Prof. Dr. Musa GENProf. Dr. Musa GENÇÇYrd. DoYrd. Doçç. Dr. Ay. Dr. Ayşşe DELe DELİİGGÖÖZ Z

ArArşş. G. Göör. Dilek YILDIZr. Dilek YILDIZ

1. Orman Yangınlarıyla Mücadele Sempozyumu, 07-10 Ocak 2009, Antalya

YANMAYA DYANMAYA DİİRENRENÇÇLLİİ BBİİTKTKİİLER ve LER ve YANGINA HASSAS YYANGINA HASSAS YÖÖRELERDE RELERDE

KULLANIMIKULLANIMI

SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ

ORMAN FAKÜLTESİ

M. GENÇ, A. DELİGÖZ, D. YILDIZ 2

Yanmaya dirençli bitkiler

Su içeriği fazla ve yumuşak (esnek) yapraklara sahiptirler.Ölü kısım miktarı düşüktür ve çoğu kez bitki üzerinde ölü materyal birikmez. Bitki Bitki öözsuyu kokusuz olup zsuyu kokusuz olup normal suya benzer.normal suya benzer.Yüksek tuz, mineral madde ve kül içeriğine sahip silindirik gövdeleri vardır. Uçucu yağ, parafin ve reçine gibi yanıcı madde içeriği azdır. Cupressus sempervirens var. pyramidalis L.

http://www.vilamada.com.br/imagens/arvores/cipreste_do_mediterraneo.jpg

M. GENÇ, A. DELİGÖZ, D. YILDIZ 3

Kolay yanan bitkiler

Üzerinde bol miktarda kolay tutuşan ince, kuru ve ölü materyal bulunur. Yaprakları deri gibi sert, küçük, ince ve bazen tüylüdür. Gövde, ince sürgünler ve yapraklar uçucu yağ, mum tabakası, reçine ve terebentin gibi maddeler içerir. Keskin kokulu Keskin kokulu öözsuyu, zsuyu, saksakıız veya rez veya reççine ihtiva ine ihtiva eder.eder.Gövde kabukları gevşek ve kâğıt gibi incedir.

Phillyrea media L.http://crdp2.ac-

besancon.fr/flore/flore/Oleaceae/photos/Phillyrea_latifolia_nmk_herb_20.jpg

M. GENÇ, A. DELİGÖZ, D. YILDIZ 4

Yanmaya dirençli bitkisel taksonlar

M. GENÇ, A. DELİGÖZ, D. YILDIZ 5

Yanmaya dirençli bitkisel taksonlar

M. GENÇ, A. DELİGÖZ, D. YILDIZ 6

Yanmaya dirençli bitkisel taksonlar

M. GENÇ, A. DELİGÖZ, D. YILDIZ 7

Yanmaya dirençli bitkisel taksonlar

Orman İçinde ve Kenarında Bulunan Evlerin Orman Yangınından Etkilenme Riskini Artıran Hususlar

(URL 12’den)

M. GENÇ, A. DELİGÖZ, D. YILDIZ 9

Yerleşim Yerleri Etrafında ZonalBitkilendirme

Ülkemizde planlı bir örneği yoktur.Zonal bitkilendirmeüçlü veya ddöörtlrtlüüolabilir.Bu kısımda üçlü zonalbitkilendirmeaçıklanmış,dörtlü zonalbitkilendirme şekil üzerinde gösterilmiştir.

Acer platanoides L.

http://www.fs.fed.us/database/feis/plants/tree/acepla/leaves.JPG

M. GENÇ, A. DELİGÖZ, D. YILDIZ 10

Üçlü zonal bitkilendirme1. Zon

Asgari genişlik, düşükeğimli alanlarda 9 m, yamaç arazilerde 30 mÇim bitkileri yerine daha çok, nem içeriği fazlayer örtücü bitkilerle gelişmesi yavaş çok yıllık otsularBinaların hemen yakınında kullanılacak bitkilerin boyu 45 cm’den kısa

Üçlü zonal bitkilendirme[Fitzgerald ve Detweiler, 2006b]

1. ZON

2. ZON

M. GENÇ, A. DELİGÖZ, D. YILDIZ 11

Üçlü zonal bitkilendirme1. Zon

Reçineli ve balzamlıağaç ve çalı türleri kesinlikle dikilmez.Sadece ikinci zona yakın kısımlara, olgun halde en az 6 m yukarıdan dallanan ve en fazla 3 m çapında tepeler geliştiren genişyapraklı ağaç türleri dikilebilir varsa korunur.

http://www.gamtosproduktai.lt/lt/info/alb/2007/lt/info/alb/2007/Betula%20pendula

Betula pendula Roth.

M. GENÇ, A. DELİGÖZ, D. YILDIZ 12

Üçlü zonal bitkilendirme

1. Zon

Bu zonda en fazla 2-3 ağaç bulunmalı,

ağaçlar uzun boylu olmamalı ve

binaların en fazla 4-5 m yakınına dikilmelidir.

Üçlü zonal bitkilendirme[Fitzgerald ve Detweiler, 2006b]

1. ZON

2. ZON

M. GENÇ, A. DELİGÖZ, D. YILDIZ 13

Üçlü zonal bitkilendirme1. Zon

Boyu 6 m’den daha uzun ağaçların alt dalları, yerden 2,5 m yukarıya kadar budanır.Binalara 4 m’den daha yakın ağaçlar ve dalları mutlaka uzaklaştırılır; hatta çatı ve yağmur oluklarında döküntülere neden olacak herhangi bir bitki, bina çevresine sokulmaz. Acer campestre L.

http://www.arbolesornamentales.com/Acercampes.jpg

M. GENÇ, A. DELİGÖZ, D. YILDIZ 14

Üçlü zonal bitkilendirme

1. Zon

Çalı ve çalı grupları arasındaki asgari aralık, arazi eğimi,

% 0-20 ise çalı boyunun 2 katı, % 21-40 ise çalı boyunun 4 katı, % 40’dan fazlaysa çalı boyunun 6 katı olabilir.

(URL 13’den)

M. GENÇ, A. DELİGÖZ, D. YILDIZ 15

Üçlü zonal bitkilendirme

1. Zon

Bina etrafına tercihen çakıl serilir ve çalıların etrafındaki otlar oldukça kısa (bina çevresinde, yerden azami 10 cm yukarıdan) biçilir.

http://www.meditflora.com/alberi/ceratonia6.jpg

Ceratonia siliqua L.

M. GENÇ, A. DELİGÖZ, D. YILDIZ 16

Üçlü zonal bitkilendirme2. Zon

Birinci zonun bittiği yerden itibaren ortalama 30 m (en az 15 m)ya da binalardan 15-45 m uzaklıktan başlar.Geniş yapraklı ağaç ve çalı türleri ile tepesi yayvanlaşan iğne yapraklı ağaç türleri kullanılabilir.

Orman içinde ve sınırında bulunan yerleşim alanları çevresinde, yangınlara karşı alınabilecek bazıönlemler [Monroe ve Long, 1998].

M. GENÇ, A. DELİGÖZ, D. YILDIZ 17

Üçlü zonal bitkilendirme2. Zon

Geniş tepeli ağaçlar, olgunlaştığında yerden 3 m yükseklikten dallanacak şekildebudanır ve tepe taçları dışından, yavaş gelişen yer örtücü ve çok yıllık bitkilerle kuşatılır.

Robinia pseudoacacia L.

http://biology.missouristate.edu/Herbarium/Plants%20of%20the%20Interior%20Highlands/Flowers/Robina%20pseudo-acacia%20-%201.jpg

M. GENÇ, A. DELİGÖZ, D. YILDIZ 18

Üçlü zonal bitkilendirme

2. Zon

Tepe tacı alanı dışında da bulunsa, kenardaki fertlerin alt dalları ile yanıcı madde arasındaki düşey uzaklık, yanıcımadde boyunun asgari 3 katı olmalıdır.Sebze bitkileri ve çiçeklerin oluşturduğu bitki adacıkları, kaya vb. yanıcı olmayan materyallerle birbirinden ayrılır.

(URL 13’den)

M. GENÇ, A. DELİGÖZ, D. YILDIZ 19

Üçlü zonal bitkilendirme2. Zon

Ağaç-ağaççık tepeleri arasındaki asgari mesafe, arazi eğimi

% 0-20 ise 3 m, % 21-40 ise 6 m,% 40’dan fazlaysa 9 m olmalıdır. (URL 13’den)

M. GENÇ, A. DELİGÖZ, D. YILDIZ 20

Üçlü zonal bitkilendirme

2. Zon

Çalı ve çalı grupları arasındaki asgari aralık, arazi eğimi

% 0-20 ise çalı boyunun 2 katı, % 21-40 ise çalı boyunun 4 katı, % 40’dan fazlaysa çalı boyunun 6 katı olabilir.

(URL 13’den)

M. GENÇ, A. DELİGÖZ, D. YILDIZ 21

Üçlü zonal bitkilendirme

3. Zon

Binalardan uzaklığıyaklaşık 45 m’dir.Ekseriyetle doğal vejetasyonun yer aldığı ağaçlık alandır.Geniş yapraklı ağaç ve ağaççıklardan oluşması istenir.

Castanea sativa Mill. http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9d/

Chestnuts.jpg/736px-Chestnuts.jpg

M. GENÇ, A. DELİGÖZ, D. YILDIZ 22

Üçlü zonal bitkilendirme3. Zon

Sıkışık haldeki ladin, göknar ve çamtürlerinde aralamayapılır ve yere yakın dallar, yaz sonu veya sonbaharda mutlakabudanır.Ağaç-ağaççık tepeleri arasındaki asgari mesafe, arazi eğimi

% 0-20 ise 3 m, % 21-40 ise 6 m, % 40’dan fazlaysa 9 m olmalıdır. (URL 13’den)

M. GENÇ, A. DELİGÖZ, D. YILDIZ 23

Üçlü zonal bitkilendirme3. Zon

Ancak bir yılda tepenin ¼’ünden daha fazlasıbudanmaz. Uzamış çimler biçilir veya yanmaya dirençli bitkilerle değiştirilir. Açılacak patika ve yollar, yangınıdurdurmada faydalıolabilir.

http://www.nps.gov/plants/alien/fact/img/elan1.jpg

Eleagnus angustifolia L.

M. GENÇ, A. DELİGÖZ, D. YILDIZ 24

Dörtlü zonal bitkilendirme

(Anonymous 1997 ve URL 5’ten)

M. GENÇ, A. DELİGÖZ, D. YILDIZ 25

YENİDEN ORMANLAŞTIRMA ÇALIŞMALARI

Arazi HazArazi HazıırlrlığıığıYanmamış,mantar ve böcek zararına maruz kalmamış bütün bitkisel taksonlar, biçimine ve bulunduğu alanın büyüklüğünebakılmadan (münferit bile olsa) bakım ve korumaya alınmalıdır. Cercis siliquastrum L.

http://www.arbolesornamentales.com/Cercissiliquas.jpg

M. GENÇ, A. DELİGÖZ, D. YILDIZ 26

YENİDEN ORMANLAŞTIRMA ÇALIŞMALARI

Arazi HazArazi HazıırlrlığıığıSadece doğal meşcerelerde, göğüs çapı 20 cm ve daha fazla olan yanmamış dikili kurulardan, en az 1, en fazla 10 m3/ha ölüağaç bırakılmalıdır.

Sorbus aucuparia L. http://farm4.static.flickr.com/3024/2793795062_69dfb780bb.jpg?v=0

M. GENÇ, A. DELİGÖZ, D. YILDIZ 27

YENİDEN ORMANLAŞTIRMA ÇALIŞMALARI

Arazi HazArazi HazıırlrlığıığıErozyondan ve diri örtü istilasından çekinilmeyen yörelerde, ölmüş ve ölmek üzere olanağaç ve ağaççıkların hepsi çıkarılmalıdır. Lagerstromia indica (L.) Pers.

http://www.bahcevan.com/images/oya.jpg

M. GENÇ, A. DELİGÖZ, D. YILDIZ 28

YENİDEN ORMANLAŞTIRMA ÇALIŞMALARI

Arazi HazArazi HazıırlrlığıığıDiri örtü istilasından veya erozyondan korkulan sahalardaise; a ve b çağlarındancanlı hatta ölübireylerin siperindesiperaltı ekim-dikimdüşünülmelidir.

Pistacia vera L.

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Pistacia_vera_Kerman.jpg/800px-Pistacia_vera_Kerman.jpg

M. GENÇ, A. DELİGÖZ, D. YILDIZ 29

YENİDEN ORMANLAŞTIRMA ÇALIŞMALARI

Arazi HazArazi HazıırlrlığıığıYine a ve b çağlarından kesilmişbireyler, eş yükselti eğrilerine paralel veya eğimli olarak sahaya yerleştirilebilir.

http://www.uspza.cz/obrazky4/arboretum_06_48_big.jpg

Fraxinus ornus L.

M. GENÇ, A. DELİGÖZ, D. YILDIZ 30

YENİDEN ORMANLAŞTIRMA ÇALIŞMALARI

Arazi HazArazi HazıırlrlığıığıOrman içi su kaynaklarına sınır alanlarda, su kaynağıtipine göre değişen ölçülerle koruma ve sınırlı işletme zonlarının(ikisi beraber tampon zonun) korunması ve bakımı şarttır.

(Anonymous 1995’ten)

M. GENÇ, A. DELİGÖZ, D. YILDIZ 31

Akarsu yatak genişliğine göre ölçüler

(Anonymous 1995’ten)

M. GENÇ, A. DELİGÖZ, D. YILDIZ 32

Bataklık özelliklerine göre ölçüler

(Anonymous 1995’ten)

M. GENÇ, A. DELİGÖZ, D. YILDIZ 33

Göl-gölet özelliklerine göre ölçüler

(Anonymous 1995’ten)

M. GENÇ, A. DELİGÖZ, D. YILDIZ 34

YENİDEN ORMANLAŞTIRMA ÇALIŞMALARI

Tampon Tampon zondazonda

Kapalılık ≥ 0,75 olmalıdır.Kesme-sürütme ve bölmeden çıkarmada kesim artıklarını vesedimenti alanda tutucu önlemler alınır.Yağışlı havalarda, bölmeden çıkarmada havaî hat kullanılır.

Eriobotrya japonica Lindl. http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ea/Eriobotrya_japonica_C.jpg/300px-Eriobotrya_japonica_C.jpg

M. GENÇ, A. DELİGÖZ, D. YILDIZ 35

YENİDEN ORMANLAŞTIRMA ÇALIŞMALARI

Tampon Tampon zondazonda

Otsu ve odunsu diri örtükorunmalıdır.Geniş yapraklı tür kullanımına ağırlık verilmelidir.Monokültürden kaçınılır.Mecbur kalmadıkça kesim yapılmaz.Makineli çalışma yasaktır.

http://www.swsbm.com/images/new2005/Punica_granatum-2.jpg

Punica granatum L.

M. GENÇ, A. DELİGÖZ, D. YILDIZ 36

YENİDEN ORMANLAŞTIRMA ÇALIŞMALARI

Tampon Tampon zondazonda

Normal şartlarda, su kaynağının kenarındaki asgari 20 m’lik şeritte teras, 5 m’likşeritte dikim yapılmaz.Geriye kalan 15 m’lik şeritte, çukur dikimi uygulanabilir.Yüzeysel akış sularını toplayıcıkanallar, eş yükselti eğrilerine %0,3-% 3 eğimle inşa edilir.Bu kanalların önüne, suyun hızını kesmek ve tampon bölgeye dağılmasını sağlamak için, uygun büyüklükte taş ve kayalar koyulur.

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/3/36/Nerium_oleander2.jpg

Nerium oleander L.

M. GENÇ, A. DELİGÖZ, D. YILDIZ 37

YENİDEN ORMANLAŞTIRMA ÇALIŞMALARI

Toprak Toprak İşİşlemelemeKızılçam ve karaçam yayılış alanlarında, granitgranit ana materyalden gelişmiş kaba tekstürlütopraklarda son derece son derece ggüçüç ııslanslanıırr topraklara rastlanmıştır.

Arbutus andrachne Lhttp://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e7

/Arbutus_andrachne1.jpg/298px-Arbutus_andrachne1.jpg

M. GENÇ, A. DELİGÖZ, D. YILDIZ 38

YENİDEN ORMANLAŞTIRMA ÇALIŞMALARI

Toprak Toprak İşİşlemelemeTam alan serpme ekimi yapılacaksa, yanmamış alanlarda ööllüüöörtrtüü tabakastabakasıınnıınnhemen altaltıındanndan, yangın geçirmiş yerlerde ise, yüzeyden 55--10 cm 10 cm derinliktenderinlikten alınacak toprak örneklerinde ııslanma testlerislanma testleriyapılmalıdır.

Liriodendron tulipifera L.http://www.steve.gb.com/images/plants/liriodendron_tulipifera.jpg

M. GENÇ, A. DELİGÖZ, D. YILDIZ 39

YENİDEN ORMANLAŞTIRMA ÇALIŞMALARI

Toprak Toprak İşİşlemeleme

Bunun için bir miktar susu ve bir damlaldamlalııkkyeterlidir.Küçük bir kaba alınmış toprak örneği üzerine bırakılan su, toprak su, toprak taraftarafıından hemen ndan hemen emiliyorsaemiliyorsa sorun sorun yoktur. yoktur. Rhamnus frangula L.

http://www.botany.wisc.edu/cgi-bin/detail.cgi?SpCode=RHAFRA

M. GENÇ, A. DELİGÖZ, D. YILDIZ 40

YENİDEN ORMANLAŞTIRMA ÇALIŞMALARI

Toprak Toprak İşİşlemelemeSu damlalarının örnek yüzeyinde 1 dakikadan fazla 1 dakikadan fazla kalmaskalmasıı, , ggüçüç ııslanmaslanmasorununun sorununun varlığını gösterir.

Su damlalarının 2 saatten 2 saatten fazlafazla toprak örneği yüzeyinde kalması ve toprak tarafından emilemeden buharlaemilemeden buharlaşşmasmasıı, ekstrem gekstrem güçüç ııslanmaslanmaözelliğinin işaretidir.

http://a.gerard4.free.fr/images7/Aesculus_hippocastanum.jpg

Aesculus hippocastanum L.

M. GENÇ, A. DELİGÖZ, D. YILDIZ 41

YENİDEN ORMANLAŞTIRMA ÇALIŞMALARI

GGüçüç ııslanma sorunu slanma sorunu olan sahalarda olan sahalarda ekim-dikim öncesi

Tercihen tam alan toprak işleme; mümkün değilse, derin ve geniş işlenmişocaklar hazırlama

şarttır. Arbutus unedo L.http://www.biologie.uni-ulm.de/systax/dendrologie/Arbuunfw.jpg

M. GENÇ, A. DELİGÖZ, D. YILDIZ 42

YENİDEN ORMANLAŞTIRMA ÇALIŞMALARI

EkimEkim--Dikim ve BakDikim ve Bakıımm

YangYangıın n ööncesindencesinde

Gençlik-kültür bakımıSıklık bakımıAralama ve Özellikle sırıklık-direklik çağında budamaTohum tedariki (stoku)

Alt ıslah zonu içinde veyaZorunlu hallerde, aynı ana ıslah zonuna ait alt zonlar arasında tohum transferi mümkün Syringa vulgaris L.

http://www.funet.fi/pub/sci/bio/life/plants/magnoliophyta/magnoliophytina/magnoliopsida/oleaceae/syringa/vulgaris-1.jpg

M. GENÇ, A. DELİGÖZ, D. YILDIZ 43

YENİDEN ORMANLAŞTIRMA ÇALIŞMALARI

Araştırma sonuçları alınıncaya kadar, yeniden ormanlaştırma çalışmaları bağlamında asli orman ağacı türlerimiz için önerdiğimiz asgariasgari takviye ve stok tohum miktarları

M. GENÇ, A. DELİGÖZ, D. YILDIZ 44

YENİDEN ORMANLAŞTIRMA ÇALIŞMALARI

EkimEkim--Dikim ve BakDikim ve BakıımmSadece kSadece kıızzııllççama ait ama ait cc, , dd ve ve ee

ççaağığındaki mendaki meşşcerelerdecerelerde

tohum takviyesi ancak toprak şartlarıbakımından çetin koşulların bulunduğu kısımlarda düşünülmelidir. Symphoricarpus albus (L.) S.F.Blake

http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Symphoricarpos_albus11_ies.jpg

M. GENÇ, A. DELİGÖZ, D. YILDIZ 45

YENİDEN ORMANLAŞTIRMA ÇALIŞMALARI

İğİğne yapraklne yapraklıı asli aasli ağğaaçç ttüürlerimiz irlerimiz iççin in öönerdinerdiğğimiz tohum imiz tohum takviyesi veya ekim dtakviyesi veya ekim döönemlerinemleri

M. GENÇ, A. DELİGÖZ, D. YILDIZ 46

YENİDEN ORMANLAŞTIRMA ÇALIŞMALARI

EkimEkim--Dikim ve BakDikim ve Bakıımm

DoDoğğal al hibrithibrit oluoluşşturanturan yabancyabancııttüürler kullanrler kullanıılmaz.lmaz.ÇÇalalıı alanlaralanlarıı dalddaldıırma yrma yööntemleri ntemleri ile geniile genişşletilir.letilir.GenGenççleleşşmeyi destekleyici, tmeyi destekleyici, tüür r ççeeşşitliliitliliğğini artini artıırrııccıı yaban hayvanyaban hayvanııdavrandavranışışlarlarıından faydalanndan faydalanııllıır.r.Kurak yetişme ortamlarında ve özellikle kızılçam sahalarında, ekim-dikim çalışmasının ardından tercihen yangından zarar görmemiş komkomşşu meu meşşcerelerden cerelerden temin edilecek temin edilecek ööllüü öörtrtüü ile 2ile 2--3 cm 3 cm kalkalıınlnlığıığındanda malmalççlanlanıırr..

Rhamnus alaternus L.http://www.dipbot.unict.it/orto/0276-1.html

M. GENÇ, A. DELİGÖZ, D. YILDIZ 47

YENİDEN ORMANLAŞTIRMA ÇALIŞMALARI

EkimEkim--Dikim ve BakDikim ve Bakıımm

Yol yetersizliYol yetersizliğği sebebiyle i sebebiyle üüretime aretime aççıılamayan lamayan sahalarda,sahalarda,

İmkânlar ölçüsünde arazi hazırlığı ve toprak işleme uygulanır.İİhtiyahtiyaçç varsa tohum varsa tohum takviyesi yaptakviyesi yapııllıır.r.

Mahonia aquifolium (Pursh.) Nutt.http://www.henriettesherbal.com/pictures/p08/pages/mahonia-aquifolium-2.htm

M. GENÇ, A. DELİGÖZ, D. YILDIZ 48

YENİDEN ORMANLAŞTIRMA ÇALIŞMALARI

EkimEkim--Dikim ve BakDikim ve Bakıımm

Mutlak toprak derinliMutlak toprak derinliğğinin inin az olduaz olduğğu ku kııssıımlardaki mlardaki dodoğğal vejetasyon ial vejetasyon iççinin,,

kısmi toprak işlemedaldırma yeterli ışık sağlamamümkünse yerinde çoğaltma uygulanır. Strelitzia reginae Ait.

http://www.dipbot.unict.it/orto/0096-1.html

M. GENÇ, A. DELİGÖZ, D. YILDIZ 49

YENİDEN ORMANLAŞTIRMA ÇALIŞMALARI

EkimEkim--Dikim ve BakDikim ve Bakıımm

Yanmaya direnYanmaya direnççli tampon saha tesisili tampon saha tesisi

Orman arazisinde, 200-600 m’de bir,tehlikeli rüzgar yönüne dik olarak,güç yanma özelliğine sahip, öncelikle doğal/kültürü yapılan ağaç, ağaççık ve çalı türleriyle veEn az 20-30 m (gerektiğinde ≥ 50 m) genişliğinde

AyrAyrııcaca

yerleşim alanları çevresinde,mümkünse devlet ormanı arazileri kullanılarak veen az 100 m genişlikte,yazın veya yaz-kış yapraklı meyve ağaçları gibi odunsu ve yonca, korunga gibi daimi yeşil otsu kültür bitkilerine özellikle yer verilerek

Agave americana L.

http://www.dipbot.unict.it/orto/0002-1.html

M. GENÇ, A. DELİGÖZ, D. YILDIZ 50

YENİDEN ORMANLAŞTIRMA ÇALIŞMALARI

EkimEkim--Dikim ve BakDikim ve Bakıımm

YangYangıın koruma n koruma şşeritlerinineritlerinin

ortasındaki orman yolunun her iki tarafındayanmaya dirençli iğne ve geniş yapraklı ağaç-ağaççık kuşağıpiramidal servi en az 10-15 sıra

http://en.wikipedia.org/wiki/Ribes_alpinum

Ribes alpinum L.

M. GENÇ, A. DELİGÖZ, D. YILDIZ 51

YENİDEN ORMANLAŞTIRMA ÇALIŞMALARI

Yanmaya dirençli tampon saha ve yangın koruma şeridi tesisinde, asgari dikim aralık-mesafesi piramidal serviiçin

1,5 x1,5 veya 2x2 m;

diğer türlerin olgun bireylerinin tepeleri arasındaki asgari mesafe,arazi eğimi

% 0-20 ise 3 m, % 21-40 ise 6 m, % 40’dan fazlaysa 9 m olmalı ve

eşkenar üçgen dikimi

uygulanmalıdır. (URL 13’den)

M. GENÇ, A. DELİGÖZ, D. YILDIZ 52

YENİDEN ORMANLAŞTIRMA ÇALIŞMALARI

EkimEkim--Dikim ve BakDikim ve Bakıımm

AyrAyrııca yangca yangıın koruma n koruma şşeritlerindeeritlerinde

dikim sıralarının önünde ve yola doğru,yanmaya dirençli doğal türlerle bilebasamaklı yapılar (orman kenarı) kesinlikle kurulmamalkurulmamalııddıır.r.

Tepe YangTepe Yangıınnıı !!

(URL 13’den)

M. GENÇ, A. DELİGÖZ, D. YILDIZ 53

YENİDEN ORMANLAŞTIRMA ÇALIŞMALARI

EkimEkim--Dikim ve BakDikim ve BakıımmMMüümkmküünse dikim ekime nse dikim ekime tercih edilir.tercih edilir.Toprak sToprak sııcaklcaklığıığı dikimi takip dikimi takip eden 1eden 1--2 ayl2 aylıık dk döönemde nemde 1010°°C ve C ve üüzerinde devam zerinde devam ediyorsa ediyorsa sonbahar dikimi dikimi rahatlrahatlııkla yapkla yapıılabilir.labilir.Kışların mutedil geçtiği Ege ve Akdeniz bölgelerimizde kkışış,şiddetli yaşandığı yörelerde, donan toprak çözüldükten sonra ilkbaharilkbahar dikimi uygulanır.

Cistus salviifolius L.

http://species.wikimedia.org/wiki/Cistus_salviifolius

M. GENÇ, A. DELİGÖZ, D. YILDIZ 54

YENİDEN ORMANLAŞTIRMA ÇALIŞMALARI

EkimEkim--Dikim ve BakDikim ve Bakıımm

Yaban hayatYaban hayatıınnıın desteklenmesi n desteklenmesi gereken yerlerle gereken yerlerle yyüüksek daksek dağğormanlarormanlarıındanda

aağğaaçç topluluklartopluluklarıı dikimidikimi

DiDiğğer orman alanlarer orman alanlarıındanda dikim araldikim aralııkk--mesafesininmesafesinin, , öözgzgüün aran araşşttıırma rma sonusonuççlarlarıı ortaya ortaya ççııkkııncaya kadarncaya kadar

asgari 4asgari 4--5 m 5 m olmasolmasıı öönerilir.nerilir.

ÇüÇünknküü olgun bireylerin tepeleri olgun bireylerin tepeleri arasarasıında nda en az 3 m aralen az 3 m aralııkkbulunmalbulunmalııddıır.r.

(Çolak ve Pitterle 1999’dan)

Ağaç toplulukları şeklinde yeniden ormanlaştırma çalışması (Schönenberger’eatfen Çolak/Pitterle1999’dan).

A= Küçük ağaç topluluklarıdikim şeması: 40-80 cm mesafeyle dikilmiş 20-40 fidandan oluşan küçük ağaçtoplulukları 2-4 m çapındadır ve 2-3 m arayla tesis edilir. Küçük ağaç topluluklarından 3, 4, 5 veya 6’sı bir araya gelerek ana ağaç topluluğunu meydana getirir. Ana ağaç topluluklarıarasındaki uzaklık ise 6-10 m’dir. B= 5-10 yıl içinde fidan sayısı azalır. C= Küçük ağaçtoplulukları birleşerek ana ağaç topluluklarını ortaya çıkarır. D= 80 yıl veya daha uzun bir zaman sonra ana ağaçtopluluklarının durumu.

2-3 m

6-10 m

Terasta uygun dikim yeri. Dağ tarafına daha yakın dikilen fidanın kök gelişimi ve dayanıklılığı her zaman daha iyidir. (Pitterle’ye atfen Çolak/Pitterle 1999’dan).

Ana ağaç toplulukları şeklinde tesis edilen bir plântasyonun zamansal değişimi (Schönenberger’e atfen Çolak/Pitterle 1999’dan). Ana ağaçtopluluklarını oluşturan küçük ağaçtoplulukları a veya b türüyle tesis edilmiş; iki farklı ağaç türüyle kurulmuş ana ağaç toplulukları bir araya gelerek plântasyonu meydana getirmiştir (A= Dikimin ardından, B= 5-10 yıl sonra, C= 20-30 yıl sonra, D= Ağaçlık çağında)

1. Durum: a ve b iğne yapraklı ağaçtürleriyle kurulan tesiste, ana ağaç topluluğu içinde karışım yoktur.

2. Durum: Daha az sayıdaki ana ağaçtopluluğu tesis ederek, arada kalan boşlukların dikimini sonraya bırakıp, basamaklıkuruluşun oluşturulması.

3. Durum: Daha az sayıdaki ana ağaçtopluluğu tesis ederek, arada kalan boşluklarda doğal gençlikler elde etme.

4. Durum: İğne yapraklı ağaçtürleriyle (a ve b) tesis edilen az sayıdaki ağaç topluluklarıarasına, sonraki yıllarda genişyapraklı tür (c) dikimi.

M. GENÇ, A. DELİGÖZ, D. YILDIZ 58

YENİDEN ORMANLAŞTIRMA ÇALIŞMALARI

EkimEkim--Dikim ve BakDikim ve Bakıımm

Yine normal Yine normal şşartlarda;artlarda;

ççalalıılar, ulalar, ulaşşabildikleri abildikleri boylarboylarıın asgari 2n asgari 2--3 kat3 katıımesafeylemesafeyleotsu taksonlar arasotsu taksonlar arasıında nda birbir--iki kariki karışış uzakluzaklııkkyer yer öörtrtüüccüüler ise ler ise bir karbir karışış araylaarayla tesis edilirler. Colutea arborescens L.

http://en.wikipedia.org/wiki/File:Bladder_senna.JPG

M. GENÇ, A. DELİGÖZ, D. YILDIZ 59

YENİDEN ORMANLAŞTIRMA ÇALIŞMALARI

EkimEkim--Dikim ve BakDikim ve Bakıımm

Çıplak köklü fidanlarda basit (adi) çapa veya çapa çukurunda kenardikimi (pullama) Taşlılık oranı düşük yerlerdeki dikimler, dikim demiri (ayak plantuvarı) Kaplı fidan dikimlerinde ise basit çukur dikimi

Campsis radicans (L.) Seem.http://www.discoverlife.org/mp/20o?search=Campsis+radicans&guide=Trees

M. GENÇ, A. DELİGÖZ, D. YILDIZ 60

ÖÖnerilerneriler

En azEn azıından ndan her orman iher orman işşletme mletme müüddüürlrlüüğğüündende, , öözel ezel eğğitim itim almalmışış (tercihen (tercihen mastermaster/doktora yapm/doktora yapmışış), meslekte yeni ), meslekte yeni saysayıılabilecek (labilecek (öörnerneğğin 3in 3--5 y5 yııllllıık) teknik elemanlardank) teknik elemanlardan bir bir yangyangıın uzmann uzmanıı ggöörevlendirilmelirevlendirilmeli

Halka dHalka döönnüükk orman yangorman yangıınlarnlarııyla myla müücadele kurslarcadele kurslarıı aaççıılmallmalıı

GGöönnüüllllüü itfaiye birlikleriitfaiye birlikleri tesisi mutlaka dtesisi mutlaka düüşşüünnüülmelilmeli

Bu konularda Bu konularda SDSDÜÜ ORMAN YANGINLARIYLA ORMAN YANGINLARIYLA MMÜÜCADELE ECADELE EĞİĞİTTİİM VE ARAM VE ARAŞŞTIRMA MERKEZTIRMA MERKEZİİMMÜÜDDÜÜRLRLÜÜĞĞÜÜ ile iile işşbirlibirliğği yapi yapıılabilir.labilir.

İİkazkaz levhalarlevhalarıı daha sdaha sıık k ((öörnerneğğin 2 in 2 kmkm’’dede bir)bir) yerleyerleşştirilmelitirilmeli

M. GENÇ, A. DELİGÖZ, D. YILDIZ 61

Kaynakça

M. GENÇ, A. DELİGÖZ, D. YILDIZ 62

Kaynakça

M. GENÇ, A. DELİGÖZ, D. YILDIZ 63

Kaynakça

TeTeşşekkekküür Ederizr Ederiz……

Prof. Dr. Musa GENProf. Dr. Musa GENÇÇYrd. DoYrd. Doçç. Dr. Ay. Dr. Ayşşe DELe DELİİGGÖÖZ Z

ArArşş. G. Göör. Dilek YILDIZr. Dilek YILDIZ

Bu sununun ücretsiz temin edilebileceği adres:http://ormanweb.sdu.edu.tr/akademiksunular

SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ

ORMAN FAKÜLTESİ