Post on 31-Jan-2018
ORAL GLUCOSE TOLERANCE TEST (OGTT)
อ.พญ. ณฐวรรณ วงศวระนนทชยญ ฐ
การควบคมระดบนาตาลในเลอด
dietary intakedietary intake
fed state fasting state
glucose glucose
insulincounterregulatory counterregulatory
insulincounterregulatory hormones
counterregulatory hormones
การควบคมระดบนาตาลในเลอด
• Insulin• Insulin– สงเคราะหจาก β-cell ใน islets of
Langerhans ของตบออน
– Effects on carbohydrate, lipid and y , pprotein metabolisms โดย - กระตน glycolysis, glycogenesis,
lipogenesis, protein synthesis in muscle l l i- ยบยง glycogenolysis,
gluconeogenesis, lipolysis
การควบคมระดบนาตาลในเลอด
• Counterregulatory hormones• Counterregulatory hormones
1) glucagon : จาก α-cell of pancreas1) glucagon : จาก α cell of pancreas2) cortisol : จาก adrenal cortex3) norepinephrine : จาก adrenal medulla3) norepinephrine : จาก adrenal medulla4) epinephrine : จาก adrenal medulla 5) growth hormone : จาก ant pituitary gland5) growth hormone : จาก ant. pituitary gland 6) thyroid hormone : จาก thyroid gland
มผลทาให Plasma glucose เพมขน
การควบคมระดบนาตาลในเลอด
h th l i
• Counterregulatory Hormones
pituitary hypothalamic regulatory center
ACTHautonomic nervous
systemsystemadrenal gland
pancreas
(alpha cell)
cortisolh
norepinephrineglucagon
( p )
Glycogenolysis 0 +++ ++
cortisolepinephrine
glucagon
Glycogenolysis 0 +++ ++Gluconeogenesis ++ 0 ++
การเปลยนแปลงของระดบกลโคสในเลอด
• ภาวะนาตาลในเลอดตา (Hypoglycemia)
• ภาวะนาตาลในเลอดสง (Hyperglycemia)
Hypoglycemia
ภาวะนาตาลในเลอดตา คอ ระดบกลโคสในพลาสมาภาวะนาตาลในเลอดตา คอ ระดบกลโคสในพลาสมานอยกวา 50 mg/dL รวมกบมอาการของนาตาลในเลอดตา เชน กระวนกระวาย ใจสน เหงอออก มอสนหนามด หมดสตเชน กระวนกระวาย ใจสน เหงอออก มอสนหนามด หมดสต
physiologic เชน การอดอาหาร, การออกกาลงกายมากๆ ปเปนเวลานานๆ
ไ ใ pathologic เชน การไดรบแอลกอฮอลในผททองวางและดมเหลามาก, Insulinoma, โรคทางกรรมพนธบางชนด
Hyperglycemia
ภาวะนาตาลในเลอดสง คอ ระดบกลโคสในพลาสมา มากกวา 100 mg/dL
ใ ไ • ภาวะนาตาลในเลอดสงชวคราวมกไมมอาการ แตถานาตาลในเลอดสงเปนเวลานาน จะทาใหเกด
ไ อาการและเกดภาวะแทรกซอนตามมาได
• ความผดปกตทพบบอย คอ โรคเบาหวาน• ความผดปกตทพบบอย คอ โรคเบาหวาน (Diabetes mellitus)
เบาหวาน : Diabetes Mellitus (DM)
• metabolic diseases ทพบบอยทสด• metabolic diseases ทพบบอยทสด • สาเหต
– ความบกพรองในการหลง และ/หรอการออกฤทธของhormone insulin
– การเสยสมดลของฮอรโมนทควบคมระดบนาตาล ในเลอด เชน increased counterregulatoryในเลอด เชน increased counterregulatory hormones
abnormal metabolism of carbohydrateabnormal metabolism of carbohydrate
เบาหวาน : Diabetes Mellitus (DM)
• ผปวยจะมระดบนาตาลกลโคสในเลอดสง
• อาการของโรคเบาหวาน ไดแก – ปสสาวะบอย (polyuria)ปสสาวะบอย (polyuria) – กระหายนามาก (polydipsia) โ ไ ส ( l i d– นาหนกลดโดยไมทราบสาเหต (unexplained
weight loss)
เบาหวาน : Diabetes Mellitus (DM)Insulin deficiency
glucose uptake protein catabolism lipolysis
h l i l i idhyperglycemia,glycosuria,
osmotic diuresis,
plasma amino acidnitrogen loss in urine
plasma FFAs,ketogenesis,ketonuria,
electrolyte depletionketonuria, ketonemia
dehydration, acidosis
coma, death
เบาหวาน : Diabetes Mellitus (DM)
• ปรมาณglucoseทสง ทาให• ปรมาณglucoseทสง ทาใหเกด glycation ทเนอเยอตางๆในรางกาย จงเกดตางๆในรางกาย จงเกดภาวะแทรกซอนเรอรงตางๆตามมา เชน – ตา (retinopathy)– ไต (nephropathy)– เสนประสาท (neuropathy) – หลอดเลอดแดงทงขนาดเลก
( i l )(microvascular) และขนาดใหญ (macrovascular)
ชนดของโรคเบาหวาน
ป 4 ไ แบงเปน 4 ชนด ไดแก
1. Type 1 diabetes (Insulin-dependent DM)1. Type 1 diabetes (Insulin dependent DM)
2. Type 2 diabetes (Non-insulin-dependent DM)
3. Other specific type of diabetes (maturity-onset diabetes of the young or MODY)
4. Gestational diabetes (GDM)
ชนดของโรคเบาหวาน
1. Type 1 Diabetes (Insulin-dependent diabetes
5 10 %
yp ( por IDDM, juvenile-onset diabetes)
• พบ 5-10 % • อายนอยกวา 30 ป• ไมอวน• ไมอวน• absolute insulin deficiency
จากการทรางกายมภมคมกนไป จากการทรางกายมภมคมกนไปทาลาย β-cell ทตบออน (autoimmune)
• เกดภาวะ ketoacidosis ไดงาย• รกษาตองใช insulin เทานน
ชนดของโรคเบาหวาน
2. Type 2 Diabetes (Non insulin-dependent diabetes or NIDDM, adult-onset diabetes)
• พบ 90-95%• อายมากกวา 35 ป• อายมากกวา 35 ป• พบในคนอวนเกยวของกบปจจยทางพนธกรรม• เกยวของกบปจจยทางพนธกรรม
• เปนอยางชาๆ ไมปรากฏอาการใหเหน
Type 2 diabetes
เกดจากปจจยทสาคญ 2 ประการรวมกน คอเกดจากปจจยทสาคญ 2 ประการรวมกน คอ
1 ภาวะดอ insulin (insulin resistance)1. ภาวะดอ insulin (insulin resistance)
– เนอเยอไมสามารถตอบสนองตอ insulin ไดตามปกต
– ระดบ insulin ในเลอด อาจปกต, ตา หรอสงได
2. ความผดปกตในการหลงinsulin2. ความผดปกตในการหลงinsulin – β-cell มความสามารถในการหลง insulin ลดลง
Type 2 diabetes
Ri k f tRisk factors– พนธกรรมพนธกรรม– ความอวน– อายทเพมขนอายทเพมขน– ไมออกกาลงกาย– ประวตโรคเบาหวานขณะตงครรภ (GDM)ประวตโรคเบาหวานขณะตงครรภ (GDM)– ความดนโลหตสง (Hypertension)– ไขมนในเลอดผดปกต (Dyslipidemia)ไขมนในเลอดผดปกต (Dyslipidemia)
เปรยบเทยบ Type 1 และ Type 2 diabetes mellitus
Characteristics Type 1 diabetes Type 2 diabetes
T i l f t < 35 > 35Typical age of onset (years)
< 35 > 35
Genetic predisposition Low HighGenetic predisposition Low High
Antibodies to β-cells Yes (90-95%) No
Body habitus Normal/wasted Obese
Plasma insulin Low/absent High
Main metabolic feature
Insulin deficiency Insulin deficiency with insulin resistance
Insulin therapy Responsive High doses required
Insulin secretagogue Unresponsive Responsiveg gdrugs
p p
ชนดของโรคเบาหวาน
3 Other specific type of Diabetes : maturity3. Other specific type of Diabetes : maturity-onset diabetes of the young หรอ MODY
– มกพบในอายนอยกวา 25 ป – เกดจากความผดปกตทางพนธกรรมของ β-cell (impaired
insulin secretion)– autosomal dominant pattern– รวมถงความผดปกตของยนบางชนดทเกยวกบการทางานของ β-cell เชน glucokinase (glucose sensor)
ชนดของโรคเบาหวาน
3 Other specific type of Diabetes3. Other specific type of Diabetes
- โรคของตบออนบางชนด เชน pancreatitis, trauma, pancreatectomy, neoplasia
- โรคทางระบบตอมไรทอ เชน Cushing’s syndrome,โรคทางร บบตอมไรทอ เชน Cushing s syndrome, acromegaly, hyperthyroidism
- ยาบางชนด เชน steroids thiazides phenytoin- ยาบางชนด เชน steroids, thiazides, phenytoin
- โรคตดเชอ เชน rubella
ชนดของโรคเบาหวาน4. Gestational diabetes (GDM)
• พบครงแรกขณะตงครรภ
• รกสราง human placental lactogen กระตนการสลายไขมน,
p g ,โปรตน, สงเคราะหกลโคสมากขน
• ปจจยเสยงตอการเปน GDM– ญาตลาดบแรกของผปวยเบาหวาน– หญงอายมากกวา 30 ป– เคยคลอดบตรนาหนกตวแรกเกดมากกวา 4 kg, มความผดปกตแตกาเนด, ทารกเสยชวตในครรภโดยไมทราบสาเหต
ป GDM ใ – เคยเปน GDM ในขณะตงครรภครงกอนๆ– Hypertension
Obesity (BMI > 27 kg/m2)– Obesity (BMI > 27 kg/m2)
ชนดของโรคเบาหวาน
4. Gestational di b ( )diabetes (GDM)
• เกดภาวะแทรกซอน เชน• เกดภาวะแทรกซอน เชน- มารดา : ความดนโลหตสงขณะตงครรภ, เพมความเสยงการเปนตงครรภ, เพมความเสยงการเปนเบาหวานในอนาคต (overt DM) ~50%- ทารก : oversized baby, ทารกเสยชวตในครรภ, คลอดยาก
และบาดเจบจากการคลอด, neonatal hypoglycemia
เบาหวาน : DIABETES MELLITUS (DM)
จะเหนไดวาโรคเบาหวานมภาวะแทรกซอนทรนแรง แตสามารถปองกนได ถาวนจฉยไดแตเรมตนแตสามารถปองกนได ถาวนจฉยไดแตเรมตน
แตเนองจากโรคมการดาเนนแบบคอยเปนคอยไปแตเนองจากโรคมการดาเนนแบบคอยเปนคอยไป ผปวยสวนใหญมกไมมอาการแตแรก
ดงนนผปวยทมปจจยเสยงของโรคเบาหวานควรไดรบการตรวจคดกรองควรไดรบการตรวจคดกรอง
เกณฑการวนจฉยเบาหวาน โดยคาแนะนาของ American Diabetes Association 2010
1. มอาการของโรคเบาหวานรวมกบ casual plasma glucose ≥ 200 mg/dlcasual plasma glucose หมายถงเวลาใดๆของวน โดยไมคานงถงระยะเวลาตงแตอาหารcasual plasma glucose หมายถงเวลาใดๆของวน โดยไมคานงถงระยะเวลาตงแตอาหาร
มอสดทาย
อาการของโรคเบาหวาน (classic symptoms) ไดแก ปสสาวะบอย (polyuria) กระหาย โ ไ ไ
( y p ) (p y )นาบอย (polydipsia) และนาหนกตวลดลงโดยไมสามารถอธบายไดจากสาเหตอน(unexplained weight loss)
หรอหรอ
2. Fasting plasma glucose ≥ 126 mg/dlหรอหรอ
3. 2-hour plasma glucose ≥ 200 mg/dl ระหวางการทา OGTT หรอหรอ
4. HbA1C ≥ 6.5 %
ใ ไ h l i ชในกรณทไมมอาการของ hyperglycemia อยางชดเจน เกณฑขอ2-4 ควรไดรบการตรวจยนยนซาภายหลง
การแปลผล FPG
Fasting หมายถง งดรบประทานอาหารและเครองดมทมแคลอรทกชนดเปนเวลานานอยางนอย 8 ชม
• คาปกต 50 - 99 mg/dl
• FPG 100 - 125 mg/dl ใหการวนจฉยวามimpaired fasting glucose (IFG) ซงเปนภาวะทอยระหวางภาวะปกต และโรคเบาหวาน เสยงตอการเปนระหวางภาวะปกต และโรคเบาหวาน เสยงตอการเปนเบาหวานในอนาคต
• FPG ≥ 126 mg/dl ใหการวนจฉยวาเปนโรคเบาหวาน (provisional DM)(p )
การแปลผล FPG
Normal FG IFGProvisional DM
mg/dl126100FPG
HbA1C ( glycated Hb )
เปน glycosylation ระหวาง glucose• เปน glycosylation ระหวาง glucose กบ β chain of Hb
• คนปกตม HbA1C ~ 5% of total Hb
ประโยชน ใ ใ โ ( b C 6 %)• ใชในการวนจฉยโรคเบาหวาน ( HbA1C ≥ 6.5 %)
• HbA1C of 5.7–6.4% เพมความเสยงตอการเปนโรโรคเบาหวาน
• ใชตดตามการรกษา โดยบอกถงระดบนาตาลในชวง 1 2 เดอนทผานมา1-2 เดอนทผานมา
Oral Glucose Tolerance Test (OGTT)
การทดสอบความทนกลโคส • เปนวธทดสอบการทางานของ β cell ของตบออนในการหลง• เปนวธทดสอบการทางานของ β-cell ของตบออนในการหลง
insulin หลงกนกลโคสในปรมาณสง (75 g)
• คนปกตสามารถลดระดบนาตาลลงมาไดภายใน เวลา 2 ชวโมง
• ผทมการหลง insulin บกพรองหรอเปนโรคเบาหวาน จะตองใช• ผทมการหลง insulin บกพรองหรอเปนโรคเบาหวาน จะตองใชเวลาในการลดระดบนาตาล นานกวา 2 ชวโมง
การแปลผล OGTT
การทา OGTT ซงทาการทดสอบตามวธของ WHO โดยใหดมนาละลายกลโคสปรมาณ 75 กรม
• คาปกต < 140 mg/dl (normal glucose tolerance)
• 2-h PG 140-199 mg/dl ใหการวนจฉยวามภาวะimpaired glucose tolerance เสยงตอการเปนเบาหวานในอนาคต
ใ ป โ• 2-h PG ≥ 200 mg/dl ใหการวนจฉยวาเปนโรคเบาหวาน (provisional DM)
Oral Glucose Tolerance Test (OGTT) ผทมการหลง insulin บกพรองจะตองใชเวลานานกวา 2 ชวโมงในการลดระดบนาตาลใหใกลเคยงปกตกวา 2 ชวโมงในการลดระดบนาตาลใหใกลเคยงปกต
2 h PGกน glucose
75 g
2-h PG
75 g
Glucose tolerance curve in the normal person and in a di b i
T0
diabetic person.
วธการปฏบตตนของผรบการทดสอบ OGTT
1. ทากจกรรมปกตและไมอยในภาวะเครยดอยางรนแรง
2. งดยาทกชนดอยางนอย 3 วน กอนการทดลอง
3 กนอาหารม carbohydrate อยางนอย 150 g 3 วนกอน3. กนอาหารม carbohydrate อยางนอย 150 g 3 วนกอนการทดลอง
โ4. อดอาหารอยางนอย 8 - 12 ชวโมง
5. กน glucose 75 g ในนา 250 ml ใหหมดภายใน5. กน glucose 75 g ในนา 250 ml ใหหมดภายใน
5 นาท (จบเวลาจดเรมตน = T0)
6. เจาะเลอดท 0, 2 ชวโมง
7 ขณะทดลองควรนงพก ไมเดนไปมา หามสบบหร7. ขณะทดลองควรนงพก ไมเดนไปมา, หามสบบหร
ปจจยทสงผลตอการทดสอบ OGTT
• major surgery
• ภาวะกลามเนอหวใจขาดเลอด การตดเชอ• ภาวะกลามเนอหวใจขาดเลอด, การตดเชอ
• malabsorption
• ยาบางชนด เชน thiazide, steroids, phenytoin, estrogens, thyroxine
• ความเครยด
• คาเฟอน การสบบหร• คาเฟอน, การสบบหร
เกณฑการแปลผลการทดสอบ OGTT ในผใหญ(DIABETES CARE 2010; 33)(DIABETES CARE 2010; 33)
ภาวะ ระดบกลโคสในพลาสมาท 2ชม 2 h PG (mg/dl)ชม. 2-h PG (mg/dl)
i i l DM ≥ 200provisional DM
i i d l
≥ 200
impaired glucose tolerance (IGT)
140 - 199
normal glucose tolerance
< 140tolerance
Normal GT Provisional DMIGT
200140 mg/dl2-h PG
ตวอยางการแปลผลการทดสอบ OGTT ในผใหญ
ระดบกลโคสในพลาสมาท 2ชม 2-h PG (mg/dl) ภาวะชม. 2-h PG (mg/dl)
243243
100100
164
ขอแนะนาของ American Diabetes Association 2010 ในการตรวจหาโรคเบาหวานในบคคลทไมทราบวาเปน
ในการตรวจหาโรคเบาหวานในบคคลทไมทราบวาเปนโรคเบาหวานมากอนและไมมอาการ
1. อาย 45 ป หรอ มากกวา ควรเรมจากการตรวจ FPG ถาผลปกตควรตรวจซาทก 3 ป
2. อายนอยกวา 45 ป ทอวน BMI ≥ 25 kg/m2 รวมกบมภาวะหรอปจจยตอไปนภาวะหรอปจจยตอไปน
มญาตในลาดบแรกทเปนโรคเบาหวานญ
เปนกลมประชากรหรอเชอชาตทมความเสยงตอเบาหวานสง (African American Asian American)เบาหวานสง (African-American, Asian-American)
สตรทมประวตคลอดบตรนาหนกตวมากกวา 4000 g gหรอมประวต gestational diabetes mellitus
ขอแนะนาของ American Diabetes Association 2010 ในการตรวจหาโรคเบาหวานในบคคลทไมทราบวาเปน
ป
โรคเบาหวานมากอนและไมมอาการ
2. อายนอยกวา 45 ป ทอวน BMI ≥ 25 kg/m2 รวมกบมภาวะหรอปจจยตอไปน (ตอ)
ความดนโลหตสง ≥ 140/90 mmHg ระดบ HDL cholesterol ในเลอด ≤ 35 mg/dl และ/หรอ ระดบ HDL cholesterol ในเลอด ≤ 35 mg/dl และ/หรอtriglyceride ในเลอด ≥ 250 mg/dl
เคยตรวจพบวาม IGT, IFG, หรอ HbA1C ≥ 5.7%
มประวตวาเปน cardiovascular disease มประวตวาเปน cardiovascular disease
ตวอยางท 1ตวอยางท 130 ป ไ ชาย อาย 30 ป ไดขาววาเพอนขางบานเสยชวต
ดวยโรคเบาหวาน ตองการตรวจวาตนเปนโรคเบาหวาน ไ หรอไม
FPG = 95 mg/dlFPG = 95 mg/dl
IFGNormal FG IFG Provisional DM
126 mg/dl100FPG
IGTNormal GT IGT Provisional DM
200140 mg/dl2-h PG
ตวอยางท 2ชาย อาย 45 ป มาตรวจสขภาพประจาป FPG = 115 mg/dl แปลผลวา ?
impaired fasting glucose (IFG)
ทดสอบ OGTT
ผล PG ท 0 นาท = 120 mg/dlผล PG ท 0 นาท = 120 mg/dl
ท 120 นาท = 130 mg/dl แปลผลวา ?
normal glucose tolerance
IFGNormal FG IFG Provisional DM
126 mg/dl100FPG
IGTNormal GT IGT Provisional DM
200140 mg/dl2-h PG