BS. BÙI ĐẶNG PHƯƠNG CHI

SA TCN II – III : SA thường qui cho tất cả sản phụ .

SA giai đoạn này gọi là SA hình thái .

- Cấu trúc/ hình dạng

– Não thất, đám rối mạch mạc, não giữa, hố sau

– Cằm, mắt( khoảng cách hai hốc mắt, ĐK hốc mắt), môi, xương hàm trên

- Bề dày da gáy ( NF )

– Khảo sát mặt phẳng ngang và dọc

Tần số, nhịp đều Mặt cắt 4 buồng

Mặt cắt buồng tống ( thất trái, thất phải ) Mặt cắt cung ĐM chủ

– Hình dạng lồng ngực, kích thước phổi, cơ hoành

– Dạ dày, gan, thận, bàng quang, thành bụng, rốn

– Phản âm xương, kích thước xương, bàn tay, bàn chân, vận động

Khảo sát thêm Nhau: vị trí và độ trưởng thành

Nước ối: AFI Dây rốn : Số lượng mạch máu rốn

THAI 14 TUẦN

§ 3 mặt cắt trục: § Mặt cắt ngang não thất (a) § Mặt cắt ngang đồi thị (b) § Mặt cắt ngang tiểu não (c)

MẶT CẮT NGANG ĐỒI THỊ

Thấy hai đồi thị, hai cấu trúc ECHO trống, dấu hiệu mũi tên “Trishool Sign”

§ Không sử dụng BPD xác định tuổi thai khi hình dạng đầu bất thường, dài (Dolicocephaly) hoặc tròn (Brachecephaly).

§ Tốt hơn phối hợp BPD và chỉ số đầu CEPHALIC INDEX (CI), thay vì chỉ sử dụng BPD

CI = ( BPD/ OFD ) X 100

Bipareital Diameter (BPD) Occipitofrontal Diameter (OFD)

ĐƯỜNG  KÍNH  CHẪM-­‐  TRÁN  (OFD)  Cùng  mặt  cắt  đo  BPD  

Sừng trước não thất bên (Va) Sừng sau não thất bên (Vp)

Bán cầu đại não (Hem)

§  CI phù hợp khảo sát hình dạng đầu .

§  BT : 70 – 80%

§  CI thấp ( <70%) -> đầu tròn §  CI cao ( > 85%) -> đầu dài 

q  Mặt cắt đo BPD, sử dụng đo chu vi đầu (HC ) .

q  Đo bờ ngoài xương sọ ( hình Elip hoặc tự vẽ )

MẶT CẮT NGANG NÃO THẤT

MẶT CẮT NGANG QUA NÃO THẤT

§ Sừng trước và sừng sau não thất bên § Vách trong suốt § Thấy rõ phần não ở xa đầu dò

MẮT CẮT NGANG QUA TIỂU NÃO § Tiểu não § Thùy nhộng § Cisterna magna

MẮT CẮT NGANG QUA TIỂU NÃO

NF tăng có thể liên quan với

  Phù da - Down’s Syndrome, thai tích dịch

  Lymph- Cystic Hygroma.

  Mô não – thoát vị não vùng chẩm.

  Mỡ – Macrosomia.

TCD(mm)= Tuổi thai

Không vòm sọ/ khối xương mặt bình thường .

DẤU HIỆU MẮT ẾCH(FROG EYES SIGN)

THAI VÔ SỌ

§ DT thường gặp nhất của khiếm khuyết ống TK. § Do khiếm khuyết phần trước của ống TK ⇒không có vòm sọ và BCĐN Não giữa và thân não nằm ở sàng sọ § Phát hiện sớm từ tuần 12.

THAI VÔ SỌ/3D

ENCEPHALOCOELE : nhu mô não thoát vị xuyên qua nơi khuyết xương sọ .   

Thoát vị màng não( meningocele) Thoát vị màng não- não(Meningoencephalocele)

THOÁT VỊ NÃO- MÀNG NÃO § Hộp sọ khiếm khuyết gây thoát vị màng não/ màng não-não

§ 85% xảy ra ở đường giữa ( vùng chẩm)

§ Nguy cơ bất thường NST: 13%-44%.

§ Bất thường ở hộp sọ đi kèm: đầu nhỏ, NUT, bất sản thể chai.

THOÁT VỊ NÃO- MÀNG NÃO

THOÁT VỊ NÃO

Thoát vị màng não/ Thai 20 tuần

HOLOPROSENCEPHALY

§ Định nghĩa: Bất thường do không có sự phân chia hoặc phân chia không hoàn toàn của BCĐN -> sự dính liền của NT III và hai NT bên, và thường kèm theo bất thường mặt.

§ Tần suất: 1/16.000 trẻ sanh sống § 34% kèm với bất thường NST.

1.  Thể không phân thùy

2. Thể bán phân thùy

3. Thể có phân thùy (MRI)

HOLOPROSENCEPHALY

§ THỂ KHÔNG PHÂN THUỲ (alobar)

§ một hệ thống não thất § không có liềm não, thể chai và rãnh liên bán cầu. § Não giữa, cuống não và tiểu não bình thường

HOLOPROSENCEPHALY § THỂ BÁN PHÂN THUỲ(semiloba) § THỂ CÓ PHÂN THUỲ ( thể nhẹ ) (lobar)

⇒Khó chẩn đoán trước sanh vì các dấu hiệu mơ hồ: không có vách trong suốt, không có thể chai, . .

HOLOPROSENCEPHALY TIÊU CHUẨN CHẨN ĐOÁN:

1.  Không thấy thể chai ,liềm não, rãnh liên bán cầu

2.  Một hệ thống não thất duy nhất 3.  Đồi thị biến dạng 4.  Mất NT III 5.  Bất thường mặt: hai mắt gần nhau, một hốc

mắt, không có mũi, mũi xẹp hoặc giống vòi voi, chồi mặt,..

ALOBAR HOLOPROSENCEPHALY

§ Liên quan tắc ĐM cảnh trong

§ Kết quả nhồi máu toàn bộ mô não ( ngoại trừ hố sau, vì hố sau được cấp máu bởi ĐM đốt sống nền ) .

§ Toàn bộ mô não thay bằng dịch, có liềm não. Thân não và tiểu não bình thường .

§ DANGLING CHOROID.

§ Kích thước sừng trước hoặc sừng sau NT bên > 10mm

Là hiện tượng dãn lớn của 2 NT bên, NT III và NT IV

Có thể một hoặc hai bên.

- NT IV thông thương với hố sau, tách đôi 2 thuỳ của tiểu não - Teo 1 phần hoặc hoàn toàn thuỳ nhộng - NT III và NT bên có thể dãn rộng

DANDY WALKER

MẶT CẮT NGANG ĐẦU - HỐC MẮT

§ Khoảng cách giữa 2 mắt ( IOD ) § ĐK giữa 2 hốc mắt (OOD) § Thấy được thấu kính

MẶT PHẲNG TRÁN – MẶT

§ Liên tục của môi trên và môi dưới § Hình dạng lỗ mũi bình thường § Cùng thấy đỉnh mủi và cằm

MẶT CẮT NGANG

Mặt cắt sagittal khảo sát: giữa trán, mũi, nhân trung, môi trên,

môi dưới, cằm

CẰM NHỎ

MẶT NHÌN NGHIÊNG

CỔ

CỘT SỐNG

CỘT SỐNG - 3 điểm cốt hóa tạo thành tam giác cân - Liên tục của da trên cột sống

CỘT SỐNG Ba đường song song

ü  Còn gọi dạng đường ray xe lửa ”RAIL ROAD/TRACK

PATTERN”

SPINABIFINA&MENINGOMYELOCELE

NORMAL ABNORMAL

NGỰC

NGỰC

THOÁT VỊ HOÀNH - Nguyên nhân: Cơ hoành đóng không hoàn hảo ở tuần

thứ 10 của phôi - Tần suất: 1/2000 -5000 ca sanh - Vị trí: - 95- 97% 1 bên trái

- 3 – 4% 2 bên - 1.5% không có cơ hoành

- Độ rộng: từ 2 -3 cm đến 1/2 cơ hoành - Thời điểm phát hiện: tùy vào độ rộng của lỗ thoát vị.

Có thể sớm từ tuần 17 -20 - 20 - 53% kết hợp những DTBS khác: TKW, tim,

RLNST.. -  Tim bẩm sinh: 18 - 23% -  Ống thần kinh : 28% -  Trisomy 21 & 18: 4%

THOÁT VỊ HOÀNH

Hình ảnh siêu âm: - Không thấy dạ dày dưới cơ hoành - Tim bị đẩy lệch sang phải - Dịch trong lồng ngực. Khối dịch nằm sau tim hoặc bên trái (dạ dày hoặc ruột)

- ĐKNB nhỏ so với tuổi thai - Đa ối

CƠ HÒANH

Cơ hoành nhìn từ bên phải Cơ hoành nhìn từ bên trái

THOÁT VỊ HOÀNH

THOÁT VỊ HOÀNH

THOÁT VỊ HOÀNH

THOÁT VỊ HOÀNH

Dạ dày Tim

§ Tim: coù hai ñöôøng caét ñöôïc söû duïng. § Maët caét 4 buoàng:

§ Tim naèm ôû beân (T) loàng ngöïc.

§ Kích thöôùc tim baèng khoaûng 1/3 ñöôøng kính ngöïc thai nhi.

§ Caùc van nhó-thaát,vaùch lieân nhó,vaùch lieân thaát gaëp nhau ôû giöõa tim.

TIM

§ Caùc buoàng tim (P) naèm ôû phía tröôùc & hôi lôùn hôn beân (T). § Nhó (T) naèm tröôùc coät soáng.

TIM

§ Thaát (P) gaàn moûm coù maët trong saàn suøi,trong khi thaát (T) coù 1 ñoám echo daøy (chordae tendineae).

§ Khoang maøng tim coù theå coù moät lôùp dòch moûng töø tuaàn thöù 20 cuûa thai kyø

89

TL: Drose JA. Fetal Echocardiography. WB Saunders 1998, p8

§ Caét doïc: khaûo saùt

§ Ñoäng maïch phổi § OÁng ñoäng maïch. § Ñoäng maïch chuû

xuoáng.

BỤNG § Liên tục thành bụng § Nơi cắm dây rốn bình thường § Cắt ngang : đo chu vi bụng

                     

CHU  VI  BỤNG  (ABDOMINAL  CIRCUMFERENCE-­‐(AC)

 Mặt  cắt  ngang  qua  TM  rốn  vào  gan.      (Thấy  hình  chữ  J  trong  gan)  

 

GAN  

TM  RỐN  VÀO  GAN    (J-­‐shape)  

BÓNG  DẠ  DÀY   CỘT  SỐNG  

 “MICKEY  MOUSE  SIGN”    

OMPHALOCELE

GAN § Chiếm phần lớn tầng trên của ổ bụng § Cấu trúc đồng nhất § Thấy túi mật từ tuần thứ 20

DẠ DÀY § Luôn luôn thấy từ tuần thứ 14 § Lòng DD có echo trống do dịch ối nuốt vào

Sinh lý: tạm thời, sau vài phút thấy dạ dày .

Giảm nuốt nước ối do: Ối ít 

Vô ối 

���  Bất thường nuốt ��� Teo hẹp thực quản

���  Tắc nghẽn do u chèn ép 

Teratoma vùng cổ Lưỡi to

���  Bất thường TKTW

Sứt môi, hở hàm ếch

���  Rối loạn thần kinh cơ Dạ dày nhỏ

Thoát vị hoành : Dạ dày không thấy vị trí bình thường do dạ dày thoát vị vào khoang ngực

Không thấy dạ dày/ dạ dày nhỏ.

Thường có đa ối.

Dấu hiệu bóng đôi “Double Bubble”

Dấu hiệu bóng đôi “Double Bubble”

THẬN § Từ tuần thứ 7 § Nhận biết được nhờ: đài bể thận phản âm trống, vỏ thận

phản âm kém đồng nhất

THẬN

THẬN

THẬN

BỆNH THẬN ĐA NANG DI TRUYỀN THEO GENE TRỘI

THẬN ĐA NANG LỚN 33WK

BÀNG QUANG § Echo trống khi chứa nước tiểu § CK căng xẹp của BQ từ 35-40 phút

BÀNG QUANG

BỤNG

Ruột non

- Chiếm phần giữa khoang bụng , thường phản

âm sáng khi thai < 16 tuần,

- Đường kính trung bình < 7mm.

BỤNG

Ruột già

Nằm ở ngoại vi ổ bụng, phản âm kém hoặc hỗn

hợp tùy theo mật độ của phân xu.

TỨ CHI

Tứ chi thai nhi thấy được đầy đủ gồm các

đoạn gần, đoạn giữa, bàn tay, bàn chân và các

ngón ở tuổi thai 10 tuần. …

§ Khoâng coù moät tö theá coá ñònh vì thai thöôøng luoân cöû ñoäng.

§ Chæ khaûo saùt töø tuaàn thöù 10 cuûa thai kyø.

§ Döïa vaøo nhöõng moác xöông.

§ Caùc ñoaïn chi gaàn:

§ Xöông caùnh tay: thaúng. § Xöông ñuøi: cong daïng gaäy ñaùnh “golf”.

§ Caùc ñoaïn chi xa:

§ Xöông quay < Xöông truï. § Xöông maùc < Xöông chaøy.

§ Ñieåm hoùa coát:

§ Ñaàu döôùi xöông ñuøi (Beùclard: 31-36 tuaàn tuoåi). § Ñaàu treân xöông chaøy (Todt: 34-39 tuaàn tuoåi).

§ Baøn tay vaø baøn chaân:

§ Ñeám caùc ngoùn. § Ñaëc bieät löu yù ngoùn caùi.

TAY § Hiện diện đủ 2 tay § Đủ ngón,duỗi các ngón cả 2 tay § Chiều dài & hình dạng bình thường các xương tay § Thấy cử động tất cả các khớp

TAY

TAY

TAY

CHÂN

§ Thấy 2 chân § 5 ngón, vị trí ngón cái bình thường § Vị trí bình thường bàn chân, cẳng chân, đùi § Chiều dài, hình dạng bình thường của các xương chân § Thấy cử động tất cả các khớp

CHÂN

CHÂN

CHÂN

GIỚI TÍNH

- Nam : < 28ws : bìu > 28ws : tinh hoàn xuống bìu - Nữ : 2 môi bé nằm giữa 2 môi lớn à hình hạt cà phê

GIỚI TÍNH

GIỚI TÍNH

§ Bình thöôøng : 2 - 5 cm

§ Daøy khi > 5cm: ÑTÑ.Rh,NÑ thai ngheùn…

§ Moûng khi < 2cm: Thai keùm phaùt trieån, ña oái eùp baùnh nhau laøm moûng ra vaø caûn trôû tuaàn hoaøn meï con

KHAÛO SAÙT BAÙNH NHAU

§ Ñoä tröôûng thaønh cuûa BN thai nhi giuùp ñaùnh giaù söï tröôûng thaønh phoåi cuûa thai nhi.

§ Khaûo saùt vò trí baùm cuûa baùnh nhau giuùp tieân löôïng nhau tieàn ñaïo.

ÑOÄ TRÖÔÛNG THAØNH BAÙNH NHAU

ĐỘ TRƯỞNG THÀNH CỦA BÁNH NHAU THEO GRANNUM

ĐỘ O ĐỘ 1

ĐỘ 2 ĐỘ 3

20/10/2006 144 Y. Robert et al. Echographie en practique Obstetricale. 2003

TIÊN LƯỢNG NHAU TIỀN ĐẠO DỰA VÀO BỜ TRÊN CỦA BÁNH NHAU THEO DENHEZ

Bờ trên vượt qua điểm giữa đáy tử cung: không có nguy

cơ nhau tiền đạo.

Bờ trên ở nửa trên thân tử cung: nguy cơ nhau tiền

đạo < 10%.

Bờ trên ở nửa dưới thân tử cung: nguy cơ cao nhau

tiền đạo.

20/10/2006 145 PHÂN LOẠI NHAU TIỀN ĐẠO THEO NYBERG-CALLEN

Nhau bám thấp (low-lying) Nhau bám mép (marginal previa)

Nhau tiền đạo hoàn toàn, không đối xứng (asymmetric complete previa)

Nhau tiền đạo hoàn toàn, đối xứng (symmetric complete previa)

NHAU TIỀN ĐẠO

20/10/2006 149

Mark Deutchman,MD. Obstetric Ultrasound Principles and Techniques.1995.

20/10/2006 150

Mark Deutchman,MD. Obstetric Ultrasound Principles and Techniques.1995.

20/10/2006 151

Mark Deutchman,MD. Obstetric Ultrasound Principles and Techniques.1995.

20/10/2006 152

Mark Deutchman,MD. Obstetric Ultrasound Principles and Techniques.1995.

-  AFI được đo thường quy ở tam cá nguyệt III.

-  Khoang ối được đo ở vị trí lớn nhất ở mỗi ¼, và tính bằng đơn vị cm.

§  + Khoang ối này phải có bề ngang tối thiểu 1cm.

§  + Đo theo chiều dọc đứng.

§  + Loại trừ các phần nhỏ của thai nhi và dây rốn.

-  AFI là tổng của 4 số đo:

§  + AFI < 4 : Thiểu ối nặng

§  + AFI < 8 : Thiểu ối

§  + AFI > 24 : Đa ối

§  + AFI > 32 : Đa ối nặng

Là phương pháp đơn giản ước lượng thể tích nước ối bằng

SA .

Giá trị bình thường

< 2 cm : THIỂU ỐI

2 - 8 cm : bình thường

> 8 cm : ĐA ỐI

XIN CẢM ƠN SỰ CHÚ Ý THEO DÕI CỦA QUÝ BÁC SĨ