PSİKOSEKSÜEL GELİŞİMDoç.Dr.Aslı Sarandöl

Amaç

Psikoseksüel gelişim dönemleriyle ilgili bilgi kazanmak

Hedefler

Gelişim evreleri için;

• isim ve zamanlamalar

• libidonun yatırıldığı fiziksel odak

• psikolojik tema

• yetişkin kişilik tipi/patolojisini

sıralayabilmek

• Dürtü

anında doyum ve boşalım arayan

bedenden kalkan zihni uyaran

organizma bunu doyurmayı amaçlar

• Cinsel

• Saldırgan

• Libido

• Destrudo (agresyon)

• Kişilik gelişiminde can alıcı

• Herhangi bir beden alanından duyumsanan haz

• Cinsel haz: LİBİDO

• Sevgi, bütünlük, yakınlık

• Gözlem, erişkin ve çocuk analizleri

• Gelişimle beraber enerji bir nesneden diğerine

• Geçişler yavaş, keskin değil

• Yeni doyum biçimi sağlandığında eskisi tamamıyla kaybolmaz

• Süreler yaklaşık

• Libido belli beden bölgelerine yatırılır

• 5 evre

Psikoseksüel gelişim evreleri

• Oral (0-12/18 ay)

• Anal (18-36 ay)

• Fallik (3.5 -6 yaş)

• Latent (6 yaş- puberte)

• Genital (puberte-yetişkinlik)

• Fiziksel odak

• Psikolojik tema

• Yetişkin kişilik tipi-patolojisi

ORAL DÖNEM-I

• 1 yıl

• Fiziksel durumla yakın ilişkili (açlık, gerilim hissi)

• Alışveriş nesne ilişkisini de etkiliyor

• Hemen doyum

ORAL DÖNEM-II

• Fiziksel odak (libido):

*ağız,dil,dudak

*emme

*içe alım

• Psikolojik tema:

*ayrımlaşma yok-bağımlılık

ORAL DÖNEM-III

*Alma-verme ilişkisi#annenin verebilmesi#almayı öğrenme

• Yetişkin kişilik-psikopatoloji*yalnızca veren (özgeci)*yalnızca alan (bencil)*aşırı bağımlı/ bağımsız*aşırı alan/aşırı iyimserlik

ORAL DÖNEM-IV

*depresyon

*madde bağımlılığı

Umut, inanç, temel güven, sevgi

ANAL DÖNEM-I

• 12/18 ay-3/3.5 yaş• İnatçılık, karşı gelme, zıtlıklar• Sevgi-agresyon birarada• Büyüsel düşünce• Karşılıklı güç denemesi !!!!!• “ben kendim yaparım”

• Yasak koyuş biçimi !!!!!

ANAL DÖNEM-II

• Fiziksel odak:

*anüs, bağırsak

ANAL DÖNEM-III

• Psikolojik tema:

*tutma/bırakma

(tüm bedene hakim)

*ters, inatçı,dağınık

*ambivalans/kararsızlık

*özerklik/boyun eğme

*aşırı kontrolcülük/ kontrolün olmaması

ANAL DÖNEM-IV

• Yetişkin kişilik-psikopatoloji*anal kişilik (tutucu)

#rijid, aşırı organizasyon#otoriteye itaatkar

*anal kişilik (bırakıcı)#çok az kontrol#dezorganize#meydan okuyan, hostil

*Obsesif kompulsif bozukluk

ANAL DÖNEM-V

• Denetlenme

• Kararsızlık

• Kuşku

• Utanç

FALLİK DÖNEM-I

• 3,5 yaş-6 yaş

• Erişkin cinsel yaşamın öncüsü

• Ödipus kompleksi (1900)

• Üstbenlik oluşumu

• Nesne sürekliliği

• Benlik kısmen bütünleşmiş

FALLİK DÖNEM-II

• Fiziksel odak:

*penis/klitoris

FALLİK DÖNEM-III

• Psikolojik tema:

*ÖDİPUS KOMPLEKSİ

*erkek:”kızların niye yok?”

*kız:”niye benim yok?”

*otoerotizm

FALLİK DÖNEM-IV

• Yetişkinlik kişilik-psikopatoloji:

*cinselliğe aşırı düşkünlük/aseksüel

*cinsel işlev bozuklukları

•Kral Oedipus Efsanesi

Oedipus and Sphinx-Gustave Mareau/1864

Metropolitan Museum of Art, NY

ÖDİPUS KOMPLEKSİ-I

• Pozitif Ödipus/negatif Ödipus

• Aynı cinsiyetten olanı öldürme yok etme fantazileri

• Kız annesine daha az donanım nedeniyle kızgın

ÖDİPUS KOMPLEKSİ-II

• Duygular çok derin ve şiddetli-Gerçek aşk

• Kastrasyon anksiyetesi-penis arzusu

• öldürme-suçluluk

• Kızda hayal kırıklığı, babaya yaklaşma

ÖDİPUS KOMPLEKSİ-III

• Anne-baba kaybı/kardeşin hastalığı, yokluğu

• Yeni kardeş doğumu

• Anne-baba ya da erişkin cinsel yaşamın tanıklık

• Cinsel taciz

ÜSTBENLİK OLUŞUMU

• Yasak çekirdeği Ödipal isteklerin, agresyonun reddedilme isteği

• Saldırganlık yönü ne kadar fazla ise suçluluk artacak-üstbenlik katı

• Özdeşim ve üstbenlik oluşumu

• Anne-babanın kendi anne-babaları

LATENT (GİZİLLİK) DÖNEM

• 6 yaş-puberte• Cinsel ilgi ve yönelişlerde yatışma• Cinsel oyunlar, meraklar• Yeni ilgi alanları (okul, oyun, öğretmenler)• Özdeşleşme yoğunlaşır• Bastırma-Yüceleştirme• Göreceli ılımlı dönem• Çatışma az

1. Yaşamın ilk bir yılı psikoseksüel gelişim evrelerinde oral dönemdir (D)

2. Oral dönemde temel ilişki tutma-bırakmadır(Y)

3. Temel güven, sevgi, umut gibi temel özellikler oral dönemde kazanılır.(D)

4. Anal dönemde fiziksel odak anüs ve bağırsaktır.(D)

5. Anal dönemdeki bir saplanma ileride madde bağımlılığı gelişimi için hazırlayıcıdır.(Y)

6. Fallik dönem 3.5-6 yaş arasını tanımlar

(D)

7. Fallik dönemde üstbenlik gelişimi tamamlanmaz

(Y)

8. Ödipus kompleksi latent dönemde tanımlanır

(Y)

9. Latent dönemde okul, öğretmenler önemli yer tutar.

(D)