Post on 26-Jan-2016
description
TÜRKİYE İÇİN BİLGİ BAZLI TÜRKİYE İÇİN BİLGİ BAZLI SÜRDÜRÜLEBİLİR SÜRDÜRÜLEBİLİR
YENİLİKÇİ SANAYİLEŞME YENİLİKÇİ SANAYİLEŞME STRATEJİSİSTRATEJİSİ
EGE GENÇ İŞADAMLARI EGE GENÇ İŞADAMLARI DERNEĞİDERNEĞİ
Prof. Dr. Hüsnü ERKANProf. Dr. Hüsnü ERKANDoç. Dr. Yaşar UYSALDoç. Dr. Yaşar UYSALYrd. Doç. Dr. Canan ERKANYrd. Doç. Dr. Canan ERKANDr. Mevlüt ÇETİNKAYADr. Mevlüt ÇETİNKAYASelim ŞANLISOY, Nuri Erkin BAŞERSelim ŞANLISOY, Nuri Erkin BAŞERKerim Eser AFŞAR, Üzeyir AYDINKerim Eser AFŞAR, Üzeyir AYDIN
I. BÖLÜMI. BÖLÜMDÜNYA EKONOMİSİNDE GELİŞMELERDÜNYA EKONOMİSİNDE GELİŞMELER
A. BİLGİ TOPLUMUA. BİLGİ TOPLUMUB.BİLGİ ÇAĞINDA KÜRESELLEŞME VE SANAYİ SEKTÖRÜNDE YENİ EĞİLİMLERB.BİLGİ ÇAĞINDA KÜRESELLEŞME VE SANAYİ SEKTÖRÜNDE YENİ EĞİLİMLER
C. DEĞERLENDİRME: KÜRESEL SİSTEMDE BİLGİ TOPLUMU OLMAKC. DEĞERLENDİRME: KÜRESEL SİSTEMDE BİLGİ TOPLUMU OLMAK
II. BÖLÜMII. BÖLÜMBİLGİ BAZLI SANAYİLEŞMEDE BAŞARILI ÜLKE ÖRNEKLERİ VE TÜRKİYEBİLGİ BAZLI SANAYİLEŞMEDE BAŞARILI ÜLKE ÖRNEKLERİ VE TÜRKİYE
A. ÖNCÜLERA. ÖNCÜLERB. BİLGİ TOPLUMUNA BAŞARILI GEÇİŞLERB. BİLGİ TOPLUMUNA BAŞARILI GEÇİŞLERC. YENİ ATILIM ÖRNEKLERİC. YENİ ATILIM ÖRNEKLERİD. AB’DE BİLGİ TOPLUMUNA GEÇİŞ ARAYIŞLARI VE LİZBON STRATEJİSİD. AB’DE BİLGİ TOPLUMUNA GEÇİŞ ARAYIŞLARI VE LİZBON STRATEJİSİE. BİLGİ BAZLI SANAYİLEŞMEDE BAŞARILI ÜLKE ÖRNEKLERİNİN GENEL DEĞERLENDİRMESİE. BİLGİ BAZLI SANAYİLEŞMEDE BAŞARILI ÜLKE ÖRNEKLERİNİN GENEL DEĞERLENDİRMESİF. TÜRKİYE’NİN SANAYİLEŞME DENEYİMİ VE AB ÜZERİNDEN BİLGİ TOPLUMUNA GEÇİŞ ARAYIŞLARIF. TÜRKİYE’NİN SANAYİLEŞME DENEYİMİ VE AB ÜZERİNDEN BİLGİ TOPLUMUNA GEÇİŞ ARAYIŞLARI
III. BÖLÜMIII. BÖLÜMBİLGİ BAZLI YENİLİKÇİ SANAYİLEŞME STRATEJİSİNİN GENEL VE KURUMSAL ÇERÇEVESİBİLGİ BAZLI YENİLİKÇİ SANAYİLEŞME STRATEJİSİNİN GENEL VE KURUMSAL ÇERÇEVESİ
A. YENİ STRATEJİ İÇİN PARADİGMAL DÖNÜŞÜMA. YENİ STRATEJİ İÇİN PARADİGMAL DÖNÜŞÜMB. STRATEJİK PLANLAMANIN ANALİTİK ÇERÇEVESİB. STRATEJİK PLANLAMANIN ANALİTİK ÇERÇEVESİC. BİLGİ BAZLI YENİLİKÇİ SANAYİLEŞME STRATEJİSİNDE YENİ KONULARC. BİLGİ BAZLI YENİLİKÇİ SANAYİLEŞME STRATEJİSİNDE YENİ KONULARD. BİLGİ BAZLI YENİLİKÇİ SANAYİLEŞME STRATEJİSİNİN AKTÖRLERİ VE KURUMLARID. BİLGİ BAZLI YENİLİKÇİ SANAYİLEŞME STRATEJİSİNİN AKTÖRLERİ VE KURUMLARI
IV. BÖLÜMIV. BÖLÜMTÜRKİYE İÇİN SÜRDÜRÜLEBİLİR YENİLİKÇİ SANAYİLEŞME STRATEJİSİ İÇİN DURUM ANALİZİTÜRKİYE İÇİN SÜRDÜRÜLEBİLİR YENİLİKÇİ SANAYİLEŞME STRATEJİSİ İÇİN DURUM ANALİZİ
A. YENİLİKÇİ SANAYİLEŞME STRATEJİSİ İÇİN DURUM ANALİZİA. YENİLİKÇİ SANAYİLEŞME STRATEJİSİ İÇİN DURUM ANALİZİB. MEVCUT EKONOMİ POLİTİKALARI UYGULAMALARI VE YENİLENME İHTİYACIB. MEVCUT EKONOMİ POLİTİKALARI UYGULAMALARI VE YENİLENME İHTİYACIC. GZTF ANALİZİC. GZTF ANALİZİ
V. BÖLÜMV. BÖLÜMTÜRKİYE İÇİN SÜRDÜRÜLEBİLİR YENİLİKÇİ SANAYİLEŞME STRATEJİSİTÜRKİYE İÇİN SÜRDÜRÜLEBİLİR YENİLİKÇİ SANAYİLEŞME STRATEJİSİ
A. YENİLİKÇİ SANAYİLEŞMENİN VİZYONU VE MİSYONUA. YENİLİKÇİ SANAYİLEŞMENİN VİZYONU VE MİSYONUB. YENİ STRATEJİ İÇİN PARADİGMAL DÖNÜŞÜMB. YENİ STRATEJİ İÇİN PARADİGMAL DÖNÜŞÜMC. STRATEJİK PLANIN STRATEJİK UNSURLARIC. STRATEJİK PLANIN STRATEJİK UNSURLARID. ULUSAL BÜTÜNLEŞİK AĞ YAPISINA DAYALI SEKTÖR STRATEJİSİD. ULUSAL BÜTÜNLEŞİK AĞ YAPISINA DAYALI SEKTÖR STRATEJİSİE. ULUSAL BÜTÜNLEŞİK AĞ YAPILANMASINA DAYALI AR-GE STRATEJİSİE. ULUSAL BÜTÜNLEŞİK AĞ YAPILANMASINA DAYALI AR-GE STRATEJİSİF. STRATEJİK PLANININ STRATEJİK AMAÇLARI VE HEDEFLERİF. STRATEJİK PLANININ STRATEJİK AMAÇLARI VE HEDEFLERİG. STRATEJİK PLANIN AŞAMALARIG. STRATEJİK PLANIN AŞAMALARI
I. BÖLÜMI. BÖLÜMDÜNYA EKONOMİSİNDE DÜNYA EKONOMİSİNDE
GELİŞMELERGELİŞMELERBİLGİ TOPLUMUNDA GELİŞMELERBİLGİ TOPLUMUNDA GELİŞMELER
Bilimsel ve teknolojik yeniliklerin sürüklediği yeni toplum ve uygarlık Bilimsel ve teknolojik yeniliklerin sürüklediği yeni toplum ve uygarlık düzeyinde; her şey yeniden yapılanırken; toplumsal bütünün tüm düzeyinde; her şey yeniden yapılanırken; toplumsal bütünün tüm alanları da yeniden yapılandı. alanları da yeniden yapılandı.
• Bilimsel-Teknolojik alan:Bilimsel-Teknolojik alan: mekanik düşünce ve teknolojilerden mekanik düşünce ve teknolojilerden atom altı atom altı dünyanın dünyanın çokluçoklu ağ etkileşimine dayalı kuantum düşünce ve ağ etkileşimine dayalı kuantum düşünce ve teknolojilerine;teknolojilerine;
• Ekonomik alan:Ekonomik alan: atomik ve mekanik atomik ve mekanik kapitalist piyasa ekonomisinden, ağ kapitalist piyasa ekonomisinden, ağ etkileşimietkileşimi içinde işleyen içinde işleyen bilgi ekonomisine;bilgi ekonomisine;
• Politik alan:Politik alan: bireysellikten bireysellikten grupsal çıkarlarıngrupsal çıkarların yapılandırdığı sivil toplum yapılandırdığı sivil toplum kuruluşlarıyla, kuruluşlarıyla, parlamenter demokrasiden katılımcı demokrasiye;parlamenter demokrasiden katılımcı demokrasiye;
• Sosyal alan:Sosyal alan: bağımsız-bağlantısız bağımsız-bağlantısız bireysellikten,bireysellikten, işbirliğine dayalıişbirliğine dayalı sinerjik sinerjik toplumsaltoplumsal yapılanmaya, yapılanmaya,
• Kültürel alan:Kültürel alan:,, kapalı ve mutlakçı kültürel değerlerdenkapalı ve mutlakçı kültürel değerlerden farklılıkların farklılıkların hoşgörü içinde bir arada yaşamasına yönelik; kozmopolit hoşgörü içinde bir arada yaşamasına yönelik; kozmopolit kültürel çeşitliliğekültürel çeşitliliğe;;
• Küresel alan:Küresel alan: ulusal şirket ve ilişkilerulusal şirket ve ilişkiler yerine yerine ulus ötesi (transnasyonel) ulus ötesi (transnasyonel) şirket ve kurumlara (küresel bloklara) dönüştüşirket ve kurumlara (küresel bloklara) dönüştü. .
BİLGİ TOPLUMUNDA EKONOMİK BİLGİ TOPLUMUNDA EKONOMİK ÖNCELİKLERÖNCELİKLER
a)a) Ağlarda Işık Hızında Bilgi AkışınaAğlarda Işık Hızında Bilgi Akışına
b)b) VerimliliğeVerimliliğe
c)c) Dinamik Rekabet ve KaliteyeDinamik Rekabet ve Kaliteye
d)d) Sürdürülebilir Yenilikçi Ekonomik Gelişmeye Yöneldi. Sürdürülebilir Yenilikçi Ekonomik Gelişmeye Yöneldi.
BİLGİ ÇAĞINDA KÜRESELLEŞME BİLGİ ÇAĞINDA KÜRESELLEŞME VE SANAYİ SEKTÖRÜNDE YENİ VE SANAYİ SEKTÖRÜNDE YENİ
EĞİLİMLEREĞİLİMLER
KüreselleşmeKüreselleşme
Teknolojik gelişmelere paralel çeşitli Teknolojik gelişmelere paralel çeşitli mal, hizmet, sermaye-para, emek ve mal, hizmet, sermaye-para, emek ve bilgi gibi akımların hızlı bir şekilde bilgi gibi akımların hızlı bir şekilde hareket ederek, sınırları aşmaları hareket ederek, sınırları aşmaları sonucu ekonomik, politik ve kültürel sonucu ekonomik, politik ve kültürel ilişkilerin değişime zorlandığı bir süreç ilişkilerin değişime zorlandığı bir süreç oldu.oldu.
ESKİESKİ YENİYENİ1. Piyasa Yapısında Değişim1. Piyasa Yapısında Değişim
SermayeSermaye BilgiBilgi
ÜreticiÜretici TüketiciTüketici
AtlantikAtlantik PasifikPasifik
JaponyaJaponya ÇinÇin
Uluslararası ticaretUluslararası ticaret Elektronik ticaretElektronik ticaret
BilgisayarBilgisayar InternetInternet
ParaPara İnsanİnsan
2. Örgütsel Yapılanmada Değişim2. Örgütsel Yapılanmada DeğişimMekanikMekanik OrganikOrganik
MühendislikMühendislik EkolojiEkoloji
ŞirketlerŞirketler Bireyler ve networkBireyler ve network
Yatay ve dikey entegrasyonYatay ve dikey entegrasyon Sanal entegrasyonSanal entegrasyon
İş süreçleriİş süreçleri KültürKültür
3. Bireysel Kişilikte Değişim3. Bireysel Kişilikte DeğişimÇok çalışmaÇok çalışma Hiper etkinlikHiper etkinlik
GüvenlikGüvenlik BelirsizlikBelirsizlik
Mevcut kariyerMevcut kariyer Gelecek kariyerGelecek kariyer
İtimatİtimat ÜmitÜmit (Beklenti) (Beklenti)
SadakatSadakat CesaretCesaret
BBilgi Bazlı Küreselleşmeninilgi Bazlı Küreselleşmenin Yarattığı Kurumsal Değişim Yarattığı Kurumsal Değişim
Kaynak: Morrison, 1996:15
Bilgi Bazlı Küreselleşmenin Girişimcilik ve Yönetim Anlayışında Yarattığı Bilgi Bazlı Küreselleşmenin Girişimcilik ve Yönetim Anlayışında Yarattığı DeğişimDeğişim
ESKİ YENİ 1. Girişimci Yapısında Değişim Kar öncelikli Müşteri memnuniyeti öncelikli Varlıklar nesneler Varlıklar insanlar Düşünenler ve uygulayanlar farklı Düşünen ve uygulayanlar aynı Seri üretim Esnek üretim Arz ve talep birbirinden kopuk Arz ve talep edenlerin ortaklığı (işbirliği) Örgütlerin hiyerarşi ile kontrolü, fonksiyonel ayrımlı bölümler
Örgütler, takım çalışması ve sayısız yatay takıma dayanmaktadır.
Kontrol için performans kriterleri İlerleme için performans kriterleri Ölçek ekonomileri önemlidir. Zaman ekonomileri önemlidir. 2. Yönetim Anlayışında Değişim Organizasyon disiplini Organizasyonel öğrenme Kısır döngü Olumlu döngü Yönetim idarecileri Yönetim liderleri Çarpık iletişim Açık iletişim Hiyerarşiler Piyasalar Stratejik iş birimleri ürün geliştirmeyi yönlendirir
İçsel yetenekler ürün geliştirmeyi yönlendirir.
Stratejik öğrenme organizasyonun üst yönetiminde görülür.
Stratejik öğrenme kapasitesi yaygındır.
Çoğu organizasyon üyelerine güvenilmez varsayımı vardır.
Çoğu organizasyon üyelerine güvenilir varsayımı vardır.
Çoğu organizasyon üyelerine yetki verilmez. Çoğu organizasyon üyelerine yetki verilir. Çoğu organizasyon üyelerinin yerel ve sanal bilgileri yönetimin ayrıcalığı tarafından disipline edilir.
Tüm organizasyon üyelerinin yerel ve sanal bilgileri başarı ve yaratıcılık için en önemli faktördür.
Sürdürülebilirlik İçin Firmalarda Sürdürülebilirlik İçin Firmalarda Paradigma Değişimi Paradigma Değişimi
II. BÖLÜMII. BÖLÜMBİLGİ BAZLI SANAYİLEŞMEDE BİLGİ BAZLI SANAYİLEŞMEDE
BAŞARILI ÜLKE ÖRNEKLERİ VE BAŞARILI ÜLKE ÖRNEKLERİ VE TÜRKİYETÜRKİYE
ÖNCÜLERÖNCÜLER
• ABDABD• JAPONYAJAPONYA BİLGİ TOPLUMUNA BAŞARILI GEÇİŞLERBİLGİ TOPLUMUNA BAŞARILI GEÇİŞLER• İRLANDAİRLANDA• FİNLANDİYAFİNLANDİYA• İNGİLTEREİNGİLTERE YENİ ATILIM ÖRNEKLERİYENİ ATILIM ÖRNEKLERİ• GÜNEY KOREGÜNEY KORE• HİNDİSTANHİNDİSTAN• ÇİNÇİN
ÜLKELER• Kendine özgü özelliklerKendine özgü özelliklerden yararlanarak belli den yararlanarak belli
fırsatları değerlendirmekfırsatları değerlendirmek
• Dezavantajı avantajaDezavantajı avantaja dönüştürmek dönüştürmek
• Başarı için Başarı için ısrarlı ve kararlı bir politik iradeninısrarlı ve kararlı bir politik iradenin varlığıvarlığı
• • Uzun dönemli stratejik tercihleri belirlemek ve Uzun dönemli stratejik tercihleri belirlemek ve
belli alanlara odaklanmakbelli alanlara odaklanmak
• Eğitime, öğretime verilen önem Eğitime, öğretime verilen önem
• Üniversite- sanayi işbirliği Üniversite- sanayi işbirliği
• Teknopark ve teknokentlerin sürükleyici etkisiTeknopark ve teknokentlerin sürükleyici etkisi
• Uygun bir yatırım iklimi ve iş ortamıUygun bir yatırım iklimi ve iş ortamı
• Siyasî istikrar ve sosyal uzlaşma Siyasî istikrar ve sosyal uzlaşma
• İleri teknolojiye sahip ülkelerle işbirliği doğrudan İleri teknolojiye sahip ülkelerle işbirliği doğrudan yabancı sermaye yatırımı, ya da yabancı sermaye yatırımı, ya da teknoloji için iddialı teknoloji için iddialı programlarprogramlar
• ABDABD• JAPONYAJAPONYA• FİNLANDİYAFİNLANDİYA• HİNDİSTANHİNDİSTAN• GÜNEY GÜNEY KOREKORE• İNGİLTEREİNGİLTERE• ÇİNÇİN• İRLANDAİRLANDA
TÜRKİYE’NİN SANAYİLEŞME TÜRKİYE’NİN SANAYİLEŞME DENEYİMİ ve AB ÜZERİNDEN BİLGİ DENEYİMİ ve AB ÜZERİNDEN BİLGİ TOPLUMUNA GEÇİŞ ARAYIŞLARITOPLUMUNA GEÇİŞ ARAYIŞLARI
1923-19491923-1949 1950-19601950-1960 1963-19791963-1979
İthal İkameciİthal İkameciSanayileşmeSanayileşme
Özel Girişim Özel Girişim Öncelikli Öncelikli
SanayileşmeSanayileşme
Kalkınma Planları Kalkınma Planları Eşliğinde Eşliğinde
SanayileşmeSanayileşme
Türkiye’nin liberal Türkiye’nin liberal politikalara yönelme politikalara yönelme
çabalarının çabalarının başarısızlıkla başarısızlıkla
sonuçlandığı bir sonuçlandığı bir dönemdir. dönemdir.
Başlangıçta iyimser Başlangıçta iyimser havayla genişleyen havayla genişleyen ekonomi, dönemin ekonomi, dönemin
ortalarına doğru ortalarına doğru daralmaya başladı. daralmaya başladı.
Dönemin en Dönemin en belirgin özelliği, iç belirgin özelliği, iç piyasaya dönük, piyasaya dönük, ithal ikamesi ile ithal ikamesi ile
sanayileşme sanayileşme stratejisinin stratejisinin
kalkınma planları kalkınma planları eşliğinde eşliğinde
sürdürülmesidir.sürdürülmesidir.
Bu dönemde milli Bu dönemde milli sanayiinin sanayiinin
geliştirilmesi amacıyla geliştirilmesi amacıyla desteklenen sanayi, desteklenen sanayi, bir sıçrama yaratmak bir sıçrama yaratmak için yetersiz kalmıştır. için yetersiz kalmıştır. Üstelik bu dönemde Üstelik bu dönemde bütün çabalara ve bütün çabalara ve teşviklere rağmen, teşviklere rağmen,
özel sermaye birikimi özel sermaye birikimi sağlanamadı.sağlanamadı.
İhracata Dayalı İhracata Dayalı BüyümeBüyüme
1980 Sonrası1980 Sonrası
Sürekli ve Sürekli ve adeta adeta
“sürdürülebilir “sürdürülebilir yüksek yüksek
enflasyona” enflasyona” mahkûm olan mahkûm olan ülke, yatırım ülke, yatırım
iklimi ve iklimi ve ortamını ortamını kaybetti.kaybetti.
TÜRKİYE’NİN AB ÜZERİNDEN TÜRKİYE’NİN AB ÜZERİNDEN BİLGİ TOPLUMUNA GEÇİŞ BİLGİ TOPLUMUNA GEÇİŞ
ARAYIŞI ARAYIŞI AB projesi, bir bilgi toplumuna geçiş projesi AB projesi, bir bilgi toplumuna geçiş projesi
değildir.değildir.
AB projesinin öncelikli konusu, AB’nin AB projesinin öncelikli konusu, AB’nin entegrasyonu sorunudur. entegrasyonu sorunudur.
AB üyeliği, bilgi toplumunu garantilemez.AB üyeliği, bilgi toplumunu garantilemez.
Ancak Bilgi Bazlı Sanayileşme AB’ye girişi Ancak Bilgi Bazlı Sanayileşme AB’ye girişi garantiler. garantiler.
GENEL DEĞERLENDİRMEGENEL DEĞERLENDİRME• Türkiye’nin bugüne kadar bir sanayileşme stratejisi ile bütünleşmiş bir Türkiye’nin bugüne kadar bir sanayileşme stratejisi ile bütünleşmiş bir
bilgi toplumuna geçiş stratejisi yoktur. bilgi toplumuna geçiş stratejisi yoktur.
• Türkiye, IMF’in yönlendirdiği istikrar arayışı ve AB’nin yönlendirdiği reform Türkiye, IMF’in yönlendirdiği istikrar arayışı ve AB’nin yönlendirdiği reform süreci ile bilgi bazlı sanayileşme rotasına giremez.süreci ile bilgi bazlı sanayileşme rotasına giremez.
• Bilgi altyapısı alanında e-Türkiye çalışmaları bir Bilgi altyapısı alanında e-Türkiye çalışmaları bir ağ bütünüağ bütünü oluşturmaktan oluşturmaktan uzak kalmıştır. uzak kalmıştır. Ulusal Yenilik SistemiUlusal Yenilik Sistemi oluşturulamamış ve oluşturulamamış ve teknoparklarteknoparklar yeterince etkinleştirilememiş, birbirine bağlanamamış olduğu gibi, yeterince etkinleştirilememiş, birbirine bağlanamamış olduğu gibi, uygulama da sınırlı kalmıştır. uygulama da sınırlı kalmıştır. Üniversite-sanayi işbirliğiÜniversite-sanayi işbirliği oluşturulamadığı oluşturulamadığı gibi, gibi, arayüzarayüz kurumlar da, sosyal sermaye olarak henüz oluşturulamadı. kurumlar da, sosyal sermaye olarak henüz oluşturulamadı.
• Türkiye’de bilgi toplumu ve bilgi bazlı sanayileşme için yeterli Türkiye’de bilgi toplumu ve bilgi bazlı sanayileşme için yeterli politik irade politik irade yoktur.yoktur. Toplumsal uzlaşma ve motivasyonToplumsal uzlaşma ve motivasyon da oluşamadı. B da oluşamadı. Bilgi çağı ve ilgi çağı ve bilgi toplumu olgusu ve süreci henüz içselleştirilmedi.bilgi toplumu olgusu ve süreci henüz içselleştirilmedi.
• Bizi geleceğe taşıyacak bilgi bazlı sanayileşme stratejisinin Bizi geleceğe taşıyacak bilgi bazlı sanayileşme stratejisinin bütüncül bütüncül yaklaşımı, yaklaşımı, gelecek vizyonu, ortak değerleri ve misyonu gelecek vizyonu, ortak değerleri ve misyonu oluşturulmadı. oluşturulmadı.
III. BÖLÜMIII. BÖLÜMBİLGİ BAZLI YENİLİKÇİ BİLGİ BAZLI YENİLİKÇİ
SANAYİLEŞME STRATEJİSİNİN SANAYİLEŞME STRATEJİSİNİN GENEL VE KURUMSAL ÇERÇEVESİGENEL VE KURUMSAL ÇERÇEVESİ
DÜŞÜNCEDE DEVRİMDÜŞÜNCEDE DEVRİM
Mekanik paradigmadan Mekanik paradigmadan kuantum paradigmasına kayan kuantum paradigmasına kayan evren algılayışı teknoloji evren algılayışı teknoloji anlayışımızı kökünden anlayışımızı kökünden değiştirdi.değiştirdi.
Toplumsal ve ekonomik gelişmeToplumsal ve ekonomik gelişme
bilim ve teknoloji üretimine bilim ve teknoloji üretimine dayanmaktadır. dayanmaktadır.
DÜŞÜNCEDE DEVRİMDÜŞÜNCEDE DEVRİM
GEÇMİŞGEÇMİŞAtom benzeri bağımsız Atom benzeri bağımsız
bağlantısız birey, bağlantısız birey, işletme ve toplum işletme ve toplum anlayışıanlayışı
GELECEKGELECEK
Karşılıklı ağ Karşılıklı ağ etkileşimi içindeki etkileşimi içindeki yapılanmaya dayalı yapılanmaya dayalı sistemler ve süreçlersistemler ve süreçler
STRATEJİK PLANLAMANIN STRATEJİK PLANLAMANIN ANALİTİK ÇERÇEVESİ ANALİTİK ÇERÇEVESİ
Stratejik planlama:Stratejik planlama: Ülke, bölge veya kentsel Ülke, bölge veya kentsel sanayileşme ve gelişmenin uzun dönemli başarısı için sanayileşme ve gelişmenin uzun dönemli başarısı için verilecek karar, süreç ve uygulamaları kapsar.verilecek karar, süreç ve uygulamaları kapsar.
Aşamalar:Aşamalar:– Stratejisinin dış ve iç çevresel unsurlarının belirlenmesi, Stratejisinin dış ve iç çevresel unsurlarının belirlenmesi, – Uzun dönemli stratejik planın oluşturulması,Uzun dönemli stratejik planın oluşturulması,– Stratejik planın uygulanmasıStratejik planın uygulanması– Stratejik planın değerlendirilmesi ve kontrolüStratejik planın değerlendirilmesi ve kontrolü
UZAK ÇEVREYE İLİŞKİN FAKTÖRLER:UZAK ÇEVREYE İLİŞKİN FAKTÖRLER: TOPSES TOPSES YAKLAŞIMI YAKLAŞIMI
Şekil 1: Porter Modelinde Sistem Bütünü
Kaynak: Porter: 1990:127
Firma Stratejisi Endüstriyel
Yapı ve Rekabet
Faktör Koşulları
Talep Koşulları
Bağlı ve Destek
Endüstriler
Devlet
Fırsatlar
YAKIN ÇEVREYE İLİŞKİN FAKTÖRLERYAKIN ÇEVREYE İLİŞKİN FAKTÖRLER
Teknoloji ve Bilgi Altyapısı
Yığılma Ekonomileri
AR-GE etkinlikleri:Teknoparklar,
Üniversite – sanayi İşbirliği
Ağ Sistemleri
Değişen Talep yapısı
Yenilikçi Girişimcilik
Risk Sermayesi
Beşeri Sermaye
Meslekî ve Akademik
Eğitim
Üniversiteler, Enstitüler ve Meslekî
Eğitim Kurumları
BölgeselKalkınma Ajansları
Teknolojik İlerleme
Bilgi Teknolojilerine
Dayalı Sanayileşme
Mekânsal Yeniden
Yapılanma
Bilgi Toplumuna
Yönelik Sosyal
Dönüşüm
Bilgi
Teknolojilerine Dayalı
Sosyo- Ekonomik İlerleme
Yenilikçi Devlet ve Yenilikçi Yerel Yönetimler
STK’lar
Bilgi Teknolojilerine Dayalı Sanayileşme İçin Aktörler ve Etkileşimleri Bilgi Teknolojilerine Dayalı Sanayileşme İçin Aktörler ve Etkileşimleri
IV. BÖLÜMTÜRKİYE İÇİN SÜRDÜRÜLEBİLİR
YENİLİKÇİ SANAYİLEŞME STRATEJİSİ İÇİN DURUM
ANALİZİ
Bilgi Toplumu Açısından Bilgi Toplumu Açısından Türkiye’nin Küresel KonumuTürkiye’nin Küresel Konumu
Türkiye’nin karmaşık yapısı: Türkiye’nin karmaşık yapısı: tarım toplumutarım toplumusanayi toplumusanayi toplumu
bilgi toplumubilgi toplumu
Bu dezavantajlı yapı ancak doğru politikaların Bu dezavantajlı yapı ancak doğru politikaların uygulanmasıyla avantaja dönüştürülebilir.uygulanmasıyla avantaja dönüştürülebilir.
Milli Gelir:Milli Gelir: GSYİH açısından 18. büyük ekonomiye sahip olan Türkiye kişi başına GSYİH açısından 18. büyük ekonomiye sahip olan Türkiye kişi başına düşen gelir açısından 65. sırada bulunuyor. düşen gelir açısından 65. sırada bulunuyor.
Rekabet Yapısı:Rekabet Yapısı: Türkiye’nin uluslar arası rekabet gücü giderek geriliyor. 1994 Türkiye’nin uluslar arası rekabet gücü giderek geriliyor. 1994 yılında 29. sırada yer alan Türkiye, 2001 yılında 44. sıraya geriledi. Uluslararası yılında 29. sırada yer alan Türkiye, 2001 yılında 44. sıraya geriledi. Uluslararası rekabet gücü sıralamasında 1996’da Türkiye’nin gerisinde yer alan Portekiz, rekabet gücü sıralamasında 1996’da Türkiye’nin gerisinde yer alan Portekiz, Yunanistan, Brezilya, Meksika, Polonya, Macaristan ve Güney Afrika 2001 yılında Yunanistan, Brezilya, Meksika, Polonya, Macaristan ve Güney Afrika 2001 yılında Türkiye’nin önüne geçti. Türkiye’nin önüne geçti.
TOPLUMSAL SİSTEM BÜTÜNÜ TOPLUMSAL SİSTEM BÜTÜNÜ AÇISINDAN TÜRKİYE’NİN DURUMU: AÇISINDAN TÜRKİYE’NİN DURUMU:
GENEL BELİRLEYENLERİN GENEL BELİRLEYENLERİN DURUMUDURUMU
Politik Sistem:Politik Sistem: Demokratları olmayan bir şekli demokrasi Demokratları olmayan bir şekli demokrasi
Ekonomik Sistem:Ekonomik Sistem: G Güç odaklarının etkin olduğu, politik üç odaklarının etkin olduğu, politik yönlendirmeye açık, “kontrollü” bir piyasa sistemi yönlendirmeye açık, “kontrollü” bir piyasa sistemi
Sosyal Sistem:Sosyal Sistem: Sosyal kabul görme, sosyal bağımlılık ve sosyal kişi Sosyal kabul görme, sosyal bağımlılık ve sosyal kişi egemenliği egemenliği
Kültürel Sistem:Kültürel Sistem: Değerlere dayalı muhafazakâr bir dünya görüşü Değerlere dayalı muhafazakâr bir dünya görüşü
Teknolojik Sistem:Teknolojik Sistem: Geleneksel ve ithal teknolojilerden yararlanma Geleneksel ve ithal teknolojilerden yararlanma geleneği, gördüğünü yapan, görmediğini düşünmeyen bir düşünce geleneği, gördüğünü yapan, görmediğini düşünmeyen bir düşünce yapısı, görgülcülüğe dayalı taklitçilikyapısı, görgülcülüğe dayalı taklitçilik
TÜRKİYE’DE MEVCUT SANAYİ TÜRKİYE’DE MEVCUT SANAYİ YAPISI: YAPISI:
YAKIN BELİRLEYENLERİN YAKIN BELİRLEYENLERİN DURUMUDURUMU
Türkiye ile Gelişmiş Ülke Sanayisinin Türkiye ile Gelişmiş Ülke Sanayisinin KarşılaştırılmasıKarşılaştırılması
KRİTERKRİTER TÜRKİYE SANAYİİTÜRKİYE SANAYİİGELİŞMİŞ ÜLKE GELİŞMİŞ ÜLKE
SANAYİİSANAYİİ
ÖLÇEKÖLÇEK KÜÇÜK KÜÇÜK BÜYÜKBÜYÜK
ÜRÜN ÖZELLİĞİÜRÜN ÖZELLİĞİ KATMA DEĞERİ DÜŞÜKKATMA DEĞERİ DÜŞÜK KATMA DEĞERİ YÜKSEKKATMA DEĞERİ YÜKSEK
ŞİRKET TİPİŞİRKET TİPİ AİLE ŞİRKETİAİLE ŞİRKETİ KURUMSAL ŞİRKETKURUMSAL ŞİRKET
AR-GE HARCAMASI AR-GE HARCAMASI DÜŞÜKDÜŞÜK YÜKSEKYÜKSEK
SERMAYE KAYNAĞISERMAYE KAYNAĞI ÖZ SERMAYEÖZ SERMAYE SERMAYE PİYASASISERMAYE PİYASASI
İSTİHDAM ÖZELLİĞİ İSTİHDAM ÖZELLİĞİ MAVİ YAKALI MAVİ YAKALI BEYAZ YAKALIBEYAZ YAKALI
VERİMLİLİK VERİMLİLİK DÜŞÜKDÜŞÜK YÜKSEKYÜKSEK
YÖNETİM ANLAYIŞI YÖNETİM ANLAYIŞI İŞLETME ODAKLI İŞLETME ODAKLI FONKSİYONEL YÖNETİM FONKSİYONEL YÖNETİM
(ÜRETİM, MUHASEBE SATIŞ, (ÜRETİM, MUHASEBE SATIŞ, PAZARLAMA VB.) PAZARLAMA VB.)
PAYDAŞ ODAKLI (TEDARİKÇİ, PAYDAŞ ODAKLI (TEDARİKÇİ, ÇALIŞAN, MÜŞTERİ, ÇALIŞAN, MÜŞTERİ,
RAKİPLER VB) STRATEJİK RAKİPLER VB) STRATEJİK YÖNETİM YÖNETİM
MEKÂNSAL YAPILANMAMEKÂNSAL YAPILANMA ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ SANAYİ KÜMELERİ SANAYİ KÜMELERİ
KALİTE VE STANDARTKALİTE VE STANDART ÜRÜN KALİEESİ VE ÜRÜN KALİEESİ VE STANDARTISTANDARTI
İŞLETME KALİTESİ İŞLETME KALİTESİ
Türkiye Sanayiinde Mevcut Sorunlar ve Kaynakları
Mikro Düzeyde Sorunlar
• Yetersiz öz sermaye yapısı,• Kurumsallaşamamış aile şirketlerinin yoğunluğu,• Profesyonel yönetici azlığı ve profesyonellik
anlayışındaki eksiklikler,• Kısa vadeli bakış açısı,• Organizasyon ve yönetim anlayışındaki yetersizlikler,• İş kanunu ve uygulamalarından kaynaklanan sorunlar,• Geleneksel sanayi ürünlerinde yoğunlaşma.
Türkiye Sanayiinde Mevcut Sorunlar ve Kaynakları
Sektörel Düzeyde Sorunlar;
• Teknolojide dışa bağımlılık,• Dış girdi bağımlılığı,• Taklitçilik,• Kayıt dışılık ve haksız rekabet ortamı,• Nitelikli ara eleman yetersizliği,• Yanlış ölçek tercihi,• Sektörel istatistiki veri tabanının olmayışı,• Coğrafi konumlanmada hatalar,• Etkin çıkar ve baskı grupları oluşturulamaması,• Yetersiz AR-GE harcamaları,• Sanayi envanterinin olmayışı.
Türkiye Sanayiinde Mevcut Sorunlar ve Kaynakları
Makro Düzeyde SorunlarMakro Düzeyde Sorunlar
• İstikrarsız siyasi ortam,İstikrarsız siyasi ortam,• İstikrarsız makro ekonomik ortam,İstikrarsız makro ekonomik ortam,• Yatırım ikliminin olmayışı,Yatırım ikliminin olmayışı,• Teşvik politikasındaki hatalar,Teşvik politikasındaki hatalar,• Yüksek reel faiz,Yüksek reel faiz,• Döviz kurlarında belirsizlik,Döviz kurlarında belirsizlik,• Yüksek enerji maliyetleri,Yüksek enerji maliyetleri,• Yüksek istihdam vergileri,Yüksek istihdam vergileri,• Ulaşım sistemindeki yetersizlikler ve yüksek navlun maliyetleri, Ulaşım sistemindeki yetersizlikler ve yüksek navlun maliyetleri, • Makro planların yetersizliği,Makro planların yetersizliği,• Sanayileşme vizyonunun olmaması,Sanayileşme vizyonunun olmaması,• Devletin dışlama etkisi (Crowding out),Devletin dışlama etkisi (Crowding out),• Yüksek enflasyon,Yüksek enflasyon,• Yandaşlık ilişkileri.Yandaşlık ilişkileri.
Türkiye Sanayiinde Mevcut Sorunlar ve Kaynakları
Küresel Düzeyde Sorunlar
• Uluslar arası ticaretten kaynaklanan haksız rekabet,
• Küresel siyasi istikrarsızlıklar,• Spekülatif sermaye hareketleri,• Yüksek enerji maliyetleri,• Küresel tekelleşme.
MEVCUT EKONOMİ POLİTİKALARI MEVCUT EKONOMİ POLİTİKALARI UYGULAMALARI VE YENİLENME UYGULAMALARI VE YENİLENME
İHTİYACIİHTİYACI
Uluslararası Uluslararası rekabette faktör rekabette faktör donanımına dayalı donanımına dayalı karşılaştırmalı karşılaştırmalı üstünlüküstünlük
Sanayi ve ticaret Sanayi ve ticaret politikalarında politikalarında rekabet rekabet avantajlarına avantajlarına dayalı dinamik dayalı dinamik karşılaştırmalı karşılaştırmalı üstünlüküstünlük
+
1980 Sonrası Dönemde Türkiye’ de 1980 Sonrası Dönemde Türkiye’ de
Büyüme StratejisiBüyüme Stratejisi
Kamu Açıklarının Finansman Kamu Açıklarının Finansman Şekilleri ve Yarattığı Sonuçlar Şekilleri ve Yarattığı Sonuçlar
Kısır Kısır Döngüler Döngüler
ve ve SanayiSanayi
Yerli Sanayi ve Ekonomide
Erozyon ve Kan kaybı
Küresel sermayeye Yem
Olma ve Dış Kontrol
Yüksek İthalat
Düşük İhracat
Daralan İç
Tüketim
Verimli ve Stratejik
İşletmelerin Satın Alınması
Yüksek Faiz
Sıcak Para Talebi
Sıcak Para Arzı
Yüksek Dış Açık
KÜRESEL SERMAYE
KAÇIŞ RİSKİ
Düşük Döviz Kuru EKONOMİK
KRİZ
Ucuzlayan İthalat
Pahalanan İhracat
Daralan İç İstihdam ve
Talep
Artan Yabancıların
üretim ve İstihdamı
Kapanan, Dışa Taşınan veya
Ortaklık Arayan İşletmeler
Doğrudan Yabancı Sermaye
PARASAL KISIR
DÖNGÜ
TEHDİT ALTINDA
REEL EKONOMİ
PARASAL DÖNGÜYE
DAYALI DIŞ TİCARET
KISIR DÖNGÜSÜ
Düşük Enflasyon
Artan Dış Ara ve
Tüketim Malı Talebi
Borçlanma Gereği
Bütçe Açığı
Yüksek Faiz Ödeme
Bütçesi
KÜRESEL AKTÖRLERİN POL İ T İKA ÖNERİ LERİ
MALİ KISIR
DÖNGÜ
KIRIKGANLIK
Bilgi Bazlı Sanayileşme Stratejisi İçin GZFT Bilgi Bazlı Sanayileşme Stratejisi İçin GZFT Analizi Analizi
GÜÇLÜ YÖNLERGÜÇLÜ YÖNLER ZAYIF YÖNLERZAYIF YÖNLER
Stratejik konumStratejik konumDoğal hammadde kaynaklarına ve yenilenebilir Doğal hammadde kaynaklarına ve yenilenebilir
enerji kaynakları potansiyelienerji kaynakları potansiyeliSanayi sektörüne girdi saylayacak tarım Sanayi sektörüne girdi saylayacak tarım
potansiyelinin yüksek olması,potansiyelinin yüksek olması,İç pazarın büyük ve ölçek ekonomisi için uygun İç pazarın büyük ve ölçek ekonomisi için uygun
olması,olması,Uluslararası işbirliğine açık girişimci yapısı, Uluslararası işbirliğine açık girişimci yapısı, Uluslararası rekabet deneyimi,Uluslararası rekabet deneyimi,Esnek ve hızlı üretim yapısı,Esnek ve hızlı üretim yapısı,Yatırım ortamının giderek iyileşmesi,Yatırım ortamının giderek iyileşmesi,Tarıma dayalı sanayileşmeyi destekleyecek iklim Tarıma dayalı sanayileşmeyi destekleyecek iklim
ve klimatik ortam, ve klimatik ortam, AB ile ekonomik entegrasyonun önemli bir AB ile ekonomik entegrasyonun önemli bir
aşamaya gelmesi,aşamaya gelmesi,Doğu Avrupa, Bağımsız Devletler Topluluğu ve Doğu Avrupa, Bağımsız Devletler Topluluğu ve
Orta Doğu ülkelerine pazarlarına coğrafi yakınlık,Orta Doğu ülkelerine pazarlarına coğrafi yakınlık,Temel altyapı ve telekomünikasyon sisteminin Temel altyapı ve telekomünikasyon sisteminin
gelişmiş olması,gelişmiş olması,Tüketici elektroniği, otomotiv, beyaz eşya, Tüketici elektroniği, otomotiv, beyaz eşya,
tekstil ve kimya gibi temel sektörlerde küresel tekstil ve kimya gibi temel sektörlerde küresel rekabete deneyime sahip olması ve bu sektörlere rekabete deneyime sahip olması ve bu sektörlere bağlı gelişmiş bir yan sanayinin bulunması.bağlı gelişmiş bir yan sanayinin bulunması.
Sanayide teknoloji üretimi ve uygulama için gerekli Sanayide teknoloji üretimi ve uygulama için gerekli ara elemanın ve İleri teknoloji alanlarında araştırmacı ara elemanın ve İleri teknoloji alanlarında araştırmacı insan kaynaklarının yetersizliği, insan kaynaklarının yetersizliği, Hızlı nüfus artışı, iç göç ve plansız çarpık kentleşme, Hızlı nüfus artışı, iç göç ve plansız çarpık kentleşme, Yetersiz sermaye birikimi,Yetersiz sermaye birikimi,Küçük ölçek ve düşük kapasite kullanımı,Küçük ölçek ve düşük kapasite kullanımı,Yüksek vergi oranları,Yüksek vergi oranları,Sermayenin ve temel girdilerin maliyetlerinin Sermayenin ve temel girdilerin maliyetlerinin
yüksekliği,yüksekliği,Teknolojiye uyum yeteneğinin düşüklüğü,Teknolojiye uyum yeteneğinin düşüklüğü,Yatırım ortamında belirsizlik,Yatırım ortamında belirsizlik,AR-GE yatırım harcamaları, tasarım ve marka AR-GE yatırım harcamaları, tasarım ve marka
yaratmada yetersizlik,yaratmada yetersizlik,Finans kaynaklara erişmede engellerin fazlalığı, Finans kaynaklara erişmede engellerin fazlalığı, Kalite ve çevre bilincindeki eksikler,Kalite ve çevre bilincindeki eksikler,Haksız rekabet ve kayıt dışılığın yaygınlığı,Haksız rekabet ve kayıt dışılığın yaygınlığı,Uzun vadeli politika ve strateji yokluğu,Uzun vadeli politika ve strateji yokluğu,Yönetim merkeziyetçi olması,Yönetim merkeziyetçi olması,Profesyonel sayısı ve anlayışındaki yetersizlikler, Profesyonel sayısı ve anlayışındaki yetersizlikler, Kamu tedarik politikasının sanayi ve teknolojiyi Kamu tedarik politikasının sanayi ve teknolojiyi
desteklemiyor olması,desteklemiyor olması,Bürokrasi ve mevzuat modern bir yapıda olmaması,Bürokrasi ve mevzuat modern bir yapıda olmaması,Makro ekonomik istikrarsızlık,Makro ekonomik istikrarsızlık,Sektörel sanayi politikası eksikliği,Sektörel sanayi politikası eksikliği,Girdi ve teknolojide dışa bağlılık,Girdi ve teknolojide dışa bağlılık,Kurumlar arasında eşgüdüm ve işbirliğinin zayıflığı,Kurumlar arasında eşgüdüm ve işbirliğinin zayıflığı,Üniversite-sanayi işbirliğinin zayıflığı ve araştırma Üniversite-sanayi işbirliğinin zayıflığı ve araştırma
sonuçlarının ticarileştirilememesi, sonuçlarının ticarileştirilememesi, Ulusal ağ-yapı ve veritabanı yetersizliği,Ulusal ağ-yapı ve veritabanı yetersizliği,Uluslar arası ölçekte denetim yetersizliği.Uluslar arası ölçekte denetim yetersizliği.
Bilgi Bazlı Sanayileşme Stratejisi Bilgi Bazlı Sanayileşme Stratejisi İçin GZFT Analiziİçin GZFT Analizi
FIRSATLARFIRSATLAR TEHDİTLERTEHDİTLERAvrupa Birliği’ne tam üyelik Avrupa Birliği’ne tam üyelik
aşamasında bir çok proje ve aşamasında bir çok proje ve programa katılım, programa katılım, Doğu Avrupa, Bağımsız Devletler Doğu Avrupa, Bağımsız Devletler
Topluluğu ve Orta Doğu pazarlarına Topluluğu ve Orta Doğu pazarlarına coğrafi yakınlık,coğrafi yakınlık,Enerji kaynakları ile tüketimi Enerji kaynakları ile tüketimi
arasında köprü olma fırsatı,arasında köprü olma fırsatı,Savunma tedarik programları, Savunma tedarik programları,
ulusal bilgi ve iletişim altyapı ulusal bilgi ve iletişim altyapı programı, AR-GE yardımları vb. programı, AR-GE yardımları vb. ulusal proje fırsatları,ulusal proje fırsatları, Yeni enerji türlerinin ve Yeni enerji türlerinin ve
teknolojilerin ortaya çıkması ile teknolojilerin ortaya çıkması ile Türkiye’nin bu alanda gelişme Türkiye’nin bu alanda gelişme fırsatına sahip olması,fırsatına sahip olması,Genç ve dinamik bir nüfusa sahip Genç ve dinamik bir nüfusa sahip
olması,olması,Tarım kesimindeki gizli işsizlik Tarım kesimindeki gizli işsizlik
ordusu.ordusu.
Genç nüfusun yeterince Genç nüfusun yeterince eğitilememesi,eğitilememesi,
Beyin göçü,Beyin göçü, Makro ekonomik ve siyasi Makro ekonomik ve siyasi
istikrarsızlık,istikrarsızlık, Türkiye’nin bulunduğu bölgede Türkiye’nin bulunduğu bölgede
yaşanan istikrarsızlıklar,yaşanan istikrarsızlıklar, AB’ye tam üyelik sürecinin AB’ye tam üyelik sürecinin
yaratacağı gerginlikler,yaratacağı gerginlikler, Uluslar arası ticaretin giderek Uluslar arası ticaretin giderek
serbestleşmesi ve rekabetin artması,serbestleşmesi ve rekabetin artması, Bilim ve teknolojik gelişmeye uyum Bilim ve teknolojik gelişmeye uyum
sağlayamama,sağlayamama, Rakip ülkelerin daha hızlı gelişmesi,Rakip ülkelerin daha hızlı gelişmesi, Çok uluslu şirketlerin piyasa Çok uluslu şirketlerin piyasa
hakimiyetini artırması,hakimiyetini artırması, Türkiye ile aynı kulvarda koşan rakip Türkiye ile aynı kulvarda koşan rakip
ülkelerde hızlı gelişme. ülkelerde hızlı gelişme.
V. BÖLÜM
TÜRKİYE İÇİN SÜRDÜRÜLEBİLİR YENİLİKÇİ SANAYİLEŞME
STRATEJİSİ
YENİLİKÇİ SANAYİLEŞMENİN YENİLİKÇİ SANAYİLEŞMENİN VİZYONUVİZYONU
2023 için Türkiye Vizyonu:2023 için Türkiye Vizyonu:
• Bilim ve teknolojik gelişmede çağdaş Bilim ve teknolojik gelişmede çağdaş uygarlığın önderiuygarlığın önderi
• Küresel rekabetin belirleyicisiKüresel rekabetin belirleyicisi
• Yüksek refah düzeyine sahipYüksek refah düzeyine sahip
• Bilgi toplumunun lider ülkesiBilgi toplumunun lider ülkesi
TÜRKİYETÜRKİYE
Sanayileşme VizyonuSanayileşme Vizyonu• Verimlilik ve kalitede önder,Verimlilik ve kalitede önder,• Bilgi ve yenilik üretimiyle küresel rekabet Bilgi ve yenilik üretimiyle küresel rekabet
yeteneğini sürekli yenileyen,yeteneğini sürekli yenileyen,• AR-GE ve yenilik üretimiyle teknolojide lider,AR-GE ve yenilik üretimiyle teknolojide lider,• Katma değeri yüksek ürünlerde uzmanlaşmış,Katma değeri yüksek ürünlerde uzmanlaşmış,• Uzmanlığa dayalı teknopark ve teknokentlerin Uzmanlığa dayalı teknopark ve teknokentlerin
yaygınlık kazanmasıyla, ülke bütününe yaygınlık kazanmasıyla, ülke bütününe ekonomik gelişme ve refah artışının birlikte ekonomik gelişme ve refah artışının birlikte gerçekleşmesini sağlayan,gerçekleşmesini sağlayan,
• Ekonominin tüm sektörleriyle bütünleşen bilgi Ekonominin tüm sektörleriyle bütünleşen bilgi bazlı ekonomi ve toplumun; dinamik, çevreye bazlı ekonomi ve toplumun; dinamik, çevreye duyarlı, sağlıklı gelişmesi ve refah artışını duyarlı, sağlıklı gelişmesi ve refah artışını etkin olarak yönlendiren bir sanayi.etkin olarak yönlendiren bir sanayi.
YENİLİKÇİ SANAYİLEŞMENİN MİSYONU
Ülke misyonu:Ülke misyonu: bilgi çağı ve yeni küresel bilgi çağı ve yeni küresel düzende, güçlü ve refah düzeyi yüksek bir düzende, güçlü ve refah düzeyi yüksek bir ekonomiyle, kendi insanları başta olmak ekonomiyle, kendi insanları başta olmak üzere, insanlığa ve barışa hizmet etmek.üzere, insanlığa ve barışa hizmet etmek.
Sanayileşme misyonu:Sanayileşme misyonu: bölgesinde ve dünyada bölgesinde ve dünyada lider ve güçlü Türkiye’yi yaratmak için sürekli lider ve güçlü Türkiye’yi yaratmak için sürekli ve sürdürülebilir yenilikçi bir sanayi olmak.ve sürdürülebilir yenilikçi bir sanayi olmak.
TEMEL DEĞERLERTEMEL DEĞERLER• Sosyal alan:Sosyal alan: insan ilişkilerinde barış amacına insan ilişkilerinde barış amacına
ulaşmayı sağlayacak olan ulaşmayı sağlayacak olan uzlaşmauzlaşma
• Kültürel alan:Kültürel alan: toplumsal adalet ve eşitlik amacının toplumsal adalet ve eşitlik amacının sağlanmasında sağlanmasında hoşgörühoşgörü
• Politik alan:Politik alan: özgürlükçü ve özgüvenli bir toplum özgürlükçü ve özgüvenli bir toplum oluşturma amacının gerçekleşmesi için oluşturma amacının gerçekleşmesi için katılımcı katılımcı demokrasidemokrasi
• Ekonomik alan:Ekonomik alan: yüksek refah düzeyine ulaşmak için, yüksek refah düzeyine ulaşmak için, etkinlik ve verimliliketkinlik ve verimlilik
• Teknolojik alan:Teknolojik alan: sürekli ve sürdürülebilir yeniliklerle , sürekli ve sürdürülebilir yeniliklerle , bilimsellik ve AR-GE’den kaynaklanan bilimsellik ve AR-GE’den kaynaklanan yenilikçiliğe yenilikçiliğe dayalı rekabetçilik dayalı rekabetçilik
YENİ STRATEJİ İÇİN YENİ STRATEJİ İÇİN PARADİGMAL DÖNÜŞÜMPARADİGMAL DÖNÜŞÜM
Bilgi Bazlı Sürdürülebilir Yenilikçi Gelişme Stratejisinin Bilgi Bazlı Sürdürülebilir Yenilikçi Gelişme Stratejisinin Stratejik Unsurları Stratejik Unsurları
Bilgi Toplumunda AR-GE Yenilikçilik Buluşçuluk
Bilgi Toplumunda Eğitim Zihniyet Değişimi: Değer bazlı dünya görüşünden, bilim bazlı dünya görüşüne geçiş
Bilgi Toplumunda Öğrenme Ömür Boyu Sürekli Öğrenme
YARATICI DÜŞÜNCE
Teknolojik Alan Bilimsellik: Kuantum Teknolojisi
Ekonomik Alan Kuantum Rasyonelliği Etkinlik ve Verimlilik Sürdürülebilir
Yenilikçi Küresel Rekabet
Yenilikçi Girişimcilik Nitelikli Teşvikler Ulusal ve Kentsel Alt
Yapı Ağları AR-GE
Sosyal Alan
Toplumsal Uzlaşma Toplumsal Sinerjiyi
Harekete Geçirici İşbirliği
Entelektüel ve Sosyal
Sermaye Oluşumu Başarı Motifine
Odaklanmış Özgüvenli (Özerk) Kişilik
Sürdürülebilir Yenilikçi Sanayileşme Stratejisi
Bilgi, teknoloji ve yenilik
üretimiyle; verimlilik kalite ve küresel rekabet yeteneğini sürekli geliştiren, çevreye duyarlı dinamik sanayi ile;
İnsanımıza yüksek refah sağlayan güçlü ekonomiyle bölge ve dünya barışına katkı sağlayan
Ulusal Yenilik Ağları ve bütünleşik ana gelişme koridorları ve ağ kentleri bağlamında; Güçlü yönlerini geliştiren Fırsatları değerlendiren Zayıflıkları avantaja
dönüştüren Tehditlere çözüm üreten
bir sektör yapısı içinde Hazırlık, yetişme ve geçme stratejileri sonucunda Dünyanın en rekabetçi bilgi toplumu olmak;
Kültürel Alan Hoşgörü Çoğulcu Kültür
Yapımızın Korunarak Geliştirilmesi
Nitelikli Geleneksel
Değerlerin Korunup Geliştirilmesi
Bilgi Çağı Değerlerinin Oluşturulması
Politik Alan Katılımcı Demokrasi Siyasi İrade: Politik
İstek Oluşumu ve Siyasal Sahiplenme
Toplumsal Kurumların
Katılımcı Yönlendirilmesi (Odalar, Sendikalar, STK’lar, Dernekler vb)
Bilgi Bazlı Sürdürülebilir Yenilikçi Gelişme Stratejisinde Stratejik Amaç ÖncelikleriBilgi Bazlı Sürdürülebilir Yenilikçi Gelişme Stratejisinde Stratejik Amaç Öncelikleri
SÜRDÜRÜLEBİLİR YENİLİKÇİ SANAYİLEŞME
Bilgi, teknoloji ve yenilik üretimiyle; verimlilik, kalite ve küresel rekabet yeteneğini sürekli geliştiren, çevreye duyarlı dinamik sanayi
EKONOMİK ALAN Kuantum Rasyonelliği Etkinlik ve Verimlilik Sürdürülebilir Yenilikçi Küresel
Rekabet Yenilikçi Girişimcilik Nitelikli Teşvikler Ulusal ve Kentsel Alt Yapı Ağları
TEKNOLOJİK ALAN Bilimsellik: Kuantum Düşüncesi Yenilikçilik Buluşçuluk AR-GE
POLİTİK ALAN Katılımcı Demokrasi Siyasi İrade Toplumsal İstek Oluşumu Toplumsal Kurumların Katılımcı Yönlendirmesi
SOSYAL ALAN Toplumsal Uzlaşma Toplumsal Sinerjiyi Harekete Geçirici İşbirliği Entelektüel ve Sosyal Sermaye Oluşumu Başarı Motifine Odaklanmış Özgüvenli (Özerk) Kişilik
KÜLTÜREL ALAN Hoşgörü Tarihsel Birikim Çoğulcu Kültür Yapımızın Korunarak Geliştirilmesi Nitelikli Geleneksel Değerlerin Korunup Geliştirilmesi Bilgi Çağı Değerlerinin Oluşturulması
Zihniyet Değişimi İşbirliği İçinde Öğrenme Eğitim
DE
ST
EK
LE
YİC
İ S
TR
AT
EJ
İK
AM
AÇ
LA
R
ÖN
CE
LİK
Lİ
ST
RAT
EJ
İK
AM
AÇ
LA
R
NİH
Aİ S
TR
AT
EJ
İK
AM
AÇ
STRATEJİK PLANIN ÖNCELİKLİ SEKTÖRLERİNİN BELİRLENMESİ
Temel Kriterler:Temel Kriterler:
1.DPT’nin bütün illeri kapsayan “İllerde Öne Çıkan Sanayi 1.DPT’nin bütün illeri kapsayan “İllerde Öne Çıkan Sanayi Sektörleri” çalışmasından seçtiğimiz beş kriter dikkate Sektörleri” çalışmasından seçtiğimiz beş kriter dikkate alınarak belirlenen öncelikli sektörleralınarak belirlenen öncelikli sektörler
2.1998 yılı input-output tablosuna dayalı ileri ve geri bağlantı 2.1998 yılı input-output tablosuna dayalı ileri ve geri bağlantı katsayıları dikkate alınarak belirlenen kilit sektörlerkatsayıları dikkate alınarak belirlenen kilit sektörler
3. Türkiye için yaptığımız GZTF analizi dikkate alınarak 3. Türkiye için yaptığımız GZTF analizi dikkate alınarak öncelikli sektörlerin belirlenmesiöncelikli sektörlerin belirlenmesi
4. Bilgi bazlı yenilikçi sanayileşme stratejisinin amacına 4. Bilgi bazlı yenilikçi sanayileşme stratejisinin amacına uygun olarak bilgi bazlı üretimde öne çıkan stratejik uygun olarak bilgi bazlı üretimde öne çıkan stratejik teknolojilere dayalı sektörlerteknolojilere dayalı sektörler
Türkiye İçin Öncelikli Sektörler Matrisi Türkiye İçin Öncelikli Sektörler Matrisi
Güçlü Yönlere İlişkin Sektörler Zayıf Yönlere İlişkin Sektörler
(İhracatta Öncelikli Sektörler) (Dışa Bağımlılığın Azaltılmasında Öncelikli
Sektörler) Gıda Enerji
Demir-Çelik Makine ve Makine İmalat Tarım Makineleri/Ekipmanları Kimyasallar
Tekstil/Konfeksiyon İlaç Seramik Sağlık Gereçleri Rafineri/Petrokimya
Cam Tarım Girdileri (Gübre, Yem, ,Zirai İlaç ve
Ekipmanları) Gemi ve Yat İnşaatı Savunma Sanayi
Deri ve Deri Mamulleri Tehditlere İlişkin Sektörler Fırsatlara İlişkin Sektörler
(Yenilik Öncelikli Sektörler) (Doğal Kaynak Potansiyelini Kullanan Öncelikli
Sektörler) Biyoteknoloji ve Biyogüvenlik Bor İşleme Sanayi
Sağlık Araç ve Gereçleri Konfeksiyonda Yeni Kulvarlar (Organik Pamuk
Kullanımı) Güvenlik Ekipmanları Sanayi Çevre Koruma Ekipmanları
Kompozit Alaşımlar Yenilenebilir Enerji Ekipmanları Nanoteknoloji Mermer, Granit, Yapı Taşları
Bilgi ve İletişim Teknolojileri İşlenmiş Organik Gıda Ürünleri Mekatronik
ULUSAL BÜTÜNLEŞİK AĞ YAPISININ BELİRLENMESİNDE ULUSAL BÜTÜNLEŞİK AĞ YAPISININ BELİRLENMESİNDE KULLANILAN KRİTERLERKULLANILAN KRİTERLER
Türkiye’nin coğrafi yapısı ve özellikleriTürkiye’nin coğrafi yapısı ve özellikleri
İllerdeki mevcut Üniversite ve Enstitü sayısıİllerdeki mevcut Üniversite ve Enstitü sayısı
DPT’nin 58 değişkeni dikkate alarak belirlediği illerin DPT’nin 58 değişkeni dikkate alarak belirlediği illerin performans göstergelerinden seçilmiş 26 göstergeperformans göstergelerinden seçilmiş 26 gösterge
İller arasındaki ekonomik ilişkiler ve bağlantılarİller arasındaki ekonomik ilişkiler ve bağlantılar
İller arası ulaşım ağıİller arası ulaşım ağı
Mevcut teknoparklar ve araştırma kurumlarıMevcut teknoparklar ve araştırma kurumları
ULUSAL BÜTÜNLEŞİK AĞ ULUSAL BÜTÜNLEŞİK AĞ YAPISINA DAYALI SEKTÖR YAPISINA DAYALI SEKTÖR
STRATEJİSİSTRATEJİSİ
Ara Bağlantılı Koridorlar Ara Bağlantılı Koridorlar
veya Bağlantılı Kentlerveya Bağlantılı Kentler
Büt
ünle
şik
Ana
Büt
ünle
şik
Ana
Gel
işm
e K
orid
orla
rı
Gel
işm
e K
orid
orla
rı Bütünleşik A
ğ-Kentler
Bütünleşik A
ğ-Kentler
Gelişm
e Ağları
Gelişm
e Ağları
Türkiye Karayolları Yük Türkiye Karayolları Yük Taşmacılığı Yoğunluk Haritası Taşmacılığı Yoğunluk Haritası
Ana Gelişme Koridorları, Bütünleşik Ana Gelişme Koridorları, Bütünleşik Ağ-Kentler Ana Gelişme Ağları ve Ağ-Kentler Ana Gelişme Ağları ve
Ara Bağlantı Koridorları Ara Bağlantı Koridorları
Ana Gelişme Koridorlarının Ana Gelişme Koridorlarının Genel Görünümü Genel Görünümü
AntalyaŞanlıurfa
GaziantepOsmaniye
Adana
Denizli
Muğla
Aydın
Manisaİzmir
Eskişehir
BilecikBursa
BalıkesirÇanakkale
BoluDüzce
SakaryaYalova
Muş
Bitlis
SiirtBatman
Bingöl
Diyarbakır
Elazığ
Tunceli
Erzincan
ErzurumBayburtGümüşhane
Sivas
Malatya
AdıyamanK.Maraş
Tokat
Amasya
Yozgat
Çorum
Kayseri
Niğde
Nevşehir
Kırşehir
Kırıkkale
Karabük
Karaman
Aksaray
Konya
Ankara
Çankırı
Afyon
Isparta
Burdur
Uşak
Kütahya
MersinAntakya
Kilis
Mardin Şırnak Hakkari
Van
Ağrı
Iğdır
Kars
ArdahanArtvinRizeTrabzon
GiresunOrdu
Samsun
SinopKastamonuBartın
Zonguldak
KocaeliTekirdağ İstanbul
Kırklareli
Edirne
Kuzey_Marmara
Güney_Marmara
Ege
Doğu_Karadeniz
Doğu_Anadolu
Çukurova_Güney_Doğu_Anadolu
İl_İsimler
Bütünleşik Ağ-kentler Ana Bütünleşik Ağ-kentler Ana Gelişme Ağları Genel Görünümü Gelişme Ağları Genel Görünümü
Ara Bağlantı Koridorları Genel Ara Bağlantı Koridorları Genel Görünümü Görünümü
ULUSAL BÜTÜNLEŞİK AĞ ULUSAL BÜTÜNLEŞİK AĞ YAPILANMASINA DAYALI AR-GE YAPILANMASINA DAYALI AR-GE
STRATEJİSİ STRATEJİSİ
ULUSAL BÜTÜNLEŞİK AĞLARDA
AR-GE KURUMLARI a) TEKNOPARKLARa) TEKNOPARKLAR
b) BİLİŞİM PARKLARb) BİLİŞİM PARKLAR
c) TARGE PARKLARc) TARGE PARKLAR
d) KOBİPARKLARd) KOBİPARKLAR
TEKNOPARKLAR
GELİŞTİRME Teknoloji Parkı
Teknoloji Geliştirme Merkezi
TEKNOLOJİ YARATMA
İnkübatör
Yenilik Merkezi
UYGULAMA İş Merkezi
Araştırma Parkı
ARAŞTIRMA
Teknoloji Parkı
TEKNOPARK
Teknoparkların Etkileri Üzerine Bütüncül Bir Yaklaşım Teknoparkların Etkileri Üzerine Bütüncül Bir Yaklaşım DEVLET
YEREL YÖNETİMLER
VAKIF VE BANKA
ENDÜSTRİ ÜNİVERSİTE
TEKNOPARK YÖNETİMİ
Yasal Ç
erçeve Ve T
eşvik
Fikir, Proje, Deneyim Fikir, Proje,
Danışmanlık
Yerel Kaynakların Kullanımı Risk Sermayesi
Sağlama
DEĞERLENDİRME
KARAR VE UYGULAMA
YENİLİKÇİ-YARATICI TEKNOLOJİK FİRMALAR
Bölgesel K
alkınma
Serm
aye Piyasalarının Güçlenm
esi
Maddi G
elişme V
e Kendini Y
enileme O
lanağı
Verim
lilik ve Rekabet A
rtışı
Ulusal Kalkınma Ulusal Kalkınma
AR-GE
BİLİŞİM PARKLARIBİLİŞİM PARKLARI
• Yeni bir AR-GE kurumu olarak Yeni bir AR-GE kurumu olarak hizmetler sektörü ile üniversite hizmetler sektörü ile üniversite arasındaki işbirliğine yönelik olarak arasındaki işbirliğine yönelik olarak Bilişim-parkları. Bilişim-parkları.
• Bilişim-parkları bilgisayar Bilişim-parkları bilgisayar teknolojileri, iletişim ve hizmetler teknolojileri, iletişim ve hizmetler teknolojileri, yazılım ve tasarım teknolojileri, yazılım ve tasarım teknolojilerine yoğunlaşmalıdır.teknolojilerine yoğunlaşmalıdır.
TARGE PARKLAR
TARGE–PARK TARGE–PARK KOORDİNATÖRLÜK BİRİMİKOORDİNATÖRLÜK BİRİMİ
ÜniversiteÜniversiteBakanlıkBakanlıkZiraat OdasıZiraat OdasıSanayi OdasıSanayi OdasıTarımsal Üretici BirlikleriTarımsal Üretici BirlikleriKalkınma AjanslarıKalkınma Ajansları
Entegre Tarımsal Üretim Parkı(Biyo-Park)
Tarım Girdileri Sanayi Üretim
Parkı(TAGİ-PARK)
Tarıma Dayalı Sanayi Üretim
Parkı(TARSA-PARK)
BİYOPARK Modeli
KÖYLER İLÇELER
BİLGİ
Mühendis (ve stajyer)
İLLER ÜNİVERSİTELER
TEKNOLOJİ VE PERSONEL AKIŞI
İSTATİSTİK VE PRATİK DENEYİM AKIŞI
O
Z
E
L
S
E
K
T
Ö
R
Mühendis (ve stajyer)
Mühendis (ve stajyer)
İLÇE TARIM MÜD.
* Mühendislik Grubu * Küçük Laboratuar* Ortak Kullanım Ekipmanları
İL TARIM MÜD.*Mühendislik Grubu,* Veterinerler, * Büyük Laboratuarlar, * Ekipman, Tohum Tedarik * Bilgilendirme
İLÇE TARIM MÜD.
* Mühendislik Grubu * Küçük Laboratuar*Ortak Kullanım Ekipmanları
* Mühendis ve Veteriner Yetiştirme* Teknik Araç Gereç Geliştirme * Bitki, Hayvan Koruma * Bio-Teknoloji ve Genetik Araştırma * Yayım* Veri Toplama ve Analiz* Teorik Analiz* Politika Seçenekleri
KOBİ-PARKKOBİ-PARK
• KOBİ’lere yönelik olarak yeni bir AR-GE KOBİ’lere yönelik olarak yeni bir AR-GE yapılanması.yapılanması.
• KOBİ-AR-GE parkları,KOBİ-AR-GE parkları, Üniversite, yerel Üniversite, yerel KOBİ örgütleri ve işletmeklerin ortaklaşa KOBİ örgütleri ve işletmeklerin ortaklaşa projeler üreteceği, bir taraftan mevcut projeler üreteceği, bir taraftan mevcut sorunların çözümü diğer taraftan da sorunların çözümü diğer taraftan da KOBİ’lerin bilgi bazlı sanayi yapılanmasına KOBİ’lerin bilgi bazlı sanayi yapılanmasına uyumlu hale gelmelerine katkı uyumlu hale gelmelerine katkı sağlayacaktır. sağlayacaktır.
ULUSAL BÜTÜNLEŞİK AĞ YAPILARINDA ULUSAL BÜTÜNLEŞİK AĞ YAPILARINDA AR-GE KURUMLARININ AR-GE KURUMLARININ
KOORDİNASYONUKOORDİNASYONU
KORİDOR KORİDOR KOORDİNASYON KOORDİNASYON
BİRİMLERİBİRİMLERİ
ULUSAL PERFORMANS ULUSAL PERFORMANS DEĞERLENDİRME BİRİMİDEĞERLENDİRME BİRİMİ
ULUSAL KOORDİNASYON MERKEZİ (ANKARA)ULUSAL KOORDİNASYON MERKEZİ (ANKARA)
AR-GE KURUMLARI ULUSAL KOORDİNASYONAR-GE KURUMLARI ULUSAL KOORDİNASYON MERKEZİ MERKEZİ
ULUSAL KORİDOR KOORDİNASYON ULUSAL KORİDOR KOORDİNASYON MERKEZİ MERKEZİ
YEREL TARGEPARKLARYEREL TARGEPARKLAR YEREL TEKNOPARKLARYEREL TEKNOPARKLAR YEREL BİLİŞİM YEREL BİLİŞİM PARKLARPARKLAR
Ulusal Yenilik Ağları Teknolojik ve Strateji Geliştirme Koordinasyon Merkezi Ulusal Yenilik Ağları Teknolojik ve Strateji Geliştirme Koordinasyon Merkezi
BİYO-PARK
TARGE-PARKKoordinasyon
Birimi
TEKNOPARKKoordinasyon
Birimi
BİLİŞİM-PARK Koordinasyon
Birimi
TAR-SA PARK
TAGİ-PARKNanoteknoloji Sistem
SüreçTeknolojileri
Genom veSağlıkTeknolojileri
MalzemeTeknolojileri
Enerji veÇevreTeknolojileri
Yazılım veTasarımTeknolojileri
İletişim veHizmetTeknolojileri
BilgisayarTeknolojileri
YEREL SANAYİ VE AR-GE PARKLAR KOORDİNASYON BİRİMİ
ULUSAL AR-GE PARKLAR KOORDİNASYON MERKEZİ
ULUSAL TARGE-PARKLAR KOORDİNASYON MERKEZİ
ULUSAL TEKNOPARKLAR KOORDİNASYON MERKEZİ
ULUSAL BİLİŞİM-PARKLAR KOORDİNASYON MERKEZİ
ULUSAL YENİLİK AĞLARI, TEKNOLOJİ VE STRATEJİ GELİŞTİRME KOORDİNASYON MERKEZİ
BAŞBAKANLIK, TÜBİTAK, DPT, HAZİNE MÜSTEŞARLIĞI,SANAYİ VE TİCARET BAKANLIĞI, TARIM VE KÖY İŞLERİ BAKANLIĞI
Bilgi Bazlı Yeni Gelişme Stratejisinde Kuantum Etkileşim Süreci
EKONOMİK ALAN
SOSYAL ALAN
KÜLTÜREL ALAN
POLİTİK ALAN
REFAH ALANI
UZLAŞMA ALANI
BİLİMSEL YENİLİK
ALANI
Eğitim Öğretim
Yenilik Buluşçuluk
HOŞGÖRÜ ALANI
KATILIMCI DEMOKRASİ
ALANI
TEKNOLOJİK ALAN
İstikrar İçinde Büyüme
İstihdam İhracat
Farklılık İçinde
Bütünleşme
Korunan ve Yenilenen Değerlerin Özümsemesi
Başarı Motifi
Kuantum Etkileşimli Örgütlenme
Vizyoner Stratejik Yönetim
Sivil Toplum Örgütleri
Sinerji ve Toplumsal
İşbirliği
Nitelikli İşgücü
Yenilikçi Girişimci
Yaratıcı Düşünce
KÜRESEL SİSTEM YAPI VE SÜREÇLERİN ETKİLERİ
Sürdürülebilir Küresel Rekabet
Ekonomik Ekonomik
refah refah
alanının alanının
etkinleştirilmesietkinleştirilmesi
KüreselKüresel etkileşim etkileşim alanının alanının
etkinleştirilmesietkinleştirilmesi
Sosyal Sosyal uzlaşma uzlaşma alanının alanının
etkinleştirilmesietkinleştirilmesi
Katılımcı Katılımcı demokrasidemokrasi alanının alanının
etkinleştirilmesietkinleştirilmesi
HoşgörüHoşgörü alanının alanının
etkinleştirilmesietkinleştirilmesi
BilimselBilimsel
yenilikyenilik
alanınınalanının
etkinleştirilmesietkinleştirilmesi
2007-20102007-2010 2010–20142010–2014 2014-20232014-2023
hazırlık aşamasıhazırlık aşaması yetişme aşamasıyetişme aşaması öne çıkma aşamasıöne çıkma aşaması
Gelişmiş ülkeler Gelişmiş ülkeler arasına katılarak arasına katılarak
AB ortalama AB ortalama değerlerine değerlerine
ulaşmakulaşmak
GerçekleştirilecekGerçekleştirilecek bir sıçrama ilebir sıçrama ile
lider ülkeler lider ülkeler arasında yer almakarasında yer almak
Sanayileşme Sanayileşme stratejisi için siyasi stratejisi için siyasi
iradeniniradenin ortaya konulması ortaya konulması
ve gereklive gerekli ön koşulların ön koşulların hazırlanmasıhazırlanması
STRATEJİK PLANIN AŞAMALARISTRATEJİK PLANIN AŞAMALARI
Uygulama Stratejisinin Çerçevesi Uygulama Stratejisinin Çerçevesi
2007–2008 2010 2014 2023
HAZIRLIK AŞAMASI HAZIRLIK AŞAMASI
Ulusal bütünleşik Ulusal bütünleşik yenilikçi ağ yapılanması ileyenilikçi ağ yapılanması ile
yenilikçi sanayileşmenin alt yapısı yenilikçi sanayileşmenin alt yapısı oluşturularak sanayileşme stratejisinde oluşturularak sanayileşme stratejisinde sıçrama yaratacak eşik değerin aşılmasısıçrama yaratacak eşik değerin aşılması
Yatırım
Yatırım
ikliminin
ikliminin oluşturulm
ası
oluşturulması
Topl
umsa
l str
atej
ik ö
ncel
ikle
r ve
pol
itika
lar
belir
lene
rek,
Topl
umsa
l str
atej
ik ö
ncel
ikle
r ve
pol
itika
lar
belir
lene
rek,
san
ayile
şme
stra
tejis
i içi
n si
yasi
irad
enin
sana
yile
şme
stra
tejis
i içi
n si
yasi
irad
enin
ort
aya
konu
lmas
ı ve
gere
kli
orta
ya k
onul
mas
ı ve
gere
kli
ön
koşu
lları
n ha
zırl
anm
ası
ön k
oşul
ları
n ha
zırl
anm
ası
Sanayileşme Stratejisinin Stratejik Sanayileşme Stratejisinin Stratejik Aktörleri ve Rollerinin Aktörleri ve Rollerinin
BelirlenmesiBelirlenmesi
Yerel Yerel YönetimlerYönetimler
Sivil Toplum Sivil Toplum KuruluşlarıKuruluşları
Yenilikçi Yenilikçi
GirişimciGirişimci
Uzmanlığa Dayalı Uzmanlığa Dayalı BağımsızBağımsız
DüzenleyiciDüzenleyici KurumlarKurumlar
Yenilikçi Yenilikçi DevletDevlet
Kurumsal Yapıların Kurumsal Yapıların OluşturulmasıOluşturulması
Merkezi Merkezi
kuruluşlar kuruluşlar Yerel Yerel kuruluşlarkuruluşlar
Yatırım İkliminin Oluşturulması
YEREL YATIRIM OFİSİ
ULUSAL YATIRIM YÖNLENDİRME MERKEZİ
GLOBALDEN
YERELE
YATIRIM
ORGANİASYONU
ULUSLAR ARASI YATIRIMCI KONSEYİ
BÖLGESEL KALKINMA AJANSLARI
1. ULUSLARARASI DÜZEYDE
Yatırım iklimi oluşturma/ bilgilendirme
Büyüme ve özel yatırımı artırma Yatırım ve istihdam için gözlem ve tavsiyeÇalışma gruplarının koordinasyon ve takibi2. Ulusal Düzeyde
Uluslararası Yatırım Konseyi ile bağlantı
Yatırım ve istihdam arttırılmasına yönelik Proje Üretme Finansal kaynak sağlama Bölgesel ve Yerel Yatırım birimlerini yönlendirmeSektör öncelikleriTeşviklerAktif veri tabanı
3. Bölgesel DüzeydeUlusal ve Bölgesel Yatırım kurumları ile bağlantı
Bölgesel potansiyelYatırım danışmalık
YATIRIM VE İSTİHDAM KURUMLARI AMAÇLAR
ÇUŞ ŞİRKET TEMSİLCİLERİ
EBRD, DB VB. TEMSİLCİLERİ
DPT, HAZİNE, MALİYE TEMSİLCİLERİ
YASED, ESK, TÜSİAD, TOBB VB.TEMSİLCİLERİ
YATRIM BANKALARI,
İŞKUR VE İŞGÜCÜ PİYASASI TEMSİLCİLERİ
4. Yerel DüzeydeUlusal ve Bölgesel Yatırım birimleri ile koordinasyon
Yatırım Uygulama Yatırım Alt yapı hizmetiYerel engellerin kaldırılması ve yerel teşvik
YATIRIMCI
BÖLGE YATIRIM DANIŞMANLIĞI
YEREL YÖNETİM TEMSİLCİSİ
ODA VE MESLEK KURULUŞ TEMSİLCİSİ
KALKINMA AJANSLARI
BÖLGE SAN. VE TİC. ODA TEMSİLCİSİ
ÜNİVERSİTE SEKTÖR İŞBİRLİĞİ
YEREL YATIRIM DANIŞMANLIĞI
TÜBİTAK, PATENT ENSTİTÜSÜ, ÜNİVERSİTE AR-GE
ULUSLAR ARASI YATRIM KONSEYİ ÜYELERİ
YATIRIM VE İSTİHDAM KURUMLARI AMAÇLAR
YETİŞME AŞAMASI YETİŞME AŞAMASI
Dışa ve işbirliğine açık, Dışa ve işbirliğine açık,
dünya teknolojisine yetişmedünya teknolojisine yetişme
ve yetkinlik kazandırılmasıve yetkinlik kazandırılması
Koridorlardaki tem
el bilişim ağ ve
Koridorlardaki tem
el bilişim ağ ve
alt yapıların tamam
lanarak
alt yapıların tamam
lanarak
etkin olarak devreye
etkin olarak devreye
alınması
alınması
Str
atej
ik g
öste
rgel
er a
çısı
ndan
, dön
em s
onun
da
Str
atej
ik g
öste
rgel
er a
çısı
ndan
, dön
em s
onun
da
AB
sta
ndar
tları
ve
orta
lam
a de
ğerl
erin
in
AB
sta
ndar
tları
ve
orta
lam
a de
ğerl
erin
in
yaka
lanm
ası
yaka
lanm
ası
ÖNE ÇIKMA AŞAMASI ÖNE ÇIKMA AŞAMASI
Bilgi toplumunun Bilgi toplumunun yenilenen yapısına yenilenen yapısına uyum sağlayacak uyum sağlayacak
yenilenmelerin devreye yenilenmelerin devreye sokulmasısokulması
Yetişm
e aşamasında kurulan sistem
ve yapının
Yetişm
e aşamasında kurulan sistem
ve yapının
geliştirilmesi ve sürdürülm
esi
geliştirilmesi ve sürdürülm
esi
Türk
iye’
nin
düny
ada
ilk 5
-7 ü
lke
aras
ında
yer
Türk
iye’
nin
düny
ada
ilk 5
-7 ü
lke
aras
ında
yer
alm
asın
ı sağ
laya
cak
polit
ikal
ar
alm
asın
ı sağ
laya
cak
polit
ikal
ar
Yenilikçi Sanayileşme Stratejisinin Amaç Perspektifli Yenilikçi Sanayileşme Stratejisinin Amaç Perspektifli Zaman Planlaması Zaman Planlaması
TEKNOLOJİK ALAN
YENİLİKÇİ VİZYONUN VE KURUMSAL ALTYAPININ OLUŞTURULMASI
(ULUSAL YENİLİK AĞININ OLUŞTURULMASI)
BİLGİ BAZLI ÜRÜN VE TEKNOLOJİ ÜRETİMİNDE İLERLEME
(YENİLİKÇİLİK-BULUŞÇULUK)
SEÇİLMİŞ BİLGİ BAZLI ÜRÜN VE TEKNOLOJİ ÜRETİMİNDE LİDERLİK
EKONOMİK ALAN BÜYÜME STRATEJİSİNİN
YENİLENMESİ VE MAKRO ERKONOMİK İSTİKRAR
YENİLİKÇİ HIZLI KALKINMA VE BÜYÜME
EKONOMİ LİĞİNDE İLK SIRALARDA (5-7) YER ALMA
SOSYAL ALAN UZLAŞMA TEMELLİ İDDİALI BİR
TOPLUMSAL VİZYON VE HEYECANIN YARATILMASI
ÇALIŞMA VE BAŞARI MOTİFLİ SOSYAL AĞ SİSTEMİNİ
OLUŞTURMAK
SİNERJİYE DAYALI İŞBİRLİKLİ UZLAŞMACI BİREY VE TOPLUM
POLİTİK ALAN
GÜÇLÜ POLİTİK İSTEK-İRADENİN OLUŞTURULMASI VE POLİTİK
İSTİKRAR VİZYONER STRATEJİK YÖNETİM
ANLAYIŞININ GETİRİLMESİ
POLİTİK KATILIMLI SİVİL TOPLUM ÖRGÜTLENMESİNİN SAĞLANMASI
İSTİKRAR YENİLENEN İÇİNDE YENİLENEN KATILIMCI DEMOKRASİ
KÜLTÜREL ALAN ZİHNİYET DEVRİMİ VE EĞİTİM
SİSTEMİNDE YENİLENME
YENİLİKÇİ VE UZLAŞMACI TOPLUMSAL DEĞER VE DAVRANIŞ
YAPISI
FARKLILIK İÇİNDE AKILCI-HOŞGÖRÜLÜ BİREY VE BÜTÜNLEŞİK
TOPLUM
2007 2008 2009 2010 2011 2014 2015 2023 BAŞLANGIÇ
AŞAMALAR
HAZIRLIK STRATEJİSİ YETİŞME STRATEJİSİ ÖNE GEÇME STRATEJİSİ
Yenilikçi Sanayileşme Stratejisinin Teknolojik Alanda Eylem Ve Yenilikçi Sanayileşme Stratejisinin Teknolojik Alanda Eylem Ve Zaman Planlaması Zaman Planlaması
BOYUT
ÜNİVERSİTELERDE YENİLİKÇİLİK VE BULUŞÇULUK EĞİTİMİNİN ETKİNLEŞTİRİLMESİ
AR-GE VE BULUŞÇULUĞA ÖZEL TEŞVİK SİSTEMİ VE DEVAMLILIĞIN SAĞLANMASI
ÜNİVERSİTE İÇİ İNTERDİSİPLİNER İŞBİRLİĞİ ORTAMININ YARATILMASI VE ETKİN BİÇİMDE SÜRDÜRÜLMESİ
Y E N İ L İ K V E B U L U Ş Ç U L U Ğ A S Ü R E K L İ L İ K K A Z A N D I R I L M A S I
VE ETKİN OLARAK BİLGİ BAZLI AR-GE FAALİYETLERİNİ SÜRDÜRMELERİNİN SAĞLANMASI
V E S Ü R E K L İ G E L İ Ş T İ R İ L M E S İ
KOBİ AR-GE BİRİMLERİNİN KURULMASI VE DİNAMİK ETKİNLİK KAZANDIRILMASI
TEKNOPARK YÖNETİMLERİNİN YENİLİK İÇİN ETKİNLEŞTİRİLMESİ
VERİMLİLİK VE DANIŞMANLIK KURUMLARINIIN (MPM, KOSGEB VB.) ETKİNLEŞTİRİLMESİ VE ÖZEL DANIŞMANLIK HİZMETLERİNİN
GENEL SANAYİLEŞME STRATEJİSİNE UYUMLU HALE GETİRİLMESİ
AR-GE PERSONELİNİN NİTELİK VE NİCELİK OLARAK YETİŞTİRİLMESİ İÇİN ULUSAL DÜZEYDE BİR PROGRAMIN DEVREYE KONULMASI
ÜNİVERSİTELERDE SÜREKLİ ÖĞRENME MERKEZLERİNİN İŞ DÜNYASI İLE ORTAKLAŞA YÜRÜTÜLMESİ
ULUSAL BÖLGESEL VE KENTSEL BİLİŞİM ALTYAPI AĞLARINI VE DONANIMLARININ OLUŞTURULMASI
ÜNİVERSİTELERDE YENİ BİR ZİHNİYET DEĞİŞİMİ VE İŞBİRLİĞİ YARATILMASINA YÖNELİK POLİTİKALAR
YILLAR 2007 2008 2009 2010 2011 2014 2015 2023
DÖNEMLER
ÜNİVERSİTE VE AR-GE KURUMLARININ YENİDEN YAPILANMASI
BAŞLANGIÇ
MEVCUT ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİNİN , NİTELİKLİ SANAYİ BÖLGELERİ VE
TEKNOPARKLARA DÖNÜŞTÜRÜLMESİ
TEKNOLOJİK ALAN
YENİ TEKNOPARK BİLİŞİMPARK VE TARGE PARKLARIN KURULMASI
KORİDOR VE AĞ KENTLER BAZLI YENİLİK AĞININ KURULMASI
YENİLİK İÇİN AR-GE PAYININ MİLLİ GELİRİN %1,5'İNE ÇIKARILMASI
YENİLİK İÇİN AR-GE PAYININ MİLLİ GELİRİN %2,5'İNE ÇIKARILMASI
YETİŞME STRATEJİSİHAZIRLIK STRATEJİSİ ÖNE GEÇME STRATEJİSİ
YENİLİK İÇİN AR-GE PAYININ MİLLİ GELİRİN %3,5'İNE ÇIKARILMASI
Yenilikçi Sanayileşme Yenilikçi Sanayileşme Stratejisinin Ekonomik Alanda Stratejisinin Ekonomik Alanda Eylem Ve Zaman Planlaması Eylem Ve Zaman Planlaması
BOYUT
E K O N O M İ K İ S T İ K R A R
Y E N İ L İ K VE B U L U Ş C U L U Ğ A D A Y A L I B Ü Y Ü M E S T R A T E J İ S İ
S Ü R D Ü R Ü L M E S İ V E G E L İ Ş T İ R İ L M E S İ
V E S Ü R E K L İ G E L İ Ş T İ R İ L M E S İ
G E L İ Ş T İ R İ L M E S İ
S Ü R D Ü R Ü L E B İ L İ R V E R İ M L İ L İ K VE E T K İ N L İ K P O L İ T İ K A S I
S Ü R D Ü R Ü L E B İ L İ R Y E N İ L İ K Ç İ R E K A B E T R U H U VE D A V R A N I Ş Y A P I S I
Y A Ş A M B O Y U G E N E L VE M E S L E K İ E Ğ İ T İ M VE İ S T İ H D A M A N L A Y I Ş I
D I Ş T İ C A R E T T E B İ L G İ B A Z L I Ü R Ü N L E R D E Ö N E Ç I K M A
B Ö L G E D E D I Ş T İ C A R E T L İ D E R L İ Ğ İ
YILLAR 2007 2008 2009 2010 2011 2014 2015 2023
DÖNEMLER
YENİLİKÇİ FONKSİYONEL REKABET POLİTİKASININ OLUŞTURULMASI
BAŞLANGIÇ
EKONOMİK ALAN
YATIRIM İKLİMİNİN OLUŞTURULMASI
YATIRIM TEŞVİK POLİTİKASININ YENİLENMESİ
KOMŞULARA YÖNELİK ÖZEL EKONOMİK İŞBİRLİĞİ POLİTİKASI
VERİMLİLİK VE ETKİNLİK POLİTİKASININ OLUŞTURULMASI
FİNANSMAN STRATEJİSİNİN BELİRLENMESİ
HAZIRLIK STRATEJİSİ
BÜYÜME STRATEJİSİNİN YENİLENMESİ
B İLGİ BAZLI AKTİF İSTİHDAM POLİTİKASI
STRATEJİK DIŞ TİCARET POLİTİKASI
YETİŞME STRATEJİSİ ÖNE GEÇME STRATEJİSİ
Yenilikçi Sanayileşme Yenilikçi Sanayileşme Stratejisinin Sosyal Alanda Stratejisinin Sosyal Alanda
Eylem Ve Zaman Planlaması Eylem Ve Zaman Planlaması BOYUT
S Ü R E K L İ E Ğ İ T İ M
YENİ BİR SOSYAL DİYALOG ZEMİNİ VE ANLAYIŞI OLUŞTURULMASI
ÇALIŞMA VE BAŞARI MOTİFİNE TÜM KURUMLARDA GEÇERLİLİK VE İŞLERLİK KAZANDIRILMASI
N İ T E L İ K L İ İ Ş G Ü C Ü V E E Ğ İ T İ M L İ T O P L U M Y A P I S I
NİTELİKLİ ÖĞRENCİLERE ÖZGÜ EĞİTİM
YENİLİKÇİ GİRİŞİMCİLERİN YETİŞTİRİLMESİ
A Ğ - E T K İ L E Ş İ M L İ Ö R G Ü T L Ü T O P L U M
YILLAR 2007 2008 2009 2010 2011 2014 2015 2023
ÖNE GEÇME STRATEJİSİYETİŞME STRATEJİSİHAZIRLIK STRATEJİSİDÖNEMLER
BAŞLANGIÇ
YENİLİKÇİLİĞİ VE İŞBİRLİĞİNİ ÖZÜMSEMİŞ SİNERJİK TOPLUM
ENTELLEKTÜEL VE SOSYAL SERMAYE OLUŞUMUNA YÖNELİK EĞİTİM POLİTİKALARI
STRATEJİSİNİN OLUŞTURULMASI
SOSYAL ALAN
TOPLUMSAL İŞBİRLİĞİ VE POZİTİF SİNERJİ YARATMAYA YÖNELİK SİSTEM VE YAPILARIN
OLUŞTURULMASI
SOSYAL SERMAYE OLUŞUMUNUN GELİŞTİRİLMESİ
Yenilikçi Sanayileşme Yenilikçi Sanayileşme Stratejisinin Politik Alanda Stratejisinin Politik Alanda
Eylem Ve Zaman Planlaması Eylem Ve Zaman Planlaması BOYUT
E T K İ N V E İ Ş L E V S E L D E V L E T
P O L İ T İ K İ S T İ K R A R
P O L İ T İ K İ S T E K O L U Ş U M U V E K A R A R L I L I K
M İ S A K İ M İ L L İ A N L A Y I Ş I N I N Y E R L E Ş T İ R İ L M E S İ
ÖĞRENME BİRİKİMİNE BAĞLI OLARAK BİLGİ BAZLI STARTEJİK YÖNETİMİN SÜREKLİ YENİLENMESİ
YILLAR 2007 2008 2009 2010 2011 2014 2015 2023
ÖNE GEÇME STRATEJİSİ
POLİTİK ALAN
DÖNEMLERHAZIRLIK STRATEJİSİ
STRATEJİNİN YASAL VE KURUMSAL ALTYAPISININ TAMAMLANMASI
YETİŞME STRATEJİSİ
BAŞLANGIÇ
KOORDİNASYON MEKANİZMASININ OLUŞTURULMASI
DEVLETTE KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA
DEVLETİN ROLÜ VE KONUMUNUN YENİDEN TANIMLANMASI
ULUSAL VE YEREL BİRİMLER ARASINDA ETKİN İŞBİRLİĞİ VE
KOORDİNASYONUN SAĞLANMASI
Yenilikçi Sanayileşme Yenilikçi Sanayileşme Stratejisinin Kültürel Alanda Stratejisinin Kültürel Alanda Eylem Ve Zaman Planlaması Eylem Ve Zaman Planlaması
BOYUT
YARATICILIK VE YENİLİKÇİLİK KÜLTÜRÜNE SÜREKLİLİK KAZANDIRILMASI
YARATICI VE ENTELEKTÜEL SERMAYE OLUŞTURMA
SÜREKLİ BİLİŞSEL (KOGNİTİF) ÖĞRENİMİN ETKİNLEŞTİRİLMESİ
SOSYAL SERMAYE İLE POZİTİF SİNERJİ KÜLTÜRÜNÜN ETKİNLEŞTİRİLMESİ
BİLGİ TOPLUMU DEĞERLER SİSTEMİNİN GELİŞTİRİLMESİ
SÜRDÜRÜLEBİLİR ÇALIŞMA VE BAŞARI MOTİFİ İLE LİYAKAT ANLAYIŞI
POZİTİF İNSANİ DEĞERLERİN SÜREKLİ TEŞVİKİ
YILLAR 2007 2008 2009 2010 2011 2014 2015 2023
KÜLTÜREL ALAN
AİLE İÇİ VE ANA OKULUNDA BAŞLAYAN EĞİTİM SÜRECİNDE
BAŞARIYA MOTİVE OLMUŞ YARATICI VE ÖZGÜVENLİ BİREYLERİN
YETİŞTİRİLMESİ
ÖNE GEÇME STRATEJİSİ
ÇALIŞMA VE BAŞARI MOTİFİNİN TÜM KURUMLARDA GEÇERLİLİK VE İŞLERLİK
KAZANDIRILMASI
DÖNEMLERHAZIRLIK STRATEJİSİ YETİŞME STRATEJİSİ
TÜRK TOPLUMUNDAKİ İNSAN MERKEZLİ DEĞER SİSTEMİNİN TANITIMI VE
GELİŞTİRİLMESİ
BAŞLANGIÇ
ÇOĞULCU KÜLTÜR FARKLILIKLARININ POZİTİF SİNERJİ VE ETKİLEŞİME
YÖNLENDİRİLMESİ
EĞİTİM SİSTEMİNİN YENİLENMESİ
EĞİTİCİLERİN EĞİTİMİ
BİLGİ TOPLUMU DEĞERLER SİSTEMİNİN YERLEŞTİRİLMESİ
SONUÇSONUÇ
Bilim ve teknoloji üretmede uygarlığın önderi, Bilim ve teknoloji üretmede uygarlığın önderi, küresel rekabetin belirleyicisi, yüksek refah düzeyine küresel rekabetin belirleyicisi, yüksek refah düzeyine sahip 2023’de bilgi toplumunun lider ülkesi Türkiye sahip 2023’de bilgi toplumunun lider ülkesi Türkiye vizyonu için; vizyonu için;
Bilgi bazlı yenilikçi sanayileşme stratejisini hazırlık, Bilgi bazlı yenilikçi sanayileşme stratejisini hazırlık, yetişme ve öne geçme süreçleri içinde, tüm yetişme ve öne geçme süreçleri içinde, tüm boyutlarıyla ısrarlı, kararlı, disiplinli ve tüm toplum boyutlarıyla ısrarlı, kararlı, disiplinli ve tüm toplum kesimlerinin etkin ve aktif katılımıyla, yeni ve kesimlerinin etkin ve aktif katılımıyla, yeni ve yenilikçi bir seferberlik zihniyetine dayalı olarak, yenilikçi bir seferberlik zihniyetine dayalı olarak, ulusal yenilik ağlarında bütünleşmiş, gelişme ulusal yenilik ağlarında bütünleşmiş, gelişme koridorları ve bütünleşik ağ kentler olarak koridorları ve bütünleşik ağ kentler olarak yapılandırarak geleceği yaratmanın gizil yapılandırarak geleceği yaratmanın gizil potansiyelinin bu ülkede var olduğuna inanıyoruz. potansiyelinin bu ülkede var olduğuna inanıyoruz.
Bilgi bazlı yenilikçi sanayileşme stratejisinin yaşama Bilgi bazlı yenilikçi sanayileşme stratejisinin yaşama geçmesi için;geçmesi için;
• Ulusal düzeyde kesin bir politik irade ve politik istek Ulusal düzeyde kesin bir politik irade ve politik istek oluşturmak,oluşturmak,
• Yenilikçilik, yaratıcılık, bilimsellik ve başarı (performans) Yenilikçilik, yaratıcılık, bilimsellik ve başarı (performans) motifine her alanda birincil öncelik vermek, motifine her alanda birincil öncelik vermek,
• Eğitim sisteminin tabandan tepeye kadar yaratıcı ve Eğitim sisteminin tabandan tepeye kadar yaratıcı ve nitelikli insan yetiştirmeye odaklanması, nitelikli insan yetiştirmeye odaklanması,
• Yenilikçilik odaklı yatırım ve girişimcilik sürecine öncelik Yenilikçilik odaklı yatırım ve girişimcilik sürecine öncelik verilmesi,verilmesi,
• Çalışmada ortaya koyduğumuz tüm ülke potansiyellerini, Çalışmada ortaya koyduğumuz tüm ülke potansiyellerini, toplumun tüm kesimleriyle birlikte harekete geçirecek, toplumun tüm kesimleriyle birlikte harekete geçirecek, ulusal yenilik ağları çerçevesinde bütünleştiren ulusal yenilik ağları çerçevesinde bütünleştiren yapılanmanın uygulamaya konulması ve nihayetyapılanmanın uygulamaya konulması ve nihayet
• Küresel rekabet ve Dünya önderliği için insan ve Küresel rekabet ve Dünya önderliği için insan ve kurumlarımızı motive etmek kurumlarımızı motive etmek
zorunlu koşullardır.zorunlu koşullardır.