การแกไขและฟนฟระบบไฟฟาก าลง เครองจกรและอปกรณหลงวกฤตน าทวม

ในสถานการณทน าทวมหนกในหลายพนทของประเทศไทย กอใหเกดความเสยหายอยางรนแรงอยางไมเคยเกดขนมากอนในรอบหลายสบป ซงภาวะน าทวมสงผลตอเครองจกรกลและอปกรณภายในโรงงานทไมสามารถขนยายไดทน จงไดรบความเสยหายคดเปนเงนมลคามหาศาล โดยเฉพาะปจจบนเครองจกรและอปกรณสวนใหญจะใชระบบไฟฟาและระบบอเลคทรอนกสควบคม น าและความชนเปนภยทรายแรงตอเครองจกรและอปกรณตาง ๆ ท าใหโลหะเกดการสกกรอน ช ารดเสยหาย หลดหลวมเปนสนม อปกรณเสอมสภาพ สงผลกระทบตอสภาพการใชอยางปลอดภย การแกไขและฟนฟระบบไฟฟาก าลงและเครองจกรกลในกระบวนการผลตจงควรเรงด าเนนการ เพอใหโรงงานอตสาหกรรมสามารถกลบมาผลตสนคาไดตามเดม ซงตองมการวเคราะห ตรวจสอบ ซอมแซม รวมถงตองเปลยนชนสวนใหมหรออปกรณใหมเพอท าใหระบบไฟฟาก าลงและกระบวนการผลตของโรงงานอตสาหกรรมสามารถท างานไดอยางปลอดภยและถกตอง โดยกระบวนการเตรยมการกอนน าทวมและการฟนฟระบบไฟฟาก าลง เครองจกรและอปกรณ สรปเปนแนวทางไดดงน

1. การประเมนสถานการณ ความรนแรงของปญหาและการเตรยมการปองกนกอนน าทวม

การประเมนสถานการณกอนเกดน าทวม โรงงานอตสาหกรรมสวนใหญเตรยมการปองกนไดกอนบางสวนแลว และทราบลวงหนาแลววาจะเกดเหตการณน าทวม แตอาจประเมนสถานการณและผลกระทบไมครอบคลมเพยงพอ ซงสถานประกอบการควรมการเตรยมความพรอม ดงน

- ควรจดเกบ ขนยายวตถดบ ผลตภณฑ สารเคม ตองมการเกบสารไวไฟ หรอสารเคมอน ๆ ใหอยในพนทท น าทวมไมถง เชน กาซโซลน เชอเพลงเหลวทนเนอร และตองท าความสะอาดภาชนะและบรเวณทมของเหลวจดตดไฟไดเกบไวในสถานททมการถายเทอากาศด เกบของเหลวทจดตดไฟไดใหหางจากแหลงความรอน

- การหยดเดนเครองจกร ตดกระแสไฟฟา หากน าทวมอาคารโรงงานควรจะปดเมนเบรกเกอร หรอกลองฟวสเพอปดระบบไฟฟาของโรงงาน ไมใหมกระแสไฟฟาไหลในระบบ ซงจะชวยลดอนตรายแกผอยอาศย ผปฏบตงาน และแกปญหาจากไฟฟาลดวงจรได

- หามใชเครองใหความรอนทใชเชอเพลงอนแทนไฟฟาเปาแหงเสอผา หรออปกรณตกแตงบาน

- ระวงการใชเทยนไขและควรใหเปลวไฟหางจากวสดทตดไฟไดและเดก - ไมละลายทอทมน าแขงเกาะ ดวยการเปาดวยเปลวไฟ หรอใหสมผสเปลวไฟ แตใหใชน ารอน

หรอใชเครองเปาทไดมาตรฐาน - แนวคดการปองกนเครองจกรจากน าทวม ควรสรางภาชนะทภายในสามารถกกอากาศไวได

ครอบเครองจกร โดยตองยดตรงภาชนะนกบพน เพอเอาชนะแรงพยงตวของอากาศ อากาศภายในภาชนะจะกนไมใหน าเขาไปใตภาชนะได จงเปนการปองกนน าทวมเครองจกรแบบไมตองขนยายเครองจกรหน

- machine vessel.png (20.03 KB) - View: 23 times

2. จดตงคณะกรรมการความปลอดภยของโรงงาน

ทางโรงงานควรจดตงทมหรอทมทมอยแลวเปนคณะกรรมการความปลอดภย อาชวอนามยและสงแวดลอมในการท างานของสถานประกอบการ โดยทมงานตองวเคราะหความปลอดภยของสถานประกอบการ และท าการบงชอนตรายทมอย โดยด าเนนการอยางรอบคอบ มภาระหนาท ดงน

การควบคมและปองกนการประสบอนตรายจากการเขาฟนฟสถานประกอบการ การส ารวจจดอนตรายและจดความปลอดภย การจดท าขอบงชถงจดอนตรายและประเมนความเสยง การวางระบบรายงานสภาพการท างานทไมปลอดภย การเฝาระวงและตรวจประเมนระบบ การประเมนผลการด าเนนงานดานความปลอดภยในการท างาน การประชม ประสานงานกบผประกอบการหนวยตาง ๆ และการตดตามอยางใกลชด

3. การส ารวจความเสยหาย เจาหนาทความปลอดภยในสถานประกอบการตองควบคมพนทท งหมดกอน เพอด าเนนการ

ตดตามความปลอดภยของโรงงาน จนกระทงเหนวาปลอดภยจงสงมอบพนทใหสวนทรบผดชอบเขาด าเนนการตอไป การส ารวจความเสยหายของเครองจกรและอปกรณจากภยน าทวม มแนวทางดงน

- การส ารวจความเสยหายโดยการรวบรวมแบบและเอกสารทเกยวของทมอย โดยใชการเดนส ารวจ (Walkthrough) การส ารวจตองด าเนนการโดยเจาหนาทท มความรและประสบการณของโรงงานอตสาหกรรมนน ซงตรวจดสภาพความเสยหายในขนตอนนเปนเพยงข นตอนเบองตน (Preliminary) เทานน การเขาใจความเสยหายรวมทงหมดได ตองรวมถงการถอดประกอบ (Disassemble) อปกรณทตดตงอยในโรงงานอตสาหกรรม ซงจะชวยในการวางแผนก าลงคน (Man–power) และก าหนดแผนงานเบองตน (Preliminary Schedule) ของงานซอมบ ารง

- มาตรการดานความปลอดภยในการปฏบตง าน ไดแก ข นตอนตด ปาย และลอก Lockout/Tagout) ทดสอบกอนสมผสอปกรณไฟฟาหรอจดทมไฟฟา (Test Before Touch) และการตอลงดนกอนท างาน (Applying Safety Ground)

- จดหาอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคล (Personal Protective Equipment: PPE) เชน รองเทายาง เครองชวยหายใจ หนากากกนฝน ถงมอยาง หมวกนรภย อปกรณตรวจสอบกาซรวชนดพกพา เปนตน

- การจดเตรยมเครองก าเนดไฟฟาส ารองและระบบการจายไฟชวคราวเปนอกกรณทมความส าคญมากในการกภย เมออทกภยผานไปแลวสงแรกทโรงงานอตสาหกรรมตองการกคอไฟแสงสวางและเครองสบน า อปกรณทงสองอยางนตองการไฟฟาก าลงจากเครองก าเนดไฟฟาส ารองและระบบจายพลงงานไฟฟาชวคราว มขอแนะน าทส าคญกคอหามจายไฟผานระบบจายพลงงานไฟฟาถาวรของโรงงานอตสาหกรรมในทนท ในกรณทตองใชมอเตอรในการขบเครองสบน า กใหจายไฟฟาดวยเครองก าเนดไฟฟาส ารองผานตควบคมมอเตอรแบบชวคราว ตดตงอยใกลกบมอเตอรพรอมตดปายระบวามอเตอรชดนรบไฟชวคราว “This Equipment is Supplied by Temporary Power”

4. จดตรวจสอบเครองจกรและอปกรณทมโอกาสเสยหายจากน าทวม

โครงสรางอาคารและพนทปฏบตงาน ระบบไฟฟาก าลงและตควบคม ระบบป มลมและทอลม ระบบควบคมเครองจกร ระบบอเลคทรอนกส ระบบไฮดรอลกสและนวเมตกส ระบบฐานขอมล เครองมอตรวจสอบและเครองมอควบคมคณภาพตาง ๆ

5. การจดท ารายละเอยดขอบกพรอง ความเสยหายของระบบไฟฟาก าลง เครองจกรและอปกรณ

การจดท ารายละเอยดของระบบไฟฟาก าลง เครองจกรและอปกรณเปนเอกสาร ซงเปนสงส าคญมาก ถอเปนกญแจสความส าเรจของการซอมคนสภาพ รายละเอยดของอปกรณทกชนตองถกจดท าเปนเอกสารกอนทจะถกถอดประกอบ รอถอน หรอเคลอนยายออกจากสถานทตดตงเพอใหแนใจวาเมอน ากลบมาตดตงใหมอกครงจะตดตงไดอยางถกตอง การจดท าเอกสาร รายละเอยดตาง ๆ มข นตอนดงตอไปน

* ตดปายหมายเลข (Tagging) ชนสวนทกชนของอปกรณไฟฟาและเครองจกร * ท าเครองหมาย (Labeling) อปกรณทกชน * ถายรปดจตอลของอปกรณทกชน * สงเกตไดอะแกรมของชนสวนแตละชนของอปกรณใหถกตองลงในแบบของอปกรณนน ๆ * กรอกรายละเอยดของอปกรณลงในแบบฟอรมเพอเปนหลกฐานในการตดตามหรอตามหา (Tracking Form) * จดเกบไฟลรปภาพดจตอลลงในแหลงเกบขอมลกลาง * จดท าระบบจดเกบเอกสารเพอจดเกบแบบของอปกรณใหเปนระบบเพอสามารถคนหาและน ามาใชงานไดอยางรวดเรว * รวบรวม Equipment Tracking Form ทกรอกรายละเอยดแลว และจดท าเปนเอกสารควบคม (Controlled Copy) * บรหารและจดการเอกสารสงออก (Shipping Document) ใหเปนระบบ

- การตดปายหมายเลขกบอปกรณทกชนและกรอกรายละเอยดทเกยวของทงหมดรวมถง Sequence Number, รายละเอยดของอปกรณ, Plant Identification Number, วนท, หมายเลขหอง (ทอปกรณตดตงอย) เชน รบไฟจากแหลงจายไฟใด กรอกขอมลดงกลาวใหอานออกและตดปายเขากบอปกรณไฟฟาใหแนนหนาดวย Tie Wrap (ไมใชเชอก) การท าสญลกษณสายคอนโทรลทงหมดดวยหมายเลข (Wire Number) และสายไฟฟาก าลงทงหมดดวยเทปสแสดงเฟส (ประเทศไทยใช สด า แดง น าเงน ขาว แทน เฟส A, เฟส B, เฟส C และสายนวตรอล) ตองมนใจวาไดท าสญลกษณไวทปลายสายทงสองดานเพอจะไดเขาสายไดถกตองในภายหลง

- เมอตดปายอปกรณตาง ๆ และท าสญลกษณครบถวนแลว กใหถายรปชนสวนอปกรณแตละชนจ านวนสองรป รปแรกใหถายตดปายหมายเลข (Identification Tag) ไวดวย ตองถายรปใหเหนรายละเอยดบนปายอยางชดเจนและอานได รปทถายไดตองชดเจน รปถายรปทสอง ตองการถายเจาะใหเหนรายละเอยดพรอมทงเหนสญลกษณทท าไดอยางชดเจนดวย รปถายรปทสองนไมตองมปายหมายเลขเพราะจะไปบงรายละเอยดทตองการเหน

- ขนตอนตอไปกคอการสเกตอปกรณพรอมไดอะแกรมทเกยวของลงบนแบบ (Drawing Sheet) พรอมทงใสรายละเอยดทเกยวของ เชน หมายเลขงาน , ชองาน, แหลงจายไฟ, หมายเลขวงจรไฟฟา,

Sequence Number, หมายเลขเครองจกร, ชอเครองจกรหรออปกรณไฟฟา, ชางเทคนคทจดรายละเอยดน และวนทท บนทก

- หลงจากไดบนทกรายละเอยดทเกยวของทงหมดของอปกรณเรยบรอยแลว ผจดการนโยบายคณภาพ (QA /QC Manager) หรอผจดการโครงการตองท าการตรวจสอบรายละเอยดทบนทกไดในเอกสารตาง ๆ ทงหมดวาถกตองแมนย าหรอไม หากพบขอสงสยหรอไมแนใจ ตองตรวจสอบ แกไขใหถกตองทนท เมอเอกสารบนทกขอมลไดรบการรบรองแลว เครองจกรและอปกรณกพรอมทจะถกถอดประกอบ รอถอน เคลอนยายเพอท าการซอมบ ารงในขนตอนตอไป

รปแสดง การจดท ารายละเอยดของอปกรณเปนเอกสาร ใหสามารถอานรายละเอยดบนปายไดอยางชดเจน

รปแสดง การเกบขอมลภาพถายเพมเตมโดยไมมปายหมายเลขเพอตองการถายภาพเจาะรายละเอยดให เหนการเขาสายไฟฟารวมถงสามารถใชภาพนเปนภาพอางองภายหลงได

6. การปรบสภาพพนทภายในโรงงานเบองตน หลงจากไดรบพนทท ปลอดภย สวนทรบผดชอบควรเขาไปปรบสภาพพนทในโรงงานเบองตน โดยมรายละเอยดการด าเนนการ ดงน

- เบองตนจะเนนท าความสะอาดภายในอาคารและพนทปฏบตงานใหแหงสนท ไมมพนทท มน าขงหรอเปยกน า ระบายน าทขงอย เคลอนยายพรหม เฟอรนเจอรทเปยกน า และท าใหแหงดวยการระบายอากาศกอนทจะตดตงไฟฟาใหม

- โรงงานทมโครงสรางเปนไม ควรปลอยทงไวใหแหงสนทกอน แลวจงส ารวจดความเสยหายกอนเรมซอมแซมและทาสใหม ในสวนของประตไม หากเกดการเอยงหรอผดรปไปจากการแชน านาน ใหหาอปกรณมาค ายนชวยรบแรง หรอถอดออกแลวน าไปตากแดด รอจนความชนระเหย แลวคอยน ากลบมาใชงานตามปกต

- ส ารวจตรวจบานพบ รกญแจ และลกบด ท าการเชดน าออกใหแหงสนท แลวคอยขดสวนทเปนสนม จากนนจงใชน ายาหลอลนชโลมตามจดรอยตอตาง ๆ

- ตรวจสอบทอ วาวล ซล และขอตอของกาซ LPG ใหอยในสภาพทปลอดภยในการใชงาน คอ ไมหลดหลวม ช ารด เปนสนม

- ตรวจสอบระบบทอสงน า ระบบประปาภายในอาคารโรงงานทอาจมรอยแตกและรวซม สดทายแลวกท าความสะอาดโรงงานตามจดตาง ๆ และเชคอปกรณทกชนดทหนน าไมพน เพอปองกนอนตรายและเพอสขภาพทดของพนกงานในโรงงาน

- หากหวน าดบเพลงตงอยใกลโรงงานของทาน ตองจดการไมใหมสงกดขวางเพอหนวยดบเพลงสามารถเขาถงไดโดยสะดวก

7. การรอถอนเคลอนยายระบบไฟฟาก าลง เครองจกรและอปกรณเพอซอมแซม

การร อถอนและเคล อนยาย ระบบไฟฟาก าลง เคร องจกรและอปกรณ (Equipment Removal) เปนขนตอนของการน าอปกรณหรอเครองจกรออกจากสถานทตดตงเพอท าการซอมบ ารง รวมถงเตรยมสถานทส าหรบตดตงอปกรณใหม ชนสวนใหม หรอเครองจกรใหมดวย มรายละเอยดการด าเนนการ ดงน

- การด าเนนงานในแตละวนผปฏบตงานตองน าสงขอมลหนางาน (Field Data) เพอรายงานกบผจดการโครงการ หรอผรบผดชอบ เพอจดท ารายละเอยดของอปกรณเปนเอกสาร

- การบนทกความกาวหนาของงานซอมบ ารงและซอมคนสภาพ ขอมลหนางานตองประกอบดวยรปภาพดจตอลของอปกรณ, แบบทเกยวของของอปกรณ และเอกสารบนทกรายละเอยดอปกรณ เพอการตรวจตดตามผล (Equipment Tracking Form)

- ตองจดเกบรปภาพทถายดวยกลองดจตอลซงเปนไฟลอเลกทรอนกสทงหมดไวในเซรฟเวอรของโครงการทมความมนคงและปลอดภย รปภาพทกรปตองถกเปดดวาเสยหรอไม ตองมความชดเจน ตอจากนนจงบนทกไฟลรปภาพลงในโฟลเดอรทอางอง เชนแหลงจายพลงงานไฟฟาทอปกรณไฟฟารบไฟอย หรอหมายเลขหองทอปกรณไฟฟานนตดตงอย

- อปกรณแตละชนตองมรปภาพทเกยวของสองรปโดยมสญลกษณทเปนหมายเลขเครองจกรหรออปกรณอยดวย ตอจากนนจบครปภาพกบแบบของอปกรณ จดเกบรปภาพและไดอะแกรมไวดวยกน ขอมลทไดนเปนขอมลตดตงทงหมดกอนทข นตอนการตดตงอปกรณหรอเครองจกรกลบเขาทจะเรมขน

รปแสดง การรวบรวมรายละเอยดขอมลจากชางเทคนค ของตไฟฟาทไดรบความเสยหายจากน าทวม เพอจดท าเปนเอกสาร

8. การจดการกบความเสยหายทเกดขนตอเครองจกรและอปกรณ ผรบผดชอบตองตดสนใจทเกยวของกบอปกรณหรอเครองจกรทไดรบความเสยหายจากน าทวมวาอปกรณหรอเครองจกรเหลานนสมควรทจะเปลยนใหม หรอซอมแซมการซอมแซมนนท าไดทโรงงานเลยหรอไม หรอตองเคลอนยายออกเพอน าไปซอมแซมทหนวยงานของผผลตหรอตวแทนจ าหนาย ทงหมดนเปนการตดสนใจเชงกลยทธทส าคญของผจดการโครงการทตองรบผดชอบ การจดการกบความเสยหาย มรายละเอยดดงน

- ท าการตดระบบจายไฟฟาทงหมด - ท าความสะอาด เชด เปาหรอท าใหแหงกบอปกรณไฟฟาทถกน าทวมถงใหแหงกอนการยก

สวตซจายไฟเขาโรงงาน ข นตอน การท าความสะอาดเครองจกร หลงน าทวม แบงเปนสวน ๆ ดงตอไปน

การลางท าความสะอาดเครองจกร ( สวนตวเครองภายนอก ) การลางท าความสะอาดเครองจกร สวนทเปน Cover , โครงเครอง , สวนทเปนส ,

กระจก , พลาสตก , ฐานเครอง เปนตน เมอหลงน าลดแลว กอนการท าความสะอาดเครองจกร หามเปดสวชท เครองโดย

เดดขาด เรมลางท าความสะอาดเครองจกร โดยน าสงสกปรกออกจากบรเวณเครองจกรทผาน

น าทวม มา เชน โคลน , เศษดน, เศษหญา , ตะไครน า หรอสงแปลกปลอมอน ๆ เปนตน การลางสวนตวเครองจกร ใหใชน า และ น ายาท าความสะอาด ลางบรเวณทวไปของ

เครองจกร ( ยกเวนบรเวณทเปนแผงวงจรไฟฟา )

การลางท าความสะอาดเครองจกร ( สวนตวเครองภายใน ) ไดแก สวนทเปนอปกรณตางๆ เชน แมพมพ , กระบอกสบ , เพลา , เฟอง , ผนงครอง Ball Screw , Slide Way หรอ สวนทไมไดมสปกปดไว เปนตน

ใหลางท าความสะอาดเครองจกร สวนภายในน โดยน าสงสกปรก ทเกดจาก น าทวม ออกจากบรเวณดงกลาวเชนกน

การลางเครองจกร โดยใชน ายาลางเครองจกร หรอ น ายาท าความสะอาด ชนดพเศษ ทสามารถลางคราบสนม หรอ คราบน ามน , คราบจารบ ออกจากตวเครอง ( ยกเวนบรเวณทเปนแผงวงจรไฟฟา )

หลงจากลางน าแลว เราอาจพบสนมหลงเหลออย ซงปญหาน เราอาจตองขดสนมออก ดวยกระดาษทรายชนดละเอยด หรอ แผนสกอตไบรท ท าการขดลบ ( ไมแรงจนเกนไป เพราะจะท าใหผวของเครองจกร เกดความเสยหายได ) หลงจากนนควรทาหรอฉดพนดวยน ายากนสนม หรอ สารหลอลน เพอลดการเกดสนมซ า

เมอลางน าเสรจ แนะน าวา อยาปลอยหรอทงไวนาน เพราะจะท าใหเกดสนมไดโดยเรว ดงนนหลงผวเหลกแหงแลว ควรฉดพน หรอ ทาดวยน ามน หรอ น ายาปกปองสนมทนท

ส าหรบสวนทเปนเหลก หรอ โลหะตาง ๆ ซงจมน า หรอ น าทวม เปนเวลานาน สภาพส หรอ ผวของชนสวนนน อาจช ารดเสยหาย ซงเราอาจใช สกนสนมชนดพเศษทาไวกอน เพราะจะไดเปนการปองกนสนมมใหเกดซ าแบบถาวรได หรอ หากตอไป เราสามารถท าส หรอ พนส ในสวนนนได โดยมตองมาขดสนมใหมอก

การท าความสะอาด แผงวงจรไฟฟา แผงวงจรอเลคทรอนค แผงวงจรไฟฟา หรอ แผงวงจรอเลคทรอนค ถอเปนสวนทส าคญมาก ดงนนการจะก

เครองจกรมาใชได หวใจคอจดน เราจงควรใช น ายาไลความชน เขามาท าความสะอาด แทนการใชลมเปาแตเพยงอยางเดยว เพราะการใชลมอาจมโอกาสทน าหรอ ความชน ยงคงตดคางหลงเหลออยได ซงเมอเปดการท างานของเครอง อาจเกดไฟฟาลดวงจรจนแผงวงจรนนเสยหายได

หลงจากใชน ายาไลความชนฉดพนแลว เราอาจใชลมแหง หรอ เครองเปาลมรอน ( Air Dryer ) เปาไปยงบรเวณ แผงวงจรไฟฟา อกครง เพอสรางความมนใจวาจะไมมน าหลงเหลอ หรอคางอยในแผงวงจรไฟฟาได

หลงจากท าความสะอาดเครองจกร หลงน าทวม เปนทเรยบรอยแลว ตองตรวจสอบทกจดดวยความมนใจวาอยในสภาพพรอมการใชงาน จงคอยท าการเปดเครอง ( Switch On ) แตขอย าวาการเปดเครองเพอใชงาน ควรอยภายใตการดแลจากผเชยวชาญ หรอ ชางช านาญการเทานน

- การยกคทเอาทหรอเมนเบรกเกอรเพอเปดใหมการจายกระแสไฟฟาเขาโรงงานนน ควรทดลองเปดใชงานทละวงจร เพอความสะดวกส าหรบการตรวจสอบหากยงมปลกหรอจดใดจดหนงอยในสภาพทไมพรอมใชงาน เชน ช ารด เปยกชน หรอร วลงดน

- การทดลองวามกระแสไฟรวไหลหรอไมนน ควรมการทดลองดบไฟทกจดในโรงงาน โดยการปลดปลก โหลดเครองใชไฟฟาตาง ๆ ออกทงหมดแลวคอยเปดวงจรทละวง พรอมตรวจสอบดมเตอรไฟฟาวาหมนหรอไม หากไมเคลอนไหวแสดงวาไฟฟาในโรงงานทานไมนาจะรว แตถามเตอรหมนแสดงวาไฟฟาในโรงงานทานอาจจะรวได ทงนใหรบตามชางไฟมาดแล ปรบปรงซอมแซม หรอปรบเปลยนอปกรณทช ารดเสยหาย

- ควรยกระดบของปลกไฟ เตารบตาง ๆ ทอยในระดบอาคารโรงงานออกใหหมด แลวปรบต าแหนงปลกไฟไปอยทระดบประมาณ 1.20 เมตร เทากบระดบสวตซ พรอมกนนควรแยกวงจรไฟฟาออกใหชดเจนระหวางบรเวณทน าอาจทวมถง กบบรเวณทน าไมสามารถทวมถง เพอควบคมการเปด -ปดวงจรไฟฟาใหอาคารโรงงานไดอยางอสระและงายตอการซอมแซมบ ารงรกษา

- ตรวจสอบอปกรณไฟฟาทเปนโครงสรางโลหะ เชน หมอแปลง ตเมนสวตช ตไฟฟายอย ทอรอยสายไฟ ข วตอลงดน และจดตอตาง ๆ ทอาจเปนสนม หรอช ารดหลดหลวมขณะทมน าทวมขง เชน บรเวณจดตอเชอมสายดนของระบบไฟฟา ปองกนฟาผา เพอจะไดปรบปรง ซอมแซม หรอเปลยนใหมใหอยในสภาพทใชงานไดอยางปลอดภย

- ตองตงสมมตฐานเสมอวาสายไฟทอยบนพนรวมถงสายสญญาณทวมไฟฟาอยเพอความปลอดภย

- มาตรฐาน National Electrical Manufacturers Association: NEMA ไดพมพเอกสารแนะน าทชอวา “Evaluating Water–Damaged Electrical Equipment” ซงไดใหรายละเอยดในการประเมนอปกรณไฟฟาทไดรบความเสยหายจากน าทวมอยางเหมาะสม ตามรายละเอยดทสรปในตารางท 1

ตารางท1 ค าแนะน าของ NEMA ในการจดการกบอปกรณไฟฟาทถกน าทวม

9. การฟนฟ ซอมแซมเครองจกรและอปกรณแตละชนด

หลงจากน าลด ทกระบบของเครองจกรจะไดรบความเสยหายทนท โดยเฉพาะระบบไฟฟา และ อเลคทรอนคส ทงนระบบแมคคานค ยงคงแกไขไดไมยากหากจมน าแคอาทตยสองอาทตย หากมากกวานกเปนปญหากคนยาก เพราะเหลกจะถกกดกลอนไปเรอยๆ จนมขยหรอตะกอนผดขนมาหากจมน านานๆ หลงจากน าลดใหถอดการด Cover ออกใหหมดแลวรบทาน ามนรางไสลดทกแกน หรอบอลสกรทนทเพอปองกนสนม ไมควรใหสนมแดงขนเพราะท าใหด าเนนการยากยงขน เสยเวลาในการขด หรออาจจะตองสงเจยรนยรางไสลด ส าหรบสวนทเปน LM Guide กตองท าเชนเดยวกน และเปนการทดควรจะเปลยนอปกรณไฟฟาตอไปนใหมมากกวาพยายามทจะซอมแซมเพอใหใชงานได ไดแก เตารบไฟฟา, สวตชไฟฟา ,หลอดไฟฟา,และอปกรณประกอบ, แผงควบคมระบบแจงเหตเพลงไหม และเครองมอวดตาง ๆ เจาหนาทซอมบ ารงตองท าการวดคาความเปนฉนวนของสายไฟฟาและสายคอนโทรลทงหมดและตองเปลยนสายใหมหมดในกรณทคาความตานทานของฉนวนทวดไดมคานอย โดยกจกรรมการฟนฟ ซอมแซมเครองจกรและอปกรณแตละชนด มดงน

ระบบไฟฟา อปกรณไฟฟาทกตวตองเปลยน เพอความปลอดภย เมอมน ามนเขาไปใน Relay, Megnatic Contractor, Timer, Overload, Braker และอปกรณตางๆอกมากมาย ไมคมหากเปดแลวจะเกดการระเบด รวมถงสายไฟทกเสน กควรจะท าการเปลยนเชนเดยวกน หากน าเขาไปในสายไฟความชนกจะสะสมเยอะ รวมถงน าทเขาไปแลวกจะไมมวนออก เพราะสายเดมคอนขางแขงกระดางอยแลว เนองจากฤทธน ามนท าใหยางปลอกสายไฟแขง ถาจายไฟเขาไปจะเกดปญหาใหญได

ระบบคอนโทรล เชน FANUC, MITSUBISHI, YASNAC กอใหเกดความเสยหายมหาศาล อปกรณอเลคทรอนคส หากจมน านานๆ กจะท าใหเกดสนมกดกรอน และลายปรนตของบอรดกจะถกลอกออก รวมถงความชนในแผนปรนตกจะชมไปดวยน า รวมถงเศษ หน ดน ทราย ทจะเขาไปอยใต IC อกจ านวนมาก โอกาสซอมไดมแค 10% อาจจะแกไขไดโดยการลอง อบแผง ไลความชนและพยายามท าความสะอาดแลวลองเทสด สวน Motor ทงหลายทง Servo Motor, Spindle Motor โอกาสทจะซอมไดม 80% หาก Motor จมน าไปแลว หามจายไฟเขาเดดขาด ตองสงอบไลความชน และทาน ายาแลวน ามาอบมาใหม รวมถง Bearing ขางในทกลกกตองเปลยนใหมหมด อยาเสยงใชของเกา เพราะ เศษ หน ดน ทราย เขาไปใน Bearing ท าใหความแมนย าของลกปนลดลงทนทจะกอใหเกดความเสยหายในเวลาตอมา สวน Encoder หลงกน Motor อนนเปนอปกรณอเลคทรอนคส โอกาสซอมไดมแค 10% สวนเรองจอภาพ CRT นน 80% สามารถซอมได แตจอ LCD ควรเปลยนใหม เพราะถาน าเขาไปแลวคอนขางจะซอมยาก

ระบบเครองกล - Spindle Unit เปนอปกรณทโดยทวไปจะปองกนน าอยแลว เพราะจะมโอรงกนน าเขาไป

ดานใน แตอยางไรเสยกตองรอมาดกอนเพราะจะมรน ามนทเขาไปเลยง Spindle Bearing น าอาจจะเขา

ทางนกได รวมถงระบบ Oil Cooler หากน าทวมแทงคนกถอดออกมาลางอยางเดยว อยาฝนเปดเดดขาด หากน าเขาไดจะเกดสนม หากเครองจกรทานเกาอยแลวควรถอโอกาสเปลยน Spindle Bearing จะเปนการด

- Ball Screw และ Support Bearing ของทกแกน ตองดสภาพรางทเมดลกบอลวง หากถกกดกรอนเปนตามด ควรเปลยนใหมอยางเดยวซอมไมได หากไมมตามดสามารถถอดรางมาขดใหมแลวเปลยนเมดบอลใหมได อนนไมยากเทาไหร สวน Support Bearing หวและทายควรเปลยนใหมเพราะจะมเศษ หน ดน ทราย เขาไป

- ชดไฮโดรลค ควรถอดมาลางใหม สวนมอเตอรใหน าไปสงอบ สวนทไปเลยงหวปอมมดหรอชด Tool Clamp/Unclamp ใหรอและเปลยนท าความสะอาดและเปลยน O-RING ใหมหมด จะไดระบายน าออกจากจดทเรามองไมเหน เชนเดยวกนกบชดน ามนหลอเลยงไสลดแกน ใหถอดอกมาท าความสะอาดใหมหมดเชนกน

- ชด ATC จบเปลยนทล แกะ Cover ออกมาเพอระบายน าออกและท าความสะอาดชด CAM หากม O-RING ใหเปลยนใหมทงหมด

- มอเตอร (Motor Repair) น าทวมอาจจะท าใหสวนประกอบตาง ๆ ของมอเตอรไดรบความเสยหาย ไดแกฉนวน, สวตช, คอนแทกเตอร, คาปาซเตอร และรเลยปองกน รวมถงการผกรอนของสวนทเปนโลหะ และการปนเปอนของสารหลอลนของมอเตอร การซอมมอเตอรเปนงานหลกของการฟนฟโรงงานอตสาหกรรมทไดรบความเสยหายจากภยน าทวม การรวบรวมรายละเอยดของมอเตอรทตองซอมแซมเพอจดท าเปนเอกสารมข นตอนเชนเดยวกนกบอปกรณไฟฟาชนดอน ๆ แตกมขอมลบางรายการทตองเพมเตมเพอความสมบรณในการตดตามความคบหนาของงานซอมแซม ไดแก

* บนทกขอมลบน Nameplate และขอมลแสดงต าแหนงของมอเตอร * ตดปายหมายเลขแทนเครองและมอเตอรใหมหมายเลขเดยวกน ทงนเพอใหงายในการ

จบคและน ามอเตอรมาวางลงบนต าแหนงทถกตอง * ท าเครองหมายและบนทกขอมลของจดตอสาย * บนทกขอมลการ Coupling และเงอนไขของการ Coupling * รวบรวมชนสวนส าหรบตดตงมอเตอร เชน Mounting Hardware, Coupling and Shim

เกบชนสวนเหลานของมอเตอรแตละตวในถงพลาสตก ซลใหเรยบรอยแลว อาจใชถงพลาสตกแบบมซปลอกกได

ตามมาตรฐานของ NEMA ไดยอมรบใหซอมมอเตอรทไดรบความเสยหายจากน าทวมได แตกไมเสมอไปทจะชวยประหยดเงนดวยการซอมมอเตอร ดงนนการวเคราะหตนทน (Cost Analysis) จงเปนสงจ าเปนเพอชวยการตดสนใจวาจะซอมมอเตอรหรอเปลยนมอเตอรใหม

10. การเตรยมการเดนเครองจกร

กอนจะเรมเดนเครองจกรครงแรก จะตองเตรยมการดงตอไปน - การใชเครองก าเนดไฟฟาตองปฏบตตามขอแนะน า หรอคมอการใชของผผลต และใช

ภายนอกอาคาร เนองจากไอคารบอนมอนออกไซดไมมกลนและจะเพมขนอยางรวดเรวในอาคาร

- ตรวจสอบการใชเครองก าเนดไฟฟาตองเลอกใชสายไฟทมขนาดและชนดทเหมาะสมตอภาระกระแสไฟฟา เนองจากสายไฟทมภาระเกน (Over load) มความรอนสงท าใหเพลงไหมได และตองไมเดนสายไฟไวใตพรหม เนองจากจะท าใหเกดความรอนและอาจเกดความเสยหายตอสายไฟโดยไมทนไดสงเกต และควรเตมเชอเพลงเครองก าเนดไฟฟานอกอาคารเสมอ

- ไมตอเครองก าเนดไฟฟาเขากบแหลงจายไฟฟาอน เชน สายไฟฟา เพราะอาจเกดการไหลยอนหรอจายยอยท าใหไฟฟาซอตผปฏบตงานได

- ควรใชงานเครองก าเนดไฟฟาชนดเคลอนทใหหางจากประต หนาตาง และชองระบายอากาศ - ไมเดนเครองก าเนดไฟฟาในโรงรถทตดอยกบตวบาน หรอระเบยงทปกปด - เครองจกร มอเตอร และอปกรณไฟฟาทถกน าทวม มการเชดท าความสะอาดและบ ารงรกษา

โดยชางผช านาญการเดนเครอง กอนเดนเครองตองตรวจสอบสายดนวามการยดแนนหนา และไมเปนสนม

- อปกรณปองกน (Breaker) สายไฟ และจดตอตาง ๆ ตองอยในสภาพทไมช ารดเสยหาย มสภาพทปลอดภยตอการใชงานอยางสมบรณ

- วดแรงดนไฟฟาวาตรงตามทตองการหรอไม - ตรวจสอบการเชอมตอของสายไฟฟาทง L, N, PE - เมอตรวจสอบการตดตงของระบบไฟฟาแลว ท าการทดสอบระบบ Load โดยเชอมตอ Load

เขาสระบบไฟฟา (โดยท าการเชอมตอ Load ทละชด และท าการตรวจสอบระดบแรงดน , กระแส, ก าลงไฟฟา, (อณหภมของ Load และสายไฟ, จดตอ) ไฟฟารวในระบบ

- ตรวจเชคสภาพมอเตอรในขณะ Run เกดปญหาตาง ๆ หรอไมเชน Looseness, Unbalance miss alignment, Bearing

- หากปฎบตตามทกลาวมาขางตนแลวยงประสบปญหาอยควร Shutdown ระบบและตดตอกบ Supplier ของระบบเครองจกร

- การตรวจสอบการลดวงจร (Short) ของระบบไฟฟา ควรยนบนพนฉนวนในขณะททดสอบระบบ

ไฟฟาหรอควรยนบนพนทแหงและสวมถงมอกนไฟฟาท าการทดสอบความเปนฉนวนของตสวทซหลกและระบบไฟฟายอยโดยวดความเปนฉนวนดงน

วดความเปนฉนวนของ Circuit Breaker ภายในต MDB ในแตละเฟสโดยทดสอบเฟส-เฟส, เฟส-นวทรอน, เฟสเทยบกราวด ท าการตรวจสอบสายไฟฟา สภาพสายไฟจะตองสมบรณไมแตกราว ไมบวม สายไฟฟาไมบาดกบโลหะจบยดสายไฟ ตรวจวดดวยเครองวดความเปนฉนวน (Insulation Tester) เพอยนยนใหแนนอนวาสายไฟฟาดงกลาวพรอมใชงานหรอมความเสยหายไปแลว วดคาความเปนฉนวนระหวางสาย L-N, L-PE, N-PE โดยการวดจะตองเปนการวดระหวางตวน ากบตวน าเทานน โดยทจะตองปลดสายไฟฟาจากสวทซหลกและอปกรณไฟฟา (Load) จะตองไดคาไมต ากวา 0.5 เมกกะโอหม โดยใชระดบแรงดนไฟฟากระแสตรงทดสอบไมต ากวา 500 V เปนเวลาตอเนองไมควรต ากวา 30 วนาท ตามมาตรฐาน IEC 6036 ตรวจสอบคาความเปนฉนวนของอปกรณไฟฟา เชน มอเตอรตาง ๆ วดคาความเปนฉนวนของสายไฟทเชอมตอเขากบอปกรณไฟฟา เชน ในกรณทเปนอปกรณไฟฟา 3 เฟส วดสายไฟ เฟสเทยบเฟส วดสายไฟเฟสเทยบนวทรอน (ตองปลดอปกรณ) วดสายไฟนวทรอนเทยบกราวด (โครง) วดสายไฟเฟสเทยบกราวด (โครง)

สรป

การแกไขและฟนฟระบบไฟฟาก าลง เครองจกรและอปกรณจากอทกภย ประกอบดวย เบองตนควรมการประเมนสถานการณ ความรนแรงของปญหาและเตรยมความพรอมในการปองกนกอนน าทวม จากนนควรมการจดตงทมงานส ารวจความเสยหาย การบงชจดอนตราย การจดการกบจดอนตราย และสงมอบพนทใหกบหนวยงานทเกยวของเพอด าเนนการท าความสะอาดในเบองตน และดแลจดการกบความเสยหายของระบบไฟฟา เครองจกรและอปกรณ ตลอดจนการเตรยมการเดนเครองจกร เพอทดลองเดนเครองและปรบปรงแกไขกบสภาพทยงบกพรอง

สงส าคญในการฟนฟระบบไฟฟาก าลง เครองจกรและอปกรณของโรงงานอตสาหกรรมใหสามารถท างานและใชงานไดเหมอนเดม จะเรวหรอชากขนอยกบความมอยของขอมล ความแมนย าและความถกตองของเอกสารทรวบรวมรายละเอยดของระบบไฟฟาก าลง เครองจกรและอปกรณ ทตดตงในโรงงาน การจดเกบแบบไฟฟาตาง ๆ การจดการกบเอกสารอยางเปนระบบและปลอดภยรวมถงสามารถเขาถงไดงายจะชวยท าใหการฟนฟระบบไฟฟาก าลง เครองจกรและอปกรณท าไดอยางปลอดภย ถกตองและรวดเรว

เอกสารอางอง

1. บรษท เมเชอรโทรนกซ จ ากด. ความปลอดภยและการฟนฟระบบไฟฟาหลงน าทวม. http://www.measuretronix.com

2. หลงน าทวม ข นตอนการบ ารงรกษาอปกรณไฟฟา เครองจกร ชนสวนอเลคทรอนคส. www.tooads.com/47241-หลงน าทวม

3. การท าความสะอาดเครองจกร หลงน าทวม. http://www.nubbank.com 4. P.M SYSTEM CO.,LTD Electrical Preventive Maintenance.

http://www.pmsystemgroup.com/index.php?lay=show&ac=article&Id=539363406 5. กรมสงเสรมอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม วนท 3-11-2554 www.ชวยน าทวม.com 6. บรษท ไอนค จ ากด.การกคนเครองจกรหลงถกน าทวม

http://www.inucth.com/wizContent.asp?wizConID=208&txtmMenu_ID=72 7. 2554.คมอร บมอภาวะน าทวมส าหรบโรงงาน .ส านกงานสงเสรมความปลอดภยและ

สงแวดลอม โตโยตา มอเตอร ประเทศไทย จ ากด : 4-8