1# 2 ñíåæàíü 2008

Àäñêëàäàëüí³êà¢

Ñà ñâÿòàìêîíóñà¢!

Çðàá³ ñàñëàíà ìóõó ³âûêàíàéñâîéïðàôåñ³éíûàáàâÿçàê

Àäëþñòðàâàííå

Íåìà¸ø÷àñöå

Ãîðàä Ì.,àëüáîÂÿë³ê³Ìóðàøí³ê

# 0 2 ñ í å æ à í ü 2 0 0 8

Выдаецца з 2008 года. Выходзiць адзiн раз на месяц.

а л ь т э р н а т ы ў н а е с т у д э н ц к а е в ы д а н н е

у нумары

Âÿë³ê³ ñìåòí³ê

2# 2 ñíåæàíü 2008ab ovo usque ad mala

Àä ñêëàäàëüí³êà¢осень пакідае нас, каб вярнуцца зноў. Жаўцеюцьстаронкі старой газеты, але пыльныя радкі захоў-

астарэлыя ад холаду яблыкі, штояшчэ вісяць за маім снежаньскім

Ñà ñâÿòàì êîíóñà¢!Òàêîå àä÷óâàííå, øòî Çÿìëÿ òàêñàìà äà¢íî ¢æî ïåðàòâàðûëàñÿ ¢ êîíóñ...

вакном. А вось хтосьці ўжо ва ўсюрыхтуе конусы пахучых гер-барыяў для закаханых. Мо і мнебізнесам заняцца?

Такое адчуванне, што Зям-ля даўно ўжо ператварылася ўвялікі конус і хутка выбухнеяскравымі агеньчыкамі, якстальны каркас з яловымі га-лінкамі, вакол якога дзеці бу-дуць хутка вадзіць карагоды.

Не. У маёй кватэры абавяз-кова з’явіцца сапраўдная ка-лючая елка. Я ўпрыгожу яе цу-керкамі. Я ўткну яе ў трох-літровы слоік, а побач пастаўлюмаленькі домік са Снягуркай іДзедам Марозам. І пад бой элек-тронных курантаў на экранахкраіны павіншую ўсіх з Новымгодам. Са святам конусаў!!!

Не пужайцеся Дедаў Ма-розаў!

Âîëÿ Áàðêî¢ñêàÿ ³ Þðà Êàñöåíü

ôî

òà: Ä

æó

ëüå

òà

Ñвакном і нагадваюць пра запазычануюцеплыню першых восеньскіх дзён,пачынаюць мазоліць вочы сваёйлетняй румянасцю. Нацягваю на ногіцёплыя жоўтыя боты ды іду марозіцьвушы на вуліцу.

Слізка сёння. Іду памалу. Грэю сваімхалодным носам зімовае паветра, якоеўсё гудзе і гудзе вільготнай цішынёйзамерзлай раніцы. Хаваю ў кішэні рукі.Цягнуся за вафельным конусам убліжэйшы «Мак Дак», каб хутчэйсагрэцца ў цёплым пакоі і адпачыць адхоладу з ванiльным марозівам. 600рублёў без НДС... Не хапіла грошаў.

Зноўку мінаю бліскучыя зялёныяконусы, што запаланілі горад на-пярэдадні Новага года. Прапаўзаю празпераход, а на мяне кідае позірк бабулькаў пацертых валёнках. Яна гандлюезернем сланечнікаў у папяровыхконусах. Побач з ёй маленькі дзядокрупліва раскладае на пластмасавыяшалі зморшчаныя ад холаду яблыкі.Мусіць тыя, што дагэтуль вісяць за маім

Âваюцца на цесных паліцах нашай свядомасці. Яны шчыльназабіваюцца ў кут, каб пакінуць месца новым словам.

А Зямля ўсё бясконца рухаецца. Няспынна хістаеццаківач. У нашых галовах працягваюць нараджацца думкі.Пасля застаецца толькі падсмажыць іх на кампутары іпрыправіць вострым меркаваннем галоўнага рэдактара. Увыніку чарговы нумар гатовы і можа смела расплюшчыцьвочы.

Няхай змянілася назва... Няхай кагосьці сапсаваная наміпапера нават і не зацікавіць. Але не забывайцеся, што мысочым за вамі, калі п’ем каву з малаком на дымных аблокахі думаем творы.

Íàìåñí³ê ãàëî¢íàãà ðýäàêòàðà Þðûé Êàñöåíü

3# 2 ñíåæàíü 2008 aperi oculos

Çðàá³ ñà ñëàíà ìóõó ³âûêàíàé ñâîé ïðàôåñ³éíû àáàâÿçàêÍå ãëåäçÿ÷û íà òîå, øòî ìû æûâåì ó ÷àñ ðàçâ³ööÿ ³íôàðìàöûéíûõ òýõíàëîã³é ³êàìóí³êàöûé. ² íàâàò íå çâàæàþ÷û íà òîå, øòî ñó÷àñíàÿ æóðíàë³ñòûêà – ãýòà æóðíàë³ñòûêàâûñîêàé íàïðóã³, íàïàëó ³ ýìàöûéíàñö³, ÿ âîñü ó ¸é ðàñ÷àðàâà¢ñÿ. ×àìó?

мэтанакіравана жадаўбыць журналістам.

дзе табе даюць заданне на-пісаць, як знакамітая асобаВасіль Нейкі з вёскі Агра-будоўля стаў найлепшыммеханізатарам у краіне.

2. Ты пачынаеш думацьнад інтэрвію і складаеш ко-лькі актуальных пытанняў,але ў кожнае дадаеш нештаад сябе.

3. Бярэш дыктафонці што там у цябе ёсць іедзеш мучыць беднага Ва-сіля сваімі здзеклівымі пы-таннямі.

4. У працэсе гутаркі дапытанняў тыпу «Колькі на-малацілі?» дадаеш пытаннітыпу «Колькі ўчора і з кімвыпілі?»

5. Атрымоўліваецца сен-сацыйны матэрыял, асноў-ны змест якога: найлепшы

механізатар краіны ВасільНейкі напіўся з кіраўнікомкалгаса Міхаілам Гэдакім,пасля чаго яны ў нецвя-розым стане паехалі катаццана трактары і падавілі ўсіхкурэй у вёсцы.

6. Далей задаеш колькіяшчэ падобных пытанняўмясцоваму насельніцтву.

7. Прыдумляешда сваёй ужо сен-

сацыі загало-вак.

8. Дапіс-ваеш колькірадкоў ад ся-бе.

9. Прыходзіш з чыстымсумленнем у рэдакцыю.

10. Вылятаеш з рэдакцыі.Вядома, ізноў твой ма-

тэрыял ніхто не пагаджаеццадрукаваць. Але... Уся вёскаменавіта дзякуючы табедаведалася, хто ж гэта падавіўіх любімых курачак. Тамуможна смела лічыць, што

твая журналісцкая місія вы-канана, а злодзеі будуцьнеадкладна пакараныя.

Наступныя дзеянні:1. У цябе ўзнікае нежа-

данне развітвацца са сваёйлюбімай працай.

2. Пачынаеш з усёй гэтайзвышшыкоўнай мазні май-страваць тое, што спада-баецца твайму рэдактару.

3. Кляпаеш да гэтай ла-буды які-небудзь стандартнызагаловак.

4. Зноў ідзеш у рэдак-цыю.

5. Рэдактар прымае твойматэрыял.

6. Цябе не выганяюць зпрацы.

7. Прыбіваеш позірк дазямлі і цягнешся дадомупісаць вершы.

Вось бачыце, якты тут гэта кола

не круці, зноўвяртаешся датаго самага, зчаго ўсё іпачынала-ся. Зноў ат-

рымліваеццатак, што твор-

часць застаеццатолькі творчас-

цю, а журналістыка рамяс-твом. І ад гэтага нікуды не дзе-нешся. Бо творчасць нельгасістэматызаваць. І калі нехтаспрабуе падсмажыць яе напатэльні, яна пачынае ды-міць і прыгараць, якім бытам не быў маленькім агень-чык.

Þðà Êàñöåíü

ßШыкоўныя нататкі і ўсётакое, так бы мовіць, просталезлі з мяне. Але вось праву-чыўшыся ўжо другі год вауніверсітэце, я дакладна длясябе вызначыў: журналіс-тыка – рамяство, ці, у леп-шым выпадку, творчае ра-мяство. Бо як можна безнатхнення пісаць твор-ча? Як можна пісацьпад заказ, нарэшце?

Хтось са мнойужо, праўда, спра-чаўся на конт гэтага.Маўляў, нават пратой жа калгас, ка-роў і збор ура-джаю можна на-пісаць арыгіна-льна, творча, сасваім падыходам.Дарма... Якія тутне прыкладайнамаганні, як тыне эксперымен-туй – ад тваіх вы-находніцтваў незастанецца на-ват загалоўка.

Так што, маедаражэнькія, запом-ніце зараз і назаўжды: хочацестаць перспектыўнымі жур-налістамі, навучыцеся тры-маць пяро рукой рамесніка.

А калі ўжо сур’ёзна, тонейкае выйсце з гэтай сі-туацыі паспрабаваць знай-сці магчыма. Тут і пачы-наецца самае цікавае. Вашайувазе план з назовам «Зрабіса слана муху і выканай свойпрафесійны абавязак».

1. Ты прыходзіш у якую-небудзь мясцовую газету,

4# 2 ñíåæàíü 2008in camera caritatis

оччу зноў бачыла ўсне горад. Пазірала ў

Ãàðà÷ûÿ ñë¸çû ê³äàë³ñÿ íà õðóñòê³ ñíåã øýðà-áåëàé êî¢äðû ³ ðàá³ë³ íà ¸é ìàëåíüêóþäç³ðà÷êó, ïðàç ÿêóþ äûõàëà Çÿìëÿ, ïàçÿõàþ÷û ñâàáîäàé.

ôî

òà: Â

îë

ÿ Á

àðê

î¢ñ

êàÿ

Íлюстэрка белай лужыны іхутка бегла. Быццам уцякалаад таго адлюстравання, штоглядзела на мяне тымі жсамымі шчанячымі вачы-ма... Не выратую. Вялікіядрэвы абступілі з абодвухбакоў і жаласна галасілі памі-нальнай песняй. Менескъ.

Цячэ тая лужына нiа-гарскай слязой успаміну. Япамятаю шэры дождж, штохаваў яе ў далечы. Памятаймяне, бо я не ведаю, хто ты.Ты прыходзіш без дазволу ўцемры і караеш балючымнатхненнем. Чым дапамаг-чы табе, маленечкі свет нач-нога запавету? Цішыня.Маўчым пустэчай. Зіма ўтым сэрцы плакала восень-скімі думкамі.

Ты памятаеш яе зма-ганне? Абвугленыя марозамшчокі паміралі ўсмешкай.Гарачыя слёзы кідаліся нахрусткі снег шэра-белайкоўдры і рабілі на ёй ма-ленькую дзірачку, праз якуюдыхала Зямля, пазяхаючысвабодай. Не зачыняй дзве-ры, мне горача ад твайгокахання, ад лютага марозумне горача... Не хавай вочыпад велізарным балахонампоўні, бо я бачу іх у зорахстаражытнага горада, які за-хаваўся ў той белай лужыне,што пазiрала шчанячымівачыма на плач майго ўспа-міну... ратавала ад бессмя-ротнасці жыццё.

Âîëÿ Áàðêî¢ñêàÿ

5# 2 ñíåæàíü 2008 in camera caritatis

Íåìà¸ø÷àñöåÁàñàíîæ ïà ãîëûì àñôàëüöå. Ñîíöà ãðýåö¸ïëóþ ìàñó. Âûñîê³ÿ ñöåíû. Öåíü. Ðîñíà ³ìîêðà. Ìíå ãýòû ãîðàä íå äàðàã³…

ухня. Гэта думка, як іўсе істотныя, міль-

Не, там прыбралі нядаўна,але тут шмат лішніх рэчаў:стол, сцены, стул - усё былолішнім. Непатрэбным, нена-туральным.

… Ноч. Могілкі. Крыжы.Побач траса і… футбольнаеполе. Як ні смешна, тамштогод малойцы ніяк немогуць падзяліць адзін-адзі-ны мячык, ганяюць яго ту-ды-сюды. А побач мы, наеў-шыся яблыкаў, адважна хо-дзім сярод магіл. “О! Глядзі!”-яна нахіляецца да помніка ічытае надпіс. Ахінаецца,ідзем далей. Крыж. Крыжсамазабойцы. Хто іх на шы-беніцу гоніць? Адна дзяў-чына павесілася, таму штоне здала экзамен. Вечнымнапамінам - яе жывы брат.Ужо ідзем па дарозе. “Кам-паньёнка” распавядае: “Пасуседству жыла варажбiтка.Убачыш яе – не пашанцуе.У хату да іх не зайсці было –млосна ля люстэрка ста-навілася. А яно пры ўва-ходзе. Памерла яна нядаўна.Там, на могілках, на першымпомніку яе імя было”.

Мы ідзем далей.Восень. Вецер свішча ў

лісце. Цёмна і пуста, бо –

верасень. Лета як і не было,усе з’ехалі, зніклі, зашылісяў хаты. Хаджу па вуліцы імераю лужыны, чыстыялужыны. Чыстыя… Неба, та-кое зорнае. Чыстае… Млеч-ны шлях. Я пачала яго ба-чыць нядаўна.

Как прекасен этот мир!Ночью в нём не видно

дыр…

Песні. Іх няма - усеп’юць. Ну і што? Сёння длямяне самы класны і яскравыдзень восені. Сёння, калі ўжохалодна, і сяброў няма, і ёсцьтолькі яблыкі, спелыя яблы-кі. Яблыні, пасаджаныя су-седам-біёлагам. Добры дзя-дзька, яго любілі ў школе.

Спякотны поўдзень. То-лькі што з цягніка, адмучаў-шыся ранак у аўтобусе і нашэрых дарогах. Паўзмрок укалідоры, люстэрка, карыч-невыя шпалеры. Хутчэй,хутчэй да вады! Паабедаў-шы грушамі, лячу туды.Увесь дзень уяўляла камен-не, вільгаць, высокія дрэвы.Сосны… Шум ветру ў ігліцызамест гуду машын. На ўзбя-рэжжы нешматлюдна. З ва-ды бераг падаецца такім

высокім. І велічным. Быцьчасткай вады – зусім не тое,што быць часткай гораду.Хм… Што яны адчуваюць?Ці не пагарду, ці не сваюмагутнасць? Агульнага ўмяне з імі - толькі еднасць. Уіх - з такімі, як яны, у мяне -з ветрам, з полымем. Як ка-валачкі жоўтага лісця, якпясок, гоман галін, я з імі. Якязычок полымя, я ёсць,проста існую. Як вада, якуюўвабрала глеба, мы побач, япаўсюль. Гэтага шмат, якзораў, там, дзе не гарацьліхтары і няма транспарту.

Там, дзе пачынаецца вя-сёлка. Пад дажджом па глы-бокіх лужынах. Гліна паднагамі, бурбалкі на вадзе.Пад вадой – цёмны асфальт.Ні чалавечка, толькі вецер,дожджык… і вясёлка. Дзе жяна пачынаецца? Ці не за тойкрамай? А можа, за той вуньхатай? Ну, яшчэ крышку,ужо побач. Эх, не.

У небе дзве вясёлкі. Умяне два вокі, каб іх бачыць.Кожнаму - па вясёлцы.

Неба нязменнае...

Ãàííà Âàëûíåö

Êгнула раптоўна. Гарбата зрамонкам. Рамонак! Ён на-гадаў ускраіну горада, ін-шага, зялёнага. Там, за леса-паласой, расло поле жыта,побач – чыгунка. Ішлі цягні-кі, а я ў полі рвала рамонкі івалошкі. Вялікі букет, кве-цень. Яшчэ дадаць крыхужыта! Побач ішлі цягнікі…Не, не на захад, усход, а ча-мусьці на поўнач ці поў-дзень.

Аднойчы ранкам. Даро-жны пыл асеў, вільготны,змяшаўся са жвірам. Людзіяшчэ не падняліся на працу,паднялося сонца адно, а якрочу ў чароўны лес забэзам. Праз поле , паўз хатысуседзяў, што будуць казацьрознае-рознае. І ніхто непаверыць, што я проста ішлаў лес за бэзам. Кветкі нераспусціліся. Ці то таму, шторанак, ці то таму, што рана.Гуляць з букетам па рэйкахтак цудоўна! Махаеш рукойцягніку, ён гудзе ў адказ. Явяртаюся дахаты хутка. Нежадаю бачыць людзей, істот,што за выгоды загрызуцьбліжэйшага. У пакоі брудна.

6# 2 ñíåæàíü 2008

art house

Ãîðàä Ì.,àëüáîÂÿë³ê³ Ìóðàøí³êÀïîøí³ì ÷àñàì íå ìàãó çíàéñö³ ñàáå ìåñöà ¢ ãýòûì øóìíûì ãîðàäçå. Çäàåööà, øòî Çÿìëÿêðóö³ööà áåç ìÿíå.

вышыні палёту думакназіраю за мітуслівыміÇ

мурашамі. А яны ўсё бягуцьі бягуць у сваіх напрамкахуздоўж каменных перахо-даў, па прыступках уверх,уніз, з вуліцы і на вуліцу. У іхсвае клопаты, праблемы ісветапогляды, яны жывуцьпа сваіх нікому незразу-

мелых законах. І кожны разхаваюцца пад зямлёй разамз брыдкімі словамі і брыдкімірэчамі, калі ідзе дождж.

Пры гэтым яны ніколі неспрабуюць знайсці неба.Яны глядзяць на ўсё празтанаванае шкло іншамарак iнiчога не бачаць.

Я не хачу быць мура-шом. У мяне ёсць маленькiсакрэт. Я ўмею лічыць сон-ныя зоркі, якія жывуць захмарамі гарадскога смогу. Ікалі я бачу над сабой пур-пурныя аблокі ў змрочнымсінім кавалку неба, то хо-чацца залезці на іх. І пускацьадтуль мыльныя бурбалкі.

Назіраць, як яны будуцьляцець уніз, лопацца і падацьна зямлю маленькімі кроп-лямі. А мурашы падумаюць,што гэта дождж і зноў сха-ваюцца ў пераходах свайговялікага мурашніка.

Þðà Êàñöåíü

ôî

òà: Ä

æó

ëüå

òà

7# 2 ñíåæàíü 2008

art house

ачатак зімы. Слізкія вуліцыснедалі і частавалі ўсіх мокрым

ровам машын, якія пазіраюць на небаі не бачаць на ім зорак… Ці жывеЗямля?

Пакуль нехта ідзе па адным і тымжа крузе, робіць адны і тыя ж памылкі– свет існуе. Не аддавай яму сваёмаленькае сэрца, бо ён абавязковазнойдзе ў ім костку.

Я жыву, сметнік свой час аджыў.Залатыя абдзёўбаныя літары яшчэплакалі словамі «Янка Купала». Вялікаякніжка з глянцавымі старонкамі ляжалапобач з мерзлымі яблыкамі, якія

Ìíå øêàäà òàãî ÷àñó, ÿê³ çãóá³¢ íàøó ïðà¢äó… ßê³ çäðàäç³¢ íàøàìó ñýðöó… ßê³ àáâ³íàâàö³¢íàøó äóøó…

таксама былі павіншаваныя непа-трэбнасцю, і памірала на сабачымхоладзе мокрага паветра. Нічога незацікавіць неіснуючага чалавека, штомінуў той драўляны плот, за якім ужопаўстагоддзя хаваюцца старыя думкі зпахам цыгарэт. Ціха плыве жыццё ўвіры непалічаных дзён. У кагосьці сённядзень народзінаў, а мы хаваем стагоддзенепатрэбнага таленту.

Âîëÿ Áàðêî¢ñêàÿ

Âÿë³ê³ ñìåòí³ê

Ïснегам. Учарашнія лужыны яшчэ непаспелі замерзнуць, але хрусткая коркатонкага лядку пачынала абараняць іхад гаваркіх сняжынак, якія без майгодазволу кідаліся на гарачыя ад марозушчокі.

Яно маленькае – зімовае сонца. Іне грэе зусім. Святла людзям не хапаеў цемры, неба за вейкамі не відаць, аЗямля ўсё спяшаецца кудысьці, ці то зчасам у хованкі гуляецца, не разумею.

Вецер варушыць белую коўдру,якая сагравае салодкі сон пралесак,памерлых тым летам, згубленых ней-кай малой дзяўчынкай, якая пале-навалася данесці іх дадому, таму штотыя раставалі ў гарачай далоні.

Сэрца маё грэецца марозам. Зоракна небе ўсё менш. Свет – гэта вялікісметнік, які адначасова нараджае ізабівае жыццё. Толькі ён можа зніш-чаць незнішчальнае, пазяхаючы ста-годдзем, якога нават і не бачыць. Відаць,у школе ён дрэнна вучыўся…

Я таксама, але… Пускаю заразмыльныя бурбалкі на беразе вялікагаадлюстравання аблокаў і дарую па-ветру думкі, бо яно не ўмее слухаць…Як і я.

Аднекуль загаласіла вараннё. Янозляцелася на дваровы сметнік, які стаяўпобач з гарадской бібліятэкай. Яго, якмне здавалася, нашмат часцей на-ведвалі, чым тую сталінскую пры-будоўку, якую нехта яшчэ зваў ас-ветніцкім кутком.

Сярод смецця птушыныя чытачыдзёўблі залатыя літары вялікай старойкніжкі, якая ляжала побач з дзюравыміжаночымі шкарпэткамі, і ласаваліся.

З якой жа гучнай цішынёй маў-чыць гэты свет… Яна рэжа слых, апотым заціхае. І ты быццам перастаешяе заўважаць сярод гамонак людзей,якія тую цішыню даўно не памятаюць,як і свой першы дзень народзінаў, якіяне чуюць грукату сваіх сэрцаў за

8# 2 ñíåæàíü 2008

галоўны рэдактар: Вольга Баркоўскаянамеснік рэдактара і вёрстка: Юрый Касценькарэктар: Наталля Віктараўна Заяц

àë üò ýð íàò û¢ íà å â ûä àí íå

ê.ò.: +375 44 7938422, +375 44 7938445ý-àäðàñ: kiva4fuko@tut.by

¹ 2 (02) ñíåæàíü 2008 ã.

Рэдакцыя можа друкаваць з мэтай абмеркаваннякаванняматэрыялы, да якіх ставіцца крытычна, і адказнасціза іх не нясе.Пры перадруку спасылка на "ДФ" абавязковая.

íàêëàä 21 àñîáí³ê

ìàë

þí

àê: Â

îë

ÿ Á

àðê

î¢ñ

êàÿ

(Ì

³íñê

, 19

93)