แนวทางการใหการรกษาทางกายภาพบ าบด

ในผปวยโรคปอดอดกนเรอรง

Physical Therapy Program

in Chronic Obstructive Pulmonary Disease (COPD)

จดท าโดย

แผนกกายภาพบ าบด สถาบนโรคทรวงอก

กรมการแพทย กระทรวงสาธารณสข

1. กภ.นฏฐา ตตถะสร นกกายภาพบ าบดช านาญการ 2. กภ.นภาพร แววทอง นกกายภาพบ าบดปฏบตการ 3. กภ.จตรงค ฉมพาล นกกายภาพบ าบดปฏบตการ 4. กภ.อรพรรณ ดอนแกว นกกายภาพบ าบดปฏบตการ 5. กภ.ธดารตน ขาวผว นกกายภาพบ าบดปฏบตการ 6. กภ.สนนทา ละมงทอง นกกายภาพบ าบดปฏบตการ 7. กภ.เมธนทร สมเพชร นกกายภาพบ าบดปฏบตการ 8. กภ.ประพรมพร พนจมง นกกายภาพบ าบดปฏบตการ 9. กภ.พชรา กมล นกกายภาพบ าบดปฏบตการ

30 มถนายน 2559

ขนตอนการรบบรการทางกายภาพบ าบด ส าหรบผปวยโรคปอดอดกนเรอรง (ผปวยนอก)

1. COPD Clinic สงผปวยมารบบรการทแผนกกายภาพบ าบด 2. นกกายภาพบ าบดท าการตรวจประเมนรางกายผปวย

- ผล mMRC , CAT score - ผล Pulmonary Function Test - ซกประวต , ประเมนความสามารถและความเสยงในการเดน

รวมถงความสามารถในการท ากจวตรประจ าวน (Activity Daily Living) - ตรวจประเมน Breath Sound - การประเมนหอบเหนอย สามารถท าไดโดยอางองการแบงความรนแรงของอาการ

โดยใช Modified borg dyspnea scale 0 Nothing at all ไมรสกเหนอยแมแตนอย

0.5 Very, very slight (just noticeable) แคเรมรสกเหนอยเลกนอยเทานน 1 Very slight เหนอยนอยมาก 2 Slight เหนอยเลกนอย 3 Moderate เหนอยพอควร 4 Somewhat Severe เหนอยคอนขางมาก 5 Severe เหนอยมาก 6 7 Very Severe เหนอยสดสด 8 9 Very, very severe (almost maximal) เหนอยสาหสสากรรจ

10 Maximal เหนอยทสดในชวต

ถาผปวยมเสมหะ นกกายภาพบ าบดจะใหการรกษาดวยการระบายเสมหะ

3. กรณทผปวยไมสามารถเดนทดสอบ 6 Minute Walk Test ได เนองจากผปวยมความสามารถในการเดนไดระยะทางนอย มอาการหอบเหนอยขณะพก ผปวยทชวยเหลอตวเองไดนอย ผปวยทไมสามารถเดนไดดวยตวเองหรอตองนงรถเขน ผปวยทปฏเสธการทดสอบ หรอผปวยทมขอหามในการทดสอบ นกกายภาพบ าบด สามารถพจารณาใหคมอกายภาพบ าบด ส าหรบผปวยโรคปอดอดกนเรอรงทเหมาะสมกบบคคลนนๆ

4. กรณทผปวยสามารถเดนทดสอบ 6 Minute Walk Test ได - ผปวยไมมโรคหวใจรวม ใหผปวยตดอปกรณนาฬกาวดอตราการเตนของหวใจ

และเครองวดระดบความอมตวของออกซเจนในเลอด (Pulse oximeter) - ผปวยทมประวตเปนโรคหวใจ หรอเคยไดรบการผาตดหวใจและไดรบการรกษาอนๆ

ใหผปวยตดอปกรณเครองตดตามคลนไฟฟาหวใจ (Telemetry กรณถาสามารถท าได)และเครองวดระดบความอมตวของออกซเจนในเลอด (Pulse oximeter)

5. วด Vital sign ขณะพก ไดแก Heart rate, Blood pressure, RPD, SpO2, Leg fatigue 6. อธบายวธการทดสอบ 6 Minute Walk Test เมอมอาการผดปกตใดๆระหวางทดสอบ ผเขา

ทดสอบควรแจงแกผทดสอบทนท 7. ใหผปวยท าการทดสอบ 6 Minute Walk Test ซงขณะทดสอบหากผปวยมอาการหอบเหนอย

มากผปวยสามารถหยดพกการทดสอบไดโดยไมหยดเวลา และหากอาการเหนอยดขนแลว และไมหมดเวลาในการทดสอบ ผปวยสามารถเดนทดสอบตอไดจนหมดเวลา

8. เมอครบเวลาทดสอบ 6 นาท นกกายภาพบ าบดท าการประเมนHeart rate, Blood pressure, SpO2 , Leg fatigue score และวดซ าอกครงเพอด Recovery เมอครบ 3 นาท แลวค านวณระยะทางทผปวยสามารถท าการทดสอบได

9. น าระยะทางทผปวยสามารถท าการทดสอบไดมาประเมนโดยใช 80% ของ walk speed (The Australian Lung Foundation and Australian Physiotherapy Association, 2006) เพอใหคมอกายภาพบ าบดส าหรบผปวยโรคปอดอดกนเรอรง

โดยถาหากเดนได เดนได 201 – 250 เมตร ใหคมอชดท 1 เดนได 251 – 300 เมตร ใหคมอชดท 2 เดนได 301 – 350 เมตร ใหคมอชดท 3 เดนได 351 – 400 เมตร ใหคมอชดท 4 เดนได 401 – 450 เมตร ใหคมอชดท 5 เดนได 451 – 500 เมตร ใหคมอชดท 6 เดนได 501 – 550 เมตร ใหคมอชดท 7

10. หลงสนสดโปรแกรม นกกายภาพบ าบดจะใหการประเมน 6MWT อกครงโดยวด Vital sign ในขณะพก ไดแก Heart rate, Blood pressure, RPD, SpO2, Leg fatigue และเมอครบเวลาในการทดสอบ นกกายภาพบ าบดจะท าการประเมน Heart rate, Blood pressure, SpO2, Leg fatigue และวดซ าอกครงเพอด Recovery เมอครบเวลา 3 นาทแลว ค านวณระยะทาง ทผปวยสามารถท าการทดสอบได

11. การตดตาม : เมอผปวยมาพบแพทย หรอนดตดตามอยางนอย 4 ครง เพอประเมนสมรรถภาพทางกายภาพบ าบด และสามารถปรบเปลยนโปรแกรมคมอกายภาพบ าบด และเมอครบโปรแกรมทงหมด 4 ครงแลว สามารถ discharge ผปวยออกจากโปรแกรมได

จดท าโดย กรมการแพทย กระทรวงสาธารณสข พฒนาโดย กายภาพบ าบด สถาบนโรคทรวงอก โทร 0-2547-0950

คมอกายภาพบ าบด ส าหรบผปวยโรคปอดอดกนเรอรง

ชอ-นามสกล .......................................................................... COPD stage.......................................................................... วนทใหโปรแกรม.....................................................................

* โปรดน าคมอนมาดวยทกครง*

ชดท 1

ผปวยโรคปอดโดยเฉพาะโรคปอดอดกนเรอรง คณภาพชวตจะลดลงเรอย ๆ เนองจากมการตดเชอในปอด เกดขนซ าแลวซ าอก ท าใหปอดถกท าลาย สมรรถภาพความแขงแรงของปอดลดลง สงผลใหความสามารถในการ ออกก าลงกายของกลามเนอสวนตาง ๆ ลดลง การเคลอนไหวรางกายถกจ ากด กจกรรมตาง ๆ ทท าในชวตประจ าวนท าไดนอยลง เนองจากมอาการเหนอยงาย ขณะเคลอนไหว หรอออกแรง หากไมไดรบการดแลรกษาทดเพยงพอ จะท าใหกลามเนอแขนขา และกลามเนอทใชในการหายใจ ออนแรงลง ชวยเหลอตนเองไดนอยลง ไมสามารถท ากจกรรมตาง ๆ ได ดงนนเพอใหผปวยโรคปอดมสมรรถภาพรางกายและจตใจทดขน จงไดจดท าแนวทางในการออกก าลงกายส าหรบผปวยโรคปอดอดกนเรอรงเพอใหสามารถน าไปใชปฏบตเอง ฝกเองทบานได

ดงนน การออกก าลงกายเปนวธทดในการควบคมดแลสขภาพตวเอง และการออกก าลงกายทกชนดอยางสม าเสมอ มประโยชนตอการเสรมสรางสขภาพ

เพมเตม ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

เพมเตม ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

การออกก าลงกายส าหรบผปวยโรคปอดอดกนเรอรง จะชวย ลดอาการเหนอยหอบและไมตองเขารบการรกษาในโรงพยาบาลบอยๆ ปองกนกลามเนอออนแรง เพมความทนทานและความสามารถในการออกก าลง สามารถท ากจวตรประจ าวนไดดขน ลดความกงวลชวยใหเกดการผอนคลายทงรางกายและจตใจ

***ควรหยดออกก าลงกายเมอมอาการดงตอไปน 1. เรมเจบแนนหนาอก

2. ใจสน

3. เหนอยหอบมาก

4. มไข เปนหวด ทองเสย

5. หนามด เวยนศรษะ มนงง คลนไส เปนลม

6. หายใจสนๆ หรอถมาก

7. เหงอออกผดปกต ตามมอ-เทา หรอมอาการเยนซดจนผดปกต

การหายใจเพอลดอาการหอบเหนอย Pursed-lip breathing technique

ขนตอนท 1

หายใจเขาทางจมกชาๆ ลกๆ

ขนตอนท 2

หอปากแลวคอยๆหายใจออกทางปากชาๆ โดยท าปากจ โดยใหมชวงการหายใจออก

นานกวาชวงหายใจเขา และ

เกรงหนาทองรวมดวยในชวงสดทาย

ของการหายใจออก

เพมเตม ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

เดน 2 รอบ/วน

เวลา (นาท)

ระดบความเหนอย หลงเดน

เวลา (นาท)

ระดบความเหนอย หลงเดน

ระยะทาง ทก าหนด

15 15

450 เมตร/รอบ

*หมายเหต: หลงการเดนแตละครงควรพกอยางนอย 15-20 นาท

15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15

การจดทาทางเพอลดอาการหอบเหนอย ส าหรบผปวยโรคปอดอดกนเรอรง

ประโยชน - ชวยท าใหมการผอนคลายของ ทรวงอก สวนบนและหวไหล บา

(ลดอาการหดเกรง ของกลามเนอบรเวณคอ อกสวนบน บาและไหล) - ชวยให ทรวงอกสวนลางและทองมการเคลอนไหวไดดขน

- ชวยกระตนใหกลามเนอกระบงลมท างานไดดขน

- ชวยลดอาการหอบเหนอยลงได 1. นงฟบโตะ

2 . ยนพงผนง / โตะ

เทคนคการระบายเสมหะ การไอ (Cough)

1. นงพกในทาทสบาย

2. วางเทาใหมนคงบนพน

3. หายใจเขาลกๆทางจมก

4. ไอ 2 ครงตดตอกน พรอมโนมศรษะ

และล าตวไปทางดานหนา

5. พกสกคร กอนจะท าซ าอก 1-2 ครง

การระบายเสมหะโดยการพนลมหายใจ (Huffing)

1. ในทาทสบาย

2. วางเทาใหมนคงบนพน

3. หายใจเขาลกๆทางจมก

4. อาปากกวาง แลวพนลมออกมาใหยาวทสด 2 ครง พรอมโนมศรษะและล าตวไปทางดานหนา

5. หายใจเขาทางจมกลกๆอกครงใหเตมท 6. อาปากกวางแลวพนลมออกมาแรงๆ 2 ครง พรอมโนมศรษะและล าตว

ไปทางดานหนา

7. พกสกคร กอนจะท าซ าอก 1-2 ครง

เดน 2 รอบ/วน

เวลา (นาท)

ระดบความเหนอย หลงเดน

เวลา (นาท)

ระดบความเหนอย หลงเดน

ระยะทาง ทก าหนด

15 15

450 เมตร/รอบ

*หมายเหต: หลงการเดนแตละครงควรพกอยางนอย 15-20 นาท

15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15

เดน 2 รอบ/วน

เวลา (นาท)

ระดบความเหนอย หลงเดน

เวลา (นาท)

ระดบความเหนอย หลงเดน

ระยะทาง ทก าหนด

15 15

450 เมตร/รอบ

*หมายเหต: หลงการเดนแตละครงควรพกอยางนอย 15-20 นาท

15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15

ทาออกก าลงกาย รอบละ 10 ครง วนละ 3 รอบ

ทาเรมตน : ประสานมอไวททายทอย หบขอศอกลง กมหนาลงเลกนอย หายใจเปาปากออกจนสด

วธท า : กางขอศอกออกทางดานขาง ยดตวขนตรงพรอมหายใจเขาลกๆ

ทาออกก าลงกาย รอบละ 10 ครง วนละ 3 รอบ

ทาเรมตน : ยกแขนขนมาระดบหวไหล

วธท า : ยกแขนขนพรอมกบหายใจเขาลกๆ แลวยกแขนลงพรอมกบหายใจเปาปากออกชาๆยาวๆ

ทาออกก าลงกาย รอบละ 10 ครง วนละ 3 รอบ

ทาเรมตน : กางแขนออกมาขางล าตวขนานกบพน

วธท า : กางแขนทงสองขางขนเหนอศรษะพรอมหายใจเขาทางจมกลกๆ แลวหบแขนลงมาแนบขางล าตวพรอมหายใจออกทางปากยาวๆ

ทาออกก าลงกาย รอบละ 10 ครง วนละ 3 รอบ

ทาเรมตน : มอถอขวดน าแนบขางล าตวหงายฝามอขน

วธท า : -งอศอกยกขวดน าขนมาใหสด พรอมเปาปากออก

-เหยยดศอกออกใหตรง พรอมหายใจเขาทางจมกลกๆ

-ท าทงสองขาง

เดน 3 รอบ/วน

เวลา (นาท)

ระดบความเหนอย หลงเดน

เวลา (นาท)

ระดบความเหนอย หลงเดน

เวลา (นาท)

ระดบความเหนอย หลงเดน

ระยะทาง ทก าหนด

10 10 10

300 เมตร/รอบ

*หมายเหต หลงการเดนแตละครงควรพกอยางนอย

15-20 นาท

10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10

เดน 3 รอบ/วน

เวลา (นาท)

ระดบความเหนอย หลงเดน

เวลา (นาท)

ระดบความเหนอย หลงเดน

เวลา (นาท)

ระดบความเหนอย หลงเดน

ระยะทาง ทก าหนด

10 10 10

300 เมตร/รอบ

*หมายเหต หลงการเดนแตละครงควรพกอยางนอย

15-20 นาท

10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10

ทาออกก าลงกาย รอบละ 10 ครง วนละ 3 รอบ

ทาเรมตน : นงบนเกาอ เทาสองขางวางบนพน วธท า : -เตะขาขนมาชาๆทละขาง พรอมเปาปากออก คางไวเลกนอย -วางขาลงทเดมพรอมหายใจเขาทางจมกลกๆ

ระดบความเหนอยของบอรก (ใชประเมนความรสกเหนอย)

0 ไมรสกเหนอยเลย แมแตนอย 0.5 แคเรมรสกเหนอยเลกนอยเทานน

1 เหนอยนอยมาก 2 เหนอยเลกนอย

*3 เหนอยพอควร

**4 เหนอยคอนขางมาก

5 เหนอยมาก

6

7 เหนอยสดสด

8

9 เหนอยสาหสสากรรจ

10 เหนอยทสดในสดในชวต

ขอควรจ า

***ควรออกก าลงกายใหอยในระดบ 3 - 4

การออกก าลงกายโดยใชระดบความเหนอย เปนสงชวยก าหนดความหนกของการออกก าลงกาย แตถาความเหนอยนอยเกนไปกจะท าใหไมไดรบประโยชน แตถาหากวาทานมอาการเหนอยเกนระดบ 4 แสดงวาทาน ออกก าลงกายมากเกนไปแลว

เดน 3 รอบ/วน

เวลา (นาท)

ระดบความเหนอย หลงเดน

เวลา (นาท)

ระดบความเหนอย หลงเดน

เวลา (นาท)

ระดบความเหนอย หลงเดน

ระยะทาง ทก าหนด

10 10 10

300 เมตร/รอบ

*หมายเหต หลงการเดนแตละครงควรพกอยางนอย

15-20 นาท

10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10

จดท าโดย กรมการแพทย กระทรวงสาธารณสข

พฒนาโดย กายภาพบ าบด สถาบนโรคทรวงอก โทร 0-2547-0950

คมอกายภาพบ าบด ส าหรบผปวยโรคปอดอดกนเรอรง

ชอ-นามสกล .......................................................................... COPD stage.......................................................................... วนทใหโปรแกรม....................................................................

* โปรดน าคมอนมาดวยทกครง*

ชดท 2

ผปวยโรคปอดโดยเฉพาะโรคปอดอดกนเรอรง คณภาพชวตจะลดลงเรอย ๆ เนองจากมการตดเชอในปอด เกดขนซ าแลวซ าอก ท าใหปอดถกท าลาย สมรรถภาพความแขงแรงของปอดลดลง สงผลใหความสามารถในการ ออกก าลงกายของกลามเนอสวนตาง ๆ ลดลง การเคลอนไหวรางกายถกจ ากด กจกรรมตาง ๆ ทท าในชวตประจ าวนท าไดนอยลง เนองจากมอาการเหนอยงาย ขณะเคลอนไหว หรอออกแรง หากไมไดรบการดแลรกษาทดเพยงพอ จะท าใหกลามเนอแขนขา และกลามเนอทใชในการหายใจ ออนแรงลง ชวยเหลอตนเองไดนอยลง ไมสามารถท ากจกรรมตาง ๆ ได ดงนนเพอใหผปวยโรคปอดมสมรรถภาพรางกายและจตใจทดขน จงไดจดท าแนวทางในการออกก าลงกายส าหรบผปวยโรคปอดอดกนเรอรงเพอใหสามารถน าไปใชปฏบตเอง ฝกเองทบานได

ดงนน การออกก าลงกายเปนวธทดในการควบคมดแลสขภาพตวเอง และการออกก าลงกายทกชนดอยางสม าเสมอ มประโยชนตอการเสรมสรางสขภาพ

เพมเตม ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

เพมเตม ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

การออกก าลงกายส าหรบผปวยโรคปอดอดกนเรอรง จะชวย ลดอาการเหนอยหอบและไมตองเขารบการรกษาในโรงพยาบาลบอยๆ ปองกนกลามเนอออนแรง เพมความทนทานและความสามารถในการออกก าลง สามารถท ากจวตรประจ าวนไดดขน ลดความกงวลชวยใหเกดการผอนคลายทงรางกายและจตใจ

***ควรหยดออกก าลงกายเมอมอาการดงตอไปน 1. เรมเจบแนนหนาอก

2. ใจสน

3. เหนอยหอบมาก

4. มไข เปนหวด ทองเสย

5. หนามด เวยนศรษะ มนงง คลนไส เปนลม

6. หายใจสนๆ หรอถมาก

7. เหงอออกผดปกต ตามมอ-เทา หรอมอาการเยนซดจนผดปกต

การหายใจเพอลดอาการหอบเหนอย Pursed-lip breathing technique

ขนตอนท 1

หายใจเขาทางจมกชาๆ ลกๆ

ขนตอนท 2

หอปากแลวคอยๆหายใจออกทางปากชาๆ โดยท าปากจ โดยใหมชวงการหายใจออก

นานกวาชวงหายใจเขา และ

เกรงหนาทองรวมดวยในชวงสดทาย

ของการหายใจออก

เพมเตม ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

เดน 2 รอบ/วน

เวลา (นาท)

ระดบความเหนอย หลงเดน

เวลา (นาท)

ระดบความเหนอย หลงเดน

ระยะทาง ทก าหนด

15 15

550 เมตร/รอบ

*หมายเหต: หลงการเดนแตละครงควรพกอยางนอย 15-20 นาท

15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15

การจดทาทางเพอลดอาการหอบเหนอย ส าหรบผปวยโรคปอดอดกนเรอรง

ประโยชน - ชวยท าใหมการผอนคลายของ ทรวงอก สวนบนและหวไหล บา

(ลดอาการหดเกรง ของกลามเนอบรเวณคอ อกสวนบน บาและไหล) - ชวยให ทรวงอกสวนลางและทองมการเคลอนไหวไดดขน

- ชวยกระตนใหกลามเนอกระบงลมท างานไดดขน

- ชวยลดอาการหอบเหนอยลงได 1. นงฟบโตะ

2 . ยนพงผนง / โตะ

เทคนคการระบายเสมหะ การไอ (Cough)

1. นงพกในทาทสบาย

2. วางเทาใหมนคงบนพน

3. หายใจเขาลกๆทางจมก

4. ไอ 2 ครงตดตอกน พรอมโนมศรษะ

และล าตวไปทางดานหนา

5. พกสกคร กอนจะท าซ าอก 1-2 ครง

การระบายเสมหะโดยการพนลมหายใจ (Huffing)

1. ในทาทสบาย

2. วางเทาใหมนคงบนพน

3. หายใจเขาลกๆทางจมก

4. อาปากกวาง แลวพนลมออกมาใหยาวทสด 2 ครง พรอมโนมศรษะและล าตวไปทางดานหนา

5. หายใจเขาทางจมกลกๆอกครงใหเตมท 6. อาปากกวางแลวพนลมออกมาแรงๆ 2 ครง พรอมโนมศรษะและล าตว

ไปทางดานหนา

7. พกสกคร กอนจะท าซ าอก 1-2 ครง

เดน 2 รอบ/วน

เวลา (นาท)

ระดบความเหนอย หลงเดน

เวลา (นาท)

ระดบความเหนอย หลงเดน

ระยะทาง ทก าหนด

15 15

550 เมตร/รอบ

*หมายเหต: หลงการเดนแตละครงควรพกอยางนอย 15-20 นาท

15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15

เดน 2 รอบ/วน

เวลา (นาท)

ระดบความเหนอย หลงเดน

เวลา (นาท)

ระดบความเหนอย หลงเดน

ระยะทาง ทก าหนด

15 15

550 เมตร/รอบ

*หมายเหต: หลงการเดนแตละครงควรพกอยางนอย 15-20 นาท

15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15

ทาออกก าลงกาย รอบละ 10 ครง วนละ 3 รอบ

ทาเรมตน : ประสานมอไวททายทอย หบขอศอกลง กมหนาลงเลกนอย หายใจเปาปากออกจนสด

วธท า : กางขอศอกออกทางดานขาง ยดตวขนตรงพรอมหายใจเขาลกๆ

ทาออกก าลงกาย รอบละ 10 ครง วนละ 3 รอบ

ทาเรมตน : ยกแขนขนมาระดบหวไหล

วธท า : ยกแขนขนพรอมกบหายใจเขาลกๆ แลวยกแขนลงพรอมกบหายใจเปาปากออกชาๆยาวๆ เปาปากออกชาๆยาวๆ

ทาออกก าลงกาย รอบละ 10 ครง วนละ 3 รอบ

ทาเรมตน : กางแขนออกมาขางล าตวขนานกบพน

วธท า : กางแขนทงสองขางขนเหนอศรษะพรอมหายใจเขาทางจมกลกๆ แลวหบแขนลงมาแนบขางล าตวพรอมหายใจออกทางปากยาวๆ

ทาออกก าลงกาย รอบละ 10 ครง วนละ 3 รอบ

ทาเรมตน : มอถอขวดน าแนบขางล าตวหงายฝามอขน

วธท า : -งอศอกยกขวดน าขนมาใหสด พรอมเปาปากออก

-เหยยดศอกออกใหตรง พรอมหายใจเขาทางจมกลกๆ

-ท าทงสองขาง

เดน 3 รอบ/วน

เวลา (นาท)

ระดบความเหนอย หลงเดน

เวลา (นาท)

ระดบความเหนอย หลงเดน

เวลา (นาท)

ระดบความเหนอย หลงเดน

ระยะทาง ทก าหนด

10 10 10

370 เมตร/รอบ

*หมายเหต หลงการเดนแตละครงควรพกอยางนอย

15-20 นาท

10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10

เดน 3 รอบ/วน

เวลา (นาท)

ระดบความเหนอย หลงเดน

เวลา (นาท)

ระดบความเหนอย หลงเดน

เวลา (นาท)

ระดบความเหนอย หลงเดน

ระยะทาง ทก าหนด

10 10 10

370 เมตร/รอบ

*หมายเหต หลงการเดนแตละครงควรพกอยางนอย

15-20 นาท

10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10

ทาออกก าลงกาย รอบละ 10 ครง วนละ 3 รอบ

ทาเรมตน : นงบนเกาอ เทาสองขางวางบนพน วธท า : -เตะขาขนมาชาๆทละขาง พรอมเปาปากออก คางไวเลกนอย -วางขาลงทเดมพรอมหายใจเขาทางจมกลกๆ

ระดบความเหนอยของบอรก (ใชประเมนความรสกเหนอย)

0 ไมรสกเหนอยเลย แมแตนอย 0.5 แคเรมรสกเหนอยเลกนอยเทานน

1 เหนอยนอยมาก 2 เหนอยเลกนอย

*3 เหนอยพอควร

**4 เหนอยคอนขางมาก

5 เหนอยมาก

6

7 เหนอยสดสด

8

9 เหนอยสาหสสากรรจ

10 เหนอยทสดในสดในชวต

ขอควรจ า

***ควรออกก าลงกายใหอยในระดบ 3 - 4

การออกก าลงกายโดยใชระดบความเหนอย เปนสงชวยก าหนดความหนกของการออกก าลงกาย แตถาความเหนอยนอยเกนไปกจะท าใหไมไดรบประโยชน แตถาหากวาทานมอาการเหนอยเกนระดบ 4 แสดงวาทาน ออกก าลงกายมากเกนไปแลว

\

เดน 3 รอบ/วน

เวลา (นาท)

ระดบความเหนอย หลงเดน

เวลา (นาท)

ระดบความเหนอย หลงเดน

เวลา (นาท)

ระดบความเหนอย หลงเดน

ระยะทาง ทก าหนด

10 10 10

370 เมตร/รอบ

*หมายเหต หลงการเดนแตละครงควรพกอยางนอย

15-20 นาท

10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10

จดท าโดย กรมการแพทย กระทรวงสาธารณสข

พฒนาโดย กายภาพบ าบด สถาบนโรคทรวงอก โทร 0-2547-0950

คมอกายภาพบ าบด ส าหรบผปวยโรคปอดอดกนเรอรง

ชอ-นามสกล .......................................................................... COPD stage.......................................................................... วนทใหโปรแกรม.....................................................................

* โปรดน าคมอนมาดวยทกครง*

ชดท 3

ผปวยโรคปอดโดยเฉพาะโรคปอดอดกนเรอรง คณภาพชวตจะลดลงเรอย ๆ เนองจากมการตดเชอในปอด เกดขนซ าแลวซ าอก ท าใหปอดถกท าลาย สมรรถภาพความแขงแรงของปอดลดลง สงผลใหความสามารถในการ ออกก าลงกายของกลามเนอสวนตาง ๆ ลดลง การเคลอนไหวรางกายถกจ ากด กจกรรมตาง ๆ ทท าในชวตประจ าวนท าไดนอยลง เนองจากมอาการเหนอยงาย ขณะเคลอนไหว หรอออกแรง หากไมไดรบการดแลรกษาทดเพยงพอ จะท าใหกลามเนอแขนขา และกลามเนอทใชในการหายใจ ออนแรงลง ชวยเหลอตนเองไดนอยลง ไมสามารถท ากจกรรมตาง ๆ ได ดงนนเพอใหผปวยโรคปอดมสมรรถภาพรางกายและจตใจทดขน จงไดจดท าแนวทางในการออกก าลงกายส าหรบผปวยโรคปอดอดกนเรอรงเพอใหสามารถน าไปใชปฏบตเอง ฝกเองทบานได

ดงนน การออกก าลงกายเปนวธทดในการควบคมดแลสขภาพตวเอง และการออกก าลงกายทกชนดอยางสม าเสมอ มประโยชนตอการเสรมสรางสขภาพ

เพมเตม ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

เพมเตม ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

การออกก าลงกายส าหรบผปวยโรคปอดอดกนเรอรง จะชวย ลดอาการเหนอยหอบและไมตองเขารบการรกษาในโรงพยาบาลบอยๆ ปองกนกลามเนอออนแรง เพมความทนทานและความสามารถในการออกก าลง สามารถท ากจวตรประจ าวนไดดขน ลดความกงวลชวยใหเกดการผอนคลายทงรางกายและจตใจ

***ควรหยดออกก าลงกายเมอมอาการดงตอไปน 1. เรมเจบแนนหนาอก

2. ใจสน

3. เหนอยหอบมาก

4. มไข เปนหวด ทองเสย

5. หนามด เวยนศรษะ มนงง คลนไส เปนลม

6. หายใจสนๆ หรอถมาก

7. เหงอออกผดปกต ตามมอ-เทา หรอมอาการเยนซดจนผดปกต

การหายใจเพอลดอาการหอบเหนอย Pursed-lip breathing technique

ขนตอนท 1

หายใจเขาทางจมกชาๆ ลกๆ

ขนตอนท 2

หอปากแลวคอยๆหายใจออกทางปากชาๆ โดยท าปากจ โดยใหมชวงการหายใจออก

นานกวาชวงหายใจเขา และ

เกรงหนาทองรวมดวยในชวงสดทาย

ของการหายใจออก

เพมเตม ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

เดน 2 รอบ/วน

เวลา (นาท)

ระดบความเหนอย หลงเดน

เวลา (นาท)

ระดบความเหนอย หลงเดน

ระยะทาง ทก าหนด

15 15

650 เมตร/รอบ

*หมายเหต: หลงการเดนแตละครงควรพกอยางนอย 15-20 นาท

15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15

การจดทาทางเพอลดอาการหอบเหนอย ส าหรบผปวยโรคปอดอดกนเรอรง

ประโยชน - ชวยท าใหมการผอนคลายของ ทรวงอก สวนบนและหวไหล บา

(ลดอาการหดเกรง ของกลามเนอบรเวณคอ อกสวนบน บาและไหล) - ชวยให ทรวงอกสวนลางและทองมการเคลอนไหวไดดขน

- ชวยกระตนใหกลามเนอกระบงลมท างานไดดขน

- ชวยลดอาการหอบเหนอยลงได 1. นงฟบโตะ

2 . ยนพงผนง / โตะ

เทคนคการระบายเสมหะ การไอ (Cough)

1. นงพกในทาทสบาย

2. วางเทาใหมนคงบนพน

3. หายใจเขาลกๆทางจมก

4. ไอ 2 ครงตดตอกน พรอมโนมศรษะ

และล าตวไปทางดานหนา

5. พกสกคร กอนจะท าซ าอก 1-2 ครง

การระบายเสมหะโดยการพนลมหายใจ (Huffing)

1. ในทาทสบาย

2. วางเทาใหมนคงบนพน

3. หายใจเขาลกๆทางจมก

4. อาปากกวาง แลวพนลมออกมาใหยาวทสด 2 ครง พรอมโนมศรษะและล าตวไปทางดานหนา

5. หายใจเขาทางจมกลกๆอกครงใหเตมท 6. อาปากกวางแลวพนลมออกมาแรงๆ 2 ครง พรอมโนมศรษะและล าตว

ไปทางดานหนา

7. พกสกคร กอนจะท าซ าอก 1-2 ครง

เดน 2 รอบ/วน

เวลา (นาท)

ระดบความเหนอย หลงเดน

เวลา (นาท)

ระดบความเหนอย หลงเดน

ระยะทาง ทก าหนด

15 15

650 เมตร/รอบ

*หมายเหต: หลงการเดนแตละครงควรพกอยางนอย 15-20 นาท

15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15

เดน 2 รอบ/วน

เวลา (นาท)

ระดบความเหนอย หลงเดน

เวลา (นาท)

ระดบความเหนอย หลงเดน

ระยะทาง ทก าหนด

15 15

650 เมตร/รอบ

*หมายเหต: หลงการเดนแตละครงควรพกอยางนอย 15-20 นาท

15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15

ทาออกก าลงกาย รอบละ 10 ครง วนละ 3 รอบ

ทาเรมตน : ประสานมอไวททายทอย หบขอศอกลง กมหนาลงเลกนอย หายใจเปาปากออกจนสด

วธท า : กางขอศอกออกทางดานขาง ยดตวขนตรงพรอมหายใจเขาลกๆ

ทาออกก าลงกาย รอบละ 10 ครง วนละ 3 รอบ

ทาเรมตน : ยกแขนขนมาระดบหวไหล

วธท า : ยกแขนขนพรอมกบหายใจเขาลกๆ แลวยกแขนลงพรอมกบหายใจเปาปากออกชาๆยาวๆ

ทาออกก าลงกาย รอบละ 10 ครง วนละ 3 รอบ

ทาเรมตน : กางแขนออกมาขางล าตวขนานกบพน

วธท า : กางแขนทงสองขางขนเหนอศรษะพรอมหายใจเขาทางจมกลกๆ แลวหบแขนลงมาแนบขางล าตวพรอมหายใจออกทางปากยาวๆ

ทาออกก าลงกาย รอบละ 10 ครง วนละ 3 รอบ

ทาเรมตน : มอถอขวดน าแนบขางล าตวหงายฝามอขน

วธท า : -งอศอกยกขวดน าขนมาใหสด พรอมเปาปากออก

-เหยยดศอกออกใหตรง พรอมหายใจเขาทางจมกลกๆ

-ท าทงสองขาง

เดน 3 รอบ/วน

เวลา (นาท)

ระดบความเหนอย หลงเดน

เวลา (นาท)

ระดบความเหนอย หลงเดน

เวลา (นาท)

ระดบความเหนอย หลงเดน

ระยะทาง ทก าหนด

10 10 10

440 เมตร/รอบ

*หมายเหต หลงการเดนแตละครงควรพกอยางนอย

15-20 นาท

10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10

เดน 3 รอบ/วน

เวลา (นาท)

ระดบความเหนอย หลงเดน

เวลา (นาท)

ระดบความเหนอย หลงเดน

เวลา (นาท)

ระดบความเหนอย หลงเดน

ระยะทาง ทก าหนด

10 10 10

440 เมตร/รอบ

*หมายเหต หลงการเดนแตละครงควรพกอยางนอย

15-20 นาท

10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10

ทาออกก าลงกาย รอบละ 10 ครง วนละ 3 รอบ

ทาเรมตน : นงบนเกาอ เทาสองขางวางบนพน วธท า : -เตะขาขนมาชาๆทละขาง พรอมเปาปากออก คางไวเลกนอย -วางขาลงทเดมพรอมหายใจเขาทางจมกลกๆ

ระดบความเหนอยของบอรก (ใชประเมนความรสกเหนอย)

0 ไมรสกเหนอยเลย แมแตนอย 0.5 แคเรมรสกเหนอยเลกนอยเทานน

1 เหนอยนอยมาก 2 เหนอยเลกนอย

*3 เหนอยพอควร

**4 เหนอยคอนขางมาก

5 เหนอยมาก

6

7 เหนอยสดสด

8

9 เหนอยสาหสสากรรจ

10 เหนอยทสดในสดในชวต

ขอควรจ า

***ควรออกก าลงกายใหอยในระดบ 3 - 4

การออกก าลงกายโดยใชระดบความเหนอย เปนสงชวยก าหนดความหนกของการออกก าลงกาย แตถาความเหนอยนอยเกนไปกจะท าใหไมไดรบประโยชน แตถาหากวาทานมอาการเหนอยเกนระดบ 4 แสดงวาทาน ออกก าลงกายมากเกนไปแลว

เดน 3 รอบ/วน

เวลา (นาท)

ระดบความเหนอย หลงเดน

เวลา (นาท)

ระดบความเหนอย หลงเดน

เวลา (นาท)

ระดบความเหนอย หลงเดน

ระยะทาง ทก าหนด

10 10 10

440 เมตร/รอบ

*หมายเหต หลงการเดนแตละครงควรพกอยางนอย

15-20 นาท

10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10

จดท าโดย กรมการแพทย กระทรวงสาธารณสข

พฒนาโดย กายภาพบ าบด สถาบนโรคทรวงอก โทร 0-2547-0950

คมอกายภาพบ าบด ส าหรบผปวยโรคปอดอดกนเรอรง

ชอ-นามสกล .......................................................................... COPD stage.......................................................................... วนทใหโปรแกรม.....................................................................

* โปรดน าคมอนมาดวยทกครง*

ชดท 4

ผปวยโรคปอดโดยเฉพาะโรคปอดอดกนเรอรง คณภาพชวตจะลดลงเรอย ๆ เนองจากมการตดเชอในปอด เกดขนซ าแลวซ าอก ท าใหปอดถกท าลาย สมรรถภาพความแขงแรงของปอดลดลง สงผลใหความสามารถในการ ออกก าลงกายของกลามเนอสวนตาง ๆ ลดลง การเคลอนไหวรางกายถกจ ากด กจกรรมตาง ๆ ทท าในชวตประจ าวนท าไดนอยลง เนองจากมอาการเหนอยงายขณะเคลอนไหวหรอออกแรง หากไมไดรบการดแลรกษาทดเพยงพอ จะท าใหกลามเนอแขนขา และกลามเนอทใชในการหายใจ ออนแรงลง ชวยเหลอตนเองไดนอยลง ไมสามารถท ากจกรรมตาง ๆ ได ดงนนเพอใหผปวยโรคปอดมสมรรถภาพรางกายและจตใจทดขน จงไดจดท าแนวทางในการออกก าลงกายส าหรบผปวยโรคปอดอดกนเรอรงเพอใหสามารถน าไปใชปฏบตเองฝกเองทบานได

ดงนน การออกก าลงกายเปนวธทดในการควบคมดแลสขภาพตวเอง และการออกก าลงกายทกชนดอยางสม าเสมอ มประโยชนตอการเสรมสรางสขภาพ

เพมเตม ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

เพมเตม ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

การออกก าลงกายส าหรบผปวยโรคปอดอดกนเรอรง จะชวย ลดอาการเหนอยหอบและไมตองเขารบการรกษาในโรงพยาบาลบอยๆ ปองกนกลามเนอออนแรง เพมความทนทานและความสามารถในการออกก าลง สามารถท ากจวตรประจ าวนไดดขน ลดความกงวลชวยใหเกดการผอนคลายทงรางกายและจตใจ

***ควรหยดออกก าลงกายเมอมอาการดงตอไปน 1. เรมเจบแนนหนาอก

2. ใจสน

3. เหนอยหอบมาก

4. มไข เปนหวด ทองเสย

5. หนามด เวยนศรษะ มนงง คลนไส เปนลม

6. หายใจสนๆ หรอถมาก

7. เหงอออกผดปกต ตามมอ-เทา หรอมอาการเยนซดจนผดปกต

การหายใจเพอลดอาการหอบเหนอย Pursed-lip breathing technique

ขนตอนท 1

หายใจเขาทางจมกชาๆ ลกๆ

ขนตอนท 2

หอปากแลวคอยๆหายใจออกทางปากชาๆ โดยท าปากจ โดยใหมชวงการหายใจออก

นานกวาชวงหายใจเขา และ

เกรงหนาทองรวมดวยในชวงสดทาย

ของการหายใจออก

เพมเตม ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

เดน 1 รอบ/วน

เวลา (นาท) ระดบความเหนอย

หลงเดน

ระยะทาง ทก าหนด

30

1,500 เมตร/รอบ

*หมายเหต: หลงการเดนแตละครงควรพกอยาง

นอย 15-20 นาท

30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30

การจดทาทางเพอลดอาการหอบเหนอย ส าหรบผปวยโรคปอดอดกนเรอรง

ประโยชน - ชวยท าใหมการผอนคลายของ ทรวงอก สวนบนและหวไหล บา

(ลดอาการหดเกรง ของกลามเนอบรเวณคอ อกสวนบน บาและไหล) - ชวยให ทรวงอกสวนลางและทองมการเคลอนไหวไดดขน

- ชวยกระตนใหกลามเนอกระบงลมท างานไดดขน

- ชวยลดอาการหอบเหนอยลงได 1. นงฟบโตะ

2 . ยนพงผนง / โตะ

เทคนคการระบายเสมหะ การไอ (Cough)

1. นงพกในทาทสบาย

2. วางเทาใหมนคงบนพน

3. หายใจเขาลกๆทางจมก

4. ไอ 2 ครงตดตอกน พรอมโนมศรษะ

และล าตวไปทางดานหนา

5. พกสกคร กอนจะท าซ าอก 1-2 ครง

การระบายเสมหะโดยการพนลมหายใจ (Huffing)

1. ในทาทสบาย

2. วางเทาใหมนคงบนพน

3. หายใจเขาลกๆทางจมก

4. อาปากกวาง แลวพนลมออกมาใหยาวทสด 2 ครง พรอมโนมศรษะและล าตวไปทางดานหนา

5. หายใจเขาทางจมกลกๆอกครงใหเตมท 6. อาปากกวางแลวพนลมออกมาแรงๆ 2 ครง พรอมโนมศรษะและล าตว

ไปทางดานหนา

7. พกสกคร กอนจะท าซ าอก 1-2 ครง

เดน 1 รอบ/วน

เวลา (นาท) ระดบความเหนอย

หลงเดน

ระยะทาง ทก าหนด

30

1,500 เมตร/รอบ

*หมายเหต: หลงการเดนแตละครงควรพกอยาง

นอย 15-20 นาท

30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30

เดน 1 รอบ/วน

เวลา (นาท) ระดบความเหนอย

หลงเดน

ระยะทาง ทก าหนด

30

1,500 เมตร/รอบ

*หมายเหต: หลงการเดนแตละครงควรพกอยาง

นอย 15-20 นาท

30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30

ทาออกก าลงกาย รอบละ 10 ครง วนละ 3 รอบ

ทาเรมตน : ประสานมอไวททายทอย หบขอศอกลง กมหนาลงเลกนอย หายใจเปาปากออกจนสด

วธท า : กางขอศอกออกทางดานขาง ยดตวขนตรงพรอมหายใจเขาลกๆ

ทาออกก าลงกาย รอบละ 10 ครง วนละ 3 รอบ

ทาเรมตน : มอขางหนงเทาสะเอว อกขางแนบขางล าตวหงายฝามอขน วธท า : -ยกแขนขางทแนบล าตวขนเหนอศรษะ เอนล าตวไปทางดานตรงขามพรอมหายใจเขาลก ทางจมก -หายใจออกเปาปากพรอมยกแขนลงมาแนบล าตวเหมอนเดม และนงตวตรง -ท าทงสองขาง

ทาออกก าลงกาย รอบละ 10 ครง วนละ 3 รอบ

ทาเรมตน : มอถอขวดน าแนบขางล าตวหงายฝามอขน

วธท า : -งอศอกยกขวดน าขนมาใหสด พรอมเปาปากออก

-เหยยดศอกออกใหตรง พรอมหายใจเขาทางจมกลกๆ

-ท าทงสองขาง

ทาออกก าลงกาย รอบละ 10 ครง วนละ 3 รอบ

ทาเรมตน : ยนเอามอดนผนง กางขาเทาไหล วธท า : -งอขอศอกพรอมโนมตว หายใจออกเปาปากยาวๆ -ดนผนงใหกลบมาอยในทายนตวตรง พรอมกบหายใจเขาทางจมกลกๆ

เดน 1 รอบ/วน

เวลา (นาท) ระดบความเหนอย

หลงเดน

ระยะทาง ทก าหนด

20

1,000 เมตร/รอบ

*หมายเหต: หลงการเดนแตละครงควรพกอยาง

นอย 15-20 นาท

20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20

เดน 1 รอบ/วน

เวลา (นาท) ระดบความเหนอย

หลงเดน

ระยะทาง ทก าหนด

20

1,000 เมตร/รอบ

*หมายเหต: หลงการเดนแตละครงควรพกอยาง

นอย 15-20 นาท

20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20

ทาออกก าลงกาย รอบละ 10 ครง วนละ 3 รอบ

ทาเรมตน : นงบนเกาอ เทาสองขางวางบนพน วธท า : -เตะขาขนมาชาๆทละขาง พรอมเปาปากออก คางไวเลกนอย -วางขาลงทเดมพรอมหายใจเขาทางจมกลกๆ

ระดบความเหนอยของบอรก (ใชประเมนความรสกเหนอย)

0 ไมรสกเหนอยเลย แมแตนอย 0.5 แคเรมรสกเหนอยเลกนอยเทานน

1 เหนอยนอยมาก 2 เหนอยเลกนอย

*3 เหนอยพอควร

**4 เหนอยคอนขางมาก

5 เหนอยมาก

6

7 เหนอยสดสด

8

9 เหนอยสาหสสากรรจ

10 เหนอยทสดในสดในชวต

ขอควรจ า

***ควรออกก าลงกายใหอยในระดบ 3 - 4

การออกก าลงกายโดยใชระดบความเหนอย เปนสงชวยก าหนดความหนกของการออกก าลงกาย แตถาความเหนอยนอยเกนไปกจะท าใหไมไดรบประโยชน แตถาหากวาทานมอาการเหนอยเกนระดบ 4 แสดงวาทาน ออกก าลงกายมากเกนไปแลว

เดน 1 รอบ/วน

เวลา (นาท) ระดบความเหนอย

หลงเดน

ระยะทาง ทก าหนด

20

1,000 เมตร/รอบ

*หมายเหต: หลงการเดนแตละครงควรพกอยาง

นอย 15-20 นาท

20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20

จดท าโดย กรมการแพทย กระทรวงสาธารณสข

พฒนาโดย กายภาพบ าบด สถาบนโรคทรวงอก โทร 0-2547-0950

คมอกายภาพบ าบด ส าหรบผปวยโรคปอดอดกนเรอรง

ชอ-นามสกล .......................................................................... COPD stage.......................................................................... วนทใหโปรแกรม.....................................................................

* โปรดน าคมอนมาดวยทกครง*

ชดท 5

ผปวยโรคปอดโดยเฉพาะโรคปอดอดกนเรอรง คณภาพชวตจะลดลงเรอย ๆ เนองจากมการตดเชอในปอด เกดขนซ าแลวซ าอก ท าใหปอดถกท าลาย สมรรถภาพความแขงแรงของปอดลดลง สงผลใหความสามารถในการ ออกก าลงกายของกลามเนอสวนตาง ๆ ลดลง การเคลอนไหวรางกายถกจ ากด กจกรรมตาง ๆ ทท าในชวตประจ าวนท าไดนอยลง เนองจากมอาการเหนอยงายขณะเคลอนไหวหรอออกแรง หากไมไดรบการดแลรกษาทดเพยงพอ จะท าใหกลามเนอแขนขา และกลามเนอทใชในการหายใจ ออนแรงลงชวยเหลอตนเองไดนอยลง ไมสามารถท ากจกรรมตาง ๆ ได ดงนนเพอใหผปวยโรคปอดมสมรรถภาพรางกายและจตใจทดขน จงไดจดท าแนวทางในการออกก าลงกายส าหรบผปวยโรคปอดอดกนเรอรงเพอใหสามารถน าไปใชปฏบตเองฝกเองทบานได

ดงนน การออกก าลงกายเปนวธทดในการควบคมดแลสขภาพตวเอง และการออกก าลงกายทกชนดอยางสม าเสมอ มประโยชนตอการเสรมสรางสขภาพ

เพมเตม ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

เพมเตม ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

การออกก าลงกายส าหรบผปวยโรคปอดอดกนเรอรง จะชวย ลดอาการเหนอยหอบและไมตองเขารบการรกษาในโรงพยาบาลบอยๆ ปองกนกลามเนอออนแรง เพมความทนทานและความสามารถในการออกก าลง สามารถท ากจวตรประจ าวนไดดขน ลดความกงวลชวยใหเกดการผอนคลายทงรางกายและจตใจ

***ควรหยดออกก าลงกายเมอมอาการดงตอไปน 1. เรมเจบแนนหนาอก

2. ใจสน

3. เหนอยหอบมาก

4. มไข เปนหวด ทองเสย

5. หนามด เวยนศรษะ มนงง คลนไส เปนลม

6. หายใจสนๆ หรอถมาก

7. เหงอออกผดปกต ตามมอ-เทา หรอมอาการเยนซดจนผดปกต

การหายใจเพอลดอาการหอบเหนอย Pursed-lip breathing technique

ขนตอนท 1

หายใจเขาทางจมกชาๆ ลกๆ

ขนตอนท 2

หอปากแลวคอยๆหายใจออกทางปากชาๆ โดยท าปากจ โดยใหมชวงการหายใจออก

นานกวาชวงหายใจเขา และ

เกรงหนาทองรวมดวยในชวงสดทาย

ของการหายใจออก

เพมเตม ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

เดน 1 รอบ/วน หรอ เชา/เยน

เวลา (นาท) ระดบความเหนอย

หลงเดน

ระยะทาง ทก าหนด

30

1,700 เมตร/รอบ

*หมายเหต: หลงการเดนแตละครงควรพกอยาง

นอย 15-20 นาท

30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30

การจดทาทางเพอลดอาการหอบเหนอย ส าหรบผปวยโรคปอดอดกนเรอรง

ประโยชน - ชวยท าใหมการผอนคลายของ ทรวงอก สวนบนและหวไหล บา

(ลดอาการหดเกรง ของกลามเนอบรเวณคอ อกสวนบน บาและไหล) - ชวยให ทรวงอกสวนลางและทองมการเคลอนไหวไดดขน

- ชวยกระตนใหกลามเนอกระบงลมท างานไดดขน

- ชวยลดอาการหอบเหนอยลงได 1. นงฟบโตะ

2 . ยนพงผนง / โตะ

เทคนคการระบายเสมหะ การไอ (Cough)

1. นงพกในทาทสบาย

2. วางเทาใหมนคงบนพน

3. หายใจเขาลกๆทางจมก

4. ไอ 2 ครงตดตอกน พรอมโนมศรษะ

และล าตวไปทางดานหนา

5. พกสกคร กอนจะท าซ าอก 1-2 ครง

การระบายเสมหะโดยการพนลมหายใจ (Huffing)

1. ในทาทสบาย

2. วางเทาใหมนคงบนพน

3. หายใจเขาลกๆทางจมก

4. อาปากกวาง แลวพนลมออกมาใหยาวทสด 2 ครง พรอมโนมศรษะและล าตวไปทางดานหนา

5. หายใจเขาทางจมกลกๆอกครงใหเตมท 6. อาปากกวางแลวพนลมออกมาแรงๆ 2 ครง พรอมโนมศรษะและล าตว

ไปทางดานหนา

7. พกสกคร กอนจะท าซ าอก 1-2 ครง

เดน 1 รอบ/วน หรอ เชา/เยน

เวลา (นาท) ระดบความเหนอย

หลงเดน

ระยะทาง ทก าหนด

30

1,700 เมตร/รอบ

*หมายเหต: หลงการเดนแตละครงควรพกอยาง

นอย 15-20 นาท

30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30

เดน 1 รอบ/วน หรอ เชา/เยน

เวลา (นาท) ระดบความเหนอย

หลงเดน

ระยะทาง ทก าหนด

30

1,700 เมตร/รอบ

*หมายเหต: หลงการเดนแตละครงควรพกอยาง

นอย 15-20 นาท

30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30

ทาออกก าลงกาย รอบละ 10 ครง วนละ 3 รอบ

ทาเรมตน : ประสานมอไวททายทอย หบขอศอกลง กมหนาลงเลกนอย หายใจเปาปากออกจนสด

วธท า : กางขอศอกออกทางดานขาง ยดตวขนตรงพรอมหายใจเขาลกๆ

ทาออกก าลงกาย รอบละ 10 ครง วนละ 3 รอบ

ทาเรมตน : มอขางหนงเทาสะเอว มออกขางแนบขางล าตวหงายฝามอขน วธท า : -ยกแขนขางทแนบล าตวขนเหนอศรษะ เอนล าตวไปทางดานตรงขามพรอมหายใจเขาลก ทางจมก -หายใจออกเปาปากพรอมยกแขนลงมาแนบล าตวเหมอนเดม และนงตวตรง -ท าทงสองขาง

ทาออกก าลงกาย รอบละ 10 ครง วนละ 3 รอบ

ทาเรมตน : มอถอขวดน าแนบขางล าตวหงายฝามอขน

วธท า : -งอศอกยกขวดน าขนมาใหสด พรอมเปาปากออก

-เหยยดศอกออกใหตรง พรอมหายใจเขาทางจมกลกๆ

-ท าทงสองขาง

ทาออกก าลงกาย รอบละ 10 ครง วนละ 3 รอบ

ทาเรมตน : ยนเอามอดนผนง กางขาเทาไหล วธท า : -งอขอศอกพรอมโนมตว หายใจออกเปาปากยาวๆ -ดนผนงใหกลบมาอยในทายนตวตรง พรอมกบหายใจเขาทางจมกลกๆ

เดน 1 รอบ/วน หรอ เชา/เยน

เวลา (นาท) ระดบความเหนอย

หลงเดน

ระยะทาง ทก าหนด

20

1,140 เมตร/รอบ

*หมายเหต: หลงการเดนแตละครงควรพกอยาง

นอย 15-20 นาท

20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20

เดน 1 รอบ/วน หรอ เชา/เยน

เวลา (นาท) ระดบความเหนอย

หลงเดน

ระยะทาง ทก าหนด

20

1,140 เมตร/รอบ

*หมายเหต: หลงการเดนแตละครงควรพกอยาง

นอย 15-20 นาท

20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20

ทาออกก าลงกาย รอบละ 10 ครง วนละ 3 รอบ

ทาเรมตน : นงใหมนคงบนเกาอ เทาสองขางวางบนพน วธท า : -เตะขาขนมาชาๆทละขาง พรอมเปาปากออก คางไวเลกนอย -วางขาลงทเดมพรอมหายใจเขาทางจมกลกๆ

-ท าทงสองขาง

ระดบความเหนอยของบอรก (ใชประเมนความรสกเหนอย)

0 ไมรสกเหนอยเลย แมแตนอย 0.5 แคเรมรสกเหนอยเลกนอยเทานน

1 เหนอยนอยมาก 2 เหนอยเลกนอย

*3 เหนอยพอควร

**4 เหนอยคอนขางมาก

5 เหนอยมาก

6

7 เหนอยสดสด

8

9 เหนอยสาหสสากรรจ

10 เหนอยทสดในสดในชวต

ขอควรจ า

***ควรออกก าลงกายใหอยในระดบ 3 - 4

การออกก าลงกายโดยใชระดบความเหนอย เปนสงชวยก าหนดความหนกของการออกก าลงกาย แตถาความเหนอยนอยเกนไปกจะท าใหไมไดรบประโยชน แตถาหากวาทานมอาการเหนอยเกนระดบ 4 แสดงวาทาน ออกก าลงกายมากเกนไปแลว

เดน 1 รอบ/วน หรอ เชา/เยน

เวลา (นาท) ระดบความเหนอย

หลงเดน

ระยะทาง ทก าหนด

20

1,140 เมตร/รอบ

*หมายเหต: หลงการเดนแตละครงควรพกอยาง

นอย 15-20 นาท

20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20

จดท าโดย กรมการแพทย กระทรวงสาธารณสข

พฒนาโดย กายภาพบ าบด สถาบนโรคทรวงอก โทร 0-2547-0950

คมอกายภาพบ าบด ส าหรบผปวยโรคปอดอดกนเรอรง

ชอ-นามสกล .......................................................................... COPD stage.......................................................................... วนทใหโปรแกรม.....................................................................

* โปรดน าคมอนมาดวยทกครง*

ชดท 6

ผปวยโรคปอดโดยเฉพาะโรคปอดอดกนเรอรง คณภาพชวตจะลดลงเรอย ๆ เนองจากมการตดเชอในปอด เกดขนซ าแลวซ าอก ท าใหปอดถกท าลาย สมรรถภาพความแขงแรงของปอดลดลง สงผลใหความสามารถในการ ออกก าลงกายของกลามเนอสวนตาง ๆ ลดลง การเคลอนไหวรางกายถกจ ากด กจกรรมตาง ๆ ทท าในชวตประจ าวนท าไดนอยลง เนองจากมอาการเหนอยงาย ขณะเคลอนไหว หรอออกแรง หากไมไดรบการดแลรกษาทดเพยงพอ จะท าใหกลามเนอแขนขาและกลามเนอทใชในการหายใจ ออนแรงลง ชวยเหลอตนเองไดนอยลง ไมสามารถท ากจกรรมตาง ๆ ได ดงนนเพอใหผปวยโรคปอดมสมรรถภาพรางกายและจตใจทดขน จงไดจดท าแนวทางในการออกก าลงกายส าหรบผปวยโรคปอดอดกนเรอรงเพอใหสามารถน าไปใชปฏบตเอง ฝกเองทบานได

ดงนน การออกก าลงกายเปนวธทดในการควบคมดแลสขภาพตวเอง และการออกก าลงกายทกชนดอยางสม าเสมอ มประโยชนตอการเสรมสรางสขภาพ

เพมเตม ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

เพมเตม ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

การออกก าลงกายส าหรบผปวยโรคปอดอดกนเรอรง จะชวย ลดอาการเหนอยหอบและไมตองเขารบการรกษาในโรงพยาบาลบอยๆ ปองกนกลามเนอออนแรง เพมความทนทานและความสามารถในการออกก าลง สามารถท ากจวตรประจ าวนไดดขน ลดความกงวลชวยใหเกดการผอนคลายทงรางกายและจตใจ

***ควรหยดออกก าลงกายเมอมอาการดงตอไปน 1. เรมเจบแนนหนาอก

2. ใจสน

3. เหนอยหอบมาก

4. มไข เปนหวด ทองเสย

5. หนามด เวยนศรษะ มนงง คลนไส เปนลม

6. หายใจสนๆ หรอถมาก

7. เหงอออกผดปกต ตามมอ-เทา หรอมอาการเยนซดจนผดปกต

การหายใจเพอลดอาการหอบเหนอย Pursed-lip breathing technique

ขนตอนท 1

หายใจเขาทางจมกชาๆ ลกๆ

ขนตอนท 2

หอปากแลวคอยๆหายใจออกทางปากชาๆ โดยท าปากจ โดยใหมชวงการหายใจออก

นานกวาชวงหายใจเขา และ

เกรงหนาทองรวมดวยในชวงสดทาย

ของการหายใจออก

เพมเตม ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

เดน 2 รอบ/วน หรอ เชา/เยน

เวลา (นาท)

ระดบความเหนอย หลงเดน

เวลา (นาท)

ระดบความเหนอย หลงเดน

ระยะทาง ทก าหนด

30 30

1,900 เมตร/รอบ

*หมายเหต: หลงการเดนแตละครงควรพกอยางนอย 15-20 นาท

30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30

การจดทาทางเพอลดอาการหอบเหนอย ส าหรบผปวยโรคปอดอดกนเรอรง

ประโยชน - ชวยท าใหมการผอนคลายของ ทรวงอก สวนบนและหวไหล บา

(ลดอาการหดเกรง ของกลามเนอบรเวณคอ อกสวนบน บาและไหล) - ชวยให ทรวงอกสวนลางและทองมการเคลอนไหวไดดขน

- ชวยกระตนใหกลามเนอกระบงลมท างานไดดขน

- ชวยลดอาการหอบเหนอยลงได 1. นงฟบโตะ

2 . ยนพงผนง / โตะ

เทคนคการระบายเสมหะ การไอ (Cough)

1. นงพกในทาทสบาย

2. วางเทาใหมนคงบนพน

3. หายใจเขาลกๆทางจมก

4. ไอ 2 ครงตดตอกน พรอมโนมศรษะ

และล าตวไปทางดานหนา

5. พกสกคร กอนจะท าซ าอก 1-2 ครง

การระบายเสมหะโดยการพนลมหายใจ (Huffing)

1. ในทาทสบาย

2. วางเทาใหมนคงบนพน

3. หายใจเขาลกๆทางจมก

4. อาปากกวาง แลวพนลมออกมาใหยาวทสด 2 ครง พรอมโนมศรษะและล าตวไปทางดานหนา

5. หายใจเขาทางจมกลกๆอกครงใหเตมท 6. อาปากกวางแลวพนลมออกมาแรงๆ 2 ครง พรอมโนมศรษะและล าตว

ไปทางดานหนา

7. พกสกคร กอนจะท าซ าอก 1-2 ครง

เดน 2 รอบ/วน หรอ เชา/เยน

เวลา (นาท)

ระดบความเหนอย หลงเดน

เวลา (นาท)

ระดบความเหนอย หลงเดน

ระยะทาง ทก าหนด

30 30

1,900 เมตร/รอบ

*หมายเหต: หลงการเดนแตละครงควรพกอยางนอย 15-20 นาท

30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30

เดน 2 รอบ/วน หรอ เชา/เยน

เวลา (นาท)

ระดบความเหนอย หลงเดน

เวลา (นาท)

ระดบความเหนอย หลงเดน

ระยะทาง ทก าหนด

30 30

1,900 เมตร/รอบ

*หมายเหต: หลงการเดนแตละครงควรพกอยางนอย 15-20 นาท

30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30

ทาออกก าลงกาย รอบละ 10 ครง วนละ 3 รอบ

ทาเรมตน : ประสานมอไวททายทอย หบขอศอกลง กมหนาลงเลกนอย หายใจเปาปากออกจนสด

วธท า : กางขอศอกออกทางดานขาง ยดตวขนตรงพรอมหายใจเขาลกๆ

ทาออกก าลงกาย รอบละ 10 ครง วนละ 3 รอบ

ทาเรมตน : มอขางหนงเทาสะเอว อกขางแนบขางล าตวหงายฝามอขน วธท า : -ยกแขนขางทแนบล าตวขนเหนอศรษะ เอนล าตวไปทางดานตรงขามพรอมหายใจเขาลก ทางจมก -หายใจออกเปาปากพรอมยกแขนลงมาแนบล าตวเหมอนเดม และนงตวตรง -ท าทงสองขาง

ทาออกก าลงกาย รอบละ 10 ครง วนละ 3 รอบ

ทาเรมตน : มอถอขวดน าแนบขางล าตวหงายฝามอขน

วธท า : -งอศอกยกขวดน าขนมาใหสด พรอมเปาปากออก

-เหยยดศอกออกใหตรง พรอมหายใจเขาทางจมกลกๆ

-ท าทงสองขาง

ทาออกก าลงกาย รอบละ 10 ครง วนละ 3 รอบ

ทาเรมตน : ยนเอามอดนผนง กางขาเทาไหล วธท า : -งอขอศอกพรอมโนมตว หายใจออกเปาปากยาวๆ -ดนผนงใหกลบมาอยในทายนตวตรง พรอมกบหายใจเขาทางจมกลกๆ

เดน 1 รอบ/วน หรอ เชา/เยน

เวลา (นาท) ระดบความเหนอย

หลงเดน

ระยะทาง ทก าหนด

30

1,900 เมตร/รอบ

*หมายเหต: หลงการเดนแตละครงควรพกอยาง

นอย 15-20 นาท

30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30

เดน 1 รอบ/วน หรอ เชา/เยน

เวลา (นาท) ระดบความเหนอย

หลงเดน

ระยะทาง ทก าหนด

30

1,900 เมตร/รอบ

*หมายเหต: หลงการเดนแตละครงควรพกอยาง

นอย 15-20 นาท

30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30

ทาออกก าลงกาย รอบละ 10 ครง วนละ 3 รอบ

ทาเรมตน : ยนตวตรง หาทจบใหมนคง วธท า : -ยอเขาลงเลกนอย พรอมเปาปากหายใจออกชาๆ ยาวๆ -เหยยดเขาตรงพรอมพรอมหายใจเขาทางจมกลกๆ

ระดบความเหนอยของบอรก (ใชประเมนความรสกเหนอย)

0 ไมรสกเหนอยเลย แมแตนอย 0.5 แคเรมรสกเหนอยเลกนอยเทานน

1 เหนอยนอยมาก 2 เหนอยเลกนอย

*3 เหนอยพอควร

**4 เหนอยคอนขางมาก

5 เหนอยมาก

6

7 เหนอยสดสด

8

9 เหนอยสาหสสากรรจ

10 เหนอยทสดในสดในชวต

ขอควรจ า

***ควรออกก าลงกายใหอยในระดบ 3 - 4

การออกก าลงกายโดยใชระดบความเหนอย เปนสงชวยก าหนดความหนกของการออกก าลงกาย แตถาความเหนอยนอยเกนไปกจะท าใหไมไดรบประโยชน แตถาหากวาทานมอาการเหนอยเกนระดบ 4 แสดงวาทาน ออกก าลงกายมากเกนไปแลว

เดน 1 รอบ/วน หรอ เชา/เยน

เวลา (นาท) ระดบความเหนอย

หลงเดน

ระยะทาง ทก าหนด

30

1,900 เมตร/รอบ

*หมายเหต: หลงการเดนแตละครงควรพกอยาง

นอย 15-20 นาท

30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30

จดท าโดย กรมการแพทย กระทรวงสาธารณสข

พฒนาโดย กายภาพบ าบด สถาบนโรคทรวงอก โทร 0-2547-0950

คมอกายภาพบ าบด ส าหรบผปวยโรคปอดอดกนเรอรง

ชอ-นามสกล .......................................................................... COPD stage.......................................................................... วนทใหโปรแกรม.....................................................................

* โปรดน าคมอนมาดวยทกครง*

ชดท 7

ผปวยโรคปอดโดยเฉพาะโรคปอดอดกนเรอรง คณภาพชวตจะลดลงเรอย ๆ เนองจากมการตดเชอในปอด เกดขนซ าแลวซ าอก ท าใหปอดถกท าลาย สมรรถภาพความแขงแรงของปอดลดลง สงผลใหความสามารถในการ ออกก าลงกายของกลามเนอสวนตาง ๆ ลดลง การเคลอนไหวรางกายถกจ ากด กจกรรมตาง ๆ ทท าในชวตประจ าวนท าไดนอยลง เนองจากมอาการเหนอยงาย ขณะเคลอนไหวหรอออกแรง หากไมไดรบการดแลรกษาทดเพยงพอ จะท าใหกลามเนอแขนขาและกลามเนอทใชในการหายใจ ออนแรงลง ชวยเหลอตนเองไดนอยลง ไมสามารถท ากจกรรมตาง ๆ ได ดงนนเพอใหผปวยโรคปอดมสมรรถภาพรางกายและจตใจทดขน จงไดจดท าแนวทางในการออกก าลงกายส าหรบผปวยโรคปอดอดกนเรอรงเพอใหสามารถน าไปใชปฏบตเองฝกเองทบานได

ดงนน การออกก าลงกายเปนวธทดในการควบคมดแลสขภาพตวเอง และการออกก าลงกายทกชนดอยางสม าเสมอ มประโยชนตอการเสรมสรางสขภาพ

เพมเตม ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

เพมเตม ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

การออกก าลงกายส าหรบผปวยโรคปอดอดกนเรอรง จะชวย ลดอาการเหนอยหอบและไมตองเขารบการรกษาในโรงพยาบาลบอยๆ ปองกนกลามเนอออนแรง เพมความทนทานและความสามารถในการออกก าลง สามารถท ากจวตรประจ าวนไดดขน ลดความกงวลชวยใหเกดการผอนคลายทงรางกายและจตใจ

***ควรหยดออกก าลงกายเมอมอาการดงตอไปน 1. เรมเจบแนนหนาอก

2. ใจสน

3. เหนอยหอบมาก

4. มไข เปนหวด ทองเสย

5. หนามด เวยนศรษะ มนงง คลนไส เปนลม

6. หายใจสนๆ หรอถมาก

7. เหงอออกผดปกต ตามมอ-เทา หรอมอาการเยนซดจนผดปกต

การหายใจเพอลดอาการหอบเหนอย Pursed-lip breathing technique

ขนตอนท 1

หายใจเขาทางจมกชาๆ ลกๆ

ขนตอนท 2

หอปากแลวคอยๆหายใจออกทางปากชาๆ โดยท าปากจ โดยใหมชวงการหายใจออก

นานกวาชวงหายใจเขา และ

เกรงหนาทองรวมดวยในชวงสดทาย

ของการหายใจออก

เพมเตม ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

เดน 2 รอบ/วน หรอ เชา/เยน

เวลา (นาท)

ระดบความเหนอย หลงเดน

เวลา (นาท)

ระดบความเหนอย หลงเดน

ระยะทาง ทก าหนด

30 30

2,100 เมตร/รอบ

*หมายเหต: หลงการเดนแตละครงควรพก

อยางนอย 15-20 นาท

30 30

30 30

30 30

30 30

30 30

30 30

30 30

30 30

30 30

30 30

30 30

30 30

30 30

30 30

การจดทาทางเพอลดอาการหอบเหนอย ส าหรบผปวยโรคปอดอดกนเรอรง

ประโยชน - ชวยท าใหมการผอนคลายของ ทรวงอก สวนบนและหวไหล บา

(ลดอาการหดเกรง ของกลามเนอบรเวณคอ อกสวนบน บาและไหล) - ชวยให ทรวงอกสวนลางและทองมการเคลอนไหวไดดขน

- ชวยกระตนใหกลามเนอกระบงลมท างานไดดขน

- ชวยลดอาการหอบเหนอยลงได 1. นงฟบโตะ

2 . ยนพงผนง / โตะ

เทคนคการระบายเสมหะ การไอ (Cough)

1. นงพกในทาทสบาย

2. วางเทาใหมนคงบนพน

3. หายใจเขาลกๆทางจมก

4. ไอ 2 ครงตดตอกน พรอมโนมศรษะ

และล าตวไปทางดานหนา

5. พกสกคร กอนจะท าซ าอก 1-2 ครง

การระบายเสมหะโดยการพนลมหายใจ (Huffing)

1. ในทาทสบาย

2. วางเทาใหมนคงบนพน

3. หายใจเขาลกๆทางจมก

4. อาปากกวาง แลวพนลมออกมาใหยาวทสด 2 ครง พรอมโนมศรษะและล าตวไปทางดานหนา

5. หายใจเขาทางจมกลกๆอกครงใหเตมท 6. อาปากกวางแลวพนลมออกมาแรงๆ 2 ครง พรอมโนมศรษะและล าตว

ไปทางดานหนา

7. พกสกคร กอนจะท าซ าอก 1-2 ครง

เดน 2 รอบ/วน หรอ เชา/เยน

เวลา (นาท)

ระดบความเหนอย หลงเดน

เวลา (นาท)

ระดบความเหนอย หลงเดน

ระยะทาง ทก าหนด

30 30

2,100 เมตร/รอบ

*หมายเหต: หลงการเดนแตละครงควรพก

อยางนอย 15-20 นาท

30 30

30 30

30 30

30 30

30 30

30 30

30 30

30 30

30 30

30 30

30 30

30 30

30 30

30 30

เดน 2 รอบ/วน หรอ เชา/เยน

เวลา (นาท)

ระดบความเหนอย หลงเดน

เวลา (นาท)

ระดบความเหนอย หลงเดน

ระยะทาง ทก าหนด

30 30

2,100 เมตร/รอบ

*หมายเหต: หลงการเดนแตละครงควรพก

อยางนอย 15-20 นาท

30 30

30 30

30 30

30 30

30 30

30 30

30 30

30 30

30 30

30 30

30 30

30 30

30 30

30 30

ทาออกก าลงกาย รอบละ 10 ครง วนละ 3 รอบ

ทาเรมตน : ประสานมอไวททายทอย หบขอศอกลง กมหนาลงเลกนอย หายใจเปาปากออกจนสด

วธท า : กางขอศอกออกทางดานขาง ยดตวขนตรงพรอมหายใจเขาลกๆ

ทาออกก าลงกาย รอบละ 10 ครง วนละ 3 รอบ

ทาเรมตน : มอขางหนงเทาสะเอว อกขางแนบขางล าตวหงายฝามอขน วธท า : -ยกแขนขางทแนบล าตวขนเหนอศรษะ เอนล าตวไปทางดานตรงขามพรอมหายใจเขาลก ทางจมก -หายใจออกเปาปากพรอมยกแขนลงมาแนบล าตวเหมอนเดม และนงตวตรง -ท าทงสองขาง

ทาออกก าลงกาย รอบละ 10 ครง วนละ 3 รอบ

ทาเรมตน : มอถอขวดน าแนบขางล าตวหงายฝามอขน

วธท า : -งอศอกยกขวดน าขนมาใหสด พรอมเปาปากออก

-เหยยดศอกออกใหตรง พรอมหายใจเขาทางจมกลกๆ

-ท าทงสองขาง

ทาออกก าลงกาย รอบละ 10 ครง วนละ 3 รอบ

ทาเรมตน : ยนเอามอดนผนง กางขาเทาไหล วธท า : -งอขอศอกพรอมโนมตว หายใจออกเปาปากยาวๆ -ดนผนงใหกลบมาอยในทายนตวตรง พรอมกบหายใจเขาทางจมกลกๆ

เดน 1 รอบ/วน หรอ เชา/เยน

เวลา (นาท) ระดบความเหนอย

หลงเดน

ระยะทาง ทก าหนด

30

2,100 เมตร/รอบ

*หมายเหต: หลงการเดนแตละครงควรพกอยาง

นอย 15-20 นาท

30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30

เดน 1 รอบ/วน หรอ เชา/เยน

เวลา (นาท) ระดบความเหนอย

หลงเดน

ระยะทาง ทก าหนด

30

2,100 เมตร/รอบ

*หมายเหต: หลงการเดนแตละครงควรพกอยาง

นอย 15-20 นาท

30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30

ทาออกก าลงกาย รอบละ 10 ครง วนละ 3 รอบ

ทาเรมตน : ยนตวตรง หาทจบใหมนคง วธท า : -ยอเขาลงเลกนอย พรอมเปาปากหายใจออกชาๆ ยาวๆ -เหยยดเขาตรงพรอมพรอมหายใจเขาทางจมกลกๆ

ระดบความเหนอยของบอรก (ใชประเมนความรสกเหนอย)

0 ไมรสกเหนอยเลย แมแตนอย 0.5 แคเรมรสกเหนอยเลกนอยเทานน

1 เหนอยนอยมาก 2 เหนอยเลกนอย

*3 เหนอยพอควร

**4 เหนอยคอนขางมาก

5 เหนอยมาก

6

7 เหนอยสดสด

8

9 เหนอยสาหสสากรรจ

10 เหนอยทสดในสดในชวต

ขอควรจ า

***ควรออกก าลงกายใหอยในระดบ 3 - 4

การออกก าลงกายโดยใชระดบความเหนอย เปนสงชวยก าหนดความหนกของการออกก าลงกาย แตถาความเหนอยนอยเกนไปกจะท าใหไมไดรบประโยชน แตถาหากวาทานมอาการเหนอยเกนระดบ 4 แสดงวาทาน ออกก าลงกายมากเกนไปแลว

เดน 1 รอบ/วน หรอ เชา/เยน

เวลา (นาท) ระดบความเหนอย

หลงเดน

ระยะทาง ทก าหนด

30

2,100 เมตร/รอบ

*หมายเหต: หลงการเดนแตละครงควรพกอยาง

นอย 15-20 นาท

30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30