၂၀၀၈  ခႏစ  ဖြစညးပ  အျခခဥပေဒ  အတြငးက  ဥပေဒအခငးခငး  ပဋပကၡျဖစေနမမား  

       

၁၉၄၇ ခႏစ၊ စကတငဘာလ ၂၄ ရကေန႔တြင ျပ႒ာနးခေသာ ျပညေထာငစျမနမာႏငင၏ ဖြ႕စညးအပခပပ အေျခခ ဥပေဒ ပဒမ – ၁၅၁ (၁) တြင “တရားလႊတေတာခပ၏ ထငျမငယဆခကက ရယေလာကေအာင ျပညသမားအတြက အေရးႀကးသညဟေသာ ဥပေဒေၾကာငးဆငရာ ျပနာတရပ ေပၚေပါကလာသည ဟေသာ လညးေကာငး၊ ေပၚေပါကရန အေၾကာငးရသည ဟေသာလညးေကာငး၊ ႏငငေတာသမၼတသည မညသညအခါ၌ မဆ ယဆခေသာ ထျပနာက စဥးစားေစရန တရားလႊတေတာခပသ႕ လႊအပႏငသည။ တရားလႊတေတာခပ ကလညး ထျပနာႏင စပလဥး၍ ေလာကနသငျမတသည အတငး ၾကားနာ စစေဆးၿပးေနာက သမၼတထ အစရငခႏငရမည။” ဟ ျပ႒ာနးထားခက ရခဖးပါသည။ အေမရကနျပညေထာငစ၏ တရားလႊတေတာခပသညလညး အေျခခဥပေဒႏင ဥပေဒမားက အနကအဓပၸါယ ဖြငဆခြင အာဏာ ရၿပး အေျခခဥပေဒႏင မညေသာကစၥရပမား ကလညး အဆးအျဖတျပႏငခြင အာဏာရပါသည။

Common Law System (အဂၤလပဥပေဒစနစ) စနစက ျမနမာႏငငကသ႕ မကငသးေသာ ဥေရာပႏငငမားက စတငကငသးခသည ကဓဥပေဒ/ ျပ႒ာနးဥပေဒစနစ (Code Law System) သ႕မဟတ – ဆဗလဥပေဒစနစ (Civil Law System) တြငမ ဖြ႕စညးအပခပပ အေျခခဥပေဒဆငရာ တရား႐းမားက ကငသး ေဖာေဆာငခသညက ေတြ႕ရရသည။ ပါေမာကၡ ေဒါကတာ ဟနး(န) ကယ(လ)စင (၁၈၈၁-၁၉၇၃) ၏မအရ “ဥပေဒျပသတ႕က အေျခခဥပေဒႏင မညေသာ ဥပေဒမား မျပလပၾကရနႏင အပခပသတ႕ကလညး အေျခခ ဥပေဒႏင ဆန႕ကငေသာ အဆးအျဖတမား မျပလပၾကရန” ျဖစသည။ အေျခခဥပေဒေရးရာ အျငငးပြားမႈမားက စရငဆးျဖတႏငရန ဖြ႕စညးအပခပပ အေျခခဥပေဒဆငရာ တရား႐းတ႐း သးျခားဖြ႕စညး တညေထာင၍ အေျခခဥပေဒဆငရာ ပါလမနႏငငေရးက တရားစရငေရးနညးလမး (Judicialization of Constitutional Parliamentary Politics) ျဖင ကယလစငက အေကာငအထညေဖာခသည။

၁၉၉၀ ခလြနႏစမားတြင အေရ႕ေတာငအာရ ၁၀ ႏငငမ ထငး၊ ကေမၻာဒးယား၊ အငဒနးရား ႏင ယေန႔ျမနမာႏငင တ႕ကငသးေနၾကသညက ေတြ႕ျမငရသည။ ျမနမာႏငငတြင ၂၀၀၈ ခႏစဖြ႕စညးပ အေျခခဥပေဒ ပဒမ – ၂၉၃ တြင “ႏငငေတာ၏ တရားစရငေရး ဆငရာ႐းမားက ေအာကပါအတငးဖြ႕စညးသည။ (ဂ) တြင “ႏငငေတာ ဖြ႕စညးပ အေျခခဥပေဒ ဆငရာခ႐း။” ဟ ေဖာျပထားသည။ ပဒမ -၂၉၄ တြင “စစဘကဆငရာ တရား႐းမားႏင ႏငငေတာ ဖြ႕စညးပ အေျခခဥပေဒဆငရာခ႐း၏ စရငပငခြင အာဏာမားက မထခကေစဘ ျပညေထာငစ တရားလႊတေတာခပသည ႏငငေတာ၏ အျမငဆး တရား႐းျဖစသည။” ဟ ေဖာျပထားသျဖင ျပညေထာငစ တရားလႊတေတာခပသည ဖြ႕စညးပ အေျခခဥပေဒဆငရာ ခ႐း၏ စရငပငခြင အာဏာက ထခက၍ မရေပ။ ခ႐း၏ လပငနးတာ၀နမားက ပဒမ – ၃၂၂ (က) မ (ဆ) အထျပ႒ာနးထားသည။ ပဒမ – ၃၂၄ တြင “ႏငငေတာ ဖြ႕စညးပ အေျခခ ဥပေဒဆငရာ ခ႐း၏ ဆးျဖတခကသည အၿပးအျပတ အတညျဖစသည။” ဟ ေဖာျပထားသညက ေတြ႕ရသည။ ဖြ႕စညးပ အေျခခဥပေဒပါ ျပ႒ာနးခကမားက အနကအဓပၸါယ ဖြငဆျခငးႏင အေျခခဥပေဒဆငရာ အျငငးပြားမႈ ပဋပကၡမားက ခ႐း၏ အဆးအျဖတသည အၿပးအျပတျဖစ၍ ျပညေထာငစ တရားလႊတေတာခပသ႕ သြားခြငမရေတာပါ။ ဥေရာပ အေျခခ ဥပေဒဆငရာ တရားစရငေရးပစသ႕ ေျပာငးလ အေကာငအထညေဖာ လကရေၾကာငး သးသပေတြ႕ရရပါသည။

ျမနမာႏငင လကရကငသးေနေသာ ဥပေဒစနစမာ အဂၤလပ႐းရာ ဥပေဒစနစ (Common Law System) ျဖစပါသည။ ယခ ကငသးလာသည ျပ႒ာနးဥပေဒစနစ (၀ါ) ဆဗလ ဥပေဒစနစ (Civil Law System) ျဖင ေပါငးစပလကလင ကျပား ဥပေဒစနစ တရပက ထေထာငလာသညဟ ဆနးစစေတြ႕ရရပါသည။ မညသ႕ပငဆေစ ကယႏငင၏ အမးသားေရး သမငးအစဥအလာႏင ႐းရာဓေလထးတမး ဆငရာ ေလာကပါလ တရားမားကေတာ ေကာလြန၍ ခနလပထား၍ ရႏငမညကား မဟတပါ။ ဖြ႕စညးပ အေျခခဥပေဒ ဆငရာ ခ႐းအေနျဖင အမနစငစစ ဥပေဒစာသားမားထက ဥပေဒ၏ သေဘာထားက အေလးထားရပါမည။ အနကအဓပၸါယ စာသားမားက ေကာလြန၍ အျခားအေျခခမားေပၚတြင မျငမးျပၿပး ဥပေဒ၏ သေဘာထားအမနက ေဖာထတရန တာ၀နလညးရပါသည။

ဥပေဒမား၏ ေခါငထပစညးက အထြတျမတဆး ဥပေဒအျဖစ ထားရသည ဖြ႕စညးပ အေျခခဥပေဒသည တက ျပတသားၿပး ေရ႕ေနာကစကားရပမား ညၫြတရငးလငး ရပါမည။ ပဒမ တခခငး အခတအဆက ညၫြတရၿပး ပဒမတစခက ေနာကပဒမ တစခက ေခဖကထားျခငးမး လး၀မပါရရပါ။ အတြငးသေဘာ အႏစသာရျခငး တထပတညး တညရပါသည။ ဆန႕ကငကြလြမႈရလင ကြလြခကမားထမ ပဒမ တစခကသာ အတညယရမညျဖစၿပး ကနပဒမမားက ျပျပငလလငျပျပငၿပး၊ ပယဖကရနလအပလင ပယဖကပစရပါမည။ ၂၀၀၈ ခႏစ ဖြ႕စညးပ အေျခခဥပေဒ အတြငးတြင ဥပေဒအခငးခငး ပဋပကၡ ျဖစေနသည ပဒမမား အေျမာကအျမား ပါရေနပါသျဖင ၎ကြလြခကမားက နဒါနးမစ၍ အခနးအလက သးသပ တငျပ သြားမညျဖစပါသည။

၂၀၀၈ ခႏစ ဖြ႕စညးပ အေျခခဥပေဒ ပဒမ – ၄၅၃ တြင “ဤဖြ႕စညးပ အေျခခဥပေဒပါ စကားရပမားက အနကအဓပၸါယ ဖြငဆရာတြင တညဆ စကားရပမား အနကအဓပၸါယ ဖြငဆေရး ဥပေဒက ကးကားရမည။” ဟ အတအလငး ျပ႒ာနးထားပါသည။ ထ႕ေၾကာင ၁၉၇၃ ခႏစ စကားရပမား အနကအဓပၸါယ ဖြငဆေရး ဥပေဒ General Clauses Act ကသာ ကးကားရပါမည။ သ႔အတြက စကားရပမားႏင စပဆငလင စကားရပမား အနကအဓပၸါယ ဖြငဆေရး ဥပေဒက ကးကားၿပး အရက အရအတငး ဖြငဆသးသပ ဆနးစစ တငျပသြား ပါမည။

 

                                                       အခနးအလက သးသပတငျပခက                                                                                                

နဒါနး  

၂၀၀၈ ခႏစ၊ ဖြ႕စညးပ အေျခခဥပေဒ၏ နဒါနး တြင”ျပညသလထ၏ လအငဆႏၵ ႏငအည ပါတစ ဒမကေရစႏင ေစးကြကစးပြားေရး စနစတ႕က မမႏငငႏင လကေလာညေထြစြာ ထေထာငႏငရန အတြက ႀကးပမးတညေဆာက ေပးခေပသည။” ဟေဖာျပပါသည။ ထ႕ျပင ”ႏငငေတာအတြငး လမးေရး တနးတမႈျဖင စစမနေသာ မးခစဓါတျဖစ သည ျပညေထာငစ စတဓါတ ကခငၿမစြာ ေမြးျမလက ထာ၀စဥ စညးလးညၫြတစြာ အတတကြ လကတြေနထငၾကမညဟ သႏၷ႒ာန ခမတ၍ လညးေကာငး အတညျပ ျပ႒ာနး လကၾကသည” ဟလညးေဖာျပပါသည။ ဤနဒါနးေဖာျပခကပါ သေဘာတရားမားႏင ဥပေဒပါ ျပ႒ာနးခကမားသည အေလးအနကထား လကနာမႈရမရ၊ ကကညမႈ ရမရ၊ ထပတကမႈ ရမရ ဆနးစစရနလအပပါသည။ အခနး (၁) ႏငငေတာ အေျခခမမားမ စတင၍ အစအဆး ေကာကႏႈတေဖာျပ၍ ဥပေဒေရးရာ သးသပတငျပပါမည။  

 

အခနး (၁)                                                                  ႏငငေတာ အေျခခမမား။

အေျခခမမား ပဒမ – ၆ (စ) “ႏငငေတာ၏ အမးသားႏငငေရး ဦးေဆာငမႈ အခနးက႑တြင တပမေတာက ပါ၀ငထမးေဆာငႏငေရးတ႕က အစဥတစက ဦးတညသည။” ဟ ေဖာျပခကႏင အေျခခမတြင ပါရေသာ ပဒမ – ၂၆ (က) “ႏငင၀နထမးမားသည ပါတႏငငေရးႏင ကငးရငးရမည။” တ႕သည ဆန႕ကငေနေၾကာငး၊ စကားရပ သေဘာထား ကြလြျခားနားေနေၾကာငး ျပတသားစြာ ေတြ႕ရရပါသည။ တပမေတာသားမားသည ႏငင၀နထမးျဖစေၾကာငးက ဤအေျခခဥပေဒ ပဒမ – ၂၉၁ တြငျပ႒ာနးထားၿပးျဖစသည။ အမနတကယမာ ပဒမ – ၃၃၉ ပါ “ႏငငေတာအား ျပညတြငး၊ ျပညပ အႏရာယမားမ ကာကြယေရးအတြက တပမေတာက ဦးေဆာငရမည။” ဟ ျပ႒ာနးထားသညႏငအညသာ လကနာေဆာင႐ြကရပါမည။ အမးသားႏငငေရး ဦးေဆာငမႈ အခနးက႑တြင တပမေတာက ဦးေဆာငခြငက အေျခခဥပေဒ သေဘာတရားအရ ခြငျပ မထားပါ။ ႏငငေရး ဦးေဆာငမႈက ႏငငေရးပါတမားကသာ ေဆာငရြကရမညျဖစပါသည။ သ႕ျဖစပါ၍ ေဖာျပပါ ပဒမမားက အေလးထား သညအေနျဖင ပဒမ -၂၆ (က) ႏင ဆန႕ကငေနေသာ ပဒမ – ၆ (စ) က ပယဖကပစရပါမည။

ပဒမ – ၉ (က) တြင “ထတငးေဒသႀကး (၇) ခႏင ျပညနယ (၇) ျပညနယတ႕သည အဆငအတနးတည ၾကသည။” ဟ ေဖာျပခကမာ မဆလ တပါတအာဏာရငစနစက ဗလေန၀ငး ျပ႒ာနးခေသာ ၁၉၇၄ ခႏစ ဖြ႕စညးပ အေျခခဥပေဒ ပဒမ – (၃၁) တြင ေဖာျပထားခသည သေဘာထားႏင ပသဏၭာနမာ တထပတညး တညေနသညက ထးထးကကေတြ႕ရရသည။ နဒါနးတြင ေဖာျပထားသည “လမးေရး တနးတမႈျဖင ျပညေထာငစစတဓါတ” က ေဖာေဆာငရညၫႊနးႏငျခငးမရဘ တစပါတ အာဏာရင စနစ၏ ဖြ႕စညးပ အေျခခ ဥပေဒအတငး ဆကလကျပ႒ာနး ထားသညက ေတြ႕ျမငေနရသည။ ျပနလညစစစ ျပငဆငျပ႒ာနးရမည ပဒမျဖစေနေၾကာငးေတြ႕ရရပါသည။ ထ႕ျပင ပဒမ – ၅၆ တြင ပါရေသာ ကယပငအပခပခြငရ တငး တစတငး ႏင ကယပငအပခပခြငရေဒသ ၅ ေဒသတ႕က ပဒမ – ၉ တြင တဆကတညး ထညသြငးေဖာျပထားသညက မေတြ႕ရပါ။ ဤပဒမ ျပ႒ာနးခကတြင ခနလပထားမႈသည သးျခားကန႕၍ ခြျခားလကသည သေဘာထားက ေဖာျပရာေရာကေစပါသည။ ဥပေဒ၏ အားနညးခကေၾကာင အႏရာယျဖစေစ သည ျပညတြငးစစမ ေရာငရားသငပါသည။ တငးရငးသား လမးေပါငးစ ပါ၀ငသည ၂၁ ရာစ ပငလညလာခအသစျဖငသာ လမးေရး တနးတမႈ ရသည ျပညေထာငစ စစစစက ေဖာေဆာငႏငပါမည။ သ႕ျဖစပါ၍ ဤပဒမ သည ျပျပငေျပာငးလ ပစရမည ပဒမစာရငးတြင ထညသြငးထားသငပါသည။

ပဒမ – ၁၄ တြင “ျပညေထာငစ လႊတေတာ၊ တငးေဒသႀကး လႊတေတာႏင ျပညနယလႊတေတာမားတြင လႊတေတာကယစားလယမားအျဖစ ဤဖြ႕စညးပ အေျခခဥပေဒအရ သတမတသည ဦးေရအတငး တပမေတာကာကြယေရး ဦးစးခပက အမညစာရငး တငသြငးသည တပမေတာသားမား ပါ၀ငသည။” ဟ အေျခခမတြင ေဖာျပလာသည။ တဆကတညး ေလလာရမည ပဒမမားမာ ေအာကပါတ႕ပါ၀ငသည။ ဥပေဒျပေရး၊ ျပညေထာငစလႊတေတာ ဖြ႕စညးျခငး ပဒမ – ၇၄ (က) တြင “ပဒမ – ၁၀၉ (ခ) အရ “တပမေတာကာကြယေရး ဦးစးခပက ဥပေဒႏငအည အမညစာရငး တငသြငးသည ၁၁၀ ဦးထကမပေသာ တပမေတာသား ျပညသ႕လႊတေတာ ကယစားလယမား ႏင ပဒမ – ၁၄၁ (ခ) အရ “တပမေတာ ကာကြယေရး ဦးစးခပက ဥပေဒႏငအည အမညစာရငး တငသြငးသည တပမေတာသား အမးသားလႊတေတာကယစားလယ ၅၆ ဦး။ စစေပါငး တပမေတာသား လႊတေတာကယစားလယ

၁၆၆ ဦး ပါ၀ငသညဟ အတအကေဖာျပထားပါသည။ ဤသ႕ဆလင အေျခခမတြငေဖာျပထားေသာ ပဒမ -၂၁ (က) “ႏငငသားတငးသည ဤဖြ႕စညးပ အေျခခဥပေဒတြင သတမတထားသည တနးတညမမႈ အခြငအေရး၊ လြတလပမႈ အခြငအေရး၊ တရားမတမႈ အခြငအေရးတ႕ ခစားခြငရသည။” ႏင ပဒမ – ၃၈ (က) “ႏငငသားတငးသည ဥပေဒႏင အည ေရြးေကာကတငေျမႇာကခြငႏင ေရြးေကာကတငေျမႇာက ခပငခြငရသည။” ဆေသာ ပဒမႏစခႏင ေျဖာငေျဖာငႀကး ဆန႕ကငေနေၾကာငး အထငအရားေတြ႕ရပါသည။ ထ႕ျပင လႊတေတာမားသ႕ ျပညသ႕ကယစားလယမား ေရြးေကာကတင ေျမႇာကျခငး ပဒမ – ၃၉၁ (ခ) “ဆႏၵမေပးပငခြငရေသာ ႏငငသားႏင ဥပေဒအရ ဆႏၵမေပးခြငရသတငးသည ေရြးေကာကပြ တစရပ၌ မဆႏၵနယတစနယတြင လႊတေတာ တစရပစအတြက ဆႏၵမ တစမသာ ေပးပငခြငရသည။” ဟေသာ လတစကယမတစျပား အေျခခဒမကေရစမက ဗလခပမႈးႀကးတစဦးတညးက လႊတေတာ ကယစားလယ ၁၆၆ ဦးခန႕အပျခငးျဖင ဆန႔ကင ခးေဖာကထားသညက ေတြ႕ရရပါသည။ ဖြ႕စညးပ အေျခခမ၌ပငလင ဒမကေရစမမားဆငရာ ျပ႒ာနးခကမားက ေဖာကဖကကးလြနထားသညဆလင တရားဥပေဒစးမးေရးက အဘယပ အဘယနညးျဖင ထနးသမးေစာငေရာကႏငပါအနညး။ ဒမကေရစ မဆငရာပဒမမားက လကနာရမညျဖစၿပး ကာကြယေရးဦးစးခပက ခန႕အပျခငးဆငရာ ပဒမမားအားလးက ပယဖကပစရပါမည။ စစအာဏာရငစနစကထနးသမးရန စစအစးရ တရပတညရေန ေသးသညက ဤပဒမမားက ေဖာၫြနးေနပါသျဖင အရပသားအစးရ တရပက တညေဆာကလပါက ဤပဒမမားက မျဖစမေန ဖကသမးပစရ ပါလမ မည။

ပဒမ – ၄ တြင “ႏငငေတာ၏ အခပအျခာအာဏာသည ႏငငသားမားထမဆငးသကၿပး ႏငငေတာ တစ၀နးလး၌ တညသည။” ဟ ျပ႒ာနးခကအတငးသာ ျဖစသငပါသည။ တပမေတာက ဆငးသကၿပး ကာကြယေရးဦးစးခပ ေပၚတြငတညသညဟ ဆပါက ဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒကယ၌က စစအပစလကစြ စစအာဏာရငစနစ ကမးႀကး တစေစာင ျဖစသြားပါလမမည။ စစအာဏာရင စနစႏင စစအပခပေရးေအာကက ႏငငေတာတငး ကဆးတတသညက သငခနးစာယတတရပါမည။ ဒမကေရစ စနစႏင ျပဒါး တစလမး သတစလမးျဖစေန သညက ခြျခား႐ႈျမငရပါမည။

စးပြားေရးအရ ေစးကြကစးပြားေရးစနစက ေဖာၫႊနးသည ပဒမ – ၃၆ (ခ) တြင “ႏငငေတာသည စးပြားေရး လပငနးမားတြင တရားသျဖငယဥၿပငျခငးက ပကျပားေစရန တစဦးတစေယာကက ျဖစေစ၊ အစအဖြ႕က ျဖစေစ၊ လက၀ါး ႀကးအပေဆာငရြကမႈ သ႕မဟတ ေစးကစားမႈျပျခငးျဖင အမားျပညသတ႕၏ အကးစးပြားက ထခကနစနာေစျခငးမ တားဆးကာကြယမည။” ဟေသာ ျပ႒ာနးခကက တတကက လကနာရပါမည။ ထ႕ျပင ပဒမ – ၃၆ (ဃ) တြင “စးပြားေရးဆငရာ လပငနးမားက ႏငငပငသမးယျခငး မျပ” ဟ ပါရသညအတငး ဦးသနးစန ႀက႕ဖြ႕အစးရက စျပလကနာ ကငသးရပါမည။ သ႕ေသာလညး ပဒမ ၃၇ (ခ) တြင “ႏငငေတာသည ႏငငပငသယဇာတမားအား စးပြားေရး အငအားစ မားက ထတယသးစြျခငးက ကြပက ႀကးၾကပႏငရန လအပသည ဥပေဒ ျပ႒ာနးရမည။” ဟ ေဖာျပထားျပနသည။ ၎ဥပေဒက အေကာငအထည ေဖာရန ႏငငေတာပင စးပြားေရး လပငနးမား ဥပေဒႏင ေျမလြတ ေျမလပႏင ေျမ႐ငးမား စမခန႕ခြေရး ဥပေဒကသ႕ေသာ ဥပေဒမားက ျပ႒ာနး၍ ပဒမ – ၃၆ (ခ) ႏင (ဃ) တ႕က ဆန႕ကငၿပး ျပ႒ာနးလက သညက ေတြ႕ရရပါသည။ စးပြားေရးဆငရာ အေျခခမမားႏင ကြလြဆန႕ကငစြာ ျပ႒ာနးထားသညအျပင အစးရ အာဏာပငမားက မႏငဆန႕ကငစြာ ကးလြနေဖာကဖက ထားသည အမႈေပါငး ေျမာကမားစြာလညး ေပၚေပါကလကရပါသည။ ၎တ႔က စစမးစစေဆးၿပး ျပညေထာငစလႊတေတာက ျပ႒ာနးလာသည အဆပါ ဥပေဒမား က ျပျပငေျပာငးလ ျပ႒ာနးသငပါသည။

ပဒမ – ၃၇ (ဂ) တြင “ပစၥညးပငဆငခြင၊ အေမြဆကခခြင၊ ကယပငလပပငခြင၊ တထြငခြငႏင မပငခြငတ႕က ဥပေဒျပ႒ာနးခကႏင အညခြငျပရမည။” ဟ ေယဘယ ေဖာျပ ခကကေတြ႕ ရပါသည။ ၎အခြငအေရးမားအတြက တကသည သးသန႕ဥပေဒတစခစ ျပ႒ာနးေပးရန လအပပါသည။ အေျခခမ၏ အဓက လအပခက မားက ျဖညဆညးေပးႏင မည ပဒမမားကသာ ဤအခနးတြင ထညသြငးရန လအပပါသည။

ကာကြယေရး ဦးစးခပတစဦးတညး၏ လပပငခြငမားက ေဖာျပထားေသာ ပဒမအေျမာကအမားက တပမေတာ အခနးတြငသာ ေဖာျပသငပါသည။ ဤအခနးတြင မေဖာျပသငပါ။ ဤအခနး ပဒမ ၁ – မ ပဒမ ၄၈ အထ မမားတြင ထပမျဖညရမည၊ ပယဖကရမည ပဒမမားႏင ပတသက၍ လႊတေတာအတြငးတြင ေျဖရငး႐ျဖင မေျပလညႏငေတာပါ။ လႊတေတာျပငပ ၂၁ ရာစ ပငလ ညလာခ အသစျဖငသာ စစမနသည မမားက ခမတႏင ျဖညဆညးႏငမည ျဖစပါေၾကာငး သးသပေတြ႕ရရပါသည။

ဦးမး (ဥပေဒ

အခနး(၂)                                                                    

ႏငငေတာ ဖြ႕စညးတညေဆာကပ

ဤအခနး(၂) ပဒမ -၅၃(က) တြင ”တငးေဒသႀကး သ႕မဟတ ျပညနယတနယ၏ နယနမတက ျပငဆငသတမတရန အေၾကာငးေပၚေပါကလာပါက ယငးနယနမတႏင အကး၀င သည ၿမ႕နယအတြငး ေနထငၾကေသာ ဆႏၵမေပးပငခြင ရသမား၏ ဆႏၵသေဘာထားက ဦးစြာပထမ ရယရမည။”ဟေဖာျပထားၿပး၊

ပဒမ- ၅၂(ခ) (၃) တြင ”ႏငငေတာနယနမတ ျပငဆငသတမတေရးအတြက ႏငငေတာ သမၼတ၏ အေၾကာငးၾကားစာ ရရသညအခါ ျပညေထာငစလႊတေတာ အႀကးအမႈး သည ေအာကပါ အတငး လႊတေတာကယစားလယ မား၏ ဆႏၵက ရယရမည – (၃) ထလႊတေတာႏစရပရ သကဆငရာ နယနမတႏင အကး၀ငေသာ တငးေဒသႀကး သ႕မဟတ ျပညနယမ လႊတေတာကယစား လယမား၏ ထက၀ကေကာ ေထာကခဆႏၵမ။”ဟလညးေဖာျပထားပါသည။ ထ႕ေၾကာင ၁၉၄၈ ခႏစ လြတလပေရး ရစဥကပင တညရခသည ေျမပအၫြနးမားအတငး ျပနလညစစစသငပါသည။ မဆလ တပါတအာဏာရငစနစလကထကက ေျပာငးလသတမတခသညအတြကေၾကာင ဆး႐ႈးနစနာခရသည သကဆငရာ နယေျမ နယနမတမားက ျပနလညသတမတသင ေၾကာငးေတြ႕ရရပါသည။ ႏငငေတာက ေအာကပါ တငးေဒသႀကး (၇)ခ၊ ျပညနယ(၇) ျပညနယႏင ျပညေထာငစ နယေျမမားျဖင ပငးျခားသတမတသည- (က) မ (ဏ)ထ ေဖာျပသည ဤဥပေဒပဒမ -၄၉ တြငေဖာျပခကက ၂၁-ရာစ ပငလညလာခ အသစတရပ ေခၚယကငးပၿပး အေကအလညညႇႏႈငးကာ ဆးျဖတခကရယႏငမသာလင ထာ၀စဥ တညတ ခငမာသည ျပညေထာငစ စစစစက တညေဆာကႏငပါမည။

ပဒမ -၅၆ တြင”ကယပငအပခပခြငရတငး ႏင ကယပငအပခပခြငရေဒသမားက ေအာကပါအတငး သတမတသည- (က)မ (စ)အထ ေဒသ ၅ ခႏင တငး ၁ တငး က ေဖာျပထား

သကသ႕ သတမတထားမညဆလင ရမးျပညနယအျပင ကခငျပညနယ၊ ဧရာ၀တတငး၊ တနသၤာရတငး၊ ပခးတငး စသညတငးႏင ျပညနယမားတြငလညး ကယပငအပခပခြင ရ ေဒသမားႏငတငးမား ေပၚေပါကလာစရာ ေတြ႕ျမငေနရပါသည။ ျပညတြငးျပနာ စစစစျဖစ၍ မသားတစစမမႈအျဖစ ကယတငးရငးသားအေရးက ကယပငဖနတးသငပါသည။ နယေျမဆငရာ အျငငးပြားမႈ မလအပသည ခြျခားဆကဆမႈမးကလညး ေကာလႊားေအာငျမငႏငမာ ျဖစပါ သည။

 

အခနး(၃)                                            

ႏငငေတာ သမၼတႏင ဒတယ သမၼတမား

အပခပေရး စနစတြင သမၼတ အပခပေရးစနစက ကငသးထားသည။ ျပညေထာငစ ၀နႀကးခပကပင ေဖာျပသည ျပ႒ာနးခက တစတရာ ပါမလာပါ။ ပဒမ -၁၆ တြင“ႏငငေတာ အႀကးအကႏင ႏငငေတာ အပခပေရး အႀကးအကသည ႏငငေတာ သမၼတ ျဖစသည။” ဟ ေဖာျပသည။ တငးေဒသႀကး ၀နႀကးခပမားႏင ျပညနယ ၀နႀကးခပမားက ပဒမ ၂၆၁ (ခ)အရ သမၼတ က ခန႕အပတာ၀နေပးရန ဟ ေဖာျပထားသည။ ျပညနယႏင တငးတြင အႀကးအကမထားပ ၀နႀကးခပစနစက ကငသးျခငးမာ အာဏာခပကငမႈက တႀကးတညး ကငထားေၾကာငးေတြ႕ရသည။ ျပညေထာငစစစစစ ဖြ႕စညးျခငးဆငရာ သေဘာထားႏင ကြာဟ ေနေၾကာငး ေတြ႕ရပါသည။ နဒါနးတြငေဖာျပထားသည ႏငငေတာအတြငး လမးေရး တနးတမႈက မေဖာေဆာငႏငေၾကာငး ေပၚလြင ေနပါသည။

ပဒမ ၅၇ မ ပဒမ ၇၃ အထ ပဒမေပါငး ၁၇ ခပါရသည။ ၁၉၄၇ ဖြ႕စညးအပခပပ အေျခခဥပေဒ၌ ႏငငေတာသမၼတ က အခနး ၅ ပဒမ ၄၅ မ ပဒမ ၆၄ အထ ေဖာျပပါရသည။ ၁၉၇၄ အေျခခဥပေဒကမ ပါတစ ေခတမဟတ၍ မေဖာျပေတာပါ။ ၂၀၀၈ အေျခခဥပေဒတြင သမၼတ စနစျဖင အပခပျခငးျဖစ၍ ၁၉၄၇ အေျခခဥပေဒႏင ကြာျခားသညမာ ျပညေထာငစ ၀နႀကးခပကလး၀ ရာမေတြ႕ရပါ။ သ႕ရာတြင တငးႏငျပညနယ ၀နႀကးခပမားက တငးႏငျပညနယအေရအတြကအတငးပငျဖစသည။ တငးႏငျပညနယ တြင အႀကးအက ဟ ၍ ေယာငလ႕မမဟ။ ဗမာ လညး လမးစ တစဟသာ လကရသမၼတဦးသနးစန ကေျပာ႐သာ ေျပာဖးသည။ နဒါနးတြငပါရသည လမးေရး တနးတမႈက ေဖာထတႏငသည ပဒထး ပဒမ တခတေလမ ဤဖြ႕စညးပ ၂၀၀၈ ထ တြင ပါမလာ သညက လကေတြ႕ျပနာ ျဖစေနပါသည။

ပဒမ ၅၉ (စ) တြင “မမကယတငေသာလညးေကာငး၊ မမ၏ မဘ တစပါးပါး ေသာလညးေကာငး၊မမ၏ ဇနး သ႕မဟတ ခငပြနးေသာလညးေကာငး၊ မမ၏ တရား၀င သားသမး တစဦးဦးေသာလညးေကာငး၊ ထတရား၀င သားသမး တစဦးဦး၏ ဇနး သ႕မဟတ ခငပြနးေသာလညးေကာငး၊ ႏငငျခားအစးရ၏ ေကးဇးသစၥာေတာက ခယေစာငေရာက႐ေသသ သ႕မဟတ ႏငငျခား အစးရ၏ လကေအာကချဖစသ သ႕မဟတ တငးတစပါး၏ ႏငငသား ျဖစသမား မျဖစေစရ၊ထသမားသည ႏငငျခား အစးရ၏ လကေအာကချဖစ သေသာ လညးေကာငး၊တငးတစပါး၏ ႏငငသားေသာ လညးေကာငး ခစားရေသာ အခြငအေရးမားႏင ေကးဇးခစားခြငမားက ခစားႏငခြင ရသမား မျဖစေစရ။”ဟ လြနလြနကက ကန႕သတ ထားသညကေတြ႕ရပါသည။ သားသမးႏင သားသမး၏ ဇနး သ႕မဟတ ခငပြနးအထတငေအာင ႏငငျခားအစးရႏင ကငးရငးေအာင ျပ႒ာနးထားခကမာ ႏငငတကာအလယတြင ရကဖြယလလ ျဖစေနပါသည။ လ႕အခြငအေရးက တားျမစပတပငသညအထ ျပ႒ာနးထားခကမး တျခားႏငငမား၏ ဖြ႕စညးပ အေျခခဥပေဒမားတြငလညး ရာေတြ႕ႏငမည မဟတ ပါ။ သမၼတ

ႏငပတသက၍ ၁၉၄၇ အေျခခဥပေဒ ပဒမ ၄၉ တြင”(က) မမကယတငေသာ၎၊ မမ၏ မဘႏစပါးေသာ၎၊ ျပညေထာငစ ႏငငေတာ၏ အာဏာပင နက အတြငး ၌ ေမြးဖြားခ၍ ျပညေထာငစ ႏငငသားလညးျဖစေသာ၊ ထ႕ျပင (ခ) ပါလမန အမတအျဖစ ေရြးေကာကတငေျမႇာကခႏငသည အရညအခငးႏင ျပညစသညလညး ျဖစေသာ ပဂၢလ မးမဟတလင၊ မညသမ ႏငငေတာသမၼတ ရာထးအတြက ေရြးေကာကျခငး ခႏငခြင မရေစရ။”ဟ၍သာ ျပ႒ာနး ထားသညက ေတြ႕ရရပါသည။ဤမဆလင ျပညစလေလာက ၿပျဖစပါသည။ သားသမး သမကေခၽြ းမမားႏင ပတသက၍ကား ပတသကစရာ အေၾကာငးအခကမရပါ။ ကဥးေျမာငးလြနးသည ပတပငတားျမစမႈမး ျဖစေနပါသျဖင လး၀ေရာငရား သငပါသည။ ပယဖကသငပါသည။

အဓက တငျပလသညမာ သမၼတ ေရြးေကာကတငေျမႇာကသည စနစျဖစသည။ အဘယေၾကာငဆေသာ သမၼတသည ပဒမ ၅၈ အရ ”ျပညေထာငစ သမၼတ ျမနမာႏငငေတာ တစ၀နးလးတြင ႏငငသား အားလး၏ အထြဋအထပ ေနရာ ရရသည။” ျဖစ၍ ႏငငသား အားလး၏ ေရြးေကာကတငေျမႇာကမႈက ခယရရသသာ ျဖစရပါမည။ သ႕တညး မဟတ ျပညသ႕ကယစားလယစစစစ လႊတေတာအမတမား၏ ႏငငသားအားလးကယစား ေရြးေကာကတငေျမႇာကမႈက ရရသသာ ျဖစရပါမည။ တျခားနညး မရပါ။ ျမနမာႏငင သမငး၌လညး ၁၉၄၇ ခႏစ ဖြ႕စညးအပခပပ အေျခခဥပေဒ ပဒမ ၄၆ တြင”ႏငငေတာ သမၼတက လ႕၀ ကေသာ မဆႏၵေပးစနစျဖင၊ ပါလမနဆငရာ လႊတေတာႏစရပ၏ တြဖကညလာခတြင ေရြးေကာကတငေျမႇာကရမည။ ဤအခနးရ ျပ႒ာနးခကမားႏင မဆန႕ကငေစဘ၊ ႏငငေတာ သမၼတ ရာထးအတြက ေရြးေကာကတငေျမႇာကျခငးက၊ ပါလမနအကဥပေဒျဖင သတမတရမည။”ဟ အတအလငးျပ႒ာနးထားခဖးသည။ ႏငငသား အားလး၏ အထြဋအထပေနရာက ပဒမ ၅၈ ႏငဆန႕ကငစြာ ဤဥပေဒ ပဒမ ၆၀ (က)တြင ”ႏငငေတာ သမၼတက သမၼတေရြးခယတငေျမႇာကေရး အဖြ႕ျဖင ေရြးခယတငေျမႇာကရမည။” ဟေဖာျပလာပါသည။

ပဒမ ၆၀ (ခ) တြငလညး”သမၼတ ေရြးခယတငေျမႇာကေရးအဖြ႕က ျပညေထာငစ လႊတေတာကယစားလယ အစအဖြ႕ သးဖြ႕ျဖင ေအာကပါအတငး ဖြ႕စညးရမည-(၁) တငးေဒသႀကးမားႏင ျပညနယမားမ ကယစားလယဦးေရတညစြာ ေရြးေကာက တငေျမႇာကသည လႊတေတာရ ေရြးေကာက တငေျမႇာကျခငးခရေသာ လႊတေတာကယစားလယမား အစအဖြ႕၊ (၂) ၿမ႕နယက အေျခခ၍လညးေကာငး၊ လဦးေရကအေျခခ၍လညးေကာငး၊ ေရြးေကာကတငေျမႇာကသညလႊတေတာရ ေရြးေကာက တငေျမႇာကျခငးခရသည လႊတေတာကယစားလယမား အစအဖြ႕၊ (၃) ေဖာျပပါ လႊတေတာႏစရပအတြက တပမေတာကာကြယေရးဦးစးခပက အမညစာရငးတငသြငးသည တပမေတာသား ကယစား လယမား အစအဖြ႕၊ -ဟ၍လညးေကာငး။ ထ႕ျပင ပဒမ ၆၀ (ဂ) တြင” ယငးအစအဖြ႕ တဖြ႕စက ဒတယ သမၼတ တစဦးစက လႊတေတာကယစားလယမားထမ ျဖစေစ၊ လႊတေတာကယစားလယ မဟတသမားထမ ျဖစေစ ေရြးခယတငေျမႇာကရမည။”ဟ လညးေဖာျပထားေသးသည။ ပဒမ ၆၀ (င) တြင” ျပညေထာငစ လႊတေတာကယစားလယ အားလးပါ၀ငေသာ သမၼတေရြးခယတငေျမႇာကေရးအဖြ႕က ႏငငေတာ သမၼတေလာငးမား ျဖစသည ဒတယ သမၼတ သးဦးအနက မမတ႕ ႀကကႏစ သကသည ဒတယ သမၼတ တစဦးက ႏငငေတာသမၼတ အျဖစ ဆႏၵမေပး ေရြးခယတငေျမႇာကရမည။”ဟပါရပါသည။ ဤသညက ဆနးစစလင သးဦးအနက တဦးမာ တပမေတာက ေရြးခယသသာ မချဖစေနပါသည။ ကနႏစဦးမာလညး စစတစပငး ႀက႕ဖြ႕ပါတ၀ငမား ျဖစၿမျဖစေနသညက

ေလာေလာလတလတ ေတြ႕ႀကေနရၿပး ျဖစပါသည။ ပဒမ ၆၀ (ဂ) တြင လႊတေတာ ကယစားလယ မဟတသမားထမ ျဖစေစ ေရြးခယတငေျမႇာကရမည-ဟ စာသားပါရျခငးမာ အဆးရြားဆးျဖစသညက ေတြ႕ရပါသည။ လႊတေတာကယစားလယမဟတသ လညး ဒ သမၼတမား ျဖစႏငသည ဟျပ႒ာနးထားခက က၌က မႏင ဆန႕ကငကြလြေနပါသျဖင လး၀ပယဖကပစသင ပါသည။ ဒသမၼတ သးဦးေရြးခယသည အစအဖြ႕ စဖြ႕ပကအစ ပဒမ ၅၈ ႏင လး၀ဆန႕ ကငေနပါသျဖင သမၼတေရြးခယေရးအဖြ႕က ဖကသမးသငပါသည။ ၁၉၄၇ ခႏစ ဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒပါ ပဒမ ၄၆ အတငးသာ ျဖစသငပါသည။ သ႕မသာ ႏငငသား အားလး၏ အထဋအထပ ေနရာက ထကထကတနတန ရရႏငပါမည။ စစအာဏာရင လကစြ၂၀၀၈အေျခခဥပေဒ အတငး ဒတယ သမၼတ သးဦးတြင ႏစဦးက စစတပကခညးျဖစရမညဟ တရားေသ သတမတလကျခငးမာ စစအာဏာရငစနစသကဆးရညၿပး တငးျပညစးပြားေရး ခၽြတၿခကေစရန ဦးတညေနပါသည။ စစဗလမ သမၼတ ျဖစရမည ဟ ျပ႒ာနးထားသကသ႕ သတမတခကသာျဖစပါသည။

ဥပေဒအတငး လကနာ၏ မလကနာ၏က သမၼတမားကယ၌က ကယကယကယ ဆနးစစ သးသပရန ေဖာျပလပါသည။ ပဒမ ၆၈ တြင ”ႏငငေတာ သမၼတႏင ဒတယ သမၼတမားသည မမတ႕ဦးစးသည တစစးပြားတညး ျဖစေသာ မသားစပငေျမ၊ အမ၊ အေဆာကအအ၊ စးပြားေရးလပငနး၊ စေငြႏင အျခား အဖးတန ပစၥညးမားက တနဖးႏငတကြ စာရငးျပစၿပး ျပညေထာငစလႊတေတာ အႀကးအမးထေပးပ႕ရမည။”ဟ ေဖာျပထားခကက ယေန႔ထကထ စာရငးျပစေပးပ႕ၿပး ျဖစသညဟ လသရငၾကား ထတျပနထားခက မရေသးပါ။ ပြငလငးျမငသာသည အစးရတရပ၏ ဂဏသကၡာႏင လကေတြ႕ညၫြတရနလအပပါသည။ တငးျပညစးပြားေရးက အေျခခမ ပဒမ ၃၆ (ခ) ပါ “စးပြားေရး လပငနးမားတြင တရားသျဖင ယဥၿပငျခငးက ပကျပားေစရန တဦးတေယာကက ျဖစေစ၊ အစအဖြ႕က ျဖစေစ လက၀ါးႀကးအပ ေဆာငရြကမႈ သ႕မဟတ ေစးကစားမႈျပျခငးျဖင အမားျပညသတ႕၏ အကးစးပြားက ထခက နစနာေစျခငးမ တားဆးကာကြယမည။”ဆသည မႏင ဆန႕ကငေနလင အေရးယျခငး ခရမည။ သမၼတမား ႏႈတထြကေပးရပါမည။ တငးျပညက အယအၾကညမရ အဆတငသြငးခြင ရပါသည။

ဥပမာ လကေတြ႕တခတညးကသာ ေထာကျပလပါသည။ Crony ေခၚ ေဆြမးသားခငးေကာငးစားေရးသမား ဗ႐ကရကအရငးရငႀကးမား ပါ၀ငသည သတငးတပဒက ၾကညျမင လင ရငးသြားပါလမမည။ ေအာကတြငေဖာျပအပပါသည။

ႏငငေတာ သမၼတ၏ ဂပနႏငင ခရးစဥသ႕ နာမညေကာ စးပြားေရး လပငနးရငႀကးမား လကပါခၾက (Weekly Eleven News; No 30,Vo 17,May 2, 2012; page-3)

ဂပနႏငငသ႕ ဧၿပလ ၂၀ ရကေန႔မ ၂၄ ရကေန႔အထ ငါးရကၾကာသြားေရာကခသည ႏငငေတာသမၼတ ဦးသနးစန၏ ခရးစဥတြင ျမနမာႏငငမ စးပြားလပငနးရငႀကး မားျဖစေသာ ထးကမၸဏအပစ ဥက႒ ဦးေတဇ၊ ကေမၻာဇဘဏ လမတက ဥက႒ ဦးေအာငက၀ငး၊ UMFCCI ဥက႒ ဦး၀ငးေအာင၊ IGE ကမၸဏ မ ဦးေနေအာင၊ ေရႊသလြင ကမၸဏ ဥက႒ ဦးေကာ၀ငး ႏင ဒငးမြနးစတား ကမၸဏမ ေဒါကတာ ကကႀကး တ႕လကပါခၾကျခငး ျဖစေၾကာငးသရသည။ အထကေဖာျပပါ စးပြားေရး လပငနးရငႀကးမားႏင သမၼတမား မညသ႕ဆကစပေနၾကသညက ေတြ႕ျမငေနရၿပးျဖစသည။ အေျခခဥပေဒပါ ျပ႒ာနးခကမားက သမၼတမား ကယ၌က မလကနာပါမ အဘယသလကနာပါအနညး။ အေျခခမမားပါပဒမ- ၂၁(က)အရ ” ႏငငသားတငးသည ဤဖြ႕စညးပ အေျခခဥပေဒတြင သတမတထားသည တနးတညမမႈ အခြငအေရး၊ လြတလပမႈ အခြငအေရး၊ တရားမတမႈ အခြငအေရးတ႕ ခစားခြင ရသည။”ဟ ျပ႒ာနးခကႏင တငးတာရနလအပပါသည။ ပဒမ ၆၅ တြင

ေဖာျပထားေသာ ကတသစၥာ ျပထားသညအတငး ဥပေဒမားက လကနာကင သး ေဆာငရြကရနလပါသည။

ဦးမး(ဥပေဒ) ၈ – ၅ – ၂၀၁၂  

အခနး (၄)

                                                                                         ဥပေဒ ျပေရး

ျပညေထာငစ လႊတေတာ

လႊတေတာ ႏစရပစနစကကငသးထားေၾကာငးေတြ႕ရေပသည။ ပဒမ ၇၄ အရ ျပညသ႕လႊတေတာ  ႏင အမးသားလႊတေတာ ႏစရပ ျပညေထာငစ လႊတေတာတြင ပါ၀ငေၾကာငးေတြ႕ ရသည။ ၇၄ (က) ႏင ၇၄ (ခ) တြင ပဒမ ၁၀၉ ႏငပဒမ ၁၄၁ ပါ ကာကြယေရး ဦးစးခပက အမညစာရငးတငသြငးသည တပမေတာသား လႊတေတာ ကယစားလယေပါငး ၁၆၆ ဦးရသညက ေတြ႕ရသည။ ဤသည မာ ၂၀၀၈ ခႏစဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒက အထးျခားဆးဖြ႕စညး ပ ျဖစသြားေစပါ သည။ ျပညေထာငစလႊတေတာ သည ဥပေဒျပ အာဏာက ကငသးသည လႊတေတာျဖစပါသည။ ဥပေဒျပသထတြင တပမေတာသားမားက အမညစာရငးတငသြငး၍ ခန႕အပထား ျခငးမာ ဒမကေရ စ ေရြးခယေရး မက ဆန႕ကငျပ႒ာနးထားျခငးျဖစသည။

ႏငငေတာအေျခခမ ျဖစသည ပဒမ ၂၁ (က) ပါ “ႏငငသားတငးသည ဤဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒတြင သတမတထားသည တနးတညမမႈ အခြငအေရး၊ လြတလပမႈ အခြငအေရး၊ တရားမတမႈ အခြငအေရး တ႕ခစားခြင ရသည။” ဟ ျပ႒ာနး ထားခကအရ ႏငငသားတငး ခစားခြငရသည အခြငအေရးမားက တပမေတာသား လႊတေတာကယစားလယ ၁၆၆ ဦးက လယကယထားသညက ကြကကြကကြငးကြငး ေတြ႕ရရပါသည။ အေျခခမႏင ဆန႕ကငသည ပဒမတငးက ပယဖကပစရပါမည။ ထ႕ျပင ႏငငသားမား၏ မလအခြငအေရး ကျပ႒ာနးထားသည ပဒမ – ၃၄၇ ပါ “ႏငငေတာသည မညသ႕ကမဆ ဥပေဒအရာတြင တနးတညမ အခြငအေရး ရရေစရမည။ ထ႕ျပင ဥပေဒ၏ အကာအကြယကလညး တနးတ ညမစြာ ရယပငခြင ေပးရမည။” ဟလညး ျပ႒ာနးထားခကကပါ ဆန႕ကငေနပါသည။ လသားလ႕အခြငအေရးဆငရာ တနးတညမမႈက ေလးစားလကနာသငပါသျဖင ပဒမ ၁၀၉ ႏငပဒမ ၁၄၁ တ႕ သည လး၀ပယဖကပစရမည ပဒမ စာရငးတြင ထပဆးမာထားသငပါသည။

တဆကတညး ေဖာျပလသညမာ အထကပဒမ ၂၁ (က) ပါအေျခခမက ေဖာကဖကျပ႒ာနးသည ေနာကထပပဒမတခမာ ပဒမ ၁၂၁ (ည) ပါ

“ေအာကပါပဂၢလမား သည ျပညသ႕လႊတေတာကယစားလယအျဖစ ေရြးခယတငေျမႇာကပငခြင မရေစရ -

(ည) ႏငင ၀နထမး၊

ႁခြငးခက။ ။ ယငးစကားရပသည – ဖြ႕စညးပ အေျခခဥပေဒအရ ဖြ႕စညးေသာ လႊတေတာမားႏင အဖြ႕အစညးမားတြင ေရြးခယခန႕အပျခငးခရသည တပမေတာ သားမား အပါအ၀င ႏငင၀နထမးမားႏင မသကဆငေစရ။” – ဟျပ႒ာနးခက ျဖစသည။ ႁခြငးခကစကားရပသည အေျခခမက ခးေဖာက၍ မရပါ။ ဤပဒမသည ႏငင၀နထမးမားက ခြျခားလကသည

ဥပေဒပဒမလညး ျဖစေန ပါသည။ ျပစမႈဆငရာဥပေဒအရ ျပ႒ာနးခကတြငလညး တပမေတာသားမားမာ ႏငင၀နထမးျဖစေၾကာငးႏင စကားရပမား အဓပၸါယ ဖြငဆခက ဥပေဒအရလညး ေထာကခထားၿပးျဖစပါသည။ ထ႕ေၾကာင ဤပဒမကလညး မလႊမေသြ ဖကသမးပစရပါမည။

ထ႕ျပင တငးေဒသႀကးလႊတေတာ သ႕မဟတ ျပညနယ လႊတေတာ ဖြ႕စညးျခငး ပဒမ ၁၆၁ (ဃ) တြင “ပဒမခြ (က) ႏင (ခ) သ႕မဟတ ပဒမခြ (က) ႏင (ဂ) တ႕အရ ေရြးေကာက တငေျမႇာကသည လႊတေတာကယစားလယ စစေပါငး၏ သးပတစပႏင ညမေသာ တပမေတာ ကာကြယေရးဦးစးခပက ဥပေဒႏင အည အမညစာရငး တငသြငးသည တပမေတာ သား တငးေဒသႀကး သ႕မဟတ ျပညနယ လႊတေတာ ကယစားလယမား” ဟ ေဖာျပထားပါသျဖင ျပညနယႏင တငးေဒသႀကးမားအထ လႊတေတာ မားတြင ၂၅ ရာခငႏႈနး ထက မားေသာ တပမေတာသား လႊတေတာကယစားလယမားက အမညစာရငးတင ခန႕အပထားသည ပဒမမားကလညး တဆကတညး ပယဖကပစသငပါသည။ အေျခခမ ပဒမ ၂၁ (က) ကခးေဖာကထား၍ျဖစပါသည။

ဥပေဒျပသည ျပညေထာငစလႊတေတာအတြငး၌ လြတလပမႈအတငးအတာ ကငးမေနသညက ပဒမ ၉၂ (က) တြင ေဖာျပထားသညက ေအာကပါအတငးေတြ႕ရသည။

“ျပညေထာငစလႊတေတာကယစားလယမားသည ဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒပါ ျပ႒ာနးခကမားႏငလညေကာငး၊ ျပညေထာငစ လႊတေတာ ဆငရာ ဥပေဒပါျပ႒ာနးခကမားႏင လညးေကာငး မဆန႕ကငလင ျပညေထာငစ လႊတေတာႏင ျပညေထာငစလႊတေတာ ပးေပါငးေကာမတတ႕တြင လြတလပစြာ ေျပာဆခြငႏင ဆႏၵမေပးပငခြငရသည။ ထသ႕ ျပညေထာငစလႊတေတာႏင ျပညေထာငစ လႊတေတာပးေပါငးေကာမတတ႕တြင တငျပေဆြးေႏြးျခငး၊ ေဆာငရြက ျခငးတ႕ႏင စပလဥး၍ ျပညေထာငစလႊတေတာ ကယစား လယ တစဦးအား ျပညေထာငစ လႊတေတာဆငရာဥပေဒမအပ အျခားဥပေဒအရ အေရးယျခငး မျပရ။” ဟ ျပ႒ာနးထားသညမာ မလြတလပမႈက ေဖာျပခကတရပျဖစေနပါသည။

လြတလပစြာ ေဆြးေႏြးခြငက လႊတေတာအတြငး၌ပင ေပးအပထားျခငး ကငးမသြားပါသည။ ဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒႏင ျပညေထာငစလႊတေတာဆငရာ ဥပေဒ ပါ ျပ႒ာနးခက မား ေျမာကမားစြာက ပယဖကပစရန၊ ျပငဆငျဖညစြကရန သးသပစစေဆးရန ျဖစႏငပါဦးမညေလာ ေမးခြနးထတစရာျဖစလာပါသည။ ထ႕ေၾကာင ဤပဒမက လး၀ျပင ဆင ျပ႒ာနးသငပါသည။ လ႕အခြငအေရး စခနစၫႊနးမားက ျပညေထာငစ လႊတေတာအတြငး၌ပင ခးေဖာကခေနရသည ဆလင လြတေတာျပငပ၌ အထးေျပာစရာပင ရေတာ မညမဟတေတာပါ။ ထ႕ျပင ႏငငသားမား၏ မလအခြငအေရးဆငရာပဒမ – ၃၅၄ (က) ပါ “မမ၏ ယၾကညခက၊ ထငျမင ယဆခကမားက လြတလပစြာ ထတေဖာေျပာဆ ခြင၊ ေရးသားျဖန႕ေ၀ခြင” ရသညမက ေဖာကဖကဆန႕ကငထားျခငး ျဖစပါသည။

အထးသတထားရနမာ ၂၀၀၈ ခႏစ ဖြ႕စညးပအေျခခ ဥပေဒမာ ယခလႊတေတာအသးသးတြင တကေရာကေနေသာ ႏငငေရးပါတမားမ လႊတေတာကယစားလယ မားအားလး ပါ၀ငေရးဆြထားေသာ အေျခခဥပေဒမဟတျခငးပငျဖစသည။ ထ႕ေၾကာင လႊတေတာအသးသးထတြင အေျခခဥပေဒႏငပတသက၍ ေ၀ဖနသးသပ ထငျမငယဆခကမားက လြတလပစြာေျပာဆပငခြင ေပးရပါမည။ လႊတေတာတြငး တကပြမားက ကယကယျပန႕ျပန႕ ရေစရပါမည။ လႊတေတာတြငး လြတလပစြာေျပာဆပငခြငက ခပခယ ကန႕သတ ထားျခငးမး လး၀ မရအပပါ။

၁၉၄၇ ခႏစ ဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒႏင အနညးငယ ႏႈငးယဥ ေလလာ သငပါသည။ ၄၇ အေျခခဥပေဒပဒမ ၆၅ တြင “ဥပေဒျပမႈအာဏာသည ပါလမန တြင တညသည။ ျပညသ႕ လႊတေတာႏင လမးစ လႊတေတာတ႕ပါ၀ငသည” ဟ ေဖာျပသည။ ပဒမ ၈၃ တြင “(၁) ျပညသ႕လႊတေတာတြင တရားဥပေဒျဖင သတမတထားေသာ မဆႏၵနယ မားမ ေရြးေကာက တငေျမႇာကလကသည ကယစားလယ အမတမားပါ၀ငရမည။

(၂) ဤ လႊတေတာအမတဦးေရသည လမးစလႊတေတာ အမတဦးေရ၏ ႏစဆနးနး ျဖစႏင သမ ျဖစေစရမည။” ဟ သာ ေဖာျပထားပါသည။ တပမေတာသား လႊတေတာ ကယစား လယ တဦး တပါဒမ ပါ၀ငျခငးမရခသညက မက၀ါးထငထင ေတြ႕ျမငႏင ပါသည။ သမငးအျမငအသရမ အလမအညာဘ၀မ လြတေျမာကႏငပါမည။ ျပညသ႕ဘ၀ထြကရပလမးက ၫႊနျပႏငရပါမည။

တပမေတာသား ျပညသ႕လႊတေတာကယစားလယမား၏ အရညအခငးႏင တပမေတာသား အမးသားလႊတေတာ ကယစားလယမား၏ အရညအခငးတ႕က ပဒမ – ၁၂၂ ႏင ပဒမ – ၁၅၃ တ႕တြင ေဖာျပရာတြင “ျပညသ႕လြတေတာႏင အမးသား လႊတေတာ ကယစားလယမားအတြက သတမတထားသည အရညအခငး ႏင ျပညစရမည” ဟ ေဖာျပထား ပါသည။ ထ႕ေၾကာင ေဖာျပပါ အရညအခငးမားက စစေဆးရန လပါသည။ ျပညသ႕လႊတေတာ ႏင အမးသားလႊတေတာ ကယစားလယ မား၏ အရညအခငးက ပဒမ – ၁၂၀ ႏင ပဒမ – ၁၅၂ တ႕၌ေဖာျပထားရာတြင “ေရြးေကာကတငေျမႇာကျခငးခသ၊ ေရြးေကာက တငေျမႇာက ျခငးဆငရာ ဥပေဒတြင သတမတထားသည အရညအခငးႏင ျပညစသ” ဟလညးေကာငး၊ “ျပညသ႕လႊတေတာ ကယစားလယ မားအျဖစ ေရြးေကာကတငေျမႇာကပငခြငရေသာ အရညအခငးႏငျပညစရမည” ဟလညးေကာငး ေဖၚျပထားပါသည။ တပမေတာ သားကယစားလယမားက ေဖာျပခကပါ အရညအခငးဆနးစစခကမားႏင ကကညမႈရမရ တကဆငစစေဆးၾကညသညအခါ စကား ရပေဖာျပပါ အဓပၸါယမားအရ လး၀ကကညျခငး မရသညက ေတြ႕ရရပါမည။ အဓက ေရြးေကာကခ ပဂၢလမား လး၀မဟတပါသျဖင ပဒမ – ၁၂၂ ႏင ပဒမ – ၁၅၃ တ႕ကပယဖက ပစရပါမည။ အရညအခငးအေနျဖင ျပညစျခငးမရသည ေရြးေကာကတငေျမႇာကခ မဟတသည လႊတေတာကယစားလယ တပမေတာသား ၁၆၆ က ပါ တပါတညး လႊတေတာကယစားလယအျဖစမ ပယဖကသင ပါသည။

ထ႕ျပင တငးေဒသႀကးလႊတေတာ သ႕မဟတ ျပညနယလႊတေတာမားတြငလညး ပဒမ – ၁၆၁ (ဃ) အရ ေရြးေကာကတင ေျမႇာကသည လႊတေတာကယစားလယ စစေပါငး၏ သးပတစပေသာ တပမေတာသားမားသညလညး ပဒမ – ၁၆၉ ပါ တငးေဒသႀကး သ႕မဟတ ျပညနယလြတေတာ ကယစားလယမား၏ အရညအခငးမားႏင ညၫြတျခငး မရပါ။ ထ႕ေၾကာင ပဒမ – ၁၇၁ ကလညး ပယဖကသငပါသည။ ထညသြငးထားသည သးပတစပေသာ တပမေတာသားဦးေရကလညး တဆကတညး ပယဖကသငပါသည။ ဒမကေရစနညးက ေရြးေကာကတငေျမႇာကျခငးဆငရာ ႏငငတကာ စခနစၫႊနးမားအတငး ေလးစားလကနာသငပါသည။

ဥပေဒျပျခငး ႏင ပတသက၍ ကန႕သတ ဥပေဒျပအာဏာ၊ ကြငးကန ဥပေဒျပ အာဏာႏင ထပတ ဥပေဒျပအာဏာဟ ႏငငတကာတြင သတမတၾကရာ၌ ျမနမာႏငငတြင ထပတ ဥပေဒျပ အာဏာက ကငသးထားျခငး မရပါ။ ကန႕သတ ဥပေဒျပ အာဏာက ျပညေထာငစ လႊတေတာက ပဒမ – ၉၆ ျဖင ဇယား (၁) တြင ေဖာျပထားေသာ ျပညေထာငစ ဥပေဒျပ စာရငးပါ အတငး ယထားသညအျပင ပဒမ – ၉၈ တြင “ျပညေထာငစ၊ တငးေဒသႀကး သ႕မဟတ ျပညနယႏင ကယပငအပခပခြငရတငး သ႕မဟတ ကယပငအပခပခြင ရ ေဒသ ဦးစးအဖြ႕ ဥပေဒျပ စာရငးမားတြင ေဖာျပမထားေသာ အျခားကစၥရပမားႏင စပလဥးသည ဥပေဒျပပငခြင အာဏာက ျပညေထာငစလႊတေတာသ႕အပႏငးသည။” ဟ ေဖာျပထား သျဖင ကြငးကနဥပေဒျပအာဏာက

တငးေဒသႀကးႏင ျပည နယမားသ႕ ခြေ၀ေပးထားျခငး မရဘ ျပညေထာငစ လႊတေတာက ရယထားျခငးမာ မသငေတာပါ။

အခ႕ဥပေဒမားက ျပ႒ာနးရနမသငေတာလင ျပညေထာငစႏင ျပညနယႏငတငးေဒသႀကးတ႕ အတတကြပါ၀ငသည ထပတဥပေဒျပ အာဏာအေနျဖငသာ ခြေ၀အပႏငး သငပါသည။ ထသ႕အပႏငးထားျခငးမရသညအတြက ျပညနယ ႏင တငးေဒသႀကး လႊတေတာမားဖြ႕စညးထားျခငးမာ အဓပၸါယမရသလျဖစေနပါသည။

“ဇယား (၁) ျပညေထာငစ ဥပေဒျပစာရငး (ပဒမ – ၉၆ ကရညၫႊနးသည)၊ ဇယား (၂) တငးေဒသႀကး သ႕မဟတ ျပညနယ ဥပေဒျပစာရငး (ပဒမ – ၁၈၈ ကရညၫႊနးသည) ႏင ဇယား (၃) ကယပငအပခပခြငရတငး သ႕မဟတ ကယပငအပခပခြငရေဒသ ဦးစးအဖြ႕၏ ဥပေဒ ျပစာရငး (ပဒမ – ၁၉၆ ကရညၫႊနးသည)” တ႕က အေသးစတ ႏႈငးယဥ ၾကညလင ျပညနယႏင တငးတ႕တြင ထကတနသည ဥပေဒျပအာဏာ အခြငအလမး မရသညက ေတြ႕ရရပါသည။ အမးသားတနးတမႈက ေဖာေဆာငႏငမည ဥပေဒျပ အာဏာမား လး၀ေပးမထားသညက ေတြ႕ရပါသည။ ထသ႕ဆလင ျပညေထာငစဟ မညကသ႕ ေခၚဆႏငပါမညနညး။

ႏငင၏ ကနလပဆကဆေရး သမငးအရ တငးရငးသား လမးေပါငးစ ျပညသမား၏ ပငဆငမႈ ၊ ခြေ၀မႈ ၊ လမႈစးပြား ဆကဆ မႈမားက ၂၀၀၈ ဖြ႕စညးပ နဒါနး ေဖာျပခကျဖစေသာ လမးေရးတနးတမႈျဖင ေဖာေဆာငႏငရန ဥပေဒျပေရးက အေလးထားရန အထးလအပပါသည။ ဤသ႕ျဖစရနဆလင လမးတငးတြင ကယစရၾကသည နယေျမပငနကအတြငး ကယပင ဖြ႕စညးပ အေျခခ ဥပေဒ တရပစ လအပလကရသညက ကြကကြကကြငးကြငးေတြ႕ျမငရမညျဖစပါသည။

ႏငငတငးတြင ကယႏငငလြတလပေရး အရယႏငခသည ႏငငႏငဥပေဒသမငးက အေလးထားေဖာျပၾကသည အစဥအလာ ရပါသည။ ၁၉၄၇ ခႏစ ျပညေထာငစ ျမနမာႏငင၏ ဖြ႕စညး အပခပပ အေျခခဥပေဒ စာမကႏာ ၇၃ တြင ေဖာျပထားသည စာရငး ၂ ျပညနယဥပေဒျပစာရငး ပဒမ – ၉၂ (၂) ကၾကညပါ။

“၁။ ဖြ႕စညးအပခပပ အေျခခဥပေဒ ဆငရာကစၥမား။

(၁) ဤဖြ႕စညးအပခပပအေျခခဥပေဒရ ျပ႒ာနးခကမားႏင မဆန႕ကငေစဘ၊ ျပညနယ၏ ဖြ႕စညးအပခပပ အေျခခ ဥပေဒျပျခငး။” ဟ အတ အလငးေဖၚျပ ထားပါ သည။ ျမန မာႏငင ၏ ပကတလအပခကမားအရ ဤသ႕ အေလးထားေဖာျပခသညမားက မေမအပပါေပ။ ယခ လကရ ျပညေထာငစလႊတေတာ တြင လညး ျပညနယဖြ႕စညးပ အေျခခ ဥပေဒမား ျပ႒ာနးရနလအပသညဟ ျပညနယ လႊတေတာ အသးသးက တငျပလာလင မခ ခြငျပသငပါသည။

ဥပေဒၾကမး တငသြငးျခငး ပဒမ – ၁၉၁ တြင

“တငးေဒသႀကး သ႕မဟတ ျပညနယ လႊတေတာ ကယစားလယမားသည ဇယား (၂) တြငေဖာျပထားေသာ တငးေဒသႀကး သ႕မဟတ ျပညနယဥပေဒျပစာရငးပါ ကစၥရပ မား အနက တငးေဒသႀကး သ႕မဟတ ျပညနယအစးရကသာ ဥပေဒၾကမးတငသြငး ရမညဟ ဖြ႕စညးပ အေျခခဥပေဒ၌ သတမတထားသည ကစၥရပမားမအပ ကနကစၥရပမားႏင စပလဥးေသာ ဥပေဒၾကမးမား က သတမတထားသည နညးလမးမားႏငအည တငးေဒသႀကး သ႕မဟတ ျပညနယလႊတေတာသ႕ တငသြငးခြငရသည။” ဟ ေဖာျပထားခကရသျဖင ျပညနယဖြ႕စညးပ

အေျခခဥပေဒၾကမးက တငသြငးခြင ရမညျဖစပါသည။ ျပညနယ ဖြ႕စညးပ အေျခခဥပေဒ ေရးဆြႏငမသာလင ဇယား (၂) ပါ တငးေဒသႀကး သ႕မဟတ ျပညနယ ဥပေဒျပ စာရငးတြင ေဖာျပထားသည ဥပေဒျပက႑ ကစၥရပမားထက ပမျပညစသည ဥပေဒျပခြင ရလာႏငမည ျဖစပါသည။

လတတေလာ လကေတြ႕ႏငငေရးက ပမပျပငစြာ လႈပရားလာႏငမည အေျခအေန အခကအလကမားက ဖနတးအပ ပါသည။ သ႕ျဖစပါ၍ ျပညေထာငစ စစစစ က ေဖာေဆာငႏင မည ဥပေဒျပျခငးမးကသာ ေတာငးဆသြားသငပါသည။

ဦးမး(ဥပေဒ)

(၁၆- ၅ – ၂၀၁၂)

 

 

 

 

 

 

အခနး ( ၅ )

အပခပေရး

ျပညေထာငစ အစးရအဖြ႕

ဤအခနးတြင ပဒမ- ၁၉၉ မ ပဒမ -၂၉၂ အထ ပါရသည။ နအဖ ဥပေဒအမတ-၁၅/၂၀၁၀ ျဖစ ေသာ ျပညေထာငစ အစးရအဖြ႕ ဥပေဒ က ၂၀၁၀ ျပညႏစ၊ ေအာကတ ဘာလ ၂၁ ရကေန႕ ကပင ျပ႒ာနး ထားသည။

၁၉၄၇ ခႏစ ဖြ႕စညးအပခပပ အေျခခဥပေဒ အခနး ၇ ၊ ျပညေထာငစအစးရ၊ ပဒမ -၁၁၄ တြင” ျပည ေထာငစ ႏငင အစးရအဖြ႕က ပဒမ -၅၆ အရ ခန႕ထားေသာ ၀နႀကးခပႏင ၀နႀကးမားျဖင ဖြ႕စညးရမည။ ”ဟပါရသည။ ပဒမ -၅၆(၁) တြင” ႏငင ေတာ သမၼတသည ျပညသ႕လႊတေတာက အမညတငသြငးေသာ ပဂၢလအား ၀နႀကး ခပခန႕ထားရမည။ ထ၀နႀကးခပ သည ျပည ေထာငစအစးရအဖြ႕၏ အႀကးအမႈးျဖစရမည။” ဟလညးျပ႒ာနး ထားသညကေတြ႕ရရပါသည။

ယခ ၂၀၀၈ ခႏစ ဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒ ပဒမ ၁၉၉(က) တြင ”ႏငငေတာအပခပေရး အႀကးအကသည ႏငငေတာ သမၼတ ျဖစသည။”ဟေဖာျပပါရသည။ သမၼတ အပခပေရးစနစ ျဖစေၾကာငး ေပၚလြငပါသည။ ျပညေထာငစ ၀နႀကးခပက ဤ ၂၀၀၈ အေျခခဥပေဒ တြင

ေဖာျပထားသညက လး၀မေတြ႕ရရပါ။ ပဒမ -၂၀၀ (ဂ) တြင” ျပညေထာငစ ၀နႀကးမား။”ဟေဖာျပထားေသာ ၀နႀကးမားက ႀကးၾကပကြပကရန ျပညေထာငစ ၀နႀကးခပက မလအပေတာၿပေလာ။ လကေတြ႕အေကာငအထညေဖာေနရေသာ ၀နႀကးဌာနအားလးက သမၼတႏင ဒသမၼတ ႏစဦးတညးက အကြကစေအာင ႀကးၾကပကြပက ႏငပါမညေလာ။

သမၼတစနစက အေကာငအထညေဖာ႐မျဖင ၀နႀကးခပ လး၀မထားရျခငးမာ တငးျပည၏ ကြကလပႀကးတခအျဖစ အပခပေရးစနစက အားနညးေစၿပး လာဘေပးလာဘယ အကငပကျခစားမႈမားက အားေပးအားေျမႇာကျပရန လမးဖြငေပးထားသလ ျဖစေနပါသည။ သမၼတသည ဥပေဒျပ အာဏာကေရာ အပခပမႈအာဏာကပါ ႏစႀကး သးႀကးကင စနစကကငသးႏငရန ဤကသ႕ ျပ႒ာနးထားေၾကာငးေတြ႕ရရပါသည။

ပဒမ – ၂၁၆ တြင” ဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒပါ ျပ႒ာနးခကမားႏင မဆန႕ကငလင ျပညေထာငစ၏ အပခပမႈအာဏာသည ျပညေထာငစ လြတေတာက ဥပေဒျပႏငေသာ အပခပမႈဆငရာ ကစၥရပမားသ႕လညး သကေရာကပ႕ႏ႔သည။”ဟ ေဖာျပခကမာ ဥပေဒျပအာဏာကပင အပခပေရးအာဏာက လႊမးမးထားသညက ထငဟပေစသည ျပ႒ာနးခကျဖစေနပါသည။ ျပညေထာငစ လႊတေတာ၏အထကတြင ျပညေထာငစအစးရကထားရခြငေပးထားျခငးမာ ႏငငအတြက ႀကးမားသည အႏရာယကသာ ျဖစေပၚ ေစႏငပါသည။ ထသ႕ျဖစပကခေသာ အျဖစအပကမား၊ ႏငငတကာ သငခနးစာမားက ေလလာအတယၿပး ဤကစၥက လး၀ျပငဆင သငပါသည။စစဗ႐ကေရစအပခပေရးက ျပ႒ာနးခငးသည ဥပေဒမားက ျပညေထာငစ လႊတေတာႀကးက လကနာ၍ ျပ႒ာနးေနရ သညက ထြကေပၚလာသည ေလာေလာဆယဥပေဒမားက ၾကည႐ႈေလလာ ျခငးအားျဖင ေတြ႕ျမငရမညျဖစပါသည။

ပဒမ – ၂၀၁ တြင အမးသား ကာကြယေရးႏင လျခေရးေကာငစက အဖြ႕၀င (၁၁) ဦးျဖငဖြ႕စညးထားသည။ ၁၁ ဦးတြင တစဦးတညးသာ အရပသားျဖစေနသညက အထငအရားေတြ႕ရေနရပါသျဖင စစဗ႐ကရက လၿခေရးေကာငစကသာ တငးျပညက အပခပေနေၾကာငး ျငငးကြယ၍မရေတာပါ။

ထ႕အျပင ပဒမ ၂၀၁အရ အမးသား ကာကြယေရးႏင လျခေရးေကာငစက ဖြ႕စညးထားေသာ အဖြ႕၀င(၁၁)ဦးအနက ဒသမၼတ တဦး၊ တပမေတာ ကာကြယေရး ဦးစးခပ၊ ဒတယ တပမေတာ ကာကြယေရး ဦးစးခပ၊ ကာကြယေရး ၀နႀကးဌာန ၀နႀကး၊ ျပညထေရး ၀နႀကးဌာန ၀နႀကးႏင နယစပေရးရာ ၀နႀကးဌာန ၀နႀကး စသည ၆ ဦးတ႕မာ တပမေတာမ ျဖစၾကရမညဟ ျပဌာနး ထားၿပး ျဖစပါသည။ထ ျပ႒ာနးခကအရ ၁၁ ဦးတြင တပမေတာက ၆ ဦး အပငယထားၿပ ျဖစေနရာ အမားစမ ျဖစေနသညအတြက သမၼတသည အရပသားျဖစသညတင စစအပစအလမကပါက ဘာတခမေဆာငရြကႏငစြမးရေတာမည မဟတပါ။

ဤအခကမားအရ အရပသားအစးရတရပက မညသ႕ထေထာငပါမညနညး။ အရပသား ျပညသ႕အစးရ တရပက ဖြ႕စညးတညေထာငလသည ဆႏၵသေဘာထား ေဖာျပခက တခကတေလမ ပါမလာသညကသာ ေတြ႕ျမငသးသပရပါသည။ နဒါနး ေဖာျပခကပါ ”ႏငငေတာ၌ တရားမတျခငး၊ လြတလပျခငး၊ ညမျခငးတညးဟေသာ ေလာကပါလတရားမား ထြနးကားေစလက တငးရငးသား ျပညသအမား ၿငမးခမးသာယာ၀ေျပာေရး”ဆသည မႏင လး၀ဆန႕ကငေနပါသည။ ျပညသအမား ၿငမးခမးသာယာ ၀ေျပာေရးျဖစသည ျပညသ႕အပခပေရးမက ဆန႕ကငထားေသာ စစဗ႐ကရကအပခပေရးက အေကာငအထညေဖာမည မညသည ပဒမက မဆပယဖကသငပါသည။

ပဒမ – ၂၁၅ တြင” ႏငငေတာ သမၼတသည ဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒအရေသာလညးေကာငး၊ ဥပေဒတစရပရပအရ ေသာလညးေကာငး မမအားအပႏငးထားသည တာ၀နႏငလပပငခြငမားက ကငသးေဆာငရြကမႈ သ႕တညးမဟတ ကငသးေဆာင ရြကေနသညအေနျဖင ျပခေသာျပလပမႈအတြက မညသညလႊတေတာ မညသညတရား႐းတြငမ ေျဖရငးရန တာ၀နမရေစရ။ သ႕ရာ တြင ဤကသ႕ တာ၀နမရျခငးသည ႏငငေတာသမၼတအား ဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒပါ စြပစြျပစတငျခငးႏင စပလဥးသည ျပ႒ာနး ခကမားႏင သကဆငျခငး မရေစရ။”ဟ ေဖာျပထားခကသည ႏငငေတာ၏ တရားစရငေရးအာဏာက ေျဗာငစနေခၚလကျခငး ျဖစပါသည။ တရားဥပေဒ၏ အထကတြငမညသမ မရေစရဟဆေသာျငားလညး သမၼတရေနသညက ဤပဒမက ျငငးပယဆန႕ကင ထားသျဖင ျပငဆငျပ႒ာနးရမည ပဒမစာရငးတြငထညသြငးသငပါသည။

ျပညေထာငစ ၀နႀကးမား ခန႕အပတာ၀နေပးျခငး ပဒမ ၂၃၂ (ခ) (၁) တြင ”လႊတေတာကယစားလယမားထက ျဖစေစ၊ လႊတေတာကယစားလယ မဟတသမား ထကျဖစေစ ပဒမခြ (က) ပါ သတမတထားသည အရညအခငးမားႏငျပညစေသာ သငေလာသည ပဂၢလမားက ေရြးခယရမည။” ဟပါရသညအတြက လႊတေတာကယစားလယ မဟတသလညး ျပညေထာငစ ၀နႀကး ျဖစႏငပါသည။ ျပညသ႕ကယစားျပမႈမရရသည မညသ႕ကမဆ ျပညေထာငစအဆငတြင တာ၀န ေပးအပရန မသငေတာပါ။ သမၼတက လကသငရာ စားေတာေခၚႏငသည အာဏာရရ ထားျခငးမာ ဒမကေရစမႏင ဆန႕ကငေနပါသည။ ထျပင ပဒမ ၂၃၂ (ည) (၁) တြင ”ျပညေထာငစ၀နႀကးသည ႏငင၀နထမးျဖစလင ျပညေထာငစ၀နႀကးအျဖစ ခန႕အပ တာ၀နေပးျခငး ခရသည ေန႕မစ၍ တညဆ ၀နထမးစညးမဥး စညးကမးမားႏင အည ႏငင၀နထမးအျဖစမ အၿငမးစားယၿပး ျဖစသညဟ မတယရမည။” ဟပါရေသာလညး

ပဒမ ၂၃၂ (ည) (၂) တြင ” ကာကြယေရး ၀နႀကးဌာန၊ ျပညထေရး၀နႀကးဌာန ႏင နယစပေရးရာ ၀နႀကးဌာနမားအတြက ျပညေထာငစ၀နႀကးမားအျဖစ ခန႕အပထားျခငးခရေသာ တပမေတာသားမားသည တပမေတာမ အၿငမးစားယရန သ႕မဟတ ႏတထြကရနမလ”ဟ ျပ႒ာနးထားခကမာ ၀နထမး ႏင တပမေတာသား က အကးခစားခြငခြျခားလကျခငး သကသကျဖစေနပါသည။ စကားရပမားအရလညး တပမေတာသားသည ၀နထမးျဖစေၾကာငး ျပဆထားၿပးျဖစသျဖင ပဒမ ၂၃၂(ည) (၁) ႏငညၫြတေစရန ဤပဒမ ၂၃၂ (ည) (၂) က လး၀ပယဖကသငပါသည။

တငးေဒသႀကးအစးရ သ႕မဟတ ျပညနယအစးရ၏ အပခပမႈအာဏာက ေဖၚျပသည ပဒမ ၂၄၉ တြင”ဖြ႕စညးပ အေျခခဥပေဒပါ ျပ႒ာနးခကမားႏင မဆန႕ကငလင တငးေဒသႀကး သ႕မဟတ ျပညနယအစးရ၏ အပခပမႈအာဏာသည တငးေဒသ ႀကး သ႕မဟတ ျပညနယလႊတေတာက ဥပေဒျပႏငေသာ ကစၥရပမားသ႕ သကေရာကပ႕ႏ႔သည။ ထ႕ျပင ျပညေထာငစ ဥပေဒ တရပရပအရ တငးေဒသႀကး သ႕မဟတ ျပညနယအစးရအား ေဆာငရြကခြငျပသည ကစၥရပမားသ႕လညး သကေရာကပ႕ႏ႕သည။” ဟေဖာျပထားသညမာ အစးရ၏ အပခပမႈအာဏာက တငးေဒသႀကး ႏင ျပညနယလႊတေတာ၏ ဥပေဒျပႏငေသာကစၥရပမားေပၚ လႊမးမးထားေၾကာငးေတြ႕ရသည။ ပဒမ ၂၁၆ ကသ႕ ျပညေထာငစမာအတငး ျဖစေနပါသည။ ဤေနရာတြင ျပညေထာငစ ဖြ႕စညးပ အရသာ ဖြ႕စညးမညဆပါက ျပညနယလႊတေတာဥပေဒျပေရးအာဏာအထကတြင ျပညနယအစးရ လး၀မရရပါ။ ဥပေဒျပလြတေတာ ကျပ႒ာနးလကသည ဥပေဒကသာ အစးရက လကနာကငသးရပါမည။ ထ႕ေၾကာင ျပညနယလႊတေတာမား၏ အခနးက႑က ျမႇငတငရနလအပပါသျဖင

ဤပဒမအားလညးဖကသမးၿပး ျပညေထာငစပျပငသည ျပညနယဥပေဒျပလႊတေတာမား ကတညေဆာက ႏငမည ပဒမမားကသာ ထညသြငးျပ႒ာနးသငပါသည။

တငးေဒသႀကး သ႕မဟတ ျပညနယ ၀နႀကးခပ ခန႕အပတာ၀နေပးျခငး ဆငရာ ပဒမ ၂၆၁ (ဂ) တြင” ႏငငေတာ သမၼတ သည တငးေဒသႀကး သ႕မဟတ ျပညနယလႊတေတာ၏ သေဘာတညခကရရၿပးသည လႊတေတာကယစားလယအား သကဆငရာ တငးေဒသႀကး သ႕မဟတ ျပညနယ၀နႀကးခပအျဖစ ခန႕အပတာ၀နေပးရမည။”ဟေဖာျပထားသည။ ပဒမ ၂၄၇ (က)တြင ”တငးေဒသႀကး သ႕မဟတ ျပညနယ၏ အပခပေရးအႀကးအမးးက တငးေဒသႀကး သ႕မဟတ ျပညနယ၀နႀကးခပ ဟ ေခၚေ၀ၚ ရမည။” ဟသာေဖာျပပါသည။ ျပညေထာငစမာကသ႕ သမၼတဟ ေခၚေ၀ၚရမညဟ မေဖာျပေသာလညး ”အႀကးအမး သ႕မဟတ အႀကးအက” ဟေဖာျပသငပါသည။ ျပညေထာငစ မပသမႈတခကက ေတြ႕ရရပါသည။ လကရ တငးေဒသႀကး ႏင ျပညနယ ၀နႀကးခပမားသည မမတငးေဒသႀကးႏင မမျပညနယမ ေရြးခယထားျခငးခရသည ပဂၢလမားမဟတသညမားက ၾကညျခငးအားျဖင တငးေဒသႀကးႏငျပညနယတ႕ရ ျပညသလထ၏ ေရြးခယခန႕ထားသညပဂၢလမားမဟတဘ ခန႕အပအပခပသည ဗ႐ကေရစ အပခပေရးယႏယား ျဖစေၾကာငး ပျပငစြာေတြ႕ရရပါသည။ ျပညသ႕အပခပေရးႏင ေ၀လာေ၀းၿပး တလြတေခာဒမကေရစစနစက အေကာငအထညေဖာေနသည အေျခအေနက ေရာကရေနသညအတြက အပခပေရး ယႏယား တစလးက အသစျပငဆင ျပ႒ာနး သငပါသည။

တငးေဒသႀကး အစးရအဖြ႕႐း သ႕မဟတ ျပညနယအစးရအဖြ႕႐းဆငရာ ပဒမ- ၂၆၀ တြင” တငးေဒသႀကး သ႕မဟတ ျပညနယ အေထြေထြအပခပေရး ဦးစးဌာန အႀကးအမး သည ရာထးအေလာက သကဆငရာ တငးေဒသႀကး သ႕မဟတ ျပညနယ အစးရအဖြ႕၏ အတြငးေရးမးျဖစသည။ ထ႕အျပင တငးေဒသႀကး သ႕မဟတ ျပညနယ အေထြေထြအပခပေရးဦးစးဌာနသည သကဆငရာ တငးေဒသႀကး သ႕မဟတ ျပညနယအစးရအဖြ႕႐းလညးျဖစသည။” ဟလညးေကာငး၊ ခ႐ငႏင ၿမ႕နယ အပခပေရး ဆငရာပဒမ- ၂၈၈ တြင” ခ႐ငအဆင ႏင ၿမ႕နယအဆင၏ အပခပေရးက ႏငင၀နထမးမားအား တာ၀နေပး ေဆာငရြကေစရမည။”ဟ လညးေကာငး ေဖာျပထားသညကေတြ႕ရပါသည။ ျမနမာႏငင လြတလပေရးမရမက ကလနအပခပေရး ယႏယားျဖင တငးျပညက အပခပခသည ပသ႑ာနႏင ဘာမားကြာျခားပါသနညး။ ပါလမနေခတ၊ မ ဆ လ ေခတႏင ဘာမားကြာျခားပါသနညး။

ဆနးစစၾကည လကလင ေမာကေလာငး ေမာကေလာငးပင အတတႏင အႏႏ ျဖစေနသညက ေတြ႕ရရပါသည။ ဗ႐ကေရစ အပခပေရးမသည ဒမကေရစအပခပေရးသ႕ အသြငကးေျပာငးခငသညဆလင ယႏယားတစလးက ေျပာငးလပစရန လပါသည။ ျပညသ႕အတြက ျပညသေတြကယတင အပခပသည ျပညသ႕ဒမကေရစအပခပေရးသ႕ မခ ေျပာငးလပစရမည ေခတေရာကေနပါသျဖင ဤပဒမ အားလးက ျပနလညျပျပင ျပ႒ာနးသငပါသည။ ရပကြက သ႕မဟတ ေကးရြာအပစ အပခပေရး ႏငစပဆငသညပဒမ ၂၈၉ အရ ရပကြက သ႕မဟတ ေကးရြာအပစ အပခပေရး ဥပေဒ က ျပ႒ာနးသကသ႕ ၿမ႕နယ၊ ခ႐င ၊ တငး ေဒသႀကးႏင ျပညနယ အပခပေရး ဥပေဒမား က ျပ႒ာနးလာႏငလင တနညးတဖ ေျပာငးလလာႏငပါသည။ ျပညသ႕ အပခပေရးက ေဖာေဆာငႏငသည ဥပေဒမားက ျပညေထာငစလႊတေတာ စစစစကသာလင ေဖာေဆာငႏငမာ ျဖစပါလမမည။

တငးေဒသႀကး သ႕မဟတ ျပညနယ ဥပေဒခပ ခန႕အပတာ၀နေပးျခငး ဆငရာ ပဒမ ၂၆၆ (ခ) တြင” ႏငငေတာ သမၼတသည တငးေဒသႀကး သ႕မဟတ ျပညနယ ဥပေဒခပအျဖစ တာ၀နေပးအပရန သကဆငရာ တငးေဒသႀကး သ႕မဟတ ျပညနယ၀နႀကးခပက

သကဆငရာလႊတေတာ၏ သေဘာတညခကျဖင တငျပလာသည ပဂၢလအား တငးေဒသႀကး သ႕မဟတ ျပညနယဥပေဒခပအျဖစ ခန႕အပတာ၀နေပးရမည။”ဟ ျပ႒ာနးထားခကကေတြ႕ရပါသည။ ပဒမ ၂၆၆ (က)အရ လႊတေတာ ကယစားလယ မဟတသမားထက ျဖစေစ-ဟလညးေကာငး ပဒမ ၂၆၆(က)(၂) အရ အသကကန႕သတခကမအပ ပဒမ ၁၂၀ တြင ေဖာျပထားသည ျပညသ႕လႊတေတာ ကယစားလယမားအတြက သတမတထားေသာ အရညအခငးမားႏင ျပညစသဟလညး ေကာငး ေဖာျပထားပါသည။

ပဒမ ၁၂၀ (ဂ) တြင”ျပညသ႕လြတေတာ ကယစားလယ အျဖစေရြးေကာကတငေျမႇာကခရသည အခနႏင တစဆကတညး ျပညေထာငစ ျမနမာႏငငေတာတြင အနညးဆး ၁၀ ႏစ အေျခခေနထငခသ။ (ဃ) ေရြးေကာကတငေျမႇာကျခငးဆငရာ ဥပေဒတြင သတမတထားသည အရညအခငး ႏငျပညစသ။ ဟ အထငးအရား ျပ႒ာနးထားခကႏင ပဒမ ၂၆၆(က) အရ လႊတေတာ ကယစား လယမဟတသမားထက ဟ ေဖာျပခကတ႕သည ဆန႕ကငကြလြလက ရပါသည။

လကရ တငးေဒသႀကးႏင ျပညနယတြင ခန႕အပထားသည တငးေဒသႀကးႏငျပညနယ ဥပေဒခပအားလးမာ ၀နထမး မားျဖစေၾကာငးေတြ႕ရရပါသည။ ျပညသက ေရြးေကာကတငေျမႇာကထားျခငးမရေသာ တပမေတာသားလႊတေတာကယစားလယ မားနညးတ တညခန႕အပထားျခငးျဖစသညက ေတြ႕ရရပါသည။ တရားခြငတြငသာ အမႈလကပါေဆာငရြကေနရသည တငးေဒသႀကး ႏငျပညနယအဆငရ ဥပေဒ၀နထမး အဆင(၁) သ႕မဟတ (၂) တ႕အေနျဖင ၀နထမးသကသကသာ ထမးေဆာငဖးသ မားျဖစပါသည။ ျပညသေရးရာ ကၽြမးကငသ၊ ျပညသ႕ကယစားလယမားမဟတသညအတြက တငးေဒသႀကးႏင ျပညနယအဆင လႊတေတာကယစားလယမားေလာက ျပညသက ကယစားျပႏငလမမညမဟတပါ။ ျပညသ႕ကယစားလယစစစစမားျဖစမသာ ျပညသ႕လႊတေတာတြင ျပညသက ကယစားျပခြငရပါသည။ ဤသညမာ ဒမကေရစ မျဖစပါသည။ ဒမကေရစေျပာငးျပနျဖင ခန႕အပတာ၀နေပးသညစနစက ေဖာေဆာငေနသည ယခကသ႕ေသာ ပဒမအားလးက ျပနလညျပငဆငေရးဆြသငပါသည။

ျပညနယႏငတငးေဒသႀကးအဆငရ လႊတေတာမား၏ ဥပေဒျပမႈအခနးက႑က ေမးမနေစပါသည။ တငးႏင ျပညနယ အသးသးရ တငးရငးသား အမးသားျပညသမားဆငရာ ဥပေဒျပမႈမားက အေလးအနကထားရန အထးလအပပါသျဖင ေရးေရး အေျမာအျမငေကာငးေကာငးျဖင သေဘာထားမနသငပါသည။

ထ႕ေၾကာင ေကာငးမြနေသာအစးရတရပအား အေကာငအထညေဖာေဆာငႏငမည အပခပေရးအခနးက႑က အသစျပန လညျပ႒ာနးသငပါသည။ အနာဂတျပညေထာငစစစစစႏင ေကာငးမြနေသာအစးရတရပေပၚေပါကေရး လႈပရားမႈတငးက အားေပးျမႇင တငေပးရပါလမမည။

ဦးမး(ဥပေဒ)

၁၉ – ၅ -၂၀၁၂  

 ∏ ò´—– (၆)

 

တရားစရငေရး    

ျမနမာႏငင  တရား႐းမား  ဖြ႕စညးပအရ  တရား႐းအမးအစား  သးမးကေတြ႕ရပါသည။  ပဒမ  ၂၉၃  (က)တြင  “ျပညေထာငစ  တရားလႊတေတာခပ၊  တငးေဒသႀကး  တရား  လႊတေတာမား၊  ျပညနယတရားလႊတေတာမား၊  ကယပငအပခပခြငရ  တငးတရား႐းမား၊  ကယပငအပခပခြငရ  ေဒသတရား႐းမား၊  ခ႐ငတရား႐းမား၊  ၿမ႕နယတရား႐းမားႏင  ဥပေဒအရ  တညေထာငထားေသာ  အျခားတရား  ႐းမား။”  

ပဒမ  ၂၉၃  (ခ)တြင”စစဘကဆငရာ  တရား႐းမား။  

ပဒမ  ၂၉၃(ဂ)တြင”  ႏငငေတာ  ဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒဆငရာခ႐း”  ဟ၍  သးမးသးစား  ေတြ႕ရပါသည။  

ျပညေထာငစ  တရားလႊတေတာခပ၏  တရားစရငေရး  အာဏာႏင  ပတသက၍  ပဒမ  ၂၉၄  တြင”  ႏငငေတာတြင  ျပညေထာငစ  တရားလႊတေတာခပတစရပ  ထားရသည။  စစဘက  ဆငရာ  တရား႐းမားႏင  ႏငငေတာဖြ႕စညးပ  အေျခခဥပေဒဆငရာခ႐း၏  စရင  ပငခြငအာဏာမားက  မထခကေစဘ  ျပညေထာငစတရားလႊတေတာခပသည  ႏငငေတာ၏  အျမင  ဆးတရား႐းျဖစသည။”  ဟ  ျပ႒ာနး  ထားသည။  ျပညေထာငစ  တရားလႊတေတာခပသည  ႏငင၏  အျမငဆးတရား႐း  ျဖစေသာလညး  စစဘကဆငရာ  တရား႐း  မားႏင  ႏင  ငေတာ  ဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒဆငရာခ႐းတ႕၏  စရငပငခြငက  ေကာလြန၍မရပါ။  ယခငကတညရခေသာ  တရား႐းဖြ႕စညးပမားႏင  လး၀  ကြာျခားသြား  သညကေတြ႕ရပါ  သည။  ဖြ႕စညးပ  အေျခခဥပေဒဆငရာခ႐း၏  စရငပငခြငအာဏာႏင  ျပညေထာငစ  တရားလႊတေတာ  ခပ၏  စရငပငခြင  အာဏာတ႕  လး၀ကြာျခားသြားပါသည။  

၁၉၄၇  ခႏစ၊  ျပညေထာငစ  ျမနမာႏငင၏  ဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒ  ပဒမ  ၁၅၁(၁)  တြင”တရားလႊတေတာခပ၏  ထငျမငယဆ  ခကက  ရယေလာကေအာင  ျပညသမားအတြက  အေရးႀကးသညဟေသာ  ဥပေဒေၾကာငးဆငရာ  ျပနာတရပ  ေပၚေပါကလာ  သညဟ  ေသာလညးေကာငး၊  ေပၚေပါကရန  အေၾကာငးရ  သည  ဟ  ေသာ  လညးေကာငး  ႏငငေတာ  သမၼတသည  မညသညအခါ၌မဆ  ယဆခေသာ  ထျပနာက  စဥးစားရန  တရားလႊတေတာခပသ႕  လႊအပႏငသည။  တရားလႊတေတာခပကလညး  ထျပနာ  ႏင  စပလဥး  ၍  ေလာကနသငျမတသညအတငး  ၾကားနာစစေဆးၿပးေနာက  သမၼတထ  အစရငခႏငရမည။”ဟ  ျပ႒ာနးထားခက  ရခဖး  ပါသည။အေမရကနျပညေထာငစ၏  တရား  လႊတေတာ  ခပသညလညး  အေျခခဥပေဒႏငဥပေဒမားက  အနကအဓပၸါယ  ဖြငဆခြင  အာဏာရၿပး  အေျခခဥပေဒႏငမညေသာကစၥရပမားကလညး  အဆးအျဖတ  ျပႏငခြင  အာဏာရပါသည။  အဂၤလပ  ႐းရာဥပေဒ  စနစက  ကငသးခသည  ျမနမာႏငငအေနျဖင  ယခငက  တရားလႊတေတာခပ၏  အဆးအျဖတသည  အၿပးအျပတျဖစပါသည။သ႕ေသာယခအခါ  ဥေရာပ  ႏငင  မားက  စတငကငသးခသည  ကဓဥပေဒ/  ျပ႒ာနးဥပေဒစနစ  (Code  Law  System)  သ႕မဟတ  ဆဗလဥပေဒစနစ  (Civil  Law  System)  ျဖစသည  ဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒဆငရာ  တရား႐းစနစက    ကငသးေဆာငရြကလာသညကေတြ႕ရေပသည။  ၁၉၉၀-­  ခလြနႏစမားတြင  အေရ႕ေတာငအာရ  ၁၀  ႏငငမ  ထငး၊  ကေမၻာဒးယား၊  အငဒနးရား၊  ႏင  ယခ  ၂၀၀၈  ခႏစ  ဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒ  ပဒမ  ၂၉၃(ဂ)အရ  ဖြ႕စညးထညေထာငထားသညက  ေတြ႕ရရပါသည။  ကျပားဥပေဒစနစတခက  ထေထာင  ကငသးလာေၾကာငးေတြ႕ရရပါ  သည။    ဥပေဒစနစ  ေျပာငးလလာျခငး  ျဖစပါသည။  သ႕ေသာ  မမႏငင၏  ႏငငႏင  ဥပေဒသမငးအေပၚ  အေျခခသည  အမးသားႏငငေရး  သမငးအစဥအလာႏင  ႐းရာ  ဓေလထးတမး  ဆငရာ  ေလာကပါလ  

တရားမားကေတာ  ခနလပထား၍  ေကာလြန၍  ရႏငေကာငးသည  အရာမဟတပါ။  

ပဒမ  ၂၉၅(ဃ)  တြင“  ျပညေထာငစ  တရားလႊတေတာခပသည  ဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒပါ  ျပ႒ာနးခကတစရပရပက  ျဖစေစ၊  အျခားဥပေဒပါျပ႒ာနးခကတစရပရပကျဖစေစ  မဆန႕ကငေစဘ  တငးေဒသႀကး  သ႕မဟတ  ျပညနယတရားလႊတေတာ၏  စရငခက  မားက  ဆးျဖတႏငေသာ  အယခမႈစရငပငခြင  အာဏာရသည။  ထ႕အျပင  အျခား  တရား႐း  မားက  ခမတေသာ  စရငခကမားကလညး  ဥပေဒႏငအည  စစေဆးဆးျဖတႏငေသာ  အယခမႈ  စရငပငခြင  အာဏာရသည။”ဟ  ေဖာျပထားပါသည။  တငးေဒသႀကး  သ႕မဟတ  ျပညနယတရားလႊတေတာတ႕၏အထကတြင  ျပညေထာငစ  တရားလႊတေတာခပ  တညရပါသည။  ပဒမ  ၂၉၅  (ခ)  တြင”  ျပညေထာငစ  တရားလႊတေတာခပ  သည  ႏငငေတာ၏  အျမငဆးတရား႐း  ျဖစသညအားေလာစြာ  ေနာကဆး  အၿပးအျပတ  အယခ၀ငရာ  တရား႐း  ျဖစသည။”ဟ  ေဖာျပထားပါသည။  

တရား႐းမားဖြ႕စညးပႏငပတသက၍  အဂၤလပ  ကလနေခတ  မ  ယေန႕ေခတအထ  ဖြ႕စညးပအေျပာငးအလမားကသသင  ပါသည။  တဥးထငစနစလား။  ဂရစနစကသ႕  အမား  (၃  ဥး  သ႕မဟတ  ၅  ဥး)  ထငစနစလား။  အဂၤလပ  ကလန  လကထကမ  ပါလမနဒမကေရစ  လကထကတင  တဥးထင  တရား႐းစနစျဖစပါသည။  တရား႐းမာလညး  တရားမတရား႐းႏင  ရာဇ၀တ  တရား႐းဟ၍  ႏစ႐းခြထားပါေသးသည။  ၁၉၇၄  ခႏစ  မဆလ  ဖြ႕စညးအပခပပ  အေျခခဥပေဒကစ၍  ယေန႕တငေအာင  တရားမမႈႏင  ရာဇ၀တမႈက  တ႐းတညးကသာ  စစေဆးဆးျဖတသညက  ေတြ႕ရပါသည။    ၁၉၇၄  ခႏစ  ဖြ႕စညးပအေျခခ  ဥပေဒမစ၍  ၁၉၈၈    န၀တ  စစတပက  အာဏာသမး  သညကာလအထ  တရားသၾကး  အမားထငစနစ  သ႕မဟတ  ၃  -­ဥးထင  စနစက  ကငသးခပါသည။  န၀တ  စစအစးရ  မ  နအဖ  စစအစးရ  ။ထမသည  ယေန႕အထ  ။  ၂၀၀၈  ခႏစ  အေျခခဥပေဒ  ပဒမ  -­၃၁၄  တြင“တရား႐းဖြ႕စညးပ  အဆငဆင”  ကေဖာျပထားသည။  တရားသႀကးမားမာ  တဥးထငစနစျဖင  စစေဆးေနေသာ  အစးရခန႕သမားသာ  ျဖစေနပါသည။  ကလနေခတ၊  ပါလမန  ဒမကေရစေခတ  ႏင  ယေန႕  ႀက႕ဖြ႕အစးရတ႕  သည  တဥးထငစနစကသာ  ကငသးေနၾကသညကေတြ႕ရရပါသည။  ဂရစနစ  သ႕မဟတ  ခအဖြ႕ျဖင  စစေဆးသညစနစက  ေလလာရေကာငးမနးပင  မသေလသေလာ  မေျပာတတပါ။  ကမၻာ  လာဘေပး  လာဘယမႈ  အမားဆး  ႏငငစာရငး၀င  ျဖစေနသညကေတာ  ျငငးမရပါ။  ေအာကပါသတငး  တပဒက  ပပေႏြးေႏြး  ေတြ႕ႏငပါသည။  

တရားသႀကးမားအေပၚတြင  ျပညသလထတငၾကားမႈ  (၇၇  )  မႈရခ  

(  Weekly  Eleven  News    ,No30  Vo17,  p-­2)  

သမၼတႀကးမန႕ခြနးေျပာၾကားၿပးသညေနာက  ျပညသလထက  တရားစရငေရးဆငရာ  တရားသႀကးမားအေပၚတြင  တငၾကားမႈ  (၇၇)  မႈရခၿပး  တငၾကားမႈ၏  ၈၀  ရာခငႏႈနးမာ  မနကနမႈရခေၾကာငး၊  ထ႕ျပင  ရာထးအဆင  ေလာခခရသ  ႏစဥး၊  အၿငမးစားေပးျခငး  ခရသ  တစဥး  ႏင  သတေပးျခငးခရသ  ၄၀  ဥးအပါအ၀င  ၀နထမးဆငရာ  ျပစဒဏခမတခရသ  တရားသႀကးေပါငး  ၅၇  ဥး  ရခေၾကာငး  ျပညသ႕လႊတေတာ  ကယစားလယ  ဥးသနးၫြန႕က  ဧၿပလ  ၂၄  ရကေန႕တြင  ကငးပသည  ပထမအႀကမ  ျပညသ႕လႊတေတာ  တတယ  ပမနအစညးအေ၀းတြင  ေျပာၾကားခသည။  

ျပညသ႕လႊတေတာ  ဥက႒  သရဥးေရႊမနးက  “အခလ  တရား႐းခပက  စမလကတာက  စမခန႕ခြေရးနညးလမးအားျဖင  အျပစ  ေပးတယလ႕  အၾကမးဖငး  သေဘာေပါက  ပါတယ။  တကယျဖစသငတာက  ဒလကစၥမး  ေပၚေပါကလာရင  ဥပေဒအရ  အေရးယအျပစ  ေပးျခငးဟာ  

ပၿပးေတာ  ႏစဖကမတလ႕  ျပညသ႕ေရ႕ေမာကမာ  တရားစရင  လကတယ  ဆလ႕ရရင  ျပညသလညးသ၊  သကဆငရာ  တရားသႀကးလညးသ၊  သကဆငရာ  အဖြ႕အစညးမားလညး  သသြားမာ  ျဖစတအတြက  ပေကာငးမြနတကစၥ  ျဖစပါတယ။  ဒါက  တစခက  ပါ။  ဒါေၾကာငမ႕လ႕  ကၽြနေတာတ႕  ေရ႕ဆကသြားမယခရးမာ  စမခန႕ခြေရးနညးလမးျဖင  အေရးယျခငးထက  ဥပေဒအရ  အျပစေပးအေရးယျခငးဟာ  ဒေန႕သြားတ  စနစန႕ပၿပး  ကကညမႈရေၾကာငး  ကၽြနေတာ  အေနန႔  ထငျမငသးသပပါတယ။”  ဟ  ေျပာၾကား  ခသည။  

ျပညသ႕လႊတေတာ  ကယစားလယ  ေဒၚနနး၀ါႏက  “  ျပစမႈဆငရာ  ဥပေဒ  ပဒမ-­  ၇၇  မာ  တရားသႀကးမားရ႕  တရားစရငေရး  ဆငရာေဆာငရြကခကမားက  အေရးယမႈ  မျပႏင  ရန  ကငးလြတခြငျပထားပါတယ။  အဒ  ကငးလြတခြငက  ပယဖကသငပါတယ။  ဒါမသာ  သေဘာ႐းလ႕  တြငကယစြာသးၿပး  မ႐းမေျဖာငျပလပျခငးမား  ပေပာကကာ  တရား  စရငေရး  က႑က  တညမတႏငမာ  ျဖစပါ  တယ။”ဟ  ေျပာၾကားခသည။  (  ေ၀ယၿဖးဥး  )  

တရားသႀကးမားက  ခန႕အပျခငးႏငပတသက၍  ပဒမ  -­၂၉၉  (ဂ)  (၂)  တြင“  ပဒမ  ၃၀၁  တြင  သတမတထားေသာ  ျပညေထာငစ  တရားသႀကး  ခပ  ႏင  ျပညေထာငစ  တရား  လႊတေတာခပ  တရားသႀကးမား၏  အရညအခငးမားႏင  မျပညစေၾကာငး  အထငအရား  မျပႏငပါက  ျပညေထာငစ  လႊတေတာသည  ႏငငေတာသမၼတက  ျပညေထာငစ  တရား  သႀကး  ခပအျဖစ  ခန႕အပရန  အမညစာရငးတငသြငးသက  ျငငးပယခြင  မရေစရ။  ”ဟပါရပါသည။  ထ႕ေၾကာင  အဆပါ  ျပညေထာငစ  တရား  သႀကးခပ  ႏင  ျပညေထာငစ  တရား  လႊတေတာခပတ႕မာ  ျပညေထာငစ  လႊတေတာမ  ေရြးခယတငေျမႇာက  လကသညပဂၢလမားမဟတၾကေတာပါ။  သမၼတ  (အပခပေရး  အႀကးအမႈး)က  ျပညေထာငစ  တရား  လႊတေတာ  တရားသႀကးခပအား  ခန႕အပထားေၾကာငး  ေပၚလြငထငရား  ပါသည။  အပခပေရးအာဏာေအာကက  တရားစရငေရးအာဏာရေနသညဆလင  အပခပ  သေစခငး  သည  အတငး  အမန႕ခၾကရေပ  ေတာမည။  လကရ  အာဏာပငတ႕စတႀကက  ႏစရညေထာငဒါဏမား  ခမတေနျခငးက  ဤအခကက  သကေသျပေနပါသည။  အဘယမာ  လြတလပ  သည  တရားစရငေရး  ျဖစႏငပါေတာမညနညး။  

တငးေဒသႀကးတရားလ ႊတေတာ  သ႕မဟတ  ျပညနယတရားလႊတေတာ  တရားသႀကးခပႏင  တရားသႀကးမား  ခန႕အပျခငး  ဆငရာပဒမ  ၃၀၈  (ခ)  (၂)တြင“  ပဒမ  ၃၁၀  တြင  သတမတထားေသာ  တငးေဒသႀကး  သ႕မဟတ  ျပညနယတရားလႊတေတာ  တရားသႀကးခပႏင  တငးေဒသႀကး  သ႕မဟတ  ျပညနယ  တရားလႊတေတာ  တရားသႀကး၏  အရည  အခငးႏင  မျပညစေၾကာငး  အထငအရား  မျပႏငပါက  သကဆငရာ  တငးေဒသႀကး  သ႕မဟတ  ျပညနယ  လႊတေတာသည  ႏငငေတာ  သမၼတက  ျပညေထာငစ  တရားသႀကးခပ၊  သကဆငရာ  တငးေဒသႀကး  သ႕မဟတ  ျပညနယ၀နႀကးခပတ႕ႏင  ညႇႏႈငးၿပး  သကဆငရာ  တငးေဒသႀကး  သ႕မဟတ  ျပညနယ  တရားလႊတေတာ  တရားသႀကးခပအျဖစ  ခန႕အပ  ရနလညးေကာငး၊  သကဆငရာ  တငးေဒသႀကး  သ႕မဟတ  ျပညနယ၀နႀကးခပႏင  ညႇႏႈငးၿပး  တငးေဒသႀကး  သ႕မဟတ  ျပညနယတရားလႊတေတာ  တရားသႀကးမားအျဖစ  ခန႕အပရန  လညးေကာငး  အမညစာရငး  ေပးပ႕သမားက  ျငငးပယခြငမရေစရ။”ဟ  ေဖာျပထားသျဖင  

တငးေဒသႀကး  သ႕မဟတ  ျပညနယ  လႊတေတာတ႕တြင  တရားသႀကးခပႏင  တရားသႀကးမားက  ေရြးခယတငေျမႇာကပင  ခြင  မရေၾကာငးအထငအရား  ေတြ႕ရပါသည။  သမၼတႏင  ၀နႀကးခပမားကသာ  ခန႕အပထားျခငး  ျဖစပါသည။  သကဆငရာ  တငးေဒသ  ႀကး  သ႕မဟတ  ျပညနယ  လႊတေတာတ႕၏  လပပငခြင၊  ေရြးခယပငခြငက  မက  ကြယျပ  ထားျခငး  ျဖစပါသည။  ျပညသ႕ကယစားလယ  မားကေရြးခယရမည  ျပညသ႕တရားသႀကး၏အခနးက႑က  မထမျမငျပလကသလ  ျဖစေနပါသျဖင  ဤပဒမအားလညး  အ  သစျပျပင  ျပ႒ာနး  

သငပါသည။တငးေဒသႀကး  သ႕မဟတ  ျပညနယလႊတေတာတ႕ထားရျခငးမာ  ဟနျပ  သ႑ာနေဆာင႐သကသကမသာ  ျဖစေန  ပါသျဖင  ျပညေထာငစ  အစးရ  ၏  ျဖစတညရမည  တရားစရငေရးစနစက  မညသညပဒမတြငမာမ  ရာမေတြ႕ႏငပါ။  သကဆငရာ  လမးစ  ျပညနယမား၏  ဓေလထးတမးဆငရာ  အမႈအခငးမား၊  ဥပေဒမားႏင  စပဆငလာလင  ယခခန႕အပထားသည  ဗ႐ကရကအရာရ  တရားသႀကးမားက  မညသ႕စစေဆးစရငရမညက  တတသနားလညႏငမည  မဟတ  ပါ။  ျပညေထာငစ  တရားစရငေရး  စစစစတရပ  ေပၚေပါကလာရန  အထးကးစားရနလအပပါသည။  

တရားစရငေရးမ႑ငသည  ႏငငတႏင၏  လသား၊  လ႕အခြငအေရးမားက  တရားမတစြာ  တညရေနေစရန  အဓကအားျဖင  ပကငထနးေကာငး  ေပးရသည  အဖြ႕  အစညးျဖစ  သညႏင  အည  တရားစရငေရး  လြတလပခြင  က  အေျခခဥပေဒျဖင  ျပတျပတသားသား  ျပ႒ာနးေပးရေပမည။  တခနက  ပါလမနဒမကေရစေခတက  တရားစရငေရး  လြတလပခြင  ရေစရန  ၁၉၄၇  ခႏစအေျခခဥပေဒ  ပဒမ  ၁၄၀  တြင  “  (၁)  ပါလမန  ဆငရာလႊတေတာႏစရပ  တြဖကအစညးအေ၀း၏  သေဘာတခကျဖင၊  ႏငငေတာ  တရား၀နႀကးခပက  ႏငငေတာ  သမၼတသည  မမကယတင  လကမတေရးထး  တဆပခပႏပေသာ  အမန႕စာျဖင  ခန႕ထားရမည။  ”ဟ  ျပ႒ာနးထားခကက  နမနာယ  သငပါသည။  ထ႕ျပင  တဆကတညး  ပဒမ  ၁၄၁  တြင“  တရားသႀကးအားလးသည  ဤအေျခခဥပေဒႏင  တရားဥပေဒမားကသာ  လကနာ၍  မမတ႕၏  တရားစရငမႈ  အလပ၀တရားမားက  လြတလပစြာ  ေဆာငရြကႏငရမည။”ဟ  တရားစရငေရး  လြတလပမႈက  တတကက  ျပ႒ာနးခသည။  ဤကသ႕အေျခခဥပေဒပဒမမားျဖင  ၂၀၀၈  ခႏစ  ဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒမ  ပဒမ  ၂၉၉  က  ပယဖကၿပး  အစား  ထးျပ႒ာနး  သငပါသည။  

တရားသႀကးမားခန႕ထားျခငးႏႈငပတသက၍  ပဒမ  ၃၁၇  တြင“  ျပညေထာငစ  တစ၀နးလးတြင  တရားစရငေရးဆငရာ  ကစၥ  အ၀၀က  ဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒအရျဖစေစ၊  အျခားဥပေဒတစရပရပအရျဖစေစ  ဖြ႕စညးသည  တရား႐းမားတြင  ဥပေဒႏငအည  ခန႕ထားေသာ  တရားသႀကးမားက  စမေဆာငရြကရမည။”ဟျပ႒ာနးခကအရ  ခန႕အပေသာ  ဗ႐ကရကတရားသႀကးမားျဖင  တရား  စရငေရးစနစက  အေကာငအထညေဖာမညဟ  ေဖာျပခက  သကသကျဖစပါသည။  ျပညသလထပါ၀ငေသာ  ျပညသ႕ကယစားလယမား  ပါ၀ငမည  ျပညသ႕တရားစရငေရးစနစက  ျငငးပယထားျခငးျဖစပါသည။  ဗ႐ကရကအပခပေရးေအာကက  ဗ႐ကရက  တရားစရငေရး  စနစ  ျဖစေနပါသျဖင  အကငပကျခစားမႈက  မးေလာငရာေလပင  အျဖစမးေရာကေအာင  လမးခငးေပးသလျဖစေနပါသည။  အဘယမာ  သန႕ရငးၿပးပြငလငးျမငသာသည  လြတလပေသာ  တရားစရငေရး  စနစ  က  ေဖာေဆာငႏင  ပါမညနညး။  တရားမတမႈျဖင  တရားဥပေဒ  စးမးႏငေအာင  ေဆာငရြကႏငမည  ရညမနးခကက  ေပာကဆးေနပါသည။  တရားစရငေရး  စနစတခလး  က  ေျပာငးလပစႏငရန  ေဖာျပပါ  ပဒမအသးသးအား  ျပငဆငျပ႒ာနးသငပါသည။  

ပဒမ  ၃၁၉  တြင“ပဒမ  ၂၉၃  ပဒမခြ  (ခ)အရ  စစဘကဆငရာ  တရား႐းမားက  ႏငငေတာ  ဖြ႕စညးပ  အေျခခဥပေဒႏင  အျခားဥပေဒအရ  ဖြ႕စညး၍  တပမေတာသားမားအတြက  တရားစရငရမည။”ဟ  ေဖာျပထားသျဖင  တပမေတာသားမားအေနျဖင  အရပဖကဆငရာ  တရားစရငေရး၏  စရငမႈႏင  လး၀ကငးလြတေနပါသည။  ျပညသလထႏင  တသားတညး  ရရမည  တပမေတာသား  မား၏  တရားစရငေရးဆငရာ  အခြငအေရးဆး႐ႈးေနေၾကာငးေတြ႕ရရပါသည။  

ပဒမ  ၃၂၆  တြင  “ေအာကပါပဂၢလ  သ႕မဟတ  အဖြ႕အစညးမားသည  ဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒဆငရာခ႐း၏  အဓပၸါယ  ဖြငဆခက၊  ဆးျဖတခက၊  သေဘာထား  ရယရန  ကစၥ  မားက  သတမတထားေသာ  နညးလမးမားႏငအည  ႏငငေတာဖြ႕စညးပ  အေျခခ  ဥပေဒဆငရာခ႐းသ႕  တငသြငးခြငရသည-­(ဃ)  ျပညသ႕လႊတေတာ  သ႕မဟတ  အမးသား  

လႊတေတာ  ကယစားလယအားလး၏  အနညးဆး  ၁၀  ရာခငႏႈနး  အေရအတြကရေသာ  ကယစားလယမား။”  ဟေဖာျပထားသျဖင  ၁၀  ရာခငႏႈနးေသာ  ကယစားလယမားက  လႊတေတာ  အတြငးတြင  ဖြ႕စညးပႏငပတသက၍  လအပခက၊  ျပငဆငခက၊  ျဖညစြကခက  ႏင  ပယဖကခြင  တ႕က  တငသြငးခြင  ရပါသလားဆပါမ  သတမတထားေသာ  နညးလမးမားႏငအည  ဟေဖာျပခကက  ပတပငထားသညက  သတမရန  လအပပါသည။  လကေတြ႕လႊတေတာတြငး  တကပြက  ဆငႏြၾကညသငပါသည။  ေရြ႕၏ေလာ။  မေရြ႕၏ေလာ။  အေရြ႕မရလင  ႐ပေဗဒသေဘာ  အရ  အလပမျဖစဟသာ  သပၸနညးက  ေကာကခကခရပါမည။  ဆႏၵသကသကျဖင  အလပမျဖစပါ။  လကေတြ႕ႏငငေရးကသာ  အေရးပါ  အရာေရာကပါလမမည။  

ႏငငေတာဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒဆငရာခ႐း  ဆးျဖတခက၏  အကးသကေရာကမႈက  ပဒမ  ၃၂၃  တြင“တရား႐းတစ႐းသည  အမႈတစမႈက  စစေဆး  စရငရာတြင  ဥပေဒ  တရပ  ရပပါ  ျပ႒ာနးခကသည  ဖြ႕စညးပ  အေျခခဥပေဒႏင  ဆန႕ကငမႈ  ရ-­မရ၊  ညၫြတမႈ  ရ-­မရ  အျငငးပြားမႈေပၚေပါကပါက    ထအျငငးပြားမႈႏင  စပလဥး၍  ႏငငေတာ  ဖြ႕စညးပအေျခခ  ဥပေဒဆငရာ  ခ႐းကလညး  တစစတစရာ  ဆးျဖတခက  ခမတထားျခငးမရေသးလင  အဆပါ  တရား႐းသည  အမႈစစေဆးစရငျခငးက  ရပဆငးထားၿပး  မမ၏ထငျမငခကက  သတမတ  ထားသည  နညးလမးမားႏငအည  ႏငငေတာဖြ႕စညးပ  အေျခခဥပေဒဆငရာ  ခ႐းသ႕  တငျပ၍  အဆးအျဖတရယရမည။  ယငးအျငငးပြားမႈႏင  စပလဥး  ၍  ႏငငေတာ  ဖြ႕စညးပ  အေျခခ  ဥပေဒဆငရာ  ခ႐း၏  ဆးျဖတခကသည  အမႈအားလးႏင  သကဆင  ေစရမည။”  ဟ  ျပ႒ာနးထားသညကေတြ႕ရပါသည။  

ဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒႏငစပဆငမသာခ႐းသ႕  သြားခြငရေၾကာငး  ေဖာျပခကျဖစပါသည။  တရား႐းအမႈမားလညး  ဖြ႕စညး  ပအေျခခဥပေဒဆငရာ  ခ႐းသ႕  ေရာကလာႏငရန  လမးေၾကာငးရေၾကာငးေတြ႕ရရပါသည။  ဤအမႈမးတြင  ပဒမ  ၃၂၄    အရ“  ႏငငေတာ  ဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒဆငရာခ႐း၏  ဆးျဖတခကသည  အၿပးအျပတ  အတညျဖစ  သည။”  ဟ  လညးေဖာျပပါရသည။  တရားလႊတေတာ  ခပသ႕  သြားရနမလအပေတာပါ။  ဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒႏင  ဆန႕ကငမႈ  ရ-­မရ၊  ညၫြတမႈ  ရ-­မရ  အျငငးပြားမႈမားသည  တရား႐းမား  မတဆင  ခ႐းသ႕  ေရာကရလာမညလမးေၾကာငးလညး  ရေနပါသျဖင  စရငထးအသစမား  ေပၚေပါကလာလင  တရားမတမႈ  ရမရက  ျပညသအမားေစာငၾကညကာ  သတထား  သးသပဆနးစစရပါမည။စရငထး  အသစမားက  ဥပေဒက  ျပျပငႏင  ေလမလား  စဥးစားခနး၀ငရမလလပင  ျဖစေနပါသည။  ဖြ႕စညးပအတငး  မလကနာႏငမႈမား  အစးရတြင  ရလင  လညး  ဗးေပၚသလ  ေပၚေပါကလာ  မည  အေၾကာငးအခကမားစြာက  ေန႕စဥ  ေတြ႕ျမငရ  ပါလမမည။  

ဇယား  (၁)  ျပညေထာငစ  ဥပေဒျပစာရငး  (ပဒမ  ၉၆  ကရညၫႊနးသည)  တြင  ေနာကဆးနပါတ  (၁၁)  ၌  တရားစရငေရး  က႑  က  (က)မ  (ဋ)  အထ  ေဖာျပထားပါ  သျဖင  ျပညေထာငစ  လႊတေတာအေနျဖင  ဥပေဒျပပငခြငက  တရားစရငေရး  က႑၌  ျပပငခြင  ရေၾကာငးေတြ႕ရရပါသည။  ဇယား(၁)  ေဖာျပပါ  တရားစရငေရးက႑မားအားလးက  မညသ႕  မညပ  ဥပေဒျပသြားၾကပါမညနညး  ဆသညကေတာ  လႊတေတာမ  ေပၚထြကလာမည  ဥပေဒမား၏   အသဗလမားကသာ  ေစာငေမာနားဆငရပါေတာမည။  

ဥးမး  (ဥပေဒ)      

၂၂    ၅    ၂၀၁၂  

 

 အခနး(၇)  

တပမေတာ  

၁၉၄၇  ခႏစ  ဖြ႕စညးအပခပပ  အေျခခဥပေဒတြငလညးေကာငး၊  ၁၉၇၄  ခႏစ  ဖြ႕စညးအပခပပအေျခခဥပေဒတြင  လညးေကာငး  တပမေတာဟ၍  အခနး  သးသန႕  ေဖာျပခသညက  လး၀မေတြ႕ရပါ။  ယခ  ၂၀၀၈  ခႏစ  ဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒတြငမ  တပမေတာအခနးက  သးသန႕ျပ႒ာနးထားသည  သာမက  တပမေတာ  ကာကြယေရးဥးစးခပ  ပါ၀ငသည  ပဒမေပါငး  အေျမာကအျမား  ကပါ  တျခားအခနးမားတြင  ျပ႒ာနးထားသညကလညး  ေတြ႕ရရပါသည။  ကာကြယေရးဥးစးခပဆငရာ  ပဒမမားက  တပမေတာအခနး  တြငသာ  ျပ႒ာနး  သငပါ  သည။  ဥပေဒပါ  အႏစသာရမားက  ေရာေထြးယကတင  မျဖစေစရန  အခနးခြထားျခငးမရဘ  အခနးတငး  ပါ၀ငေနမႈမာ  တမးလးေဖာကဆပ  ဆသလပင  စစအာဏာရင  စနစ  ၏  ေဖာျပခကမားက  ေတြ႕ျမငေနရပါသည။    ဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒ  စာအပမာ  စစတပလကစြကမး  တေစာငပမာ  ျဖစေနပါသည။  ႏငငတကာ  ဥပေဒပညာရငမားက  ၂၀၀၈  ဖြ႕စညး  ပအေျခခဥပေဒ  က  တခြနးတညးေျပာပါသည  ”အမႈကပး”တခငဗာ။ေကာငးၾကေသးရ႕လား။ႏငငတႏငင၏  ဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒက  ႐ႈျမငသးသပ၍  ႏငင  ဂဏသကၡာက  ယတေလာ  သြားေစသညျပ႒ာနးခကမး  ေနာကေနာငမးဆကမား  လကထကတြင  မေပၚေပါကေအာင  ယခ  မးဆက  တြငပင  ရငးထတပစခရန  လအပပါသည။  

ျမနမာႏငင  အသြငကးေျပာငးေရးႏင  ဖြ႕ၿဖးတးတကေရး  အတြက  အခနယရမည  ျဖစၿပး  သငေတာေသာ  အခနတခသ႕  ေရာကပါက  ၂၀၀၈  ခႏစ  ဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒအရ  လႊတေတာ  ထသ႕ေရာကေနေသာ  တပမေတာသား  ကယစားလယ  ၂၅  ရာခငႏႈနး  အေရအတြကက  ေလာခႏငေခ  ရသည  ဟ  ကာကြယေရး၀နႀကး  ဒတယ  ဗလခပႀကး  လမငး  က  အာရလၿခေရးဆငရာ  ရနဂရလာ  ေဆြးေႏြးပြတြင  ေျပာၾကားခသည။  (news-­eleven.com/04  June  2012,  02:15)  

ဤ  ကတက၀တသည  သငေတာေသာ  အခနတခသ႕  ေရာကမ  ၂၅  ရာခငႏႈနးက  ေလာခႏငေခ  ရသညဟ  ဖြငဟျပသည  အဆငမသာ  ျဖစပါသည။  စစတပက  ၂၅  ရာခငႏႈနးက  လး၀ပယဖကလသည  သေဘာထားမရသညကေတာ  ေသခာသည။  ထ႔  ေၾကာင  ေလာခႏငေခ  ရသညဟ  အစပးေျပာဆ႐မေျပာဆေနသည  အဆငဟသာ  မတယရဥး  မညျဖစ  သည။  အတညျပရနမာ  မညသညအခန  မညသညကာလအထဟ၍  အခနအကန႕အသတျဖင  ေဖာျပရန  ပြငလငးျမငသာမႈရရန  လအပလာပါသည။  ဤသ႕  မေရ  မရာ  ေျပာဆခက  မဆလင  ဒမကေရစမႏင  ကကညပါမညေလာ။လး၀မကကညေသးပါ။  ၂၅  ရာခငႏႈနး  အားလးက  ပယဖကပၚမ  ဒမကေရစမႏင  အ၀ငဂြငကျဖစပါမည။  မညသည  ပဂၢလ  တဥး  တေယာကႏငမ  ဆငေသာကစၥ  မဟတပါ။  တကျပတသားသည  ဒမကေရစမအေပၚ  ျပတျပတသားသား  ရပတညရပါမည။  

-­  အခနး  (၄)  ပဒမ  (၇၄)၊  (၁၀၉)၊  (၁၄၁)၊(၁၆၁)တ႕အရ  တပမေတာသား  ၂၅ရာခငႏႈနးပါ၀ငေနျခငး။    -­ပဒမ၆၀(ခ)  (၃)  အရ  သမၼတေရြးခယရာတြင  တပမေတာသား  အစအဖြ႕  အေနျဖငပါ၀ငေနျခငး။    ပဒမ  ၁၆၁  (ဃ)အရ  တငးႏငျပညနယလႊတေတာမားတြင  တပမေတာသားမားမာ  လႊတေတာကယစားလယဥးေရ၏  သးပတစပ  ပါ၀ငေနျခငး  ။    ပဒမ  ၁၂၁  (ည)  အရ  တပမေတာသားမားအား  ႏငငေရးတြင  ပါ၀ငခြင  အထးအခြငအေရးမား  ေပးထားျခငး  စသည  ပဒမ  မားအားလးက  ဖကသမးပစရပါမည။  ဤသ႕  ပယဖက  ပစႏငရန  ဆလင  

၂၀၀၈ခႏစ  ဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒ  ျပငဆငျခငးအခနးပါ  ပဒမ  ၄၃၆  တစလးက  ျပငဆငၿပးျဖစရနလပါသည။  ကာကြယေရး၀နႀကး  ဒတယ  ဗလခပႀကး  လမငး၏  ဖြငဟ  ခက  အရ  မညသ႕  ဆကလက  ေဆာငရြကသငသည၊  ျပငဆငျဖညစြကသငသညက  လႊတေတာကယစားလယေတာႀကးမား  ကယ  တငက  ဒမကေရစ  လႊတေတာတြငး  တကပြ  က  ျပတျပတ  သားသားဆငႏြႏငရပါမည။  

ဒမကေရစ  ႏငငတငးတြင  အရပသားအစးရ  ျဖစလင  ကာကြယေရး  ဥးစးခပသည  ကာကြယေရး၀နႀကး၏  ၀နႀကးဌာန၏  ေအာကတြငသာ  ရပါသည။  ျပညေထာငစ  အစးရ၏  အဖြ႕၀ငသည  ကာကြယေရး၀နႀကးသာ  ျဖစပါသည။ကာကြယ  ေရးဥးစးခပ  မဟတပါ။  

သ႕ပါ၍  စစအစးရ  ျဖစေနေၾကာငး  ေၾကညာထားသည  ပဒမမားက  တခမကန  ပယဖကပစသငပါသည။  

ဥပမာ-­  ပဒမ  ၃၄၂  တြင  “ႏငငေတာ  သမၼတသည  အမးသား  ကာကြယေရးႏင  လၿခေရးေကာငစ၏  အဆျပ  ေထာကခခက  ျဖင  တပမေတာကာကြယေရး  ဥးစးခပက  ခန႕အပတာ၀န  ေပးရမည။”ဟ  ေဖာျပထား  ေသာလညး  တပမေတာကာကြယေရး  ဥးစးခပ  က  သမၼတက  ခန႕အပထားေၾကာငးက  ပဒမ  ၆၀  (က)  တြင”ႏငငေတာ  သမၼတက  သမၼတ  ေရြးခယတငေျမႇာကေရးအဖြ႕ျဖင  ေရြးခယတငေျမႇာကရမည။”ဟလညးေကာငး၊  

ပဒမ  ၆၀  (ခ)(၃)  တြင“ေဖာျပပါ  လႊတေတာႏစရပအတြက  တပမေတာ  ကာကြယေရးဥးစးခပက  အမညစာရငး  တငသြငးသည  တပမေတာသား  လႊတေတာကယစားလယမား  အစအဖြ႕  ”ဟလညးေကာငး  ေဖာျပထားသညက  ၾကညျခငးအားျဖင  သမၼတကယ၌က  ကာကြယေရးဥးစးခပက  ခန႕အပထားေၾကာငးက  ေတြ႕ရရပါသည။  ဤပဒမ  ႏစခ၏  ေဖာျပခကမားသည  ပဒမ  တခက  ေနာကပဒမ  တခက  ေခဖကထားျခငး  ျဖစေနပါသျဖင  အဓပၸါယမာ  ကာကြယေရးဥးစးခပလကထတြင  သမၼတအာဏာ  ရေန  သညဟ  မးေမာငးထးျပလကသလ  ထငရားေနပါသည။  

ကာကြယေရးဥးစးခပသည  ပဒမ  ၁၆  တြင”ႏငငေတာ  အႀကးအကႏင  ႏငငေတာ  အပခပေရး  အႀကးအကသည  ႏငငေတာသမၼတ  ျဖစသည။”ဟေဖာျပထားသညအတြက  အာဏာ  က  လကေတြ႕ေဖာျပခကတြငပင  ရယထားသညကေတြ႕ရေပသည။  အဘယမာ  အရပသား  အစးရ။  ျပညသလထက  ေရြးေကာကတငေျမႇာကသည  အစးရ  တရပက  ၂၀၀၈  ဖြ႕စညးပ  ဥပေဒအရ  အေကာငအထည  ေဖာေဆာငႏငပါမညနညး။  စစအစးရဘ  ျဖစၿမျဖစေနသညက  အဆပါပဒမမားက  သကေသျပေနသလ  ျဖစေနပါ  သည။ဤ  ဖြ႕စညးပ  အေျခခ  ဥပေဒအရသာ  ဆလင  ျပညသ႕အစးရတရပ  အစးရေကာငးတရပက  မညသညနညးႏငမ  ေဖာေဆာငႏင  မည  မဟတေၾကာငးက  ေတြ႕ရေနရပါသည။  

ႏငငေတာ  သမၼတသည  ကာကြယေရးဥးစးခပေလာကမ  အာဏာမရေၾကာငးက  လြတၿငမးခမးသာခြင  ေပးပငခြငက  ၾကညျခငးအားျဖငလညး  ေတြ႕ျမငႏငပါသည။  ပဒမ  ၂၀၄  တြင  ”ႏငငေတာ  သမၼတသည-­  

(က)  ျပစဒဏလြတၿငမးခြင  ေပးပငခြင  ရသည။  

(ခ)  အမးသား  ကာကြယေရးႏင  လျခေရးေကာငစ၏  ေထာကခခကႏငအည  လြတၿငမးခမးသာခြင  ေပးပငခြငရသည။  ဟေဖာျပထားသညကသာ  ၾကညပါ။  ၁၉၄၇  ခႏစ  ဖြ႕စညးပ  အေျခခဥပေဒ  ပဒမ  ၆၀  တြင“  ျပစဒဏ  လြတၿငမးခမးသာခြင  ေပးႏငေသာ  အခြငအေရးသည  ႏငငေတာ  သမၼတ၌  တညရရမည။”  ဟ  ေဖာျပထား  သညႏင  ႏႈငး  

ယဥၾကညလင  တျခားစျဖစေနသညက  ေတြ႕ျမငရပါသည။  

၁၉၈၀ခႏစကထတျပနခေသာ  ၂/၈၀  ကသ႕  အေထြေထြလြတၿငမးခမးသာခြငက  သမၼတ  ဥးေန၀ငး(ဗလခပႀကး  ေန၀ငး)  ကယတင  ထတျပနခသညကလညး  သငခနးစာ  ယသငပါသည။  သမၼတ  ဥးသနးစန  (ဗလခပႀကး  သနးစန)  အေနျဖင  အမးသား  ကာကြယေရးႏငလၿခေရးေကာငစ၏  ေထာကခခကမရ၍  အေထြေထြလြတၿငမးသာခြင  ထတျပနႏငျခငးမရသညက  လကေတြ႕  ေတြ႕ျမငေနရပါသည။  

ပဒမ  ၃၃၇  တြင”တပမေတာသည  ႏငငေတာကာကြယေရးအတြက  အဓကအကဆးေသာ  လကနကကငတပဖြ႕  ျဖစ  သည။”ႏင  ပဒမ  ၃၃၉  တြင”ႏငငေတာအား  ျပညတြငးျပညပ  အႏရာယမာမ  ကာကြယေရးအတြက  တပမေတာက  ဥးေဆာင  ရမည။”ဟ  ေဖာျပခကႏစခ၏  အဓပၸါယမာ  တဆကတညးျဖစေနပါသျဖင  ပဒမ  တခ  တညးျဖင  ေဖာျပ  လင  ျပည  စႏငပါသည။  

ထ႕ျပင  ပဒမ  ၃၄၁  တြင”ႏငငေတာတြင  ႏငငေတာႏင  ႏငငသားမားအတြက  ေဘးအႏရာယမား  ကေရာကလာလင  တပမေတာက  ကညေဆာငရြကရမည။”  ဟ  အထးေဖာျပစရာ  မလအပပါ။  မလအပသည  အလလနားလညရမည  လကနကကင  တပဖြ႕ျဖစသညဟလညးေကာငး၊  ကာကြယေရးအတြက  တပမေတာက  ဥးေဆာငရမည  ဟလညးေကာငး  ေဖာျပ  ခကမးမာ  အပျဖစေန  ပါသျဖင  ရၿပးသား  အဓပၸါယက  ေဖာငးပြကာ  ေလးနကမႈယတေလာသြားေစပါသည။  

ဥပမာ-­  ပဒမ  ၂၀  တြငေဖာျပထားေသာ  တပမေတာဆငရာ  ေဖာျပခကမးက  တပမေတာအခနးမးတြငသာ  ေဖာျပ  သငပါသည။  အပ  အလြတသေဘာ  ျဖစေနသည  ပဒမမား  က  ေလာပစရန  လအပပါသည။အသစျပျပင  ျပ႒ာနးရန  လအပပါ  သည။  

ပဒမ  ၃၄၃  တြင”  စစဘကတရားစရငရာတြင-­  

(က)  တပမေတာသားမားအတြက  အဖြ႕ျဖင  ျဖစေစ၊  တစဥးတညးျဖစေစ  ဥပေဒႏငအည  စရငႏငသည။  

(ခ)  တပမေတာ  ကာကြယေရး  ဥးစးခပ၏  အဆးအျဖတသည  အၿပးအျပတျဖစသည။”  ဟ  ေဖာျပထားပါသျဖင  တပမေတာသားမား  အေနျဖင  သာမာနျပညသမား  ရရခစားႏငသည  အရပဖကတရားစရငေရး၏  စရငဆးျဖတမႈက  ခယရရႏငသည  အခြငအေရးႏင  ျပညေထာငစ  တရားလႊတေတာခပတညးဟေသာ  ႏငင၏အျမငဆး  တရား႐းသ႕  အယခ  တကေရာကပင  ခြင  မရရႏင  ေတာေပ။  တပတြငး  ဒမကေရစဆသညမာ  မး၍ပငရစရာမရ။  ဒမကေရစ  ဆတသဥး  ကငးမလေပသည။  စညးကမးျပည၀သည  ဒမကေရစဆသညက  အနကဖြင႕ရန  ခကခလြနးလပါသည။  တပမေတာသားမားသည  ျပညသလထ၏  သားသမးမား  ျဖစသည  အေလာက  မဘႏငတေသာျပညသမား  ဒမကေရစ  အျပညရဖ႕  လအပ  သကသ႕  ထရရေသာ  အခြငအေရးမားက  ျပညသ၏  သားသမးမားျဖစသည  တပမေတာသားမားအေနျဖင  ရရခစားထကေပသည။  

တပမေတာသည  ျပညသ႕အတြက  ဟ  ဖခင  ဗလခပေအာငဆနး  ေျပာၾကားခသညမႏင  ေျဖာငေျဖာငၾကးဆန႕ကငကာ  ျပညသသည  တပမေတာအတြကျဖစေနရသည  ၂၀၀၈  ဖြ႕စညးပ  အေျခခဥပေဒရ  အျခားအခနးမားတြငပါရေသာ  ကာကြယေရး  ဥးစးခပ  ေ၀ါဟာရပါ  ပဒမအားလးက  တပဒမကန  ဖကသမးပစရပါလမမည။  

သ႕မသာ  တပမေတာသည  ျပညသ႕  တပမေတာ  ျဖစလာေပလမမည။  ယခ  လကရတပမေတာက  ျပညသက  ကာကြယ  ေစာငေရာကသည  ျပညသ႕တပမေတာအျဖစ  အသစျပနလညဖြ႕စညး  

တညေထာငရန  လအပပါသည။  ထသ႕ေဆာငရြကႏငရန  အတြက   ဤတပမေတာ  အခနးပါ  ပဒမမားက  ျပျပငျပ႒ာနးရန  အထးလအပလကရပါသည။  

ဥးမး  (ဥပေဒ)  

၇    ၆    ၂၀၁၂  

 

   အခနး  (၉)  

ေရြးေကာကတငေျမႇာကျခငး  

လႊတေတာမားသ႕  ျပညသ႕ကယစားလယမား  ေရြးေကာကတငေျမႇာကျခငး  ေခါငးစဥေအာကရ  အေျခခမမားပါ  ပဒမ  ၁၄  တြင-­  

“ျပညေထာငစလႊတေတာ၊  တငးေဒသႀကးလႊတေတာႏင  ျပညနယလႊတေတာမားတြင  လႊတေတာကယစားလယမားအျဖစ  ဤဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒအရ  သတမတသည  ဥးေရအတငး  တပမေတာ  ကာကြယေရးဥးစးခပက  အမညစာရငးတငသြငးသည  တပမေတာသားမားပါ၀ငသည။”ဟေဖာျပထားပါသည။  

သ႕ေသာ  ထတပမေတာသား  လႊတေတာကယစားလယမားႏငစပဆငသည  ေရြးေကာကတငေျမႇာကျခငးဆငရာ  ပဒမ  တစတရာမ  မပါရသညက  ထးျခားစြာ  ေတြ႕ျမငရပါသည။  

လႊတေတာဆသညမာျပညသမားဆႏၵႏငေရြးခယတငေျမႇာကေပးလကသည  ျပညသ႕ကယစားလယမား  အတြကသာျဖစရ  ပါမည။  ဒမကေရစ၏  အဓပၸါယမာ  ျပညသ႕အပခပေရး  ျဖစပါသည။  ျပညသ႕ကယစားလယမားျဖင  အပခပျခငးျဖစပါသည။  အမည  စာရငးတငသြငး  ခန႕အပ႐မျဖင  လႊတေတာကယစားလယ  ျဖစပငခြင  မရပါ။  တပမေတာသညလညး  ျပညသ႕ကယစားလယမား  ေရြးေကာကတငေျမႇာကျခငးဆငရာ  ဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒပါျပ႒ာနးခကမားအတငး  ႏငငသားတငး  လကနာၾကရသညနညးတ  လကနာကငသးရပါမည။  မလကနာႏငပါလင    “  တပမေတာသည  ႏငငေတာ  ဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒက  ကာကြယေစာငေရာကရန  အဓကတာ၀နရသည။”ဟ  ေဖာျပေသာ  အေျခခမမားပဒမ  ၂၀  (စ)  က  အထငအရား  ခးေဖာကျခငးသာ  ျဖစပါလမမည။  တရားဥပေဒ  စးမးေရးက  တရားလကလြတမကကြယျပျခငးသာ  ျဖစပါလမမည။  

ျပညသ႕ကယစားလယမား  ေရြးေကာကတငေျမႇာကျခငး  ဆငရာ  ပဒမ  ၃၉၁  (ခ)  တြင  “  ဆႏၵမေပးပငခြငရေသာ  ႏငငသားႏင  ဥပေဒအရ  ဆႏၵမေပးပငခြငရသတငးသည  ေရြးေကာကပြတရပ၌  မဆႏၵနယတနယတြင  လႊတေတာတစရပစအတြက  ဆႏၵမ  တစမ  သာေပးပငခြငရသည။”ဟေဖာျပခကက  ႏငငသားတငး  ဥပေဒအရာတြင  တနးတညမမႈ  ရရခစားထကပါသည။  မညသတဥးတေယာက  ကမ  လႊတေတာကယစားလယ  (၁၆၆)  ဥးအတြက  တဥးတညးကယစားလယခ၍    ေရြးခယခြင  ခန႕အပပငခြင  မရသငပါ။  လႊတေတာကယစားလယ  (၁၆၆)  ဥးက  ေရြးေကာကတငေျမႇာကမည  ျပညသလထ၏  ဆႏၵမမားက  တဥးတညးက  ေမာငပငစးၿပး  သမးပကထားရာေရာကေနပါသည။ပဒမ  ၃၉၁  ပါမက  

တတကက  လကခကငသးရပါမည။  

သ႕ရာတြင  ဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒရ  ေရြးေကာကတငေျမႇာကျခငးဆငရာမႏင  ဆန႕ကငစြာ  အမးသားလႊတေတာ  ေရြးေကာကပြဥပေဒ၊  ျပညသ႕လႊတေတာ  ေရြးေကာကပြဥပေဒႏင  တငးေဒသႀကးလႊတေတာ  သ႕မဟတ  ျပညနယလႊတေတာ  ေရြးေကာကပြဥပေဒတ႕၏  ပဒမ  ၂(ဂ)  တငး၌  “လႊတေတာကယစားလယဆသညမာ      ဤဥပေဒအရ  လႊတေတာမားသ႕    ေရြးေကာက  တငေျမႇာကခရသကလညးေကာငး၊  တပမေတာကာကြယေရးဥးစးခပက  ဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒႏငအည  အမညစာရငး  တငသြငးထား  ေသာ  တပမေတာသား  လႊတေတာကယစားလယမားကလညးေကာငး  ဆသည  ဟ  အဓပၸါယသကေရာကေစရမည”  ဆကာ  ျပ႒ာနးထားသညက  ေတြ႕ရရပါသည။  ထ႕ျပင  အခနး(၈)တငး၌လညး  တပမေတာသား  လႊတေတာကယစားလယ  အခနးေအာကက  ပဒမ    ၃၁၊  ပဒမ  ၃၂  ႏင  ပဒမ  ၃၃    တငး  ၌  ေဖာျပထားသညက  ေတြ႕ရပါသည။  

သ႕အတြက  ဖြ႕စညးပ  အေျခခဥပေဒဆငရာ  ေရြးေကာကတငေျမႇာကျခငး  ဥပေဒပဒမ  ၃၉၁  ႏင  ဆန႕ကငေနသည  အထကပါဥပေဒမားတြင  ပါရေနေသာ  အခနး(၈)  တခနးလးက  ပယဖကပစသငပါသည။အထကပါ  ပဒမ  ၂(ဂ)  ကလညး  ပဒမ  ၃၉၁  ႏင  ဆန႕ကငကြလြေနသျဖင  ျပငဆငပစရမည  ျဖစပါသည။  

အေထြေထြျပ႒ာနးခကမားတြင  ပါရေသာ  ပဒမ  ၄၅၃  တြင“ဤအေျခခဥပေဒပါ  စကားရပမားက  အနကအဓပၸါယ  ဖြငဆရာ  တြင  တညဆစကားရပမား  အနကအဓပၸါယဖြငဆေရးဥပေဒက  ကးကားရမည။”ဟ  ေဖာျပထားသညအတငးသာ  အနကအဓပၸါယ  ဖြငဆရပါမည။  ၁၉၇၃  ခႏစ၊  စကားရပမား  အနကအဓပၸါယဖြငဆေရးဥပေဒ  ပဒမ  ၂၇  အရ  “  ဥပေဒမား၏  အနကအဓပၸါယက  တညတၫြတတညး  ျဖစေစရန  ဖြငဆေပးရမည။”  ဟျပ႒ာနးထားသညအတငး  တညတၫြတတညး  ဖြငဆေပးရပါမည။  ထ႕ေၾကာင  ပဒမ  ၃၉၁  ႏင  တညတၫြတတညး  ျဖစေစရန  “လႊတေတာကယစားလယဆသညမာ  လႊတေတာမားသ႕  ျပညသ႕ကယစားလယ    မားက  ေရြးေကာကတငေျမႇာကရာတြင  ကငသးသည  ပဒမ  ၃၉၁  (က)  (ခ)  (ဂ)တ႕ပါ  မအတငး  ေရြးေကာကတငေျမႇာကခရသက  ေခၚသည။”ဟ  ျပငဆငျ႔ပ႒ာနးသငပါသည။  

ပဒမ  ၃၉၅  တြငလညး  “ဤဖြ႕စညးပ  အေျခခဥပေဒပါ  ျပ႒ာနးခကမားအရေသာလညးေကာငး၊  ေရြးေကာကတငေျမႇာကျခငး  ဆငရာ  ဥပေဒပါ  ျပ႒ာနးခကမားအရေသာလညးေကာငး၊  အရညအခငး  ပကယြငးသမဟတပါက  ႏငငသားတငးသည  လႊတေတာ  တစရပရပသ႕  ေရြးေကာကတငေျမႇာကခပငခြငရသည။”ဟ  ေဖာျပခကႏင  ဆန႕ကငေနသည  တပမေတာသား  လႊတေတာကယစား  လယ  (၁၆၆)    ဥး၏  ေနရာက  ျပညသ႕ကယစားလယမားျဖင  အစားထး  ေရြးေကာကတငေျမႇာကႏငရန  လအပပါသည။  

ပဒမ  ၄၀၂  တြင“  ေအာကပါကစၥရပမားႏငစပလဥး၍  ျပညေထာငစေရြးေကာကပြေကာမရင၏  ဆးျဖတခကႏင  ေဆာငရြကခကမားသည  အၿပးအျပတ  အတညျဖစေစရမည-­  

(က)  ေရြးေကာကတငေျမႇာကျခငးဆငရာ  လပငနးမား၊  

(ခ)  ေရြးေကာကပြ  ခအဖြ႕မား၏  ဆးျဖတခကမား၊  အမန႕မား  ႏငစပလဥးသည  အယခမႈမားႏင  ျပငဆငမႈမား၊  

(ဂ)  ႏငငေရး  ပါတဆငရာ  ဥပေဒအရ  ေဆာငရြကေသာ  ကစၥရပမား။  ”  

ဟေဖာျပထားခကတြင  ျပညေထာငစ  ေရြးေကာကပြ  ေကာမရငႏင  တက႐ကသကဆငေသာ  (က)  လပငနးမားကသာ  အၿပးအျပတ  ေဆာငရြကသငပါသည။  (ခ)ပါ  ဆးျဖတခကမား၊  အယခမႈမားႏင  ျပငဆငမႈမားသည  ပဒမ  ၃၂၃  အရ  ႏငငေတာ  ဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒဆငရာခ႐း၏  ဆးျဖတခကသည  အမႈအားလးႏင  သကဆငေစရမည  ျဖစပါသည။ပဒမ  ၃၂၄  အရ  အေျခခဥပေဒ  ဆငရာခ႐း၏    ဆးျဖတခကသည  အၿပးအျပတ  အတညျဖစသည  ဟေဖာျပခက  အတငးသာ  ျဖစသငပါသည။  ထ႕အတ  (ဂ)ပါ  ႏငင  ေရး  ပါတဆငရာ  ဥပေဒအရ  ေဆာငရြကေသာ  ကစၥမားကလညး  အေျခခဥပေဒဆငရာ  ခ႐းသ႕  သြားသငဟ  စဥးစားဆငျခငမပါသည။  

ဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒက  ဆန႕ကငကြလြကာ  ျပ႒ာနးလာသည  လႊတေတာအသးသးအတြက  ေရြးေကာကပြ  ဆငရာဥပေဒ  မားက  တကဆငစစေဆးၿပး  အသစ  ျပငဆငျပ႒ာနးႏငရပါမည။  လကေတြ႕လပကငေဆာငရြကရာတြင  အခကအခေပါငးေျမာက  မားစြာႏင  ရငဆငခရၿပး  ျဖစပါသည။  ဥပမာ  ရခငျပညနယ၊  ေမာငးေတာခ႐ငတြင  ၂၀၁၀ခႏစ  ေရြးေကာကပြ  ကာလက  ပဒမ  ၁၄၄  ထတခရသည  အျဖစမးႏင  ႀကေတြ႕ခသညက  ေအာကပါကးကားသတငးအရ  သရရပါသည။  

ျဖစစဥအကဥးမာ    ေရြးေကာကပြေကာမရငႏင  နးစပသတဥးက  ”လြနခတ  စေနေန႕  ညေနပငးမာ  အမးသား  ဖြ႕ၿဖးတးတကေရး  ဒမကရကတစပါတက  ခေမာငးဆပေကးရြာမာ  မဆြယစညး႐းေနစဥ  ႀက႕ဖြ႕ပါတက  လာေႏာငယကတအတြက  တဖြ႕ႏငတဖြ႕  အႀကးအကယ  ႐ကပြျဖစပြားခပါတယ။  အဒေန႕က  စၿပး  ခ႐ငေရြးေကာကပြ  ေကာမရငက  ပဒမ  ၁၄၄  ထတၿပး  ၅  ေယာကထက  ပမစရဆၿပး  အမန႕ထတထားပါ  တယ။”ဟေျပာသည။  

တကယတနး  မြတဆလငလထ  ေထာကခေနတာက  အစးရန႕  မဆငတ  အမးသား  ဖြ႕ၿဖးတးတကေရး  ဒမကရကတစပါတ  ျဖစပါတယ။  ဒါက  ႀက႕ဖြ႕ပါတက  သေနတအတြက  ေနရာတငးမာ  လကအေႏာငအယကေပးေနေတာ  အမးသား  ဖြ႕ၿဖး  တးတကေရးပါတက  ေနာကဆးမခမရပႏငျဖစၿပး  ခလ႐ကပြ  ျဖစပြားတာ  ျဖစပါတယ”  ဟေျပာသည။  

အနညးဆး  ႐ကပြ  ၇  ပြခန႕  ျဖစပြားခၿပးျဖစေၾကာငးႏင  ထအထ  ေမာငးေတာ  ေတာငပငးတြင  ျမငးလႊတေကးရြာႏင  သေျပေတာ  ေကးရြာမားတြငလညး  ႐ကပြျဖစ  ပြားခသညဟ  သရသည။  

(၁၀    ၁၈    ၂၀၁၀  Nirinjara  မ  )  

ဥးမး  (ဥပေဒ)  

၂၁    ၇    ၂၀၁၂  

 

အခနး  (၁၀)    

 ႏငငေရး  ပါတမား  

ႏငငေရးပါတတရပသည  မမ၏ႏငငေရးဥးတညခကက  အေကာငအထည  ေဖာႏငရန  ဥးစြာပထမ  ပါတမတပတငရပါသည။  ႏငငေရးပါတမား  မတပတငျခငး  ဥပေဒက    န  အ  ဖ  ဥပေဒ    အမတ  ၂/  ၂၀၁၀  ျဖင၂၀၁၀  ျပညႏစ  မတလ  ၈  ရကေန႕က  ျပ႒ာနး  ခပါသည။  ဤဥပေဒသည  ဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒ  ပဒမ    ၄၀၉  အရ  ျပ႒ာနးျခငး  ျဖစပါသည။  

ပဒမ  ၄၀၈  တြင  “ႏငငေရး  ပါတတရပရပသည  ပဒမ  ၄၀၇  ပါ  ျပ႒ာနးခက  တရပရပႏင  ၿငစြနးေၾကာငး  မတပတငခြင  ေပးႏငေသာအဖြ႕အစညးက  ေတြ႕ရလင  ႏငငေရးပါတအျဖစ  မတပတငထားျခငးက  ပယဖကရမည။”ဟပါရပါသည။  

မတပတငခြငေပးႏငေသာ  အဖြ႕အစညးဆသညမာ  ပဒမ  ၄၀၂    တြင  “  ျပညေထာငစ  ေရြးေကာကပြေကာမရင၏  ဆးျဖတခကႏင  ေဆာငရြကခကမားသည  အၿပးအျပတ  အတညျဖစေစရမည။  ေဖၚျပထားၿပး  ၄၀၂(ဂ)  တြင  “ႏငငေရးပါတဆငရာ  ဥပေဒအရ  ေဆာငရြကေသာ  ကစၥရပမား”  ဟ  ျပ႒ာနးထားပါသည။  သငေတာမနကနမႈ  ရမရက  ခငခနရနလပါသည။  ဥပေဒအရ  ေဆာငရြကေသာ  ကစၥရပမနသမသည  ဥပေဒဆငရာ  အျငငးပြားမႈမားသာ  ျဖစဖြယရာရသျဖင  ႏငငေတာ  ဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒ  ဆငရာခ႐း၏    အဆးအျဖတသညသာ  ပဒမ  ၃၂၄  အရ  အၿပးအျပတျဖစသငသညဟ  စဥစားဆငျခငမပါသည။  

ႏငငေရး  ပါတတရပရပသည    ပါတအျဖစ  ဆကလက  ရပတညပငခြင  မရလင  ေသာလညးေကာငး၊  မတရားသငး  အျဖစ  ေၾကညာျခငး  ခခရလငေသာလညးေကာငး  တညဆဥပေဒမားအရ  မဆန႕ကငလင  ပါတရပတညပငခြငက  အေျခအေနအခန  အခါအေလာက  ခြငျပသငပါသည။  ၂၀၀၈  ခႏစ  ဖြ႕စညးပအေျခခ  ဥပေဒ  ပဒမ  ၆(က)  တြင  ”ႏငငေတာသည  စစမန၍  စညးကမး  ျပည၀ေသာ  ပါတစဒမကေရစစနစ  ထြနးကားေရးက  အစဥတစကဥးတညသည။”ဟ  ျပ႒ာနးခကအတငး  အေကာငအထညေဖာရ  ပါမည။  ျပညတြငးစစရပစေရး၊  အမးသားျပနလညသငျမတေရးႏင  တငးျပညေအးခမးသာယာဖြ႕ၿဖးတးတကေရးတ႕သည  တဆက  တညး  ေတာကေလာက  တနးတနးမတမတ  လပေဆာငရမည  လပငနးမားျဖစသညႏငအည  ႏငငေရးပါတအားလးက  ပါတစ  ပါ၀င  လာႏငေရးအတြက  လမးဖြငေပးရပါမည။  

ပဒမ    ၄၀၇  (က)  (ခ)  တြင  ”  ႏငငေရးပါတ  တရပရပသည  ေအာကပါအေၾကာငး  တစခခႏင  ၿငစြနးလင  ဆကလကရပတညပငခြင  မရေစရ-­  

(က)  တညဆဥပေဒအရ  မတရားအသငး  အျဖစေၾကညာခရျခငး  

(ခ)  ႏငငေတာအား  လကနကစြကင၍  ေတာလနပနကနေနေသာ  ေသာငးကနးသ  အဖြ႕အစညး  သ႕မဟတ  အၾကမး  ဖကလပ  ရပမားက  ကးလြနသညဟ  ႏငငေတာက  သတမတေသာ  အဖြ႕အစညးႏင  ပဂၢလမား  သ႕မဟတ  မတရား  အသငးအျဖစ  ေၾကညာခထားရေသာ  အဖြ႕အစညးႏင  တက႐ကျဖစေစ၊  သြယ၀ က၍ျဖစေစ  ဆကသြယျခငး  သ႕မဟတ  အားေပးကညျခငး”  ဟျပ႒ာနးထားပါသည။  

ဤအခကမာ  သဘာ၀ကသညဟ  ယဆပါသည။သ႕ေသာ    အမးသား  ျပနလညသငျမတေရးလပငနးစဥမား  ေအာကတြင  သကဆငရာအဖြ႕အစညးမားႏငညႇႏႈငးေဆာငရြကလကျခငးအားျဖင  ၿငစြနးေနသညဆေသာ  ကစၥရပမားမာ  ေျပလညရငးလငးသြား  ႏငသညဟ  ယဆပါသည။ဤအခကကေလးနကသြားေစရန  ေအာကပါသတငးေကာကႏႈတခကက    ေလလာၾကညႏငပါသည။  

အေရးေပၚစမမႈဥပေဒႏင  မတရားအသငးဥပေဒမားျပငဆငရန  လႊတေတာအတညျပ�ေနျပညေတာ၊  ဇလင  ၁၇  

အေရးေပၚစမမႈဥပေဒအား  တလြအသးျပ၍  အတကအခႏငငေရးသမားမားအား  

အေၾကာငးအမးမး  ရာ၍  ဖမးဆးထနးသမး  ချခငး၊  ေခတကာလအေျခအေနႏင  လကေလာညေထြမႈမရျခငး၊  မတရားအသငးဥပေဒ  ျဖငဖမးဆးေထာငခခခရသမားတြင  အမား  စမာ  စစေဘးသငေဒသမားတြငေနထငၾကေသာ  ေတာသေတာငသားမားျဖစေနျခငးတ႔ေၾကာင  ယငးဥပေဒ႐ပသမးရနလအပလကရ  ေၾကာငး  ဥးသနးၫြန႔က  အဆတငသြငး  ေဆြးေႏြးခသည။  

အေရးေပၚစမမႈဥပေဒက  ၅    ည  လ႔  လသမားပါတယ။  မတရားအသငး  ဥပေဒက  ၁၇/၁  ၊  ၁၇/၂  ပါ။  မတရားအသငး  ေၾကညာခရတ  အဖြ႔အစညးက  ပဂၢလေတြေတာငလႊတေတာကယစားလယေတြျဖစေနၾကပါၿပ  ဟ  တရားလႊတေတာေရ႕ေနတစဥးက  ဆသည။  

(The  Voice  Weekly  /  Monday  /  July  23    29  2012  /  page  No.  22)  

မတရားသငး  ဥပေဒမာ  တငးျပညမလြတေျမာကမက  ၁၉၀၆  ခႏစက  ကလန  နယခ႕  အဂၤလပက  ျပ႒ာနးခသည  ဥပေဒ  ျဖစပါသည။  လြတလပသည  ျမနမာႏငင၏  ဂဏသကၡာႏင  လး၀ဟပစပသည  အရာမဟတပါ။  ကယႏငငအေနျဖင  ကယဥပေဒက  ျပညေထာငစ  လႊတေတာက  မတရားအသငးဆငရာ  ဥပေဒက  ျပ႒ာနးႏငရပါမည။  ၁၉၀၆  ခႏစ  ကလနဥပေဒက  လး၀(လး၀)  ပယဖက  သငပါသည။  အဘယေၾကာငဆေသာ  တငးျပညၿငမးခမး  သာယာသည  အေနအထား  ေရာကရရနသြားရာလမးတြင  ခလတကနသငး  ျဖစေနေသာေၾကာင  ျဖစပါသည။  တရားသည  အသငးအဖြ႕အစညးမား  ျဖစတညလာႏငရန  ကးပမးေနေသာေၾကာငလညး  ျဖစပါ  သည။  

တခနက  မတရားအသငးေၾကညာျခငးခခရေသာ  ယခၿငမးခမးေရးအဖြ႕အစညး  အားလး  ႏင  ပါတအဖြ႕အစညးအားလးက  မတရားအသငး  ေၾကညာျခငးမ  တရား၀င  ပယဖကႏငပါမ  အမးသားျပနလညသငျမတေရး  ေအာငျမငႏငပါမည။  

သ႕အတြက  ဥးစြာပထမ  ပဒမ  ၂၀၄  (ခ)  တြင“  ႏငငေတာ  သမၼတသည-­  အမးသားကာကြယေရးႏင  လၿခေရးေကာငစ၏  ေထာကခခကႏင  အည  လြတၿငမးခမးသာခြင  ေပးပငခြငရသည။”  ဟျပ႒ာနးခကအရ  အေထြေထြလြတၿငမးခမးသာခြင  ေပးရန  လအပပါသည။  လႊတေတာအသးသးတြင  တကေရာကၾကမည  လႊတေတာကယစားလယအသးသးကလညး  မျဖစမေန  ေတာငးဆ  ဆႏၵျပၾကရန  အထးလအပပါသည။  

ပဒမ  ၄၀၉  တြင“ျပညေထာငစလႊတေတာသည  ႏငငေရးပါတမားႏင  စပလဥးသည  လအပေသာဥပေဒမားက  ျပ႒ာနး  ရမည။”ဟျပ႒ာနးခကအရ  “ႏငငေရးပါတမားမတပတငျခငးဥပေဒ”  တရပ  တညရပါသည။  ထဥပေဒ၏  အားနညးခက  အားသာခက  မားက  စနစတကေလလာၿပး  ျပညေထာငစလႊတေတာအတြငး  ျပငဆငျဖညစြက  အသစျပနလည  ျပ႒ာနးရန  လအပပါသည။  ပဂၢလ  တဥးခငးစ၏  ဂဏသကၡာရရ  တငးျပညတာ၀နက  ထမးရြကႏငရန  အေရးႀကးသကသ႕  ႏငငေရးပါတတရပအေနျဖငလညး  ႏငင၏  အမးသားေရးတာ၀နက  ဥးေဆာငဥးရြကျပႏငရနမာ  အေရးႀကးသညအတြက  ပါတတငး၏  လြတလြတလပလပ  ရပတညလႈပရား  ပငခြငက  အာမခေပးႏငရပါမည။  

ႏငငေရးပါတမားမတပတငျခငး  ဥပေဒ  ပဒမ  ၄  (က)တြင  “ပါတတညေထာငလသမားသည  ေအာကပါအခကမားႏင  ကကညရမည-­(က)  ႏငငသား၊  ဧညႏငငသား၊  ႏငငသားျပခြငရသ  သ႕မဟတ  ယာယသကေသခလကမတ  ကငေဆာငထားသ  ျဖစျခငး  ”ဟေဖာျပထားခကတြင  ပါတ  တညေထာငလသမားသည  ႏငငသား  သာလငျဖစသငပါသည။  

ႏငငေရးပါတမား  မတပတငျခငး  ဥပေဒ  ပဒမ  ၂  (င)  တြင  “ပါတဆသညမာ  ျပညေထာငစ  

တစ၀နးလးတြင  ျဖစေစ၊  တငး  ေဒသႀကး  သ႕မဟတ  ျပညနယတစခ  အတြငး၌သာျဖစေစ  စညး႐းေဆာငရြကသည  ႏငငေရးပါတက  ဆလသည။  ယငးစကားရပတြင  ပါတ၏  ပါတအဖြ႕ခြ  အဆငဆငလညး  ပါ၀ငသည။”ဟ  ေဖာျပထားပါသည။  ပါတအားလးက  ၎တ႕၏ဆႏၵႏငအည  တႏငငလးတြင  ႀကကရာေဒသတြင  စညး႐းေဆာငရြကခြင  ေပးသငပါသည။  ေကာမရငက  သတမတေပးျခငးမး  မျဖစသငပါ။  ပါတစ  စနစကငသး  သည  အႏၵယႏငင၌  National  Party  သတမတရာတြင  တႏငငလးရရေသာ  လထမဆႏၵ  ရာခငႏႈနး၊  အစးရဖြ႕စညးႏငသည  ျပညနယ  အေရအတြက၊  လႊတေတာတြငရရထားေသာ  အမတဥးေရ  စသညတ႕  အေပၚတြင  အေျခခသတမတျခငးျဖစပါသည။  

ပါတတငး  ၎တ႕ဆႏၵအရ  ေဒသဆငရာ  ႏငငေရး  လပခငလပမည။  တႏငငလးတြင  (National  Party)အျဖစ  လႈပရား  ေဆာငရြကျခငး  လပခငလပမည။  ၎ငးကစၥမာ  သကဆငရာပါတေခါငးေဆာငမားႏင  ပါတ၀ငမား၏သေဘာသာျဖစသငပါသည။  လပႏငလင  တေျဖးေျဖး  တႏငငလး  ကယစားျပႏငသညပါတ၊  အာဏာရပါတ  ျဖစလာမညသာျဖစသည။  ဤကသ႕  ပါတမား၏  လြတလပခြငက  အာမခေပးသငပါသည။  

ပါတမတပတငျခငးဥပေဒပဒမ  ၁၈  တြင  “  ပါတတစခ၏  စာရငးမားက  စစေဆးရနလအပလင  ေကာမရငက  စစေဆး  ႏငသည။ေကာမရင  အဖြ႕ခြ  အဆငဆငအားလညး  စစေဆးေစႏငသည။ယငးသ႕  စစေဆးရာတြင  ေကာမရင  သ႕မဟတ  ေကာမရင  အဖြ႕ခြသည  အစးရဌာန၊  အဖြ႕အစညးမားထမ  အကအည  ရယႏငသည။“  ဟ  ေဖာျပထားခကမာ  ေကာမရငသည  ႏငငေရးပါတမား၏  လြတလပမႈက  ၀ငေရာကစြကဖကရာ  ေရာကပါသည။  အစးရဖြ႕ႏငသည  ပါတတရပက  တျခားပါတမားက  စာရငးစစေဆးခြငေပးျခငး  မာ  တရားမတမႈ၊  လြတလပမႈတ႕က  မကကြယျပရာေရာကေစပါသည။  

ပါတမတပတငျခငး  ဥပေဒပဒမ  ၂၀  တြင  “ဤဥပေဒပါ  ျပ႒ာနးခကမားက  အေကာငအထညေဖာ  ေဆာငရြကျခငးႏင  စပလဥး၍-­  

(က)  ေကာမရင၏  ဆးျဖတခကသည  အၿပးအျပတျဖစေစရမည။  

(ခ)  မညသည  တရား႐းတြငမ  တရားစြဆပငခြင  မရေစရ”  ဟေဖာျပခကမာ  မညသ႕ေသာ  ကစားခြင၊  သကသာခြင  ကမ  မညသညနညးႏငမ  ရယျခငး  မျပႏင  ေတာပါ။  အထကတရား႐း  အဆငဆငသ႕  အယခခြငဆသည  အခြငအေရးက  ဤျပ႒ာနးခကျဖင  ႐ပသမးလကျခငး  ျဖစေနပါသည။  ဖြ႕စညးပ  အေျခခဥပေဒဆငရာ  ခ႐း၏  အကးသကေရာကမႈ  ပဒမ  ၃၂၃  ႏင  ပဒမ  ၃၂၄  တ႕က  မကကြယျပ  ဆန႕ကငရာ  ေရာကေနပါသျဖင  ဤပဒမက  ပယဖကသငပါသည။  ပမနတရားစရငေရးစနစ  (Judicial  System)  ႏင  တသးတျခား  ကငးကြားသြားရန  ျပ႒ာနးထားခကမးက  မျပ႒ာနးသငပါ။  

သ႕ျဖစပါ၍  ႏငငေရးပါတမား၏  ရပတညပငခြင၊  လြတလပခြငက  အခငအမာ  အာမခႏငမည  ႏငငေရးပါတမားဆငရာ  ဥပေဒအသစတရပက  ျပ႒ာနးႏငမသာလင  အေျခခမ  ပဒမ  ၆(ဃ)ပါ  ပါတစဒမကေရစစနစ  အခငအမာ  ထြနးကားလာႏငရန  ေတာငး  ဆအပပါသည။  

ဥးမး  (ဥပေဒ)  

၂၂    ၇    ၂၀၁၂  

   

 အခနး  (၁၁)      

                                         အေရးေပၚ  ကာလဆငရာ  ျပ႒ာနးခကမား  

ႏငငတကာက  ဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒမား၌  အေရးေပၚကာလဆငရာ  ျပ႒ာနးခကမားက  ထညသြငးျပ႒ာနးၾကရာတြင  ႏငင  သားမား၏  မလအခြငအေရးႏင  တာ၀နမားက  နစနာဆး႐ႈးမႈ  မရရေအာင  အတတႏငဆးျပ႒ာနးေလရပါသည။    ႏငငတကာမာလညး  အေရးေပၚကာလမားတြင  အထးသျဖင  လအခြငအေရး  ခးေဖာကခရမႈမား  အေျမာကအမား  ေပၚထြကၾကေလရသညက  ဂ႐တစက  သတထားၾကရပါမည။  ပဒမ  ၄၁၄  တြင  “  ႏငငေတာ  သမၼတသည  ဥပေဒကသ႕  အာဏာတညသည  အမန႕ထတျပန၍  အေရးေပၚအေျခအေန  ေၾကညာသည  အခါ-­  (က)  ယငးအမန႕တြင  အေရးေပၚအေျခအေန  အကးသကေရာကသည  နယေျမေဒသႏင  အခနကာလတ႕က  သတမတေဖာျပရမည။  (ခ)        လအပပါက  အေရးေပၚ  အေျခအေန  အကးသကေရာကသည  နယေျမေဒသအတြငး  ေနထငၾကေသာ  ႏငငသားမား၏  မလ  အခြငအေရး  တစရပရပက  ျဖစေစ၊  တစရပထကပ၍  ျဖစေစ  လအပသလ  ကန႕သတႏငသည  သ႕မဟတ  ရပဆငးထားႏငသည။”  ဟ  ေဖာျပထားသညက  ေတြ႕ရပါသည။  ဤကသ႕  ျပ႒ာနးခကမးက  ယခငကရခသည  ၁၉၄၇  ခႏစ  ဖြ႕စညးပ  အေျခခ  ဥပေဒတြင  ေသာလညးေကာငး၊  ၁၉၇၄  ခႏစ  ဖြ႕စညးပ  အေျခခ  ဥပေဒတြင  ေသာလညးေကာငး  လး၀မေတြ႕ရရပါ။  သ႕အတြက  ႏႈငးယဥ  ေလလာၾကညရန  လပါသည။  

၁၉၄၇  ခႏစ  ဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒ  ပဒမ  ၉၄  တြင“(၁)  စစေၾကာင  ျဖစေစ၊  ႏငငတြငး  ဆပမႈေၾကာင  ျဖစေစ၊  ျပည  ေထာငစႏငင၏  တညတမႈက  အႏရာယ  ျဖစေစအေသာ  အထးအေရးတႀကး  အေျခ  ျဖစေပၚေနၿပ  ဟ၍  ေသာလညးေကာငး၊  ျပညေထာငစႏငငက  ထခကေနေသာ  စးပြားေရး  အေရးတႀကး  အေျခသည  ျပညေထာငစႏငင၏  တစတတေဒသ၌  ေပၚေပါက  ေနၿပ  ဟ၍ေသာလညးေကာငး  ႏငငေတာသမၼတက  (ဤအေျခခ  ဥပေဒတြင  အေရးတႀကး  ေၾကညာခကဟ  ၫႊနးထားေသာ)  ေၾကညာ  ခကတရပက  ထတျပနခေသာ၊  ပဒမ  ၉၂  တြင  မညသ႕ပင  ဆထားေစကာမ၊  ျပညနယ  ဥပေဒျပ  စာရငးတြင  သးျခားေရတြက  ေဖၚျပ  ထားေသာကစၥတခခႏငစပလဥး၍၊  ျပညနယ  တနယအတြကေသာလညးေကာငး၊  ျပညနယတစတတေဒသ  အတြကေသာလညး  ေကာငး၊  ဥပေဒမားကျပရန  ပါလမနတြင  အာဏာရရမည။”ဟေဖာျပထားသည  ကသာေတြ႕ရသည။  

၁၉၄၇  ခႏစ  အေျခခဥပေဒပါ    အခနး(၂)  ၌ေဖာျပထားေသာ  မလအခြငအေရးမား  ႏငပတသက၍    ၂၀၀၈    ခႏစ  အေျခခ  ဥပေဒ  ပဒမ  ၄၁၄(ခ)  ကသ႕ေဖာျပခကက  အလဥးမေတြ႕ရရပါ။  

၁၉၇၄  ခႏစ  ဖြ႕စညးပ  အေျခခဥပေဒ  ပဒမ  ၇၆  တြင“  ႏငင၏  အခ႕ေဒသတြြငေသာလညးေကာငး၊  ႏငငတ၀နးလးတြင  ေသာလညးေကာငး  ႏငငေတာ  ကာကြယေရး  ႏင  လၿခေရးအတြက  အေရးေပၚ  အေျခအေနေပၚေပါကလင  ႏငငေတာေကာငစသည  လအပပါက  အေရးေပၚအေျခအေနေၾကညာ၍  စစအပခပေရးဥပေဒက  ထတျပနႏငသည။  ႏငင၏  ေဒသအခ႕အတြက  ေသာ  လညးေကာငး၊  ႏငငတ၀နးလးအတြက  ေသာလညးေကာငး  စစစညး႐းျခငးက  ျပလပႏငသည။  ယငးေဆာငရြကခကက  အနးကပဆး  ျပညသ႕လႊတေတာအစညးအေ၀းသ႕  တငျပ၍  အတညျပခက  ရယရမည။”ဟေဖာျပထားသည  ကသာေတြ႕ရသည။  

၁၉၇၄  ခႏစ  အေျခခဥပေဒပါ  အခနး  (၁၁)  ၌ေဖာျပထားေသာ  ႏငငသားမား၏  မလအခြငအေရးမားႏင  တာ၀န  ၀တရားမား  ႏင  ပတသက၍  ၂၀၀၈  ခႏစ  အေျခခဥပေဒ  ပဒမ  

၄၁၄(ခ)  ကသ႕  ေဖာျပခကက  တစတရာ  မေတြ႕ရရပါ။  သ႕ျဖစပါ၍  ဤပဒမက  ျပနလညဆနးစစ  သးသပကာ  ပယဖကသငပါသည။  

ထ႕ျပင  ပဒမ  ၄၂၀  တြင“တပမေတာ  ကာကြယေရး  ဥးစးခပသည  အေရးေပၚအေျခအေန  ေၾကညာထားစဥကာလအတြငး  လအပသညနယေျမေဒသတြင  ႏငငသားမား၏  မလအခြငအေရး  တစရပရပကျဖစေစ၊  တစရပထကပ၍ျဖစေစ  လအပသလ  ကန႕သတႏငသည  သ႕မဟတ  ရပဆငးထားႏငသည။”  ဟ  ေဖာျပခကမာ  ကမၻာ႕ကလသမဂၢ  လ႕အခြငအေရး  ေၾကညာစာတမးပါ  အခြငအေရး  (၃၀)  လးက  ခးေဖာကထားေၾကာငး  တတကက  ျပသထားျခငး  ျဖစပါေသာေၾကာင  လး၀(လး၀)  ဖကသမးပစရပါမည။  

၂၀၀၈  ခႏစ  ဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒပဒမ  ၄၁၇  တြင  “ႏငငေတာ၏  အခပအျခာအာဏာက  ဆပေသာငးကနးမႈ  အၾကမးဖက  မႈႏင  အဓမၼနညးမားျဖင  ရယရနေဆာငရြကျခငး  သ႕မဟတ  ႀကးပမးအားထတျခငးေၾကာင  ျပညေထာငစၿပကြေစမည၊  တငးရငးသား  စညးလးညၫြတမႈ  ၿပကြေစမည  သ႕မဟတ  အခပအျခာအာဏာ  လကလြတဆး႐ႈးေစမည  အေရးေပၚအေျခအေန  ေပၚေပါကလင  သ႕မဟတ  ေပၚေပါကရန  လေလာကေသာ  အေၾကာငးေတြ႕ရလင  ႏငငေတာသမၼတသည  အမးသား  ကာကြယေရးႏင  လၿခေရး  ေကာငစႏင  ညႏႈငးၿပး  ဥပေဒကသ႕အာဏာတညသညအမန႕ထတျပန၍  အေရးေပၚအေျခအေန  ေၾကညာႏငသည။ယငးအမန႕တြင  အေရးေပၚ  အေျခအေန  အကးသကေရာကသညနယေျမသည  ႏငငတစ၀နးလးျဖစေၾကာငးႏင  အခနကာလ  သတမတခကသည  အမန႕ထတျပနသညေန႕မ  တစႏစ  အထ  ျဖစေၾကာငး  ေဖာျပရမည။”ဟလညးေကာငး၊  ပဒမ  ၄၂၁  (ခ)တြင  “ႏငငေတာ  သမၼတသည    သာမာနအားျဖင  တႀကမလင  ေျခာကလအထ  ႏစႀကမ  တးျမႇငေပးႏငသည။ယငးသ႕  တးျမႇငေပးသညကစၥက  ျပညေထာငစလႊတ  ေတာ  အေရးေပၚအစညးအေ၀း  ေခၚယေစ၍  အစရငခ  တငျပရမည။”ဟလညးေကာငး  ေဖာျပပါရသျဖင  အေရးေပၚကာလ  သကတမး  သည  (၂)  ႏစထ  ျဖစေၾကာငးေတြ႕ရရပါသည။  

ထ႕ျပင  ပဒမ  ၄၂၅  တြင“  အမးသား  ကာကြယေရးႏင  လၿခေရး  ေကာငစသည  ျပညေထာငစလႊတေတာ  သကတမး  ကနဆးသြားခနတြင  တပမေတာကာကြယေရး  ဥးစးခပက  ၎အားေပးအပထားသည  တာ၀နက  ၿပးေျမာက  ေအာင  ေဆာငရြကျခငး  မျပႏငေသးသျဖင  သတမတအခနကာလ  တးျမႇငေပးရန  အကးအေၾကာငးေဖာျပလက  တငျပလာပါက  သာမာနအားျဖင  တႀကမလင  ေျခာကလအထ  ႏစႀကမတးျမႇငေပးႏငသည။”ဟလညး  ေဖာျပထားေသးသညက  ၾကညျခငးအားျဖင  (၃)  ႏစအထ  အခနကာလ  ၾကာေညာငးရန  အေရးေပၚကာလက  တးျမႇင၍  စစအပခပေရးအာဏာက  တာရညသျဖင  ထနးသမးထားလေၾကာငး  ေပၚလြငေန  ပါသည။  

အေရးေပၚကာလႏငပတသက၍  အခနး(၆)  တရားစရငေရးေခါငးစဥေအာကရ    ပဒမ  ၂၉၆  တြင“  ျပညေထာငစတရား  လႊတေတာခပသည-­  (က)  ေအာကပါ  စာခၽြ နေတာ  အမန႕မားက  ထတပငခြင  အာဏာရသည-­  (၁)  ေရ႕ေတာသြငး  စာခၽြနေတာအမန႕၊  (၂)  အာဏာေပး  စာခၽြနေတာအမန႕၊  (၃)  တားျမစေစ  စာခၽြနေတာအမန႕၊  (၄)  အာဏာပငေမး  စာခၽြနေတာအမန႕၊  (၅)  အမႈေခၚစာခၽြနေတာအမန႕။  (ခ)  ႏငငေတာအတြငး  အေရးေပၚ  အေျခအေနမား  ေပၚေပါကေၾကာငး  ေၾကညာသည  ေဒသတြင  စာခၽြနေတာအမန႕  ထတဆငေပးရန  ေလာကထားခကမားက  ရပဆငးထားရမည။ဟလညးေကာငး  -­  

အခနး(၈)  ႏငငသားမား၏  မလအခြငအေရးႏင  တာ၀နမား  ေခါငးစဥေအာကရ  ပဒမ  ၃၈၁  တြင”ေအာကေဖာျပပါ  အေျခ  အေနႏင  အခနအခါမတပါး  ႏငငသားမား၏  တရား၀င  

ရပငခြငရေသာ  နစနာခကမားအတြက  ဥပေဒျဖင  သတမတထားေသာ  ရပငခြငမားက  ျငငးပယျခငးမျပရ-­  (က)  တငးတပါးမ  ကးေကာ၀ငေရာက  တကခကခန၊  (ခ)  ဆပေသာငးကနး  မႈမား  ျဖစေပၚေနခန၊  (ဂ)  အေရးေပၚ  အေျခအေန  ျဖစေပၚေနခန။  ဟ၍လညးေကာငး”    ျပ႒ာနးထားပါသည။  

အထကပါ  ျပ႒ာနးခက  ႏစခကက  ၾကညျခငးအားျဖင    အေရးေပၚ  အေျခအေနတြင  တရားစရငေရးလြတလပမႈ၊  တရားမတ  မႈ  လး၀မရသညကလညးေကာငး၊  အခနး  (၈)  ပါ  ႏငငသားမား၏  မလအခြငအေရး  ႏင  တရား၀ငရပငခြငမားကပါ  ျငငးပယထား  သညကလညးေကာငး  ပြငပြငလငးလငး  သျမငႏငပါသည။  အေရးေပၚ  အေျခအေန  ေၾကညာရန  ေပၚေပါကေနျခငး  ရ  မရ၊  ေၾကညာ  သင  မသင  က  စစစ  ဆးျဖတရန၊  သ႕မဟတ  ပယဖကရန  ကစၥသည  လႊတေတာတြငသာ  အဆးအျဖတခယသငသည  ကစၥျဖစပါသည။  သမၼတ  တဥးတညး၏  အမန႕အာဏာျဖင  ႏငငေတာ  အာဏာတစလးက  ကာကြယေရးဥးစးခပ၏  လကထသ႕  လကလြတစပါယ  လႊအပႏငရန  ျပ႒ာနးထားခကက၌က  စစတပ  က  ဘယအခန  ဘယအခါမဆ  အာဏာသမးႏငရန  ျပ႒ာနးထားခကသကသက  ျဖင  တငးျပညကၿခမးေခာကထားျခငး  မာ  စစအာဏာရငစနစ၏  အတြငးသ႐ပ  ကထတျပေနျခငး  ျဖစေနပါသည။  

ပဒမ  ၄၁၈(ခ)  တြင  “ထသ႕  တပမေတာကာကြယေရး  ဥးစးခပအား  ႏငငေတာ၏အာဏာက  လႊအပေဆာငရြကေစသည  ေန႕ရကမစ၍  ဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒတြင  မညသ႕ပင  ျပ႒ာနး  ပါရေစကာမ  ႏငငေတာသမၼတႏင  ဒတယ  သမၼတ  မားမအပ  ဖြ႕စညးပ  အေျခခဥပေဒႏငအည  သကဆငရာ  လႊတေတာမား၏  သေဘာတညခကျဖင  ခန႕အပတာ၀န  ေပးထားေသာ  အဖြ႕အစညး၀ငမား၊  ကယပငအပခပခြငရတငး  ဥးစးအဖြ႕  သ႕မဟတ  ကယပငအပခပခြငရေဒသ  ဥးစးအဖြ႕၀ငမားအား  တာ၀နမ  ရပစၿပး  ျဖစသညဟ  မတယရမည။”  ဟ  ေဖာျပခကအရ  ႏငငေတာ  ဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒ  ႏင  လႊတေတာမား၏  အခနးက႑က  ပစပယထားေၾကာငး၊  ျပညနယလႊတေတာမား၏  ကယပငျပ႒ာနးခြင  ၊  ကယပငအပခပခြငရတငးႏင  ေဒသတ႕၏  လပပငခြငအားလးက  မကကြယျပထား  ေၾကာငး  အထငအရားေတြ႕ရပါသျဖင  ဤပဒမအား  အၿပးအပင  ပယဖကပစရန  လအပပါသည။  

ပဒမ  ၄၁၉  တြင  “ႏငငေတာအာဏာ  လႊအပျခငးခရသည  တပမေတာကာကြယ  ေရးဥးစးခပသည  ဥပေဒျပေရးအာဏာ၊  အပခပမႈအာဏာ၊  တရားစရငေရးအာဏာ  တ႕က  ကငသးေဆာကရြကခြင  ရသည။”ဟေဖာျပထားသညက  ေတြ႕ရသည။  အာဏာ  ၃  ရပစလး  တစဥးတစေယာကတညး  လကထသ႕  အပထားျခငးမာ  ေခတကာလႏင  လး၀  မဆေလာမသငေတာပါ။  ပေဒသရာဇ  အာဏာရငစနစသ႕  သမငးဘးေနာကျပနလညရာ  ေရာကရသြားပါလမမည။  ႏငငတကာ  စစခ႐းမား  တြင  အစစေဆးခေနရသမားမာ  ယခကသ႕  အာဏာရငမားသာ  ျဖစပါသည။  ႏရငဘတ  စစတရားခ႐း  အေၾကာငး  က  ကမၻာသမငးမတတငမားမ  သငၾကားေလလာၿပး  ဆငျခငသငပါသည။  ပဒမ  ၄၃၂  တြင“ေဆာငရြကခကမားအေပၚ  အေၾကာငးျပလက  တရားစြဆခြင  မရေစရ။”ဟေဖာျပခက  မာ  အေရးေပၚကာလ  ေဆာငရြကခကမား  အားလးနးပါးသည  စစရာဇ၀တမႈမားသာ  ျဖစေနတတ၍  ႀကတငကာကြယသည  သေဘာထားျဖင  ျပဌာနး  ထားျခငးျဖစေၾကာငး  ေတြ႕ရရပါသည။  တရားမတမႈ  ၊  တရားဥပေဒ  စးမးမႈ  အားလးက  မကကြယျပရာ  ေရာကသြားပါသည။  ဤသ႕ေသာ  ပဒမမးက  ျပညေထာငစ  လႊတေတာမ  ကငးလြတခြင  ျပထားသညဆလင  စစအာဏာရငစနစက  တရား၀ငအတညျပေပး  ထားသက  ျဖစေနပါမည။  အလငျမနဆး  ပယဖကၿပး  အသစျပနလည  ျပငဆင  ျပ႒ာနးသငပါသည။  

ဥးမး  (ဥပေဒ)      

၂  -­၉-­  ၂၀၁၂  

 

အခနး  (၁၂)    

                                     ဖြ႕စညးပ  အေျခခဥပေဒ  ျပငဆငျခငး  

ႏငငတငးရ  ဖြ႕စညးပ  အေျခခ  ဥပေဒ  တငးတြင  ျပငဆငရန  လအပသညအခါ  ျပငဆငႏငရန  ဖြ႕စညးပ  အေျခခ  ဥပေဒ  ျပငဆငျခငး  အခနးက  ထညသြငးေဖာျပေလ  ရပါသည။  ထ႔အတ  ျမနမာႏငငတြင  ယခငကရႏငခသည  ၁၉၄၇  ခႏစ  ႏင  ၁၉၇၄  ခႏစ  ဖြ႕စညးပအေျခခ  ဥပေဒ  မား၌လညး  ဤအခနးက  ေဖာျပခၾကသည။  ၎  ျပငဆငျခငးအခနးပါ  ေဖၚျပခကမားသည  ယခ  ၂၀၀၈  ခႏစ  အေျခခဥပေဒပါ  ျပငဆငျခငး  အခနးႏင  မတကြျပား  ျဖစေနသညမားက  ႏႈငးယဥ  သးသပရနလပါသည။  

၁၉၄၇  ခႏစ  ဖြ႕စညးအပခပပ  အေျခခဥပေဒ  အခနး  (၁၁)  ဖြ႕စညးအပခပပ  အေျခခဥပေဒက  ျပငျခငး၊  ပဒမ  ၂၀၉  တြင  “  (၁)  ထကသ႕ေသာ  ဥပေဒၾကမးက  ပါလမနဆငရာ  လႊတေတာတရပရပ၌  စတင  တငသြငးႏငသည။  (၂)  ထဥပေဒၾကမးက  ပါလမနဆငရာ  လႊတေတာအသးသးက  အတညျပၿပးေနာက  လႊတေတာ  ႏစရပလးကပင  တြဖကအစညး  အေ၀း၌  စဥးစားေဆြးေႏြးရမည။  (၃)  လႊတေတာႏစရပ၏  လကရအမတမားအနက  သးပႏစပေအာက  မေလာေသာ  အမတမားက  တြဖကအစညးအေ၀းတြင  ေထာကခ၍  မေပးမသာလင  ထဥပေဒၾကမး  က  လႊတေတာႏစရပလးက  အတညျပသညဟ  မတယရမည”  ဟ၍  ေဖာျပထားသည  ကေတြ႕ရရပါသည။  သးပႏစပမ  ေထာကခခကရရမည  ဟသာေဖာျပခကပါရပါသည။  မညသညပဒမမားက  ျပငလလင၊  မညသညပဒမမားမအပ  စသညျဖင  ေဖာျပထားခကမားက  မေတြ႕ရပါ။  တဆကတညး  ပဒမ  ၂၁၀  တြင    “ဤအခနးရ  အထကက  ေဖာျပခေသာ  ျပ႒ာနးခကမားႏငအည  ဥပေဒၾကမးက  အတညျပၿပးေသာအခါ  ထဥပေဒၾကမးက  ႏငငေတာ  သမၼတထသ႕  တငျပရမည။  ႏငငေတာ  သမၼတသည  ထဥပေဒၾကမးက  ခကျခငး  လကမတထး၍  ထတျပနေၾကညာရမည။”  ဟ  ေဖာျပပါရပါသည။  ျပညလးကၽြတ  ဆႏၵခယပြ  ကငးပ၍  ဆႏၵမေပးပငခြင  ရသအားလး၏  ထက၀ကေကာ  ဆႏၵမျဖငသာ  ျပငဆင  ရမည၊ဟ  ျပဌာနးထားျခငးမး  မပါရပါ။  

၁၉၇၄  ခႏစ  တပါတအာဏာရင  မဆလေခတက  ဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒ  အခနး  (၁၅)  ဖြ႕စညးပ  အေျခခဥပေဒက  ျပငဆငျခငး  ပဒမ  ၁၉၄  တြင  “(က)  ဤဖြ႕စညးပ  အေျခခ  ဥပေဒ၏  နဒါနး၊  အခနး(၁)  ပဒမ  ၁  ႏင  ၄။  အခနး(၂)  ပဒမ  ၅  ၊  ၆  ၊  ရ  ၊  ၈  ၊  ၉  ၊  ၁၁၊  ၁၂  ၊  ၁၄  ၊  ၁၈  ႏင  ၂၁  ။  အခနး  (၃)  ပဒမ  ၂၈  ၊  ၂၉  ႏင  ၃၂။  အခနး  (၄)  ပဒမ  ၄၁၊  ၄၄  ႏင  ၄၆  ။အခနး(၁၅)  ပဒ  ၁၉၄  တ႕က  ျပငဆငရန  ရလင  ျပညသ႕လႊတေတာ  ကယစားလယ  အားလး၏  ခႏစဆယ  ငါးရာခငႏႈနးက  ျပငဆငရန  သေဘာတလကခ  ၿပးေနာက  ျပညလးကၽြတ  ဆႏၵခယပြ  ကငးပ၍  ဆႏၵမေပးပငခြငရသအားလး၏  ထက၀ကေကာမျဖငသာ  ျပငဆငရမည။  (ခ)  ပဒမခြ  (က)  တြငေဖာျပထားသည  ျပ႒ာနးခကမားမ  အပ  အျခားျပ႒ာနးခကမား  က  ျပညသ႕လႊတေတာကယစားလယ  အားလး၏  ခႏစဆယ  ငါးရာခငႏႈနး  ဆႏၵမျဖငသာ  ျပငဆငရမည။  ”  ဟေဖာျပထားသညက  ေတြ႕ရခရသည။  

ယခ  ၂၀၀၈  ခႏစ  ဖြ႕စညးပအေျခခ  ဥပေဒ  အခနး(၁၂)  ပဒမ  ၄၃၅  တြင”  ဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒက  ျပငဆင  ရနဥပေဒၾကမးက  ျပညေထာငစ  လႊတေတာရ  လႊတေတာကယစားလယ  စစေပါငး၏  ၂၀  ရာခငႏႈနးက  တငျပလာလင  အဆပါ  ျပငဆငခက  

ဥပေဒ  မၾကမးက  ျပညေထာငစ  လႊတေတာက  လကခေဆြးေႏြးရမည။  ဟလညးေကာငး၊  ပဒမ  ၄၃၆  တြင    “(က)  ဤဖြ႕စညးပ  အေျခခဥပေဒ၏  အခနး(၁)  ပဒမ  ၁  မ  ၄၈  ထ၊  အခနး(၂)  ပဒမ  ၄၉  မ  ၅၆  ထ၊  အခနး(၃)  ပဒမ  ၅၉၊  ၆၀  ၊အခနး  (၄)  ပဒမ  ၇၄၊  ၁၀၉၊  ၁၄၁၊  ၁၆၁၊  အခနး(၅)  ပဒမ  ၂၀၀၊  ၂၀၁၊  ၂၄၈၊  ၂၇၆၊  အခနး(၆)  ပဒမ  ၂၉၃၊  ၂၉၄၊  ၃၀၅၊၃၁၄၊  ၃၂၀၊  အခနး(၁၁)  ပဒမ  ၄၁၀  မ  ၄၃၂  ထ၊အခနး  (၁၂)  ပဒမ  ၄၃၆  တ႕ရ  ျပ႒ာနးခကမားက  ျပငဆငလလင  ျပညေထာငစလႊတေတာ  ကယစားလယ  အားလး၏  ၇၅  ရာခငႏႈနးေကာက  ျပငဆငရန  သေဘာတလကခၿပးေနာက  ျပညလးကၽြတ  ဆႏၵခယပြ  ကငးပ၍  ဆႏၵမ  ေပးပငခြငရသအားလး၏  ထက၀ကေကာ  ဆႏၵမျဖငသာ  ျပငဆငရမည။  (ခ)  ပဒမခြ  (က)  တြငေဖာျပထားသည  ျပ႒ာနးခကမား  မအပ  အျခားျပ႒ာနးခကမားက  ျပညေထာငစလႊတေတာ  ကယစား  လယအားလး၏  ၇၅  ရာခငႏႈနး  ေကာ  ေထာကခ  ဆႏၵမျဖငသာ  ျပငဆငရမည။ဟလညးေကာငး  ျပ႒ာနးထားသည  ကေတြ႕ရရပါသည။  

အထကေဖာျပပါ  ဖြ႕စညးပ  အေျခခဥပေဒ  ၃  ခက  ေလလာလင  ၂၀၀၈  ခႏစ  အေျခခ  ဥပေဒသည  မ  ဆ  လ  တပါတ  ၁၉၇၄  ခႏစ  အေျခခဥပေဒႏင  ကန႕သတပျခငး  တပစတညး  ျဖစေနသညက  ကြကကြကကြငးကြငး  ေတြ႕ျမငႏငပါသည။  ပါလမန  ဒမကေရစ  ေခတက  ၁၉၄၇  ခႏစ  အေျခခဥပေဒတြင  ပဒမမားက  လး၀ကန႕သတထားခက  မပါရပါ။  ဆႏၵခယပြ  ကငးပရနလညး  မလအပပါ။  ကယစားလယ  အမတ  သးပ  ႏစပမျဖင  အတညျပ  ဆးျဖတခသည  သာဓကက  ေတြ႕ရပါသည။  လကရ  အာဏာရ  ႀက႕ဖြ႕အစးရႏင  ႀက႕ဖြ႕လႊတေတာက  ၾကညမညဆလင  တမးလး  ေဖာကဆတဟ  ေျပာရမည  တပမေတာသား  ၂၅  ရာခငႏႈနး  ႏင  တပမေတာ  လထြက  ႀက႕ဖြ႕အမတမားက  ျပညေထာငစ  လႊတေတာတြင  ၇၅  ရာခငႏႈနးေကာေအာင  ေနရာယထားၿပးျဖစေသာေၾကာင  ႀက႕ဖြ႕နာယက  ဗလသနးေရႊ  ေရးဆြထားခေသာ  ၂၀၀၈  ခႏစဖြ႕စညးပ  အေျခခဥပေဒက  မညသညနညးႏငမ  ျဖညစြက  ျပငဆင  အစားထးရန  ျဖစႏငေခ  ရမည  မဟတပါ။ျပငဆငရန  အလြနခကခလြနးသည  ျပ႒ာနးခကမားျဖင  ကန႕သတထားသညကသာ  ေတြ႕ရရပါသည။  ျပငဆငႏငရန  ဆပါလင    ပဒမ  ၄၃၆  (က)  (ခ)  တခလးက  ပယဖကပစရပါမည။  ၁၉၄၇  ခႏစ  ဖြ႕စညးပ  အေျခခဥပေဒ  ကသ႕သာျဖစသငပါသည။  ကန႕သတပဒမမား  လး၀မပါရဘ၊  သးပႏစပ  မျဖင  အတညျပ  ဆးျဖတႏငရပါမည။  

ဥးမး  (ဥပေဒ)    

၃    ၉    ၂၀၁၂  

 အခနး  (၁၃)      

                       ႏငငေတာအလ၊  အထမးအမတ  တဆပ၊  သခငးႏင  ၿမ႔ေတာ  

ပဒမ  ၄၃၇  (က)  တြင  သးေရာငခယ  ၾကယတလးအလက  ေတြ႕ရပါသည။  ျပညေထာငစ  ဟေခၚၿပး  တျပညေထာင  ပရပက  ေဖာျပထားသညမာ  သဟဇာတ  လး၀  မျဖစပါ။  ႀက႕ဖြ႕  တပါတ  စနစက  သြားလသညဆလင  ဖြ႕စညးပ  အေျခခ  ဥပေဒ  ပဒမ  ၆(ဃ)  ပါ  ပါတစ  ဒမကေရစ  စနစက  ေဖာကဖကရာ  ကသြားပါမည။  ႏငငေတာ  အလက  ျပညေထာငစ  တငးရငးသား  အမားစ၏  သေဘာ  တညမႈရယကာ  အသစ  ျပနလည  ျပ႒ာနးသငပါသည။  

ပဒမ  ၄၄၀  တြင  “ေနျပညေတာသည  ႏငငေတာ၏  ၿမ႕ေတာျဖစသည။”ဟ  ျပ႒ာနးခကမာ  ျမနမာ  ေရေျမ  သဘာ၀ႏင  ထးတမးစဥလာ  ယဥေကးမႈက  ပစပယရာ  ကပါ  သည။  ႏငငေတာ၏  

ၿမ႕ေတာ  ရနကန  ႏင  မႏေလး  ကပါ  သတမတရပါမည။  ဗဟ  အစးရ  ႐းစကရာေနရာကသာ  ၿမ႕ေတာ  သတမတခကမာ  အမးသား  ယဥေကးမႈက  ထနးသမးေစာငေရာကရာ  မကပါ။  အမးဂဏ  ဇာတဂဏက  ထနးသမးသငပါသည။    

အခနး  (၁၄)      

                                                       ကးေျပာငးေရးကာလ  ျပ႒ာနးခကမား  

ေခတတေခတမတေခတ၊  စနစတခမတခသ႕  ကးေျပာငးသညကာလသည  လပတပကမဟတပါ။  တပါတ  စနစမ  ပါတစ  စနစသ႕  ၁၉၈၈  ခႏစမ  စ၍  ေျပာငးလလာခသညမာ  ယေန႕ထ  မည၍  မညမ  ကးေျပာငးႏငပါသနညး။  ကးေျပာငးရန  ျပ႒ာနး  ခကမားေရာ  ဟတပါ၏ေလာ။  ကးေျပာငးေရး  ကာလတြင  ဖြ႕စညးပ  အေျခခ  ဥပေဒ  ႏငပတသက၍  မညသ႕မညပ  ေဆာငရြကခ  ပါသနညး။  အားလးဆနးစစ  သးသပရပါမည။  

ပဒမ  ၄၄၃  တြင  “ဤဖြ႕စညးပ  အေျခခဥပေဒ  အာဏာတညသညေန႕  မတငမ  ႏငငေတာေအးခမးသာယာေရး  ႏင  ဖြ႕ၿဖး  ေရးေကာငစက  ဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒ  အေကာင  အထညေဖာေရးအတြက  ႀကတငေဆာငရြကသည  လပရပမားသည  ဤဖြ႕စညးပ  အေျခခဥပေဒအရ  ေဆာကရြကသညဟ  မတယရမည။”  ဟ  ျပ႒ာနးထား  ခကပါ  ႀကတငေဆာငရြက  သည  လပရပမားက  ဆနးစစသငပါသည။  

၁၉၈၈  ခႏစ  စကတငဘာ  ၁၈  ရကေန႔  (န  ၀  တ)  စစအစးရအာဏာသမးမႈ  သညလညးေကာငး၊  န  ၀  တ  စစအစးရမ  န  အ  ဖ  စစအစးရသ႔  နာမညေျပာငးျခငးသည  လညးေကာငး၊  န  အ  ဖ  စစအစးရ  မ  ေညာငႏစပင  ညလာခ  ကငးပ၍  နအဖ  စစအစးရ  စတႀကက  ေရးဆြသည  ၂၀၀၈  ခႏစ  ဖြ႔စညးအပခပပအေျခခ  က  အေကာငအထညေဖာျခငး  သညလညးေကာငး၊  ျပညသလထသ႔  ၂၀၀၈  ခႏစ  ဖြ႕စညးပ  အေျခခဥပေဒက  လး၀  ရငးလငးချပျခငး  မျပဘ    ဆႏၵခယ  ပြကငးပျခငးသည  လညးေကာငး၊  န  အ  ဖ  စစအစးရက  တဖကသတ  ေရးဆြထားသည  ဥပေဒ  အရပရပျဖင  ၂၀၁၀  ေရြးေကာကပြက  ကငးပသြားျခငးသည  လညးေကာငး  ႀကတငေဆာငရြက  ျခငးမားသည  ဤဖြ႕စညးပ  အေျခခဥပေဒအရ  ေဆာငရြကသညဟ  မတယရမည  ျဖစေၾကာငးေဖာျပခက  သကသကသာ  ျဖစပါသည။  ၎တ႔  ထကသ႔    ေဆာငရြကသမသည  ဤဖြ႔စညးပ  အေျခခဥပေဒအရ  တရား၀ငသည  ဟ  ေဖာျပလျခငး  ျဖစသည။  တရားဥပေဒတြင  တရား၀ငသည  မ၀ငသညမာ  တညဆဥပေဒ  အရသာ  ျဖစရပါသည။  ယခငေဆာငရြကခသည  ကစၥက  ယခမ  တညဆဥပေဒ  ျဖင  ေနာကေၾကာငးျပန  အာဏာသကေရာကျခငးမး  ေဖာျပထားခကမာ  လး၀  မျဖစသငပါ။  

အဓက  အေရးႀကးသညမာ  ဖြ႕စညးပအေျခခ  ဥပေဒ  တငး၌  ေဖာျပေလရသည    ၂၀၀၈  ခႏစ  ဖြ႕စညးပ  အေျခခဥပေဒ၌လညး  ေဖာျပထားေသာ    ပဒမ  ၄၃  တြင  “မညသည  ျပစမႈ  ဆငရာ  ဥပေဒမ  ေနာကေၾကာငးျပန  အာဏာ  သကေရာကေစရန  ျပ႒ာနးခြင  မရေစ  ရ။”ဟျပ႒ာနးထားခကက  ခးေဖာက  ဆန႔ကငသည  ပဒမျဖစေနပါသည။  

ပဒမ  ၄၄၅  တြင  “  န  ၀  တ  အဖြ႔  ႏင  န  အ  ဖ  ေကာငစ  တ႔၏  ေဆာငရြကခကမား  အေပၚ  အေၾကာငးျပလက  ယငးတ႔အား  တရားစြဆျခငး၊  အေရးယျခငး  မရေစရ။”  ဟ  ေဖာျပခကမာ  အထကပဒမ  ၄၃  က  ေလးစားလကနာျခငးမရဘ၊  ဆန႕ကင၍  ဥပေဒက  ခးေဖာကထားျခငးျပရာ  ျဖစေနပါသည။  ထ႔ျပင  ျပစမႈဆငရာ  (ရာဇသတႀကး)  ဥပေဒပဒမ  ၂  တြင  “မညသမဆ  ျပညေထာငစ  ႏငငေတာ  အတြငးတြင  ဤရာဇသတႀကးပါ  ျပ႒ာနးခကမားက  ဆန႕ကင၍  ျပလပလင၊  သ႕တညးမဟတ  ထျပ႒ာနးခကမားအတငး  မျပလပဘ  ပကကြကလင  ထသက  

ဤရာဇသတႀကးအရ  ျပစဒဏထကသငေစရမည၊  အျခားနညးအားျဖင  ျပစဒဏထကသငျခငး  မရေစရ။”ဟ  ျပ႒ာနးခကက  ေဖာကဖကျခငးသည  တရားဥပေဒ  စးမးမႈက  လး၀  ဆန႕ကငလကရာ  ကပါသည။  

ျပစမႈဆငရာဥပေဒ  အခနး(၉)  ျပညသ႕၀နထမးတ႕  ကးလြနေသာ၊  သ႕တညးမဟတ  ျပညသ႕၀နထမးတ႕ႏင  သကဆင  ေသာ  ျပစမႈမား၊အခနးပါ  ပဒမမားက  န  ၀  တ  ႏင  န  အ  ဖ    ၀နထမးမားကးလြနလငလညး  ျပစဒဏ  ခမတခရပါမည။  ျပစမႈျပစဒဏမ  ကငးလြတခကယ၍  မရပါ။  တရားလကလြတ  ေဖာျပခကမားက  အေျခခဥပေဒတြင  လး၀မထညသြငးသငပါ။  ျပစမႈမ  ကငးလြတခြငက  ျပစမႈဆငရာဥပေဒ  အခနး(၄)  ကငးလြတရၿမ  အခကမားတြင  ေဖာျပထားေသာပဒမမားတြင  ပါရမသာ  ကငးလြတခြင  ရပါမည။  ျပစမႈဆငရာဥပေဒတြင  အေျခခဥပေဒ  ပဒမ  ၄၄၅  ပါ  အဓပၸါယသေဘာ  ပါရေသာ  ကငးလြတရၿမ  အခကတခကမ  မပါရပါ။  တရား  ဥပေဒက  ေလးစားလကနာရနလ  အပပါသည။  န  ၀  တ  ၊  န  အ  ဖ  ကးလြနခေသာ  ျပစမႈအားလးက  ေလာပစရန  ျပ႒ာနးခကမးက  မညသည  တရားစရငေရးစနစကမ  ခြငျပလမမည  မဟတပါ။  တရားမတမႈ၊  

တရားစရငေရးလြတလပမႈသည  ဒမကေရစ၏  အေျခခ  ျဖစသည  ဆသညမက  မပစပယသငပါ။  အသြငကးေျပာငးေရးကာလတြင  ၂၀၀၈  ခႏစ  ဖြ႕စညးပ  အေျခခဥပေဒ  ႏင  ပတသက၍  တစတရာ  ရငးလငး  ထတျပန  ေၾကညာျခငး၊  ျပညသ႕ဆႏၵ  သေဘာထား  ခယျခငး၊  သတငးစာရငးလငးပြ  ျဖင  အကယအျပန႕  ျပညသလထသ႕  ပြငလငးျမငသာစြာ  အသေပး  အေၾကာငးၾကား  ရငးျပျခငးမား  တႀကမ  တခါမ  မျပလပခသညက  ေတြ႕ရပါသည။  အမနတကယ  ျဖစသငသညမာ  ျပညသ  လထဆႏၵသေဘာထားႏင  ႏငငေရးပါတမား၏  ဆႏၵသေဘာထားမားပါ၀ငၿပး  အသြငကးေျပာငးေရးကာလလပငနးစဥမားက  ခမတ  ေရးဆြသငပါသည။  ယခလကေတြ႕  အေျခအေန၌  ၂၀၀၈  ခႏစ  ဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒမာ  ျပညသ႕ဆႏၵႏင  ႏငငေရးပါတမား၏  သေဘာဆႏၵႏင  ျပဒါးတလမး  သတလမး  ကြလြေနသညက  ေတြ႕ျမငရပါသည။  အေျခခ  ဥပေဒက  မသဘ  ဆႏၵမ  ထညခၾကရသည    သေဘာတခကမာ  အမနတကယ  တရားဥပေဒအရ  သေဘာတညခက  မဟတပါ။  ျပစမႈဆငရာ  ဥပေဒ  ပဒမ  ၉၀  အရ  “မမအကး  နစနာမညက  ေၾကာကရြ႕၍  ျဖစေစ၊  ေၾကာငးျခငးရာ  အမနမသ၍  ျဖစေစ  သေဘာတျခငးမးသည  ဤရာဇသတႀကးပါ  ပဒမ  တခခက  ရညရြယေသာ  သေဘာတျခငးမး  မေျမာက။”  ဟေဖာျပထားခကအတငး  ျပညသလထက  အမနတကယ  သေဘာတခၾကျခငး  မဟတ  သညက  အထးအေလးထားရန  လအပပါသည။  ျပညသသညသာ  အခရာ  အရာရာက  အဆးအျဖတ  ေပးႏငသညက  ဥးထပပနဆင  သငပါသည။  

 

 

အခနး  (၁၅)      

အေထြေထြ  ျပ႒ာနးခကမား  

ႏငငသမငးႏငယဥ၍  ဥပေဒသမငးကလညး  သရရန  လအပပါသျဖင  တညရခသည  ၁၉၄၇  ခႏစ  ဖြ႕စညးပ  အေျခ  ခ  ဥပေဒ၊  ၁၉၇၄  ခႏစ  ဖြ႕စညးပအေျခခ  ဥပေဒ  ႏင  လကရ  ၂၀၀၈  ခႏစ  ဖြ႕စညးပ  အေျခခ  ဥပေဒ  တ႕မ  အေထြေထြ  ျပ႒ာနးခကမား  အခနးပါ  ျပ႒ာနးခကမားက  ႏႈငးယဥေဖာျပၿပး  အသငေတာဆး  ေခတစနစႏင  လကေလာညေထြ  ျဖစေစရန  သးသပရပါမည။  

၁၉၄၇  ခႏစ  ဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒ  အခနး(၁၃)  အရပရပဆငရာ  ျပ႒ာနးခကမား၊  ပဒမ  ၂၁၆  

တြင“  ျမနမာ  ဘာသာသည  ႐းသးဘာသာ  ျဖစရမည။  သ႕ရာတြင  အဂၤလပဘာသာကလညး  သးခြငျပႏငသည။”  ဟ၍လညးေကာငး၊  ၁၉၇၄  ခႏစ  ဖြ႕စညးပအေျခခ  ဥပေဒ  အခနး(၁၆)  အေထြေထြ  ျပ႒ာနးခကမား၊  ပဒမ  ၁၉၈  တြင“ႏငငေတာ၏  အဖြ႕အစညးမား  အတြငး  အထကေအာက  အျပန  အလနဆကသြယရာ၌  လညးေကာငး၊  တညတၫြတတညး  ျဖစေစရနႏင  အယအဆ  မကြေစပ  ရငးလငး  လြယကေစရန  ႐းသးစာ  အျဖစ  ျမနမာစာက  အသးျပရမည။  လအပလင  သကဆငရာ  တငးရငးသားစာကလညး  အသးျပႏငသည။”ဟ၍၎၊  လကရ  ၂၀၀၈  ခႏစ  ဖြ႕စညးပအေျခခ  ဥပေဒ  အခနး(၁၅)  အေထြေထြျပ႒ာနးခကမား  ပဒမ  ၄၅၀  တြင  “  ျမနမာစာသည  ႐းသးစာ  ျဖစသည။”  ပဒမ  ၄၅၂  တြင  ”  ဤဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒ၏  နဒါနး၊  ပဒမမား၊  ပဒမခြမား၊  စကားလးစမား၊  စကားတလးခငး၏  အနကအဓပၸါယ၊  သေဘာအယအဆမား  ဖြငဆရာ၌  ျမနမာစာျဖင  ေရးသားထားခကမား  အေပၚတြငသာ  အေျချပရမည။”  ပဒမ  ၄၅၃  တြင  “ဤဖြ႕  စညးပအေျခခဥပေဒပါ  စကားရပမားက  အနကအဓပၸါယ  ဖြငဆရာတြင  တညဆ  စကားရပမား  အနကအဓပၸါယ  ဖြငဆေရး  ဥပေဒက  ကးကားရမည။”  ဟ၍လညးေကာငး  အသးသး  ေဖာျပထားသညမားက  ေတြ႕ရရပါသည။  

ျမနမာစာက  ႐းသးစာ  အျဖစ  အသးျပသညကမညသည  ဥပေဒကမ  မကန႕ကြကပါ။  သ႕ေသာ  ျပညေထာငစ  ဟ  နာမည  တပဆငထား၍  လမးတမးတညး  ဘာသာ  စာေပ  ယဥေကးမႈ  တခတညး၏  လႊမးမးမႈက  တျခားလမးစမားက  ႀကကႏစ  သကမႈ  ရပါ၏ေလာ။  ၎တ႕၏  ဘာသာစာေပ  ယဥေကးမႈက  ျမနမာမႈျပခရသညက  ေၾကနပႏစသမမႈ  ရပါ၏ေလာ  ဆသညက  ထညသြငး  စဥးစားရပါမည။  တငးရငးသား  အခငးခငး  ကယခငးစာစတျဖင  ျပညေထာငစစတဓါတက  ေမြးျမသငပါသည။  ျမနမာစာ  တးတက  ဖြ႕ၿဖးေရးသည  တငးရငးသားစာေပႏငေပါငးစပဖြ႕ၿဖးေရး  အေပၚတြင  မတညသကသ႕  တငးရငးသားစာေပ  တးတကဖြ႕ၿဖးေရး  သညလညး  ျမနမာစာေပႏငအတ  ေပါငးစပဖြ႕ၿဖးေအာင  တထြငဖနတညးႏငမသာလင  တႏငငလး  စာေပျမႇငကာ  တငးရငးသား  လမးအားလး  တငတယလာႏငပါမည။  စာေပ  ယဥေကးမႈ  တးတကဖြ႕ၿဖးေရးမာ  တငးရငးသား  လမးအားလး၏ဘ၀ႏင  တက႐က  သကဆငပါသည။  အတတကြ  တးတကဖြ႕ၿဖးေရးလမးေၾကာငးအတြက  စမကနး၊  စမခက  ရရန  အထးလအပပါသည။  ဤအတြက  ထကသငသည  ဥပေဒ  ျပ႒ာနးခကမားျဖင  ညႇႏႈငးေျဖရငးသငပါသည။  သ႕ျဖစပါ၍  သကဆငရာ  ျပညနယအစးရ႐းမားတြင  သကဆငရာ  လမး၏စာေပကလညး  ျမနမာစာႏင  တြဖက၍  မမတ႕လမး၏စာေပကလညး  ႐းသးဘာသာအျဖစ  အသးျပသငပါသည။  

လြတလပေရးရၿပးစ  ျမနမာႏငင၏  စးပြားေရးႏင  လကရ  ျမနမာႏငင၏  စးပြားေရး  ဘ၀မားမာ  အလြန႕အလြနကြာဟ  ျခားနား  ေနသညက  ေတြ႕ၾကရမည  ျဖစပါသည။  သမငးက  သခၤဏးစာ  ယတတရန  လပါသည။  ၁၉၄၇  ခႏစ  ဖြ႕စညးပ  အေျခခဥပေဒ  ပဒမ  ၂၁၈  တြင  “  ျပညေထာငစႏငငသည  သ႕တညးမဟတ  ျပညနယတ႕သည  ျပညသသးလပငနးေဆာငတာမားက  လပကငေစရန  လကမတက  သ႕တညးမဟတ  လငစငက  သ႕တညးမဟတ  အျခားနညးျဖင  အာဏာလြအပေသာ  လပပငခြငက-­  (က)  ျပညေထာငစ  ႏငငကေသာလညးေကာငး၊  ျပညနယကေသာလညးေကာငး၊  ေဒသႏရအာဏာပငမားကေသာ  လညးေကာငး  ႀကးၾကပအပခပေသာ  အဖြ႕အစညးမားကသာ  ေပးရမည၊  သ႕တညးမဟတ  (ခ)    ျပညေထာငစ  ႏငငသားတ႕ကသာ  ေပးရမည။  သ႕တညးမဟတ  (ဂ)    ျပညေထာငစ  ႏငငမေသာလညးေကာငး၊  ျပညနယမေသာလညးေကာငး၊  ေဒသႏရအာဏာပငထမေသာလညးေကာငး  ျပညေထာငစႏငငသားမားထမေသာလညးေကာငး  ရာခငႏႈနး  ၆၀  ေအာကမနညးပါ၀ငေသာ  ေငြရငးရ၍၊  ျပညေထာငစႏငငတြင  အာဏာတညေသာ  တရားဥပေဒႏငအည  ဖြ႕စညးေသာကမၸဏမားကသာ  ျဖစေစ  ထကသ႕ေသာ  အျခား  အဖြ႕အစညးမားကသာ  ျဖစေစ  ေပးရမည။သ႕ရာတြင  ထကသ႕ေသာလကမတက  သ႕တညးမဟတ  လငစငက  သ႕တညးမဟတ  အျခားနညးျဖင  အာဏာလႊ  အပေသာ  

လပပငခြငက  ျပညသ႕အကးအတြက  လအပေသာအခါ  ပါလမနက  ျပငႏငရမည၊  သ႕တညးမဟတ  ေျပာငးႏငရမည။  သ႕တညးမဟတ  ႐ပသမးႏငရမညဟေသာ  စညးကမးခကမားအရမတပါး၊  မညသ  တဥးတေယာကသ႕မ၊  သ႕တညးမဟတ  မညသည  အဖြ႕အစညးသ႕မ  သ႕တညးမဟတ  မညသညကမၸဏသ႕မ  ႏစဆယငါးႏစထက  ေကာလြနေသာ  ကာလ  အပငးအျခားအတြက  မေပးရ”  ဟ၍လညးေကာငး၊  

ပဒမ  ၂၂၀  တြင  “  ျပညေထာငစႏငင၏  အကးစးပြားအလ႕ငါ၊  ပါလမန၏  အကဥပေဒက  ျပ႒ာနးထားေသာ  သးျခားႁခြငးခက  စညးကမးမားအရမတပါး၊  လပကငသးစြေစရနေသာလညးေကာငး၊  တးတကေအာငျပေစရနေသာလညးေကာငး၊  အသးခေစရန  ေသာလညးေကာငး  မညသညလယယာ  ကငးကၽြနးေျမကမ၊  ျပညေထာငစ  ႏငငသား  မဟတေသာ  သမားအား  ျပညေထာငစႏငငက  မေပးရ”  ဟ၍လညးေကာငး  ျပ႒ာနးထားသညက  အထငအရားေတြ႕ရရပါသည။  သ႕ေသာ  ယခ  ၂၀၀၈  ဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒတြင  ဤသ႕  တစတရာ  ျပ႒ာနးခကမပါသညမာ  အလြန  အၾသဘြယရာ  ျဖစေနသညက  ေတြ႕ရရပါသည။  

၂၀၀၈  ခႏစ  ဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒ  ပဒမ  ၄၅၅  တြင “ျပညေထာငစအစးရသည  ျပညေထာငစအစးရကသာ  လပကငေဆာကရြကရန  သတမတထားေသာ  စးပြားေရး  လပငနးတစရပရပက  ႏငငေတာ၏  အကးစးပြားအလ႕ငာ-­  (က)  တငးေဒသႀကး  အစးရအဖြ႕  သ႕မဟတ  ျပညနယ  အစးရအဖြ႕က  ျပညေထာငစ  အစးရအဖြ႕ႏင  ဖကစပလပကင  ေဆာငရြကရန  ျဖစေစ၊  စညးကမး  သတမတခကျဖင  လပကငေဆာငရြကရနျဖစေစ  ခြငျပႏငသည၊  (ခ)    သမ၀ါယမအဖြ႕အစညး၊  စးပြားေရးအဖြ႕အစညး  သ႕မဟတ  ပဂၢလတစဥးဥးက  ျပညေထာငစအစးရအဖြ႕ႏင  ဖကစပ  လပကငေဆာငရြကရနျဖစေစ၊  စညးကမးသတမတခကျဖင  လပကငေဆာငရြကရနျဖစေစ  ခြငျပႏငသည”  ဟ  ျပ႒ာနးထားခကကသာ  ေတြ႕ရပါသည။  တဖကတြင  ၂၀၀၈  ဖြ႕စညးပ  အေျခခဥပေဒ  ႏင  တဆကစပတညး  ျပ႒ာနခသည“ႏငငေတာပင  စးပြားေရးလပငနးမား  ဥပေဒ”  (  န  ၀  တ  ဥပေဒ  အမတ    ၉/၈၉)  က  ၁၉၈၉  ခႏစ  မတလ  (၃၀)  ရကေန႕တြင  ျပ႒ာနးၿပးေနာက  တဆကတညး  မာပင  ၁၉၉၀  ခႏစ  ေဖေဖာ၀ါရလ  (၁၉)  ရကေန႕တြင  “  ျပညေထာငစ  ျမနမာႏငင  စးပြားေရး  ဥးပငလမတက  ”  က  န  ၀  တ  အမန႕  ေၾကာျငာစာ  အမတ  ရ/၉၀  ျဖင  ဖြ႕စညးခသညက  ေတြ႕ရရပါသည။  ထ႕ေနာက  “  ႏငငေတာပင  စးပြားေရး  လပငနးမား  ဥပေဒက  ျပငဆငသည  ဥပေဒ”    (  န  ၀  တ  ဥပေဒ  အမတ  ၆/  ၉၇)က  ေနာကတး  ျပ႒ာနးထားသညက  ေတြ႕ရရပါသည။  အမးသား  အကးစးပြား  အားလးက  စစအပစက  လက၀ါးႀကးအပ  ခပကငထားရန  ျပ႒ာနးခကမားသာ  ျဖစပါသည။  ျပညသ႕အကးစးပြားအတြက  ကာကြယသည  ဥပေဒ  မားမဟတဘ  စစဗ႐ကရက  လက၀ါးႀကးအပ  အရငးရငစနစက  ေျပာငေျပာငတငးတငး  အေကာငအထညေဖာမည  ဥပေဒမားကသာ  ျပ႒ာနးထားျခငးျဖစသည။  ၎ဥပေဒမားက  အာမခႏငရန  ပဒမ  ၄၅၅  က  ျပ႒ာနးထားခကသာ  ျဖစေနပါသျဖင  လး၀ပယဖကသင  ပါသည။  

ပဒမ  ၄၅၃  တြင  ျပ႒ာနးထားေသာ  ကးကားရမည  ဥပေဒမာ  “၁၉၇၃  ခႏစ  စကားရပမား  အနကအဓပၸါယ  ဖြငဆေရး  ဥပေဒ  ”  ျဖစပါသည။  ဤ၁၉၇၃  ခႏစ  ဥပေဒမာ  ေခတႏငေလာညမႈ  ရမရ  ျပနလညသးသပစစစရနလညးလပါသည၊  တညဆဥပေဒ  ျဖစေနေသးသည    စကားရပမား  အနကအဓပၸါယ  ဖြငဆေရး  ဥပေဒ  ပဒမ  ၂၇  တြင  “ဥပေဒမား၏  အနကအဓပၸါယက  တည  တၫြတတညးဖြငဆေပးရမည။”  ဟ  ျပ႒ာနးထားခကႏင  လး၀မကကညေသာ  ဆန႕ကငကြလြၿပး  ပဋပကၡ  ျဖစေနသည  ပဒမ  အားလးက  ပယဖကပစသငပါသည။  ပါတစဒမကေရစ  စနစႏင  တညတၫြတတညး  မဟတေသာ၊  မကကညေသာ  ပဒမအားလးက  တပဒမကန  ဖကသမးပစပါမ  တငးျပည  ေအးခမးသာယာ  လာႏငပါမည။  

ဥးမး  (ဥပေဒ)    

၁၂    ၉    ၂၀၁၂