Teknoloji Geliştirme, Ar-Ge Politikaları ve

Destekler

Prof. Dr. Ömer CEBECİTÜBİTAK Başkan Yardımcısı

İSO 7. Sanayi Kongresi İstanbul, 3 Aralık 2008

2

Araştırma-Teknoloji Geliştirme, Yenilikçilik ile

zirveye...

Ar-Ge yapansanayici

Ar-Ge yapmayansanayici...

Bilenler … Bilmeyenler…

Publications(per million inhabitants)

Patents(per million inhabitants)

Researchers(per million inhabitants)

GERD(per

inhabitant)

% GERD/GDP

13.11.2008

2007 Yılı TÜİK Ar-Ge Anketi 2007 Yılı TÜİK Ar-Ge Anketi SonuçlarıSonuçları

Ar-Ge Harcamalarının GSYİH’ye Oranı

Kaynak: TÜİK Ar-Ge İstatistikleri * Yeni GSYİH ile hesaplanan 2006 ve 2007 yılı değerleri için yükseköğretim kesimi Ar-Ge personel harcamalarında brüt ücretler kullanılmıştır. NOT: 8 Mart 2008 tarihinde GSYİH serisi TÜİK tarafından revize edilmiştir.

Ar-Ge Harcamaları*

* 2008 sabit fiyatlarıyla

Kaynak: TÜİK Ar-Ge istatistikleri

Kişi Başına Ar-Ge Harcaması*

Kaynak: TÜİK Ar-Ge İstatistikleri

* 1990-2005 yılı değerleri TÜİK’in eski nüfus projeksiyonları kullanılarak hesaplanmıştır. 2006 yılı nüfusu 70 milyon alınmıştır. TÜİK'in yeni nüfus projeksiyonlarını yayınlaması ardından seri güncellenecektir.

Gerçekleştiren Sektörler Bazında Ar-Ge Harcamaları*

• * 2008 Sabit Fiyatlarıyla

•  

• Kaynak: TÜİK Ar-Ge İstatistikleri

* 2008 Sabit Fiyatlarıyla

Kaynak: TÜİK Ar-Ge İstatistikleri

Gerçekleştiren Sektörler Bazında Ar-Ge Harcamaları Oranı

Kaynak: TÜİK Ar-Ge İstatistikleri

Finans Kaynağına Göre Ar-Ge Harcaması

2008 Sabit Fiyatlarıyla

Kaynak: TÜİK Ar-Ge İstatistikleri

Finans Kaynağına Göre Ar-Ge Harcaması Oranı

Kaynak: TÜİK Ar-Ge İstatistikleri

10.000 Çalışan Kişi Başına Düşen Ar-Ge İnsan Kaynağı

Kaynak: TÜİK Ar-Ge İstatistikleri

Tam Zaman Eşdeğer Ar-Ge İnsan Kaynağı

Kaynak: TÜİK Ar-Ge İstatistikleri

 Ar-Ge Harcamaları ve Kamu Destekleri*

* 2008 sabit fiyatlarıyla

** Kaynak: TÜİK Ar-Ge İstatistikleri

15

Türk Sanayi Ar-Ge’ye ne kadar yatırıyor?

Yıl GSYİH (Myr $)

Sanayi payı (%25)(Myr $)

SanayiAr-Ge (Myn $)

San. Ar-Ge har. (%)

San. Ar-Ge kullanım (%)

2003 240 48 724 1,5 1,1

%1,1

16

TARAL(Türkiye Araştırma Alanı) Kaynakları

Uluslararası Pazar Odaklı Sanayi Ar-Ge Ağı

AB 7. Çerçeve Programı

Sanayimiz için yeterli mali kaynaklar mevcuttur !..

TÜBİTAK – DTMÖzel Sektör Ar-Ge ve Yenilik Hibe Destekleri

17

Ödenen destek tutarı 4 yılda 5,2 katına çıktı.

18

TÜBİTAK Sanayi Ar-Ge Destekleri

1501 – Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı

1507– Kobi Ar-Ge Başlangıç Destek Programı

1508 - Teknoloji ve Yenilik Odaklı Girişimleri Destekleme Programı (TEKNOGİRİŞİM)

TÜBİTAK Sanayi Ar-Ge Destekleri

19

•Uluslararası tanımlar:

Ar-Ge projelerini bilimsellik ve ticarileştirme boyutlarına göre(i)temel bilimsel araştırma,(ii)endüstriyel uygulamalı araştırma,(iii)deneysel geliştirme

AB mevzuatı, ayrıca,işletmeleri büyük, orta ve küçük;projeleri de işletme projesi veya işletmeler arası ortak

proje olarak da sınıflandırır

Bu sınıflandırmalara göre sanayiye verilecek hibe destekleri Ar-Ge projesi maliyetinin %100’ü ile %25’i arasında değişebilmektedir

Bilenler Bilmeyenlere Anlatsın - 1

20

Bilim Teknoloji Yüksek KuruluBTYK kararları veBaşbakanlık Genelgeleri uyarınca

Ar-Ge harcamalarımızınGSYİH içinde %2’lik orana yükseltilmesi ile birliktebunun kamu ve özel sektör tarafından %1’er oranlarlafinanse edilmesi hedeflenmekte

Dolayısıyla,özel sektör Ar-Ge harcamalarının önemli kısmınınözel sektörün kendi kaynaklarından değil,kamu tarafından finanse edilmesiülkemizi hedefinden uzaklaştıracaktır

Bilenler Bilmeyenlere Anlatsın - 2

21

Hibe destek oranları, - uymakla yükümlü olduğumuzuluslararası düzenlemelerde değişik

Çok daha açıkça belirlenmiş ve uyulması zorunlu olan husus

“kabul edilebilir Ar-Ge harcamaları”

•kapsam dışı - kapsam içi

•“bir idarecinin odasına takılan klima cihazı kapsam dışı,hayvan deney laboratuarına takılan klima cihazı ise kapsam içi”

•”ayrı sayacı olan deney ünitelerinin elektrik giderleri kapsam içi,toplu sayaçtan hesapla belirlenen deney elektrik giderleri ise kapsam dışıdır”

Bilenler Bilmeyenlere Anlatsın - 3

22

Dünya Ticaret Örgütü, OECD ve benzeri uluslararası kuruluşların bu konudaki mevzuatının oluşturulması aşamasında Türkiye de üye ülke sıfatıyla katkıda bulunmakta…

Daha sonra Dış Ticaret Müsteşarlığı ve TÜBİTAK gibi uygulamacı kuruluşlar diğer ülkelerin benzer kuruluşlarıyla etkileşim içinde programları yürütmekte

Aykırı davranışların uluslararası şikayet başvuruları vetakip eden işlemlere konu olmakta

Bilenler Bilmeyenlere Anlatsın - 4

23

TÜBİTAK - kamu kurumu

belli yapıya sahip ve tüm üst mevzuata uymakla yükümlü

kendi görevi açısından - kaynaklarını münhasıranAr-Ge faaliyetlerine tahsis etmekle yükümlü

Kurum içi faaliyetlere olduğu gibi,Kurum dışına ve özel sektöre yapılan ödemelerin dekamu mevzuatı çerçevesinde gerçekleştirilmesi zaruri

Bilenler Bilmeyenlere Anlatsın - 5

24

“Sanayicimizin hak ettikleri destekler”

“proje kapsamında Ar-Ge’ye yapılan vemevzuata uygun olarak belgelendirilen harcamalar”

TÜBİTAK’ın görevi – sanayicilerimizin bu harcamalarını belli oranlarda karşılamak

TÜBİTAK bu görevini yaparken:

•proje kapsamında olmayan harcamaları•uluslararası standartlarla belirlenmiş•Ar-Ge harcaması tanımına uymayan harcamaları ve •mevzuata uygun olarak belgelendirilemeyen harcamaları karşılamamak zorunda

Bilenler Bilmeyenlere Anlatsın - 6

25

Firma kaynaklı gecikmeler:

•Destek sürecinde sunulan dönem dosyalarının genellikle üç ayın son günlerinde verilmesi

1 Temmuz – 30 Eylül 2008 döneminde gönderilen 899 dönem dosyasının,

% 5’i Temmuz 2008 içerisinde, % 10’u Ağustos 2008 içerisinde, % 85’i ise Eylül 2008 sonunda sunmuşlardır.

•Yeminli Mali Müşavirler tarafından hazırlanan raporların istenilen içerikte olmaması nedeniyle kabul edilmemesi.

Bilenler Bilmeyenlere Anlatsın - 7

26

Yanlış: Teşviklerden esasen faydalanacak olan sanayici ve

özel sektör bu konuda TÜBİTAK ile beraber düzenleme ve

uygulamalarda etkin olmalıdır.

Doğru: Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulunda Sanayi ve

Ticaret Bakanı ile birlikte TOBB Başkanı asli üye olarak yer

almaktadır.

TÜBİTAK Bilim Kuruluna, TOBB tarafından belirlenen iki üye

atanmaktadır.

Düzenlemelerin yapıldığı en üst iki kurulda yasa gereği

doğrudan temsil edilen “sanayici, özel sektör ve odalar”

görüşlerini ve politikalarını ifade etme ve oy kullanma

hakkına sahip bulunmaktadır.

Bilenler Bilmeyenlere Anlatsın - 8

Bilenler Bilmeyenlere Anlatsın - 9

27

Ödenen destek tutarı 4 yılda 5,2 katına çıktı.

28

AB 7. Çerçeve Programı (2007-2013)AB 7. Çerçeve Programı (2007-2013)

(Bütçe : 53.2 Milyar €)

• Dünyanın en büyük sivil araştırma programıdır.

• 6. Çerçeve Programında yaklaşık 600 Türk kuruluşu projelerde yer aldı.

• Uluslararası konsorsiyumlar (çok ortaklı projeler)

• Kendi alanınızdaki en büyük oyuncularla ortak projelerde yer alma imkanı

• Geleceğin teknolojilerini belirleyen konsorsiyumların içinde olma fırsatı

AB 7.Çerçeve Programı

29

Sonuç

• Hazır teknolojiyi taklit etme veya alıp kullanma

döngüsü sadece ülkeye değil, bizatihi sanayiye

pahalıya gelir.

• Teknolojiyi kendiniz üretmeniz ilk başta zor ve

pahalıdır, ama daha yüksek maliyetli bir gelecek

getiren kısır döngüden kurtarır.

30

Araştırma - Teknoloji Geliştirme, Yenilikçilik ile

zirveye...

Ar-Ge yapansanayici

Ar-Ge yapmayansanayici...

31