Ноолуур , кашмерийн үйлдвэрийн өргөжилтийн төсөл

Бизнес Төсөл

1

+-

УДИРТГАЛ БА ТӨСЛИЙН ТОВЧ АГУУЛГА:

ТӨСЛИЙН НЭР:

/Ноолууран бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлийн

“CASHMEREFINEASIA”ХХК-ний Үйлдвэрлэл Үйл Ажиллагааг Өргөжүүлэх Бизнес Төсөл/

ТӨСЛИЙН ЗОРИЛГО:

Ноолууран бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлийн “CASHMEREFINEASIA”ХХК-ний Үйлдвэрлэлийг

өргөжүүлж, Үйл ажиллагааг сайжруулахтай холбогдсон Бизнесийн бүхий л Үйл ажиллагааг төлөвлөн боловсруулж, төсөвлөн тооцоолоход

оршино.

ТӨСЛИЙН ЗОРИЛТУУД:

Компанийн Үйлдвэрлэл Үйл Ажиллагааг өргөжүүлэхэд тулгарах бизнесийн орчны боломж, шанс, аюул, эрсдлийг урдчилан тооцоолох

Компанийн Хэтийн болон Стратегийн чиг хандлагыг тодорхойлох, хэрэгжих арга механизмыг буй болгох

Үйлдвэрлэл үйл ажиллагааг өргөжүүлэхтэй холбогдон гарах Компанийн Хүний нөөц, Маркетинг, Борлуулалтын төлөвлөлт, төсөвлөлтийг боловсруулах, тооцоолох

Компанийн бизнесийн үйл ажиллагааг өргөжүүлэхэд шаардагдах хөрөнгө оруулалт болон санхүүжилтийн тооцооллыг боловсруулж шинжилж дүгнэн үнэлгээ өгөх

Компанийн ашиг, орлогыг урдчилан тооцоолж таамаглан цаашид нэмэгдүүлэх болон тогтвортой барих арга хэмжээг тодорхойлох

“CASHMEREFINEASIA”ХХК-ИЙН ҮЙЛДВЭРЛЭЛ,

ҮЙЛ АЖИЛЛАГААГ ӨРГӨЖҮҮЛЭХ БИЗНЕС ТӨСӨЛ


2

Компанийн бизнесийн өрсөлдөх чадварыг дээшлүүлж өрсөлдөөнд давуу талыг тодорхойлоход оршино.

ТӨСЛИЙН ОБЪЕКТЫН БАЙРШИЛ:

УБ хот, Баянгол дүүрэг, 20-р хороо, Цэргийн Их Сургуулийн хажууд,

“CASHMEREFINEASIA”ХХК-ийн Үйлдвэрлэлийн байр

ТӨСЛИЙН ҮНДСЭН ҮЙЛЧИЛГЭЭ БА ХҮЧИН ЧАДАЛ:

Ноолууран бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлийн “CASHMEREFINEASIA”ХХК нь жилийн 4 улирлын турш тасралтгүй захиалгын болон захиалгын бус үйлдвэрлэл явуулах ба Компанийн Үйлдвэрлэл, Үйл Ажиллагаа Өргөжснөөр жилд 414 тн түүхий ноолуур боловсруулж 38,6 тн ноолууран бүтээгдэхүүн экспортлон

гаргадаг байснаас 171,5 тн-ыг гаргадаг болж Бэлэн бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлээс

4819500$-ийн борлуулалт хийдэг байсан бол 20 327 350$-ийн борлуулалт хийдэг болж үйлдвэрлэлийн хүчин чадал 2,5 дахин нэмэгдэнэ.

ТӨСЛИЙН ҮЕ ШАТ БА ТӨСӨЛ ХЭРЭГЖИХ ХУГАЦАА:

“CASHMEREFINEASIA”ХХК-ний Үйлдвэрлэл Үйл Ажиллагааг Өргөжүүлэх төсөл нь 1-3 жилийн хугацаанд хийгдэж дуусгавар болох ба Уг ажил нь үндсэн 3 үе шаттайгаар хэрэгжиж явагдана.

I үе шат /2005-2006 он/ - Үйлдвэрлэл Үйл Ажиллагааг Өргөжүүлэхэд шаардагдах Хөрөнгө Оруулалт болон Санхүүжилтийн асуудлыг шийдвэрлэх II үе шат /2006-2007 он/ - Үйлдвэрлэлийн нэмэлт барилгын обеъктыг барьж байгуулах болон Үйлдвэрлэлийн нэмэлт тоног төхөөрөмж, машин механизм, эд ангийг оруулж ирэн угсарч суурилуулах Ажлыг дуусгавар болгох III үе шат /2007-2007 он/ - Үйлдвэрлэл үйл ажиллагааг өргөжүүлсэнтэй холбогдсон ажиллах хүчийг татаж, сонгож,


3

сургаж хөгжүүлж ажиллуулах болон үйлдвэрлэлийн тасралтгүй хэвийн жигд үйл ажиллагааг явуулах орчин нөхцөл, бааз сууриар бүрэн хангах зэрэг болно.

ТӨСӨЛ ХЭРЭГЖҮҮЛЭГЧ

БАЙГУУЛЛАГА: Ноос, ноолуурын чиглэлийн бизнесийн

Салбарын Сургалт-Зөвлөгөөний “CASHMERECONSULTING”ХХК

ТӨСЛИЙН ШААРДАГДАХ ХӨРӨНГӨ ОРУУЛАЛТЫН ХЭМЖЭЭ:

“CASHMEREFINEASIA”ХХК-нийг худалдан

авалтын зардал – 11 777 834 $ “CASHMEREFINEASIA”ХХК-ний Үйлдвэрлэл, Үйл

Ажиллагааг Өргөжүүлэх Их Ажилд 14 705 388 $ -н хөрөнгө оруулалт тус тус шаардлагатай ба

Нийт дүнгээр 26 483 222$-н хөрөнгө оруулалт

“CashmereConsulting”ХХК-ийн хувьд шаардлагатай болоод байна. Үүнийг гадаад, дотоодын хөрөнгө оруулагч болон зээл, тусламж, төслийн санхүүжилтинд хамрагдах арга замаар санхүүжүүлнэ.

ТӨСЛИЙН ТӨСӨВЛӨСӨН АШИГ, ОРЛОГЫН ТООЦООЛОЛ:

“CASHMEREFINEASIA”ХХК нь Үйлдвэрлэл, Үйл Ажиллагаагаа Өргөжүүлснээр 3 969 635,2 $-н цэвэр ашгийг жилд олох бөгөөд энэ цэвэр ашгаар хөрөнгө оруулалтыг буцаан төлж барагдуулна.

ТӨСЛИЙН ХӨРӨНГӨ ОРУУЛАЛТЫН

ҮР ӨГӨӨЖ БА САНХҮҮЖИЛТИЙН ЭРГЭН ТӨЛӨЛТ:

“CASHMEREFINEASIA”ХХК-ний Үйлдвэрлэл, Үйл Ажиллагааг Өргөжсөнөөр жилд 3 969 635,2 $-н тогтмол ашигтай ажилласнаар нийт шаардлагатай хөрөнгө оруулалтыг (Эргүүлж төлөх хугацаа= НХО/ЖЦА= 26483222,0/3969635,2=6,7) 6,7 жилийн хугацаанд буцаан нөхөн төлж барагдуулна.

ТӨСЛИЙН АЧ ХОЛБОГДОЛ:

Компанийн ашиг орлого нэмэгдэж бизнесийн өрсөлдөх чадвар сайжирна.


4

Монголын үндэсний үйлдвэрлэлийн гарцын хэмжээг нэмэгдүүлнэ.

Монголын стратегийн чухал онц ач холбогдол бүхий салбар болох ноос ноолуурын салбард хөгжилийн түлхэц ахиц үзүүлнэ.

Монголын экспортын хэмжээг нэмэгдүүлнэ. Татварын орлогын хувь хэмжээг нэмэгдүүлнэ. Ажлын байрыг нэмэгдүүлнэ.

ТӨСӨЛ ХЭРЭГЖҮҮЛЭГЧ БАЙГУУЛЛАГА БОЛОХ

“CASHMERECONSULTING”ХХК-НИЙ ТОВЧ ТАНИЛЦУУЛГА:

ашимерКонсалтинг”ХХК нь 2002 онд байгуулагдсан бөгөөд гадаад, дотоодын зах зээлд үйл ажиллагаа явуулж буй ноос, ноолуурын

салбарын бизнес эрхлэгчдэд бизнесийн сургалт-зөвөлгөө, судалгаа-шинжилгээ, мэдээлэл, туслалцааны чиглэлээр өргөн далайцтай үйл ажиллагаа явуулж буй бие даасан аж ахуйн нэгж юм.

Салбарын бизнесийн онцлог, мөн чанарыг сайн мэддэг, хувийн өндөр ур

чадвар бүхий дадлага туршлагатай экспертүүдээс бүрдсэн баг үйл ажиллагаагаа явуулж байна.

Компанийн үйл ажиллагааны өнөөгийн үндсэн чиглэл, нэр төрлүүд:

- Сургалт, Зөвөлгөө - Салбарын болон Зах Зээлийн судалгаа, шинжилгээ - Мэдээлэл боловсруулах, шийдвэр гаргах үйл ажиллагаа - Хяналт, шалгалт, үнэлгээ - Үйлдвэрлэлийн машин, тоног төхөөрөмжийн угсарч суурилуулах,

дадлагажуулах үйлчилгээ, үйл ажиллагаа - Эксперт/шинжээчид/ солилцоо, зуучийн үйлчилгээ зэрэг болно.

Сургалт-Зөвөлгөөний “КашимерКонсалтинг”ХХК нь цаашид үйл ажиллагаагаа өргөжүүлэн Ноос Ноолуурын чиглэлээр гадаад, дотоод зах зээл дээр үйлдвэрлэл, худалдаа эрхлэхээр зорилт тавин ажиллаж байгаа ба энэ үүднээс Италийн хөрөнгө оруулалттай “CashmereFineAsia”ХХК-ийг менежментийн гэрээний зарчмаар худалдан авч өөрийн эзэмшлийн өмч болгон Хөрөнгө оруулагчдаас нь хараат бус байдлаар үйлдвэрлэл үйл ажиллагаа явуулахаар төлөвлөж байна.

“КашимерКонсалтинг”ХХК нь “CashmereFineAsia”ХХК –ийг худалдан авч

үйлдвэрлэл үйл ажиллагааг өргөжүүлэх хөрөнгө оруулалт хийж удирдлага, үйл

“К


5

ажиллагаа, өрсөлдөх чадварыг нь дээшлүүлэхийн тулд энэхүү бизнес төслийг боловсруулан мөрдлөг болгон ажиллах гэж төлөвлөж байгаа болно. Харин цаашид “CashmereFineAsia” гэсэн компанийн нэрийг өөрчлөхгүйгээр шийдвэр гаргасан ба учир нь уг Врэнд буюу нэр нь гадаад, дотоодын зах зээл дээр байршиж, хэрэглэгч, худалдан авагчдын дунд хоногшсон нэр тул “CashmereFineAsia”ХХК –ийг уг нэрээр нь цаашид өргөжүүлж, хөгжүүлэхээр төлөвлөж байна.

ТӨСЛИЙН ОБЪЕКТ БОЛОХ

“CASHMEREFINEASIA”ХХК-НИЙ ТАНИЛЦУУЛГА, ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ ӨНӨӨГИЙН БАЙДАЛ

ашимерфайн-Ази”ХХК нь 1998 онд Гадаадын хөрөнгө оруулалт, гадаад худалдааны агентлагийн захирлын А/256-р тушаалаар

байгуулагдсан. Жилдээ 160 тн ноолуур боловсруулж, 80 тн боловсруулсан ноолуур гаргах, 120000 ширхэг сүлжмэл бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх хүчин чадалтай. Үйлдвэрлэлийн процесс нь хүлээн авах склад, ялгах, самнах, сүлжих оѐх цехүүдээс бүрэлдэнэ.

Түүхий эдээ аймгуудад өөрийн төлөөлөгчөөр/агент/ дамжуулан

бэлтгэдэг. Самнасан ноолуур болон дахин боловсруулсан богино ноолуурыг Итали, БНХАУ-д 100 хувь, сүлжмэл бүтээгдэхүүнийг АНУ, Гон-Конг, Япон, Швейцари, Итали, Бельги, Мадрид, Англи зэрэг орнуудад экспортлож байна.

Ялгах цех нь 40 гаруй ажиллагсадтай. Түүхий ноолуурыг Монгол Улсын

MNS38:2000 стандартын шаардлагын дагуу бэлтгэж ангилан ялгадаг. Самнах цех Итали, БНХАУ-д үйлвэрлэсэн машинаар тоноглогдсон

технологийн үндсэн шугамтай орчин үеийн компьютержсэн багаж төхөөрөмж бүхий лабораторитой. Бүтээгдэхүүний чанар, дамжлага дундын хяналтыг өөрийн лаборатоид явуулдаг.

2000 оны 10-р сараас эхлэн ноолууран бүтээгдэхүүн сүлжих, оѐх,

гүйцэтгэх цехүүдийг нээн ажиллуулж байна. Сүлжих цех нь жилдээ 120000 ш сүлжмэл бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх хүчин чадалтай 72 ш гар машин, Герман улсын STOLL фирмийн бүрэн автомат хавтгай сүлжих машинуудаар тоноглогдсон. 18 ширхэг STOLL машин, 1 ширхэг XP машин, 26 ширхэг Linking machiner, 36 ширхэг Hand knit mashiner ажиллаж байна.

Бүтээгдэхүүний чанар Монгол Улсын MNS 3683:2000 стандартын

шаардлагыг бүрэн хангадаг ба мөн тус компанийн гол экспортлогч болох Итали

“К


6

Улсын Кашимерфайн компани тогтмол хянаж, үнэлэлт дүгнэлт өгч ажиллаж байна.

Ялгасан ноолуураа “Ээрмэл”ХК-ийн угаах цехэд аж ахуйн гэрээний

зарчмаар угаалгадаг. Угаасан ноолуурын дундаж гарц 75%, боловсруулсан ноолуурынх 48-50% байна.

Бүтээгдэхүүний гарцыг нэмэгдүүлэх, түүхий эдийн ашиглалтын түвшинг сайжруулах зорилгоор ноолуур боловсруулах үед гарсан хаягдал, сэв хялгасыг дахин боловсруулж байна. Боловсруулсан сэв хялгасны чанар MNS4251:2000 стандартын шаардлагыг бүрэн хангасан байна.

Үйлдвэрийн үндсэн цехээс гадна компани дээр захиргаа, санхүү, удирдах

ажилчдын болон эрүүл ахуйн шаардлагыг хангасан ариун цэврийн өрөө тасалгаа байнгын ажилладаг.

Компани хөдөлмөр хамгаалал, техникийн аюулгүй ажиллагаа галын

аюулаас урьдчилан сэргийлэх булан, багаж хэрэгсэл, тоног төхөөрөмжөөр бүрэн тоноглогдсон. Компанийн хэмжээнд 450 ажиллагсадтай бөгөөд Итали улсын 3 иргэн ажилладаг. Ажилчдын сарын дундаж цалин 140000₮ , ажилчдыг 100% хөнгөлөлттэй өдрийн хоол, ажлын тусгай хувцас, багаж хэрэгслээр бүрэн хангадаг. Компанийн ажилтнуудыг жилдээ 1 удаа нарийн мэргэжлийн эмчийн үзлэгт оруулдаг ба өөрийн байранд үйлдвэрийн эмнэлгийг нээн ажиллуулсан. Гэрт амьдардаг өрх толгойлсон эмэгтэйчүүдэд жилдээ 1 удаа түлээ нүүрсний тусламж олгодог. Эдгээрт зориулсан тусгай санг компанийн хэмжээнд ажиллуулдаг.

Гадаадын мэргэжилтнээр дамжуулан дотоодын ажилчдад мэргэжлийн

сургалт явуулж, хяналт тавьдаг. Тус компанийн цэвэр бохир усны систем нь төвийн системд холбогдсон.

Компаниас зөвхөн ахуйн зориулалттай хог хаягдал гардаг боловч түүнийг Баянгол дүүргийн тохижилт үйлчилгээний компанитай байгуулсан гэрээний дагуу ажилладаг. Химийн бодис хэрэглэдэггүй учраас химийн хортой хог хаягдал гардаггүй.

Цаашид хөрөнгө оруулалтаа тасралтгүй нэмэгдүүлж ноолуурын

чиглэлийн үндэсний үйлдвэрүүдтэй өрсөлдөхүйц хэмжээний томоохон үйлдвэр болох зорилттойгоор ноолуур угаах, будах зорилттойгоор ноолуур угаах, будах, ээрэх цехүүдийг шинээр нээн ажиллуулж байна.

“КашимерФайнАзи”ХХК нь 6 085 353 426₮ -ийн үндсэн хөрөнгө,

7 930 269 944 ₮ -ийн эргэлтийн хөрөнгө бүхий 14 015 622 770₮ -ийн нийт хөрөнгөтэйгээр өнөөдөр оршин тогтнож үйл ажиллагаагаа явуулж байна.

“КашимерФайнАзи”ХХК-ийн санхүүгийн үзүүлэлтийн хураангуй:

/1$ = 1190₮ /


7

№ Үзүүлэлтүүд Нийт дүн

төгрөг ам,дол

1 Хөрөнгө:

2 Эргэлтийн хөрөнгө 7930269343,96 6664091,886

3 Эргэлтийн бус хөрөнгө 6085353425,91 5113742,375

4 Нийт хөрөнгийн дүн 14015622769,87 11777834,26

“КашимерФайнАзи”ХХК-ийн дээрх 11 777 834 ам,доллар бүхий

хөрөнгийг “КашимерКонсалтинг”ХХК нь энэхүү балансын үнээр нь худалдаж авахаар харилцан тохиролцолд хүрээд байгаа болно.


8

I БҮЛЭГ: МОНГОЛЫН НООС, НООЛУУРАН БҮТЭЭГДЭХҮҮН ҮЙЛДВЭРЛЭЛИЙН САЛБАРЫН БИЗНЕСИЙН ОРЧНЫ СУДАЛГАА, ШИНЖИЛГЭЭ

НООС НООЛУУРЫН САЛБАРЫН БИЗНЕСИЙН ТОДОРХОЙЛОЛТ:

А/. Салбарын өнөөгийн нөхцөл байдал:

Ìàíàé îðíû Õºíãºí Àæ ¯éëäâýðèéí ñàëáàðò òîìîîõîí áàéð ñóóðèéã ýçýëäýã íîîñ, íîîëóóð áîëîâñðóóëàõ ¿éëäâýðëýëèéí ñàëáàð íü ºíººäºð ìàíàé óëñûí ýäèéí çàñàãò æèíòýé õóâü íýìðèéã îðóóëààä áàéãàà ÷óõàë ñàëáàðûí íýã þì.

Ìàíàé óëñ ÿìààíû íîîëóóðûã ººðèéí îðîíä áîëîâñðóóëàõ àñóóäëûã 1960 îíû ¿åýñ ñóäàëæ Í¯Á-ûí îðîëöîîòîéãîîð 1976 îíä ÿìààíû íîîëóóð, òýìýýíèé íîîñ áîëîâñðóóëàõ òóðøèëòûí ¿éëäâýð áàéãóóëñàíààð ýíý ñàëáàðûí ýõëýë ñóóðü òàâèãäñàí þì. Ò¿¿íýýñ õîéø íîîñ, íîîëóóð áîëîâñðóóëàõ ÷èãëýëèéí óëñûí 20 øàõàì ¿éëäâýð¿¿ä áàéãóóëàãäàæ ¿éë àæèëëàãààãàà ÿâóóëæ èðñýí áîëîâ÷ ºíººäºð õóâüöààò êîìïàíè áîëîí ººð÷ëºãäñºí áºãººä õ¿÷èí ÷àäëàà áîëîìæèò õýìæýýãýýð àøèãëàí çîðèóëàëòààðàà àøèãëàæ áàéãàà íü "Ãîâü", "Ìîííîîñ" ÕÊ-èóä áîëîí õèâñíèé ¿éëäâýð¿¿ä áàéíà.

¯¿íèé çýðýãöýý ºíººäºð íîîëóóð áîëîâñðóóëàõ ñàëáàðò äîòîîäûí 5 ¿éëäâýð, ãàäààäûí õºðºíãº îðóóëàëòòàé õàìòàðñàí 48 ¿éëäâýð àæèëëàæ áàéíà. Õàìòàðñàí ¿éëäâýð¿¿äèéí 54,1 õóâü íü áóþó 26 íü ÁÍÕÀÓ, áóñàä íü ÀÍÓ, ßïîí, Èòàëè, Èõ Áðèòàíè, Øâåéöàðè çýðýã 10 îðíû õºðºíãº îðóóëàëòòàé ¿éëäâýð¿¿ä áàéãàà áà á¿òöèéí õóâüä àâ÷ ¿çâýë 9 íü ñ¿ëæìýëèéí ÷èãëýëèéí, 44 íü àíõàí øàòíû áîëîâñðóóëàëòûí ¿éëäâýð áàéãàà áºãººä 5 íü îðîí íóòàãò, 48 íü Óëààíáààòàð õîòîä ¿éë àæèëëàãààãàà ÿâóóëæ áàéíà.

Ñ¿¿ëèéí æèë¿¿äýä òóñ ñàëáàðûí ¿éëäâýðëýëèéí ò¿¿õèé ýä áîëîõ

òýìýýíèé íîîñ, ÿìààíû íîîëóóðûí äýëõèéí çàõ çýýëèéí ¿íý õàíø ºññºíòºé óÿëäàí äîòîîäûí ò¿¿õèé ýäèéí íººö ýðñ íýìýãäñýí áà ¿¿íèéã äàðààõ ¿ç¿¿ëýëòýýñ áàòàëãààæóóëæ áîëíî. 1990 îíîîñ õîéø ìàíàé ÿìààí ñ¿ðãèéí òîî 2,2 äàõèí ºñ÷ 4,9 ñàÿ òîëãîéãîîñ 11,0 ñàÿ òîëãîéä õ¿ðñýí áà ¿¿íèéã äàãààä ò¿¿õèé ýäèéí íººö 60-ä õóâèàð ºññºí áàéíà.

Ìîíãîë óëñûí íîîñîí ò¿¿õèé ýäèéí 7,8 õóâèéã ÿìààíû íîîëóóð ýçýëæ

áàéãàà áà 2000 îíû áàéäëààð íîîëóóð áýëòãýëèéí æèëèéí íººö 3500 îð÷èì òîííä õ¿ðëýý. Ò¿¿õèé ýäèéí 80-äýýø õóâü íü 16,5 ìèêðîíîîñ íàðèéí íîîëóóð áàéíà.


9

Íîîëóóðûí ¿éëäâýðëýëèéí á¿òöèéã 2004 îíû áàéäëààð àâ÷ ¿çâýë óãààõ

õ¿÷èí ÷àäàë 1989 îíûõîîñ 55% áóþó ºíººäºð æèëä 5720 òîíí, ñàìíàõ õ¿÷èí ÷àäàë 60%-ð áóþó 3250 òîíí áîëæ ºñ÷ ò¿¿õèé ýäèéí íººöººñ 1,3-1,7 äàõèí èõ õ¿÷èí ÷àäàë ñóóðèëàãäàæ óãààõ, ñàìíàõ õ¿÷èí ÷àäëûí àøèãëàëò 49-63 õóâüòàé áàéãàà þì áàéíà. Ñ¿¿ëèéí æèë¿¿äýä ñ¿ëæèõ õ¿÷ ÷àäàë áàðàã íýìýãäýýã¿é íü ò¿¿õèé ýäèéã èõ õýìæýýãýýð ýêñïîðòëîõ áîëñîíòîé õîëáîîòîé áà ºíººäºð ýýðýõ õ¿÷èí ÷àäàë 330 òîíí óòàñ ýýðýõ, ñ¿ëæèõ õ¿÷ ÷àäàë 675 ìÿíãàí øèðõýã ñ¿ëæìýë ýäëýë ¿éëäâýðëýõ õ¿÷èí ÷àäàë ñóóðèëàãäñàí áàéãàà áà ýíý íü íººöººñºº 3,6-4 äàõèí áàãà áàéíà. Äèéëýíõè ¿éëäâýð, àæ àõóéí ãàçðóóäûí òåõíèê, òåõíîëîãèéí ò¿âøèí òýð á¿ð îëîí óëñûí ñòàíäàðòûí øààðäëàãàä íèéöýõã¿é, õºäºëìºðèéí íºõöºë äîîãóóð áàéíà. Ýíäýýñ äàðààõ ä¿ãíýëòèéã õèéæ áîëíî.

Íîîëóóðûí àíõàí øàòíû áîëîâñðóóëàëòûí õ¿÷ ÷àäàë ò¿¿õèé ýäèéí

íººöººñ äàâæ áîëîâñðóóëàëòûí õ¿÷ ÷àäàë, ò¿¿õèé ýäèéí íººöèéí çîõèñòîé õàðüöàà àëäàãäàæ áàéãàà áà ã¿í áîëîâñðóóëàõ ¿éëäâýðèéí õ¿÷ ÷àäàë á¿ðýí àøèãëàãäàõã¿é áàéíà.

Íîîëóóð áîëîâñðóóëàëòûí ò¿âøèíã íýìýãä¿¿ëñýíýýð ýêñïîðòûí áîëîìæèéã 42,6-195,8 òýðáóì òºãðºãò õ¿ðãýõ áîëîìæòîé ãýñýí òîîöîî ãàðñàí áà èéìýýñ ýíý ñàëáàðò óëñ òºð, çàñãèéí ãàçàð áîëîí äýýä óäèðäëàãûí ç¿ãýýñ èõýýõýí äýìæëýã òóñëàëöàà, àðãà õºòºëáºðèéã àâ÷ õýðýãæ¿¿ëâýë ìàíàé îðíû ýäèéí çàñàãò èõýýõýí õóâü íýìýðèéã îðóóëàõ þì áàéíà.

Б/. Салбарын үйлдвэрүүäèéí ÌÓ-í ýäèéí çàñàãò îðóóëæ áóé õóâü íýìýð, çàõ çýýëèéí áàéäàë

Ìîíãîë óëñûí õóâüä íîîëóóð íü ýäèéí çàñàãò ÷óõàë à÷ õîëáîãäîë á¿õèé àëò, çýñèéí àäèë òîîöîãäîõ ¿íäýñíèé ¿íýò áàÿëàã, ìàë÷äûí àìüæèðãààíû ãîë ýõ ¿¿ñâýð áîëäîã þì. 1998 îíû áàéäëààð ìàíàé óëñ 3000 ìÿíãàí òîíí áîõèð íîîëóóð áýëòãýõ áîëñîíîîð äîòîîäûí íèéò á¿òýýãäýõ¿¿í ¿éëäâýðëýëèéí 15,0%, ýêñïîðòûí îðëîãûí 10,6%, òºñâèéí îðëîãûí 5,0% îð÷èì íü ýíý ñàëáàðò íîãäîæ áàéíà. Ìîíãîë óëñ íü íîîëóóð á¿õèé öººí îðíû íýã áºãººä íººöººðºº äýëõèéä Õÿòàäûí äàðàà 2-ðò îðäîã þì.

Äýëõèéí íîîëóóðûí íººöèéí 67%-ã Õÿòàä, 31%-ã Ìîíãîë, 2%-ã áóñàä îðîí ýçýëäýã þì áàéíà.

Ìîíãîë ÿìààíû íîîëóóðûí ÷àíàðûí äàâóó òàë íü ñ¿ëæìýë á¿òýýãäýõ¿¿í ¿éëäâýðëýõýä íýí òîõèðîìæòîé áºãººä ¿¿ãýýðýý îëîí óëñûí çàõ çýýë äýýð á¿òýýãäýõ¿¿íèé ºðñºëäºõ ÷àäâàðûã õàíãàæ Ìîíãîëä ¿éëäâýðëýãäýæ áàéãàà íîîëóóðàí öàìöíû 80 îð÷èì õóâü íü ýêñïîðòîîð Àìåðèê, Åâðîï, ßïîíû ºíäºð çýðýãëýëèéí äýëã¿¿ð¿¿äýä áîðëîãäîæ õýðýãëýã÷äèéí òàíèë áîëæ ÷àäñàí áàéíà. Ìîíãîë óëñàä ñ¿¿ëèéí æèë¿¿äýä ýð÷èìòýé õºãæèæ áàéãàà æóóë÷íû áèçíåñèéí íºëººãººð ìºí ò¿¿í÷ëýí ¿éëäâýðäëýã÷ íàð ººðèéí á¿òýýãäýõ¿¿íèé çàãâàð õèéö ÷àíàðûã ñàéæðóóëæ, ìàðêåòèíãèéí àñóóäàëä àíõààðàë òàâüæ õºðºíãº çàðàõ


10

áîëñîíîîð äîòîîäûí çàõ çýýëä áîðëóóëàõ á¿òýýãäýõ¿¿íèé òîî õýìæýý ýðñ ºñ÷ýý. Ìîíãîëûí àæ ¿éëäâýðèéí ñàëáàð äàõü óóãàí ¿éëäâýðëýã÷èéí íýã íü "Ãîâü" êîìïàíè áºãººä ýíý êîìïàíè íü ¿éëäâýðëýã÷, ýêñïîðòëîã÷ íàðûí ìºðººäºë áîëñîí Áàðóóí Åâðîï, ÀÍÓ-ûí çàõ çýýëä ººðèéí á¿òýýãäýõ¿¿íýý ãàðãàõ çîðèëòîä õ¿ðýõýä àíõäàã÷ áàéæ Ìîíãîëûí íîîëóóðûí ÷àíàðûã äýëõèéä òàíèóëñàí òºäèéã¿é ýíý ñàëáàðò òîìîîõîí áàéð ñóóðèéã ýçýëæ ÷àäñàí ¿éëäâýðëýã÷ þì.

ªíººäºð ìàíàé íîîëóóðàí áýëýí á¿òýýãäýõ¿¿í íü õóäàëäàí àâàã÷èéí òàíèë áîëñîí SAKS, MACY'S Bloomindale, Nostrom, Franco Callegari, Peter Allis, Kim of Scotland, Balla Valentina, Takashimaya, Sunmotoyama çýðýã ÀÍÓ, Åâðîï, ßïîíû òîìîîõîí íýð õ¿íäòýé èõ äýëã¿¿ð, áóòèê¿¿äýä õóäàëäàãäàæ õýðýãëýã÷èéí õýðýãöýý øààðäëàãûã õàíãàñàí áàðààíû ñòàíäàðòàä õ¿ð÷ ÷àäæýý.

Ò¿¿í÷ëýí Ìîíãîë ÿìààíû íîîëóóð íü øèðõýãòèéí ãîë÷ (äóíäàæ äèàìåòð 16,0 ìèêðîí), óðò (äóíäàæ óðò 38 ìì ) çýðýã ÷àíàðûí ¿ç¿¿ëýëòýýðýý øàëãàð÷ Àìåðèê, Åâðîï, ßïîíû òýðã¿¿ëýã÷ óòàñíû ¿éëäâýð¿¿äèéí ò¿¿õèé ýä óëìààð íýðä ãàðñàí áàðààíû òýìäýãò ýçýìøèã÷ ï¿¿ñ¿¿äèéí áýëýí á¿òýýãäýõ¿¿í áîëæ çàõ çýýëä áîðëîãäîæ áàéíà.

Ìàíàéä áîëîâñðóóëàëò õèéãäñýí íîîëóóðààð á¿òýýãäýõ¿¿íýý õèéäýã ¿éëäâýð¿¿äèéí òîîíä Èòàëèéí Lan.lng.Loro Piana&C.spa., Àíãëèéí Z.Hinchliffe&Sons Ltd., ßïîíû Toyoboshi, Fujikeori Co., Fukakikeori Co., ãýõ ìýò íýðòýé îëîí ï¿¿ñ êîìïàíèóäûã íýðëýæ áîëíî.

Ìîíãîëûí íîîëóóðûí íººöèéã äîòîîääîî áîëîâñðóóëæ ò¿¿ãýýð äàí ýöñèéí á¿òýýãäýõ¿¿í õèéæ äýëõèéí çàõ çýýëä áîðëóóëíà ãýæ òîîöâîë æèëäýý 220-250 ñàÿ àì.äîëëàðûí ýêñïîðòûí îðëîãî îëîõ áîëîìæ áèé ãэæ ìэðãэæèëòэí¿¿ä ¿çэæ áàéíà. Õэðэâ èéì áîëîìæèéã á¿ðä¿¿ëæ ÷àäâàë Ìîíãîë óëñûí ýêñïîðòûí îðëîãîä íîîëóóðàí á¿òýýãäýõ¿¿í 64 õ¿ðòýë õóâèéã ýçýëæ, óëñûí òºñºâò 50 òýð áóì òºãðºãèéã íîîëóóðûí ñàëáàðààñ îëîõ áîëîìæòîé þì. Ãýñýí õýäèé ÷ îäîîãèéí ¿éëäâýð¿¿ä òàòâàð òºëºõººñ çóãòààõ çýðýã äóòàãäàë áàéãààãààñ õàìãèéí ò¿ãýýìýë áºãººä àþóëòàé íü ò¿¿õèé ýäèéí õ¿ðýëöýý ò¿¿íèéã îëæ àâàõ ºðñºëäººí þì. Ò¿¿õèé ýäèéí áàãàã¿é õýñãèéã (æèøýý íü 1999 îíä 50 îð÷èì õóâèéã áóþó 1500 îð÷èì òîíí íîîëóóðûã) õºðø çýðãýëäýý Õÿòàäûí ªâºðìîíãîëûí ¿éëâýð¿¿ä Ìîíãîëîîñ àëáàí ¸ñîîîð áà õóëãàéí çàìààð èìïîðòîëñîí áàéíà ãýñýí ñòàòèñòèê ìýäýý áàéíà.

Äýýðõ áàéäëààñ ¿íäýñëýí Ìîíãîëûí çàñãèéí ãàçàð ò¿¿õèé íîîëóóðûí ýêñïîðòîä îíöãîé òàòâàð íîãäóóëàõ àðãà õýìæýýã àâñàí ÷ îëîí óëñûí áàéãóóëëàãóóä áîëîîä äîòîîäûí ÿíç á¿ðèéí ñîíèðõëûí á¿ëã¿¿äèéí ýñýðã¿¿öýëòýé òóëãàð÷ òýð áîëãîí ¿ð ä¿íãýý ºã÷ ÷àäàõã¿é áàéíà. Ãýñýí õýäèé ÷ ÿìàð ÷ íºõöºë áàéäëûã ¿ë õàðãàëçàí ýíý àþóëûã äàâàí óëñ îðíû ñòðàòåãèéí à÷


11

õîëáîãäîë á¿õèé ãýæ ç¿é ¸ñîîð òîîöîãääîã íîîëóóðûí ÷èãëýëèéí ¿éëäâýð¿¿äýý äýìæèæ òàòâàðûí áàòàëãààòàé áààç ñóóðèàð áýõæ¿¿ëýõ çýðýã óëñ îðíû ýðõ àøèãò íèéöñýí èðýýä¿éòýé, ºãººæòýé õóâèëáàðûã ñîíãîæ øèéäâýð ãàðãàõ õýðýãòýé áàéíà.

В/. Салбарын бүтээгдэхүүний өрсөлдөх чадвар болон Монгол ноолуурын äýëõèéí ò¿âøèíä ¿íýëýãäýõ øèíæ áà ¿¿íòýé óÿëäààä ñàëáàðûí ºñºëòèéí

èðýýä¿éã òºñººëºõ íü

Á¿òýýãäýõ¿¿íèé ºíººäðèéí ºðñºëäººíèé áàéäàë:

Äýëõèéí çàõ çýýëä íîîëóóðàí ýäëýëèéí õýðýãöýý ºñæ áàéãàà áà ÀÍÓ, Åâðîï, Àçèéí îðíóóä æèëäýý îéðîëöîîãîîð 2-6 ñàÿ øèðõýã íîîëóóðàí ñ¿ëæìýë öàìö èìïîðòëîæ áàéíà ãýñýí àëáàí ¸ñíû ìýäýý áàéíà. Äýëõèéí çàõ çýýëèéí íîîëóóðàí á¿òýýãäýõ¿¿íèé ýêñïîðòûí çîíõèëîõ õóâèéã ÁÍÕÀÓ, Ìîíãîë, Èòàëè óëñ ýçýëæ áàéíà. 1999 îíä ìàíàé óëñûí íîîëóóðàí á¿òýýãäýõ¿¿í, ò¿¿íèé äîòîð ñ¿ëæìýë ýäëýëèéí ¿éëäâýðëýë 1995 îíûõòîé õàðüöóóëáàë 15,5 õóâèàð áóóð÷, ñàìíàñàí íîîëóóð áóþó õàãàñ áîëîâñðóóëñàí íîîëóóðûí ¿éëäâýðëýë 9,5 õóâèàð ºññºí áàéíà.

Ìàíàé óëñûí íîîëóóðàí ýäëýëèéí ÷àíàð îëîí óëñûí ñòàíäàðòûí ò¿âøèíä õ¿ð÷ 1999 îíä Êàíàä, Øâåéöàðü, ÕÁÍÃÓ, ÀÍÓ, Èòàëè çýðýã 15 îðîíä 314 ìÿíãàí øèðõýã ñ¿ëæìýë ýäëýë ýêñïîðòîëñîí áîëîâ÷ á¿òýýãäýõ¿¿íèé íýð òºðºë öººí, õèéö çàãâàð çàõ çýýëèéí õýðýãöýýíèé ººð÷ëºëò øèíý÷ëýëòýýñ õîöîð÷ áàéíà. Ñàìíàñàí íîîëóóðûí ¿íý äýëõèéí çàõ çýýëèéí ¿íýýñ øóóä õàìààð÷ áàéãàà íü ýäèéí çàñãèéí òîãòâîðòîé áàéäëûã áèé áîëãîæ ÷àäàõã¿é áàéíà.

Ìîíãîë íîîëóóðûí ÷àíàð äýëõèéí ò¿âøèíä ¿íýëýãäýõ øèíæ:

Ìîíãîë áîëîí Õÿòàäûí ÿìààíû íîîëóóðûí äóíäàæ ãîë÷ íü 14,0-17,0 ìèêðîíòîé áàéäãààðàà õàìãèéí íàðèéí ñàéí íîîëóóðò òîîöîãääîã. Ýíýòõýã, Èðàí, Àôãàíèñòàí áîëîí áóñàä îðíû ÿìààíû íîîëóóð íü áàéãàëü öàã óóðûí íºõöëººñºº øàëòãààëàí ìàíàé íîîëóóðààñ 1,5-2 ìèêðîíîîð á¿ä¿¿í áàéäàã áàéíà. Îëîí óëñûí çàõ çýýëèéí ìýäýýãýýð 1999 îíûã 1995 îíòîé õàðüöóóëáàë íîîëóóðûí õýìæýý Õÿòàäàä 145 õóâü, Ìîíãîëä 142 õóâèàð ºññºí áàéíà. ªíººäºð ¿íýòýé øèðõýãò ìàòåðèàëûã îëîí óëñûí àíãèëàëààð 3 õóâààäàã.

1. 14-19 ìèêðîíòîé íîîëóóð (ÿìàà) 2. 19-23 ìèêðîíòîé êàøãîð (ñàðëàã, ÿìàà, òýìýý) 3. 23-ààñ äýýø ìèêðîíòîé Ìîõåð, Ëàìà, Àïïàêà ãýõ ìýò ãýæ õóâààäàã

þì áàéíà.


12

Õýäèéãýýð íîîëóóðûí íàðèéí øèðõýã ÷óõàë ¿ç¿¿ëýëò áîëîâ÷ òåõíîëîãèéí үйл ажиллагаанд гол нөлөө үзүүлэх хайрсны талаар хийгдсэн судалгааны үр дүнд дараах үр дүн гарсан байна.


13

1 ìèêðîí äàõü õàéðñíû òîî

Íîîëóóðûí òºðºë Õàéðñíû òîî Äóíäàæ íü Àâñòðàëè íîîëóóð áóþó ïàøìèíà 4-6 6

Èðàíû íîîëóóð 4-10 6

Õÿòàäûí íîîëóóð 4-10 6

Ìîíãîëûí íîîëóóð 6-10 8

Õàéðñ íü îëîí áàéõ òóñàì ñóíàëò ñàéòàé ó÷ðààñ íàðèéí ýýðìýë õèéõ áîëîìæòîé áîëäîã, õàðèí öººí áàéõ òóñàì ìåõàíèê ¿éë÷èëãýýã äààõ ÷àäâàð ìóó, ñóíàëò áàãàòàé ó÷èð íàðèéí ýýðìýë õèéõýä òºâºãòºé áîëäîã áàéíà. Èéì ãîë øèíæ ÷àíàðààðàà Ìîíãîë íîîëóóð ºíººäºð õàìãèéí òýðã¿¿í çýðãèéí ¿ç¿¿ëýëòòýé áàéíà. Ìàãàäã¿é ýíý øèíæ ÷àíàðûã àøèãëàæ Õÿòàäóóä ìàíàé íîîëóóðûã ººðèéíõºº íîîëóóðòàé õîëüæ íîîëóóðàà óðòàñãàõààñ ãàäíà õàéðñíû òîîã íýìýãä¿¿ëäýã ìàãàäëàëòàé.

¯¿íýýñ ãàäíà Ìîíãîë íîîëóóð 40-44 ìì óðòòàé áºãººä íàðèéíààðàà, óðòààðàà, õàéðñíû òîîãîîðîî ÷ ñàéí øèíæ ÷àíàðòàé ò¿¿õèé ýä þì. Ãýòýë áàðàã 70% íü ñàéí ÷àíàðûí íîîëóóðàà ìàíàé óëñ îëîí óëñûí áàòàëãààòàé ëàáîðàòîðò øèíæë¿¿ëæ ÷àíàðûí áàòàëãàà Ìîíãîë íîîëóóð ãýñýí Brand Name àâ÷ ÷àäààã¿é ºäèé õ¿ðñýí íü õàðàìñàëòàé. ªíººäºð Õÿòàäûí íîîëóóð îëîí óëñûí çàõ çýýëä Brand Name-òýé áîëæ ñàð òóòàì îëîí óëñûí "Wool record", "Weekly market report" ñýòã¿¿ëä ¿íý íü ìýäýýëýãääýã áà Ìîíãîë íîîëóóð ÿìàãò Õÿòàä íîîëóóðààñ äîîãóóð ¿íýýð ìýäýýëýãääýã áàéíà. Ýíý íü Ìîíãîë íîîëóóðûí ÷àíàðûã Õÿòàä íîîëóóðûí àäèë áîëîí èë¿¿ ñàéí ÷àíàðòàé ãýäãèéã ìýäýõã¿é áàéíà ãýñýí ¿ã.

Èéìýýñ íýí ò¿ð¿¿í ººðèéí Ìîíãîë ÿìààíû íîîëóóðûí ÷àíàðûã äýëõèéä òàíèóëæ îëîí óëñûí ëàáîðàòîðò Ìîíãîëûí "Øèëìýë îìãèéí ÿìààíû", "Ìîíãîë íîîëóóð" ãýñýí 2 ÿíçààð øèíæë¿¿ëýí Brand Name àâàõ øààðäëàãàòàé áà èíãýñíýýð Ìîíãîë íîîëóóðûí ¿íý õàíø ºñ÷, ìàë÷èä áîëîí ¿éëäâýðëýã÷äýä ò¿¿ãýýðýý äàìæèí óëñ îðîíä óëàì àøèãòàé áîëîõ íü ìýäýýæ þì.

Èéíõ¿¿ Ìîíãîë íîîëóóð íü ¿íýò ýðäýíý áîëîõ íü õàðàãäàæ áàéãàà áºãººä öààøèä ººðèéí íîîëóóðûí ÷àíàðûã äýëõèéä òàíèóëæ, ìºí ò¿¿ãýýð ¿ë áàðàì íîîëóóðàà áýëýí á¿òýýãäýõ¿¿í áîëãîæ ýêñïîðòîëâîë èõýýõýí ¿ð ºãººæòºé áºãººä ýíý ñàëáàðûí ¿éëäâýðëýã÷ íàðò èõýýõýí èðýýä¿é áàéãàà íü òîäîðõîé áàéíà.

Г/. Ноолуурын үнэ ханшны өнөөгийн байдал:

Ìîíãîë óëñàä áýëòãýãäýæ áàéãàà áîõèð íîîëóóðûí áàëàíñààñ õàðàõàä æèë á¿ð íèëýýä èõ õýìæýýíèé íîîëóóð äóòàãääàã. Ãààëèéí


14

ñòàòèñòèêèéí ìýäýý, áîëîí Ìîíãîëûí íîîñ íîîëóóðûí õîëáîîíû ìýäýýíä òóëãóóðëàí ãàðãàñàí ò¿¿õèé ýäèéí áàëàíñûí ä¿íãýýñ õàðàõàä 1997 îíä 33.7 òí, 1998 îíä 604.5òí, 1999 îíä 688,9 òí, 2000 îíä 1625 òí, 2001 îíä 630.1 òí, 2002 îíä 1350 òí, 2003 îíä 1300 òí íîîëóóð äóòàæ áàéíà. Õàðèí 1999 îíä 749.2 òí, 2000 îíä 714 òí, 2001 îíä 24.9 òí, 2002 îíä 46.8 òí, 2003 îíä 50 òí íîîëóóðûã ýêñïîðòîä ãààëèéí òàòâàðûã òºëæ ãàðãàñàí ñóäàëãàà áàéíà. Òýãýõýýð èéì îëîí çóóí òîíí áîõèð íîîëóóðûã áîëîâñðóóëàõ ¿éëäâýð¿¿äýä òóøààõ, ýñâýë ãààëèéí çîõèõ òàòâàðòàéãààð ýêñïîðòëîõûí îðîíä ÿìàð íýãýí õóéâàëäààíû çàìààð çàðèìûã íü óãààñàí ä¿ð ¿ç¿¿ëýýä ºìíºä õºðø ðóó õèë äàâóóëñàí íü òîäîðõîé.

Õýðýâ õèë äàâóóëñàí èéì îëîí òîíí áîõèð íîîëóóðààñ çîõèõ æóðìûí äàãóó òàòâàð àâñàí áîë óëñûí òºñºâò æèë á¿ð 4.0 òýðáóì.òºã íýìæ îðóóëàõ áîëîìæ áàéæýý.

Õÿòàä óëñ 2004 îíû 01 ñàðûí 01-íýýñ ººðèéí ¿éëäâýð¿¿äýä ñàìíàñàí íîîëóóð ýêñïîðòîíä ãàðãàõàä ºãäºã ¿íèéí ä¿íãèéí 14%-èéí óðàìøóóëëàà çîãñîîñîí. ¯¿íòýé õîëáîîòîéãîîð Õÿòàäûí ¿éëäâýð¿¿ä íººö ñàìíàñàí íîîëóóðàà 2004 îí ãàðàõààñ ºìíº ýêñïîðòëîæ äóóñãàñàí. 2004 îíû 3 ñàðä íýýãäñýí ªìíºãîâü àéìãèéí Øèâýý õ¿ðýíãèéí áîîìò äýýð 1êã ò¿¿õèé íîîëóóð 190-210 þàíü áóþó 26600-29500 òºãðºã, 4-ð ñàðä íýýãäñýí ìºí àéìãèéí Ãàøóóí ñóõàéòûí áîîìò äýýð 1êã ò¿¿õèé íîîëóóð 290-300 þàíü áóþó 40600-42000 òºãðºã, îäîî 12-ð ñàðä íýýãäýýä áàéãàà Ãàøóóí ñóõàéòûí áîîìò äýýð 1êã ò¿¿õèé íîîëóóð 290-320 þàíü áóþó 42500-45200 òºãðºãò õ¿ð÷ áàéíà.

Åð íü õóëãàé, õóéâàëäààíû çàìààð íîîëóóð õàìãèéí èõýýð ãàðäàã öýã íü ªìíºãîâü àéìãèéí Øèâýý õ¿ðýí, Ãàøóóí ñóõàéò, Ãîâü-Àëòàé àéìãèéí Áóðãàñòàéí áîîìò ãýñýí ìýäýý èëýðñýí áàéäàã.

Ñ¿¿ëèéí 3 æèëèéí ýõíèé 5 ñàðûí äîòîîäûí íîîëóóðûí ¿íý/òºãðºãººð/

Îí 1 ñàð 2 ñàð 3 ñàð 4 ñàð 5 ñàð 10 ñàð

11 ñàð 12 ñàð

2002 23500 24500 25500 20500 22500 27000 24500 22000

2003 18000 19000 25000 27000 24500 20500 19500 23000

2004 25000 27000 32000 40000 32000 32000 34500 36500

Дэлхийн зах зээлийн ба дотоодын ноолуурын үнэ: (сүүлийн 7 жилээр)

Îíóóä 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004

Ñàìíàñàí íîîëóóðûí äýëõèéí çàõ çýýëèéí äóíäàæ

42 46 90 40 45 46 52


15

¿íý, /$/

Ò¿¿õèé íîîëóóðûí ¿íý /ìÿí. òºã/

9.0 14.0 41.0 28.0 26.5 28.0 32.5


16

1.1. БИЗНЕСИЙН МАКРО ОРЧНЫ СУДАЛГАА: 1.1.1. ÌÓ-ЫН ЭДИЙН ЗАСГИЙН ОРЧИН, ТҮҮНИЙ СУДАЛГАА, ШИНЖИЛГЭЭ:

ÌÓ-ûí ýäèéí çàñãèéí îð÷èí áîëîí óã ñàëáàðò íºëººëºõ íºëººëëèéã àâ÷ ¿çýõèéí òóëä òóõàéí óëñûí ýäèéí çàñãèéí õºãæèë, ºñºëòèéí ò¿âøèíã èëýðõèéëäýã ýäèéí çàñãèéí òîìîîõîí ¿ç¿¿ëýëò¿¿äèéã àâ÷ ¿çüå.

À. Õ¿í àìûí òîî: /õ¿ñíýãò-3/

¹ ¯ç¿¿ëýëò¿¿ä Õýìæèõ íýãæ

2000 îí 2001 îí 2002 îí 2003 îí

1 Õ¿í àìûí òîî ìÿí.õ¿í 2407,5 2442,5 2475,4 2504,0

2 Õ¿í àìûí ºñºëò/áóóðàëò

õóâèàð(%) 1,4 1,5 1,3 1,15

3 Íèéñëýë ÓÁ õîòûí õ¿í àì

ìÿí.õ¿í 786,5 812,5 846,5 893,4

Á. Äîòîîäûí íèéò á¿òýýãäýõ¿¿í(GDP): /õ¿ñíýãò-4/


2000 îí 2001 îí 2002 îí 2003 îí

1 ÄÍÁ-èéí õýìæýý

ñàÿ,òºã 1018885,7 1115641,4 1240786,8 1362526,6

2 ÄÍÁ-èé ºñºëò/áóóðàëò

õóâèàð(%) 1,1 1,0 3,9 9,8

3 Íýã õ¿íä íîãäîõ ÄÍÁ

Òºã 426222,8 460055,3 504590,0 547155,5

Â. ¯íäýñíèé íèéò îðëîãî(GNI): /õ¿ñíýãò-5/


2000 îí 2001 îí 2002 îí 2003 îí

1 ¯ÍÎ-èéí õýìæýý

ñàÿ,òºã 1013281,6 1147363,2 1307297,4 1435688,2

2 ¯ÍÎ-èéí ºñºëò/áóóðàëò

õóâèàð(%) 9,0 13,2 13,1 9,8

3 Íýã õ¿íä íîãäîõ ¯ÍÎ

Òºã 423878,5 473136,3 531637,8 576535,3

Ã. Õóâèéí ñåêòîðûí ÄÍÁ-ä ýçëýõ õóâü õýìæýý:

/õ¿ñíýãò-6/

¹ ¯ç¿¿ëýëò¿¿ä 2000 îí 2001 îí 2002 îí 2003 îí

1 ÄÍÁ-ä õóâèéí ñåêòîðûí ýçëýõ õóâü õýìæýý

72,2%

75,0%

77,3%

81,5%


17

Ä. Èíôëÿöèéí ò¿âøèí:

/ãðàôèê-1/

Е. Өрхийн орлого, зарлага: /Өрхийн сарын дундаж орлого, зарлага/

Õîò õºäººã äóíäàæ÷èëñàí áàéäàë: /õ¿ñíýãò-7/


2001 îí 2002 îí 2003 îí

1 Íèéò ìºíãºí îðëîãî Òºãðºã 111119 156159 178567

2 Öýâýð ìºíãºí îðëîãî Òºãðºã 102133 124929 144354

3 Íèéò ìºíãºí çàðëàãà Òºãðºã 111119 163655 165553

4 Öýâýð ìºíãºí çàðëàãà Òºãðºã 102133 120161 131040

Ж. Гадаад худалдааны эргэлт: /õ¿ñíýãò-8/


2000 îí 2001 îí 2002 îí 2003 îí

1 Ýêñïîðò ñàÿ.àì.äîëë 535,8 521,5 524,0 615,9

2 Èìïîðò ñàÿ.àì.äîëë 614,5 637,7 690,8 801,0

3 Íèéò ýðãýëò ñàÿ.àì.äîëë 1150,3 1159,2 1214,8 1416,9

52.7

325.5

183

66.3

53.1

44.6

20.56 10 8.1 8

1.6 4.7 2.50

50

100

150

200

250

300

350

îí

MÓ-ûí èíôëÿöèéí æèëèéí

õóâü


18

È. Ãàäààäûí øóóä õºðºíãº îðóóëàëò: /ãðàôèê-2/

Ê. ÃØÕÎ ãîë ñàëáàðóóä, 2003 îíä

/õ¿ñíýãò-9/

Ñàëáàð

Õºðºíãº îðóóëàëò /ìÿí àì.äîëëàð/

Ãåîëîãè õàéãóóë, óóë óóðõàé, ãàçðûí òîñ 157.225

Õóäàëäàà, íèéòèéí õîîë 8.315

Õºíãºí ¿éëäâýð 4.708

Ñî¸ë óðëàã, áîëîâñðîë, ØÓ, õýâëýë 2.391

Èíæåíåðèéí áàéãóóëàìæ,áàðèëãûí ìàòåðèàëûí ¿éëäâýð 2.390

Òýýâýð 2.284

Àÿëàë æóóë÷ëàë 826.0

Õ¿íñíèé á¿òýýãäýõ¿¿ãäýõ¿¿íèé ¿éëäâýðëýë 736.0

ÌÀÀ–í ãàðàëòàé ò¿¿õèé ýä, áîëîâñðóóëàëò 408.0

Áàíê ñàíõ¿¿ãèéí ¿éë àæèëëàãàà 125.0

Áóñàä 25.806

Ä¿í 205.2

Äýýðõ áàéäëààñ ¿íäýñëýí Ìîíãîëûí çàñãèéí ãàçàð ò¿¿õèé íîîëóóðûí ýêñïîðòîä îíöãîé òàòâàð íîãäóóëàõ àðãà õýìæýýã àâñàí ÷ îëîí óëñûí áàéãóóëëàãóóä áîëîîä äîòîîäûí ÿíç á¿ðèéí ñîíèðõëûí á¿ëã¿¿äèéí ýñýðã¿¿öýëòýé òóëãàð÷ òýð áîëãîí ¿ð ä¿íãýý ºã÷ ÷àäàõã¿é áàéíà. Ãýñýí õýäèé ÷ ÿìàð ÷ íºõöºë áàéäëûã ¿ë õàðãàëçàí ýíý àþóëûã äàâàí óëñ îðíû ñòðàòåãèéí à÷ õîëáîãäîë á¿õèé ãýæ ç¿é ¸ñîîð òîîöîãääîã íîîëóóðûí ÷èãëýëèéí ¿éëäâýð¿¿äýý äýìæèæ òàòâàðûí áàòàëãààòàé áààç ñóóðèàð áýõæ¿¿ëýõ çýðýã óëñ îðíû ýðõ àøèãò íèéöñýí èðýýä¿éòýé, ºãººæòýé õóâèëáàðûã ñîíãîæ øèéäâýð ãàðãàõ õýðýãòýé áàéíà.

0

50

100

150

200

250

ÃØÕÎ

ÃØÕÎ 11 37 54 40 44 84 90.6 126 172.5 205.2

94' 95' 96' 97' 98' 99' 00' 01' 02' 03'


19

1.1.2. ÌÓ-ûí Óëñ òºðèéí îð÷èí, ò¿¿íèé ñóäàëãàà: Ìàíàé óëñàä çàõ çýýëèéí øààðäëàãûí äàãóó àæ àõóé õºòëºí ÿâóóëàõ,

áèçíåñ ýðõëýõ ¿éë àæèëëàãààòàé õîäëáîãäñîí õóóëü ýðõèéí áàðèìò áè÷ã¿¿ä áîëîâñðîí ãàð÷ õóóëü ýðõèéí îð÷èí íýãýíò á¿ðýëäýí áèé áîëñîí áèëýý.

Ãýñýí õýäèé ÷ îéð îéðõîí ñîíãóóëü áîëæ, Çàñãèéí ãàçàð íü îëîí óäàà ººð÷ëºãäºí ñîëèãäîæ , äýýä óäèðëàãà íü õóâèðàìòãàé áàéãàà ìàíàé óëñûí óëñ òºðèéí áàéäàë íü èõýýõýí òîãòâîðã¿é áàéãàà þì. Äýýä óäèðäëàãûí òºëººõ òýìöýë õóðö, óëñ òºðèéí íºõöºë áàéäàë íü òîãòâîðã¿é áàéãàà ýíý îð÷èíä òîìîîõîí áèçíåñèéí ¿éë àæèëëàãàà ýðõýëæ áóé õýí áîëîâ÷ òºðä íºëººëºõ áîëîìæ ºíäºð áàéãàà áºãººä ýíý áîëîìæèéã àøèãëàí õºíãºí àæ ¿éëäâýðèéí ñàëáàð, òýð òóñìàà íîîëóóðèéí ¿éëäâýðëýëèéí ñàëáàðààñ ëîááèã õýðýãæ¿¿ëýõ áîëîìæ áàéãàà þì. Ìºí íºãºº òàëààñ ýíý ñàëáàðûí ¿éëäâýðëýëèéí ºñºëòºíä íºëººëºõ óëñ òºðèéí íºëººëºë íü áóñàä ¿éëäâýðëýëòýé õàðüöóóëáàë õàðüöàíãóé òààòàé áàéäëûã ¿¿ñãýæ áàéãàà þì. Ýíý áàéäëûã äýýä óäèðäëàãà áóþó ÇÃ-í äàðààõ àðãà õýìæýýí¿¿äýýñ õàðæ áîëíî.

Øèíý ÇÃ-í ìºðèéí õºòºëáºðò ÌÀÀ-í ãàðàëòàé ò¿¿õèé ýäèéã áîëîâñðóóëàõ òºâøèíã àõèóëàõ, ýêñïîðòûí ¿éëäâýðëýë, àÿëàë æóó÷ëàëûã õºãæ¿¿ëýõýä òýðã¿¿ëýõ à÷ õîëáîãäîë ºãíº ãýæ òóñãàñàí áàéäàã. Ýíý çîðèëòûíõîî õ¿ðýýíä òàòâàðûí òàëààð:

Á¿ñ íóòãóóäàä õºðºíãº îðóóëàëò, ¿éëäâýðëýëèéí ºñºëòèéã óðàìøóóëàõ ãààëü òàòâàðûí ÿëãàâàðòàé óÿí õàòàí áîäëîãî õýðýãæ¿¿ëíý. Àæ àõóéí íýãæèéí òàòâàðûí à÷ààëëûã 30 õ¿ðòýë õóâü áóóðóóëíà.

Õºäºº îðîí íóòàãò ñîãòóóðóóëàõ óíäàà ¿éëäâýðëýõ, õóäàëäàí áîðëóóëàõààñ áóñàä ÷èãëýëýýð àæëûí áàéð áèé áîëãîñîí õºðºíãº îðóóëàã÷äûã òîäîðõîé õóãàöààãààð îðëîãûí àëáàí òàòâàðààñ ÷ºëººëíº.

Ýêñïîðòîä á¿òýýãäýõ¿¿íýý ãàðãàäàã ¿éëäâýð¿¿ä òîíîã òºõººðºìæ, ò¿¿õèé ýä, ìàòåðèàë èìïîðòëîõîä íü òàòâàðûí õºíãºëºëò ¿ç¿¿ëíý õýìýýí çààæýý.

¯íäýñíèé ¿éëäâýðëýëèéã ñýðãýýí õºãæ¿¿ëæ, ýêñïîðòûã äýìæèõ áîäëîãûí õ¿ðýýíä:

- "Íîîëóóð" õºòºëáºðèéã õýðýãæ¿¿ëæ, Ìîíãîë óëñûí íîîëóóðàí á¿òýýãäýõ¿¿íèé ýêñïîðòûã ºñãºæ, äýëõèéí çàõ çýýëä ºðñºëäºõ ÷àäâàðûã äýýøë¿¿ëíý.

- Íîîëóóð, óëààí áóóäàé çýðýã ñòðàòåãèéí ÷óõàë ò¿¿õèé ýäèéí íººö á¿ðä¿¿ëæ, äîòîîäûí á¿éëäâýðëýã÷äèéã äýìæèæ, ò¿¿õèé ýäýý áýëòãýõ, ýðãýëòèéí õºðºíãº á¿ðä¿¿ëýõýä íü çýýë îëãîõ çýðãýýð òóñëàëöàà ¿ç¿¿ëíý.


20

- Ìàë àæ àõóéí ãàðàëòàé ò¿¿õèé ýä, ÿëàíãóÿà ìàõ, íîîëóóð áîëîí õîíü, òýìýýíèé íîîñ, àðüñ øèðíèé áîëîâñðóóëàëòûí ò¿âøèíã àõèóëíà.

- Çàõ çýýëèéí íºõöºëä íèéöñýí ìàë àæà àõóé, ãàçàð òàðèàëàíãèéí ãàðàëòàé ò¿¿õèé ýäèéã áýëòãýõ, òýýâýðëýõ, õàäãàëàõ, áîëîâñðóóëàõ òîãòîëöîîã áîëîâñðîíãóé áîëãîæ, ò¿¿õèé ýäèéí áýëòãýë àæëûã áººíèé õóäàëäààíû ñ¿ëæýýòýé óÿëäóóëàí çîõèîí áàéãóóëíà ãýæ òóñãàæýý.

Ýäãýýð äýýðõ ç¿éë íü ÇÃ-í õîîñîí àìëàñàí ¿éë àæèëëàãààíû õºòºëáºð áàéæ áîëîõ òàëòàé áºãººä ãýõäýý ºíººäºð ýíý ñàëáàðò ¿ç¿¿ëñýí òîì áîëîìæ íü íîîëóóð áîëîâñðóóëàõ ¿éëäâýðèéã áàéãóóëñàí ºäðººñ ýõëýí 3 æèë àæ àõóéí íýãæèéí îðëîãûí àëáàí òàòâàðààñ 100%, äàðààãèéí 3 æèë 50% ÷ºëººëñºí ÿâäàë þì.

Íºãºº òàëààñ ¿¿íèé ¿ð ä¿íä ýíý ñàëáàðò õºðºíãº îðóóëàã÷èä íýìýãäýæ ºðñºëäººí èõýññýí ñºðºã ¿ð äàãàâàð áèé áîëñîí þì áàéíà.

Ýíý ñºðºã ¿ð äàãàâàðûí íºëººëºëººð ñàëáàðûí ¿éëäâýðëýëèéí õ¿÷èí ÷àäàë ºíººäºð ò¿¿õèé ýäèéí íººöººñ õîë äàâñàíûã ÇÃ àâ÷ ¿çýí äýýðõ õºòºëáºðèéíõºº õýðýãæèëòèéí àðãà õýìæýýíä äàðààõ çîðèëòûã òàâèí õýðýãæ¿¿ëý ýõëýýä áàéíà. Çîðèëò íü:

- Íîîëóóðûí àíõàí øàòíû áîëîâñðóóëàëòûí ¿éëäâýðèéí ñóóðèëàãäñàí õ¿÷èí ÷àäëûí àøèãëàëòûã ñàéæðóóëàõ

- Ýýðýõ, ñ¿ëæèõ õ¿÷ ÷àäëûã ºðãºæ¿¿ëæ, ýêñïîðòûã íýìýãä¿¿ëýõ çýðýã áîëíî.

Ýäãýýð çîðèëòûí äàãóó äàðààõ àðãà õýìæýýí¿¿äèéã àâ÷ õýðýãæ¿¿ëæ ýõëýýä áàéãàà þì áàéíà.

Íîîëóóðûí ¿éëäâýðëýëèéã äýìæèõ, õºõ¿¿ëýõ àæëûí õ¿ðýýíä Ìîíãîë óëñûí Çàñãèéí ãàçðûí 114 òîãòîîëîîð áàòëàãäñàí "Íîîëóóð" õºòºëáºðò ººð÷ëºëò îðóóëæ, ò¿¿íèé õýðýãæèëòèéã õàíãàõ àæëûã õèéæ ýõëýýä áàéíà.

Íîîëóóðûí ¿éëäâýð íü ò¿¿õèé ýäýýñ èõýýõýí øàëòãààëäàã ó÷èð ÕÕÀÀßàìòàé õàìòðàí öºì ñ¿ðãèéã á¿ðä¿¿ëýõ, ñàéæðóóëàõ àðãà õýìæýý ýõëýëòèéí øàòàíäàà áàéíà.

Ò¿¿õèé ýäèéí áýëòãýëèéí ñèñòåì ¿ã¿é áîëñîíîîð ò¿¿íèé ÷àíàð äîðîéòîæ õÿíàëòã¿é áîëîîä áàéãààä ä¿ãíýëò õèéæ ò¿¿õèé ýäèéí áèðæèéã áººíèé õóäàëäààíû ñ¿ëæýýíèé õ¿ðýýíä àæèëëóóëàõ, ìàë àæ àõóéí ãàðàëòàé ò¿¿õèé ýäèéã ýêñïîðòëîõ æóðàì áîëîâñðóóëàõ àæëûã õèéæ áàéíà.

Ýöñèéí á¿òýýãäýõ¿¿íèé ¿éëäâýðëýë íü ýðãýëòèéí õºðºíãèéí îëäîöòîé õîëáîîòîé ó÷ðààñ þóíû ò¿ð¿¿í "Áàíêíû òóõàé" õóóëü áîëîí "Èðãýíèé õóóëü"-ä ººð÷ëºëò îðóóëàõ çàìààð áàíêíû çýýëèéí ýðãýí òºëºãäºõ áàòàëãààã ñàéæðóóëàí àðèëæààíû áàíêíû çýýëèéí ýðñäëèéã áàãàñãàæ, ¿éëäâýðëýë ýðõëýã÷äýä óðò


21

õóãàöààòàé çýýë îëãîõ áîëîìæèéã á¿ðä¿¿ëýõ àæëûã ìºí õèéæ áàéíà.

Íîîëóóðàí á¿òýýãäýõ¿¿íèé áîëîâñðóóëàëòûí ò¿âøèíã íýìýãä¿¿ëýõ íü Çàñãèéí ãàçðûí ýöñèéí çîðèëò áàéõ áºãººä ýíý àæëûí õ¿ðýýíä:

Íîîëóóð áîëîâñðóóëàõ ¿éëäâýðèéã áàéãóóëàãäñàíààñ õîéø 3 æèë îðëîãûí àëáàí òàòâàðààñ 100 õóâü, äàðààãèéí ãóðâàí æèë 50 õóâü ÷ºëººëäºãèéã çîãñîîõ, õàðèí ýíýõ¿¿ õºíãºëºëòèéã ýöñèéí õýðýãëýýíèé á¿òýýãäýõ¿¿í ¿éëäâýðëýäýã ¿éëäâýð¿¿äýä ò¿ëõ¿¿ îëãîõ

Ò¿¿õèé ýäèéí ýêñïîðòûã çîõèöóóëàõ àðãà ìåõàíèçìûã çîõèñòîé áîëãîõ

Àíõàí øàòíû áîëîâñðóóëàëòûí ¿éëäâýðèéí òîî, ò¿¿õèé ýäèéí íººöèéí çîõèñòîé õàðüöààã áèé áîëãîõ

Ãààëèéí õÿíàëò, øàëãàëòûã ñàéæðóóëæ, àðãà õýìæýýã àâ÷ ÿâóóëàõ áîëíî ãýñýí àæëóóäûã õèéæ áàéãàà þì áàéíà.

Ìºí Ìîíãîë íîîëóóðûí á¿òýö øèíæ ÷àíàðûí ñóäàëãàà ÿâóóëæ îëîí óëñûí ñòàíäàðò ìýäýýëëèéí ñ¿ëæýýíä õàìðóóëàí ÷àíàðûí òýìäýã (Brand name)-òýé áîëãîõ çîðèëò òàâèàä àæèëëàæ áàéíà.

Äýýðõ öîãöîëáîð àðãà õýìæýýí¿¿äèéã àâ÷ õýðýãæ¿¿ëâýë íîîëóóðàí á¿òýýãäýõ¿¿íèé ýêñïîðò 11 õóâü ºñºõ áîëîìæòîé ãýñýí òîîöîî áàéãàà þì áàéíà.

Ýíý ìýò÷èëýí óã ñàëáàð íü ìàíàé óëñûí õºíãºí àæ ¿éëäâýð òºäèéã¿é ñòðàòåãèéí ÷óõàë à÷ õîëáîãäîë á¿õèé ýêñïîðòûí ñàëáàð òóë äýýä óäèðäëàãûí àíõààðëûí òºâä èõýýõýí ÿðèãäàæ áàéäàã þì. Ýíäýýñ òóñ êîìïàíèéí õóâüä ¿éë àæèëëàãààãàà öààøèä ºðãºæ¿¿ëýí õºãæ¿¿ëýõýä óëñ òºðèéí îð÷èí íü õàðüöàíãóé òààòàé áàéãàà þì.

1.1.3. ÌÓ-ûí óã ñàëáàðûí Íèéãýì ñî¸ë, Õ¿í àì ç¿éí îð÷èí, ò¿¿íèé

ñóäàëãàà Îäîîãîîñ 40-өөд жилийн өмнө ноолууран бүтээгдэхүүн тийм ч их

áàéñàíã¿é. Ó÷èð íü òýð ¿åä íîîëóóðàí á¿òýýãäõ¿¿í áàÿ÷óóäûí òàíñàã õýðýãëýý áàéæýý.

Õàðèí 20-ð çóóíû òºãñãºëä áàÿí õîîñíû ÿëãàà äýëõèé íèéòýýð áàãà áàãààð

àðèëæ èðñýí áàéíà. ¯¿íèé óëìààñ òàíñàã äóíä÷óóäèéí õ¿ðýý òýëæ íîîëóóðàí бүтээгдэхүүний өргөн хэрэглээ бий болсон байна.

Óëñ îðîí á¿ð ººðèéí ¸ñ çàíøèëòàé ÿíç á¿ðèéí ¿çýë áîäîëòîé áàéäàã

билээ. Өнөөдөр дэлхийн хүн ам өсөж, ноос ноолууран бүтээгдэхүүний хэрэглээ ихэсэж, дээр өгүүлсэнчлýí äóíä÷óóäûí õ¿ðýý òýëæ õýðýãëýã÷èä õýðýãëýýíäýý


22

á¿òýýãäýõ¿¿íèé ÷àíàðûã ýðõýìëýæ ¿íèéã õàéõðàëã¿é òºëäºã áîëñîí õàíäëàãà äýëõèéí èõýíõè îðîíä òºäèéã¿é ìàíàé îðîíä ÷ áèé áîëæ áàéíà. Õàðèí ìàíàé оронд ноолууран бүтээгдэхүүний хэрэглээ, соѐл хоѐр харшлах зүйë îãò ¿ã¿é õàðèí ÷ ýðò ¿åýñ õýðýãëýñýýð èðñýí æèøýý õàíãàëòòàé áèé. Íºãºº òàëààñ íîîëóóðàí á¿òýýãäõ¿¿í íü ººðºº áèåä ýâòýéõýí, õºíãºí, ÷àíàðòàé, õàìãèéí ãîë нь маш дулаахан тиймээс хаа газрын хэрэглэгчид дуртайяа хэрэглэдэг. Ерөнхийдөө амьжиргааны доод түвøèíãººñ äîîãóóð îðëîãîòîé õ¿ì¿¿ñ àâ÷ õýðýãëýõ áîëîìæ ¿íýíäýý ¿ã¿é áîëîâ÷ õ¿í àìûí äèéëýíõ õýñýã íü àâ÷ õýðýãëýäýã.

Сүүлийн үед нас тогтсон хүмүүсийн сонирхдог байсан эдгээр

бүтээгдэхүүнүүд залуусын сэтгэлд ч ихээхэн нийцэх болжээ. Îíöëîã áàéäëûí õóâüä ãàäààäûí õýðýãëýã÷èä íü ìºí ë òîãòñîí îðëîãîòîé

áîëîâñðîëòîé íýëýýä õàíãàëóóí õ¿ðýýíèéõýí ºäºð òóòìûí àæëûí áîëîîä ихэвчлэн гоѐлын зориулалтаар худалдан авч хэрэглэж байна.

Íºãºº òàëààñ àâ÷ ¿çâýë íèéãýì ñî¸ëûí îð÷èí íü õ¿ì¿¿ñèéí àìüäðàëûí åðºíõèé õàíäëàãà áîëîí õ¿ì¿¿ñèéí àìüäðàõ ¿çýë áîäîë, ºíººäðèéí íèéãýìä ýðõýìëýæ áóé ¿íýò ç¿éëýýð ìºí òîäîðõîéëîãäîíî. Òóõàéëáàë ìàíàé íèéãýìä àìüäàð÷ áóé àðä ò¿ìýí ìààíü àìüäðàëûí ò¿âøèí äîðîé òóë áàéãóóëëàãàä àæèëëàõäàà àíõàí øàòíû õýðýãöýý áóþó öàëèí àâàõûí òºëºº àæèëëадаг áºãººä áàéãóóëëàãàä áîëîí áàéãóóëëàãèéí ºì÷èä ººðèéìñºã áóñ õàíäàõ тохиолдол элбэг байдаг билээ. Энэ байдлыг харгалзан тус байгууллагын óäèðäëàãà àæèë÷äûã àæèëä àâàõäàà òàë á¿ðèéã õàðæ àâäàã òºäèéã¿é, байгууллагын доторх дүрэм, журмыг маш хатуу тогтоîñîí áàéíà. Äýýðõ áàéäëûã ýñ òîîöâîë ýíý îð÷èí íü åðºíõèéäºº òààòàé áàéãàà áóþó áîëîìæèéã àìëàæ áóé þì.

1.1.4. ÌÓ-ûí óã ñàëáàðûí ¿éëäâýðëýëèéí Òåõíîëîãèéí îð÷èí, ò¿¿íèé ñóäàëãàà

ªíººäºð ØÓÒÄ-í ýðèí ¿å ìºí. Ýíý îð÷èíä çàðèì ñàëáàð íü òåõíèê, òåõíîëîãèéí äýâøëèéã õóðäàöòàé õ¿ëýýí àâ÷, òºäèé ÷èíýý äàâóó òàëûã ººðòºº áèé áîëãîæ áàéíà. Òóñ êîìïàíèéí õóâüä òåõíîëîãèéí îð÷èí íü õàðüöàíãóé òààòàé áàéäàã þì. Êîìïàíè íü ãàäààäûí òýð òóñìàà ºíäºð õºãæèëòýé îðîí болох Италийн хөрөнгө оруулалттай тул гадаад хариëöààíû òàëààð áóþó äýëõèéí çàõ çýýëèéí ¿íý õàíø áîëîí àñàð áîãèíî õóãàöààíä ººð÷ëºãäºæ áàéãàà ìýäýýëýë òåõíîëîãèéí õóðäàöòàé õºë íèéë¿¿ëýí àëõäàã ãýæ õýëæ áîëíî.

Òåõíèêèéí õóâüä ¿éëäâýðëýëèéí òîíîã òºõººðºìæ íü ñ¿¿ëèéí ¿åèéíõ áºãººä ºíäºð õ¿÷èí ÷àäàëòàé, óäèðäëàãà áîëîí áîëîâñîí õ¿÷èí, àæèëëàõ õ¿÷íèé õóâüä ìºí ºíäºð ò¿âøèíä áýëòãýãäñýí, ºíººäºð ¿éëäâýðëýëýý ºðãºæ¿¿ëýõ, á¿òýýãäýõ¿¿í ¿éëäâýðëýõýä çàðèì òºðëèéí íýìýãäýë òåõíîëîãèéã эзэмших, сайжруулах зэрэгт Италийн талаас хөрөнгө оруулалтын туслалцааг ñàéí ¿ç¿¿ëäýã þì áàéíà.


23

Íºãºº òàëààñ àæèë÷èí, áîëîâñîí õ¿÷íèéã ìýðãýæèë äýýøë¿¿ëýõ áîëîí òóðøëàãà ñóäëóóëàõ àñóóäàë äýýð êîìïàíèé óäèðäëàãà èë¿¿ àíõààðàë òàâüäàã áºãººä øààðäëàãàòàé áîë ººðèéí çàðäàëààð ãàäàãø íü ÿâóóëæ ñóðàëöóóëäàã þì áàéíà.

Äîòîîäûí çàõ çýýëä á¿òýýãäýõ¿¿íèéã ¿éëäâýðëýäýãã¿é ó÷èð ýë àñóóäàë ò¿¿õèé ýäèéí íººöèéí òàòàí àâàëòàí äýýð òºâëºðäºã þì áàéíà. Ò¿¿õèé ýäèéí òàë äýýð ºðñºëäºã÷ îëîí òóë áàãàã¿é õ¿íäðýë áýðõøýýë ó÷èðäàã áà ãýâ÷ ýíý ñààä áýðõøýýë áóþó àþóëûã áàãà ÷ áîëîâ ñóëðóóëàõ áîëîìæ ºíººäºð áèé áîëîîä áàéãàà þì.


24

1.1.5. МУ-ын уг салбар дахь Олон Улсын орчны судалгаа, шинжилгээ

"CashmereFineAsia" ХХК нь өнөөдөр дотоодод төдийгүй гадаадад түлõ¿¿ ÷èãëýñýí ¿éëäâýðëýë ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëæ áóé òóë îëîí óëñûí îð÷èí íü õàìãèéí ÷óõàë îð÷èí þì.

Худалдан авагч Итали, Баруун Европ болон АНУ-í íîîñ, íîîëóóðààð ýöñèéí á¿òýýãäýõ¿¿í õèéäýã êîìïàíèóäòàé áàéíãûí õàìòðàí àæèëëàæ áèçíåñýý ¿ðãýëæë¿¿ëæ áàéãàà þì. Ýäãýýð êîìïàíèóäûí òóñ êîìïàíèòàé õàðèëöàõ õàðèëöàà áîëîí ãàäààä çàõ çýýë äýýðõ íîîñ, íîîëóóðàí ò¿¿õèé ýäèéí áîëîí á¿òýýãäýõ¿¿íèé ¿íý õàíø, ýðýëò íèéë¿¿ëýëòèéí áàéäàë íü êîìïàíèä òààòàé áîëîí òààã¿é áàéäëûã àñàð áîãèíî õóãàöààíä àâ÷èð÷ áîëíî.

Öààøèä áèçíåñýý ºðãºæ¿¿ëýõýä ãàäààä çýõ çýýëä ÷èãëýñýí áóþó îëîí óëñûí ìàðêåòèíãèéí ¿éë àæèëëàãààã çàéëøã¿é ÿâóóëàõ òóë ãàäààä çàõ çýýëèéí õýðýãëýã÷èéí õýðýãöýý, õ¿ñýë ñîíèðõîëä òîõèðñîí á¿òýýãäýõ¿¿íèéã ¿éëäâýðëýõ төдийгүй Баруун Европ, АНУ, Швецарь болон ноос, ноîëóóðàí á¿òýýãäýõ¿¿í õýðýãëýäýã õýðýãëýã÷äèéí áîëîí àæèë õýðãèéí õàìòðàí àæèëëàã÷ ò¿íø¿¿äèéí èòãýëèéã àëäàõã¿é áàéõ áà äýëõèéí çàõ çýýëèéí íîîëóóð áîëîí íîîëóóðàí á¿òýýãäýõ¿¿íèé ¿íý õàíø ºíäºð, ºðñºëäººí áàãà, òóñ á¿òýýãäýõ¿¿íèé õýðýãëýý èõ, ¿éëäâýðëýë ¿éë÷èëãýý ÿâóóëàõàä îëîí óëñûí ç¿ãýý ÿìàð íýãýí ñààä õîðèãã¿é áàéâàë îëîí óëñûí áàéäàë íü òààòàé îð÷èí áîëæ ÷àäíà.

1994-1995 оны үед ноолууран бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэгчдийн оргил үе байлаа. Энэ үед дэлхийн зах зээл дээр ноолууран бүтээгдэхүүний эрэлт огцом ºñºæ 1êã -í ¿íý 150 àì. äîëëàð õ¿ð÷ áàéñàí áàéíà. Ò¿¿íýýñ õîéø ¿íý òàñðàëòã¿é áóóðñààð áàéíà. ¯¿íèéã òàéëáàðëàâàë:

Äýëõèéí îëîí îðîí á¿ñ íóòãèéã õàìàðñàí ýäèéí çàñãèéí õÿìðàë

Äýýðõ õÿìðàëààñ ¿¿äýëòýéãýýð õýðýãëýã÷äèéí õóäàëäàí àâàõ ÷àäâàð áóóðñàí.

Íîîëóóðûí ò¿¿õèé ýäèéí ãîë ¿éëäâýðëýã÷ Õÿòàä óëñàä íîîëóóðàí ò¿¿õèé ýäèéí íººö ¿ëäýãäýë èõ áîëñîí

Áîëîâñðóóëàõ ¿éëäâýð¿¿ä èõñýæ ºðñºëäººí íýìýãäñýí

Хятад улсад бэлэн бүтээгдэхүүний хэд хэдэн шинэ томоохон ¿éëäâýð àæèëëàæ ýõýëñýíýýñ õýò ¿éëäâýðëýë áóé áîëîîä áàéíà.

Èéíõ¿¿ ñ¿¿ëèéí æèë¿¿äýä íîîëóóðûí ¿íý áóóð÷ 2000 îíä äýëõèéí çàõ çýýëä 1êã íîîëóóðûí ¿íý 100 îð÷èì àì.äîëëàðûí ¿íýòýé áàéñàí áîë ºíººäºð 80 àì.äîëëàðûí ¿íýòýé áàéãàà, Õÿòàäûí íîîëóóð äýëõèéä íýã íîìåðýýð ¿íýëýãäýæ áàéãàà íü òààòàé áóñ ìýäýý þì.


25

Дэлхийн ноолуурын бэлтгэл: Дэлхийн хэмжээнд нийт 15000 тонн орчим ямааны ноолуур бэлтгэж байгаагийн дотор Хятад улс 67%-ийг буюу 10000 орчим тонныг, Монгол улс 22% буюу 3900 орчим тонныг, үлдэх хэсгийг нь Иран, Афганистан, Албани, Канад, Орос зэрэг орнууд үйлдвэрлэдэг гэсэн 3 гол ангилалд хуваадаг бөгөөд Иран, Афганистан, Албани, Орос зэрэг орны ноолуурын ихэнх нь кашгор, ангор ангилалд багтдаг. Монгол ямааны ноолуурын ширхэгийн голч /микрон/ нь 13.0-17.5 хүртэл, Кашгорынх 17.5-19 хүртэл, Ангорынх 19.0-оос дээш байдаг. Мөн ноолуурын ширхэгтийн уртлаг гэсэн чухал үзүүлэлт байдаг бөгөөд монгол ямааны ноолуурын уртлаг нь 38-43мм байдаг бол Хятадынх 33-35 орчим байдаг. Уртлаг их байх тусам ээрэгдэх чадвар нь сайжирч ээрмэлийн технологийн хамгийн тохиромжтой түүхий эд болдог. Өөрөөр хэлбэл Монгол ямааны ноолуур ширхэгийн голч, уртлагаараа буюу чанарын гол үзүүлэлтээрээ хамгийн сайн нь юм. Төв азийн өндөрлөгт Монгол ямаа нь олон мянган жил амьдрахдаа эндэхийн хатуу ширүүн уур амьсгалд зохицож хамгийн нарийн ширхэгтэй, зөөлөн дулаан ноолууртай болсон гэх үндэстэй. Монгол ямааны ноолуур нь алт, зэс, газрын тос, тамхи гэх мэттэй зүйрлэж болохгүй, зөвхөн Монгол нутгаас л олж болох үнэт түүхий эд юм. Итали, Англи зэрэг орнууд манай улсаас жилд 300 гаруй тонн самнасан ноолуур худалдан авч нэр хүндтэй, өндөр үнэтэй ноолууран бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэж байна.

Äýëõèéí íîîëóóðûí ¿íèéí äèíàìèê:

1998 1999 2000 2001 2002 2003

Áîõèð 19 18 17 14 10 8

Ñàìíàñàí 39 40 38,9 27 19 18

Òîïñ 51 50 53 50 52 57

Ñ¿ëæìýë 41 42 42,5 48 40 41

Одоогоос 20-30 жилийн өмнө Ямааны ноолууран бүтээгдэхүүний хэрэгцээ тийм ч их байсангүй.Учир нь тэр үед ямааны ноолууран бүтээгдэхүүн нь чинээлэг хүмүүсийн тансаг хэрэглээ байснаа 20-р зууны төгсгөлд дэлхийн голлох улс гүрнүүдэд баян, ядуугийн ялгаа аажмаар багасч баячууд,

0

50

100

150

200

250

300

350

19931994

1995

19961997

1998

19992000

2001

20022003

Áîõèð Ñàìíàñàí Òîïñ Ñ¿ëæìýë


26

дундчуудын хүрээ тэлснээр ямааны ноолууран бүтээгдэхүүн нь тансаг хэрэглээний хүрээнээс гарч өргөн хэрэглээний бараа болон хувирч байна.Энэ байдлаас улбаалан ямааны ноолуур, ноолууран бүтээгдэхүүний эрэлт нь нийлүүлэлтээсээ давж, эдийн засгийн хуулийн жам ѐсоор ноолуурын үнэ өсөж, ямааны ноолуур үйлдвэрлэгч улс гүрэн, айл өрх бүрт бизнесийн аятай орчин бүрдэж ирсэн юм.

1.1.6. ÌÓ-ûí ýêîëîãèéí îð÷èí, ò¿¿íèé øèíæèëãýý

"CashmereFineAsia" ХХК-ний үйлдвэрлэл нь түүхий эдийн нөөцөөс èõýýõýí õàìààðàëòàé áàéäàã áºãººä ºíººäºð ýíý ñàëáàðûí ò¿¿õèé ýäèéí ºðñºëäººí õóðö øèð¿¿í áàéäàëòàé áàéíà. Ñ¿¿ëèéí æèë¿¿äýä Ìîíãîë ÿìààíû ñ¿ðãèéí á¿òöýä ººð÷ëºëò îðæ ÿìààíû òîî òîëãîé ýðñ ºñ÷ áàéãàà õýäèé ÷ îéð îéðõîí ãàí çóä, ø¿ëõèé çýðýã áàéãàëèéí ãàìøèãò ¿çýãäýë, ìàëûí ãîö õàëäâàðò ºâ÷èí áàãàã¿é ãàð÷ áàéãàà òóë ÿìààíû òîî òîëãîé õîðîãäîõ, ìàë÷èä ò¿¿õèé ýäèéí ¿íýý ºñãºõ çýðýã ºíººäðèéí ýíý ºðñºëäººí øèð¿¿í íºõöºëä ò¿¿õèé ýäèéí õîìñäîëä îðóóëàõã¿é ãýõ áàòàëãàà áàéõã¿é òóë ýíý îð÷èí íü õàìãèéí ýðñäýëòýé îð÷èí þì.

Èéìä õýðâýý ýíý áèçíåñýý ¿ðãýëæë¿¿ëæ ÷àäàõã¿éä õ¿ðâýë îðëóóëàõ áèçíåñ áîëîí øèíýýð ººð áèçíåñ õèéõ õ¿÷ ÷àäàëòàé áàéõ íü óã îð÷íû àþóëûã äàâàí òóóëàõ íºõöºë áîëíî.


27

1.2. БИЗНЕСИЙН МИКРО ОРЧНЫ СУДАЛГАА: 1.2.1. ÌÓ-ын Ноолууран бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлийн салбарын Хэрэглэгчдийн судалгаа, шинжилгээ "CashmereFineAsia" ХХК íü ýêñïîðòèéí áàðàà á¿òýýãäýõ¿¿í ¿éëäâýðëýã÷ бөгөөд гэхдээ дотооддоо тодорхой хэмжээгээр нийлүүлэлт хийдэг тул õýðýãëýã÷äèéã äîòîîä ãàäààä ãýæ àíãèëàõ íü ç¿éòýé.

Гадаад хэрэглэгчдийн судалгаа: Монгол улс жилдээ дэлхийн нийт ноолуур бэлтгэлийн 25 орчим хувийг буюу 13 сая орчим тоо толгой ямаанаас 2.9 тонн ноолуур бэлтгэдэг. Монгол ямааны ноолуурын нарийн уртлагийн үзүүлэлт нь ээрэгдэх чадвар сайтай, чанартай ээрмэл үйлдвэрлэх нөхцөл бүрдүүлдэг.

Монголын ноолуурын салбарын гол хэрэглэгч буюу гадаад зах зээл Ази,

Европ болон Хойд Америк, Австрали тив бөгөөд өнөөгийн байдлаар Нью-Йорк, Токио, Лондон, Парис, Берлин, Хамбург, Брюссель, Москва, Сөүл зэрэг дэлхийн өндөр хөгжилтэй 20 гаруй хотуудын дэлгүүрийн лангууг ”Made in Mongolia” гэсэн шошготой ноолууран бүтээгдэхүүн чимж байна.

Манай орны ноолууран бүтээгдэхүүн, хагас боловсруулсан бүтээгдэхүүн,

самнасан ноолуур, топсыг Англи, Итали, Япон, Америкийн томоохон компаниуд худалдан авч эцсийн бүтээгдэхүүн болгож зах зээлд гаргаж байна. Монгол Улсын ноолууран бүтээгдэхүүний экспортыг 2003 оны байдлаар харуулвал:

2003 îíû íèéò ýêñïîðò óëñààð

USA

5%

Canada

4%

Italy

3%

Swizerland

3%

Belguim

1%

Other

3%

Russia

4%

Korea

9%France

5%

England

18%

Japan

14%

Germany

31%


28

Дотоод хэрэглэгчдийн судалгаа: Жил ирэх бүр дотоодын хэрэглэгчдийн эрэлт, хэрэгцээ, хүсэл шаардлага өсөн нэмэгдэж, ноолууран бүтээгдэхүүн нь зөвхөн экспортын бүтээгдэхүүн байхаа больж монголчууд бидний өдөр тутмын хэрэглээ болж хувирсан. Ямааны ноолууран болон тэмээний ноосон бүтээгдэхүүн нь эрс, тэс сэрүүн уур амьсгалтай монгол оронд жилийн аль ч улиралд хэрэглэхэд нэн тохиромжтой, уян зөөлөн, дулаан, тансаг бүтээгдэхүүн юм. Өнөөдөр Монгол улсын уг салбарын томоохон үйлдвэрлэгч болох “Говь”ХК, Буян, Гоѐо брэндийн бүтээгдэхүүн нь дотоодын худалдан авагчдын дуртайяа худалдан авч, өмсөх, гангарах дуртай бүтээгдэхүүний нэг болжээ.

1.2.2. ÌÓ-ын Ноолууран бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлийн салбарын Өрсөлдөгчдийн өрсөлдөх чадварын судалгаа, шинжилгээ

Òóñ êîìïàíè íü ãëîáàë ò¿âøèíä ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëäàã òóë ºðñºëäººíèé îð÷íûã ãàäààä áà äîòîîäîä àâ÷ ¿çýõ íü èë¿¿ òîäîðõîé þì.

Ãàäààä çàõ çýýëä: Дэлхийн ноолууран бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэдэг гол орны тоонд 50 гаруй

õóâèéã ýçýëäýã Õÿòàä, 23%- ã ýçýëäýã Ìîíãîë õî¸ðûã ãîë ¿éëäâýðëýã÷ õýìýýí зүй ѐсоор үнэлж үздэг. Хятад улсын бүтээгдэхүүний хийц чанар үйлдвэрлэлийн òåõíîëîãèéí ò¿âøèí íü îéðîëöîî áàéäàã.

Õàðèí Àíãëè, Èòàëè, Øîòëàíäûí íîîëóóðàí á¿òýýãäõ¿¿í àðàé äîîãóóð

çýðýãëýëä áàãòäàã. ªºðººð õýëáýë ºðñºëäºõ ÷àäâàðã¿é ãýæ ¿çýæ áîëíî. Òýäíèé çàõ çýýë íü ÷ ººð áºãººä åðºíõèé õàíäëàãà íü ¿íýýñ ÷àíàð äèçàéí

òàëðóó èë¿¿ øèëææýý. Òýãýõäýý ñ¿¿ëèéí æèë¿¿äýä Õÿòàä, ªâºðìîíãîë óëñ ÿìààãàà ýð÷èìòýé

ºñãºõ òºäèéã¿é ÿìààíûõàà óäàì óãñàà, íîîëóóðûí ÷àíàðûí àñóóäàë äýýð èõýýõýí àíõààð÷ àæèëëàæ áàéãàà çýðãèéã àâ÷ ¿çâýë èðýýä¿éä Õÿòàäûí íîîëóóðò öîõèãäîõã¿é ãýõ áàòàëãàà áàéõã¿é áà ãàäààä çàõ çýýë äýýð Õÿòàäûí íèéë¿¿ëýã÷èä õ¿÷òýé ºðñºëäºã÷èä áîëîõ þì.

Äîòîîä çàõ çýýëä: Ýíý ñàëáàðûí ¿éëäâýðëýë íü ò¿¿õèé ýäýýñýý èõýýõýí õàìààðàëòàé áàéäàã òóë ¿éëäâýðëýã÷èä íü õýðýãëýã÷äýýñýý ãàäíà áýëòãýí íèéë¿¿ëýã÷èäýýðýý ºðñºëääºã þì. Ñ¿¿ëèéí õýäýí æèë¿¿äýä ýíý ñàëáàðò îðîõ óðñãàë òààòàé áîëæ ºðñºëäºã÷èä îëíîîð íýìýãäñýí þì. ¯¿íèé ãîë øàëòãààí íü ìàíàé óëñûí äýýä óäèðäëàãààñ óã ñàëáàðûí ¿éëäâýðëýã÷ íàðûã îðëîãûí àëáàí òàòâàðààñ áàéãóóëàãäñàí ºäðººñ íü ýõëýí ýõíèé ãóðâàí æèë 100 õóâü, äàðààãèéí 3 æèë 50 õóâü ÷ºëººëñºí ÿâäàë þì.

ªíººäºð Äîòîîäûí íîîñ íîîëóóðûí ò¿¿õèé ýäèéí çàõ çýýë äýýð äîòîîäûí 5 ¿éëäâýð, ãàäààäûí õºðºíãº îðóóëàëòòàé õàìòàðñàí 48 ¿éëäâýð, Õÿòàä, ªâºðìîíãîëûí àëáàí ¸ñíû áóñ (õóóëü áóñ íîîëóóðûí ÷åíæ íàð) ¿éëäâýðëýã÷ ò¿¿õèé ýä äýýð ºðñºëäºæ áàéíà. Èéíõ¿¿ ýíý ñàëáàðò ¿éëäâýðëýã÷ íàð õýò îëøèð÷ ¿éëäâýðëýëèéí õ¿÷èí ÷àäàë íü ò¿¿õèé ýäèéí íººöººñºº õîë


29

äàâñàí áàéäàëòàé áàéãàà áà ò¿¿õèé ýäèéí õóâüä ìàë÷äûí ãàð äýýðýýñ õýí ò¿ð¿¿ëæ î÷èæ, õýí ºíäºð ¿íýýð öîõèæ àâ÷ ÷àäàæ áàéãàà íü õîæèæ áàéíà.

Салбарын үйлдвэрлэгчдийн хувьд томоохон үйлдвэрлэгч буюу өрсөлдөгчид нь “Говь”ХК, "Буян" ХХК, "Мон-Амикал" ХХК, "Монфорте" êîìïàíèóä áàéãàà þì.

ÃÎÂÜ ÕÊ-íû Õàðüöàíãóé äàâóó òàëóóä:

Õ¿éòýí ÷èéãòýé îð÷èíä àìüäàðäàã õ¿ì¿¿ñ çýðýã áàéíãûí õýðýãëýã÷èäòýé

Äîòîîääîî áàéíãûí áýëòãýí íèéë¿¿ëýã÷èäòýé

Óäèðäëàãûíõ íü ÷àíàð çîõèîí áàéãóóëàëò õàðüöàíãóé ñàéí òºëºâøñºí

Òýìýýíèé íîîñ íîîñîí á¿òýýãäõ¿¿í ¿éëäâýðëýëèéí òåõíèê òåõíîëîãè íü õàðüöàíãóé îð÷èí ¿åèéíøààðäëàãàä íèéöýæ áàéãàà

Á¿òýýãäõ¿¿íèé ÷àíàð äýëõèéí ò¿âøèíä ãàðñàí

Îëîí óëñûí ÷àíàðûí ÈÑÎ 9000 ñòàíäàðòûã ººðèéí íºõöºëä òîõèðóóëàí àíõ õýðãýëýñýí

14-í íýðèéí á¿òýýãäõ¿¿í íü ¿íäýñíèé ñòàíäàðò÷èëàë, õýìæèë ç¿éí òºâèéí ÷àíàðûí õýìæýý, òýìäýã õýðýãëýõ áàòàëãààò ýðõ îëæ àâñàí

Óëñûí õýìæýýíä ìàðêåòèíãèéí àëáàòàé áîëñîí àíõíû ï¿¿ñ

Áîðëóóëàëòûí íàéäâàðòàé ñóâãóóäòàé áîëæ ÷àäñàí

Õýðýãëýã÷èä íü Ãîâèéí á¿òýýãäõ¿¿íä èòãýäýã áîëñîí

Ýäèéí çàñãèéí ¿ç¿¿ëýëò¿¿ä íü õàðüöàíãóé òîãìîë áàéäëàà õàäãàëæ áàéíà.

Ñóäàëãàà õºãæëèéí àæèëä õàíãàëòòàé õºðºíãº çàðäàã

Àæèëòàí àæèëëàãñäûíõàà ñî¸ë, àõóé, õºäºëìºð õàìãààëëûí àñóóäàëä àíõààð÷ àæèëëàäàã

×àíàðûí äýýä ò¿âøèíä ìàø èõ àíõààðàë òàâèäàã

Á¿òýýãäõ¿¿íèé ñàâ áàãëàà áîîäîë ñàéí õèéäýã

Õýðýãëýã÷äèéí èòãýëèéã äààõ ÷àäâàðòàé ãýæ ¿íýëýãääýã

Ï¿¿ñèéí àæèëòàíóóä ï¿¿ñýý òºëººëºõ ÷àäâàð, ººðòºº èòãýõ èòãýëòýé

Áàéãóóëëàãûí ñî¸ë ñàéí

ßïîí, Àíãëè, Àìåðèê, Èòàëè, Îðîñ áîëîí áóñàä îðíóóäàä á¿òýýãäõ¿¿íýý ãàðãàõ ¿éë àæèëëàãàà áàéíãà ºñºæ áàéíà.

Õàðüöàíãóé ñóë òàëóóä

Êîìïàíè íü ¿éë àæèëëàãààãàà ºðãºæ¿¿ëýõ ñòðàòåãè áàéõã¿é

Õ¿÷èí ÷àäàë ¿éë àæèëëàãààíûõàà õ¿ðýýã ºðãºòãºõ ò¿¿íýýñ îëæ áîëîõ ¿ëýìæ àøãèéã îäîîãîîð àíõààðàõã¿é áàéíà.

Íîîëóóðàí á¿òýýãäõ¿¿íèé ýðýëò äýëõèéí çàõ çýýë äýýð óíàâàë îðëóóëàõ á¿òýýãäõ¿¿í, ¿éë÷èëãýý õàðààõàí àëãà.

Á¿òýýãäõ¿¿í íü ÷àíàð ñàéòàé áîëîâ÷ çàãâàð ìóóòàé ãýæ õýðýãëýã÷èä ¿íýëæýý.

¯éëäâýðëýëèéíõýý õ¿÷èí ÷àäëààñ õàìààð÷ ãàäààä çàõ çýýë äýýð ¿éë àæèëëàãààíûõàà õ¿ðýýã òýëýõ áîäëîãî áàðèìòëàõã¿é áàéãàà


30

Ãàäààä çàõ çýýë äýýð ñóðòàë÷èëãàà òààðóóõàí

Ò¿¿õèé ýäýýñ õýò õîë áàéðëàëòàé ó÷ðààñ òýýâýðëýëòèéí çàðäàë ºíäºð

Ãàäààä õýë çîõèõ ò¿âøèíä ýçýìøñýí áîëîõîîñ á¿ðýí ÷ºëººòýé ýçýìøèñýí àæèëòàí öººõíººñ õàìààðààä ñóðòàë÷èëãàà çàõ çýýë õÿçãààðëàãäàæ áàéíà.

ÁÓßÍ êîìïàíèé Õàðüöàíãóé äàâóó òàëóóä:

Ãàäààä õàðèëöàà ñàéí

Ñàíõ¿¿ãèéí ÷àäâàð ñàéí

Òóðøëàãà ñàéòàé

Áýëýí á¿òýýãäýõ¿¿í ¿éëäâýðëýí çàðäàã òóë õýðýãëýã÷äèéí òàíèë áîëñîí

Îëíû òàíèë ó÷èð áýëòãýí íèéë¿¿ëýã÷èä òóñ êîìïàíèä íààøòàé õàíääàã

Харьцангуй сул талууд:

¯éë àæèëëàãàà íü óÿí õàòàí áàéäàë ìóó

Ñóðòàë÷èëãàà ìóó

¯éëäâýðëýëèéí òåõíîëîãè ºíººäºðòºº ìóó áàéãàà

Áóñàä æèæèã ºðñºëäºã÷äèéã íýðëýâýë:

ä/ä Êîìïàíèéí íýð ¯éë àæèëëàãààíû ÷èãëýë

1 Àíÿ ìºðºí Íîîëóóð áîëîâñðóóëàõ

2 Øèí Äî Ëè Íîîëóóð áîëîâñðóóëàõ

3 Èòãýëöýë Íîîëóóð áîëîâñðóóëàõ

4 Îääèí Íîîëóóð áîëîâñðóóëàõ

5 Ìàíäàë Íîîëóóð áîëîâñðóóëàõ

6 Ìîí Ñîëèòîð Íîîëóóð áîëîâñðóóëàõ

7 Ìîíõý Íîîëóóð áîëîâñðóóëàõ

8 ÌÕ êàøèìåð Íîîëóóð áîëîâñðóóëàõ

9 Ñîðêàøèìåð Íîîëóóð áîëîâñðóóëàõ

10 Õºõìºíõ Íîîëóóð áîëîâñðóóëàõ

11 Ôàäà Íîîëóóð áîëîâñðóóëàõ

12 Òàíà Íîîëóóð áîëîâñðóóëàõ

13 Òýõ Íîîëóóð áîëîâñðóóëàõ

14 Øàíä Íîîëóóð áîëîâñðóóëàõ

15 Òýâõýí Ýäýëâàéñ Òýìýý, õîíèíû íîîñ, ÿìààíû íîîëóóð, àäóó,

¿õðèéí õººâºð óãààõ áýëýí á¿òýýãäýõ¿¿í õèéõ

16 Ðîíã Áà Òýìýýíèé íîîñ, ÿìààíû íîîëóóð

áîëîâñðóóëæ ñ¿ëæìýë ýäëýë õèéõ, ãàäààä äîòîîä õóäàëäàà ýðõëýõ

17 Òóíôà Íîîëóóð áîëîâñðóóëæ ýöñèéí á¿òýýãäýõ¿¿í

¿éëäâýðëýõ, ãàäààä äîòîîä õóäàëäàà õèéõ

18 Õàíòóóë êàøèìåð Íîîëóóð áîëîâñðóóëàõ


31

Ноолууран бүтээгдэхүүний өнөөгèéí ºðñºëäººíèé áàéäàë:

Дэлхийн зах зээлд ноолууран эдлэлийн хэрэгцээ өсөж байгаа ба АНУ, Åâðîï, Àçèéí îðíóóä æèëäýý îéðîëöîîãîîð 2-6 ñàÿ øèðõýã íîîëóóðàí ñ¿ëæìýë öàìö èìïîðòëîæ áàéíà ãýñýí àëáàí ¸ñíû ìýäýý áàéíà. Äýëõèéí çàõ çýýëèéí íîîëóóðàí á¿òýýãäýõ¿¿íèé ýêñïîðòûí çîíõèëîõ õóâèéã ÁÍÕÀÓ, Ìîíãîë, Èòàëè óëñ ýçýëæ áàéíà. 1999 îíä ìàíàé óëñûí íîîëóóðàí á¿òýýãäýõ¿¿í, ò¿¿íèé äîòîð ñ¿ëæìýë ýäëýëèéí ¿éëäâýðëýë 1995 îíûõòîé õàðüöóóëáàë 15,5 õóâèàð áóóð÷, ñàìíàñàí íîîëóóð áóþó õàãàñ áîëîâñðóóëñàí íîîëóóðûí ¿éëäâýðëýë 9,5 õóâèàð ºññºí áàéíà.

Ìàíàé óëñûí íîîëóóðàí ýäëýëèéí ÷àíàð îëîí óëñûí ñòàíäàðòûí ò¿âøèíä õ¿ð÷ 1999 îíä Êàíàä, Øâåéöàðü, ÕÁÍÃÓ, ÀÍÓ, Èòàëè çýðýã 15 îðîíä 314 ìÿíãàí øèðõýã ñ¿ëæìýë ýäëýë ýêñïîðòîëñîí áîëîâ÷ á¿òýýãäýõ¿¿íèé íýð òºðºë öººí, õèéö çàãâàð çàõ çýýëèéí õýðýãöýýíèé ººð÷ëºëò øèíý÷ëýëòýýñ õîöîð÷ áàéíà. Ñàìíàñàí íîîëóóðûí ¿íý äýëõèéí çàõ çýýëèéí ¿íýýñ øóóä õàìààð÷ áàéãàà íü ýäèéí çàñãèéí òîãòâîðòîé áàéäëûã áèé áîëãîæ ÷àäàõã¿é áàéíà.

Ò¿¿õèé ýäèéí Õÿòàä ðóó ÷èãëýñýí áîäëîãî:

Ò¿¿õèé ýäèéã áîëîâñðóóëààã¿é áàéäëààð íü /áîõèðîîð íü/ õóäàëäàí àâäàã óëñ áîë ãàíöõàí ÁÍÕÀÓ þì.

ÌÀÀ-í ãàðàëòàé ò¿¿õèé ýä¿¿äèéí äîòðîîñ ÿìààíû áîõèð íîîëóóðûã õóäàëäàí àâàõ ñîíèðõîë èë¿¿ èõ áàéäàã. Ýíý íü:

1. ÁÍÕÀÓ-ûí îëîí ìÿíãàí æèëèéí ºìíººñ íýõìýëèéí ¿éëäâýðëýë ýðõýëæ èðñýí ò¿¿õýí óëàìæëàë íü ºäèéã õ¿ðòýë õàäãàëàãäàí óëìààð ñ¿¿ëèéí æèë¿¿äýä á¿ð ÷ ýð÷ õ¿÷ýý àâ÷ áàéíà. ßëàíãóÿà ñ¿¿ëèéí 10-ààä æèëä íîîëóóðàí áýëýí á¿òýýãäýõ¿¿íèé ¿éëäâýðëýë íü áóñàä ¿éëäâýð àæ àõóéí ãàçðóóäààñ õàìãèéí ºíäºð àøèãòàéä òîîöîãäîæ èðñíýýñ Õÿòàä óëñ äàÿàð íîîëóóð áîëîâñðóóëàõ ¿éëäâýðëýë ýðõëýõ õºäºëãººí ýð÷èìòýé ºðíºñºí. Ýíý õºäºëãººíèé ¿ð ä¿í îäîîãîîð Õÿòàä óëñàä 10 ãàðóé òîìîîõîí õ¿÷èðõýã êîìáèíàò, 2600 ãàðóé æèæèã, äóíä ¿éëäâýð áàéãóóëàãäæýý. Ýäãýýð ¿éëäâýðëýëèéí íèéò õ¿÷èí ÷àäàë íü ººðèéí îðîíä áýëòãýãäýæ áàéãàà íîîëóóðàí ò¿¿õèé ýäèéí íººöººñ äàðóé 2.0 äàõèí èõ áîëñîí òîîöîî ãàðñàí. Õÿòàäûí õºðºíãº îðóóëàëòòàéãààð Ìîíãîëä áàéãóóëàãäñàí ¿éëäâýð¿¿äèéí ¿éë

19 Ôóäàêàøèìåð ßìààíû íîîëóóð, ìàëûí ãàðàëòàé ò¿¿õèé ýä

боловсруулах, гадаад дотоод худалдаа эрхлэх

20 Íîîñ, íîîëóóðûí áîëîâñðóóëàëò,

бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэл, гадаад дотоод õóäàëäàà õèéõ


32

àæèëëàãàà íü Õÿòàä ðóó ÷èãëýñýí ò¿¿õèé ýäèéí óðñãàëèéã áèé áîëãîõ çîðèëãûã àãóóëæ áàéíà.

2. Íýãýíò óðä õºðøèä íîîëóóðàí ò¿¿õèé ýäèéí õýðýãöýý

õÿçãààðã¿é èõ áàéãààã Ìîíãîëûí õóâèéí êîìïàíè, ï¿¿ñ¿¿ä, õóâü õ¿ì¿¿ñ /îðîí íóòàãò, õîò õºäººä àëü ÷ ò¿âøèíä àäèëõàí/ îâæèíîîð àøèãëàæ, çàõ çýýë äýýðýýñ ÿìàð÷ ¿íýýð áîëîâ ò¿¿õèé ýä õóäàëäàí àâ÷ èë äàëä õýëáýðýýð õèë ãààëü äàâæ ýêñïîðòîëæ íîîëóóðàí ò¿¿õèé ýäèéí Õÿòàä ðóó ÷èãëýñýí óðñãàëä ººðèéí ãýñýí õóâü íýìðýý îðóóëñààð áàéíà. Ýíýõ¿¿ óðñãàëûã áàãà áîëîâ÷ ñààðìàãæóóëàõ çîðèëãîîð òºðººñ 1997 îíä 1 êã íîîëóóðàí ò¿¿õèé ýäýä 4000 òºã-èéí ýêñïîðòûí òàòâàð íîîãäóóëàõ øèéäâýð ãàðãàæ ìºðä¿¿ëñýí áèëýý. Ãýâ÷ öóãëóóëñàí ò¿¿õèé ýäýý “хуйвалдааны замаар” ямарч татвар төлөлгүйгээр хил ãààëèàð íýâòð¿¿ëæ áàéãààãààñ óã øèéäâýð ¿ð íºëººãºº ¿ç¿¿ëæ ÷àäàõã¿é áàéãàà þì.

3. Õÿòàäûí îëîí óëñàä íýð õ¿íä á¿õèé òîìîîõîí êîìïàíèóä

Ìîíãîëä ò¿¿õèé ýä áàðàã áýëòãýõã¿é áàéãàà þì. Õàðèí õóâèéí наймаачид, банкнаас их хэмжээний зээл авсан хүмүүс “хар мөнгө угаах” хэлбэрээр түүхий эд бэлтгэлийн үйл ажиллагаанд îðîëöîæ áàéíà. Ìîíãîëä 1 æèëä çºâõºí íîîëóóð áýëòãýëýýñ 60-70 òýðáóì òºãðºã ìàë÷äûí ãàð äýýð î÷èæ áàéäàã.

1.2.3. МУ-ын Ноолууран бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлийн салбарын Бэлтгэн íèéë¿¿ëýã÷äèéí îð÷èí, ò¿¿íèé ñóäàëãàà

Ìîíãîë óëñàä 1989 îíä ÿìààíû íîîëóóð, òýìýýíèé íîîñ áîëîâñðóóëàõ íýã ¿éëäâýð áàéñàí áîë 2004 îíû áàéäëààð íîîëóóð áîëîâñðóóëàõ 85 ¿éëäâýð, àæ àõóéí íýãæ ¿éëäâýðëýë ýðõýëæ áàéíà. Ãýõäýý ò¿¿õèé ýäèéí íººöººñºº óãààõ õ¿÷ ÷àäàë 1.8 äàõèí, ñàìíàõ 1.3 äàõèí èõ ñóóðèëàãäæýý. Õàðèí ýýðýõ, ñ¿ëæèõ õ¿÷ ÷àäàë 3.6- 4.0 äàõèí áàãà áºãººä ¿éëäâýðëýë¿¿ä ò¿¿õèé ýäèéí õîìñäîëîîñ øàëòãààëàí ñóóðèëàãäñàí õ¿÷ ÷àäëûí 40%-èéã àøèãëàæ áàéíà.

ßìààíû íîîëóóð áîë æèë áîëãîí íºõºí ñýðãýýãäýæ áàéäàã ìàëûí ãàðàëòàé õàìãèéí ¿íýò ò¿¿õèé ýäèéí íýã áèëýý. Ìàíàé óëñ 2003 îíä 10.1 ñàÿ òîëãîé ÿìàà òîîëóóëñàí íü ýíý æèë 2600 òí íîîëóóð óëñûí õýìæýýãýýð áýëòãýõ òîîöîîòîé áàéíà.

Ìîíãîë óëñûí íîîëóóð áýëòãýëèéí òîî õýìæýý ( ñ¿¿ëèéí 10 æèëýýð)

Îí 1990 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004


33

Íîîëóóðûí æèí /òí/

1537

2556

2740

3079

3318

3090

2824

2750

2400

2600

Íîîëóóð áîëîâñðóóëàõ ñàëáàð íü ìàíàé óëñûí ýêñïîðòîä ÷óõàë áàéð ñóóðü ýçýëäýã. Èéìýýñ ¿íäýñíèé ¿éëäâýðëýëýý äýìæèõ áîäëîãûã õýðýãæ¿¿ëýõ ìåõàíèçìûã òóõàéí íºõöºë áàéäàëä çîõèöóóëàí ñîíãîõ, ò¿¿íèé äîòîð íîîëóóðòàé õîëáîîòîé ¿éë àæèëëàãààã òîãòâîðæóóëàõ, íîîëóóð áýëòãýë, íîîëóóðûã àíõàí øàòíû áîëîâñðóóëàëò õèéãýýã¿é áàéäëààð õèë ãààëèàð ãàðãàõ, íîîëóóðûí îëîí ¿éëäâýð¿¿äýä ò¿âøèí òîãòîîõ àñóóäëûã ¿íäýñíèé àþóëã¿é áàéäëûí õýìæýýíä àâ÷ ¿çýæ óëñ òºðèéí àëèâàà õ¿÷íèé íºëººíä îðóóëàõã¿é áàéõ, äîòîîäûí ¿éëäâýðëýã÷äèéí îëîí óëñûí çàõ çýýëä ºðñºëäºõ ÷àäâàðûã íýìýãä¿¿ëýõ, ýäèéí çàñãèéí íºõöºë áîëîìæèéã á¿ðä¿¿ëýõýä òºð çàñãèéí ç¿ãýýñ áàéíãûí äýìæëýã ¿ç¿¿ëýõ ÿâäàë ÷óõàë áàéäàã.

Ò¿¿õèé ýä áýëòãýëèéí ñîöèàëèçìûí ¿åä ¿éë÷èëæ áàéñàí õóäàëäàà áýëòãýëèéí íýãäñýí ñèñòåì 1990-ýýä îíû ýõíýýñ çàäðàí óíàæ, ò¿¿íýýñ õîéø ÿìàð íýãýí çîõèîí áàéãóóëàëòàíä îðñîí áýëòãýëèéí ñèñòåì á¿ðýëäýí òîãòîæ ÷àäàõã¿é áàéñààð ºäèé õ¿ðëýý.

Îäîîãèéí áàéäëààð ìàë÷èä /íîîëóóð áýëòãýã÷èä/ :

Хотондоо хүрч ирсэн “ганзгын наймаачдад” бэлэн мөнгөөр õóäàëäàõ, ýñâýë õýðýãöýýò áàðààãààð ñîëèëöîî õèéõ.

Àéìàã, ñóìûí òºâ äýõü õóâü õ¿í, êîìïàíè õîðøîîäîä õóäàëäàõ, áàðààãààð ñîëèëöîõ, óðä÷èëãàà áàðàà àâàõ

Íîîëóóð áîëîâñðóóëàõ ¿éëäâýð¿¿äèéí îðîí íóòàã äàõü òºëººëºã÷èéí ãàçàðò òóøààõ.

Óëààíáààòàð õîòòîé îéð, çàì õàðèëöàà ñàéí õºãæñºí àéìàã, ñóìäûí ìàë÷èä ººðñäºº õÿòàäûí íàéìàà÷èä áîëîí áîëîâñðóóëàõ ¿éëäâýð¿¿äýä õóäàëäàõ çýðýã ¿íäñýí 4 óðñãàë-ñóâãààð áîðëóóëæ áàéíà.

Áýëòãýëèéí ýíýõ¿¿ 4 õýëáýðèéí àëü íýãä ººðèéí áàéð ñóóðèà

áýõæ¿¿ëýõ, øààðäëàãàòàé ò¿¿õèé ýäýý îëæ àâàõûí òºëººõ ºðñºëäººíä:

1. Õÿòàäààñ ò¿¿õèé ýä öóãëóóëæ àâàõààð èðñýí õóâèéí íàéìàà÷èä òýäíèé ãàð õºë áîëîã÷ Ìîíãîë ÷åíæ¿¿ä

2. Õÿòàä áîëîí áóñàä îðíû /Àìåðèê, ßïîí, Èòàëè ãýõ ìýò/ 100

õóâèéí áóþó Ìîíãîëûí òàëûí õàìòàðñàí õºðºíãº îðóóëàëòòàé ¿éëäâýð¿¿ä, òýäíèé ò¿¿õèé ýä õ¿ëýýæ àâàõ öýã, òºëººëºã÷èä

3. Ýõ îðíû áîëîâñðóóëàõ ¿éëäâýð, êîìïàíè, òýäíèé ò¿¿õèé ýä

õ¿ëýýí àâàõ öýã, òºëººëºã÷èä

4. Ò¿¿õèé ýäýýð ýêñïîðò, èìïîðòûí ¿éë àæèëëàãàà ýðõýëäýã Ìîíãîëûí æèæèã êîìïàíè, ï¿¿ñ¿¿ä, õóâü õ¿ì¿¿ñ çýðýã áèå


34

áèåíýýñýý îãò õàìààðàëã¿é îëîí ñóáüåêò¿¿ä îðîëöîæ áàéíà. ªºðººð õýëáýë íîîëóóð îëæ àâàõûí òºëººõ çàõ çýýë äýýðõ ºðñºëäººí íü á¿õ íèéòèéã õàìàðñàí øèíæòýé áîëñîí.

Ìîíãîëä ¿íäýñíèé ãýæ íýðëýãääýã áîëîâñðóóëàõ ¿éëäâýð¿¿ä íü

õ¿ëýýæ àâñàí áîõèð íîîëóóðûíõàà òîî õýìæýýãýýð Õÿòàäóóäûí ºðñºëäººíä òîãòìîë ÿëàãäàë õ¿ëýýñýýð èðëýý.

¯¿íèé ãîë øàëòãààí íü:

1. Þуны өмнө үйлдвэрүүд маань “Эргэлтийн хөрөнгө” дутмагаас ò¿¿õèé ýäýý áýëòãýí àâ÷ ÷àäàõã¿é áàéíà.

2. Õÿòàä áîëîí ãàíçàãûí íàéìàà÷èäòàé õàðüöóóëàõàä îðëîãûí,

íèéãìèéí äààòãàëûí, ýð¿¿ë ìýíäèéí ãýõ ìýò îëîí òàòâàð óëñàä òºëæ ýäèéí çàñãèéí õóâüä òýíöâýðã¿éãýýð çàõ çýýë äýýðõ ºðñºëäººíä îðîëöîæ áàéíà.

3. Áàíêíààñàà ìàø áàãà õ¿¿òýé, ýðãýæ òºëºãäºõ õóãàöàà óðòòàé

çýýë àâñàí Õÿòàäûí íàéìàà÷èäòàé, ñàðûí 2 – 3 õóâèéí õ¿¿òýé, 3 – 6 ñàðä ýðãýæ òºëºõ íºõöºëòýé çýýëòýé Ìîíãîëûí áîëîâñðóóëàõ ¿éëäâýð¿¿ä ò¿¿õèé ýäèéí çàõ äýýðõ ºðñºëäººíä îðîëöîæ ÿëàãäàæ áàéíà.

4. Áîëîâñðóóëàõ ¿éëäâýðèéíõýí ò¿¿õèé ýäèéí ÷àíàðò ºíäºð

øààðäëàãà òàâüäàã òóë íàéìàà÷èä Õÿòàä õ¿ì¿¿ñòýé õàðüöàõ äóð ñîíèðõîëòîé áàéäàã. Ãàíçàãûí íàéìàà÷èä àðãà áóþó ºíäºð ¿íý ºãñºí òîõèîëäîëä /1 êã òóòàìä 1000 – 1500 òºãðºã èë¿¿ ¿íý ºãâºë/ ýñâýë Õÿòàä íàéìàà÷èä ÿìàð íýãýí øàëòãààíààð óã ò¿¿õèé ýäèéã àâàõã¿é áîëñîí òîõèîëäîëä ë ººðèéí îðíû áîëîâñðóóëàõ ¿éëäâýð¿¿äýä íîîëóóðàà òóøààäàã. Ýíäýýñ áîëîâñðóóëàõ ¿éëäâýðèéíõýí èë¿¿ ¿íý òºëºõ áóþó ÷àíàðûí ÿìàð íýãýí äîãîëäîëòîé /ãàðö ìóóòàé/ íîîëóóð õ¿ëýýí àâ÷, õÿòàäóóäòàé õàðüöóóëàõàä íýìýëò àëäàãäàëä îðäîã.

Ýõ îðíû áîëîâñðóóëàõ ñàëáàðûíõàí ¿éëäâýðëýëýý àæèëëóóëüÿ ãýâýë

ò¿¿õèé ýäèéí çàõ äýýðõ òýíöâýðã¿é ºðñºëäººíä îðîëöîõîîñ ººð àðãà çàì ¿ã¿é.

Ò¿¿õèé ýäèéí çàõ äýýðõ ºðñºëäººíèé òýíöâýðã¿é áàéäëûã áàãà áîëîâ÷ ñààðìàãæóóëàõàä 2001 îíû ¿íäýñíèé ¿éëäâýðëýëèéã ñýðãýýõ æèëèéí àæëûí õ¿ðýýíä òºðººñ áîëîâñðóóëàõ ¿éëäâýð¿¿äèéí ò¿¿õèé ýä õóäàëäàæ àâñàí ¿íèéí ä¿íãýýñ àâäàã áàéñàí 3.0%-èéí òàòâàðûã òýãëýæ ºãñºí íü ¿íäýñíèé ¿éëäâýðëýëèéã äýìæèõýä èõýýõýí ò¿ëõýö áîëñîí.


35

Õÿòàäûí íàéìàà÷èä ò¿¿õèé ýäèéí çàõ äýýðõ ñàíõ¿¿ãèéí äàâóó áàéäëàà àøèãëàæ ò¿¿õèé ýäèéí ¿íèéã òîãòîîã÷, òîõèðóóëàã÷ íü áîëæ õóâèðààä áàéãàà íü ¿íýí þì. Òóõàéëáàë: 2000 îíä áîõèð íîîëóóðûí ¿íèéã äýëõèéí ÿìàð ÷ óëñ îðîíä áàéãààã¿é òèéì õýìæýýíä /48.0 ìÿí.òºãðºãò/ õ¿ðòýë õººðºãäºæ áàéñàí áîë ýíý îíä äýëõèéí çàõ çýýë äýýðõè ñàìíàñàí íîîëóóðûí ¿íý îäîî ë äºíãºæ 60.0 àì.äîëëàðò õ¿ð÷ ýõëýæ áàéõàä áîõèð íîîëóóðûí ¿íèéã 36000 – 37000 òºã õ¿ðòýë ºñãºæ áàéíà.

Èéì ¿íýýð íîîëóóð õóäàëäàí àâñàí äîòîîäûí êîìïàíèóä íü àëäàãäàëòàé àæèëëàõàä õ¿ð÷ áàéíà.

Òýãâýë Õÿòàäûí êîìïàíèóä ÿàãààä àëäàãäàëä îðäîãã¿é þì áý?

- Õÿòàäóóä öýâýð íîîëóóðààð äàíãààð íü á¿òýýãäõ¿¿í áàðàã õèéäýãã¿é. Èõýâ÷ëýí ¿íý õÿìäòàé áóñàä ò¿¿õèé ýäòýé õîëüæ ¿éëäâýðëýë ÿâóóëäàã.

- Õÿòàä äàõü ¿éëäâýðëýëèéí çàðäàë ( óóð, óñ, öàõèëãààí ýð÷èì õ¿÷, àæèëëàõ õ¿÷íèé öàëèí õºëñ) õÿìä áàéäàã.

- Òîìîîõîí ¿éëäâýð¿¿ääýý ºã÷ áàéãàà áàíêíû çýýë íü óðò õóãàöààòàé, õ¿¿ áàãàòàé áàéäàã.

Õÿòàäûí ¿éëäâýð¿¿ä äýýðõè ñóáüåêòèâ õ¿÷èí ç¿éë¿¿äýýñ õàìààð÷ ºíäºð ¿íýýð íîîëóóð áýëòãýõýä àëäàãäàëä îðäîãã¿é. Ãýõäýý ìàíàé óëñûí íîîëóóðûí èõýíõ / 80% / õóâü íü áàðóóí áîëîí ãîâèéí àéìãóóäààñ áýëòãýäýã. Èéìä íîîëóóðûã õ¿ëýýí àâàõäàà ÿìààí òîî, òîëãîé, ÷àíàð, íîîëóóðûí ãàðö, áàéðøèë áîëîí áóñàä íºõöëèéã õàðãàëçàí ¿çñýíèé ¿íäñýíä õ¿ëýýí àâàõ ñ¿ëæýý áàéãóóëàõ õýðýãòýé áàéíà.

1.2.4. МУ-ын Ноолууран бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлийн салбарын Ажил хэргийн болон Сонирхолын бүлгүүдийн зан төлвийн судалгаа, шинжилгээ

Монголын ноолууран бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэгчийн хувьд Ажил хэрэг болон Сонирхолын бүлгүүдийн томоохон субъектууд нь Гадаадын Хөрөнгө Оруулагчид болон Томоохон үйлдвэрлэгч нар бөгөөд тэдэнтэй түншийн харилцаагаа өргөжүүлж, гүнзгийрүүлэн ажиллах хэрэгтэй байна. “CashmereFineAsia” ХХК-ний хувьд Италийн хөрөнгө оруулагч болон Италийн томоохон ноолууран бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлийн компаниуд юм. Тэрээр цаашид уг компани гадаад, дотоод түншийн харилцаагаа өргөжүүлж бэхжүүлэн захиалгын үйлдвэрлэл явуулах бус өөрийн бие даасан брэндийн бэлэн бүтээгдэхүүн болон хагас боловсруулсан бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэн Олон Улсын зах зээлд өрсөлдөхөөр зорилт тавьж байна.


36

1.3. Салбарын болон “CASHMEREFINEASIA”ХХК-ийн SWOT шинжилгээ

“CashmereFineAsia”ХХК-ний Харьцангуй

Хүчтэй талууд:

1. Өнөөгийн байдлаар захиалгын үйлдвэрлэл явуулдаг буюу байнгын худалдан авагч буюу хэрэглэгчидтэй.

2. Түхий эдээ бэлтгэн татан авдаг өөрийн төлөөлөгчийн газаруудтай.

3. Үйлдвэрлэлийн технологи нь орчин үеийн техник, технологийн шаардлагад нийцсэн.

4. Үйлдвэрлэл, үйл ажиллагаа хэвийн явж заншсан бөгөөд багагүй туршлага хуримтлуулж чадсан.

5. Борлуулалтын найдвартай суваг, сүлжээтэй болж чадсан

6. Ýäèéí çàñãèéí ¿ç¿¿ëýëò¿¿ä íü õàðüöàíãóé òîãìîë áàéäëàà õàäãàëæ áàéíà.

7. Àæèëòàí àæèëëàãñäûíõàà ñî¸ë, àõóé, õºäºëìºð õàìãààëëûí àñóóäàëä àíõààð÷ àæèëëàäàã.

8. Бүтээгдэхүүний болон үйлдвэрлэлийн чанарын дээд түвшинд маш их анхаарал òàâèäàã.

9. Бүтээгдэхүүний сав баглаа боодол сайн õèéäýã.

10. Õýðýãëýã÷äèéí èòãýëèéã äààõ ÷àäâàðòàé ãýæ ¿íýëýãääýã.

11. АНУ, Япон, Хятад, Итали, ГонКонг, Швейцарь, Англи болон бусад орнуудад бүтээгдэхүүнээ гаргах үйл ажиллагаа áàéíãà ºñºæ áàéíà.

12. Ãàäààä õàðèëöàà ñàéí. 13. Ñàíõ¿¿ãèéí òóñëàìæ, çýýë àâàõ áîëîìæ

ºíäºð. 14. Бүтээгдэхүүний чанар өндөр түвшинд

ãàðäàã. 15. ̄ éëäâýðëýëèéí òîíîã òºõººðºìæ îð÷èí

¿åèéí, ºíäºð á¿òýýìæòýé. 16. Бүтээгдэхүүний чанар нь Олон Улсын

болон Монгол улсын стандартын шаардлагыг хангасан./MNS38:2000; MNS3683:2000; MNS4251:2000 стандартууд/

“CashmereFineAsia”ХХК-ний

Харьцангуй Сул талууд: 1. Компанийн менежмент,

маркетингийн зохион байгуулалт дорой.

2. Компанийн хэтийн зорилго, зорилт албан ѐсоор тодорхойлогдоогүй.

3. Үйлдвэрлэл захиалгаар явагддаг тул борлуулалт захиалагч талаас хараат, хязгаарлагдмал байдаг.

4. Áîðëóóëàëòûí ýðãýëò удааширдаг.

5. Õ¿÷èí ÷àäàë ¿éë àæèëëàãààíûõàà õ¿ðýýã ºðãºòãºõ ò¿¿íýýñ îëæ áîëîõ ¿ëýìæ àøãèéã îäîîãîîð àíõààðàõã¿é áàéíà.

6. Ноолууран бүтээгдэхүүний ýðýëò äýëõèéí çàõ çýýë äýýð óíàâàë îðëóóëàõ бүтээгдэхүүн, үйлчилгээ õàðààõàí àëãà.

7. ̄ éëäâýðëýëèéíõýý õ¿÷èí ÷àäëààñ õàìààð÷ ãàäààä çàõ çýýë äýýð ¿éë àæèëëàãààíûõàà õ¿ðýýã òýëýõ áîäëîãî áàðèìòëàõã¿é áàéãàà.

8. Дотоод, гадаад зах зээл äýýð ñóðòàë÷èëãàà тааруухан, маркетинг муу.

9. Ò¿¿õèé ýäýýñ õýò õîë áàéðëàëòàé ó÷ðààñ òýýâýðëýëòèéí çàðäàë ºíäºð.


37

Монголын Ноос, Ноолуурын салбарын боломжууд:

1. Ìîíãîë íîîëóóðûí ÷àíàð ºíäºð 2. ÓÒ-н дэмжлэг, стратегийн чухал онц ач

холбогдол бүхий салбар 3. Ямааны тоо толгой өсч байна. 4. ªðñºëäºã÷äèéí á¿òýýãäýõ¿¿í ÷àíàð, õèéö

çàãâàð, äèçàéí ÎÓ-í ò¿âøèíä ìóó үнэлэгдэж байна. /дотоод болон гадаад/

5. Ноолуурын бүтээгдэхүүний хэрэглээ

нэмэгдэж байна. 6. Улсын эдийн засгийн өсөлт сайжирч

байна. 7. Ноолуурын бүтээгдэхүүний хэрэглээ Ази

тив рүү хүчтэй чиглэж давамгайлж байна. 8. Байгаль, экологи, цаг агаарын байдал энэ

жилээс тааламжтай байх магадлалтай байна.

9. Глоб түвшний томоохон үйлдвэрлэгч

болох боломж нээлттэй байна. 10. Хэрэглэгчид 100 хувь байгалийн

гаралтай натур, цэвэр бүтээгдэхүүн болон бүтээгдэхүүний чанарыг эрхэмлэн дээдэлж байна.

11. Гадаадын буюу Глоб түвшний

томоохон хөрөнгө оруулагчидтай түншлэх боломж нээллтэй байна.

12. Монгол улсад хөрөнгө оруулалт буюу

зээл тусламж ихээр орж ирж байна.

Монголын Ноос, Ноолуурын салбарын аюулууд:

1. Дэлхийн зах зээлд түүхий

íîîëóóðûí ¿íý ºññºí áàéíà. 2. Õÿòàäûí ò¿¿õèé ýäèéí íººö

ºñºæ áàéãàà. 3. Õÿòàäûí íèéë¿¿ëýëò

дэлхийн зах зээл дээр èõýññýí.

4. Öàõèëãààí, äóëààí óóð óñíû

¿íý ºññºí. 5. Íîîëóóðûí ¿íý äîòîîäûí

çàõ çýýëä ºíäºð áàéíà. 6. Õÿòàä ìàíàéõààñ íîîëóóð

òàòàæ àâ÷ áàéíà. 7. Òîì ºðñºëäºã÷èä íîîëóóðûã

¿íýýð öîõèæ àâ÷ áàéíà. 8. Ò¿¿õèé ýäèéí ÷àíàð ìóóäàæ

áàéíà. 9. Дотоодын болон гадаад зах

зээл дээр өрсөлдөөн ширүүсч байна.

10. Гадаадын хөрөнгө

оруулагчид Хятадын үйлдвэрлэгч нар луу хөрөнгө оруулах магадлалтай.


38


39

1.4. Салбарын болон “CASHMEREFINEASIA”ХХК-ийн TOWS шинжилгээ

TOWS

шинжилгээ

Áîëîìæууд: 1. Ìîíãîë íîîëóóðûí ÷àíàð

ºíäºð 2. ÓÒ-н дэмжлэг, стратегийн

чухал онц ач холбогдол бүхий салбар

3. Ямааны тоо толгой өсч байна.

4. ªðñºëäºã÷äèéí á¿òýýãäýõ¿¿í ÷àíàð, õèéö çàãâàð, äèçàéí ÎÓ-í ò¿âøèíä ìóó ¿íýëýãäýæ байна. /дотоод болон гадаад/

5. Ноолуурын бүтээгдэхүүний хэрэглээ нэмэгдэж байна.

6. Улсын эдийн засгийн өсөлт сайжирч байна.

7. Ноолуурын бүтээгдэхүүний хэрэглээ Ази тив рүү хүчтэй чиглэж давамгайлж байна.

8. Байгаль, экологи, цаг агаарын байдал энэ жилээс тааламжтай байх магадлалтай байна.

9. Глоб түвшний томоохон үйлдвэрлэгч болох боломж нээлттэй байна.

10. Хэрэглэгчид 100 хувь байгалийн гаралтай натур, цэвэр бүтээгдэхүүн болон бүтээгдэхүүний чанарыг эрхэмлэн дээдэлж байна.

11. Гадаадын буюу Глоб түвшний томоохон хөрөнгө оруулагчидтай түншлэх боломж нээллтэй байна.

12. Монгол улсад хөрөнгө оруулалт буюу зээл тусламж ихээр орж ирж байна.

Аюулууд: 1. Äýëõèéí çàõ çýýëä

түүхий ноолуурын үнэ ºññºí áàéíà.

2. Õÿòàäûí ò¿¿õèé ýäèéí íººö ºñºæ áàéãàà.

3. Õÿòàäûí íèéë¿¿ëýëò дэлхийн зах зээл дээр èõýññýí.

4. Öàõèëãààí, äóëààí óóð óñíû ¿íý ºññºí.

5. Íîîëóóðûí ¿íý äîòîîäûí çàõ çýýëä ºíäºð áàéíà.

6. Õÿòàä ìàíàéõààñ íîîëóóð òàòàæ àâ÷ áàéíà.

7. Òîì ºðñºëäºã÷èä íîîëóóðûã ¿íýýð öîõèæ àâ÷ áàéíà.

8. Ò¿¿õèé ýäèéí ÷àíàð ìóóäàæ áàéíà.

9. Дотоодын болон гадаад зах зээл дээр өрсөлдөөн ширүүсч байна.

10. Гадаадын хөрөнгө оруулагчид Хятадын үйлдвэрлэгч нар луу хөрөнгө оруулах магадлалтай.

Хүчтэй талууд: 1. Өнөөгийн байдлаар захиалгын

үйлдвэрлэл явуулдаг буюу байнгын худалдан авагч буюу хэрэглэгчидтэй.

2. Түүхий эдээ бэлтгэн татан авдаг өөрийн төлөөлөгчийн газаруудтай.

3. Үйлдвэрлэлийн технологи нь орчин үеийн техник, технологийн шаардлагад нийцсэн.

4. Үйлдвэрлэл, үйл ажиллагаа хэвийн явж заншсан бөгөөд багагүй туршлага хуримтлуулж чадсан.

Õ¿÷òýé òàëäàà òóëãóóðëàí áîëîìæîî àøèãëàõ 1. Түүхий эдийн нөөцийг

ашиглан үйлдвэрлэл үйл ажиллагаа өргөжүүлэх, хөрөнгө оруулалтыг ихэсгэх

2. ÁÍ áóþó ìàë÷èäòàé ã¿í

харилцаа тогтоон ажиллах

Õ¿÷òýé òàëàà àøèãëàí àþóëààñ àíãèæðàõ 1. Үйлдвэрлэл үйл

ажиллагаагаа өргөжүүлэх иж бүрэн томоохон төсөл боловсруулж гадны хөрөнгө оруулалгчдыг өөр дээрээ төвлөрүүлэх тал дээр анхаарч ажиллах


40

5. Áîрлуулалтын найдвартай суваг, сүлжээтэй болж чадсан

6. Ýäèéí çàñãèéí ¿ç¿¿ëýëò¿¿ä íü õàðüöàíãóé òîãìîë áàéäëàà õàäãàëæ áàéíà.

7. Àæèëòàí àæèëëàãñäûíõàà ñî¸ë, àõóé, õºäºëìºð õàìãààëëûí àñóóäàëä àíõààð÷ àæèëëàäàã.

8. Бүтээгдэхүүний болон үйлдвэрлэлийн чанарын дээд ò¿âøèíä ìàø èõ àíõààðàë òàâèäàã.

9. Бүтээгдэхүүний сав баглаа боодол ñàéí õèéäýã.

10. Õýðýãëýã÷äèéí èòãýëèéã äààõ ÷àäâàðòàé ãýæ ¿íýëýãääýã.

11. АНУ, Япон, Хятад, Итали, ГонКонг, Швейцарь, Англи болон бусад орнуудад бүтээгдэхүүнээ ãàðãàõ ¿éë àæèëëàãàà áàéíãà ºñºæ áàéíà.

12. Ãàäààä õàðèëöàà ñàéí. 13. Ñàíõ¿¿ãèéí òóñëàìæ, çýýë àâàõ

áîëîìæ ºíäºð. 14. Бүтээгдэхүүний чанар өндөр

ò¿âøèíä ãàðäàã. 15. ¯éëäâýðëýëèéí òîíîã òºõººðºìæ

îð÷èí ¿åèéí, ºíäºð á¿òýýìæòýé. 16. Бүтээгдэхүүний чанар нь Олон

Улсын болон Монгол улсын стандартын шаардлагыг хангасан./MNS38:2000; MNS3683:2000; MNS4251:2000 стандартууд/

3. Бүтээгдэхүүнийхээ нэр төрлийг олшруулах

4. Ноолууран бүтээгдэхүүний

үйлдвэрлэлийн хувьд бие даасан томоохон үйлдвэрлэгч болох

5. Үйлдвэрлэлийн шат

дамжлагыг иж бүрнээр нь өөрөө үйлдвэрлэдэг болох

6. Хагас боловсруулсан

болон бэлэн бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлийг ихэсгэх, өргөжүүлэх

7. Ñóäàëãàà, øèíæèëãýýíèé

àæëûã ýð÷èìòýé ÿâóóëàõ

2. Öààøèä ò¿¿õèé ýäèéí

áîëîâñðóóëàëòûí ÷àíàðààð òýðã¿¿ëñýí áàéð ñóóðèà àëäàõã¿é áàéõûí òóëä ÷àíàðòàé ò¿¿õèé ýä áîëîí ¿éëäâýðëýëèéí óäèðäëàãûã ñàéæðóóëàõ

3. Судалгаа

øèíæèëãýýíèé àæëûã ýð÷èìòýé ÿâóóëæ ¿éëäâýðëýëèéí çàðäëûã áóóðóóëàõ

4. Бүтээгдэхүүний

борлуулалтын эргэлтийг хурдасгах арга хэмжээг авч явуулах

5. Ãàäààä õàðèëöààãàà

àøèãëàí ãàäààäûí áàéíãûí õýðýãëýã÷òýé áîëîõ

Сул талууд: 1. Компанийн менежмент,

маркетингийн зохион байгуулалт дорой.

2. Компанийн хэтийн зорилго, зорилт албан ѐсоор тодорхойлогдоогүй.

3. Үйлдвэрлэл захиалгаар явагддаг тул борлуулалт захиалагч талаас хараат, хязгаарлагдмал байдаг.

4. Борлуулалтын эргэлт удааширдаг. 5. Õ¿÷èí ÷àäàë ¿éë àæèëëàãààíûõàà

õ¿ðýýã ºðãºòãºõ ò¿¿íýýñ îëæ áîëîõ ¿ëýìæ àøãèéã îäîîãîîð àíõààðàõã¿é áàéíà.

6. Íîолууран бүтээгдэхүүний эрэлт äýëõèéí çàõ çýýë äýýð óíàâàë орлуулах бүтээгдэхүүн, үйлчилгээ õàðààõàí àëãà.

7. ¯éëäâýðëýëèéíõýý õ¿÷èí ÷àäëààñ õàìààð÷ ãàäààä çàõ çýýë äýýð ¿éë àæèëëàãààíûõàà õ¿ðýýã òýëýõ áîäëîãî áàðèìòëàõã¿é áàéãàà.

8. Дотоод, гадаад зах зээл дээр сурталчилгаа тааруухан, маркетинг

Áîëîìæîî àøèãëàí ñóë òàëàà áóóðóóëàõ

1. Идэвхжүүлэлтийн төрөл бүрийн арга хэмжээг àøèãëàí ººðèéí êîìïàíèéã òàíèóëàõ ñóðòàë÷èëãàà õèéõ

2. Компанийн менежмент,

маркетингийн чадавхийг сайжруулах

3. Дэлхийн зах зээл дээрх

маркетингийн үйл ажиллагаагаа сайжруулах

Ñóë òàë áà àþóëààñ çýðýã àíãèæðàõààð ¿éëäýë õèéõ 1. Ãàäààä áîëîí äîòîîäîä

÷èãëýñýí ñóäàëãàà, øèíæèëãýýíèé àæëûã òîãòìîë ÿâóóëæ àæèëëàõ

2. Ãàäààä õàðèëöààãàà

óëàì ºðãºæ¿¿ëæ ò¿íøèéí õàðèëöààã çóçààòãàõ

3. Ãàð÷ áîëîõ ýðñäëèéã

ÿìàãò òîîöîí ñòðàòåãè, ìàðêåòèíã, áîëîâñîí õ¿÷íèé óäèðäëàãûí ¿éë àæèëëàãààã ºíäºð ò¿âøèíä ÿâóóëàõ


41

муу. 9. Ò¿¿õèé ýäýýñ õýò õîë áàéðëàëòàé

ó÷ðààñ òýýâýðëýëòèéí çàðäàë ºíäºð.

Дээрх матрицуудын дагуу “CashmereFineAsia”ХХК нь бизнесийн боломж, шансуудыг

àøèãëàæ, àþóëóóäààñ çàéëñõèéæ ÷àäâàë ñàëáàðûí ºðñºëäººíä àìæèëò îëæ ºðñºëäºõ ÷àäâàðàà òîäîðõîé õýìæýýãýýð äýýøë¿¿ëýõ íü òîäîðõîé þì .

II БҮЛЭГ: НООЛУУРАН БҮТЭЭГДЭХҮҮН ҮЙЛДВЭРЛЭЛИЙН `

“CASHMEREFINEASIA” ХХК-ИЙН СТРАТЕГИЙН ТӨЛӨВËªËÒ

“CashmereFineAsia”ХХК-ийн õóâüä áîëîâñðóóëæ áóé ýíýõ¿¿ áèçíåñ òºñºë нь бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлийн үйл ажиллагаа болон тоо хэмжээг нэмэгдүүлж компанийн бизнесийн өрсөлдөх чадварыг дээшлүүлэхийн тулд Компанийн бизнесийн хэтийн төлөв байдлыг тодорхойлж өдөр тутмын үйл àæèëëàãààã ò¿¿íä ÷èãë¿¿ëýí óäèðäàõ áîëîí õºãæèëèéí ºíäºð ò¿âøèíä õ¿ðãýõ удирдлагаар хангах явдал юм. Бизнес төслийг боловсруулсанаар компанийн ирээдүйн эрхэм зорилго тодорхой болж цаашид үйл ажиллагаагаа явуулах ¿íäñýí ÷èãëýë òîäîð÷, ò¿¿íä õ¿ðýõ òýì¿¿ëýë óäèðäëàãà, õàìò îëîíä òºðºõ áîëíî.

¯éë àæèëëàãààíû ñòðàòåãèéã áîëîâñðóóëàõ, ò¿¿íèéã õýðýãæ¿¿ëýõ àæëûí óäèðäàìæ óäèðäëàãà, àëáàä õýëòýñèéí çîðèëãî çîðèëòóóäààð øèíý÷ëýãäýí áîëîâñðóóëàãäàæ áàéõ áîëíî. Õºãæëèéí ñòðàòåãèéí çîðèëòóóäààð òóñ áóóäëûí îðøèí òîãòíîõ ¿íäýñ áîëîõ ýðõýì çîðèëãî, ò¿¿íèé òóëãóóð çîðèëòóóäûã ¿éë àæèëëàãààíû òºðëººð òîäîðõîéëæ, òýäãýýðèéã õýðýãæ¿¿ëýõ õºãæëèéí õºòºëáºðºº áîëîâñðóóëæ àæèëëàõ áîëíî.

1.1. Компанийн Үйлдвэрлэл, Үйл Ажиллагааны Философи,

Эрхэм Дээд Зорилго

“CASHMEREFINEASIA” ХХК-ийн Үйлдвэрлэл, Үйл Ажиллагааны ФИЛОСОФИ:

БҮТЭЭГДЭХҮҮНИЙ ЧАНАР

АЖИЛЛАГСДЫН АЗ ЖАРГАЛ

ХӨРӨНГӨ ОРУУЛАГЧДЫН ИТГЭЛ НАЙДВАР

МОНГОЛ УЛСЫН ХӨГЖИЛ


42

“CASHMEREFINEASIA” ХХК нь дээрх үнэ цэнэ бүхий зүйлүүдийг Үйл ажиллагааныхаа үндсэн Философи, Мөрдлөг болгон эрхэмлэж ажиллахаар төлөвлөж байна.

Бүтээгдэхүүний Чанар – “CashmereFineAsia”ХХК-ийн үйлдвэрлэсэн бүтээгдэхүүн нь чанарын өндөр түвшинд,100 хувь ноолууран бүтээгдэхүүн байх ба энэ чанартай бүтээгдэхүүнийг худалдан авсан болон хэрэглэсэн хэрэглэгчдийн худалдан авсны дараах сэтгэл ханамж бүрэн дүүрэн байх болно.

Ажиллагсдын Аз Жаргал – “CashmereFineAsia”ХХК-д ажиллаж буй ажилчин, ажиллагсад хөдөлмөрийнхөө үр өгөөж/өндөр цалин, хангамж/-ийг хүртэн аз жаргалтай амьдарна.

Хөрөнгө оруулагчдын Итгэл Найдвар – “CashmereFineAsia”ХХК-ийн Удирдлага нь Хөрөнгө оруулагчдынхаа Итгэл, Найдварыг бүрэн дааж, биелүүлэн ажиллана.

Улс орны хөгжил – Хэрэглэгч болон Худалдан авагчид, Ажилчин албан хаагчид, Хөрөнгө Оруулагч нар хожсоноор эцэстээ Улс орон бүхэлдээ хөгжих ба Монгол Улсын Хөгжилд түлхэц үзүүлэхүйц тодорхой хувь нэмрийг буй болгон ажиллана.

“CashmereFineAsia”ХХК-ийн ЭРХЭМ ДЭЭД ЗОРИЛГО:

Эрхэм зорилгод компанийн удирдлагын эрхэмлэх зүйлийг дээр ºã¿¿ëñýí÷ëýí òîäîðõîéëñîíîîð áîäèò ÷àíàðàà èëýðõèéëæ áàéíà. Èéìýýñ Компанийн Эрхэм Зорилгыг тодорхîéëñíîîð ñòðàòåãè óäèðäëàãûí ýõëýë, õ¿ðýõ үр дүн, үйл ажиллагааг жолоодох удирдлагын алсын хараа, компанийн бизнесийн өрсөлдөх чадварыг дээшлүүлэх, хөгжүүлэх шаардлагатай өөрчлөлт øèíý÷ëýëò õèéõ õºø¿¿ðýã áîëæ ºãíº.

2.2. Компанийн Үйлдвэрлэл, Үйл Ажиллагааны Зорилго, Зорилт,

Стратегийн Бодлого

“CashmereFineAsia”ХХК-ийн Үйл Ажиллагааны ЗОРИЛГО:

Олон Улсын ноос, ноолууран бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлийн салбарт

Өндөр чанар,

Өргөн сонголт,

Өнгө загвараар бид хошуучилна.


43

“Иðэõ 2 æèëä áàãòààí Үéëäâэðëэë, Үéë àæèëëàãààãàà өðãөæ¿¿ëэõ çàìààð á¿òээãäэõ¿¿íèé áîðëууëàëòыã íэìэãä¿¿ëэí Оëîí Уëсыí Зàõ Зээëä эçëэõ õуâь õэìæээãээ èõэсãэæ, Бèçíåсèéí өðсөëäөõ ÷àäâàðàà äээшë¿¿ëэõ”

¯éë àæèëëàãààíû çîðèëòóóä/2005-2008 îí/:

Дээрх зорилгодоо хүрэхийн тулд Үйл ажиллагааны зорилтуудыг дараах байдлаар нарийвчлан тодорхойлж байна.

1. ¯íäñýí çîðèëãî áîëîõ íîîñ, íîîëóóðàíä áîëîâñðóóëàëò õèéí äýëõèéí çàõ çýýëä áîðëóóëàõ àæëàà ¿ðãýëæë¿¿ëýí äýëõèéí ñòàíäàðò æèøèãò íèéöñýí ÷àíàðûí äýýä çýðýãò õ¿ðñýí á¿òýýãäýõ¿¿í áîðëóóëàõ

2. ×àíàðòàé ñàéí íîîñ íîîëóóðàí ýöñèéí á¿òýýãäýõ¿¿í õèéæ ãàäààä

äîòîîäûí çàõ çýýë äýýð ãàðãàõ. ¯¿íòýé óÿëäàí ¿éëäâýð ¿éë àæèëëàãààã ºðãºòгөхийн тулд үйлдвэрлэлийн төсөл боловсруулан хөрөнгө оруулагч нарт өргөн барих

3. Çàõ çýýëä ýçëýõ áàéð ñóóðèà äýýøë¿¿ëýõ, êîìïàíèéí íýð õ¿íäýý

ихэсгэхийн тулд гадаад, дотоодод чиглэсэн сурталчилгаа, олон íèéòòýé òîãòîîõ õàðèëöàà õîëáîîã ºðãºí ÿâóóëàõ

4. Ãàäààä õàðèëöàã÷, õºðºíãº îðóóëàã÷ íàðààñ çýýë àâàõ áîëîí ººðèéí

àøèãò òóëãóóðëàí õºðºíãº îðóóëàëò õèéæ ¿éëäâýðëýëýý ºðãºæ¿¿ëýí бэлэн бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлийг ихэсгэх

5. Äýýðõ çîðèëòòîé óÿëäàí îéðûí õóãàöààíä íýõýõ, ñ¿ëæèõ òåõíîëîãèéã

àøèãëàëòàíä îðóóëàõ

6. Шинэ техник, технологи нэвтэрүүлсэнтэй холбогдуулан ажиллах хүч, буюу боловсон хүчнийг татаж, сонгож, сургаж хөгжүүлэх

7. ¯éëäâýðëýñýí á¿òýýãäýõ¿¿íýý äîòîîä ãàäààäûí çàõ çýýëä áîðëóóëæ,

хэрэглэгчдийн танил болгохын тулд маркетингийн албаны гүйцэтгэх ажил үүргийг сайжруулах

8. Õºðºíãº îðóóëàëò õàíãàìæèéí àñóóäëûã äîòîîä ãàäààä çàõ çýýëòýé

óÿëäóóëàí ã¿éöýòãýíý

9. Үйлдвэрлэл болон бүтээгдэхүүний хэмжээ, чанар, үр ашгийн òàñðàëòã¿é ºñºëòèéã õàíãàíà.

10. Äîòîîä çàõ çýýëä ýçëýõ õóâèéí æèíã õàäãàëæ òîãòâîðòîé

íýìýãä¿¿ëíý.

11. Хүний нөөцийн удирдлагын чадавхийг сайжруулж боловсон хүчнийг õºãæ¿¿ëýí òºëºâø¿¿ëíý.


44

12. Шинэ техник технологи нэвтрүүлж, технологийн өндөр боломжоор

õàíãàíà.

13. Бүтээгдэхүүний нэр төрлийг өргөжүүлж/олшруулж/ шинэ зах зээл ýçýìøèíý.

14. Áàéãóóëëàãûí ñàíõ¿¿ãèéí ¿ð ä¿í ºðñºëäºõ ÷àäàâõèéã ñàéæðóóëíà.


45

Үйл Ажиллагааны Зорилго, Зорилтуудын уялдаа холбоо:

“CashmereFineAsia”ХХК-ийн Стратегийн бодлого:

Үйлдвэрлэлийг өргөжүүлэх замаар зах зээлд эзэлж байгаа байр сууриа нэмэгдүүлэх

Дотоодын болон Олон Улсын зах зээлд 100 хувийн натур ноолууран бүтээгдэхүүнийг өнгө, чанар, загварын өндөр түвшинд

нийлүүлэх

“Иðэõ 2 жилд

багтаан

Үйлдвэðлэл, Үйл

ажиллагаагаа

өðгөжүүлэõ замааð

бүтээгдэõүүний

боðлуулалтыг

нэмэгдүүлэн Олон

Улсын Заõ Зээлд

эзлэõ õувь

õэмжээгээ иõэсгэж,

Бизнесийн өðсөлдөõ

чадваðаа

дээшлүүлэõ”

Õºðºíãº îðóóëàëò

õàíãàìæèéí àñóóäëûã

äîòîîä ãàäààä çàõ

çýýëòýé óÿëäóóëàí

ã¿éöýòãýíý

Үйлдвэрлэл болон

бүтээгдэхүүний õýìæýý, ÷àíàð, ¿ð

àøãèéí òàñðàëòã¿é

ºñºëòèéã õàíãàíà.

Äîòîîä çàõ çýýëä ýçëýõ

õóâèéí æèíã õàäãàëæ

òîãòâîðòîé

íýìýãä¿¿ëíý.

Õ¿íèé íººöèéí

удирдлàгын чàдàвхийг

сàйжруулж áîëîâñîí

õ¿÷íèéã õºãæ¿¿ëýí

òºëºâø¿¿ëíý.

Áàéãóóëëàãûí

ñàíõ¿¿ãèéí ¿ð ä¿í

ºðñºëäºõ ÷àäàâõèéã

ñàéæðóóëíà.

Øèíý òåõíèê

òåõíîëîãè íýâòð¿¿ëæ,

òåõíîëîãèéí ºíäºð

áîëîìæоор õàíãàíà.

¯éë÷èëãýýíèé íýð

òºðëèéã ºðãºæ¿¿ëæ

øèíý çàõ çýýë

ýçýìøèíý.

Шинэ техник,

технологи

нэвтэрүүлсэнтэй

холбогдуулàн àжиллàх

хүч, буюу боловсон

хүчнийг тàтàж,

сонгож, сургàж

хөгжүүлэх

Үéëäâýð ¿éë

àæèëëàãààã

ºðãºòãºõèéí òóëä

үйлдвэрлэлийн төсөл

боловсруулàн хөрөнгө

оруулàгч нàрт өргөн

бàрих

Çàõ çýýëä ýçëýõ áàéð

ñóóðèà äýýøë¿¿ëýõ,

êîìïàíèéí íýð õ¿íäýý

èõýñãýõèéí òóëä

гàдààд, дотоодод

÷èãëýñýí ñóðòàë÷èëãàà,

îëîí íèéòòýé òîãòîîõ

õàðèëöàà õîëáîîã

ºðãºí ÿâóóëàõ


46

2.3. Компанийн Үйлдвэрлэл, Үйл Ажиллагааны Бүтэц, Зохион байгуулалт

“Кашемирфайн-Ази”ХХК-ийг гадаадын нэг Гүйцэтгэх захирал удирддаг ба

Италиас тусгайлан бэлтгэгдсэн аудиторууд жилд 2 удаа аудитын шалгалт хийн хөрөнгө оруулагчид тайлагнадаг.

“Кашемирфайн-Ази”ХХК нь одоогоор ашиг зардлын төв хэлбэрээр

зохион байгуулагдсан 7 хэлтэс, нэгжтэйгээр үйл ажиллагаагаа явуулж байна.

1. Маркетингийн хэлтэс 2. Хүний Нөөцийн Газар 3. Санхүү бүртгэлийн алба 4. Захиргаа Аж Ахуйн хэлтэс 5. Мэдээлэл Технологийн хэлтэс 6. Инженер Техникийн хэлтэс 7. Гадаад худалдааны хэлтэс

Эдгээр газар хэлтэсүүд нь тус бүр үйл ажиллагааны тодорхой хүрээг

хариуцаж гүйцэтгэх захиралд ажлын гүйцэтгэлээ тайлагнаж ажилладаг. Тус компани нь дотроо самнах, сүлжих гэсэн 2 цехтэй бөгөөд цех тус бүр тусдаа үйл ажиллагаа явуулж санхүүгийн тайлангаа тус тусдаа гаргадаг тогтолцоог хэвшүүлэн ажиллаж байна. Самнах цех нь дотроо ялгах, угаах, самнах гэсэн хэсгүүдээс бүрдэх бөгөөд сүлжих цех нь дотроо сүлжих, оѐх, угаах, эцэслэн боловсруулах гэсэн хэсгүүдээс бүрдэнэ.

Хөрөнгө Оруулàгчид

Гүйцэтгэх зàхирàл

Мàркетингийн

àлбà

Хүний Нөөцийн

àлбà

Сàнхүү

бүртгэлийн àлбà

Зàхиргàà, Аж

Ахуйн Хэлтэс

Гàдààд

Худàлдààны

Хэлтэс

Инжинер,

Техникийн

Хэлтэс

Мэдээлэл,

Технологийн

Хэлтэс


47

Хөрөнгө Оруулагчдын ¯íäñýí ÷èã ¿¿ðýã:

Êîìïàíèéí ñòðàòåãèéí ÷èã õàíäëàãûã òîãòîîõ, ýðõýì çîðèëãî, çîðèëòûí åðºíõèé óäèðäàìæèéã ºãºõ

Ã¿éöýòãýõ çàõèðàë áîëîí êîìïàíèé ã¿éöýòãýõ äýýä óäèðäëàãûã òîìèëîõ, ÷ºëººëºõ

Ã¿éöýòãýõ äýýä óäèðäëàãûí ¿éë àæèëëàãààã õÿíàõ, ìîíèòîðèíã õèéõ

Êîìïàíèéí õºðºíãèéí àøèãëàëòûã íÿãòëàõ, òîäîðõîé õýìæýýíýýñ äýýø çºâøººðºë îëãîõ

Õóâü íèéë¿¿ëýã÷äèéí ýðõ àøãèéã õàìãààëàõ.

Гүйцэтгэх Захирлын Үндсэн чиг үүрэг: Ã¿éöýòãýõ óäèðäëàãàà ìàíëàéëàõ Ñòðàòåãèéí çîðèëòóóäûã òîäîðõîéëîõ Ñòðàòåãèéí òºëºâëºëòèéí ÿâöûã óäèðäàí çîõèîí áàéãóóëàõ Êîìïàíè õèéãýýä õýðýãëýã÷èääýý õýðýãöýýò ÷àíàð á¿õèé

á¿òýýãäýõ¿¿í ¿éëäâýðëýí íèéë¿¿ëýõýý íèéãìèéíõýý ºìíº õàðèóöàõ

Êîìïàíèé ¿éë àæèëëàãààã õóóëèéí õ¿ðýýíä ÿâóóëàõàà ø¿¿õèéí ºìíº õàðèóöàõ

Íèéãìèéí áîëîí êîìïàíèé ¿íýò ç¿éëñ, èòãýë ¿íýìøèëä òóëãóóðëàñàí ¸ñ ç¿éí õýì õýìæýýã òîãòîîõ

Хүний Нөөцийн албаны Үндсэн чиг үүрэг:

Компанийн стратегийн зорилтын хэрэгжилтийг хангахуйц Õ¿íèé íººöèéí áîäëîãî, òºëºâëºãºº áîëîâñðóóëæ, õýðýãæ¿¿ëæ, õýðýãæèëòýíä õÿíàëò òàâèõ

Õ¿íèé íººöèéí áîäëîãî, òºëºâëºãººòýé óÿëäñàí õ¿íèé íººöèéí óð ÷àäâàð, ã¿éöýòãýëèéã ¿íýëæ, øàãíàæ óðàìøóóëàõ íýãäñýí áîäëîãî áîëîâñðóóëæ, õýðýãæ¿¿ëýõ

Õ¿íèé íººöòýé õîëáîîòîé ìýäýýëëèéí ñàíã á¿ðä¿¿ëæ, тасралтгүй баяжуулах

Ажилтнуудын нийгмийн хангамжтай холбоотой арга хэмжээнүүдийг төлөвлөж, хэрэгжүүлэх, хэрэгжилтэнд хяналт òàâèõ

Маркетингийн албаны Үндсэн чиг үүрэг:

Õàíãàìæ, ¿éëäâýðëýë, ÷àíàðûí áà òåõíîëîãèéí õÿíàëò, áîðëóóëàëòûí á¿ðýí öèêëèéí òàñðàëòã¿é ¿éë àæèëëàãààã õàíãàõ.

Õàíãàìæ, ¿éëäâýðëýë, ÷àíàðûí áà òåõíîëîãèéí õÿíàëò, áîðëóóëàëòûí á¿ðýí öèêëèéã ñòðàòåãèéí òºëºâëºëò, ìàðêåòèíãèéí óäèðäëàãà, òåõíèê, òåõíîëîãèéí áýëýí áàéäàë, á¿òýýãäýõ¿¿íèé õºãæèë õèéãýýä õóóëü ýðõ ç¿éí õ¿ðýýíä øóóðõàé óäèðäàí çîõèîí áàéãóóëàõ.


48

Ìàðêåòèíã áîðëóóëàëòûí ãàçðûí äàðãà íü Êîìïàíèé ºðñºëäºõ ÷àäâàðûã òàñðàëòã¿é äýýøë¿¿ëýõ àñóóäëûã Ã¿éöýòãýõ çàõèðëûí ºìíº áèå÷ëýí õàðèóöíà.

Санхүү, бүртгэлийн албаны Үндсэн чиг үүрэг:

Компанийн стратеги зорилтыг хангахуйц санхүүгийн нөөцийн үр ашигтай төлөвлөлтийг хийх, шаардагдах хөрөнгийн эх үүсвэр бүрдүүлэх

Байгууллагын үндсэн хөрөнгийн бүртгэл явуулах, зөв зохистой ашиглалтанд хяналт тавих

Санхүүгийн хөрөнгийн ашиглалт, зарцуулалтанд шинжилгээ хийж сургуулийн удирдлагыг мэдээллээр хангах

Олон улсын НББ-ийн стандарт, хууль тогтоомжид нийцүүлэн санхүүгийн үйл ажиллагаа явуулах, бичиг баримт бүрдүүлэх, холбогдох төрийн хяналт шалгалтын байгууллагад тайлагнах

Хөдөлмөрийн хууль, Хүн амын орлогын албан татвар зэрэг хуулийн дагуу ажиллах хүчний хөдөлмөрийн хөлсийг тооцох, цаг тухайд нь олгох

Гадаад орчны харилцагчид, бэлтгэн нийлүүлэгч, түншлэгч, хөрөнгө оруулагч нартай холбоотой санхүүгийн үйл ажиллагаа, мөнгөний урсгалыг зохицуулах

Захиргаа, Аж Ахуйн Хэлтэсийн Үндсэн чиг үүрэг:

Компанийн Үйлдвэрлэлийн үйл ажиллагааны хэвийн орчинг бий болгох, үйлдвэрлэлийн тоног төхөөрөмж, эд хөрөнгө, материаллаг баазын бүрэн бүтэн байдал, эвдрэл гэмтлийг хариуцах

Үйлдвэрлэлийн тасралтгүй хэвийн үйл ажиллагаанд шаардлагатай эд хөрөнгө, тоног төхөөрөмж, техник хэрэгслийг цаг хугацаанд нь бүрдүүлэх, засаж сэлбэх, хангах, нөөцлөх, ашиглалтанд хяналт тавих

Эрүүл ахуй, үйлдвэрлэлийн стандартын шаардлагад нийцсэн үйлдвэрлэлийн орчинг бүрдүүлэх

Компанийн үндсэн хөрөнгө болон эд материалын хангамжийн асуудлыг хариуцах

Мэдээлэл Технологийн Хэлтэсийн Үндсэн чиг үүрэг:

Компанийн мэдээллийн систем, харилцаа холбооны нэгдсэн бодлогыг тодорхойлж хэрэгжүүлэх

Үйлдвэрлэлийн технологийн шинэчлэл, өөрчлөлтийн талаарх сургалт хөгжлийн асуудлыг хариуцах, хэрэгжүүлэх

Компанийн дотоод болон гадаад харилцаа холбооны системийн үр өгөөжийг дээшлүүлэх асуудлыг хариуцах

Гадаад Худалдааны Хэлтэсийн Үндсэн чиг үүрэг:


49

Бүтээгдэхүүний борлуулалт болон Гадаад ажил хэргийн түншүүдийн харилцааны асуудлыг зохицуулах, хариуцах

Бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлийн захиалгыг тасралтгүй хангах асуудлыг хариуцах

Бүтээгдэхүүний экспортын бодлогыг тодорхойлж хэрэгжүүлэх Инженер, Техникийн Хэлтэсийн Үндсэн чиг үүрэг:

Êîìïàíèéí èíæåíåð òåõíèêèéí áîäëîãûã òîäîðõîéëæ õýðýãæ¿¿ëýõ

Òåõíîëîãèéí äýâøëèéã õàíãàõ Á¿òýýãäýõ¿¿íèé õºãæëèéã õàíãàõ Үйлдвэрийн инженер техник, технологийн бодлогын

óäèðäàìæààð õàíãàæ õýðýãæèëòèéã õÿíàõ ¯éëäâýðëýëèéí æèãä àæèëëàãààã õàíãàõ àëáûã óäèðäàìæààð

õàíãàæ, õýðýãæèëòèéí õÿíàõ Ýäãýýð ÷èã ¿¿ðãèéã êîìïàíèéí áóñàä ãàçàð, àëáà, õýëòýñ, òàñàã,

õýñýãòýé óÿëäóóëàí çîõèöóóëàõ “CashmereFineAsia”ХХК-ийн Гүйцэтгэх Дээд Удирäëàãûí

áàðèìòëàõ áîäëîãî:

Компанийн Зорилго, зорилтуудыг хэрэгжүүлэхийн тулд удирдлагын түвшинд барьж ажиллах менежментийн бодлогыг дараах байдлаар тодорхойлж áàéíà.

¯¿íä:

1. Компанийн үйл ажиллагааг холбогдох хууль дүрмийн хүрээнд óäèðäëàãà, çîõèîí áàéãóóëàëòûí ôóíêöèîíàëü á¿òöýýð ã¿éöýòãýõ

2. Áîëîâñîí õ¿÷íèéã óð ÷àäâàðæóóëàõ, òîãòâîð ñóóðüøèëòàé áàéëãàõ

3. Компанийн үйл ажиллагааг гүйцэтгэх ажил үүргийн түвшин бүрт ажлын

ãðàôèêò îðóóëàõ, ò¿¿íèéã ìºðäëºãº áîëãîí àæèëëàõ

4. Îíöãîé áîëîí îñîë àâààðûí ¿åä øóóðõàé àæëûí ãðàôèêòàé áàéõ

5. Àæèë ¿¿ðãèéí óÿëäàà (õîëáîî) á¿õèé áóñàä áàéãóóëëàãóóäòàé íÿãò õàìòûí àæèëëàãààòàé àæèëëàõ

6. Àñóóäëûã öîãö øèéäâýðëýõèéí òóëä òºñëèéí àðãà õýëáýðèéã ñîíãîí

àæèëëàõ

7. Õàðèëöààíû ñî¸ëûã îíöãîéëîí ñàõèæ àæèëëàõ

8. Àæèëëàõ îð÷èí áîëîí àæèëëàãñàäûã ýð¿¿ëæ¿¿ëýõ

9. Õºðºíãº îðóóëàëò øèíý÷ëýëòèéí àñóóäëûã øèéäâýðëýõäýý äýâøèëä õ¿ð÷, çàðäàë õýìíýæ áàéõ çýðýã áîëíî.


50


51

III БҮЛЭГ: “CASHMEREFINEASIA”ХХК-ИЙН ҮЙЛДВЭРЛЭЛ, ҮЙЛ

АЖИЛЛАГААНЫ ТӨЛӨВЛӨЛТ /ӨӨРЧЛӨЛТ/

Үйлдвэрлэлийн хүчин чадлын төлөвлөлт, өөрчлөлт

“CashmereFineAsia”ХХК нь өнөөдрийн байдлаар одоо байгаа үйлдвэрлэлийнхээ хүчин чадлыг бүрэн ашиглаж ажиллаж байгаа бөгөөд үйлдвэрлэлийн шугамд 583, аж ахуй болон удирдлагын чиг үүрэгт 49 ажилчинтайгаар сард 38556 кг цамц үйлдвэрлэн ажиллаж байна.

Үйлдвэрлэлийн шат дамжлагын хувьд зарим хагас боловсруулалт болон

үйлдвэрлэлийг Дотоодын томоохон үйлдвэрлэгч болох “Буян”, Мон-Амикал, “Ээрмэл”, “Тамир”, “Туяа”, “Буянтөгс” компаниудаар хийлгэж байгаа ба энэ нь үйлдвэрлэлийн зардал өртөг харьцангуй өндөр, бэлэн бүтээгдэхүүний үнэ өндөр тогтох нэг томоохон шалтгаан болж байгаа юм.

Иймээс “CashmereFineAsia”ХХК нь ойрын хугацаанд Үйлдвэрлэл үйл

ажиллагаагаа өргөжүүлэн шинээр Ноолуурын Ээрэх болон Будах гэсэн 2 томоохон цехийг ашиглалтанд оруулан үйлдвэрлэлийн хувьд бие даасан иж бүрэн болох зорилготойгоор төлөвлөн ажиллаж байна.

“CashmereFineAsia”ХХК-ний үйлдвэрлэлийн өнөөгийн хүчин чадлын шинжилгээ:

Үйлдвэрлэлийн шат дамжлага ба процесс

Тоног төхөөрөмжийн нэгж хүчин чадал ба гарцын

хэмжээ /тайлбар/ Одоо байгаа хүчин чадал

1 сард

/кг/ Нийт кг

Бохир ноолуур 4-6 сард багтааж бэлтгэх 122

533,00 413 617,02

Ялгах цех 12 сар ажиллана 34 468,09 413 617,02

Ялгасан ноолуур Ойролцоогоор 98% гарцтай 405 344,68

Угаах 1 кг-нь 0,70$ төлж угаалгана

ТУЯА ХХК 33 778,72 405 344,68

Угаасан ноолуур 25 334,04 304 008,51

Самнах үйлдвэр

4 шугамтай 1шугам 24 цагт 135 кг

самнасан ноолуур 12 сар ажиллана, бохир ноолуураас 47% гарна 16 200,00 194 400,00

Самнасан ноолуур

Будах 44 114,42


52

Цувимал болгож самнах

4 шугам 24 цагт 800 кг жилд 8 сар

ажиллана

Ээрэх


ажиллана

Ороох


ажиллана

Давхарлах, эрчлэх, ороох


ажиллана

Утас Самнасан ноолуураас 92 %

гарц 40 585,26

Сүлжих

Гол үйлдвэрлэл 5-10 сарыг дуустал

1 сард 19704 ш 10- 4 сард 6000 буюу нийт 154224 ш 1 ш

250гр нийт 38556 кг цамц

үйлдвэрлэнэ 3 382,11 40 585,26

Оѐх Сүлжих үйлдвэрлэлээс орж ирсэн

цамцыг хүлээж аван гаргах бүрэн

хүчин чадалтай утаснаас 95% н гарцтай

Гүйцэтгэх

Баглах

Бэлэн бүтээгдэхүүн 3 213,00 38 556,00

CF GROUP SPA ГЭРЭЭ 1КГ 125 $ 4 819 500,00

Дээрх үйлдвэрлэлийн шат дамжлага, процесстойгоор жилд 38556 кг

бүхий 4819500$-н орлоготойгоор үйл ажиллагаа явуулж байна. Үйлдвэрлэлийн өнөөгийн хүчин чадал:

Жилийн үйлдвэðлэлийн õэмжээ: - 38 556 кг ноолууðан цамц

Жилийн үндсэн үйл ажиллагааны оðлого: - 4 819 500 $

Үйлдвэðлэсэн бүтээгдэõүүний өðтөг: - 3 759 210 $

Жилийн түүõий ноолууðын татан авалт - 413 617 кг

Ажилчдын тоо:

Үйлдвэðлэлийн шугамд - 401 ажилтан

Заõиðгаа, аж аõуйн албанд - 49 ажилтан


53


54

Компанийн бэлэн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлийн шат дамжлагын процесс:

Ялгàсàн

ноолуур

Угààсàн

ноолуур

Сàмнàсàн

ноолуур

Бàглàх

Сүлжих

Оёх, нэхэх

Гүйцэтгэх Бэлэн

бүтээгдэхүүн

Ялгàх цех

Угààх цех

Сàмнàх үйлдвэр

Бохир ноолуур

Будàх

Дàвхàрлàх,

эрчлэх, ороох

Цувимàл

болгож сàмнàх

Ээрэх

Ороох

Утас


55

Үйлдвэрлэлийн зардал, тоо хэмжээний төлөвлөлт ба шинжилгээ:

Шинээр Ээрэх болон Будах цехийг ашиглалтанд оруулснаар үйлдвэрлэлийн гарцын хэмжээ ба өртөг зардлын хэмжээ дараах байдлаар өөрчлөгдөж нэмэгдэнэ:

Үйлдвэрлэлийн шат дамжлага ба процесс

Тоног төхөөрөмжийн нэгж хүчин чадал ба гарцын хэмжээ

/тайлбар/

Одоо байгаа хүчин чадал

Нэмэлт хөрөнгө оруулалтын тоног төхөөрөмж

Төслийн хүчин чадал Бүтээгдэхүүн

/кг/

1 сард /кг/ Нийт кг 1 сард /кг/ Нийт кг

Бохир ноолуур 4-6 сард багтааж бэлтгэх 122

533,00 413 617,02

Ялгах цех 12 сар ажиллана 34 468,09 413 617,02

Ялгасан ноолуур Ойролцоо 98% гарцтай 405 344,68

Угаах

1 кг-нь 0,70$ төлж угаалгана

ТУЯА ХХК 33 778,72 405 344,68

Угаасан ноолуур 25 334,04 304 008,51

Самнах үйлдвэр

4 шугамтай 1шугам 24 цагт 135 кг самнасан ноолуур

12 сар ажиллана, бохир

ноолуураас 47% гарна 16 200,00 194 400,00

Самнасан ноолуур

Будах 44 114,42

Цувимал болгож самнах


ажиллана

24 цагт 4шугам *200=800 1 сард 800*30=24 000 кг

8 сард 24000*30 =192000

192

000,00

Ээрэх


ажиллана

Ороох


ажиллана


2 шугам 24 цагт 800 кг жилд 8

сар ажиллана

Утас Самнасан ноолуураас 92 % гарц 40 585,26

176

640,00 102 505,26 74 134,74

Сүлжих

Гол үйлдвэрлэл 5-10 сарыг дуустал

1 сард 19704 ш 10- 4 сард 6000 буюу нийт 154224 ш 1 ш 250гр

нийт 38556 кг цамц үйлдвэрлэнэ 3 382,11 40 585,26

40 ш stoll машин нэмэх

40*24*30*6=172800 40*12*26*6=74880 нийт 247680*250гр 61920 102 505,26

Оѐх Сүлжих үйлдвэрлэлээс орж ирсэн цамцыг хүлээж аван гаргах бүрэн

Гүйцэтгэх


56

Баглах хүчин чадалтай утаснаас 95% н гарцтай

Бэлэн бүтээгдэхүүн 3 213,00 38 556,00 58824 97 380,00 ЭКСПОРТ

CF GROUP SPA ГЭРЭЭ 1КГ 125 $

4 819 500,00

12 172 500,00


57

41%

"CahmereFine

Asia"ХХК10% "Говь"ХК

49% Áóñàä

Yйлдвэрлэгчид

Шинээр Ээрэх болон Будах цехийг ашиглалтанд оруулснаар үйлдвэрлэлийн гарцын хэмжээ ба өртөг зардлын хэмжээ өмнөх байдлаар өөрчлөгдөж нэмэгдэх ба харин үйлдвэрлэлийн хүчин чадалд дараах байдлаар өөрчлөлт орно. Үйлдвэрлэлийн хүчин чадлын өөрчлөлт:/өсөлт/: № Үç¿¿ëэëò¿¿ä: Оäîîãèéí õ¿÷èí

÷àäàë: Төсëèéí õ¿÷èí ÷àäàë: Өсөëòèéí

õуâь/%/

1 Жèëèéí ¿éëäâэðëэëèéí õэìæээ: -Нîîëууðàí цàìц -Нîîëууðàí уòàс

38 556 êã -

97 380 êã 74 135 êã

2,5 äàõèí

2 Жèëèéí ¿íäсэí ¿éë àæèëëàãààíы îðëîãî:

4 819 500 $

20 327 321 $

4,2 äàõèí

3 Т¿¿õèé íîîëууðыí òàòàí àâàëò:

413 617 êã 413 617 êã -

4 Аæèë÷äыí òîî: -Үéëäâэðëэëèéí шуãàìä -Зàõèðãàà, àæ àõуéí àëáàíä

450

401 àæèëòàí 49 àæèëòàí

632

586 àæèëòàí 49 àæèëòàí

Ийнхүү “CashmereFineAsia” ХХК нь үйлдвэрлэл үйл ажиллагаагаа өргөжүүлснээр Үйлдвэрлэлийн гарцын буюу хүчин чадлын хэмжээ дундажаар 2,5 дахин өсөх энэ өсөлт болон бүтээгдэхүүний борлуулалтыг хангах асуудал дээр ихээхэн анхаарч ажиллах хэрэгтэй байгаа юм. Үйлдвэрлэлийн хэмжээ 2,5 дахин өссөнтэй холбогдон үйлдвэрлэлийн түүхий эд материалын /түүхий ноолуурын хэмжээ/ татан авалтын менежментийн асуудал дээр анхаарч, төвлөрч ажиллах хэрэгтэй байгаа ба харин түүхий эдийн татан авалтын хэмжээ өсөхгүй юм. Учир нь өнөөдрийн татан авалтын хэмжээгээр цаашид бэлэн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэж зах зээлд гаргахаар төлөвлөж байна. “CashmereFineAsia”ХХК нь өнөөгийн байдлаар 413617 кг түүхий ноолуур татаж аван үйлдвэрлэл явуулж байна. Энэ нь Монгол улсын жилийн хугацаанд бэлтгэдэг нийт түүхий ноолуурын нөөцийн (413617кг/2500000кг=16.5%) 17 хувийг “CashmereFineAsia”ХХК ганцаараа хагас


58

болон бэлэн бүтээгдэхүүн болгон үйлдвэрлэх юм.


59

Үйлдвэрлэл, үйл ажиллагааг өргөжүүлэхтэй холбоотой ажиллах хүчний өөрчлөлт, төлөвлөлт

“CashmereFineAsia”ХХК-ийн Үйлдвэрлэл Үйл Ажиллагаа өргөжсөнөөр хүний нөөцийн бүтцэд дараах өөрчлөлт орохоор төлөвлөж байна. Компанийн õºäºëìºðèéí íººöèéí õýðýãöýýã òîäîðõîéëæ çºâ ¿åä çºâ àëáàí òóøààëûã çºâ òîîíû áîëîâñîí õ¿÷íýýð õàíãàõ ¿éë àæèëëàãààã áîëîâñîí õ¿÷íèé òºëºâëºëòººð хийх хэрэгтэй юм. Энэ ажлыг тус компанийн Хүний Нөөцийн албаны захирал õàðèóöíà. “CashmereFineAsia”ХХК-ийн Боловсон хүчний төлөвлөлт, хэрэгжилт íü äàðààõ ¿å øàòòàé ÿâàãäàíà.

1. Áîëîâñîí õ¿÷íèé õýðýãöýýãýý òîäîðõîéëîõ 2. Òàòàõ ¿éë àæèëëàãàà 3. Ñîíãîëòûí ¿éë àæèëëàãàà 4. Õºãæ¿¿ëýõ

Боловсон хүчний хэрэгцээг тодорхойлох:

Тус Компанийн хувьд үйл ажиллагаагаа хэвийн явуулахад шаардагдах

áîëîâñîí õ¿÷íèé áóþó õºäºëìºðèéí íººöèéí íèéò õýðýãöýýã äàðààõ áàéäëààð òîäîðõîéëæ áàéíà.

Компанийн хөдөлмөрийн нөөцийн өнөөгийн хэрэгцээ: /õ¿ñíýãò-19/

№ Албан тушаал

Үзүүлэлтүүд:

Ажилчдын тоо

Сарын цалин /төгрөг/

Нэг хүний Дундаж

цалин /₮ /

1 Захирал 1 850 000 850 000

2 Зөвлөх 3 2 250 000 750 000

3 Нарийн бичиг 2 300 000 150 000

4 Ерөнхий ня-бо 1 500 000 500 000

5 Ня-бо 5 1 750 000 350 000

6 Нярав 8 1 600 000 200 000

7 Инженери 6 1 400 000 233 333

8 Хянагч 1 150 000 150 000

9 Ачилтын мэргэжилтэн 3 600 000 200 000

10 Зохион бүтээгч 4 800 000 200 000

11 Зурагчин 1 150 000 150 000

12 Жолооч 5 600 000 120 000

13 Эмч 1 170 000 170 000

14 Тогооч 1 170 000 170 000

15 Үйлчилгээний ажилчид 10 1 000 000 100 000

16 Ажилчид 330,00 41 020 000,00 124 303

17 Засварчид 13,00 1 660 000,00 127 692

18 Мастер 8,00 1 560 000,00 195 000

19 Чанар шалгагч 30,00 4 440 000,00 148 000

20 Тооцоо гаргагч 17 2660000 156 471

21 Total 450 63630000 141 400


60

“CashmereFineAsia”ХХК-ний хөдөлмөрийн нөөцийн өнөөгийн хэрэгцээ ба цалингийн ангилал:

1 2 3 4 5 6 7 8 Нийт дүн


Удирдлага Ялгах цех Самнах stoll Сүлжих Гар Сүлжих оѐх гүйцэтгэх баглах

тоо

сарын цалин

тоо


тоо


тоо


тоо

сарын цалин тоо



тоо



1 Захирал 1 850 000 1 850 000

2 Зөвлөх 3

750

000 3 2 250 000

3

Нарийн

бичиг 2

150

000 2 300 000

4 Ерөнхий ня-

бо 1 500 000 1 500 000

5 Ня-бо 5 350 000 5 1 750 000

6 Нярав 8

200

000 8 1 600 000

7 Инженери 3 300 000 1 1 250 000 1 250 000 6 1 400 000

8 Хянагч 1 150 000 1 150 000

9 Ачилтын

мэргэжилтэн 3 200 000 3 600 000

10

Зохион

бүтээгч 4

200

000 4 800 000

11 Зурагчин 1 150 000 1 150 000

12 Жолооч 5 120 000 5 600 000

13 Эмч 1 170 000 1 170 000

14 Тогооч 1

170

000 1 170 000

15 Үйлчилгээний ажилчид 10

100 000 10 1 000 000

16 Ажилчид 35 100 000 12 110 000 22 120 000 25 120 000

115 150 000

115 110 000 6 110 000

330 41 020 000

17 Засварчид 3 120 000 7 130 000 1 130 000 2 130 000 13 1 660 000

18 Мастер 1

150

000 1 150 000 1 210 000 1 210 000 1 210 000 2 210 000 1 210 000 8 1 560 000

19 Чанар

шалгагч 3 130 000 15 150 000 2 150 000 10 150 000 30 4 440 000


61

20 Тооцоо гаргагч 6 150 000 1 160 000 4 160 000 4 160 000 2 160 000 17 2 660 000

21 Total 49 36 20 52 30 132

122 9

450 63 630 000


62

Компанийн Хөдөлмөрийн Нөөцийн Төлөвлөлтийн нийт хэрэгцээ ба цалингийн ангиллын нарийвчлал:

1 2 3 4 5 6 7


Удирдлага Ялгах цех Самнах Будах Цувимал Ээрэх ороох

тоо сарын цалин







1 Захирал 1 850 000

2 Зөвлөх 3 750 000

3 Нарийн бичиг 2 150 000

4 Ерөнхий ня-бо 1 500 000

5 Ня-бо 5 350 000

6 Нярав 8 200 000

7 Инженери 3 300 000 1 1 1

8 Хянагч 1 150 000

9 Ачилтын мэргэжилтэн 3 200 000

10 Зохион бүтээгч 4 200 000

11 Зурагчин 1 150 000

12 Жолооч 5 120 000

13 Эмч 1 170 000

14 Тогооч 1 170 000

15 Үйлчилгээний ажилчид 10 100


63

000

16 Ажилчид 35 100 000 12 110 000 4 110 000 12

120 000 6

130 000 3

120 000

17 Засварчид 6 120 000 1 120 000 3 120 000 3

120 000

18 Мастер 2 150 000 1 150 000 1 150 000 1

150 000 1

150 000

19 Чанар шалгагч 3 130 000 1 130 000 3 130 000 3

130 000 3

130 000

20 Тооцоо гаргагч 1 1 1

21 Total 49 37 23 9 21 9 11


64

Компанийн Хөдөлмөрийн Нөөцийн Төлөвлөлтийн нийт хэрэгцээ ба цалингийн ангиллын нарийвчлал: /үргэлжлэл/

8 9 10 11 12 13

Нийт дүн



Stoll Сүлжих Гар Сүлжих Оѐх Гүйцэтгэх Баглах

тоо сарын цалин тоо







1 Захирал 1 850 000

2 Зөвлөх 3 2 250 000

3 Нарийн бичиг 2 300 000

4 Ерөнхий ня-бо 1 500 000

5 Ня-бо 5 1 750 000

6 Нярав 8 1 600 000

7 Инженери 1 250 000 1 250 000 8 1 400 000

8 Хянагч 1 150 000

9 Ачилтын мэргэжилтэн 3 600 000

10 Зохион бүтээгч 4 800 000

11 Зурагчин 1 150 000

12 Жолооч 5 600 000

13 Эмч 1 170 000

14 Тогооч 1 170 000

15 Үйлчилгээний ажилчид 10 1 000 000

16 Ажилчид 6 130 000 56 120 000 38

120 000 143 150 000 143 110 000 10 110 000 468 58 180 000

17 Засварчид 12 130 000 1 130 000 3 130 000 29 3 640 000

18 Мастер 2 210 000 1 210 000 3 210 000 2 210 000 1 210 000 15 2 790 000

19 Чанар шалгагч 3 130 000 16 150 000 2

150 000 10 150 000 44 6 280 000

20 Тооцоо гаргагч 6 150 000 1 160 000 4 160 000 6 160 000 2 160 000 22 2 980 000

21 Total 9 93 43 163 152 13 632 86 160 000


65


66

Нэмэлт хөрөнгө оруулалт хийж үйлдвэрлэл үйл ажиллагааг өргөжүүлснээр дараах боловсон хүчний цэвэр хэрэгцээ гарна. Энэ цэвэр хэрэгцээг дараах байдлаар хангахаар төлөвлөж байна.

Үйлдвэрлэл, үйл ажиллагааг өргөжүүлснээр шаардагдах хөдөлмөрийн нөөцийн цэвэр хэрэгцээ:

№ Албан тушаал Нийт тоо хэмжээ

Нэмэж шаардагдах

цэвэр хэрэгцээ

Нийт хэрэгцээ

1 Захирал 1 1

2 Зөвлөх 3 3

3 Нарийн бичиг 2 2

4 Ерөнхий ня-бо 1 1

5 Ня-бо 5 5

6 Нярав 8 8

7 Инженери 8 8

8 Хянагч 1 1

9 Ачилтын мэргэжилтэн 3 3

10 Зохион бүтээгч 4 4

11 Зурагчин 1 1

12 Жолооч 5 5

13 Эмч 1 1

14 Тогооч 1 1


16 Ажилчид 330 138 468

17 Засварчид 13 16 29

18 Мастер 8 7 15

19 Чанар шалгагч 30 14 44

20 Тооцоо гаргагч 15 7 22

21 Total 450 182 632

Компанийн Үйлдвэрлэлийн Хөдөлмөрийн нөөцийн дээрх цэвэр хэрэгцээ буюу нэмэлт 182 ажилтанг дараах төлөвлөлтийн дагуу хангахаар төлөвлөж байна.


67

Компанийн хөдөлмөрийн нийт хэрэгцээ ба сарын цалин:

№ Албан тушаал Ажилчдын тоо

/төгрөг/ Сарын цалин

/төгрөг/

1 Захирал 1 850000

2 Зөвлөх 3 2250000

3 Нарийн бичиг 2 300000

4 Ерөнхий ня-бо 1 500000

5 Ня-бо 5 1750000

6 Нярав 8 1600000

7 Инженери 8 1400000

8 Хянагч 1 150000

9 Ачилтын мэргэжилтэн 3 600000

10 Зохион бүтээгч 4 800000

11 Зурагчин 1 150000

12 Жолооч 5 600000

13 Эмч 1 170000

14 Тогооч 1 170000


16 Ажилчид 468 58180000

17 Засварчид 29 3640000

18 Мастер 15 2790000

19 Чанар шалгагч 44 6280000

20 Тооцоо гаргагч 22 2980000

21 Total 632 86160000

Хүний Нөөцийг Татах үйл ажиллагаа:

Áîëîâñîí õ¿÷íèéã òàòàõ ¿éë àæèëëàãàà íü ººðñäèéí òîîöîí ãàðãàñàí õýðýãöýýí äýýð ¿íäýñëýí çîõèõ øààðäëàãûã õàíãàñàí áîëîâñîí õ¿÷íèéã ººðñäèéí ¿éë àæèëëàãààíäàà òàòàí îðîëöóóëíà ãýñýí ¿ã þì. Áîëîâñîí õ¿÷íèéã íýãä¿ãýýðò ººð áàéãóóëëàãààñ, õî¸ðäóãààðò, àæèëã¿é õ¿ì¿¿ñýýñ, ãóðàâäóãààðò суралцагчдаас татан авч болох ба тус Үйлдвэрлэлийн хувьд боломжит бүх эх үүсвэрт хандах нь зүйтэй гэж үзэж байна. Учир нь зөвхөн нэг төрлийн ажил үүргийн албан тушаалтан бус хэд хэдэн төрлийн ажил үүрэг дээр нэмэлт орон тоо гарч байна. Манай улсын хөдөлмөрийн зах зээл дээр энэ чиглэлээр мэргэжилтэн бэлтгэдэг томоохон сургууль нь “ШУТИС-КТМС” бөгөөд бусад холбогдох мэргэжлийн тусгай сургуулиуд болно.

Хүний Нөөцийн Сонголтын үйл ажиллагаа:

Ñîíãîëòûí ¿éë àæèëëàãààã äàðààõ ¿å øàòààð õèéíý. ¯¿íä:


68

1. Íàìòðûí ñóäàëãàà.

Íàìòðûí ñóäàëãàà ãýäýãò òóõàéí õ¿íèé òàëààðõ á¿õ ìýäýýëýë, òóõàéëáàë íàñ, õ¿éñ, òºãññºí ñóðãóóëü, ìýðãýæèë, ãàðàë ¿¿ñýë, íèéãìèéí áàéäàë çýðãèéã àíêåòûí òóñëàìæòàéãààð ñóäëàæ ¿çýõ áîëíî.

2. Àíõíû óóëçàëò ÿðèëöëàãà.

Ýíý ÿðèëöëàãààð òóõàéí õ¿í íü ººðèéí àíêåòýíä áºãëºñºí áàéäàëòàé õýð çýðýã íèéöýæ áàéãàà òàëààð áîëîí íýýëòòýé ÿðèëöëàãà ÿâóóëæ, ñóë òàë ðóó íü õàíäñàí ãýíýòèéí àñóóëò òàâüæ, òèéì ¿åä ÿìàð ä¿ð õýðýãæ¿¿ëýõèéã ñóäëàæ ¿çýõ õýðýãòýé. Ýíý ¿éë àæèëëàãààã ìýðãýæëèéí ñýòãýë ç¿é÷ýýð õèéëãýíý.

3. Ìýðãýæëèéí øàëãàëò

Ìýðãýæëèéí øàëãàëòààð òóõàéí õ¿íèé ýçýìøñýí ìýðãýæëèéí äàãóó òåñò áîëîí áóñàä õýðýãñýë áîëîâñðóóëæ ä¿ãíýõ þì.

4. Àëáàí ¸ñíû ìýäýýëýë öóãëóóëàõ.

Àëáàí ¸ñíû ìýäýýëýëä ñóð÷ áàéñàí ñóðãóóëü, óðüä íü àæèëëàæ áàéñàí áàéãóóëëàãà, õàìò àæèëëàæ áàéñàí õ¿ì¿¿ñýýñ òóõàéí õ¿íèé òàëààð ìýäýýëýë öóãëóóëàõ þì.

5. Ýöñèéí øèéä ãàðãàõ.

Ýäãýýð á¿õ ìýäýýëëèéã îëæ àâàí ñóäàëæ ¿çñýíèé ¿íäñýí äýýð ýöñèéí øèéäâýð ãàðãàíà.

Áàéãóóëëàãûí ç¿ãýýñ àæèëëàãñäàäàà õóâèéí ñî¸ë, ãàäààä õýëíèé ìýäëýã,

õ¿íòýé õàðèëöàõ õàðèëöààíû ñî¸ëòîé, ìýðãýæиë, ìýðãýøëèéí ºíäºð ìýäëýãòýé áàéõûã îíöãîé àíõààð÷ ¿çíý. Хүний нөөцийг хөгжүүлэх, Үйлдвэрлэлийн болон Хөдөлмөрийн бүтээмжийг дээшлүүлэх арга замын төлөвлөлт

Хүний Нөөцийг Хөгжүүлэх үйл ажиллагаа/цаашдын бодлого/:

“CasmereFineAsia”ХХК-ийн хувьд хүний нөөцийн ур чадвараа

байгууллагынхаа амжилтын үндсэн хөшүүрэг, түлхүүр хүчин гэж үзэн цаашид хүний нөөцийнхөө ур чадварыг тасралтгүй хөгжүүлэх, тэднийг сургаж хөгжүүлэх, цалин шагнал урамшууллын дэмжлэгээр хангах бодлогыг баримтлах болно.


69

IV БҮЛЭГ: “CASHMEREFINEASIA”ХХК-ИЙН МАРКЕТИНГ, БОРЛУУЛАЛТЫН ТӨЛӨВЛӨЛТ

4.1. Зорилтот Зах Зээлийн сонголт

Монгол Улсын хэмжээнд ноолуур бэлтгэлийн нийт хэмжээ 2003 оны байдлаар 2400 тн байна. Үүнээс экспортонд дараах хэмжээ болон нэр төрлийг гаргасан байна.

№ Үзүүлэлт Хэмжих

нэгж 2000 он 2001он

2002 он

2003 он

1 Ямааны тоо

толгой Мян.толгой 10269,8 9591,3 9134,8 10652,9

2 Самнасан ноолуур

тонн 2,6 2,4 2,3 2,66

3 Экспортолсон

Бохир ноолуур Мян.тн 07 0,0 0,1 0,3


самнасан ноолуур

Мян.тн 0,8 1,0 0,6 0,6


ноолууран топс Мян.тн 0,0071 0,0243 0,0154 0,0225

Дээрхээс харахад хагас боловсруулсан болон самнасан ноолуур багагүй хэмжээгээр экспортлогдож байгаа нь Монголын ноолуур болон ноолууран бүтээгдэхүүн дэлхийн зах зээл дээр танигдахгүй байгаа /өөр үйлдвэрлэгчийн брэндийн бүтээгдэхүүн болох/ явдал харагдаж байна. Мөн томоохон өрсөлдөгч болох Хятад Улс руу ихээхэн хэмжээгээр гарч байгаа нь асар том эрсдэл юм.

Нөгөө талаас Монголын ноолууран бүтээгдэхүүний борлуулалт гадаад зах зэлэ дээр өсөн нэмэгдэж байгаа ялангуяа Герман, Япон, Солонгос, Сингапур зэрэг томоохон орнууд нийт борлуулалтанд ихээхэн хувийн жин эзэлж байна. Үүний шалтгаан нь дараах байдлаар тайлбарлагдаж байгаа юм.

Гадаад зах зээлд гол хувийг Европ түүний дотор Герман экспорт эзэлдэг бөгөөд энэ доорхи шалтгаантай юм.

1. Õóäàëäàí àâàõ ÷àäâàð ñàéòàé 2. Çàõ çýýëèéí áàãòààìæ èõòýé 3. Íîîëóóðàí á¿òýýãäýõ¿¿íèéã õýðýãëýæ ñóðñàí 4. Èìïîðòûí õîðèã áóþó Ìîíãîëä ¿éëäâýðëýñýí á¿òýýãäýõ¿¿íä

үгүй. 5. Èìïîðòûí òàòâàð 0-ëýõ áîäëîãî áàðèìòàëäàã.


70

ßïîí, Ñîëîíãîñ çýðýã Àçèéí îðíóóäûí òóõàéä íîîëóóðûí õýðýãëýý

ñ¿¿ëèéí æèë¿¿äýä íýìýãäýæ áàéãàà áºãººä

Óëñ îðíû ¿ñðýíã¿é õºãæèë (Ñîëîíãîñ, Ñèíãàïóð)

Õóäàëäàí àâàõ ÷àäâàð íýìýãäýæ áàéãàà

Çàãâàð ñòèëü èõ ò¿ðãýí ººð÷ëºãääºã ò¿¿íòýé õîëáîîòîé çàõèàëãûí öèêë õóðäàí áàéäàã.

Äýýðõè øàëòãààíû óëìààñ ýíý çàõ çýýë íü íîîëóóðàí á¿òýýãäýõ¿¿í áîðëîãäîõ áîëîìæèò çàõ çýýë þì.

Мөн Америк, Канадын зах зээлийн хувьд áîëîìæèò çîðèëòîò çàõ çýýë

áîëîõ íü äîîðõè øàëòãààíààð òàéëáàðëàãäàíà.

Õóäàëäàí àâàõ ÷àäâàð ñàéòàé

Çàõ çýýëèéí áàãòààìæ èõòýé

Àðîòà ¿ã¿é ( èìïîðòûí õîðèã ) Ãýõäýý ãàäààä çàõ çýýëä á¿òýýãäýõ¿¿íýý ãàðãàõàä äýýðõè íºõöºëººñ

ãàäíà

Õÿòàäûí íîîëóóðàí бүтээгдэхүүний үнээс хямд

Ìàíàé á¿òýýãäýõ¿¿íèé ã¿éöýòãýí áîëîâñðóóëàëò çàðèì øààðäëàãûã õàíãàõã¿é áàéõ

Çàñãèéí ãàçðààñ ¿íäýñíèé ¿éëäâýðèéã äýìæñýí áîäëîãî үгүйгээс бүтээгдэхүүний өртөг буурахгүй байгаа.

Øèíý íýð òºðëèéí á¿òýýãäýõ¿¿í øèíý òåõíîëîãè íýâòð¿¿ëýõ õºðºíãº ñàíõ¿¿ãèéí ÷àäâàð ìóóòàé çýðýã ãàäààä çàõ çýýëä íýð õ¿íäýý ºñãºõ, áîðëóóëàëòàà íýìýãä¿¿ëýõýä ñºðãººð íºëººëäºã.

Дээрх Зах Зээлийн зан төлвөөс үүдэн Зорилтот Зах Зээлээр Гадаад зах

зээл, тэр тусмаа Европ болон Азийн томоохон орнуудыг сонгож байна. Цаашдын баримтлах Маркетингийн стратеги:

4.2. Барааны хольц, нэр төрлийн шийдвэр:

“CashmereFineAsia”ХХК нь барааны хольцын шийдвэрийн тухайд Ноолууран цамц Ноолууран малгай, ороолт, бээлий Самнасан ноолуур

”Зах Зээлээ өргөжүүлэх, Компанийн өрсөлдөх чадвар, нэр хүндийг Олон

Улсын Зах Зээлд эрчимтэй таниулах, байнгын худалдан

авагчдын/захиалагчдын/ тоог нэмэгдүүлэх”


71

Ээрсэн утас зэрэг бүтээгдэхүүнийг дотоод, гадаадын зах зээл дээр худалдаалж байгаа цаашид бүтээгдэхүүний тэр төрлийг өргөжүүлэх буюу нэмэгдүүлэх бодлого баримталж байна.

Цаашид баримтлах Бараа, бүтээгдэхүүний бодлого:

“Үйлдвэрлэлийн чанарыг сайжруулж, Бүтээгдэхүүний нэр төрөл, сонголтыг нэмэгдүүлж, Дотоод, Гадаадын зах зээлд бүтээгдэхүүний “Brand Name”-тэй

болох”

4.3. Үнийн санал болон хөнгөлөлт зохицуулалтын шийдвэр: “CashmereFineAsia”ХХК нь бүтээгдэхүүний үнийн хувьд өртөгт тулгуурласан бодлого баримталж байгаа цаашид ч баримтлахаар төлөвлөж байна. Өнөөгийн үнийн санал:

№ Үндсэн бүтээгдэхүүний нэр

төрөл

Хэмжих нэгж Үнийн санал /$/

1 Ноолууран цамц Кг 125

2 Ноолууран Утас Кг 110

3 Малгай, ороолт, бээлий болон бусад

Ширхэг/кг Зах Зээлийн дундаж

Цаашид баримтлах Үнийн бодлого:

“Үйлдвэрлэлийн өртөгт суурилах ба бүтээгдэхүүний борлуулалттай уялдсан хөнгөлөлт зохицуулалтын бодлого баримтлана.”

4.4. Хуваарилалтын сувгийн шийдвэр:

“CashmereFineAsia”ХХК нь бүтээгдэхүүнээ дотоод зах зээл дээр үйлдвэрлэлийн байрны дэргэд дэхь өөрийн нэрийн барааны дэлгүүр болон Улаанбаатар хот дахь “Ачлал” их дэлгүүр, УИД, “UB Mart” дэлгүүрүүдэд, гадаад зах зээл дээр Захиалагчийн захиалгын дагуу үйлдвэрлэн нийлүүлж байна. Цаашид баримтлах Хуваарилалтын бодлого:

“Дотоод, Гадаадын зах зээл дээр өөрийн нэрийн барааны дэлгүүр байгуулах, албан ѐсны дистрибъютер болон зуучлагчид, төлөөлөгчийн газар ажиллуулах

замаар үйлдвэрлэлийн болон захиалгын тоо хэмжээг нэмэгдүүлэх”

4.5. Идэвхжүүлэлтийн шийдвэр:


72

“CashmereFineAsia”ХХК нь бүтээгдэхүүнийхээ борлуулалтыг бие дааж хариуцахгүй байгаа учраас идэвхжүүлэлтийн арга хэмжээг өнөөгийн байдлаар явуулахгүй байгаа бөгөөд цаашид үйлдвэрлэл үйл ажиллагаагаа өргөжүүлснээр дараах идэвхжүүлэлтийн бодлого баримтлахаар төлөвлөж байна.

Цаашид баримтлах Идэвхжүүлэлтийн бодлого: Гадаад, дотоод зах зээл дээр реклам сурталчилгааг оновчтой явуулах Борлуулалтын урамшуулал хийх /бүтээгдэхүүний үнийг бэлнээр

түргэн шуурхай хийсэн худалдан авагч болон захиалагч талд үнийн хөнгөлөлт, урамшуулал олгох/

Гадаад дотоодын зах зээл дээр биечлэн болон үзэсгэлэн худалдаанд өргөнөөр оролцох

Гадаад дотоод бизнесийн түншийн харилцаагаа зузаатгах Компанийн Маркетингийн шийдвэрийн нэгдсэн төлөвлөлт ба уялдаа холбоо:

”Зах Зээлээ өргөжүүлэх, Компанийн өрсөлдөх чадвар,

нэр хүндийг Олон Улсын Зах Зээлд эрчимтэй таниулах,

байнгын худалдан авагчдын/захиалагчдын/ тоог

нэмэгдүүлэх”

Маркетингийн стратеги:

Бүтээгдэхүүний

бодлого:

Идэвхжүүлэлтийн

бодлого:

Хуваарилалтын

бодлого:

Үнийн

бодлого:

“Үйлдвэрлэлийн

чанарыг

сайжруулж,

Бүтээгдэхүүний

нэр төрөл,

сонголтыг

нэмэгдүүлж,

Дотоод, Гадаадын

зах зээлд

бүтээгдэхүүний

“Brand Name”-тэй

болох”

“Үйлдвэрлэлийн

өртөгт суурилах ба

бүтээгдэхүүний

борлуулалттай

уялдсан хөнгөлөлт

зохицуулалтын

бодлого

баримтлана.”

“Дотоод,

Гадаадын зах зээл

дээр өөрийн

нэрийн барааны

дэлгүүр

байгуулах, албан

ѐсны

дистрибъютер

болон зуучлагчид,

төлөөлөгчийн

газар ажиллуулах

замаар

үйлдвэрлэлийн

болон захиалгын

тоо хэмжээг

нэмэгдүүлэх”

Гадаад, дотоод зах

зээл дээр реклам

сурталчилгааг

оновчтой явуулах,

Борлуулалтын

урамшуулал хийх,

Гадаад дотоодын

зах зээл дээр

биечлэн болон

үзэсгэлэн

худалдаанд

өргөнөөр оролцох,

Гадаад дотоод

бизнесийн

түншийн

харилцаагаа

зузаатгах


73

V БҮЛЭГ: “CASHMEREFINEASIA” ХХК-ИЙН ХӨРӨНГӨ ОРУУЛАЛТ БА САНХҮҮГИЙН ТӨЛӨВЛӨЛТ

5.1. Компанийн Үйлдвэрлэл, Үйл ажиллагааг өргөжүүлэхэд

Шаардагдах Хөрөнгө Оруулалтын Тооцоолол

№ Шаардагдах хөрөнгө оруулалтын утга Нэгжиин

үнэ/$/ Нийт Мөнгөн

дүн/$/

1 “CASHMEREFINEASIA”КОМПАНИЙГ ХУДАЛДАН АВАЛТЫН ЗАРДАЛ

11 777 834

2 “CASHMEREFINEASIA”КОМПАНИЙН ҮЙЛДВЭРЛЭЛИЙГ ӨРГӨЖҮҮЛЭХ ЗАРДАЛ

14 705 388

2.1 3600 м2 бүхий барилгын объектын байгууламжын зардал 1 м2=120$ 432000

2.2 Объектын сантехник, дулааны шугам сүлжээний зардал 40000

2.3

Но

ол

уур

ын э

эр

эх ц

ехий

н т

оног

төхөө

рө

мж

, б

ай

гуул

ам

жууд Холих машин

6718788 2.4 Бэлтгэх машин

2.5 Тэжээгч машин

498000

2.6 Тэжээгч сав

2.7 Цувих машин

2.8 Ээрэх машин 391000

2.9 Ороох машин 261000

2.10 Давхарлан эрчлэх машин

265000

2.11 Эрчлэх машин

2.12 Лаборатори

2.13 Агуулах 5000

2.14

Но

ол

уур

ын б

уд

ах

це

хи

йн т

оно

г

төхөө

рө

мж

,

ба

йгу

ул

ам

жууд

Усны резервар

600000

2.15 Чихэгч машин

2.16 Будах машин

2.17 Сэгсрэх машин

2.18 Хатаах машин

2.19 Хадгалах сав

2.20 Уур үүсгэгч

2.21 Удирдлагын самбар

2.22 Лаборатори 2.23 STOLL машин /40 ш/ 136740 5469600 2.24 Тоног Төхөөрөмжийн Тээвэрлэлтийн зардал 10000

2.25 Тоног Төхөөрөмжийн Угсралт,

Суурилуулалтын зардал 5000 2.26 Магадлашгүй ажлын зардал /5%/ 10000

2.27 Компанийн Үйлдвэрлэл Үйл Ажиллагааг

өргжүүлэхэд шаардагдах хөрөнгө оруулалт 14 705 388

3 Нийт шаардагдах нэг удаагийн

хөрөнгө оруулалтын нийт зардал

/1+2/

26483222$


74

5.2. Компанийн Төсөвлөсөн Орлогын тооцоолол:/ам,доллараар/ “CashmereFineAsia”ХХК-ийн төсөвлөсөн орлогыг тооцоходоо төлөвлөгдсөн дараах хүчин чадлын дагуу тооцлоо.

№ Үç¿¿ëэëò¿¿ä: Оäîîãèéí õ¿÷èí ÷àäàë:

Төсëèéí õ¿÷èí ÷àäàë:

1 Жèëèéí ¿éëäâэðëэëèéí õэìæээ: -Нîîëууðàí цàìц -Нîîëууðàí уòàс

38 556 êã -

97 380 êã 74 135 êã

5.3. Орлогын тооцоолол: :/ам.дол/

№ Үзүүлэлтүүд Хэмжих нэгж Ноолууран

цамц Ноолууран

утас

1 Үйлдвэрлэлийн хэмжээ кг 97380 74135

2 Нэгжийн үнэ /$/ 125 110

3 Борлуулалтын орлого /$/ 12172500 8154850

4 Нийт борлуулалт /$/ 20 327 350

5.4. Компанийн Төсөвлөсөн Зардлын Тооцоолол:/ам.дол/

i. Борлуулсан бүтээгдэхүүний өртөгийн тоцоолол:

Үзүүлэлтүүд Үйлдвэрлэх

Хэмжээ /кг/

Нэг кг бүтээгдэхүүнийг үйлдвэрлэхэд шаардагдах

үйлдвэрлэлийн өртөг /$/

Төслөөр Нийт дүн

Борлуулсан бүтээгдэхүүний өртөгийн тооцоолол:

Ноолууран цамц 97380 97.5 9494550,00

Ноолууран утас 74135 75.5

5597192,50

Нийт Борлуулсан бүтээгдэхүүний өртөг:

15091742,50

15091742,50

Жич: дээрх 1кг бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэхэд шаардагдах үйлдвэрлэлийн зардал гэдэгт 1кг ноолууран цамц үйлдвэрлэхэд шаардагдах

Шууд материал - түүхий ноолуур, Шууд хөдөлмөр – ажилчдын цалин, Үйлдвэрлэлийн нэмэгдэл зардал – бусад нэмэгдэл зардал болох дулаан, уур ус,

цахилгааны зардлыг тус тус тооцон шингээсэн болно.


75

Үйл ажиллагааны зардлын тоцоолол: /ам.дол/

2 Үйл ажиллагааны зардал: 662676,66 662676,66

Цалин хөлс, шагнал 106636,18

Нийгмийн даатгалын шимтгэл 18553,93

Харуул хамгаалалт 12605,04

Ашиглалтын зардал/уур ус цахилгаан

дулаан/ 5467,71

Түрээсийн зардал 37892,52

Албан томилолтын зардал 52860,06

Тээврийн зардал 199470,51

Хангамжийн материалын зардал 11165,59

Элэгдлийн зардал 32391,13

Ачилтын баримт бүрдүүлэлтийн зардал 9033,98

Шуудан холбооны зардал 26336,61

Шатахууны зардал 19387,38

Сэлбэгийн зардал 21747,84

Банкны үйлчилгээний зардал 9277,32

Зээлийн хүүгийн зардал 82825,38

Бусад зардал 17025,47

3 Нийт зардал 15754419,16 15754419,16

Компанийн Төсөвлөсөн Зардлын Тооцоолол: /ам.дол/

№ Үзүүлэлтүүд Төслөөр/$/ Нийт дүн/$/

1 Борлуулсан бүтээгдэхүүний өртөг:

Ноолууран цамц 9494550,00

Ноолууран утас 5597192,50

Нийт борлуулсан бүтээгдэхүүний өртөг:

15091742,50 15091742,5

0

2 Үйл ажиллагааны зардал: 662676,66 662676,66

Цалин хөлс, шагнал 106636,18

Нийгмийн даатгалын шимтгэл 18553,93

Харуул хамгаалалт 12605,04

Ашиглалтын зардал/уур ус цахилгаан

дулаан/ 5467,71

Түрээсийн зардал 37892,52

Албан томилолтын зардал 52860,06

Тээврийн зардал 199470,51

Хангамжийн материалын зардал 11165,59

Элэгдлийн зардал 32391,13

Ачилтын баримт бүрдүүлэлтийн зардал 9033,98

Шуудан холбооны зардал 26336,61

Шатахууны зардал 19387,38

Сэлбэгийн зардал 21747,84

Банкны үйлчилгээний зардал 9277,32

Зээлийн хүүгийн зардал 82825,38

Бусад зардал 17025,47


76

3 Үйлдвэрлэл, Үйл Ажиллагааны нийт зардал 15754419,16

15754419,16


77

5.5. Компанийн Ашгийн Тооцоолол: “CahmereFineAsia”ХХК-ийн төсөвлөсөн орлогын тайлан/ам.дол/

№ Үзүүлэлтүүд Төсөвлөсөн хэмжээ

/$/

1 Борлуулалтын орлого 20 327 350

2 Борлуулсан бүтээгдэхүүний өртөг 15091742,5

3 Нийт Ашиг /1-2/ 5 235 608

4 Үйл ажиллагааны зардал 662676,66

4.1. Цалин хөлс, шагнал 106636,2

4.2. Нийгмийн даатгалын шимтгэл 18553,9

4.3. Харуул хамгаалалт 12605,0

4.4. Ашиглалтын зардал/уур ус цахилгаан дулаан/ 5467,7

4.5. Түрээсийн зардал 37892,5

4.6. Албан томилолтын зардал 52860,1

4.7. Тээврийн зардал 199470,5

4.8. Хангамжийн материалын зардал 11165,6

4.9. Элэгдлийн зардал 32391,1

4.10. Ачилтын баримт бүрдүүлэлтийн зардал 9034,0

4.11. Шуудан холбооны зардал 26336,6

4.12. Шатахууны зардал 19387,4

4.13. Сэлбэгийн зардал 21747,8

4.14. Банкны үйлчилгээний зардал 9277,3

4.15. Зээлийн хүүгийн зардал 82825,4

4.16. Бусад зардал 17025,5

5 Үйл ажиллагааны ашиг, алдагдал /3-4/ 4 572 931

6 Үйл ажиллагааны бус орлого 97228,2

7 Үйл ажиллагааны бус зардал 74958,1

8 Ердийн ажиллагааны ашиг /5+6-7/ 4 595 200,9

9 Татвар төлөхийн өмнөх ашиг /5+6/ 4 670 159,0

10 Орлогын татварын зардал 700 523,9

11 Тайлант үеийн цэвэр ашиг 3 969 635,2


78

5.6. Компанийн Хөрөнгө Оруулалтын Үр Өгөөж ба Санхүүжилтийн

Эргэн Төлөлтийн шинжилгээ

Õºðºíãº îðóóëàëòûí ºãººæ /Return of investment/

Net profit 3 969 635,2 $

ROI = ---------------------------- = ---------------------------- = 0,15 %

Investment 26 483 222.0 $

Цэвэр ашгийн хувьд статитик дүн тооцоог “CashmereFineAsia”ХХК-ийн хувьд хүчин чадлын ашиглалтаа бүрэн ашиглахаар буюу үйл ажиллагаа нь бүрэн жигдэрч хэвийн ажиллах нөхцөлөөр тооцов.

Îð÷íû íºëººëºë òààòàé áºãººä òºëºâëºñºí õ¿÷èí ÷àäëààðàà àæèëëàæ ÷àäâàë îðóóëñàí õºðºíãº îðóóëàëòûí ºãººæ íü 15 õóâü áàéíà ãýæ ãàð÷ áàéíà. Ýíý íü õºðºíãº îðóóëàëòûí 15 õóâüòàé òýíöýõ ¿ð ºãººæ, àøãèéã æèëä óã òºñºë íü àìëàæ áàéíà ãýñýí ¿ã þì.

Õºðºíãº îðóóëàëò 26 483 222.0 $ Ýðã¿¿ëæ òºëºõ =------------------------------------- = --------------------------- = 6.67 æèë õóãàöàà Æèëèéí òîãòìîë öýâýð àøèã 3 969 635,2 $ Дээрхээс харахад “CashmereFineAsia”ХХК нь цэвэр ашгаараа зуун хувь õºðºíãº îðóóëàëòàà эргүүлэн төлнө хэмээн тооцоолоход нийт хөрөнгө оруулалтаа 6.7 буюу 7 жилийн хугацаанд нөхөн төлж барагдуулахаар харагдаж байна. Хөрөнгө оруулалтын зээлийн хүү гэсэн тодорхой хэмжээний зардал мөн гарах тул дээрх хугацаа ялимгүй уртсах болно.

Бизнес төсөл

79

"CASHMEREFINEASIA"ХХК-НИЙ ҮЙЛДВЭРЛЭЛ ҮЙЛ АЖИЛЛАГААГ ӨРГӨЖҮҮЛЭХ ТӨСЛИЙН АЖЛЫГ ХЭРЭГЖҮҮЛЭХ ТӨЛӨВЛӨГӨӨ

ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ ЗОРИЛГО: “Ирэх 2 жилд багтаан Үйлдвэрлэл, Үйл ажиллагаагаа өргөжүүлэх замаар бүтээгдэхүүний борлуулалтыг нэмэгдүүлэн Олон

Улсын Зах Зээлд эзлэх хувь хэмжээгээ ихэсгэж, Бизнесийн өрсөлдөх чадвараа дээшлүүлэх”

№ Үйл Ажиллагааны Зорилтууд буюу Хийх ажлууд: Хийгдэх хугацаа:

Зарцуулах төсөв:

Хариуцах эзэн: Хяналтын арга

хэлбэр

1

¯íäñýí çîðèëãî áîëîõ íîîñ, íîîëóóðàíä áîëîâñðóóëàëò õèéí äýëõèéí çàõ çýýëä áîðëóóëàõ

àæëàà ¿ðãýëæë¿¿ëýí äýëõèéí ñòàíäàðò æèøèãò íèéöñýí ÷àíàðûí äýýä çýðýãò õ¿ðñýí á¿òýýãäýõ¿¿í

áîðëóóëàõ

хугацааны туршид /байнга/

Компанийн Удирдлага -Гүйцэтгэх Захирал,

Зөвлөхүүд

Компанийн Удирдлагын баг

14 хоногт 1-2 удаа ажлын

явцыг хэлэлцэж тулгамдсан

асуудлыг цаг тухай бүр

шийдвэрлэж байх тогтолцоог

хэвшүүлэх

2

×àíàðòàé ñàéí íîîñ íîîëóóðàí ýöñèéí á¿òýýãäýõ¿¿í õèéæ ãàäààä äîòîîäûí çàõ çýýë äýýð ãàðãàõ. ¯¿íòýé óÿëäàí ¿éëäâýð ¿éë àæèëëàãààã ºðãºòãºõèéí òóëä

үйлдвэрлэлийн төсөл боловсруулан хөрөнгө оруулагч нарт өргөн барих

2005 онд багтааж

Компанийн Удирдлага -Гүйцэтгэх Захирал,

Зөвлөхүүд

3

Çàõ çýýëä ýçëýõ áàéð ñóóðèà äýýøë¿¿ëýõ, êîìïàíèéí нэр хүндээ ихэсгэхийн тулд гадаад, дотоодод чиглэсэн ñóðòàë÷èëãàà, îëîí íèéòòýé òîãòîîõ õàðèëöàà õîëáîîã

ºðãºí ÿâóóëàõ

2006 оноос эхлэн

Зөвлөхүүд

4

Ãàäààä õàðèëöàã÷, õºðºíãº îðóóëàã÷ íàðààñ çýýë àâàõ áîëîí ººðèéí àøèãò òóëãóóðëàí õºðºíãº îðóóëàëò

хийж үйлдвэрлэлээ өргөжүүлэн бэлэн бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлийг ихэсгэх

2006-2007 онд багтааж

Зөвлөхүүд

5 Äýýðõ çîðèëòòîé óÿëäàí îéðûí õóãàöààíä íýõýõ,

ñ¿ëæèõ òåõíîëîãèéã àøèãëàëòàíä îðóóëàõ 2007 онд багтааж

Зөвлөхүүд, Мастерууд


80

6 Шинэ техник, технологи нэвтэрүүлсэнтэй

холбогдуулан ажиллах хүч, буюу боловсон хүчнийг татаж, сонгож, сургаж хөгжүүлэх

2008 онд багтааж

Зөвлөхүүд, Боловсон

хүчний алба

Компанийн

Удирдлагын баг 14 хоногт 1-2 удаа ажлын



шийдвэрлэж байх тоголцоог

хэвшүүлэх

7

¯éëäâýðëýñýí á¿òýýãäýõ¿¿íýý äîòîîä ãàäààäûí çàõ çýýëä áîðëóóëæ, õýðýãëýã÷äèéí òàíèë áîëãîõûí

тулд маркетингийн албаны гүйцэтгэх ажил үүргийг сайжруулах


Зөвлөхүүд,

Маркетингийн алба

8 Õºðºíãº îðóóëàëò õàíãàìæèéí àñóóäëûã äîòîîä

ãàäààä çàõ çýýëòýé óÿëäóóëàí ã¿éöýòãýíý 2006-2008 онд

Зөвлөхүүд, Гүйцэтгэх Захирал

9 Үйлдвэрлэл болон бүтээгдэхүүний хэмжээ, чанар,

¿ð àøãèéí òàñðàëòã¿é ºñºëòèéã õàíãàíà. хугацааны

туршид

Инжинери болон

Мастерууд

10 Äîòîîä çàõ çýýëä ýçëýõ õóâèéí æèíã õàäãàëæ

òîãòâîðòîé íýìýãä¿¿ëíý. хугацааны

туршид

Зөвлөхүүд, Маркетинг,

борлуулалтын алба

Компанийн Удирдлагын баг

14 хоногт 1-2 удаа ажлын



шийдвэрлэж байх тоголцоог

хэвшүүлэх

11 Хүний нөөцийн удирдлагын чадавхийг сайжруулж

áîëîâñîí õ¿÷íèéã õºãæ¿¿ëýí òºëºâø¿¿ëíý. хугацааны

туршид

Хүний Нөөцийн алба

12 Өрсөлдөгч байгуулагуудаас ялгарах Имиджийг Зах зээлд таниулж өөрийн байр суурийг тогтвортой буй

болгох


Зөвөлөхүүд,

Маркетингийн алба

13 Бүтээгдэхүүний нэр төрлийг өргөжүүлж/олшруулж/

øèíý çàõ çýýë ýçýìøèíý. 2007 оноос

Зөвөлөхүүд, Маркетингийн

алба

14 Øèíý òåõíèê òåõíîëîãè íýâòð¿¿ëæ, òåõíîëîãèéí

өндөр боломжоор хангана.

Төслийн хугацааны

турш

Зөвлөхүүд, Инженер,

Мастерууд

15 Байгууллагын санхүүгийн үр ашиг, ºðñºëäºõ

÷àäàâõèéã ñàéæðóóëíà.

хугацааны туршид /байнга/

ГЗ, Зөвлөхүүд,

Санхүүгийн алба

16 Нийт дүн

Урт болон богино

хугацааны үйл ажиллагааны

нэгдсэн төсвөөр


81

санхүүжигдэнэ.


82

ТӨСЛИЙН АЧ ХОЛБОГДОЛ БА ХЭРЭГЖИЛТИЙН ҮР ДҮН:

“CashmereFineAsia”ХХК-ийн Үйлдвэрлэл Үйл Ажиллагааг өргөжүүлэх энэхүү төсөл нь хэрэгжсэнээр дараа ач

холбогдол буюу үр дүнг үзүүлэх болно. Үүнд:

Компанийн үйлдвэрлэлийн хүчин чадал 2,5 дахин нэмэгдэнэ. Компанийн ашиг орлого 4,2 дахин нэмэгдэж бизнесийн өрсөлдөх чадвар сайжирна.

Монголын үндэсний үйлдвэрлэлийн гарцын хэмжээг 2,5 дахин нэмэгдүүлнэ.

Монголын стратегийн чухал онц ач холбогдол бүхий салбар болох ноос ноолуурын салбард хөгжилийн түлхэц

ахиц үзүүлнэ. Монголын экспортын хэмжээг нэмэгдүүлнэ.

Татварын орлогын журмаар улсын төвлөрсөн төсөвт жилд дундажаар 700 523,9 $-ийн орлого оруулна.

Нийт 632 хүнийг, нэмэлт 182 хүнийг ажлын байрар хангах зэрэг болно.


83

“CASHMEREFINEASIA”ХХК-НИЙ БИЗНЕСИЙН ӨРСӨЛДӨХ ЧАДВАРЫГ САЙЖРУУЛАХ АСУУДЛЫН ТАЛААРХ АВЧ ХЭРЭГЖҮҮЛЭХ АРГА ЗАМУУД:

Компаний зүгээс:

Олон улсын худалдаанд оролцож, өргөн хүрээтэй үйл ажиллагаа явуулах

Өрсөлдөгчдөөс түрүүлж олон улсын стандарт шалгуурт хүрч түүнийгээ сурталчилах /олон улсын лабораторт шинжлүүлж өөрийн “Brand Name” авах/

Бренд менежмент хийх /ноолууран бүтээгдэхүүний хувьд Монгол болон “CashmereFineAsia” гэсэн брэндүүдийг дэлхийн зах зээлд гүн байршуулах/

Íàòóð á¿òýýãäýõ¿¿í áîëîí 100%-í íîîëóóðàí á¿òýýãäýõ¿¿í äýýð òºâëºðºõ

Áàéãóóëëàãûí удирдлага, бүтэц, зохион байгуулалтын өөрчлөлт хийх

Áàðààíû íýð òºðëèéã îëøðóóëàõ

Бүтээгдэхүүний загвар хийц, дизайныг сайжруулж, тасралтгүй шинэчилж байх

Салбарын тэргүүлэгч компаниудтай олон улсын зах зээл дээр хамтарч ажиллах

Хятадын ноолуурын бүтээгдэхүүний өрсөлдөх чадварын судалгаа, шинжилгээг тогтмол хийж өрсөлдөөний хариу үйлдэл үзүүлж байх

Олон улсын түвшинд орчин үеийн маркетингийн төлөвлөгөө боловсруулж хэрэгжүүлэх

Төр засгийн зүгээс:

Äîòîîäûí áîëîâñðóóëàõ ñàëáàðûã ò¿¿õèé ýäèéí õÿìðàëààñ ãàðãàõ, îëîí ìÿíãàí àæèë÷èä àæèëã¿é, öàëèíã¿é áîëîõ ÿäóóðëûí àþóëûã çàéëóóëàõ, ò¿¿õèé ýäèéí ¿íèéí ãàæ òîãòîëöîîã àðèëãàõ, õèë, ãààëèàð õóóëü áóñààð ãàð÷ áàéãàà íîîëóóðûã æóðàìëàõ çîðèëãîîð Òºð, çàñãààñ îéðûí ¿åä äîîðõè àðãà õýìæýýã àâ÷ õýðýãæ¿¿ëáýë ç¿éòýé áàéíà. ¯¿íä :

1. Óëñûí õýìæýýíä áîõèð íîîëóóðûí ýêñïîðòûã õîðèãëîõ


84

2. Õèë ãààëèéí øàëãàëòûã õýâèéí õýìæýýíä õèéõ (õ¿í õ¿÷, òîíîã òºõººðºìæ) áîëîìæòîé áîëîõ õ¿ðòýë áîëîâñðóóëñàí áà ò¿¿õèé íîîëóóðûã çºâõºí Çàìûí – ¯¿äèéí áîîìòîîð ýêñïîðòëîõ .

3. Íîîëóóðûí ýêñïîðòûí õÿíàëòûã áîëîâñðîíãóé áîëãîõ, òàòâàðûã á¿ðýí õóðààæ àâàõ, õóëãàéãààð ãàð÷

áàéãàà ÿâäëûã òàñëàí çîãñîîõ, íîîëóóð ýêñïîðòûí ¿éë àæèëëàãààã èë òîä áàéëãàõ çîðèëãîîð õóâü õ¿í, àæ àõóéí íýãæ¿¿äèéí äóíä òåíäåð çàðëàæ áàéõ.

4. Íîîëóóðûã ýêñïîðòëîõ á¿õèé ë ¿éë àæèëëëàãààíä Íîîñ Íîîëóóðûí Õîëáîîíîîñ õºíäëºíãèéí õÿíàëò

øàëãàëò õèéõ ýðõ îëãîõ, ÓÈÕ-ààñ ýíý òàëààð Ãààëèéí õóóëèéí 4-ð á¿ëýã 34-ð ç¿éëèéí 2-ò: (Øààðäëàãàòàé ¿åä ãààëèéí õÿíàëòûí òàëáàéä ÃÅÃ-òàé õàðèëöàí çºâøèëöñºíèé äàãóó ÒÁÁ-ûí èòãýìæëýãäñýí òºëººëºã÷ õºíäëºíãèéí õÿíàëò õèéæ áîëíî) ãýñýí ººð÷ëºëòèéã íýìýëò áîëãîí îðóóëàõ.

5. 1997 îíä áîõèð íîîëóóðûí õàíø 10000-13000 òºã áàéõàä ò¿¿õèé íîîëóóðûí ýêñïîðòèéí òàòâàðûã íýã êã

òóòìààñ 4000 òºã-ººð òîîöîæ áàéñàí íü ¿íèéí 30%-èéã ýçýëæ áàéëàà. Èéìä ò¿¿õèé íîîëóóðûí áýëòãýëèéí ¿íèéí 30 õ¿ðòýë õóâèàð ãààëèéí òàòâàð òîîöîõîîð õóóëüä ººð÷ëºëò îðóóëàõ.

6. Äîòîîäûí ¿éëäâýð¿¿äýä ò¿¿õèé ýäýý õóäàëäàí àâàõ áîëîìæèéã á¿ðä¿¿ëýõ ¿¿äíýýñ òóõàéí îíû 10-ð

ñàðûí 1 õ¿ðòýë ò¿¿õèé íîîëóóðûã ýêñïîðòîíä ãàðãàõã¿é áàéõ æóðàì òîãòоох зэрэг үндэсний үйлдвэрлэлээ дэмжсэн бодлого хэрэгжүүлэх хэрэгтэй байна.

7. Уг салбарыг Монгол Улсын стратегийн чухал салбар гэж тодорхойлж төрийн зүгээс дэмжлэг үзүүлэх

зэрэг болно.


85

Хавсралт-1. Будах болон Ээрэх цехийн лабораторийн тоног төхөөрөмжүүд:

Будах цехийн лабораторийн тоног төхөөрөмжийн жагсаалт

№ Тоног төхөөрөмжүүд

1 PH метер

2 Хатаах аппарат

3 Будгийн тогтворыг үрэлтэнд тодорхойлох аппарат

4 Будгийн тогворыг угаалга, хөлсөнд тодорхойлох аппарат

5 Өнгө харахад зориулагдсан Ксеновыи стандарт липт

6 Будах аппарат

7 Бусад тоног төхөөрөмж, эд ангиуд

- цахилгаан жин

- механик жин

- шилэн аяга, цилиндр, пелетка

- термометр гэх мэт.

Ээрэх цехийн лабораторийн тоног төхөөрөмжийн жагсаалт

№ Тоног төхөөрөмжүүд

1 USTER -аппарат

2 Эрч тодорхойлох аппарат

3 Даац, суналт тодорхойлох аппарат

4 Цахилгаан жин /0,001 нарийвчлал бүхий/


86

5 Чийг тодорхойлох аппарат

6 Ээрмэлийн жигд бусыг үзэх аппарат

7 Тос тодорхойлох аппарат

Ноолуур , кашмерийн үйлдвэрийн өргөжилтийн төсөл

Documents

Transcript of Ноолуур , кашмерийн үйлдвэрийн өргөжилтийн төсөл