** *** *** *تجزیه و تحلیل وضع موجود و استنتاج از بررسی های وضع موجود *** *** *** ***آسیب شناسی و مسئله یابی *** *** *** *سنتز و تلفیق مطالعات *** *** *** ***شناخت فرسودگی ، ناکارآمدی و نابسامانی و تدقیق پهنه های همگن *** *** *** ***مداخله پذیری *** *** *** ***تدقیق برنامه استراتژیک *** *** *** **... ، تدوین چشم انداز ، راهبردها ، اهداف و سیاستها *** *** *** **توانسنجی و سنجش وضعیت محدوده نسبت به چشم انداز مطلوب *** *** *** **1پیشنهادات - *** *** *** ***

2 فضایی ، اجتماعی ، فرهنگی ، زیست محیطی ، زیرساختها ، اقتصادی ، فعالیتی ، کاربری و عملکردی ، مدیریتی و مشارکتی ، پدافند غیرعامل و تامین امنیت و ایمنی (–- برنامه ها )جمعیتی ، کالبدی *** *** *** ***

3 ط3راحي 2 ط3رح تفص3یلی س3ه بع3دی( و )–- ط3رح س3اماندهی ج3امع مح3دوده م3ورد نظ3ر )ط3رح تفص3یلی ب3ا رویک3رد ط3راحی ش3هری 1- ط3رح تفص3یلی ب3ا رویک3رد ط3راحی ش3هری و س3ه بع3دی و ط3راحی ش3هری ))ش3امل -شهري و ارائه الگوها(

*** *** *** **

نظام تحقق پذیری *** *** *** ***

ج( برنامه و طرح های عملیاتی

)برنامه های اقدام(

پیمایش اجتماعی و اقتصادی در برنامه ها ، طرحها و پروژه های تعریف شده *** *** *** *

برنامه ریزی مالی ، مشارکتی و مدیریتی *** *** *** **

تدقیق برنامه های ، طرحها و پروژه های اقدام با همکاری بین بخشی نهادهای موثر بر مدیریت شهری محدوده مورد مطالعه *** *** *** ***

اولویت بندی برنامه هاو اقدامات ، طرحها و پروژه های اجرایی تدقیق شده*** *** *** ***

جمع بندی ازگزینههای مختلف در خصوص تدوین شرحخدمات همسان

گزین3ه ه3ای مختلفی ک3ه در خص3وص ت3دوین ش3رح خ3دمات یکس3ان می ت3وان باش3ند ن3ه اینک3ه گزین3ه ه3ایی واج3د تم3امی بافته3ای فرس3وده ارائ3ه نم3ود ، بای3د

فق3ط ب3رای ن3وع خاص3ی از ب3افت و ی3ا ب3ه جهت رس3یدن ب3ه اه3دف خاص3ی در م3وفقیت منظ3ور ب3ه بای3د ، واض3حتر عب3ارت ب3ه . باش3ند ت3دوین ش3ده س3اماندهی ی3ک ب3افت فرس3وده ، اعم از ارزش3مند ، فاق3د ارزش ، حاش3یه

ای ، روستایی – شهری موثر باشد.باش3د یع3نی ب3ه ابع3اد فرس3ودگی و عوام3ل و ج3امع ، فراگ3یر، معل3ول گ3را بای3د

زمین3ه ه3ای م3وثر ب3ر ایج3اد آنه3ا پ3رداخت . هم3انطور ک3ه ت3ا کن3ون در این زمین3ه تجرب3ه ش3ده ، پ3رداختن ص3رف ب3ه جنب3ه ت3رافیکی و رف3ع مش3کالت حم3ل و نق3ل ی3ا ناپای3داری بناه3ا و برخ3ورد فیزیک3ال و ی3ا ح3تی م3رمت ابنی3ه ت3اریخی ب3ه

تنهایی ، مانع از زوال بافت نخواهد بودشرح خ3دمات یکس3ان م3ورد اس3تفاده می بایس3تی در تم3امی زمین3ه ه3ای

را ب3ا کم3ک بخش توان3ایی ش3ناخت ، تحلی3ل و ح3ل مس3ئلهمتن3وع مطالع3اتی ه3ای م3وثر و درگ3یر در م3دیریت ش3هری دارا باش3د ؛ ب3ه هم3ان ان3دازه ک3ه ب3ه کالب3د می پ3ردازد ، ب3ه توانمن3د س3ازی اقتص3ادی س3اکنان ، ارتق3ای ف3رهنگی – اجتم3اعی آن3ان ، حف3اظت از ارزش ه3ای نهفت3ه و آش3کار ب3افت ب3پردازد و تنه3ا تف3اوت در ن3وع برخ3ورد باش3د. بن3ابراین ه3ر ن3وع ش3رح خ3دمات پیش3نهادی

نماید .باید ابعاد کالبدی را با غیر کالبدی تلفیق

جمع بندی انواع رویکردها در گزینه های مختلف همراه با مصادیق و کاربردهای آن

گزینه ها مصداق کاربرد

شرح خدمات یکسان با رویکرد مداخالت کالبدی

شرح خدمات سه سطحی شرکت عمران و بهسازی شهری

مواجهه کالبدی با بافت فرسوده با } نوسازی از طریق پروژه اهداف عمدتا

های پیشگام

شرح خدمات طرح تفصیلی ویژه

مواجهه کالبدی با بافت فرسوده دارای –ارزش یا فاقد ارزش و یا روستایی

شهری با هدف تهیه یک طرح تفصیلی ویژه برای بافت فرسوده

تاریخیحفاظتشرح خدمات

مرمتی کالبدی با –مواجهه حفاظتی بافت فرسوده تاریخی و کهن با هدف حفاظت جامع از بافت و ابنیه ارزشمند

تاریخی

شرح خدمات های موردی دفتر نوسازی محله

مداخله با رویکرد مشارکت اجتماعی اقتصادی ساکنان

شرح خدمات تهیه طرح تفصیلی با رویکرد طراحی شهری

رویکرد کالبدی با نگاهی جزیی بر عوامل غیر کالبدی

شرح خدمات یکسان با رویکرد

مداخالت غیر کالبدی

طرح های بهسازی و توانمند سازی توانمند سازی اقتصادی و اجتماعی و ..

شرح خدمات یکسان با رویکرد

کالبدی و غیر کالبدی

گزینه ای که باید با توانایی ترکیب اهداف مختلف مداخله در بافت در زمینه ها و ابعاد مختلف فرسودگی بافت مربوطه طراحی و تدوین شود و با رویکردی

استراتژیک به بافت بنگرد.

انواع بافت های شهری که عالئمی از ناکارآمدی ، نابسامانی ، عدم سالمت کیفی سکونتگاه ، .. را در زمینه های

مختلف اجتماعی ، اقتصادی ، فرهنگی ، مدیریتی ، حقوقی ، کالبدی در آنها

شناسایی شده است.

جمع بندی از سطوح برنامه ریزی پیشنهادی

سطح برنامه ریزی

متداول

معادل سطح در شهرسازی و برنامه ریزی شهری

شرح

راهبردی )استراتژی

ک(

–طرح راهبردی ساختاری

( Goalفرآیندی است که راه های اصلی و اساسی برای رسیدن به هدف )را ترسیم می کند و ابزارهای الزم را برای این ماموریت فراهم می کند .

برنامه ریزی استراتژیک را می توان تالشی منظم و سازمان یافته در جهت اتخاذ تصمیمات و مبادرت به اقدامات بنیادی تعریف نمود که در آن اهداف و اقدامات اساسی بلندمدت مورد نظر قرار می گیرد و زمینه و چارچوب همه

برنامه های دیگر در تمام سطوح محسوب می شود.

تاکتیکیطرح تفصیلی با رویکرد طراحی شهری یا طرح

جامع سه بعدی

فرآیندی است که به وسیله آن برای تحقق یک راهبرد مشخص دسته ای از فعالیت های مرتبط تعریف می شود . به عبارت دیگر وسایلی است برای

( جهت رسیدن به هدف اصلی Objectivesدست یافتن به هدف های مشخص )( یا استراتژیک . بنابراین عبارت است از مشخص نمودن هدف Goalsیا نهایی)

های میانکار و انتخاب وسایل برای تحقق آنها که چارچوب زمانی آن میان } پنج ساله انتخاب می شود. مدت و معموال

عملیاتی برنامه ها ، طرحها ، پروژه ها و اقدامات

اجرایی

فرآیندی است برای رسیدن به اهداف مشخص با ابزارهای مشخص یا به عبارت دیگر برداشتن گام های ویژه یا انجام اقدامات مشخص برای انجام

کارهایی که به هدف های مشخص نایل می شود و در آن ، زمان کوتاه مدت از یکسال تا دوسال در نظر گرفته می شود که ممکن است بعضی اقدامات

آن تا پنج سال نیز طول بکشد. 

برنامه عملیاتیبرنامه تاکتیکیبرنامه راهبردی

با سپاس از تشریف فرمایی شما

عزیزان

و مدیران شرکت عمران و بهسازی-

مرکز تحقیقات راه و شهرسازی