TÜRKİYE İÇİN BİLGİ BAZLI TÜRKİYE İÇİN BİLGİ BAZLI SÜRDÜRÜLEBİLİR SÜRDÜRÜLEBİLİR

YENİLİKÇİ SANAYİLEŞME YENİLİKÇİ SANAYİLEŞME STRATEJİSİSTRATEJİSİ

EGE GENÇ İŞADAMLARI EGE GENÇ İŞADAMLARI DERNEĞİDERNEĞİ

Prof. Dr. Hüsnü ERKANProf. Dr. Hüsnü ERKANDoç. Dr. Yaşar UYSALDoç. Dr. Yaşar UYSALYrd. Doç. Dr. Canan ERKANYrd. Doç. Dr. Canan ERKANDr. Mevlüt ÇETİNKAYADr. Mevlüt ÇETİNKAYASelim ŞANLISOY, Nuri Erkin BAŞERSelim ŞANLISOY, Nuri Erkin BAŞERKerim Eser AFŞAR, Üzeyir AYDINKerim Eser AFŞAR, Üzeyir AYDIN

I. BÖLÜMI. BÖLÜMDÜNYA EKONOMİSİNDE GELİŞMELERDÜNYA EKONOMİSİNDE GELİŞMELER

A. BİLGİ TOPLUMUA. BİLGİ TOPLUMUB.BİLGİ ÇAĞINDA KÜRESELLEŞME VE SANAYİ SEKTÖRÜNDE YENİ EĞİLİMLERB.BİLGİ ÇAĞINDA KÜRESELLEŞME VE SANAYİ SEKTÖRÜNDE YENİ EĞİLİMLER

C. DEĞERLENDİRME: KÜRESEL SİSTEMDE BİLGİ TOPLUMU OLMAKC. DEĞERLENDİRME: KÜRESEL SİSTEMDE BİLGİ TOPLUMU OLMAK

II. BÖLÜMII. BÖLÜMBİLGİ BAZLI SANAYİLEŞMEDE BAŞARILI ÜLKE ÖRNEKLERİ VE TÜRKİYEBİLGİ BAZLI SANAYİLEŞMEDE BAŞARILI ÜLKE ÖRNEKLERİ VE TÜRKİYE

A. ÖNCÜLERA. ÖNCÜLERB. BİLGİ TOPLUMUNA BAŞARILI GEÇİŞLERB. BİLGİ TOPLUMUNA BAŞARILI GEÇİŞLERC. YENİ ATILIM ÖRNEKLERİC. YENİ ATILIM ÖRNEKLERİD. AB’DE BİLGİ TOPLUMUNA GEÇİŞ ARAYIŞLARI VE LİZBON STRATEJİSİD. AB’DE BİLGİ TOPLUMUNA GEÇİŞ ARAYIŞLARI VE LİZBON STRATEJİSİE. BİLGİ BAZLI SANAYİLEŞMEDE BAŞARILI ÜLKE ÖRNEKLERİNİN GENEL DEĞERLENDİRMESİE. BİLGİ BAZLI SANAYİLEŞMEDE BAŞARILI ÜLKE ÖRNEKLERİNİN GENEL DEĞERLENDİRMESİF. TÜRKİYE’NİN SANAYİLEŞME DENEYİMİ VE AB ÜZERİNDEN BİLGİ TOPLUMUNA GEÇİŞ ARAYIŞLARIF. TÜRKİYE’NİN SANAYİLEŞME DENEYİMİ VE AB ÜZERİNDEN BİLGİ TOPLUMUNA GEÇİŞ ARAYIŞLARI

III. BÖLÜMIII. BÖLÜMBİLGİ BAZLI YENİLİKÇİ SANAYİLEŞME STRATEJİSİNİN GENEL VE KURUMSAL ÇERÇEVESİBİLGİ BAZLI YENİLİKÇİ SANAYİLEŞME STRATEJİSİNİN GENEL VE KURUMSAL ÇERÇEVESİ

A. YENİ STRATEJİ İÇİN PARADİGMAL DÖNÜŞÜMA. YENİ STRATEJİ İÇİN PARADİGMAL DÖNÜŞÜMB. STRATEJİK PLANLAMANIN ANALİTİK ÇERÇEVESİB. STRATEJİK PLANLAMANIN ANALİTİK ÇERÇEVESİC. BİLGİ BAZLI YENİLİKÇİ SANAYİLEŞME STRATEJİSİNDE YENİ KONULARC. BİLGİ BAZLI YENİLİKÇİ SANAYİLEŞME STRATEJİSİNDE YENİ KONULARD. BİLGİ BAZLI YENİLİKÇİ SANAYİLEŞME STRATEJİSİNİN AKTÖRLERİ VE KURUMLARID. BİLGİ BAZLI YENİLİKÇİ SANAYİLEŞME STRATEJİSİNİN AKTÖRLERİ VE KURUMLARI

IV. BÖLÜMIV. BÖLÜMTÜRKİYE İÇİN SÜRDÜRÜLEBİLİR YENİLİKÇİ SANAYİLEŞME STRATEJİSİ İÇİN DURUM ANALİZİTÜRKİYE İÇİN SÜRDÜRÜLEBİLİR YENİLİKÇİ SANAYİLEŞME STRATEJİSİ İÇİN DURUM ANALİZİ

A. YENİLİKÇİ SANAYİLEŞME STRATEJİSİ İÇİN DURUM ANALİZİA. YENİLİKÇİ SANAYİLEŞME STRATEJİSİ İÇİN DURUM ANALİZİB. MEVCUT EKONOMİ POLİTİKALARI UYGULAMALARI VE YENİLENME İHTİYACIB. MEVCUT EKONOMİ POLİTİKALARI UYGULAMALARI VE YENİLENME İHTİYACIC. GZTF ANALİZİC. GZTF ANALİZİ

V. BÖLÜMV. BÖLÜMTÜRKİYE İÇİN SÜRDÜRÜLEBİLİR YENİLİKÇİ SANAYİLEŞME STRATEJİSİTÜRKİYE İÇİN SÜRDÜRÜLEBİLİR YENİLİKÇİ SANAYİLEŞME STRATEJİSİ

A. YENİLİKÇİ SANAYİLEŞMENİN VİZYONU VE MİSYONUA. YENİLİKÇİ SANAYİLEŞMENİN VİZYONU VE MİSYONUB. YENİ STRATEJİ İÇİN PARADİGMAL DÖNÜŞÜMB. YENİ STRATEJİ İÇİN PARADİGMAL DÖNÜŞÜMC. STRATEJİK PLANIN STRATEJİK UNSURLARIC. STRATEJİK PLANIN STRATEJİK UNSURLARID. ULUSAL BÜTÜNLEŞİK AĞ YAPISINA DAYALI SEKTÖR STRATEJİSİD. ULUSAL BÜTÜNLEŞİK AĞ YAPISINA DAYALI SEKTÖR STRATEJİSİE. ULUSAL BÜTÜNLEŞİK AĞ YAPILANMASINA DAYALI AR-GE STRATEJİSİE. ULUSAL BÜTÜNLEŞİK AĞ YAPILANMASINA DAYALI AR-GE STRATEJİSİF. STRATEJİK PLANININ STRATEJİK AMAÇLARI VE HEDEFLERİF. STRATEJİK PLANININ STRATEJİK AMAÇLARI VE HEDEFLERİG. STRATEJİK PLANIN AŞAMALARIG. STRATEJİK PLANIN AŞAMALARI

I. BÖLÜMI. BÖLÜMDÜNYA EKONOMİSİNDE DÜNYA EKONOMİSİNDE

GELİŞMELERGELİŞMELERBİLGİ TOPLUMUNDA GELİŞMELERBİLGİ TOPLUMUNDA GELİŞMELER

Bilimsel ve teknolojik yeniliklerin sürüklediği yeni toplum ve uygarlık Bilimsel ve teknolojik yeniliklerin sürüklediği yeni toplum ve uygarlık düzeyinde; her şey yeniden yapılanırken; toplumsal bütünün tüm düzeyinde; her şey yeniden yapılanırken; toplumsal bütünün tüm alanları da yeniden yapılandı. alanları da yeniden yapılandı.

• Bilimsel-Teknolojik alan:Bilimsel-Teknolojik alan: mekanik düşünce ve teknolojilerden mekanik düşünce ve teknolojilerden atom altı atom altı dünyanın dünyanın çokluçoklu ağ etkileşimine dayalı kuantum düşünce ve ağ etkileşimine dayalı kuantum düşünce ve teknolojilerine;teknolojilerine;

• Ekonomik alan:Ekonomik alan: atomik ve mekanik atomik ve mekanik kapitalist piyasa ekonomisinden, ağ kapitalist piyasa ekonomisinden, ağ etkileşimietkileşimi içinde işleyen içinde işleyen bilgi ekonomisine;bilgi ekonomisine;

• Politik alan:Politik alan: bireysellikten bireysellikten grupsal çıkarlarıngrupsal çıkarların yapılandırdığı sivil toplum yapılandırdığı sivil toplum kuruluşlarıyla, kuruluşlarıyla, parlamenter demokrasiden katılımcı demokrasiye;parlamenter demokrasiden katılımcı demokrasiye;

• Sosyal alan:Sosyal alan: bağımsız-bağlantısız bağımsız-bağlantısız bireysellikten,bireysellikten, işbirliğine dayalıişbirliğine dayalı sinerjik sinerjik toplumsaltoplumsal yapılanmaya, yapılanmaya,

• Kültürel alan:Kültürel alan:,, kapalı ve mutlakçı kültürel değerlerdenkapalı ve mutlakçı kültürel değerlerden farklılıkların farklılıkların hoşgörü içinde bir arada yaşamasına yönelik; kozmopolit hoşgörü içinde bir arada yaşamasına yönelik; kozmopolit kültürel çeşitliliğekültürel çeşitliliğe;;

• Küresel alan:Küresel alan: ulusal şirket ve ilişkilerulusal şirket ve ilişkiler yerine yerine ulus ötesi (transnasyonel) ulus ötesi (transnasyonel) şirket ve kurumlara (küresel bloklara) dönüştüşirket ve kurumlara (küresel bloklara) dönüştü. .

BİLGİ TOPLUMUNDA EKONOMİK BİLGİ TOPLUMUNDA EKONOMİK ÖNCELİKLERÖNCELİKLER

a)a) Ağlarda Işık Hızında Bilgi AkışınaAğlarda Işık Hızında Bilgi Akışına

b)b) VerimliliğeVerimliliğe

c)c) Dinamik Rekabet ve KaliteyeDinamik Rekabet ve Kaliteye

d)d) Sürdürülebilir Yenilikçi Ekonomik Gelişmeye Yöneldi. Sürdürülebilir Yenilikçi Ekonomik Gelişmeye Yöneldi.

BİLGİ ÇAĞINDA KÜRESELLEŞME BİLGİ ÇAĞINDA KÜRESELLEŞME VE SANAYİ SEKTÖRÜNDE YENİ VE SANAYİ SEKTÖRÜNDE YENİ

EĞİLİMLEREĞİLİMLER

KüreselleşmeKüreselleşme

Teknolojik gelişmelere paralel çeşitli Teknolojik gelişmelere paralel çeşitli mal, hizmet, sermaye-para, emek ve mal, hizmet, sermaye-para, emek ve bilgi gibi akımların hızlı bir şekilde bilgi gibi akımların hızlı bir şekilde hareket ederek, sınırları aşmaları hareket ederek, sınırları aşmaları sonucu ekonomik, politik ve kültürel sonucu ekonomik, politik ve kültürel ilişkilerin değişime zorlandığı bir süreç ilişkilerin değişime zorlandığı bir süreç oldu.oldu.

ESKİESKİ YENİYENİ1. Piyasa Yapısında Değişim1. Piyasa Yapısında Değişim

SermayeSermaye BilgiBilgi

ÜreticiÜretici TüketiciTüketici

AtlantikAtlantik PasifikPasifik

JaponyaJaponya ÇinÇin

Uluslararası ticaretUluslararası ticaret Elektronik ticaretElektronik ticaret

BilgisayarBilgisayar InternetInternet

ParaPara İnsanİnsan

2. Örgütsel Yapılanmada Değişim2. Örgütsel Yapılanmada DeğişimMekanikMekanik OrganikOrganik

MühendislikMühendislik EkolojiEkoloji

ŞirketlerŞirketler Bireyler ve networkBireyler ve network

Yatay ve dikey entegrasyonYatay ve dikey entegrasyon Sanal entegrasyonSanal entegrasyon

İş süreçleriİş süreçleri KültürKültür

3. Bireysel Kişilikte Değişim3. Bireysel Kişilikte DeğişimÇok çalışmaÇok çalışma Hiper etkinlikHiper etkinlik

GüvenlikGüvenlik BelirsizlikBelirsizlik

Mevcut kariyerMevcut kariyer Gelecek kariyerGelecek kariyer

İtimatİtimat ÜmitÜmit (Beklenti) (Beklenti)

SadakatSadakat CesaretCesaret

BBilgi Bazlı Küreselleşmeninilgi Bazlı Küreselleşmenin Yarattığı Kurumsal Değişim Yarattığı Kurumsal Değişim

Kaynak: Morrison, 1996:15

Bilgi Bazlı Küreselleşmenin Girişimcilik ve Yönetim Anlayışında Yarattığı Bilgi Bazlı Küreselleşmenin Girişimcilik ve Yönetim Anlayışında Yarattığı DeğişimDeğişim

ESKİ YENİ 1. Girişimci Yapısında Değişim Kar öncelikli Müşteri memnuniyeti öncelikli Varlıklar nesneler Varlıklar insanlar Düşünenler ve uygulayanlar farklı Düşünen ve uygulayanlar aynı Seri üretim Esnek üretim Arz ve talep birbirinden kopuk Arz ve talep edenlerin ortaklığı (işbirliği) Örgütlerin hiyerarşi ile kontrolü, fonksiyonel ayrımlı bölümler

Örgütler, takım çalışması ve sayısız yatay takıma dayanmaktadır.

Kontrol için performans kriterleri İlerleme için performans kriterleri Ölçek ekonomileri önemlidir. Zaman ekonomileri önemlidir. 2. Yönetim Anlayışında Değişim Organizasyon disiplini Organizasyonel öğrenme Kısır döngü Olumlu döngü Yönetim idarecileri Yönetim liderleri Çarpık iletişim Açık iletişim Hiyerarşiler Piyasalar Stratejik iş birimleri ürün geliştirmeyi yönlendirir

İçsel yetenekler ürün geliştirmeyi yönlendirir.

Stratejik öğrenme organizasyonun üst yönetiminde görülür.

Stratejik öğrenme kapasitesi yaygındır.

Çoğu organizasyon üyelerine güvenilmez varsayımı vardır.

Çoğu organizasyon üyelerine güvenilir varsayımı vardır.

Çoğu organizasyon üyelerine yetki verilmez. Çoğu organizasyon üyelerine yetki verilir. Çoğu organizasyon üyelerinin yerel ve sanal bilgileri yönetimin ayrıcalığı tarafından disipline edilir.

Tüm organizasyon üyelerinin yerel ve sanal bilgileri başarı ve yaratıcılık için en önemli faktördür.

Sürdürülebilirlik İçin Firmalarda Sürdürülebilirlik İçin Firmalarda Paradigma Değişimi Paradigma Değişimi

II. BÖLÜMII. BÖLÜMBİLGİ BAZLI SANAYİLEŞMEDE BİLGİ BAZLI SANAYİLEŞMEDE

BAŞARILI ÜLKE ÖRNEKLERİ VE BAŞARILI ÜLKE ÖRNEKLERİ VE TÜRKİYETÜRKİYE

ÖNCÜLERÖNCÜLER

• ABDABD• JAPONYAJAPONYA BİLGİ TOPLUMUNA BAŞARILI GEÇİŞLERBİLGİ TOPLUMUNA BAŞARILI GEÇİŞLER• İRLANDAİRLANDA• FİNLANDİYAFİNLANDİYA• İNGİLTEREİNGİLTERE YENİ ATILIM ÖRNEKLERİYENİ ATILIM ÖRNEKLERİ• GÜNEY KOREGÜNEY KORE• HİNDİSTANHİNDİSTAN• ÇİNÇİN

ÜLKELER• Kendine özgü özelliklerKendine özgü özelliklerden yararlanarak belli den yararlanarak belli

fırsatları değerlendirmekfırsatları değerlendirmek

• Dezavantajı avantajaDezavantajı avantaja dönüştürmek dönüştürmek

• Başarı için Başarı için ısrarlı ve kararlı bir politik iradeninısrarlı ve kararlı bir politik iradenin varlığıvarlığı

• • Uzun dönemli stratejik tercihleri belirlemek ve Uzun dönemli stratejik tercihleri belirlemek ve

belli alanlara odaklanmakbelli alanlara odaklanmak

• Eğitime, öğretime verilen önem Eğitime, öğretime verilen önem

• Üniversite- sanayi işbirliği Üniversite- sanayi işbirliği

• Teknopark ve teknokentlerin sürükleyici etkisiTeknopark ve teknokentlerin sürükleyici etkisi

• Uygun bir yatırım iklimi ve iş ortamıUygun bir yatırım iklimi ve iş ortamı

• Siyasî istikrar ve sosyal uzlaşma Siyasî istikrar ve sosyal uzlaşma

• İleri teknolojiye sahip ülkelerle işbirliği doğrudan İleri teknolojiye sahip ülkelerle işbirliği doğrudan yabancı sermaye yatırımı, ya da yabancı sermaye yatırımı, ya da teknoloji için iddialı teknoloji için iddialı programlarprogramlar

• ABDABD• JAPONYAJAPONYA• FİNLANDİYAFİNLANDİYA• HİNDİSTANHİNDİSTAN• GÜNEY GÜNEY KOREKORE• İNGİLTEREİNGİLTERE• ÇİNÇİN• İRLANDAİRLANDA

TÜRKİYE’NİN SANAYİLEŞME TÜRKİYE’NİN SANAYİLEŞME DENEYİMİ ve AB ÜZERİNDEN BİLGİ DENEYİMİ ve AB ÜZERİNDEN BİLGİ TOPLUMUNA GEÇİŞ ARAYIŞLARITOPLUMUNA GEÇİŞ ARAYIŞLARI

1923-19491923-1949 1950-19601950-1960 1963-19791963-1979

İthal İkameciİthal İkameciSanayileşmeSanayileşme

Özel Girişim Özel Girişim Öncelikli Öncelikli

SanayileşmeSanayileşme

Kalkınma Planları Kalkınma Planları Eşliğinde Eşliğinde

SanayileşmeSanayileşme

Türkiye’nin liberal Türkiye’nin liberal politikalara yönelme politikalara yönelme

çabalarının çabalarının başarısızlıkla başarısızlıkla

sonuçlandığı bir sonuçlandığı bir dönemdir. dönemdir.

Başlangıçta iyimser Başlangıçta iyimser havayla genişleyen havayla genişleyen ekonomi, dönemin ekonomi, dönemin

ortalarına doğru ortalarına doğru daralmaya başladı. daralmaya başladı.

Dönemin en Dönemin en belirgin özelliği, iç belirgin özelliği, iç piyasaya dönük, piyasaya dönük, ithal ikamesi ile ithal ikamesi ile

sanayileşme sanayileşme stratejisinin stratejisinin

kalkınma planları kalkınma planları eşliğinde eşliğinde

sürdürülmesidir.sürdürülmesidir.

Bu dönemde milli Bu dönemde milli sanayiinin sanayiinin

geliştirilmesi amacıyla geliştirilmesi amacıyla desteklenen sanayi, desteklenen sanayi, bir sıçrama yaratmak bir sıçrama yaratmak için yetersiz kalmıştır. için yetersiz kalmıştır. Üstelik bu dönemde Üstelik bu dönemde bütün çabalara ve bütün çabalara ve teşviklere rağmen, teşviklere rağmen,

özel sermaye birikimi özel sermaye birikimi sağlanamadı.sağlanamadı.

İhracata Dayalı İhracata Dayalı BüyümeBüyüme

1980 Sonrası1980 Sonrası

Sürekli ve Sürekli ve adeta adeta

“sürdürülebilir “sürdürülebilir yüksek yüksek

enflasyona” enflasyona” mahkûm olan mahkûm olan ülke, yatırım ülke, yatırım

iklimi ve iklimi ve ortamını ortamını kaybetti.kaybetti.

TÜRKİYE’NİN AB ÜZERİNDEN TÜRKİYE’NİN AB ÜZERİNDEN BİLGİ TOPLUMUNA GEÇİŞ BİLGİ TOPLUMUNA GEÇİŞ

ARAYIŞI ARAYIŞI AB projesi, bir bilgi toplumuna geçiş projesi AB projesi, bir bilgi toplumuna geçiş projesi

değildir.değildir.

AB projesinin öncelikli konusu, AB’nin AB projesinin öncelikli konusu, AB’nin entegrasyonu sorunudur. entegrasyonu sorunudur.

AB üyeliği, bilgi toplumunu garantilemez.AB üyeliği, bilgi toplumunu garantilemez.

Ancak Bilgi Bazlı Sanayileşme AB’ye girişi Ancak Bilgi Bazlı Sanayileşme AB’ye girişi garantiler. garantiler.

GENEL DEĞERLENDİRMEGENEL DEĞERLENDİRME• Türkiye’nin bugüne kadar bir sanayileşme stratejisi ile bütünleşmiş bir Türkiye’nin bugüne kadar bir sanayileşme stratejisi ile bütünleşmiş bir

bilgi toplumuna geçiş stratejisi yoktur. bilgi toplumuna geçiş stratejisi yoktur.

• Türkiye, IMF’in yönlendirdiği istikrar arayışı ve AB’nin yönlendirdiği reform Türkiye, IMF’in yönlendirdiği istikrar arayışı ve AB’nin yönlendirdiği reform süreci ile bilgi bazlı sanayileşme rotasına giremez.süreci ile bilgi bazlı sanayileşme rotasına giremez.

• Bilgi altyapısı alanında e-Türkiye çalışmaları bir Bilgi altyapısı alanında e-Türkiye çalışmaları bir ağ bütünüağ bütünü oluşturmaktan oluşturmaktan uzak kalmıştır. uzak kalmıştır. Ulusal Yenilik SistemiUlusal Yenilik Sistemi oluşturulamamış ve oluşturulamamış ve teknoparklarteknoparklar yeterince etkinleştirilememiş, birbirine bağlanamamış olduğu gibi, yeterince etkinleştirilememiş, birbirine bağlanamamış olduğu gibi, uygulama da sınırlı kalmıştır. uygulama da sınırlı kalmıştır. Üniversite-sanayi işbirliğiÜniversite-sanayi işbirliği oluşturulamadığı oluşturulamadığı gibi, gibi, arayüzarayüz kurumlar da, sosyal sermaye olarak henüz oluşturulamadı. kurumlar da, sosyal sermaye olarak henüz oluşturulamadı.

• Türkiye’de bilgi toplumu ve bilgi bazlı sanayileşme için yeterli Türkiye’de bilgi toplumu ve bilgi bazlı sanayileşme için yeterli politik irade politik irade yoktur.yoktur. Toplumsal uzlaşma ve motivasyonToplumsal uzlaşma ve motivasyon da oluşamadı. B da oluşamadı. Bilgi çağı ve ilgi çağı ve bilgi toplumu olgusu ve süreci henüz içselleştirilmedi.bilgi toplumu olgusu ve süreci henüz içselleştirilmedi.

• Bizi geleceğe taşıyacak bilgi bazlı sanayileşme stratejisinin Bizi geleceğe taşıyacak bilgi bazlı sanayileşme stratejisinin bütüncül bütüncül yaklaşımı, yaklaşımı, gelecek vizyonu, ortak değerleri ve misyonu gelecek vizyonu, ortak değerleri ve misyonu oluşturulmadı. oluşturulmadı.

III. BÖLÜMIII. BÖLÜMBİLGİ BAZLI YENİLİKÇİ BİLGİ BAZLI YENİLİKÇİ

SANAYİLEŞME STRATEJİSİNİN SANAYİLEŞME STRATEJİSİNİN GENEL VE KURUMSAL ÇERÇEVESİGENEL VE KURUMSAL ÇERÇEVESİ

DÜŞÜNCEDE DEVRİMDÜŞÜNCEDE DEVRİM

Mekanik paradigmadan Mekanik paradigmadan kuantum paradigmasına kayan kuantum paradigmasına kayan evren algılayışı teknoloji evren algılayışı teknoloji anlayışımızı kökünden anlayışımızı kökünden değiştirdi.değiştirdi.

Toplumsal ve ekonomik gelişmeToplumsal ve ekonomik gelişme

bilim ve teknoloji üretimine bilim ve teknoloji üretimine dayanmaktadır. dayanmaktadır.

DÜŞÜNCEDE DEVRİMDÜŞÜNCEDE DEVRİM

GEÇMİŞGEÇMİŞAtom benzeri bağımsız Atom benzeri bağımsız

bağlantısız birey, bağlantısız birey, işletme ve toplum işletme ve toplum anlayışıanlayışı

GELECEKGELECEK

Karşılıklı ağ Karşılıklı ağ etkileşimi içindeki etkileşimi içindeki yapılanmaya dayalı yapılanmaya dayalı sistemler ve süreçlersistemler ve süreçler

STRATEJİK PLANLAMANIN STRATEJİK PLANLAMANIN ANALİTİK ÇERÇEVESİ ANALİTİK ÇERÇEVESİ

Stratejik planlama:Stratejik planlama: Ülke, bölge veya kentsel Ülke, bölge veya kentsel sanayileşme ve gelişmenin uzun dönemli başarısı için sanayileşme ve gelişmenin uzun dönemli başarısı için verilecek karar, süreç ve uygulamaları kapsar.verilecek karar, süreç ve uygulamaları kapsar.

Aşamalar:Aşamalar:– Stratejisinin dış ve iç çevresel unsurlarının belirlenmesi, Stratejisinin dış ve iç çevresel unsurlarının belirlenmesi, – Uzun dönemli stratejik planın oluşturulması,Uzun dönemli stratejik planın oluşturulması,– Stratejik planın uygulanmasıStratejik planın uygulanması– Stratejik planın değerlendirilmesi ve kontrolüStratejik planın değerlendirilmesi ve kontrolü

UZAK ÇEVREYE İLİŞKİN FAKTÖRLER:UZAK ÇEVREYE İLİŞKİN FAKTÖRLER: TOPSES TOPSES YAKLAŞIMI YAKLAŞIMI

Şekil 1: Porter Modelinde Sistem Bütünü

Kaynak: Porter: 1990:127

Firma Stratejisi Endüstriyel

Yapı ve Rekabet

Faktör Koşulları

Talep Koşulları

Bağlı ve Destek

Endüstriler

Devlet

Fırsatlar

YAKIN ÇEVREYE İLİŞKİN FAKTÖRLERYAKIN ÇEVREYE İLİŞKİN FAKTÖRLER

Teknoloji ve Bilgi Altyapısı

Yığılma Ekonomileri

AR-GE etkinlikleri:Teknoparklar,

Üniversite – sanayi İşbirliği

Ağ Sistemleri

Değişen Talep yapısı

Yenilikçi Girişimcilik

Risk Sermayesi

Beşeri Sermaye

Meslekî ve Akademik

Eğitim

Üniversiteler, Enstitüler ve Meslekî

Eğitim Kurumları

BölgeselKalkınma Ajansları

Teknolojik İlerleme

Bilgi Teknolojilerine

Dayalı Sanayileşme

Mekânsal Yeniden

Yapılanma

Bilgi Toplumuna

Yönelik Sosyal

Dönüşüm

Bilgi

Teknolojilerine Dayalı

Sosyo- Ekonomik İlerleme

Yenilikçi Devlet ve Yenilikçi Yerel Yönetimler

STK’lar

Bilgi Teknolojilerine Dayalı Sanayileşme İçin Aktörler ve Etkileşimleri Bilgi Teknolojilerine Dayalı Sanayileşme İçin Aktörler ve Etkileşimleri

IV. BÖLÜMTÜRKİYE İÇİN SÜRDÜRÜLEBİLİR

YENİLİKÇİ SANAYİLEŞME STRATEJİSİ İÇİN DURUM

ANALİZİ

Bilgi Toplumu Açısından Bilgi Toplumu Açısından Türkiye’nin Küresel KonumuTürkiye’nin Küresel Konumu

Türkiye’nin karmaşık yapısı: Türkiye’nin karmaşık yapısı: tarım toplumutarım toplumusanayi toplumusanayi toplumu

bilgi toplumubilgi toplumu

Bu dezavantajlı yapı ancak doğru politikaların Bu dezavantajlı yapı ancak doğru politikaların uygulanmasıyla avantaja dönüştürülebilir.uygulanmasıyla avantaja dönüştürülebilir.

Milli Gelir:Milli Gelir: GSYİH açısından 18. büyük ekonomiye sahip olan Türkiye kişi başına GSYİH açısından 18. büyük ekonomiye sahip olan Türkiye kişi başına düşen gelir açısından 65. sırada bulunuyor. düşen gelir açısından 65. sırada bulunuyor.

Rekabet Yapısı:Rekabet Yapısı: Türkiye’nin uluslar arası rekabet gücü giderek geriliyor. 1994 Türkiye’nin uluslar arası rekabet gücü giderek geriliyor. 1994 yılında 29. sırada yer alan Türkiye, 2001 yılında 44. sıraya geriledi. Uluslararası yılında 29. sırada yer alan Türkiye, 2001 yılında 44. sıraya geriledi. Uluslararası rekabet gücü sıralamasında 1996’da Türkiye’nin gerisinde yer alan Portekiz, rekabet gücü sıralamasında 1996’da Türkiye’nin gerisinde yer alan Portekiz, Yunanistan, Brezilya, Meksika, Polonya, Macaristan ve Güney Afrika 2001 yılında Yunanistan, Brezilya, Meksika, Polonya, Macaristan ve Güney Afrika 2001 yılında Türkiye’nin önüne geçti. Türkiye’nin önüne geçti.

TOPLUMSAL SİSTEM BÜTÜNÜ TOPLUMSAL SİSTEM BÜTÜNÜ AÇISINDAN TÜRKİYE’NİN DURUMU: AÇISINDAN TÜRKİYE’NİN DURUMU:

GENEL BELİRLEYENLERİN GENEL BELİRLEYENLERİN DURUMUDURUMU

Politik Sistem:Politik Sistem: Demokratları olmayan bir şekli demokrasi Demokratları olmayan bir şekli demokrasi

Ekonomik Sistem:Ekonomik Sistem: G Güç odaklarının etkin olduğu, politik üç odaklarının etkin olduğu, politik yönlendirmeye açık, “kontrollü” bir piyasa sistemi yönlendirmeye açık, “kontrollü” bir piyasa sistemi

Sosyal Sistem:Sosyal Sistem: Sosyal kabul görme, sosyal bağımlılık ve sosyal kişi Sosyal kabul görme, sosyal bağımlılık ve sosyal kişi egemenliği egemenliği

Kültürel Sistem:Kültürel Sistem: Değerlere dayalı muhafazakâr bir dünya görüşü Değerlere dayalı muhafazakâr bir dünya görüşü

Teknolojik Sistem:Teknolojik Sistem: Geleneksel ve ithal teknolojilerden yararlanma Geleneksel ve ithal teknolojilerden yararlanma geleneği, gördüğünü yapan, görmediğini düşünmeyen bir düşünce geleneği, gördüğünü yapan, görmediğini düşünmeyen bir düşünce yapısı, görgülcülüğe dayalı taklitçilikyapısı, görgülcülüğe dayalı taklitçilik

TÜRKİYE’DE MEVCUT SANAYİ TÜRKİYE’DE MEVCUT SANAYİ YAPISI: YAPISI:

YAKIN BELİRLEYENLERİN YAKIN BELİRLEYENLERİN DURUMUDURUMU

Türkiye ile Gelişmiş Ülke Sanayisinin Türkiye ile Gelişmiş Ülke Sanayisinin KarşılaştırılmasıKarşılaştırılması

KRİTERKRİTER TÜRKİYE SANAYİİTÜRKİYE SANAYİİGELİŞMİŞ ÜLKE GELİŞMİŞ ÜLKE

SANAYİİSANAYİİ

ÖLÇEKÖLÇEK KÜÇÜK KÜÇÜK BÜYÜKBÜYÜK

ÜRÜN ÖZELLİĞİÜRÜN ÖZELLİĞİ KATMA DEĞERİ DÜŞÜKKATMA DEĞERİ DÜŞÜK KATMA DEĞERİ YÜKSEKKATMA DEĞERİ YÜKSEK

ŞİRKET TİPİŞİRKET TİPİ AİLE ŞİRKETİAİLE ŞİRKETİ KURUMSAL ŞİRKETKURUMSAL ŞİRKET

AR-GE HARCAMASI AR-GE HARCAMASI DÜŞÜKDÜŞÜK YÜKSEKYÜKSEK

SERMAYE KAYNAĞISERMAYE KAYNAĞI ÖZ SERMAYEÖZ SERMAYE SERMAYE PİYASASISERMAYE PİYASASI

İSTİHDAM ÖZELLİĞİ İSTİHDAM ÖZELLİĞİ MAVİ YAKALI MAVİ YAKALI BEYAZ YAKALIBEYAZ YAKALI

VERİMLİLİK VERİMLİLİK DÜŞÜKDÜŞÜK YÜKSEKYÜKSEK

YÖNETİM ANLAYIŞI YÖNETİM ANLAYIŞI İŞLETME ODAKLI İŞLETME ODAKLI FONKSİYONEL YÖNETİM FONKSİYONEL YÖNETİM

(ÜRETİM, MUHASEBE SATIŞ, (ÜRETİM, MUHASEBE SATIŞ, PAZARLAMA VB.) PAZARLAMA VB.)

PAYDAŞ ODAKLI (TEDARİKÇİ, PAYDAŞ ODAKLI (TEDARİKÇİ, ÇALIŞAN, MÜŞTERİ, ÇALIŞAN, MÜŞTERİ,

RAKİPLER VB) STRATEJİK RAKİPLER VB) STRATEJİK YÖNETİM YÖNETİM

MEKÂNSAL YAPILANMAMEKÂNSAL YAPILANMA ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ SANAYİ KÜMELERİ SANAYİ KÜMELERİ

KALİTE VE STANDARTKALİTE VE STANDART ÜRÜN KALİEESİ VE ÜRÜN KALİEESİ VE STANDARTISTANDARTI

İŞLETME KALİTESİ İŞLETME KALİTESİ

Türkiye Sanayiinde Mevcut Sorunlar ve Kaynakları

Mikro Düzeyde Sorunlar

• Yetersiz öz sermaye yapısı,• Kurumsallaşamamış aile şirketlerinin yoğunluğu,• Profesyonel yönetici azlığı ve profesyonellik

anlayışındaki eksiklikler,• Kısa vadeli bakış açısı,• Organizasyon ve yönetim anlayışındaki yetersizlikler,• İş kanunu ve uygulamalarından kaynaklanan sorunlar,• Geleneksel sanayi ürünlerinde yoğunlaşma.

Türkiye Sanayiinde Mevcut Sorunlar ve Kaynakları

Sektörel Düzeyde Sorunlar;

• Teknolojide dışa bağımlılık,• Dış girdi bağımlılığı,• Taklitçilik,• Kayıt dışılık ve haksız rekabet ortamı,• Nitelikli ara eleman yetersizliği,• Yanlış ölçek tercihi,• Sektörel istatistiki veri tabanının olmayışı,• Coğrafi konumlanmada hatalar,• Etkin çıkar ve baskı grupları oluşturulamaması,• Yetersiz AR-GE harcamaları,• Sanayi envanterinin olmayışı.

Türkiye Sanayiinde Mevcut Sorunlar ve Kaynakları

Makro Düzeyde SorunlarMakro Düzeyde Sorunlar

• İstikrarsız siyasi ortam,İstikrarsız siyasi ortam,• İstikrarsız makro ekonomik ortam,İstikrarsız makro ekonomik ortam,• Yatırım ikliminin olmayışı,Yatırım ikliminin olmayışı,• Teşvik politikasındaki hatalar,Teşvik politikasındaki hatalar,• Yüksek reel faiz,Yüksek reel faiz,• Döviz kurlarında belirsizlik,Döviz kurlarında belirsizlik,• Yüksek enerji maliyetleri,Yüksek enerji maliyetleri,• Yüksek istihdam vergileri,Yüksek istihdam vergileri,• Ulaşım sistemindeki yetersizlikler ve yüksek navlun maliyetleri, Ulaşım sistemindeki yetersizlikler ve yüksek navlun maliyetleri, • Makro planların yetersizliği,Makro planların yetersizliği,• Sanayileşme vizyonunun olmaması,Sanayileşme vizyonunun olmaması,• Devletin dışlama etkisi (Crowding out),Devletin dışlama etkisi (Crowding out),• Yüksek enflasyon,Yüksek enflasyon,• Yandaşlık ilişkileri.Yandaşlık ilişkileri.

Türkiye Sanayiinde Mevcut Sorunlar ve Kaynakları

Küresel Düzeyde Sorunlar

• Uluslar arası ticaretten kaynaklanan haksız rekabet,

• Küresel siyasi istikrarsızlıklar,• Spekülatif sermaye hareketleri,• Yüksek enerji maliyetleri,• Küresel tekelleşme.

MEVCUT EKONOMİ POLİTİKALARI MEVCUT EKONOMİ POLİTİKALARI UYGULAMALARI VE YENİLENME UYGULAMALARI VE YENİLENME

İHTİYACIİHTİYACI

Uluslararası Uluslararası rekabette faktör rekabette faktör donanımına dayalı donanımına dayalı karşılaştırmalı karşılaştırmalı üstünlüküstünlük

Sanayi ve ticaret Sanayi ve ticaret politikalarında politikalarında rekabet rekabet avantajlarına avantajlarına dayalı dinamik dayalı dinamik karşılaştırmalı karşılaştırmalı üstünlüküstünlük

+

1980 Sonrası Dönemde Türkiye’ de 1980 Sonrası Dönemde Türkiye’ de

Büyüme StratejisiBüyüme Stratejisi

Kamu Açıklarının Finansman Kamu Açıklarının Finansman Şekilleri ve Yarattığı Sonuçlar Şekilleri ve Yarattığı Sonuçlar

Kısır Kısır Döngüler Döngüler

ve ve SanayiSanayi

Yerli Sanayi ve Ekonomide

Erozyon ve Kan kaybı

Küresel sermayeye Yem

Olma ve Dış Kontrol

Yüksek İthalat

Düşük İhracat

Daralan İç

Tüketim

Verimli ve Stratejik

İşletmelerin Satın Alınması

Yüksek Faiz

Sıcak Para Talebi

Sıcak Para Arzı

Yüksek Dış Açık

KÜRESEL SERMAYE

KAÇIŞ RİSKİ

Düşük Döviz Kuru EKONOMİK

KRİZ

Ucuzlayan İthalat

Pahalanan İhracat

Daralan İç İstihdam ve

Talep

Artan Yabancıların

üretim ve İstihdamı

Kapanan, Dışa Taşınan veya

Ortaklık Arayan İşletmeler

Doğrudan Yabancı Sermaye

PARASAL KISIR

DÖNGÜ

TEHDİT ALTINDA

REEL EKONOMİ

PARASAL DÖNGÜYE

DAYALI DIŞ TİCARET

KISIR DÖNGÜSÜ

Düşük Enflasyon

Artan Dış Ara ve

Tüketim Malı Talebi

Borçlanma Gereği

Bütçe Açığı

Yüksek Faiz Ödeme

Bütçesi

KÜRESEL AKTÖRLERİN POL İ T İKA ÖNERİ LERİ

MALİ KISIR

DÖNGÜ

KIRIKGANLIK

Bilgi Bazlı Sanayileşme Stratejisi İçin GZFT Bilgi Bazlı Sanayileşme Stratejisi İçin GZFT Analizi Analizi

GÜÇLÜ YÖNLERGÜÇLÜ YÖNLER ZAYIF YÖNLERZAYIF YÖNLER

Stratejik konumStratejik konumDoğal hammadde kaynaklarına ve yenilenebilir Doğal hammadde kaynaklarına ve yenilenebilir

enerji kaynakları potansiyelienerji kaynakları potansiyeliSanayi sektörüne girdi saylayacak tarım Sanayi sektörüne girdi saylayacak tarım

potansiyelinin yüksek olması,potansiyelinin yüksek olması,İç pazarın büyük ve ölçek ekonomisi için uygun İç pazarın büyük ve ölçek ekonomisi için uygun

olması,olması,Uluslararası işbirliğine açık girişimci yapısı, Uluslararası işbirliğine açık girişimci yapısı, Uluslararası rekabet deneyimi,Uluslararası rekabet deneyimi,Esnek ve hızlı üretim yapısı,Esnek ve hızlı üretim yapısı,Yatırım ortamının giderek iyileşmesi,Yatırım ortamının giderek iyileşmesi,Tarıma dayalı sanayileşmeyi destekleyecek iklim Tarıma dayalı sanayileşmeyi destekleyecek iklim

ve klimatik ortam, ve klimatik ortam, AB ile ekonomik entegrasyonun önemli bir AB ile ekonomik entegrasyonun önemli bir

aşamaya gelmesi,aşamaya gelmesi,Doğu Avrupa, Bağımsız Devletler Topluluğu ve Doğu Avrupa, Bağımsız Devletler Topluluğu ve

Orta Doğu ülkelerine pazarlarına coğrafi yakınlık,Orta Doğu ülkelerine pazarlarına coğrafi yakınlık,Temel altyapı ve telekomünikasyon sisteminin Temel altyapı ve telekomünikasyon sisteminin

gelişmiş olması,gelişmiş olması,Tüketici elektroniği, otomotiv, beyaz eşya, Tüketici elektroniği, otomotiv, beyaz eşya,

tekstil ve kimya gibi temel sektörlerde küresel tekstil ve kimya gibi temel sektörlerde küresel rekabete deneyime sahip olması ve bu sektörlere rekabete deneyime sahip olması ve bu sektörlere bağlı gelişmiş bir yan sanayinin bulunması.bağlı gelişmiş bir yan sanayinin bulunması.

Sanayide teknoloji üretimi ve uygulama için gerekli Sanayide teknoloji üretimi ve uygulama için gerekli ara elemanın ve İleri teknoloji alanlarında araştırmacı ara elemanın ve İleri teknoloji alanlarında araştırmacı insan kaynaklarının yetersizliği, insan kaynaklarının yetersizliği, Hızlı nüfus artışı, iç göç ve plansız çarpık kentleşme, Hızlı nüfus artışı, iç göç ve plansız çarpık kentleşme, Yetersiz sermaye birikimi,Yetersiz sermaye birikimi,Küçük ölçek ve düşük kapasite kullanımı,Küçük ölçek ve düşük kapasite kullanımı,Yüksek vergi oranları,Yüksek vergi oranları,Sermayenin ve temel girdilerin maliyetlerinin Sermayenin ve temel girdilerin maliyetlerinin

yüksekliği,yüksekliği,Teknolojiye uyum yeteneğinin düşüklüğü,Teknolojiye uyum yeteneğinin düşüklüğü,Yatırım ortamında belirsizlik,Yatırım ortamında belirsizlik,AR-GE yatırım harcamaları, tasarım ve marka AR-GE yatırım harcamaları, tasarım ve marka

yaratmada yetersizlik,yaratmada yetersizlik,Finans kaynaklara erişmede engellerin fazlalığı, Finans kaynaklara erişmede engellerin fazlalığı, Kalite ve çevre bilincindeki eksikler,Kalite ve çevre bilincindeki eksikler,Haksız rekabet ve kayıt dışılığın yaygınlığı,Haksız rekabet ve kayıt dışılığın yaygınlığı,Uzun vadeli politika ve strateji yokluğu,Uzun vadeli politika ve strateji yokluğu,Yönetim merkeziyetçi olması,Yönetim merkeziyetçi olması,Profesyonel sayısı ve anlayışındaki yetersizlikler, Profesyonel sayısı ve anlayışındaki yetersizlikler, Kamu tedarik politikasının sanayi ve teknolojiyi Kamu tedarik politikasının sanayi ve teknolojiyi

desteklemiyor olması,desteklemiyor olması,Bürokrasi ve mevzuat modern bir yapıda olmaması,Bürokrasi ve mevzuat modern bir yapıda olmaması,Makro ekonomik istikrarsızlık,Makro ekonomik istikrarsızlık,Sektörel sanayi politikası eksikliği,Sektörel sanayi politikası eksikliği,Girdi ve teknolojide dışa bağlılık,Girdi ve teknolojide dışa bağlılık,Kurumlar arasında eşgüdüm ve işbirliğinin zayıflığı,Kurumlar arasında eşgüdüm ve işbirliğinin zayıflığı,Üniversite-sanayi işbirliğinin zayıflığı ve araştırma Üniversite-sanayi işbirliğinin zayıflığı ve araştırma

sonuçlarının ticarileştirilememesi, sonuçlarının ticarileştirilememesi, Ulusal ağ-yapı ve veritabanı yetersizliği,Ulusal ağ-yapı ve veritabanı yetersizliği,Uluslar arası ölçekte denetim yetersizliği.Uluslar arası ölçekte denetim yetersizliği.

Bilgi Bazlı Sanayileşme Stratejisi Bilgi Bazlı Sanayileşme Stratejisi İçin GZFT Analiziİçin GZFT Analizi

FIRSATLARFIRSATLAR TEHDİTLERTEHDİTLERAvrupa Birliği’ne tam üyelik Avrupa Birliği’ne tam üyelik

aşamasında bir çok proje ve aşamasında bir çok proje ve programa katılım, programa katılım, Doğu Avrupa, Bağımsız Devletler Doğu Avrupa, Bağımsız Devletler

Topluluğu ve Orta Doğu pazarlarına Topluluğu ve Orta Doğu pazarlarına coğrafi yakınlık,coğrafi yakınlık,Enerji kaynakları ile tüketimi Enerji kaynakları ile tüketimi

arasında köprü olma fırsatı,arasında köprü olma fırsatı,Savunma tedarik programları, Savunma tedarik programları,

ulusal bilgi ve iletişim altyapı ulusal bilgi ve iletişim altyapı programı, AR-GE yardımları vb. programı, AR-GE yardımları vb. ulusal proje fırsatları,ulusal proje fırsatları, Yeni enerji türlerinin ve Yeni enerji türlerinin ve

teknolojilerin ortaya çıkması ile teknolojilerin ortaya çıkması ile Türkiye’nin bu alanda gelişme Türkiye’nin bu alanda gelişme fırsatına sahip olması,fırsatına sahip olması,Genç ve dinamik bir nüfusa sahip Genç ve dinamik bir nüfusa sahip

olması,olması,Tarım kesimindeki gizli işsizlik Tarım kesimindeki gizli işsizlik

ordusu.ordusu.

Genç nüfusun yeterince Genç nüfusun yeterince eğitilememesi,eğitilememesi,

Beyin göçü,Beyin göçü, Makro ekonomik ve siyasi Makro ekonomik ve siyasi

istikrarsızlık,istikrarsızlık, Türkiye’nin bulunduğu bölgede Türkiye’nin bulunduğu bölgede

yaşanan istikrarsızlıklar,yaşanan istikrarsızlıklar, AB’ye tam üyelik sürecinin AB’ye tam üyelik sürecinin

yaratacağı gerginlikler,yaratacağı gerginlikler, Uluslar arası ticaretin giderek Uluslar arası ticaretin giderek

serbestleşmesi ve rekabetin artması,serbestleşmesi ve rekabetin artması, Bilim ve teknolojik gelişmeye uyum Bilim ve teknolojik gelişmeye uyum

sağlayamama,sağlayamama, Rakip ülkelerin daha hızlı gelişmesi,Rakip ülkelerin daha hızlı gelişmesi, Çok uluslu şirketlerin piyasa Çok uluslu şirketlerin piyasa

hakimiyetini artırması,hakimiyetini artırması, Türkiye ile aynı kulvarda koşan rakip Türkiye ile aynı kulvarda koşan rakip

ülkelerde hızlı gelişme. ülkelerde hızlı gelişme.

V. BÖLÜM

TÜRKİYE İÇİN SÜRDÜRÜLEBİLİR YENİLİKÇİ SANAYİLEŞME

STRATEJİSİ

YENİLİKÇİ SANAYİLEŞMENİN YENİLİKÇİ SANAYİLEŞMENİN VİZYONUVİZYONU

2023 için Türkiye Vizyonu:2023 için Türkiye Vizyonu:

• Bilim ve teknolojik gelişmede çağdaş Bilim ve teknolojik gelişmede çağdaş uygarlığın önderiuygarlığın önderi

• Küresel rekabetin belirleyicisiKüresel rekabetin belirleyicisi

• Yüksek refah düzeyine sahipYüksek refah düzeyine sahip

• Bilgi toplumunun lider ülkesiBilgi toplumunun lider ülkesi

TÜRKİYETÜRKİYE

Sanayileşme VizyonuSanayileşme Vizyonu• Verimlilik ve kalitede önder,Verimlilik ve kalitede önder,• Bilgi ve yenilik üretimiyle küresel rekabet Bilgi ve yenilik üretimiyle küresel rekabet

yeteneğini sürekli yenileyen,yeteneğini sürekli yenileyen,• AR-GE ve yenilik üretimiyle teknolojide lider,AR-GE ve yenilik üretimiyle teknolojide lider,• Katma değeri yüksek ürünlerde uzmanlaşmış,Katma değeri yüksek ürünlerde uzmanlaşmış,• Uzmanlığa dayalı teknopark ve teknokentlerin Uzmanlığa dayalı teknopark ve teknokentlerin

yaygınlık kazanmasıyla, ülke bütününe yaygınlık kazanmasıyla, ülke bütününe ekonomik gelişme ve refah artışının birlikte ekonomik gelişme ve refah artışının birlikte gerçekleşmesini sağlayan,gerçekleşmesini sağlayan,

• Ekonominin tüm sektörleriyle bütünleşen bilgi Ekonominin tüm sektörleriyle bütünleşen bilgi bazlı ekonomi ve toplumun; dinamik, çevreye bazlı ekonomi ve toplumun; dinamik, çevreye duyarlı, sağlıklı gelişmesi ve refah artışını duyarlı, sağlıklı gelişmesi ve refah artışını etkin olarak yönlendiren bir sanayi.etkin olarak yönlendiren bir sanayi.

YENİLİKÇİ SANAYİLEŞMENİN MİSYONU

Ülke misyonu:Ülke misyonu: bilgi çağı ve yeni küresel bilgi çağı ve yeni küresel düzende, güçlü ve refah düzeyi yüksek bir düzende, güçlü ve refah düzeyi yüksek bir ekonomiyle, kendi insanları başta olmak ekonomiyle, kendi insanları başta olmak üzere, insanlığa ve barışa hizmet etmek.üzere, insanlığa ve barışa hizmet etmek.

Sanayileşme misyonu:Sanayileşme misyonu: bölgesinde ve dünyada bölgesinde ve dünyada lider ve güçlü Türkiye’yi yaratmak için sürekli lider ve güçlü Türkiye’yi yaratmak için sürekli ve sürdürülebilir yenilikçi bir sanayi olmak.ve sürdürülebilir yenilikçi bir sanayi olmak.

TEMEL DEĞERLERTEMEL DEĞERLER• Sosyal alan:Sosyal alan: insan ilişkilerinde barış amacına insan ilişkilerinde barış amacına

ulaşmayı sağlayacak olan ulaşmayı sağlayacak olan uzlaşmauzlaşma

• Kültürel alan:Kültürel alan: toplumsal adalet ve eşitlik amacının toplumsal adalet ve eşitlik amacının sağlanmasında sağlanmasında hoşgörühoşgörü

• Politik alan:Politik alan: özgürlükçü ve özgüvenli bir toplum özgürlükçü ve özgüvenli bir toplum oluşturma amacının gerçekleşmesi için oluşturma amacının gerçekleşmesi için katılımcı katılımcı demokrasidemokrasi

• Ekonomik alan:Ekonomik alan: yüksek refah düzeyine ulaşmak için, yüksek refah düzeyine ulaşmak için, etkinlik ve verimliliketkinlik ve verimlilik

• Teknolojik alan:Teknolojik alan: sürekli ve sürdürülebilir yeniliklerle , sürekli ve sürdürülebilir yeniliklerle , bilimsellik ve AR-GE’den kaynaklanan bilimsellik ve AR-GE’den kaynaklanan yenilikçiliğe yenilikçiliğe dayalı rekabetçilik dayalı rekabetçilik

YENİ STRATEJİ İÇİN YENİ STRATEJİ İÇİN PARADİGMAL DÖNÜŞÜMPARADİGMAL DÖNÜŞÜM

Bilgi Bazlı Sürdürülebilir Yenilikçi Gelişme Stratejisinin Bilgi Bazlı Sürdürülebilir Yenilikçi Gelişme Stratejisinin Stratejik Unsurları Stratejik Unsurları

Bilgi Toplumunda AR-GE Yenilikçilik Buluşçuluk

Bilgi Toplumunda Eğitim Zihniyet Değişimi: Değer bazlı dünya görüşünden, bilim bazlı dünya görüşüne geçiş

Bilgi Toplumunda Öğrenme Ömür Boyu Sürekli Öğrenme

YARATICI DÜŞÜNCE

Teknolojik Alan Bilimsellik: Kuantum Teknolojisi

Ekonomik Alan Kuantum Rasyonelliği Etkinlik ve Verimlilik Sürdürülebilir

Yenilikçi Küresel Rekabet

Yenilikçi Girişimcilik Nitelikli Teşvikler Ulusal ve Kentsel Alt

Yapı Ağları AR-GE

Sosyal Alan

Toplumsal Uzlaşma Toplumsal Sinerjiyi

Harekete Geçirici İşbirliği

Entelektüel ve Sosyal

Sermaye Oluşumu Başarı Motifine

Odaklanmış Özgüvenli (Özerk) Kişilik

Sürdürülebilir Yenilikçi Sanayileşme Stratejisi

Bilgi, teknoloji ve yenilik

üretimiyle; verimlilik kalite ve küresel rekabet yeteneğini sürekli geliştiren, çevreye duyarlı dinamik sanayi ile;

İnsanımıza yüksek refah sağlayan güçlü ekonomiyle bölge ve dünya barışına katkı sağlayan

Ulusal Yenilik Ağları ve bütünleşik ana gelişme koridorları ve ağ kentleri bağlamında; Güçlü yönlerini geliştiren Fırsatları değerlendiren Zayıflıkları avantaja

dönüştüren Tehditlere çözüm üreten

bir sektör yapısı içinde Hazırlık, yetişme ve geçme stratejileri sonucunda Dünyanın en rekabetçi bilgi toplumu olmak;

Kültürel Alan Hoşgörü Çoğulcu Kültür

Yapımızın Korunarak Geliştirilmesi

Nitelikli Geleneksel

Değerlerin Korunup Geliştirilmesi

Bilgi Çağı Değerlerinin Oluşturulması

Politik Alan Katılımcı Demokrasi Siyasi İrade: Politik

İstek Oluşumu ve Siyasal Sahiplenme

Toplumsal Kurumların

Katılımcı Yönlendirilmesi (Odalar, Sendikalar, STK’lar, Dernekler vb)

Bilgi Bazlı Sürdürülebilir Yenilikçi Gelişme Stratejisinde Stratejik Amaç ÖncelikleriBilgi Bazlı Sürdürülebilir Yenilikçi Gelişme Stratejisinde Stratejik Amaç Öncelikleri

SÜRDÜRÜLEBİLİR YENİLİKÇİ SANAYİLEŞME

Bilgi, teknoloji ve yenilik üretimiyle; verimlilik, kalite ve küresel rekabet yeteneğini sürekli geliştiren, çevreye duyarlı dinamik sanayi

EKONOMİK ALAN Kuantum Rasyonelliği Etkinlik ve Verimlilik Sürdürülebilir Yenilikçi Küresel

Rekabet Yenilikçi Girişimcilik Nitelikli Teşvikler Ulusal ve Kentsel Alt Yapı Ağları

TEKNOLOJİK ALAN Bilimsellik: Kuantum Düşüncesi Yenilikçilik Buluşçuluk AR-GE

POLİTİK ALAN Katılımcı Demokrasi Siyasi İrade Toplumsal İstek Oluşumu Toplumsal Kurumların Katılımcı Yönlendirmesi

SOSYAL ALAN Toplumsal Uzlaşma Toplumsal Sinerjiyi Harekete Geçirici İşbirliği Entelektüel ve Sosyal Sermaye Oluşumu Başarı Motifine Odaklanmış Özgüvenli (Özerk) Kişilik

KÜLTÜREL ALAN Hoşgörü Tarihsel Birikim Çoğulcu Kültür Yapımızın Korunarak Geliştirilmesi Nitelikli Geleneksel Değerlerin Korunup Geliştirilmesi Bilgi Çağı Değerlerinin Oluşturulması

Zihniyet Değişimi İşbirliği İçinde Öğrenme Eğitim

DE

ST

EK

LE

YİC

İ S

TR

AT

EJ

İK

AM

AÇ

LA

R

ÖN

CE

LİK

Lİ

ST

RAT

EJ

İK

AM

AÇ

LA

R

NİH

Aİ S

TR

AT

EJ

İK

AM

AÇ

STRATEJİK PLANIN ÖNCELİKLİ SEKTÖRLERİNİN BELİRLENMESİ

Temel Kriterler:Temel Kriterler:

1.DPT’nin bütün illeri kapsayan “İllerde Öne Çıkan Sanayi 1.DPT’nin bütün illeri kapsayan “İllerde Öne Çıkan Sanayi Sektörleri” çalışmasından seçtiğimiz beş kriter dikkate Sektörleri” çalışmasından seçtiğimiz beş kriter dikkate alınarak belirlenen öncelikli sektörleralınarak belirlenen öncelikli sektörler

2.1998 yılı input-output tablosuna dayalı ileri ve geri bağlantı 2.1998 yılı input-output tablosuna dayalı ileri ve geri bağlantı katsayıları dikkate alınarak belirlenen kilit sektörlerkatsayıları dikkate alınarak belirlenen kilit sektörler

3. Türkiye için yaptığımız GZTF analizi dikkate alınarak 3. Türkiye için yaptığımız GZTF analizi dikkate alınarak öncelikli sektörlerin belirlenmesiöncelikli sektörlerin belirlenmesi

4. Bilgi bazlı yenilikçi sanayileşme stratejisinin amacına 4. Bilgi bazlı yenilikçi sanayileşme stratejisinin amacına uygun olarak bilgi bazlı üretimde öne çıkan stratejik uygun olarak bilgi bazlı üretimde öne çıkan stratejik teknolojilere dayalı sektörlerteknolojilere dayalı sektörler

Türkiye İçin Öncelikli Sektörler Matrisi Türkiye İçin Öncelikli Sektörler Matrisi

Güçlü Yönlere İlişkin Sektörler Zayıf Yönlere İlişkin Sektörler

(İhracatta Öncelikli Sektörler) (Dışa Bağımlılığın Azaltılmasında Öncelikli

Sektörler) Gıda Enerji

Demir-Çelik Makine ve Makine İmalat Tarım Makineleri/Ekipmanları Kimyasallar

Tekstil/Konfeksiyon İlaç Seramik Sağlık Gereçleri Rafineri/Petrokimya

Cam Tarım Girdileri (Gübre, Yem, ,Zirai İlaç ve

Ekipmanları) Gemi ve Yat İnşaatı Savunma Sanayi

Deri ve Deri Mamulleri Tehditlere İlişkin Sektörler Fırsatlara İlişkin Sektörler

(Yenilik Öncelikli Sektörler) (Doğal Kaynak Potansiyelini Kullanan Öncelikli

Sektörler) Biyoteknoloji ve Biyogüvenlik Bor İşleme Sanayi

Sağlık Araç ve Gereçleri Konfeksiyonda Yeni Kulvarlar (Organik Pamuk

Kullanımı) Güvenlik Ekipmanları Sanayi Çevre Koruma Ekipmanları

Kompozit Alaşımlar Yenilenebilir Enerji Ekipmanları Nanoteknoloji Mermer, Granit, Yapı Taşları

Bilgi ve İletişim Teknolojileri İşlenmiş Organik Gıda Ürünleri Mekatronik

ULUSAL BÜTÜNLEŞİK AĞ YAPISININ BELİRLENMESİNDE ULUSAL BÜTÜNLEŞİK AĞ YAPISININ BELİRLENMESİNDE KULLANILAN KRİTERLERKULLANILAN KRİTERLER

Türkiye’nin coğrafi yapısı ve özellikleriTürkiye’nin coğrafi yapısı ve özellikleri

İllerdeki mevcut Üniversite ve Enstitü sayısıİllerdeki mevcut Üniversite ve Enstitü sayısı

DPT’nin 58 değişkeni dikkate alarak belirlediği illerin DPT’nin 58 değişkeni dikkate alarak belirlediği illerin performans göstergelerinden seçilmiş 26 göstergeperformans göstergelerinden seçilmiş 26 gösterge

İller arasındaki ekonomik ilişkiler ve bağlantılarİller arasındaki ekonomik ilişkiler ve bağlantılar

İller arası ulaşım ağıİller arası ulaşım ağı

Mevcut teknoparklar ve araştırma kurumlarıMevcut teknoparklar ve araştırma kurumları

ULUSAL BÜTÜNLEŞİK AĞ ULUSAL BÜTÜNLEŞİK AĞ YAPISINA DAYALI SEKTÖR YAPISINA DAYALI SEKTÖR

STRATEJİSİSTRATEJİSİ

Ara Bağlantılı Koridorlar Ara Bağlantılı Koridorlar

veya Bağlantılı Kentlerveya Bağlantılı Kentler

Büt

ünle

şik

Ana

Büt

ünle

şik

Ana

Gel

işm

e K

orid

orla

rı

Gel

işm

e K

orid

orla

rı Bütünleşik A

ğ-Kentler

Bütünleşik A

ğ-Kentler

Gelişm

e Ağları

Gelişm

e Ağları

Türkiye Karayolları Yük Türkiye Karayolları Yük Taşmacılığı Yoğunluk Haritası Taşmacılığı Yoğunluk Haritası

Ana Gelişme Koridorları, Bütünleşik Ana Gelişme Koridorları, Bütünleşik Ağ-Kentler Ana Gelişme Ağları ve Ağ-Kentler Ana Gelişme Ağları ve

Ara Bağlantı Koridorları Ara Bağlantı Koridorları

Ana Gelişme Koridorlarının Ana Gelişme Koridorlarının Genel Görünümü Genel Görünümü

AntalyaŞanlıurfa

GaziantepOsmaniye

Adana

Denizli

Muğla

Aydın

Manisaİzmir

Eskişehir

BilecikBursa

BalıkesirÇanakkale

BoluDüzce

SakaryaYalova

Muş

Bitlis

SiirtBatman

Bingöl

Diyarbakır

Elazığ

Tunceli

Erzincan

ErzurumBayburtGümüşhane

Sivas

Malatya

AdıyamanK.Maraş

Tokat

Amasya

Yozgat

Çorum

Kayseri

Niğde

Nevşehir

Kırşehir

Kırıkkale

Karabük

Karaman

Aksaray

Konya

Ankara

Çankırı

Afyon

Isparta

Burdur

Uşak

Kütahya

MersinAntakya

Kilis

Mardin Şırnak Hakkari

Van

Ağrı

Iğdır

Kars

ArdahanArtvinRizeTrabzon

GiresunOrdu

Samsun

SinopKastamonuBartın

Zonguldak

KocaeliTekirdağ İstanbul

Kırklareli

Edirne

Kuzey_Marmara

Güney_Marmara

Ege

Doğu_Karadeniz

Doğu_Anadolu

Çukurova_Güney_Doğu_Anadolu

İl_İsimler

Bütünleşik Ağ-kentler Ana Bütünleşik Ağ-kentler Ana Gelişme Ağları Genel Görünümü Gelişme Ağları Genel Görünümü

Ara Bağlantı Koridorları Genel Ara Bağlantı Koridorları Genel Görünümü Görünümü

ULUSAL BÜTÜNLEŞİK AĞ ULUSAL BÜTÜNLEŞİK AĞ YAPILANMASINA DAYALI AR-GE YAPILANMASINA DAYALI AR-GE

STRATEJİSİ STRATEJİSİ

ULUSAL BÜTÜNLEŞİK AĞLARDA

AR-GE KURUMLARI a) TEKNOPARKLARa) TEKNOPARKLAR

b) BİLİŞİM PARKLARb) BİLİŞİM PARKLAR

c) TARGE PARKLARc) TARGE PARKLAR

d) KOBİPARKLARd) KOBİPARKLAR

TEKNOPARKLAR

GELİŞTİRME Teknoloji Parkı

Teknoloji Geliştirme Merkezi

TEKNOLOJİ YARATMA

İnkübatör

Yenilik Merkezi

UYGULAMA İş Merkezi

Araştırma Parkı

ARAŞTIRMA

Teknoloji Parkı

TEKNOPARK

Teknoparkların Etkileri Üzerine Bütüncül Bir Yaklaşım Teknoparkların Etkileri Üzerine Bütüncül Bir Yaklaşım DEVLET

YEREL YÖNETİMLER

VAKIF VE BANKA

ENDÜSTRİ ÜNİVERSİTE

TEKNOPARK YÖNETİMİ

Yasal Ç

erçeve Ve T

eşvik

Fikir, Proje, Deneyim Fikir, Proje,

Danışmanlık

Yerel Kaynakların Kullanımı Risk Sermayesi

Sağlama

DEĞERLENDİRME

KARAR VE UYGULAMA

YENİLİKÇİ-YARATICI TEKNOLOJİK FİRMALAR

Bölgesel K

alkınma

Serm

aye Piyasalarının Güçlenm

esi

Maddi G

elişme V

e Kendini Y

enileme O

lanağı

Verim

lilik ve Rekabet A

rtışı

Ulusal Kalkınma Ulusal Kalkınma

AR-GE

BİLİŞİM PARKLARIBİLİŞİM PARKLARI

• Yeni bir AR-GE kurumu olarak Yeni bir AR-GE kurumu olarak hizmetler sektörü ile üniversite hizmetler sektörü ile üniversite arasındaki işbirliğine yönelik olarak arasındaki işbirliğine yönelik olarak Bilişim-parkları. Bilişim-parkları.

• Bilişim-parkları bilgisayar Bilişim-parkları bilgisayar teknolojileri, iletişim ve hizmetler teknolojileri, iletişim ve hizmetler teknolojileri, yazılım ve tasarım teknolojileri, yazılım ve tasarım teknolojilerine yoğunlaşmalıdır.teknolojilerine yoğunlaşmalıdır.

TARGE PARKLAR

TARGE–PARK TARGE–PARK KOORDİNATÖRLÜK BİRİMİKOORDİNATÖRLÜK BİRİMİ

ÜniversiteÜniversiteBakanlıkBakanlıkZiraat OdasıZiraat OdasıSanayi OdasıSanayi OdasıTarımsal Üretici BirlikleriTarımsal Üretici BirlikleriKalkınma AjanslarıKalkınma Ajansları

Entegre Tarımsal Üretim Parkı(Biyo-Park)

Tarım Girdileri Sanayi Üretim

Parkı(TAGİ-PARK)

Tarıma Dayalı Sanayi Üretim

Parkı(TARSA-PARK)

BİYOPARK Modeli

KÖYLER İLÇELER

BİLGİ

Mühendis (ve stajyer)

İLLER ÜNİVERSİTELER

TEKNOLOJİ VE PERSONEL AKIŞI

İSTATİSTİK VE PRATİK DENEYİM AKIŞI

O

Z

E

L

S

E

K

T

Ö

R

Mühendis (ve stajyer)

Mühendis (ve stajyer)

İLÇE TARIM MÜD.

* Mühendislik Grubu * Küçük Laboratuar* Ortak Kullanım Ekipmanları

İL TARIM MÜD.*Mühendislik Grubu,* Veterinerler, * Büyük Laboratuarlar, * Ekipman, Tohum Tedarik * Bilgilendirme

İLÇE TARIM MÜD.

* Mühendislik Grubu * Küçük Laboratuar*Ortak Kullanım Ekipmanları

* Mühendis ve Veteriner Yetiştirme* Teknik Araç Gereç Geliştirme * Bitki, Hayvan Koruma * Bio-Teknoloji ve Genetik Araştırma * Yayım* Veri Toplama ve Analiz* Teorik Analiz* Politika Seçenekleri

KOBİ-PARKKOBİ-PARK

• KOBİ’lere yönelik olarak yeni bir AR-GE KOBİ’lere yönelik olarak yeni bir AR-GE yapılanması.yapılanması.

• KOBİ-AR-GE parkları,KOBİ-AR-GE parkları, Üniversite, yerel Üniversite, yerel KOBİ örgütleri ve işletmeklerin ortaklaşa KOBİ örgütleri ve işletmeklerin ortaklaşa projeler üreteceği, bir taraftan mevcut projeler üreteceği, bir taraftan mevcut sorunların çözümü diğer taraftan da sorunların çözümü diğer taraftan da KOBİ’lerin bilgi bazlı sanayi yapılanmasına KOBİ’lerin bilgi bazlı sanayi yapılanmasına uyumlu hale gelmelerine katkı uyumlu hale gelmelerine katkı sağlayacaktır. sağlayacaktır.

ULUSAL BÜTÜNLEŞİK AĞ YAPILARINDA ULUSAL BÜTÜNLEŞİK AĞ YAPILARINDA AR-GE KURUMLARININ AR-GE KURUMLARININ

KOORDİNASYONUKOORDİNASYONU

KORİDOR KORİDOR KOORDİNASYON KOORDİNASYON

BİRİMLERİBİRİMLERİ

ULUSAL PERFORMANS ULUSAL PERFORMANS DEĞERLENDİRME BİRİMİDEĞERLENDİRME BİRİMİ

ULUSAL KOORDİNASYON MERKEZİ (ANKARA)ULUSAL KOORDİNASYON MERKEZİ (ANKARA)

AR-GE KURUMLARI ULUSAL KOORDİNASYONAR-GE KURUMLARI ULUSAL KOORDİNASYON MERKEZİ MERKEZİ

ULUSAL KORİDOR KOORDİNASYON ULUSAL KORİDOR KOORDİNASYON MERKEZİ MERKEZİ

YEREL TARGEPARKLARYEREL TARGEPARKLAR YEREL TEKNOPARKLARYEREL TEKNOPARKLAR YEREL BİLİŞİM YEREL BİLİŞİM PARKLARPARKLAR

Ulusal Yenilik Ağları Teknolojik ve Strateji Geliştirme Koordinasyon Merkezi Ulusal Yenilik Ağları Teknolojik ve Strateji Geliştirme Koordinasyon Merkezi

BİYO-PARK

TARGE-PARKKoordinasyon

Birimi

TEKNOPARKKoordinasyon

Birimi

BİLİŞİM-PARK Koordinasyon

Birimi

TAR-SA PARK

TAGİ-PARKNanoteknoloji Sistem

SüreçTeknolojileri

Genom veSağlıkTeknolojileri

MalzemeTeknolojileri

Enerji veÇevreTeknolojileri

Yazılım veTasarımTeknolojileri

İletişim veHizmetTeknolojileri

BilgisayarTeknolojileri

YEREL SANAYİ VE AR-GE PARKLAR KOORDİNASYON BİRİMİ

ULUSAL AR-GE PARKLAR KOORDİNASYON MERKEZİ

ULUSAL TARGE-PARKLAR KOORDİNASYON MERKEZİ

ULUSAL TEKNOPARKLAR KOORDİNASYON MERKEZİ

ULUSAL BİLİŞİM-PARKLAR KOORDİNASYON MERKEZİ

ULUSAL YENİLİK AĞLARI, TEKNOLOJİ VE STRATEJİ GELİŞTİRME KOORDİNASYON MERKEZİ

BAŞBAKANLIK, TÜBİTAK, DPT, HAZİNE MÜSTEŞARLIĞI,SANAYİ VE TİCARET BAKANLIĞI, TARIM VE KÖY İŞLERİ BAKANLIĞI

Bilgi Bazlı Yeni Gelişme Stratejisinde Kuantum Etkileşim Süreci

EKONOMİK ALAN

SOSYAL ALAN

KÜLTÜREL ALAN

POLİTİK ALAN

REFAH ALANI

UZLAŞMA ALANI

BİLİMSEL YENİLİK

ALANI

Eğitim Öğretim

Yenilik Buluşçuluk

HOŞGÖRÜ ALANI

KATILIMCI DEMOKRASİ

ALANI

TEKNOLOJİK ALAN

İstikrar İçinde Büyüme

İstihdam İhracat

Farklılık İçinde

Bütünleşme

Korunan ve Yenilenen Değerlerin Özümsemesi

Başarı Motifi

Kuantum Etkileşimli Örgütlenme

Vizyoner Stratejik Yönetim

Sivil Toplum Örgütleri

Sinerji ve Toplumsal

İşbirliği

Nitelikli İşgücü

Yenilikçi Girişimci

Yaratıcı Düşünce

KÜRESEL SİSTEM YAPI VE SÜREÇLERİN ETKİLERİ

Sürdürülebilir Küresel Rekabet

Ekonomik Ekonomik

refah refah

alanının alanının

etkinleştirilmesietkinleştirilmesi

KüreselKüresel etkileşim etkileşim alanının alanının

etkinleştirilmesietkinleştirilmesi

Sosyal Sosyal uzlaşma uzlaşma alanının alanının

etkinleştirilmesietkinleştirilmesi

Katılımcı Katılımcı demokrasidemokrasi alanının alanının

etkinleştirilmesietkinleştirilmesi

HoşgörüHoşgörü alanının alanının

etkinleştirilmesietkinleştirilmesi

BilimselBilimsel

yenilikyenilik

alanınınalanının

etkinleştirilmesietkinleştirilmesi

2007-20102007-2010 2010–20142010–2014 2014-20232014-2023

hazırlık aşamasıhazırlık aşaması yetişme aşamasıyetişme aşaması öne çıkma aşamasıöne çıkma aşaması

Gelişmiş ülkeler Gelişmiş ülkeler arasına katılarak arasına katılarak

AB ortalama AB ortalama değerlerine değerlerine

ulaşmakulaşmak

GerçekleştirilecekGerçekleştirilecek bir sıçrama ilebir sıçrama ile

lider ülkeler lider ülkeler arasında yer almakarasında yer almak

Sanayileşme Sanayileşme stratejisi için siyasi stratejisi için siyasi

iradeniniradenin ortaya konulması ortaya konulması

ve gereklive gerekli ön koşulların ön koşulların hazırlanmasıhazırlanması

STRATEJİK PLANIN AŞAMALARISTRATEJİK PLANIN AŞAMALARI

Uygulama Stratejisinin Çerçevesi Uygulama Stratejisinin Çerçevesi

2007–2008 2010 2014 2023

HAZIRLIK AŞAMASI HAZIRLIK AŞAMASI

Ulusal bütünleşik Ulusal bütünleşik yenilikçi ağ yapılanması ileyenilikçi ağ yapılanması ile

yenilikçi sanayileşmenin alt yapısı yenilikçi sanayileşmenin alt yapısı oluşturularak sanayileşme stratejisinde oluşturularak sanayileşme stratejisinde sıçrama yaratacak eşik değerin aşılmasısıçrama yaratacak eşik değerin aşılması

Yatırım

Yatırım

ikliminin

ikliminin oluşturulm

ası

oluşturulması

Topl

umsa

l str

atej

ik ö

ncel

ikle

r ve

pol

itika

lar

belir

lene

rek,

Topl

umsa

l str

atej

ik ö

ncel

ikle

r ve

pol

itika

lar

belir

lene

rek,

san

ayile

şme

stra

tejis

i içi

n si

yasi

irad

enin

sana

yile

şme

stra

tejis

i içi

n si

yasi

irad

enin

ort

aya

konu

lmas

ı ve

gere

kli

orta

ya k

onul

mas

ı ve

gere

kli

ön

koşu

lları

n ha

zırl

anm

ası

ön k

oşul

ları

n ha

zırl

anm

ası

Sanayileşme Stratejisinin Stratejik Sanayileşme Stratejisinin Stratejik Aktörleri ve Rollerinin Aktörleri ve Rollerinin

BelirlenmesiBelirlenmesi

Yerel Yerel YönetimlerYönetimler

Sivil Toplum Sivil Toplum KuruluşlarıKuruluşları

Yenilikçi Yenilikçi

GirişimciGirişimci

Uzmanlığa Dayalı Uzmanlığa Dayalı BağımsızBağımsız

DüzenleyiciDüzenleyici KurumlarKurumlar

Yenilikçi Yenilikçi DevletDevlet

Kurumsal Yapıların Kurumsal Yapıların OluşturulmasıOluşturulması

Merkezi Merkezi

kuruluşlar kuruluşlar Yerel Yerel kuruluşlarkuruluşlar

Yatırım İkliminin Oluşturulması

YEREL YATIRIM OFİSİ

ULUSAL YATIRIM YÖNLENDİRME MERKEZİ

GLOBALDEN

YERELE

YATIRIM

ORGANİASYONU

ULUSLAR ARASI YATIRIMCI KONSEYİ

BÖLGESEL KALKINMA AJANSLARI

1. ULUSLARARASI DÜZEYDE

Yatırım iklimi oluşturma/ bilgilendirme

Büyüme ve özel yatırımı artırma Yatırım ve istihdam için gözlem ve tavsiyeÇalışma gruplarının koordinasyon ve takibi2. Ulusal Düzeyde

Uluslararası Yatırım Konseyi ile bağlantı

Yatırım ve istihdam arttırılmasına yönelik Proje Üretme Finansal kaynak sağlama Bölgesel ve Yerel Yatırım birimlerini yönlendirmeSektör öncelikleriTeşviklerAktif veri tabanı

3. Bölgesel DüzeydeUlusal ve Bölgesel Yatırım kurumları ile bağlantı

Bölgesel potansiyelYatırım danışmalık

YATIRIM VE İSTİHDAM KURUMLARI AMAÇLAR

ÇUŞ ŞİRKET TEMSİLCİLERİ

EBRD, DB VB. TEMSİLCİLERİ

DPT, HAZİNE, MALİYE TEMSİLCİLERİ

YASED, ESK, TÜSİAD, TOBB VB.TEMSİLCİLERİ

YATRIM BANKALARI,

İŞKUR VE İŞGÜCÜ PİYASASI TEMSİLCİLERİ

4. Yerel DüzeydeUlusal ve Bölgesel Yatırım birimleri ile koordinasyon

Yatırım Uygulama Yatırım Alt yapı hizmetiYerel engellerin kaldırılması ve yerel teşvik

YATIRIMCI

BÖLGE YATIRIM DANIŞMANLIĞI

YEREL YÖNETİM TEMSİLCİSİ

ODA VE MESLEK KURULUŞ TEMSİLCİSİ

KALKINMA AJANSLARI

BÖLGE SAN. VE TİC. ODA TEMSİLCİSİ

ÜNİVERSİTE SEKTÖR İŞBİRLİĞİ

YEREL YATIRIM DANIŞMANLIĞI

TÜBİTAK, PATENT ENSTİTÜSÜ, ÜNİVERSİTE AR-GE

ULUSLAR ARASI YATRIM KONSEYİ ÜYELERİ

YATIRIM VE İSTİHDAM KURUMLARI AMAÇLAR

YETİŞME AŞAMASI YETİŞME AŞAMASI

Dışa ve işbirliğine açık, Dışa ve işbirliğine açık,

dünya teknolojisine yetişmedünya teknolojisine yetişme

ve yetkinlik kazandırılmasıve yetkinlik kazandırılması

Koridorlardaki tem

el bilişim ağ ve

Koridorlardaki tem

el bilişim ağ ve

alt yapıların tamam

lanarak

alt yapıların tamam

lanarak

etkin olarak devreye

etkin olarak devreye

alınması

alınması

Str

atej

ik g

öste

rgel

er a

çısı

ndan

, dön

em s

onun

da

Str

atej

ik g

öste

rgel

er a

çısı

ndan

, dön

em s

onun

da

AB

sta

ndar

tları

ve

orta

lam

a de

ğerl

erin

in

AB

sta

ndar

tları

ve

orta

lam

a de

ğerl

erin

in

yaka

lanm

ası

yaka

lanm

ası

ÖNE ÇIKMA AŞAMASI ÖNE ÇIKMA AŞAMASI

Bilgi toplumunun Bilgi toplumunun yenilenen yapısına yenilenen yapısına uyum sağlayacak uyum sağlayacak

yenilenmelerin devreye yenilenmelerin devreye sokulmasısokulması

Yetişm

e aşamasında kurulan sistem

ve yapının

Yetişm

e aşamasında kurulan sistem

ve yapının

geliştirilmesi ve sürdürülm

esi

geliştirilmesi ve sürdürülm

esi

Türk

iye’

nin

düny

ada

ilk 5

-7 ü

lke

aras

ında

yer

Türk

iye’

nin

düny

ada

ilk 5

-7 ü

lke

aras

ında

yer

alm

asın

ı sağ

laya

cak

polit

ikal

ar

alm

asın

ı sağ

laya

cak

polit

ikal

ar

Yenilikçi Sanayileşme Stratejisinin Amaç Perspektifli Yenilikçi Sanayileşme Stratejisinin Amaç Perspektifli Zaman Planlaması Zaman Planlaması

TEKNOLOJİK ALAN

YENİLİKÇİ VİZYONUN VE KURUMSAL ALTYAPININ OLUŞTURULMASI

(ULUSAL YENİLİK AĞININ OLUŞTURULMASI)

BİLGİ BAZLI ÜRÜN VE TEKNOLOJİ ÜRETİMİNDE İLERLEME

(YENİLİKÇİLİK-BULUŞÇULUK)

SEÇİLMİŞ BİLGİ BAZLI ÜRÜN VE TEKNOLOJİ ÜRETİMİNDE LİDERLİK

EKONOMİK ALAN BÜYÜME STRATEJİSİNİN

YENİLENMESİ VE MAKRO ERKONOMİK İSTİKRAR

YENİLİKÇİ HIZLI KALKINMA VE BÜYÜME

EKONOMİ LİĞİNDE İLK SIRALARDA (5-7) YER ALMA

SOSYAL ALAN UZLAŞMA TEMELLİ İDDİALI BİR

TOPLUMSAL VİZYON VE HEYECANIN YARATILMASI

ÇALIŞMA VE BAŞARI MOTİFLİ SOSYAL AĞ SİSTEMİNİ

OLUŞTURMAK

SİNERJİYE DAYALI İŞBİRLİKLİ UZLAŞMACI BİREY VE TOPLUM

POLİTİK ALAN

GÜÇLÜ POLİTİK İSTEK-İRADENİN OLUŞTURULMASI VE POLİTİK

İSTİKRAR VİZYONER STRATEJİK YÖNETİM

ANLAYIŞININ GETİRİLMESİ

POLİTİK KATILIMLI SİVİL TOPLUM ÖRGÜTLENMESİNİN SAĞLANMASI

İSTİKRAR YENİLENEN İÇİNDE YENİLENEN KATILIMCI DEMOKRASİ

KÜLTÜREL ALAN ZİHNİYET DEVRİMİ VE EĞİTİM

SİSTEMİNDE YENİLENME

YENİLİKÇİ VE UZLAŞMACI TOPLUMSAL DEĞER VE DAVRANIŞ

YAPISI

FARKLILIK İÇİNDE AKILCI-HOŞGÖRÜLÜ BİREY VE BÜTÜNLEŞİK

TOPLUM

2007 2008 2009 2010 2011 2014 2015 2023 BAŞLANGIÇ

AŞAMALAR

HAZIRLIK STRATEJİSİ YETİŞME STRATEJİSİ ÖNE GEÇME STRATEJİSİ

Yenilikçi Sanayileşme Stratejisinin Teknolojik Alanda Eylem Ve Yenilikçi Sanayileşme Stratejisinin Teknolojik Alanda Eylem Ve Zaman Planlaması Zaman Planlaması

BOYUT

ÜNİVERSİTELERDE YENİLİKÇİLİK VE BULUŞÇULUK EĞİTİMİNİN ETKİNLEŞTİRİLMESİ

AR-GE VE BULUŞÇULUĞA ÖZEL TEŞVİK SİSTEMİ VE DEVAMLILIĞIN SAĞLANMASI

ÜNİVERSİTE İÇİ İNTERDİSİPLİNER İŞBİRLİĞİ ORTAMININ YARATILMASI VE ETKİN BİÇİMDE SÜRDÜRÜLMESİ

Y E N İ L İ K V E B U L U Ş Ç U L U Ğ A S Ü R E K L İ L İ K K A Z A N D I R I L M A S I

VE ETKİN OLARAK BİLGİ BAZLI AR-GE FAALİYETLERİNİ SÜRDÜRMELERİNİN SAĞLANMASI

V E S Ü R E K L İ G E L İ Ş T İ R İ L M E S İ

KOBİ AR-GE BİRİMLERİNİN KURULMASI VE DİNAMİK ETKİNLİK KAZANDIRILMASI

TEKNOPARK YÖNETİMLERİNİN YENİLİK İÇİN ETKİNLEŞTİRİLMESİ

VERİMLİLİK VE DANIŞMANLIK KURUMLARINIIN (MPM, KOSGEB VB.) ETKİNLEŞTİRİLMESİ VE ÖZEL DANIŞMANLIK HİZMETLERİNİN

GENEL SANAYİLEŞME STRATEJİSİNE UYUMLU HALE GETİRİLMESİ

AR-GE PERSONELİNİN NİTELİK VE NİCELİK OLARAK YETİŞTİRİLMESİ İÇİN ULUSAL DÜZEYDE BİR PROGRAMIN DEVREYE KONULMASI

ÜNİVERSİTELERDE SÜREKLİ ÖĞRENME MERKEZLERİNİN İŞ DÜNYASI İLE ORTAKLAŞA YÜRÜTÜLMESİ

ULUSAL BÖLGESEL VE KENTSEL BİLİŞİM ALTYAPI AĞLARINI VE DONANIMLARININ OLUŞTURULMASI

ÜNİVERSİTELERDE YENİ BİR ZİHNİYET DEĞİŞİMİ VE İŞBİRLİĞİ YARATILMASINA YÖNELİK POLİTİKALAR

YILLAR 2007 2008 2009 2010 2011 2014 2015 2023

DÖNEMLER

ÜNİVERSİTE VE AR-GE KURUMLARININ YENİDEN YAPILANMASI

BAŞLANGIÇ

MEVCUT ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİNİN , NİTELİKLİ SANAYİ BÖLGELERİ VE

TEKNOPARKLARA DÖNÜŞTÜRÜLMESİ

TEKNOLOJİK ALAN

YENİ TEKNOPARK BİLİŞİMPARK VE TARGE PARKLARIN KURULMASI

KORİDOR VE AĞ KENTLER BAZLI YENİLİK AĞININ KURULMASI

YENİLİK İÇİN AR-GE PAYININ MİLLİ GELİRİN %1,5'İNE ÇIKARILMASI

YENİLİK İÇİN AR-GE PAYININ MİLLİ GELİRİN %2,5'İNE ÇIKARILMASI

YETİŞME STRATEJİSİHAZIRLIK STRATEJİSİ ÖNE GEÇME STRATEJİSİ

YENİLİK İÇİN AR-GE PAYININ MİLLİ GELİRİN %3,5'İNE ÇIKARILMASI

Yenilikçi Sanayileşme Yenilikçi Sanayileşme Stratejisinin Ekonomik Alanda Stratejisinin Ekonomik Alanda Eylem Ve Zaman Planlaması Eylem Ve Zaman Planlaması

BOYUT

E K O N O M İ K İ S T İ K R A R

Y E N İ L İ K VE B U L U Ş C U L U Ğ A D A Y A L I B Ü Y Ü M E S T R A T E J İ S İ

S Ü R D Ü R Ü L M E S İ V E G E L İ Ş T İ R İ L M E S İ

V E S Ü R E K L İ G E L İ Ş T İ R İ L M E S İ

G E L İ Ş T İ R İ L M E S İ

S Ü R D Ü R Ü L E B İ L İ R V E R İ M L İ L İ K VE E T K İ N L İ K P O L İ T İ K A S I

S Ü R D Ü R Ü L E B İ L İ R Y E N İ L İ K Ç İ R E K A B E T R U H U VE D A V R A N I Ş Y A P I S I

Y A Ş A M B O Y U G E N E L VE M E S L E K İ E Ğ İ T İ M VE İ S T İ H D A M A N L A Y I Ş I

D I Ş T İ C A R E T T E B İ L G İ B A Z L I Ü R Ü N L E R D E Ö N E Ç I K M A

B Ö L G E D E D I Ş T İ C A R E T L İ D E R L İ Ğ İ

YILLAR 2007 2008 2009 2010 2011 2014 2015 2023

DÖNEMLER

YENİLİKÇİ FONKSİYONEL REKABET POLİTİKASININ OLUŞTURULMASI

BAŞLANGIÇ

EKONOMİK ALAN

YATIRIM İKLİMİNİN OLUŞTURULMASI

YATIRIM TEŞVİK POLİTİKASININ YENİLENMESİ

KOMŞULARA YÖNELİK ÖZEL EKONOMİK İŞBİRLİĞİ POLİTİKASI

VERİMLİLİK VE ETKİNLİK POLİTİKASININ OLUŞTURULMASI

FİNANSMAN STRATEJİSİNİN BELİRLENMESİ

HAZIRLIK STRATEJİSİ

BÜYÜME STRATEJİSİNİN YENİLENMESİ

B İLGİ BAZLI AKTİF İSTİHDAM POLİTİKASI

STRATEJİK DIŞ TİCARET POLİTİKASI

YETİŞME STRATEJİSİ ÖNE GEÇME STRATEJİSİ

Yenilikçi Sanayileşme Yenilikçi Sanayileşme Stratejisinin Sosyal Alanda Stratejisinin Sosyal Alanda

Eylem Ve Zaman Planlaması Eylem Ve Zaman Planlaması BOYUT

S Ü R E K L İ E Ğ İ T İ M

YENİ BİR SOSYAL DİYALOG ZEMİNİ VE ANLAYIŞI OLUŞTURULMASI

ÇALIŞMA VE BAŞARI MOTİFİNE TÜM KURUMLARDA GEÇERLİLİK VE İŞLERLİK KAZANDIRILMASI

N İ T E L İ K L İ İ Ş G Ü C Ü V E E Ğ İ T İ M L İ T O P L U M Y A P I S I

NİTELİKLİ ÖĞRENCİLERE ÖZGÜ EĞİTİM

YENİLİKÇİ GİRİŞİMCİLERİN YETİŞTİRİLMESİ

A Ğ - E T K İ L E Ş İ M L İ Ö R G Ü T L Ü T O P L U M

YILLAR 2007 2008 2009 2010 2011 2014 2015 2023

ÖNE GEÇME STRATEJİSİYETİŞME STRATEJİSİHAZIRLIK STRATEJİSİDÖNEMLER

BAŞLANGIÇ

YENİLİKÇİLİĞİ VE İŞBİRLİĞİNİ ÖZÜMSEMİŞ SİNERJİK TOPLUM

ENTELLEKTÜEL VE SOSYAL SERMAYE OLUŞUMUNA YÖNELİK EĞİTİM POLİTİKALARI

STRATEJİSİNİN OLUŞTURULMASI

SOSYAL ALAN

TOPLUMSAL İŞBİRLİĞİ VE POZİTİF SİNERJİ YARATMAYA YÖNELİK SİSTEM VE YAPILARIN

OLUŞTURULMASI

SOSYAL SERMAYE OLUŞUMUNUN GELİŞTİRİLMESİ

Yenilikçi Sanayileşme Yenilikçi Sanayileşme Stratejisinin Politik Alanda Stratejisinin Politik Alanda

Eylem Ve Zaman Planlaması Eylem Ve Zaman Planlaması BOYUT

E T K İ N V E İ Ş L E V S E L D E V L E T

P O L İ T İ K İ S T İ K R A R

P O L İ T İ K İ S T E K O L U Ş U M U V E K A R A R L I L I K

M İ S A K İ M İ L L İ A N L A Y I Ş I N I N Y E R L E Ş T İ R İ L M E S İ

ÖĞRENME BİRİKİMİNE BAĞLI OLARAK BİLGİ BAZLI STARTEJİK YÖNETİMİN SÜREKLİ YENİLENMESİ

YILLAR 2007 2008 2009 2010 2011 2014 2015 2023

ÖNE GEÇME STRATEJİSİ

POLİTİK ALAN

DÖNEMLERHAZIRLIK STRATEJİSİ

STRATEJİNİN YASAL VE KURUMSAL ALTYAPISININ TAMAMLANMASI

YETİŞME STRATEJİSİ

BAŞLANGIÇ

KOORDİNASYON MEKANİZMASININ OLUŞTURULMASI

DEVLETTE KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA

DEVLETİN ROLÜ VE KONUMUNUN YENİDEN TANIMLANMASI

ULUSAL VE YEREL BİRİMLER ARASINDA ETKİN İŞBİRLİĞİ VE

KOORDİNASYONUN SAĞLANMASI

Yenilikçi Sanayileşme Yenilikçi Sanayileşme Stratejisinin Kültürel Alanda Stratejisinin Kültürel Alanda Eylem Ve Zaman Planlaması Eylem Ve Zaman Planlaması

BOYUT

YARATICILIK VE YENİLİKÇİLİK KÜLTÜRÜNE SÜREKLİLİK KAZANDIRILMASI

YARATICI VE ENTELEKTÜEL SERMAYE OLUŞTURMA

SÜREKLİ BİLİŞSEL (KOGNİTİF) ÖĞRENİMİN ETKİNLEŞTİRİLMESİ

SOSYAL SERMAYE İLE POZİTİF SİNERJİ KÜLTÜRÜNÜN ETKİNLEŞTİRİLMESİ

BİLGİ TOPLUMU DEĞERLER SİSTEMİNİN GELİŞTİRİLMESİ

SÜRDÜRÜLEBİLİR ÇALIŞMA VE BAŞARI MOTİFİ İLE LİYAKAT ANLAYIŞI

POZİTİF İNSANİ DEĞERLERİN SÜREKLİ TEŞVİKİ

YILLAR 2007 2008 2009 2010 2011 2014 2015 2023

KÜLTÜREL ALAN

AİLE İÇİ VE ANA OKULUNDA BAŞLAYAN EĞİTİM SÜRECİNDE

BAŞARIYA MOTİVE OLMUŞ YARATICI VE ÖZGÜVENLİ BİREYLERİN

YETİŞTİRİLMESİ

ÖNE GEÇME STRATEJİSİ

ÇALIŞMA VE BAŞARI MOTİFİNİN TÜM KURUMLARDA GEÇERLİLİK VE İŞLERLİK

KAZANDIRILMASI

DÖNEMLERHAZIRLIK STRATEJİSİ YETİŞME STRATEJİSİ

TÜRK TOPLUMUNDAKİ İNSAN MERKEZLİ DEĞER SİSTEMİNİN TANITIMI VE

GELİŞTİRİLMESİ

BAŞLANGIÇ

ÇOĞULCU KÜLTÜR FARKLILIKLARININ POZİTİF SİNERJİ VE ETKİLEŞİME

YÖNLENDİRİLMESİ

EĞİTİM SİSTEMİNİN YENİLENMESİ

EĞİTİCİLERİN EĞİTİMİ

BİLGİ TOPLUMU DEĞERLER SİSTEMİNİN YERLEŞTİRİLMESİ

SONUÇSONUÇ

Bilim ve teknoloji üretmede uygarlığın önderi, Bilim ve teknoloji üretmede uygarlığın önderi, küresel rekabetin belirleyicisi, yüksek refah düzeyine küresel rekabetin belirleyicisi, yüksek refah düzeyine sahip 2023’de bilgi toplumunun lider ülkesi Türkiye sahip 2023’de bilgi toplumunun lider ülkesi Türkiye vizyonu için; vizyonu için;

Bilgi bazlı yenilikçi sanayileşme stratejisini hazırlık, Bilgi bazlı yenilikçi sanayileşme stratejisini hazırlık, yetişme ve öne geçme süreçleri içinde, tüm yetişme ve öne geçme süreçleri içinde, tüm boyutlarıyla ısrarlı, kararlı, disiplinli ve tüm toplum boyutlarıyla ısrarlı, kararlı, disiplinli ve tüm toplum kesimlerinin etkin ve aktif katılımıyla, yeni ve kesimlerinin etkin ve aktif katılımıyla, yeni ve yenilikçi bir seferberlik zihniyetine dayalı olarak, yenilikçi bir seferberlik zihniyetine dayalı olarak, ulusal yenilik ağlarında bütünleşmiş, gelişme ulusal yenilik ağlarında bütünleşmiş, gelişme koridorları ve bütünleşik ağ kentler olarak koridorları ve bütünleşik ağ kentler olarak yapılandırarak geleceği yaratmanın gizil yapılandırarak geleceği yaratmanın gizil potansiyelinin bu ülkede var olduğuna inanıyoruz. potansiyelinin bu ülkede var olduğuna inanıyoruz.

Bilgi bazlı yenilikçi sanayileşme stratejisinin yaşama Bilgi bazlı yenilikçi sanayileşme stratejisinin yaşama geçmesi için;geçmesi için;

• Ulusal düzeyde kesin bir politik irade ve politik istek Ulusal düzeyde kesin bir politik irade ve politik istek oluşturmak,oluşturmak,

• Yenilikçilik, yaratıcılık, bilimsellik ve başarı (performans) Yenilikçilik, yaratıcılık, bilimsellik ve başarı (performans) motifine her alanda birincil öncelik vermek, motifine her alanda birincil öncelik vermek,

• Eğitim sisteminin tabandan tepeye kadar yaratıcı ve Eğitim sisteminin tabandan tepeye kadar yaratıcı ve nitelikli insan yetiştirmeye odaklanması, nitelikli insan yetiştirmeye odaklanması,

• Yenilikçilik odaklı yatırım ve girişimcilik sürecine öncelik Yenilikçilik odaklı yatırım ve girişimcilik sürecine öncelik verilmesi,verilmesi,

• Çalışmada ortaya koyduğumuz tüm ülke potansiyellerini, Çalışmada ortaya koyduğumuz tüm ülke potansiyellerini, toplumun tüm kesimleriyle birlikte harekete geçirecek, toplumun tüm kesimleriyle birlikte harekete geçirecek, ulusal yenilik ağları çerçevesinde bütünleştiren ulusal yenilik ağları çerçevesinde bütünleştiren yapılanmanın uygulamaya konulması ve nihayetyapılanmanın uygulamaya konulması ve nihayet

• Küresel rekabet ve Dünya önderliği için insan ve Küresel rekabet ve Dünya önderliği için insan ve kurumlarımızı motive etmek kurumlarımızı motive etmek

zorunlu koşullardır.zorunlu koşullardır.