TÂM LI GIAO TIÊP ƯNG XƯ

Chương 1 GIAO TIẾP VÀ HÀNH VI GIAO TIẾP

I. Khai niêm, đăc điêm, chưc năng va vai tro cua giao tiêp - ưng xư:

1.Khai niêm:1.1. Quan điêm cua Pham Minh Hac: La qua trinh xac lâp va vân hanh quan hê

giưa ngươi vơi ngươi nhăm hiên thưc hoa quan hê xa hôi.

1.2. Quan điêm cua K. Benlo: La qua trinh co chu đinh hoăc không co chu

đinh,ma trong đo cac cam xuc va tư tương đươc biêu đat qua ngôn ngư hoăc phi ngôn ngư.

Đươc diên ra ơ cac mưc đô: trong con ngươi, giưa con ngươi vơi con ngươi va công công.

La qua trinh năng đông, liên tuc, bât thuân nghich, tac đông qua lai va mang tinh ngư canh

1.3. Ưng xư: - La phan ưng cua con ngươi trươc tac

đông cua ngươi khac trong môt tinh huông cu thê.

- Không chu đông trong GT, nhưng chu đông trong thai đô, phan ưng trươc thai đô, hanh vi cua ngươi khac.

- Đươc thê hiên trong tinh huông GT, nhưng không phai moi GT đêu co ưng xư.

2. Đăc điêm: Lưa tuổi Giơi tinh Nghê nghiêp

3. Chưc năng va vai tro:3.1. Chức năng:- Tổ chưc hoat đông phôi hơp.- Nhân thưc.- Hinh thanh va phat triên cac môi quan hê

liên nhân cach.

3.2. Vai trò:- Giao tiếp la điêu kiên cua tồn tai con ngươi.- Qua GT con ngươi tiếp thu kinh nghiêm xa

hôi lich sư biến no thanh vôn tâm li, nhân cach cua minh, đồng thơi con ngươi đong gop tai lưc cua minh cho sư phat triên xa hôi.

- Qua GT con ngươi nhân thưc đươc ngươi khac va ban thân trên cơ sơ đo ma điêu chỉnh minh cho phù hơp vơi chuẩn mưc xa hôi.

II. Nhưng yêu tô tâm li – xa hôi anh hương đên giao tiêp – ưng xư:

1.Dư luân xa hôi.2.Bâu không khi tâm li.3.Vi thế xa hôi.4.Vôn văn hoa.5.Đăc điêm khi chât.6.Tinh cach. 7.Cam xuc, tâm trang.

III. Hanh vi giao tiêp (HVGT)1. Mô hình giao tiêp (GT)1.1. Mô hình tuyến tính về GT

MTGT

KÊNH

TiẾNG ỒN

NGƯỜI GỬI MHTĐ

NGƯỜI NHẬN GMTĐ

TiẾNG ỒN

TiẾNG ỒN

1.2. Mô hình tác động qua lại về GT

MTGTTU

KÊNHNGUỒNMHTĐ

NGƯỜI NHẬNMHTĐ

TiẾNG ỒN

TiẾNG ỒN

TiẾNG ỒN

1.3. Mô hình giao dịch về GT

MTGT

NGƯỜI MÃ HOÁ

NGƯỜI GT B

NGƯỜI GIÃI MÃ

NGƯỜI MÃ HOÁ

THÔNGNGƯỜI GT A ĐIỆP

NGƯỜI GIÃI MÃ

TiẾNG ỒN

TiẾNG ỒN

2. Cấu trúc cua hanh vi giao tiêp (HVGT)- Cac nhân vât giao tiếp- Muc đich giao tiếp- Nôi dung giao tiếp- Công cu giao tiếp- Kênh giao tiếp- Hoan canh giao tiếp

3. Quan hê va vai xa hôi trong HVGT:- Quan hệ: la vi thế, đia vi cua môt nhân

cach nay đôi vơi môt nhân cach khac hoăc đôi vơi công đồng va ca vơi ban thân minh.

- Vai xã hội: la chưc năng, hinh mẫu hanh vi chuẩn mưc đươc xa hôi tan đồng va đang chơ đơi ơ mỗi ngươi trong đia vi hiên co cua ho.

Chương 2HÌNH THƯC VÀ PHƯƠNG TIỆN

GIAO TIẾP

1. Hình thưc giao tiêp ( GT )1.1. Căn cứ vào qui cách GT:- GT chinh thưc. - GT không chinh thưc.1.2. Căn cứ vào số lượng người tham gia:- GT ca nhân vơi ca nhân.- GT ca nhân vơi nhom.- GT nhom nay vơi nhom khac.

1.3. Căn cứ vào vị trí của cá nhân trong GT:

- Vai ngươi noi lơn hơn vai ngươi nghe.- Vai ngươi noi va vai ngươi nghe băng

nhau.- Vai ngươi noi thâp hơn vai ngươi nghe.1.4. Căn cứ vào nghiên cứu của tâm lí

học xã hội:- GT đinh hương xa hôi.- GT đinh hương nhom.- GTđinh hương ca nhân.

2. Phương tiên giao tiêp:2.1. GT bằng ngôn ngữ:

- Chưc năng cua ngôn ngư. - Cach sư dung ngôn ngư.- Nhưng lưu ý khi sư dung ngôn ngư.

2.2. Giao tiếp phi ngôn ngữ:- Ngôn ngư cơ thê- Giong noi- Ngôn ngư đồ vât- Đăc điêm cơ thê- Trang phuc, trang sưc…- Không gian, thơi gian- Âm nhac, mau săc...

Chương 3

BẢN CHẤT CỦA GIAO TIẾP-ƯNG XỬ

1. Ban chất cua giao tiêp:1.1. Giao tiêp la qua trình trao đổi thông tin1.1.1. Đôi thoai- La sư GT trưc tiếp, la sư trao đổi nhưng đôi đap- La loai ngôn ngư đươc duy tri- Đươc tiến hanh trong sư tiếp xuc đây biêu cam- Mang tinh chât tinh huông- Sư đôi thoai đươc hương ưng theo chu đê goi

la đam thoai

1.1.2. Mang giao tiêp- La tâp hơp cac kênh trong môt nhom co tổ

chưc theo đo ma thông điêp đươc truyên đi

- Đươc săp xếp môt cach co kế hoach hoăc tư phat

- Vi tri tương đôi cua ca nhân hay bô phân nay đôi vơi cac ca nhân hay bô phân khac câu thanh nhưng hinh nhât đinh đươc goi la hinh mang GT

- Cac loai hình mang GT• Mang hinh chuỗi

A B C D E • Mang hinh chư Y

B E D A C

• Mang hinh chư X

B C

A

E D

• Mang hinh tròn

A

B E

C D

• Mang hinh sao

A

B E

C D

1.2. Sự tac đông qua lai trong GT:1.2.1. Tri giac xa hôi- La sư tri giac cua chu thê không chỉ vơi

cac đôi tương cua thế giơi vât chât ma còn vơi ca nhưng khach thê xa hôi, cac tinh huông xa hôi

- Đăc trưng cua tri giac khach thê xa hôi:+ Khach thê xa hôi không thu đông, dưng

dưng, thơ ơ đôi vơi chu thê tri giac

+ Sư chu ý cua chu thê tri giac xa hôi trươc hết la vao viêc giai thich ý nghĩa va gia tri cua khach thê tri giac chư không phai la nhưng yếu tô lam nay sinh hinh anh

+ Tri giac khach thê xa hôi đươc đăc trưng bơi tinh kết dinh cao cua nhân thưc va xuc cam

- Căn cư vao môi tương quan giưa chu thê va khach thê tri giac co:

+ Tri giac liên nhân cach+ Tư tri giac + Tri giac liên nhom

1.2.2. Quan hê liên nhân cach:- La nhưng môi liên hê qua lai giưa con

ngươi vơi con ngươi đươc thê nghiêm môt cach chu quan va đươc biêu hiên môt cach khach quan trong tinh chât va phương thưc anh hương qua lai lẫn nhau giưa con ngươi vơi con ngươi trong qua trinh hoat đông cùng nhau va trong giao tiếp

- Trong nhom, tâp thê, ca nhân tham gia vao nhưng quan hê co tinh chât 2 măt:

+ Quan hê công tac ( QH chinh thưc)+ Quan hê ca nhân ( QH không chinh thưc)+ Sư tương quan giưa 2 loai QH:• Dương tinh• Âm tinh• Trung tinh

- Phương phap nghiên cưu QHLNC : • Quan sat, thưc nghiêm, đam thoai• Phương phap trăc đac xa hôi (sociometrie) do

John Moreno đê xương + Xac đinh đươc vi tri thưc cua cac ca nhân

trong cac quan hê+ Vach ra đươc sư tồn tai cua cac nhom cơ sơ

cũng như nguyên nhân hinh thanh va tan vỡ nhom

+ Cac loai vi tri cua ca nhân trong nhom:• Ngôi sao• Đươc yêu mến• Đươc châp nhân• Bi lang quên• Bi tẩy chay

- Cac quan hê liên nhân cach còn đươc biêu hiên ơ sư tương đồng hay bât tương đồng tâm li giưa cac thanh viên.

- Nguyên nhân la do:+ Sư thông nhât hay khac biêt vê quan

điêm, niêm tin.+ Đăc điêm tinh cach cua mỗi ngươi.+ Nhưng mâu thuẫn vê công tac va ca nhân.+ Sư cach biêt lâu cua nhom nhỏ dẫn đến

mât thông tin vơi cac nhom khac.

1.2.3. Qui luật cua sự tac đông qua lai:- Lây lan- Băt chươc- Ám thi- Thuyết phuc

1.3. Sự hiêu biêt lân nhau giưa ngươi vơi ngươi trong giao tiêp:- Hiêu la gi?- Đăc điêm cua sư hiêu biết lẫn nhau:• Qua trinh nhân thưc co ý thưc va không ý

thưc.• Luôn găn vơi xuc cam, tinh cam.• La qua trinh đây mâu thuẫn.

- Điêu kiên đê hiêu biêt lân nhau: • Tao ân tương tôt đep ngay luc đâu tiếp

xuc.• Tri giac đây đu, ro rang, chinh xac ngôn

ngư cua ngươi GT.• Biết cach hiêu va co nguyên vong hiêu

ngươi khac.• Cân tao quan hê tinh cam tôt đep đê co

sư thông cam.

2. Ban chất cua ưng xư:- Cai tâm.- Cai tinh.->Ưng xư la sư biêu hiên cai tâm, cai tinh ra

bên ngoai. Nhưng phâm chất tâm li cần trong ưng xư:• Năng lưc quan sat.• Kha năng thê hiên ý nghĩ, tinh cam cua

ban thân vơi ngươi GT. • Tôn trong nhân cach ngươi GT.• Năng lưc tư chu trong cac tinh huông.

Chương 4

KĨ NĂNG VÀ HIỆU QUẢ GIAO TIẾP-ƯNG XỬ

1. Kĩ năng:1.1. Khai niêm kĩ năng va kĩ năng GT1.1.1. Kĩ năng - La sư thưc hiên môt hanh đông nao đo

băng cach vân dung nhưng tri thưc, kinh nghiêm đa co đê hanh đông phù hơp vơi nhưng điêu kiên cho phép.

- Kĩ năng không chỉ đơn thuân la kỹ thuât cua hanh đông ma còn la biêu hiên cua năng lưc con ngươi.

- Các giai đoạn hình thành kĩ năng+ Nhân thưc đây đu muc đich, yêu câu, điêu

kiên hanh đông.+ Quan sat mẫu va lam đung theo mẫu.+ Tư rèn luyên trong thưc tiên.

1.1.2. Kĩ năng giao tiếp La kha năng nhân thưc nhanh chong

nhưng biêu hiên bên ngoai va nhưng diên biến tâm li bên trong cua ngươi khac va cua ban thân, đồng thơi sư dung hơp li phương tiên ngôn ngư va phi ngôn ngư, biết cach tổ chưc, điêu khiên, điêu chỉnh qua trinh giao tiếp nhăm đat hiêu qua cao theo muc đich đê ra.

1.2. Cac nhóm kĩ năng GT1.2.1. Nhom kĩ năng đinh hương.1.2.2. Nhom kĩ năng đinh vi.1.2.3. Nhom kĩ năng điêu khiên.

2. Hiêu qua GT2.1. Quan điểm của Lasswell

- Ai ?- Noi gi ?- Vơi ai ?- Băng cach nao?- Hiêu qua nao?

2.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả GT

- Phan hồi.- Lăng nghe.- Tư khẳng đinh.- Trang thai ban nga.

THỰC HÀNH- SV phân nhom chuẩn bi thưc hanh. Cac chu đê:1.Gia đinh2.Nha trương3.Công sơ4.Công công5.Ban bè - Mỗi nhom xây dưng môt tinh huông GT

theo chu đê trên đê bao cao ( thuyết trinh, kich ban- diên)

TÀI LIỆU THAM KHẢO1. Nhập môn khoa học giao tiêpTrần Trọng Thuy - Nguyễn Sinh HuyĐai học sư pham Ha Nôi ( Tai ban nhiêu lần )2. Tâm li học ưng xưLê Thị Bừng NXB giao dục ( Tai ban nhiêu lần )3. Tâm li giao tiêpLê Thị Hoa - Nguyễn Viêt LongNXB Đai học quôc gia TP. Hồ Chi Minh 20114. Giao trình tâm li học giao tiêp Huỳnh Văn Sơn - ĐHSP TP HCM 2011