Тектоник хөдөлгөөнд дэлхийн

дотоод хүч нөлөөлөх нь

“4-р баг”

Гишүүд

Л.Отгонбаяр

Б.Хишиг-Учрал

А.Анхтамир

Агуулга

Энэ хичээлд бид бүхэн та бүхэнд тив нүүхэд оролцох

дэлхий дотоод хүчэн зүйлсийг тайлбарлаж өгөх болно.

Манай хичээл нь утга агуулгын хувьд хичээлд орсон жишээнээс санаа авч хийсэн

болно.

Тектоникийн хавтан гэж юу вэ?

Дэлхийн гадна талын хатуу хэсэг болох чулуун мандал нь олон салангид хэсгээс бүрдэх ба үүнийг тектоникийн хавтан гэнэ.

Тектоникийн плитийн нарийвчилсан зураг (Плитүүд ба тэдгээрийн хөдөлгөөний чиглэлийг үзүүлэв)

https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B5%D0%BA%D1%82%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D0%BA_%D1%85%D0%B0%D0%B2%D1%82%D0%B0%D0%BD#mediaviewer/File:Plate_tectonics_map.gif

Плит ангилал

Том

Африкын плит

Номхон далайн гэх

мэт.

Жижиг

Филиппины плит

Энэтхэгийн плит гэх мэт

Плитийн шилжилт үүсгэгч хүч

Мантийн конвекц

Хүндийн хүч

Юуны улмаас яаж хөдөлж байна вэ?

Мантийн конвекц

• Mантиас ялгарах дулаан нь (мантийн конвекц) плитүүдийг хөдөлгөх энергийн үндсэн эх үүсвэр юм.

Хүндийн хүч

• Тектоникийн плитүүд (литосфери) нь астеносфери дээгүүр хөвөх боломжтой байна. Учир нь астеносфери нь харьцангуй хэврэг, өөрөөр хэлбэл шингэн, зууралдлага багатай байдаг бол литосфери нь астеносферитэй харьцуулахад нягт ихтэй байна.

Мантийн конвекц

Субдукцийн бүс

• Одоо баримталж буй ойлголтоор бол (энэ нь зарим талаар маргаантай байгаа) Далайн голч нуруунд шинээр үүсэх далайн царцдасын нягт, доор байх астеносферийн нягтаас бага байна. Аажмаар далайн царцдас хөрж, зузаарах ба нягт нь астеносферийн нягтаас их болоход субдукцийн бүсэд далайн царцдас манти руу живнэ. Астеносфери нь харьцангуй хэврэг (харьцангуй шингэн, зууралдлага багатай) тул плитүүд субдукцийн бүс рүү шилжих боломжтой олгоно. Субдукц нь хэдийгээр плитийн хөдөлгөөнд гол нөлөө үзүүлэх боловч бүх процессыг тайлбарлаж чадахгүй байна. Жишээ нь, Өмнөд Америкийн плит хашаа ч субдукцладаггүй боловч нүүж байна. Евразийн плит ч үүнтэй адил юм.Субдукц нь хэдийгээр плитийн хөдөлгөөнд гол нөлөө үзүүлэх боловч бүх процессыг тайлбарлаж чадахгүй байна.

Гол плитүүд

• Энэхүү сэдэвт нь зураг болон бичлэг олдохгүй байсан тул зураг бага оруулсанд хүлцэл очъё.

• Энэ мэдээлэл хомс байсанд дахин уучлал хүсье.

• Энэ сэдэвийн асуулт асуухдаа сэдэвтэй холбож асууна уу.

• Асуултыг ойлгомжтой тавьж хариултыг сонсож дуусгана уу.

Эх сурвалж

• https://mn.wikipedia.org

• http://en.wikipedia.org/wiki/Plate_tectonics

• https://www.google.mn/

Анхаарал тавьсан явдалд баярлалаа