Monitoring i ocena konkurencyjności polskich producentów żywności...

Post on 06-Mar-2021

2 views 0 download

Transcript of Monitoring i ocena konkurencyjności polskich producentów żywności...

ISBN 978-83-7658-494-2

Monitoring i ocenakonkurencyjności

polskich producentówżywności (5)

Syntezanr 1152014

Monitoring i ocenakonkurencyjności

polskich producentówżywności (5)

Synteza

�� �

Monitoring i ocenakonkurencyjności

polskich producentówżywności (5)

Synteza

2014

Redakcja naukowadr Iwona Szczepaniak

Autorzy:dr Łukasz Ambroziak

dr hab. Joanna Bednarzdr hab. Małgorzata Juchniewicz, prof. UWM

dr Grażyna Morkisdr Iwona Szczepaniak

mgr Mirosława Tereszczuk

Współpracamgr Małgorzata Bułkowska

Dr hab. Joanna Bednarz jest pracownikiem Uniwersytetu Gda�skiego Dr hab. Ma�gorzata Juchniewicz, prof. UWM, jest pracownikiem Uniwersytetu Warmi�sko-Mazurskiego w Olsztynie Pozostali autorzy publikacji s� pracownikami Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki �ywno�ciowej – Pa�stwowego Instytutu Badawczego Prac� zrealizowano w ramach tematu: Monitoring rynków rolno-spo�ywczych w warunkach zmieniaj�cej si� sytuacji ekonomicznej w zadaniu: Monitoring stanu konkurencyjno�ci polskich producentów �ywno�ci. Celem pracy jest ocena mi�dzynarodowej konkurencyjno�ci polskich producentów ywno�ci w okresie cz�onkostwa Polski w Unii Europejskiej. Recenzenci: prof. dr hab. El�bieta Kawecka-Wyrzykowska, Szko�a G�ówna Handlowa w Warszawie dr hab. Karolina Pawlak, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Opracowanie komputerowe Anna Staszczak Korekta Barbara Walkiewicz Redakcja techniczna Leszek �lipski Projekt ok�adki AKME Projekty Sp. z o.o. ISBN 978-83-7658-494-2 Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki �ywno�ciowej – Pa�stwowy Instytut Badawczy ul. �wi�tokrzyska 20, 00-002 Warszawa tel.: (22) 50 54 444 faks: (22) 50 54 636 e-mail: dw@ierigz.waw.pl http://www.ierigz.waw.pl

Spis treści��Wstęp ............................................................................................................................................... 7(dr Iwona Szczepaniak)

1. System „konkurencyjność” – wybrane aspekty teoretyczne i empiryczne .......................... 9(dr Iwona Szczepaniak) �� � ����� ���� ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� ��� �����������������!" �"�#������ �$%������������������������������������������������������������������������������������& �&� ' �"�#������ �$�� ��"��( ���"� #����� ��� ��( ���� ���)�*�� ���)�+�������)������������/

2. Wyniki handlu zagranicznego produktami rolno-spożywczymi ......................................... 25(dr Iwona Szczepaniak) ��� 0+# ��� #�*����� ���������)���� �����# ��"�����# �� 1�� ���*������

;����������� (<�����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������= ���� >�#�"��#��(� (#�?��*���)�������# ��"�����# �� 1�� ���*������������������������������������������������&/ ��&� >�#�"��#��� ��# ���)�������# ��"�����# �� 1�� ���*�����������������������������������������������������&& ��@� A���*������# ��"�<��# �� 1�� ���*��)���)������*�(#����*����� ��"������������������������������&F ��=� H�*����� ��"�������������)���� �����# ��"�����# �� 1�� ���*������

H������# ����"������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������@� ��L� H��#��" ����������*�( �# *� ���� ��"��( �)������*�(#����*��( ��# ��"������

# �� 1�� ���*���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������@Q

3. Ocena pozycji konkurencyjnej Polski w handlu zagranicznym produktami rolno-spożywczymi na podstawie wybranych wskaźników ................................................. 51(dr Łukasz Ambroziak)

&�� 0������"�T��"<����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������= &��� 0������ *�����" �"�#���������� ��"��������� ����)�������# ��"������

# �� 1�� ���*���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������=& &�&� 0������ *�����" �"�#���������� ��"����)�������# ��"�����# �� 1�� ���*�����

*�� �*�*�(<������(#������"#��<�������������������������������������������������������������������������������������������=L &�@� � ���� ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������L@

4. Jakościowo-cenowe strategie konkurencji w polskim handlu produktami rolno-spożywczymi .................................................................................................................. 67(dr Iwona Szczepaniak) @�� H��(����� ���*���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������LF @��� V�" ��� � 1��� �����#���(���" �"�#��������)�������# ��"�����# �� 1�� ���*�����

� ��"�� (<�����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������L� @�&� V�" ��� � 1��� �����#���(���" �"�#��������)�������# ��"�����# �� 1�� ���*�����

� ��"��*�� �*�*�(<������(#�������������������������������������������������������������������������������������������F� @�@� >�#�"��#��� ��"��( ��"�� #����# ��"�<��# �� 1�� ���*��)������(��� � �����)�

��" ��� � 1��� ���)���#���(���" �"�#���������������������������������������������������������������������������������FL @�=� >�#�"��#�������� +# �<��� ��"��( �)������# �� 1�� ���*�( ������(��� � �����)�

��" ��� � 1��� ���)���#���(���" �"�#���������������������������������������������������������������������������������FQ @�L� � ���� ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������Q/

5. Wspólna Polityka Rolna a konkurencyjność polskiego przemysłu spożywczego .............. 82(mgr Mirosława Tereszczuk) =�� X�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������Q� =��� X���#�����# �"������+���*������������������� ��"����#*��������� ���*��������������������������Q& =�&� !X���#����#��" ��%���"� #��# �� 1�� ���*�( �����#���������X��<������ ����"���

Y �����H������# ����"�������������������������������������������������������������������������������������������������������������QQ =�@� � ���� �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������=

6. Cenowe aspekty konkurencyjności sektora żywnościowego ............................................... 97(dr hab. Małgorzata Juchniewicz, prof. UWM)

L�� X�# ���*�������*�� �������� ���*��������������������������������������������������������������������������������������F L��� ' ���#(�����������# ��"�<����� ��� ���)���"#����)�H��������������������������������������������������Q L�&� � *� �������# ��"�<����� ��� ���)���" �"�#������ �$��#*��������� ���*�( ��

�������H�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������/@ L�@� Z#���������������������)���# ��"�<����� ��� ���)��������H������������������������������������� L�=� � ���� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������&

7. Stosowanie systemów zarządzania jakością a konkurencyjność przedsiębiorstw przemysłu spożywczego......................................................................................................... 115(dr Grażyna Morkis)

F�� [�*����*����� �*�# � ��������" �$���� ������" ���*���*��"��" �"�#������ �����#*�����+� #�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������=

F��� >������# ���������#*������� +��(�� #�����)�������<��*�#*��*�������" ���������#*�����+� #�����)��#*��������� ���*�( ���������������������������������������������������������������������Q

F�&� >������# �������� +��(�� #�����)�������<��*�#*��*�������" ����������#*�����+� #�����)��#*��������� ���*�( ����������������������������������������������������������������������&

F�@� X������� � ������������<��*�#*��*�������" ���������" �"�#������ �$��#*�����+� #�����������������������������������������������������������������������������������������L

F�=� � ���� �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������Q

8. Konkurencyjność polskich przedsiębiorstw przemysłu spożywczego na wybranych rynkach zagranicznych (na podstawie badania ankietowego) ................. 130(dr hab. Joanna Bednarz)

Q�� X�# ���*����\���������� ���+�����*����������������������������������������������������������������������������������&/ Q��� � ��������" �"�#��������� ��"��)��#*�����+� #�����#*��������� ���*�( ���

�����+#����)�#��"��)�*�(#����*���)�����������������������������������������������������������������������������������& Q�&� >�#���(���" �"�#�������� � ������#*�*�� ��"����#*�����+� #������

�#*��������� ���*�( ������+#����)�#��"��)�*�(#����*���)�������������������������������������������&L Q�@� ]���#�������" �"�# �������� � ������#*�*�� ��"����#*�����+� #������

�#*��������� ���*�( ����#��"��)�*�(#����*���)��������������������������������������������������������������&Q Q�=� ^ ����" �"�#������ ����� ��"��)��#*�����+� #�����#*��������� ���*�( ��

���#��"��)�*�(#����*���)������������������������������������������������������������������������������������������������������@& Q�L� � ���� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������@� Q�F� _��"��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������=

Zakończenie ................................................................................................................................ 154(dr Iwona Szczepaniak) Literatura .................................................................................................................................... 156 �

F�

Wstęp�

�#*��"������� �#�� ���������� ��������*��+������# ���* ���)���#����)�*�������+�����*�( �!^ ��� #��(�������" �"�#������ ����� ��"��)��# ������<����� ���%\� +���1��( � �*������ ������� +�����*�( � !^ ��� #��(� #��"<�� # �� 1�� ���*��)� �� ��#��"��)�*������������ ���� ��������� �" � ���*���%��[��������# ���* ���+������ �����)��/1�/@����#����)��# (#����X��� ������( �!' �"�#������ �$�� ��"����( �� ��#"����� ��� ��������#��"��)�(� +���*�����������(#�������# ����"���%\�#����* ����( ���]�����������" � ��"��Y ����������` �� ��#"������ ��� ����;������� ����]����������[�����*���q]�Y�`�1�][v��

� ������ " �"�#������ ���\� � "<�� "�<#�( � " �����#���� ���� �# ���* ��� +������\�*# +�� ��� �������)������)�*��# �����#��*�"�#��#�������� ������ ����������*��"���� ������' �"�#������ �$� �� ����#���#*�� �#*���� ��� ����� # *������� ��?��� ����\� �� � �*�*�(<������� #*�� *�#������ ���(�� ��� #<��� ����"��� ��( � � ������� A� ����� ���� ����� " �"�#�����\�"�<#��������# ������#��" ���\���" �"�#������ �$\�"�<#����������������#��������� *������ ��� �����" ���"�������( ��# ����\�� ����*��$�*��������*�����������*��)����)���*1�<�����<��*����( �������� ���*� 1( �� ��#�*�( ��

0���������*������� �����\�"�<#�( �� ���*���������*��+������\�� * ������ �� �� (# �1�������������"������� ��"��� �H������# ����"���� qH�v��H*��"����� �*� �" �������H��+�� ������ ��"���������" �)��� #��*��������#*������+�*��#��������\�����#<���������1#*������ �����" ������)��"��"��)\�� ��"��������#�"���*������*���"��)��?�#��� ���*� 1�1( �� ��#�*�( ������"#�����A����������# ������� ��� � � ��" # � ������*�������#�"��1#�����)� � ��"���� ( �� ��#"�\� ����"������)� *� ?��"�� � ������ �����(� *����� ( �� ��#"��#��" ���\���*��#�(��������� ��*��������*��"��� ������q�"#<�����v����������������*����1��( ��*������( ����*�"#��� ��"#��<����� " �# *��������)��` �� ��#�*������(#�����#�(� 1������ *���*���� ���� � ��"�� #<����� ����*����� ���� �� �# ����� (� +���*������\� �� �����*� ��������������#*���)� ���\� ��"� �+��� (��� ��� ��# ���$�(� +������" �"�#������ �� *�1+�*����*�$������#*���������(����������"��"�����

'�����������"��������*���# � �������"��� ������" �"�#������ �$\����# ���* 1���)���]�Y�`�1�][�+�������)�" �"�#������ �$�� ��"��)��# ������<����� ����*��?�1�� ��� ���" ���)�*� �� �$�� " �������������#��"��)�*�(#����*���)�;�*�#<�� ����#��"���������\���"������#��"��)��#*����)\���������� ���;�*� �� �$�# *���������"�� #����x��� 1�#*�+�� �������"�# *��������" �"�#������ ����� ��"��( ���"� #����� ��� ��( ��# ��1�* � ������*��� ���������" �"�#�������( \���#���(���" �"�#�����\�����#�����<��" �"�# 1������ #�*�� *�����" �"�#���������� ��"��)��# ������<����� �������#��"������� ����q��" ������)������)���+#����)�*�(������v�������������������������������������������������^�����]��>*�*������" q#���v\�Monitoring i ocena konkurencyjności polskich producentów żywności (1)\���#��� !�# (#��� X��� ������ �/1�/@%\� �#� �=\� ]�Y�`�1�][\� X�#�*���� �/{� ]��>*�*������" q#���v\Monitoring i ocena konkurencyjności polskich producentów żywności (2)\� ��#���!�# (#���X��� �������/1�/@%\� �#� @/\� ]�Y�`�1�][\� X�#�*���� �/�{� ]��>*�*������"� q#���v\� Monitoring i ocena konku-rencyjności polskich producentów żywności (3). Potencjał konkurencyjny – wybrane elementy\� ��#���!�# (#���X��� �������/1�/@%\��#�F&\�]�Y�`�1�][\�X�#�*�����/&{�|��_�+# *��"\�]��>*�*������"\�Monitoring i ocena konkurencyjności polskich producentów żywności (4). Pozycja konkurencyjna\���#���!�# (#���X��� �������/1�/@%\��#�F@\�]�Y�`�1�][\�X�#�*�����/&{�]��>*�*������"�q#���v\�Assessment of the competitiveness of Polish food producers in the European Union,� ��#��� !^����1�1��������# (#������/1�/@%\��#��L�\�]_}�1xY]\�X�#�����/@��

Q�

`�<������������#�*��� �����)�+�����+���� ���������*���# � ����" �"�#�����1� ���� � ��"��( � ��"� #�� ��� ��� ��( � �� ��#�?�"����� ��*�\� �� " �"�#������ �$� ��( ���"� #���� "#������*� �" ������ ��"����H��*���"�*���������_+��*#����* ��$� ��"�� ���1�� ������\����������*��� �#�� �������#*������� � �"��"��*�(��������

X�# *�*��������#��*��\����� ���������#*�(���������#���#�\�*��#�*��� ��� ���+#������ #����*�������"�����������!" �"�#������ �$%\� ����*�#<�� �� ����� ������������ ��( ��������\� ��"� ������ "��#��" ��� #�����������*��������Y *������� �� #����*��� �" �?# �1� ��� � *� ����"���� ����#��*���)� +����� ����*���# � ���� " �"�#������ ���� � ��"��( ���"� #����� ��� ��( ��# ���* ���)��� �����)�� �#*�����)��H*����������*���# � ������T���"�� ������" �"�#������ �$\�*��������*�����������*��)��#*����<��"�*���� ����������� *�����" �"�#���������� ��"��)��# ������<����� �����#*���� �����"��)������*�(#�1���*��( � �# ��"����� # �� 1�� ���*���\� "�<#���� � � *�(��������� � ����� � � # *�*�����#�(�� �#�� ������� X� # *�*����� �#*����� �#*������� � � ����� � *����� " �"�#���������� ��"����)�������# ��"�����# �� 1�� ���*�������#��"������� ���\���"�<#�����" #*�1���� ��*��#����"�T��"���� ��� ��\�������"�T��"���������*������"�� #� ���\���"�T��"�� "#�1���� ��� #��� �"�� #���\� ��"�T��"� ������ ���)� �#*���(� " ���#�������)� �� �"�� #����[��[������� #�*� ��"�T��"� #������� �"�� #� � 1��� #� ���)� ~�?����� Y *�*���� �*��#����� ����� � ������*�����#���(���" �"�#�������� � �����)��#*�*�� ��"��)��# ������<����1� ���� ��� #��"�� ����� ���� q��" #*�������� ��� ���'��_�(��(�#�v��� ���� ��������#<+�� �� ����*������������\��*���# ���������� � �������#���(����#*��<�*����" �*� ��( \��*���#��*� �#*�������\� #��*��� ��" #*��������� ��#���(��� *#<��� ������� X� # *�*����� �������� " ��� � �������" #*���������#*�*�� ��"���#*������ �� ���*���# �"<����+���*���)\�"�<#��* ������� ����� ���� ���( ����� *�������#����)�X�Y� #�*���)���������������*�1��# � ���" �"�#������ �$���( ���"� #���Y *�*������*<��������<�������� ����" �����������# +������"���*����"<��" �"�#������ ������ ���(����)��#*����)���*������#*���(�" �"�1#��������)\������� ������� " ��� ������)������*��*#<��� ������������� ����� ����*��� �*�*�(<������ ���������� �*� �" ��"���� H�� #�*� �����*�� ������ ��# ����� � � �*�1����)� ������<�� *�#*��*����� ��" ����� �� �#*�����+� #�����)� �#*������� �� ���*�( ���� *� ��� �� � ����$\���"�"�*��������������� �������" ��� ����#*���(��" �"�#��������� �1�"��)� �# ������<�� ��� �������� #��"�� ��� ����� 0�#�� ������ " ��*�� �����*�� ����"<��+����� ��"��� ���)\� �� "�<#��� � ���� � �#<+�� ������?�"����� �*����"<�� " �"�#������ ���\�"�<#�� �#*��*������ ���� � � ��"����� � ��"��)� ����)� �� �#�����)� �#*�����+� #���� �#*��������� ���*�( �q���������+#�� ���v������+#����)�#��"��)�*�(#����*���)��

' ��*�����������*��#����*�����+������# ���* ���)���#����)�*�������!^ ��� #��(�������" �"�#������ ����� ��"��)��# ������<����� ���%\���#������*���*� �$���*���"���_�� # �\�*�]�Y�`�1�][���*�*��#*���T�� ���)� ���� ���"����" � 1+�����*��)\�+�*�"�<1#��)�+��������������"���*�"#���������� (��+������ �+�$��0�*����������������� � �$\����#*������� ���*�(����������������*�#�����������"��" �"�#������ ����� ��"��)��# ��1����<����� ���\������������*����\���+�������� ��$�������������������������#*��*���"�� ��# ���*���������*��)������*��

0�������� ���������#�"����� � (#�?��\��"������#<�������#���*���� �*��" ������#����*���" �\� ���� �# ?�� �#� )�+�� ��+������ '����"���1X�#*�" ��"���� �� �#� )�+�� '�# �����������"�*����*��� �$������������(���

�Iwona Szczepaniak

��

1. System „konkurencyjność” – wybrane aspekty teoretyczne i empiryczne

1.1. Podstawowe pojęcia

� ������ " �"�#������ ����� # *������� ��?��� ������ X����(� X��' ������"��( � *���*�� � � �����( � # �*���� ���<�*�� ������ � �*�� ��� #�����*����� �� �� ��� ����(�<������ �)��������A���������� �����" �"�#������� ���*�������"���"�������������)��*���*��� ����� �� ���*��( \� ( �� ��#�*�( \� � �����*��( � �*�� ��� "����#����( ��^�V��>���"�����*�" �"�#��������?���������" �!*�����" \�"�<#�( ���*��������#�����*��������*��� +�����������)�� ����� (��*���)����<�\�� � *���*�\����*��������� ���� 1����� �#*�*� ������)� ���� ���(����� "#��� ���)� ���<�� ��#�������� q�� ������ ���"���������� �������v� ���(����� ��"��)� �����)� ���<�� �#*�*� �����)%&�� ' �"�#������ � �����$��)�#�"��#�#��" ���q���� �+������������*��� ��� �����#��"��*�#<�� �� ���# ����� ����\� ��"� �� � ���v� ��+� � *�#��" ���� � ��� ����� " �"�#������ � (�� +�$� +� "���������\�( �� ��#"����# � ��\� ?�#��\� ���� ��"�� #(���*�������������#*� ?�#���*�� ���� �*�*�(<���� � +��*��#���� �����?�#���)���#*���� ����" �"�#������!����������%�����*�# " � # *������� *�� +�� q������ ��# ���\� ����#����\� �<��# ��"��\� �# ��"��\� ����(�\��# �"���#���� #��\�"������\�(#����\����*��\�����*�\���? #�����v\������!�������%�;� ?�#����# ��"�<�� ( � ���)� q��# +<�� ��+� ����(v�� A�"#��� " �"�#������ ��*���*�� +�*�#���"���� ����� ��� �<�� �� � ��� ���*�$�(���*�� �# ��"���\� �� #���������# ��"�<�\���(������#��"�\� (����������)��" ��#������� � ���\�#��"<��(� (#�?��*���)��*�����" �����������A���*(���������)�#�"��#�" �"�#��������#<��������" �"�#������� �" �����q� ��� ��v������� �" ������' �"�#������� ���� ���� �# *���#���$�*����"������*�1����������������� ���\������"�����*�������������"<��� ���� �����)��#*�*�" �"�#������*��� +��� ��� �������#����*�����*�� ���)����<�@��

X��# ������" �"�#������ �#*�����+� #�������#*������ ������ ����� ���(����� " 1#*�����*��������?��"�� � ���������#��"��q������(���# ������*��"�\�*���"�*�������#� ����?�#��\��*# �����*�������#��"�v��*��"��*��# � � ������ ?�#����# ��"�<��" #*�������1�*������ #<�������*����������*�����"����#��"��� ���*(����������\���" ���\���� 1������ ���� �*�� ������ �����*� �����# ��"�<����#*�����+� #�����" �"�#�����#*������*���"��� ���+���<���� ��)��# ��"�<��q���#��"��*+���v\� ���# ���� ������#�������" #*��������� �� ��)� �# ��"���� q��� #��"�� *� ���#*����v\� ��"� #<����� #�����*��������*��� +��q���#��"���#*�����+� #���v=��

x�� (<������#*��*�+� #��\�" �"�#������������ �#�����*������ ��� �<��������)�� �#����*�����*�� ���)����<�����#<+��� " �������������# ������#�������*��"��� ��������� "#��� ���)�*�� +<�� ��" ���������\� �#�� ������ �"����*���)� ��#���(��� " �"�# ������������������������������������������������������X��' ������"�\�Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych\������� ���"1 ���������" ������"���&�^�V��>���"�����*\�Konkurencyjność przedsiębiorstwa. Budowanie konkurencyjności przedsiębiorstwa w warunkach globalizacji\�X��������� �Zx0�'�!� ��0#(���*�� #�%\�Z #����//=\����Q��@�]+����\����F1�Q��=�V��[����#*\� Konkurencyjność polskich przedsiębiorstw na rynkach europejskich na przykładzie wybranych branż\�X��������� �H����#�������`����"��( \�`����"��/&\����L1F��

/�

#�*���" #*���������� �� �������)�����#�����<��" �"�# �������Y�����*������������������� ���(�����" #*�����*���*����)�*��*������ �����( �� ��#�*�����#��"��"#�� �����������*���# � ���\�� ���*��*�#<�� �#��"���# ��"�<��( � ���)�������(\���"���#��"���*����"<���# ��"���\� �+��������� ����*��� ��� �����( �� ��#�*�����

X� �#<������� �� " �"�#�����\� "�<#�� ����� �# ������ #��" ���\� " �"�#�����1� �$� ����� ���������#��������� *���������( �� ��� �����" ���"����� ��( ��# ������A� � �$� �� ���� �����# � �$� *�����"�� " �"�#������ ���� � � ����\� �� +#�"� ��������� *���*�������#�� �����)���� ��*��)�����"���� �����)���?���������( �*�����"���x���*������� ���*��� � " �"�#������ ���� ��" #*������� ���� *����� �# ���\� *���*��� "#�1������\� ������� �� ��� *��� � ������ � � �����* ����( � ����"��� �*�� ����( � � *� ���# *������A�+�#�*���� (<����)���?�������" �"�#������ ����� ����#*�� �*�$���?�������^�V��>���"�����*�\�"�<#�� ������������" �*� �� �$�� ���#����( �#����* ���������<�����#��" ���� �#����� " �"�#�����\� �#*�� �*��� �#*�*� ��#��� �$� # *����� �"����*� �$\� " 1#*���� �$����" � ���*� �$��X�#<���� ������# �*����" �"�#������ ���\����� ��#�������q� ���*���� ����#*�� ����( � � ��� ��v� �� ������ ��� q� ���*���� �*�# "��( � " ���"����*��) ����� ��� ��vL��' �"�#������ �$\���"����*��V��^�����\������� ������\�"�<#��� 1*����� �����$��*��������� ��� �<��( �� ��#�*��)���*������*����)���������" �"�1#��������� *� ���"��� ���*����� ���(����)� ����"<��� ^��)���*���� �� ����������� ����� ���)� ����"<�� ����� �*�# " � # *������� #���"\� ��� "�<#��� � " ����� ���� ����"����� ��� �<��� ���*(������� *� �����)�" �"�#������ ���F��

' �"�#������ �$� ��" � ���)�� � ��� �<�� �*���������)� ��� #��"�� �� ��#��"��)�" �"�#�����������"����?�" ����������(�������"#���#�<���V��� �*�"#���#�<��"����?�"������ ������ ��$�*����(� ��( �" �"�# �������X� ��"����������� ����<��$� �" �"�#��1���� �������"����"#�� ����q#�(� ������v���+�����*���# � �����X�����#���#*���#*���� ���" �"�#������ �$��*������� �� �* �������������"�� �#��"��*�(#����*��( ���+�(� +����( \��) ���� � ������ ���� � (���\� �� � ��"������ ��� ���)� #��"��)� ��������� ��(#���� ���"��" �"�#�������� ��� #��"�� "#�� ���� �� #�(� �������� Z�"��� � �������� �#�*������� � 1��*��)������� �������?�������0���\�*�"�<#�������"�\���!�" �"�#������ �$� *���*��*�#<�� � *� �� �$� ?�#�\��#*�����<�\� #�(� �<�\���# �<�� ��+� � �����# � ���)� �(#�1� ���� � � ��# ������� ����*���# � ���� " �"�#�����\� ��"� �� � � *����������� #������������� "������ ���*�# ��� ��*��� � �����)��*����"<���# ��"������#������������� "��( �*��#��������� ��� �#�����)� � �������)%Q�� 0�� ������ � � ��"�� " �������� _��X ���\�������(�"�<#�( �" �"�#������ �$�# ��������q��������������)��*���<��( �� ��#"�v�� ���# *���#���$�*���<�)����"�<�����*������� ����#��*�\���#����)�( �� ��#"����# � ���\��������������� �" �"�#������ �$�������#*�����( ��*�����( �� ��#"���� ��#�(��\��������������*���# � ���\��������������� ���( �" �"�#������ �$�*�����#*�����

����������������������������������������������L�^�V��>���"�����*\�Konkurencyjność�\� �������\����&L1&Q��F�V��^�����\�Międzynarodowa zdolność konkurencyjna i międzynarodowa konkurencyjność gospodarki narodowej. Podstawy teoretyczne\ � �����)��"��Y�� ��"�\�Y�� ���//F��Q�Industrial Structure Statistics 1994\�0���\���#�����L\��*����^�V��>���"�����*\�Konkurencyjność�\� �������\����&L����_��X �\�Konkurencyjność wewnętrzna rolnictwa\�]�Y�`�\�X�#�*�����//\����&/1&@��

~���#���#���#*���� �������"�T��"���#*������� � �����" �"�#������ �������� *� 1������"� # ������"�*���\���" �"�#������ �$����� *� ������* �����*������� ������������� �� ����"���� ����"<�� )������ *�(#����*��( � � �*�*�(<������ �# ��"����� ��+� ��)�(#������ #�*�� *������# ��"�<����"� #�����#��"������� �����*�����#��"��)�#�(� ���1���)/��X�����#���#*���*��� �� ���*����T$� �����\���#���"�*�(#����*���������#������1�*�������# ������<�����#���"�"#�� ��\��������#*��*�������� *� ��" �"�#������ ������"� #��� ��������#�*�$����" ����� ������������"<�� ���(����)��#*�*��# ������<�����#��"������*���# � ������ �������� � � �������" #*�����������"���#*�� �����)�" �"�#������ ������"� #����� ��� ��( ��V�"����*��'�������"\�!�������*��)�" �"�1#������ ���� ��"� #�� # �� 1�� ���*�( � �*�*�(<����� �#*������� ������� ���� � ��������*���*����*���#���� �� #���)������*�(#����*��( \� �� ������� ����� �" �"�#������ ������" �*� �� �����"����*������#*����������#*����)��# ��"�<�����#��"��)�����*���1# � ���)\���������������#*���������+�� ���"�*�������*���<��#��" ���)%���

A�������?�" ������ �� �������)� �����)� +����� � ���*����)� ����*���# � ����" �"�#������ ���� ��� #<����� ������� *���*�"� *� �# ������� ����(#��������� �� (� +���*�1���������������������# �������\�������������*�#<���������������������� +�*�#��)������ �� ���*��( � ��( �� ��#�*�( \������#����+ �����*���*������������� ?��"�� 1� ����������#���"�����# *� ����#*�����+� #�������� #* ���)��#*�*�������"� #<���

H�*(����������� ���*�\����# ���* ���)� ���//=�# "��+�������)�" �"�#��1���� ���� � ��"��( � ��"� #�� ��� ��� ��( &� � �"#����� ���\� �� �# �������� ��� �������� ������ ������+�$�" �"�#����������� #<�������� ��#*�����+� #����?��"�� ����1���)����V��� ������Y��"����# ����"���qVY�v\���"������#��"��)��� *��H��q�#*����)v\������"��" �"�#��������� +���*�(#����*���)�?�#�� +�����)����#��"��"#�� �����Z�"���� ����������������� *���*���*�������#�*�����\���" �"�#������ �$���"� #��� �*� �� �$�� ���# �������" �"�#����������*���# � ���\��������#����* ������*���*���( ��"�� #��\����� ��"�� *� �� �$� � � ��#*������� ��� "��( � � *� ��� �� ������ # *� ��� #��"���������#*��( ��>"��"���� � ��#*���������������"��������*��)�+�������?������� " �"�1#������ ���� � ��"��)� �# ������<�� ��� ���\� ��" � *� �� ���� � � � " ������ ���� "#�� 1���)��# ������<����� �������#��"��)�*�(#����*���)�;�*�#<�� ����#��"���������\���"������#��"��)��#*����)�;� #�*�*� �� ����# *���������"�� #����

^� ( �$���?�������" �"�#������ ����� � ����\���� �*�*�(<����+����*��#<�������"����?�"���\�*�#���������(�����#<�����������"����������*����������#<���)�����*�*�*���)��

����������������������������������������������/�^����� V��^�����\� Międzynarodowa zdolność…\� ��� ����\� ��� @1@={� V��^�����\� Międzynarodowa konku-rencyjność gospodarki narodowej\ � ��"��� X��������� � �" � ���*��\� X�#�*���� �/\� ��� L&1Q={�'�������"\�X��� �*��\�Międzynarodowy handel rolny\�� ��"���X��������� ��" � ���*��\�X�#�*�����/\����@1FF���^��0��*�"\�Konkurencyjność. Teoria i praktyka\�X�����������}��) �������X���~\�X�#�*�����//Q\����=&1=@����'�������"\�Międzynarodowa zdolność konkurencyjna sektora rolno-spożywczego krajów Unii Euro-pejskiej\�Y *�#����x��" ����#�@@Q\�H����#�������#*�# ����*����� *�����\�� *�����/&\����&�1&L��&�^�����]��>*�*������" q#���v\ Ocena konkurencyjności polskich producentów żywności po akcesji do UniiEuropejskiej (synteza)\���#���!�# (#���X��� �������//=1�//�%\��#�=/\�]�Y�`�1�][\�X�#�*�����//�{�]��>*�*������" q#���v\ Monitoring i ocena… (2)\� ��������

��

X����(� ^�V��>���"�����*�� ��� ������� !" �"�#������ �$%� q�#*�����+� #����\� ��"� #�v��"����������� ��������" �"�#������ ���\��#*���(��" �"�#�������\�����#�������" �"�1# ������ #�*�� *�����" �"�#���������� ��������" �"�#������ ������#��"�����*��"����� "#��� �����#*���(��" �"�#����������Z��*�" ���������� �������� ��#*�( � ������ ?�#�����*��� � ������ "#��� ���)�����#�����<��" �"�# �����\�"�<#��;�� ���#�?�"������#*�*�#���"� ;� � *������� ��� ���(������� "#��� ���� � *����� " �"�#���������� V��� �*�����\�"����� ��� ��? #���������� �����#���(���# *� ��������*����� ��$��#*��*���� *�����" �"�#�������\� "�<#�� ����� �� � +��� ����� ������ ��#���(��*���\� �� � ���� � ������� ���� ��#*�(������ ��� ����#*�*���*�����"<��#��"���� *�����" �"�#��������� ���"���?�"�����<�*�� ���������#*�����+� #�������������+#���\�# *���#��������" ���"�����#�*��1���<�� ���(����)��#*�*�" �"�#���<���>������!" �"�#������ �$%� ��" ���� �$�� ���1����������� ���� ������ �� � �*�����*�����#*��( \��#*�*�"�<#��# *�����������*���"���*��#*����\� +��"��\���������\�*�����"����� ��� ��\���������������" �"�#������ �$\��������+��������( �������������"��� ����@��X������������^�V��>���"�����*��#*��) �*�� �� � ��������� " �"�#�������( � � � �#*���(�� " �"�#��������\� �� ���������� � � ����#�1����<��" �"�# ��������� *�����" �"�#����������

x��� � ����*���*�(��������� ������*�� V��^�����\�"�<#��� �� " ���������� ����"1� ���������� �����# ���������*��� ������" �"�#������ ��������*���# � ������#<1�����#*������" �� �����������*���# � ���*� �� �$�" �"�#�������\�����*���# � ���" �"�#������ �$�sensu stricto� ������*���# � ���� *�����" �"�#���������^���*���# 1� ���*� �� �$�" �"�#��������������� ��( �# �*����*� �� ������ �#�����*����� �" #*�������������*�����*���# � ������������( �� ��#�*������"���������*���<�)�" �� ����<���#�����( � #�*���������� �����( �q������ ��( v��^���*���# � ���" �"�#������ �$�sensu stricto, *�����������*������#<���� ����*���# � ����#*���(��" �"�#�������\������� �*�" �����"��������������"��#��"��*�����#�����( ������������ �����( �" �� ����������*���# � ����*� �� ����" �"�#����������������� �" #*�����*���*����������������*�1��# � ����� �*������#�����0+��� �����\���������*���# � ���*� �� �$�" �"�#��������������*���# � ���" �"�#������ �$�sensu stricto��*�������������+��� ��*��������0+������ ������*�������� ��"���� ��� �*���#������������"�*���� ������ ��������*���# � 1���� � *����� " �"�#��������\� � �� � ������� "�<#��� # *����� ���� ��*���� ����( � "#������� �*�# " � # *�������)� +# ���)� ����*���# � ���)� q*�#<�� � �� )������ � ��#�����������(���\� ��"� �����#*�������)��*����"<�� ����<#�*��)v\��� ��"��*��������#�"��#�����)� +# �<���^���*���# � ���� *�����" �"�#��������� �������"�#<����� ��*��1����$� ��� ����*���# � ��� *� �� �$� " �"�#�������� �� ����*���# � ��� " �"�#�����1� �$�sensu stricto q(������� �� �������������*��v=��

X� *+�� ��� �� �<+� *�(��������� ��� � #*��"���� X��[���" ��"�\� "�<#�� � " ������#<������� *� �� ���� " �"�#��������� �� � *����� " �"�#���������� � *����� " �"�#��1������ q*����� ��� " �"�#������ ����� ����" ��v� � � ���(������ �#*�*� ����� ������ ��� *� �� # *� ��� ( �� ��#�*�( \� �� ���� � *����� �� )������ *�(#����*����� A� �� �$�

����������������������������������������������@�^�V��>���"�����*\�Konkurencyjność…\� �������\����Q�1���=�V��^�����\�Międzynarodowa zdolność…\� �������\����&@1@/��

&�

" �"�#��������q" �"�#������ �$��*����" ��v���� ������� ���*���" �� \�� ���������� � � ��� �����)� " �"�# ������ ��� #��"��)� *�(#����*���)� �� ���(����� �#*�*� ������( �� ��#"�� "#��� ����� *�����" �"�#��������L��

� � " �"�#������ ���� �*����" ���� �� ����" ���� �����*���� ��"�� ^��` #����\�"�<#�� ��������� ������������ �����#�� " �"�#������ ����� � �������� " �"�#�������\���#���(���" �"�#�������� ��� *�����" �"�#���������X� ������������ ��������" �"�#��1������� �*� �� �$��#*�����+� #������ �" �"�# ���������#*��*� ����q" �"�#������ �$�� ������ �*#����* �����v��>�#���(���" �"�#�������� ���������� �����\�����"���� �<+�?�#���+������ ����" #*������� ��<��� ��������" �"�#�������\��+�� ���(��$� "#��� ���� *�����" �"�#�������� q" �"�#������ �$� *#����* ����v��� ��������� ��������" �"�1#�������������*�����"���( #����*����" ��\��� ���(������� *�����" �"�#��������;�"���1( #��� ����" ��F�� >������*����\� � ��� �����#�*�$\� �� � �������� �#*�*� �#*�����+� #1��� �� ��������" �"�#����������#��"����*��� � ������ "#��� ������#���(���" �"�#�����\������� *����� ���(��$� "#��� ���� *�����" �"�#���������

x���*�#*���*�(���������� *�����" �"�#���������# *�����V�X��[ ���"\�� �����"��*� �#*���������� �#*�*��� ���"��� ���" ���� �����*�� " �"�#������ ���� ����*���# � �����*�+����� +# �<��)���� ���)\�����( ���)\����)� � (��*���)���"������ ���)��������*�1��# � ������#��" ������ # *� ���( �� ��#�*�( ��X� ������������ *�����" �"�#��1������ �� ��� ���� ���� ���" � � � ����"<�� )���� ���)\� ���� ��"�� � � �#*��*���)� �*������� *�(# ��\� ���+ ���� �� ����� " �"�#��������� #�*� �������*���� *�����������)� ���� ���1#��" ����#��" ���)\�������?����� ���)��0������� �������\�����\�� ����*� �� �$�� ��� #*�������#� �����H�*(����������*�*�(<�� ������"���"������\���"��#<�� ��(���" � 1���*��\���?�����\�+�*# + ���\�*������+�����\�+���������������?����� ��\�*�������������*���# � ��\�#�*�#�������� ��\�*������"�#�<������� ���)Q���1.2. Elementy systemu „konkurencyjność”

X� ����#���#*�� �#*���� ��� � ���*����� " �"�#������ ���� ��" �� *����� ��������!" �"�#������ �$%� �����*�����#<���� "#������\��� �������������#<������?��� ���������"���� ������X�" ���"�����*��#�*��� �����)�# *����\����� �#*�+���# ���* ���)�+���������*���# � ����" �"�#������ ����� ��"��( � ��"� #����� ��� ��( ���#<1�� � � ������������ ��������� �������� !" �"�#������ �$%�� � �������� " �"�#�������\���#���(���" �"�#�����\�����#�������" �"�# ��������� *�����" �"�#��������q��)������v��'����*����)�� �������<��� ���� ���� �� �*����$����" �� ������ ��������q��*�������*+�� ����v���+�� ������� �*�*�(<���������������������!" �"�#������ �$%�� ���*������������������������������������������������L�X��[���" ��"�\�Reaganomika i jej wpływ na konkurencyjność gospodarki amerykańskiej\�X����1����� � x��" ��� �Xx\� X�#�*���� ��=\� �*���� ^�V��Y��� \� Międzynarodowa konkurencyjnośćgospodarki. Uwagi na temat definicji, czynników i miar\� �����X��[���" ��"�� �� ���\�Czynniki i miary międzynarodowej konkurencyjności gospodarek w kontekście globalizacji – wstępne wyniki badań\�!�#������^���#����%��//Q\��#��Q@\�]��������` �� ��#"������� ���\�>`�\�X�#�*�����F�^��` #����\� Luka konkurencyjna na poziomie przedsiębiorstwa a przystąpienie Polski do Unii Europejskiej. Implikacje dla strategii firm i polityki gospodarczej\� X��������� � _�� �� � *�����\�� *�����//�\����LQ1L���Q�V�X��[ ���"\�Konkurencja i współpraca międzynarodowa\���?��\�X�#�*�����/&\����L�1F@��

@�

#<���)� ��( � +�*�#<�� �� ��"�*���� ������ � ���*����� � �)�#�"��#*�� �#*��*�� � 1�1�"��" �����x�� (<������� ��������#�*�$\���� ���������#*�*��#*�����+� #��� �� 1��������" �"�#����������#��"����*��� � ������ "#��� ������#���(���" �"�#�����\�"�<#������� � ������� � � ��+ #�� "#��� ���)� ����#�����<�� " �"�# �����\� �� ��� *� " ������ *���������� ���(������� "#��� ����� *�����" �"�#����������X�#*��*����� ����#�������� ����*��������*��#�����������������������!" �"�#������ �$%���������"����� "��1#��" ��� �� �� � +�#�*���� *� ���� ����*��� � ������ �� *�"#����� �����( � � ���������������������?��"�� � ������� * ������)��� *�����" �"�#��������;���"�����"��*�� �1���� ����*���� ����;����������"����" �"�# �����\����� ���� �*������� �������� �" �"�# ������ ��� � *� ���� ����"������� �������� *� ���� � *������ � ���������� � +���*������ ���(������� "#��� ����� *�����" �"�#�������������(��*�" �����? #��� ��������#���(��� " �"�#�����\� � + #�� �"����*���)� ����#�����<�� " �"�# �����\� �� ��*��������*�*�(<� ���������*��� ���������" �"�#�������( ��� ��������� ��������� �� "�*�$����������"� ��������#�*������ �� � ���# � ��( � # *+�� ������ � � ��� *�� +�� �� " ����������q�*���� *+�� ������ � ��( � � ��������� " �"�#�������( v� � *� ��� ��# �$� "#��� �����#���(��� " �"�#������ �� ��"#� ��$� ����#������� " �"�# �����\� �� �� �?�"���� �*��"�$����� ������ *�����" �"�#���������x���+�*�*���*������������"����#*��������� �� 1�����������" �������<��#����*� � �*������*�����#*���\�"�<#��*����������# ��������������#*�����+� #��� \���*��#�(����*������������ ����( �����������

>�)��������>������!" �"�#������ �$%���*���*"���#*��*�� � 1�"��" �������*����( ������������

�Źródło opracowanie własne na podstawie: M.J. Stankiewicz, Konkurencyjność przedsiębiorstwa.Budowanie konkurencyjności przedsiębiorstwa w warunkach globalizacji, Wydawnictwo TNOiK „Dom Organizatora”, Toruń 2005, s. 90; J. Bednarz, Konkurencyjność polskich przedsiębiorstw na rynkach europejskich na przykładzie wybranych branż, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2013, s. 27.�

Z���������*���� ����� ����*��� �*�*�(<�������������������������!" �"�#��1���� �$%�� � ����\���*�#*��*�����" �"�#������ ����� ����� ���*��� ������ ��"����(���� ��*����������\� ���� ���� ������\�+�� ������\���" #*����������� �� ���(�����\��

��

Potencjał konkurencyjności

Strategia konkurencji

Instrumenty konkurowania

Pozycja konkurencyjna

Otoczenie zewnętrzne

=�

��*�"#������*��#��)�� �������<���� ���������" �"�#�������( \���#���(���" �"�#�����\�����#�����<��" �"�# ��������� *�����" �"�#��������\�"�<#��� ���# ����*�������� ���� �" �"�#������ ������"� #<������ #*����)����� ��� �<�����

� ��������#�� ������#*�������$�(�<����#�������� ����*��� �*�*�(<������������1�������������!" �"�#������ �$%\������ ����������������(����+�#�*�����*�*�(<� ��( ��#*�����������\�*����*�*����" ���"����������?�"���# ���* ���)�+������

� ������ � ��������� " �"�#�������( � ����� #<���� ��� ������ x���*������� � ���1�����" �"�#������ ������?�������������" � (<��*�� +<������#������)����������#������)��#*�����+� #�����q���� *� ������* �;���"� #�v\����*+�����)�� ���( \��+��� (� � � �?��"�� � ��$� ��� #��" ���� �#����� " �"�#������� � �������� � �������� " �"�#�������������*������ ����� ����#�*�#���#���T#<�����#*���(��" �"�#��������\������� �������� � *��� � ������ "#��� ���)� ����#�����<�� " �"�# ������ �� � *����� ��� ���(������� "#��� ����� *�����" �"�#����������� ��������" �"�#��������������� +���������������������"� �" �"�#������ ����/��

� ������������"�����)�*�� +<�� ���������� ���\� ������� �� ����*����"<����"1����\������*���������� ������������*��T#<����+�� �������#*���(��" �"�#������������#��"��� >���� *�� +�� ��� �����"� #<���� � ��#*�(����� X� ���"��)� �" � ���*���)� � ��� ������� *�� +<�� # *����� ���� ��� (<�� �*����"�� �# ��"���� q*�����\� "������\� �#���v\�� ��*���(��������"��)� �*�#*��*�����*�� +����� � ���*���"�����������\�"�<#����������� *� ?��"�� � ������� �#*�����+� #����� ��" � #(���*����\� ��( � +��� ����� ��� #��"���*��#���������*� � �*�������� ��������" �"�#��������*�����*����� �����#��" ����#��" ���)� ��� *�#��" ���)\�������#*���)�q*������)� ���#*�����+� #����v� #�*�*�����#*���)�q��"# 1�����* �" � ���*���)v���0+��� �����������*��'�������"\�"�<#��� � �#����� ����#�*�\� �� � �������� " �"�#�������� ��"� #�� # �� 1�� ���*�( � ����������#��� ����� �#*�*� ����" �$� �� �?�"���� �$� ��" #*�������� � ��������)� *�� +<���# ��"������)\��������� �*�������� ������\��� �����*���# � ����*� �� ����" �"�1#��������� ��( � ��"� #�� ��������� ���� ���" � ��( � � �������� " �"�#�������\� ���� ��"���*�(#����*���������*���# � ���� ����"���" � ���*������

A�(������������� #*��"����^��` #����\������(�"�<#�( �� ��������" �"�#��������� ��� # *���#���$��� ���"��� �� �*�# "���*���*������ X����"���������� +������� ����*���"��� *�� +�� ��" #*��������� ��+� � ������ � ��" #*�������� �#*�*� �#*�����+� #1��� \��#*���*���*�� +������ ���� �*����$�����#*��(#��������#� ���\���<#���������" ����X��*�#�*���*���*������ ��������" �"�#��������?�#��\�� *���*�# " �# *���������*�� +���\���*(���������"�������������)��������<�\���"��)���"��"����#���#*�����+� #1����\���( ���#�"��#�� #(���*�����������*�����#���(��*��\���������������#*�����+� #������� �<+�*��) ����������&��

������������������������������������������������^�V��>���"�����*\ Konkurencyjność…\� �������\�����{�V��[����#*\ Konkurencyjność…\� �������\�����F���/�^�V��>���"�����*\�Konkurencyjność…\� �������\����Q�1�����V��[����#*\�Konkurencyjność…\� �������\����F=�����'�������"\�Międzynarodowa zdolność…\ �������\����@/����&�^��` #����\� Teoretyczne aspekty konkurencyjności\� ����� ^��` #����\� ���|�T�����"�� q#���v\� Kom-pendium wiedzy o konkurencyjności\�X��������� �x��" ����Xx\�X�#�*�����//�\����==1=F��

L�

A����"������*�����+�� �����\���#*����������������������� *�����" �"�#�����1�����#*�����+� #��������#��"������*���# � ���\�������"#� ��������#� ������ ���(�1���� � ����#*��������)� ����"<�� �� ������ ��"� #*�\� �*�*�(<����� ����� ��� ��� *�� +���"����������������� ��������" �"�#�������\�"�<#���������������( �� ��� ����Z�"���������� ������" ���*�� +�\��*��� � ��)�#�"��#*����#���(��*���\�"�<#����#<������������ ��� ����� ���� ��( � " �"�#���<�\� �� �������� ��( � # *�<�� �� �"�������� *�(#����*���� � �������" �"�#������ ����������?�"���� �$��" � ���*�����" #*����������"��)�*�� +<���

>�#���(���" �"�#������� �*����(# ��������" #��� �����*���<���*��������* + 1���*��\� � ���� ������#*�*� �#*�����+� #��� ���������*��"������#*���(��" �"�#��1���������� "#��� ����#��"���>�#���(���" �"�#������ � � #<�������#���(���* #���� �������� � �#���� � *����� " �"�#��������� �# ��"�<�� ?�# �����)� �#*�*� �#*�����+� #��� ����#����)� +���(�����( ���(������#��"��@��

X����(�"�����*��( �� ��������� �? #��� ��������#���(���^����� #��#�\�*�"�<#�( ��*�#�������"�* �$���� #<�� ����������)���#���(���" �"�#�������#*�����+� #���\���#�1��(��� " �"�#������ ����� � � � ���� ������ �#*�*� ?�#��� �*������ *��*�����)� ��+� +# �1���)\� �������)� ��� ����� ��#*������� � *����� �� ������ ��"� #*�\� �"����*��� #��*������� +���*������ ����������" �"�#�������������*��"������#*�*�?�#������*����� ���*��"���0������$�����" �"�#��������)����� �����(# T+����������� ���"� #��� ���)�" �"�#��1�<�\��*# ���#�����*���������*��?�#����������������������"� #*�\�(# T+����# ���*�1������+�����������)���# +<����+�����(\�������#*���#( �����+���<�\�������#*���#( ���� �����<��� X�*���"��� ��� ����� ��*���*���� ��������� " �"�#������ �� ������ ��"� #*�������( �#��� �� �$\����������+���������� ������*������������������*���*���������? #��1� ��������#���(���" �"�# ������=��

0�#�� ��������#���(���" �"�#������ *���*�� �#�� ������ (<�����? #����\�����"���� �<+������� ��� ��*����#*��" �"�# ��$\���"���� ������+�$���( ������q( �� ��#�*���� � *�( �� ��#�*�v� �� ��"��� *������� ���� ������+����� �#*�+���� � #����*����� ���)� ����<��q������#��"��� ��� ��\��� #���������# +<�\���#"����(\���#*������"���������1�#�+����\� �# ��"���\� ����� # + �*�\� *� ���#*����\� +������� ��# *�<�\� ?������� �� " ��# ��v��]�������� ��������� �" �+����������<�\�� �"�<#��)�?�#���*���#*�\����# �"<�\�*��� 1� ���"�<#��)����#������� ����)�� ��$�L��

^����� #��#���#<���� �#*��� ����� ���# �*������#���(���" �"�#�����\�"�<#�����������$� ��� #*����� �� ��#*������� �#*�*� �#*�����+� #��� � ������� � *����� " �"�#���������������(��� "#����� #�*��*��"��������#*�*�������*��)�����"<�����" �"�#���������"� #*���>��� ���������������#���(�����#*��<�*����" �*� ��( �q�� ������� *������ ���*(������" �*�<�����" �����)v\�*#<��� ������q��?�#��������v���" �����#�����q���*��#��" ���v�F��

�����������������������������������������������@�`��V )�� �\�'��>�) ���\�Y��X)�����(� �\ Exploring Corporate Strategy\��#�����������\�H���#�>�����Y���#��//Q{�Z�~��X)�����\�V�������(�#\�Concepts in Strategic Management and Business Policy\��)����\����#� ���#�����������\�H���#�>�����Y���#��//Q\��*����V��[����#*\�Konkurencyjność…\� �������\����L&���=�^����� #��#\� Strategia konkurencji. Metody analizy sektorów i konkurentów\� X��������� � ^Z�[�*����>���*� � �\�X�#�*�����//L\�����&1�L\�L/���L�]+����\����L1Q���F�]+����\����L/��

F�

���#��*��*� ���)���#���(���� ��(�����*� +������� ������� *������� ��"� #*��� ���*(������ " �*�<�� ���" �����)�� �#*�����+� #��� � #����*����� ��� ��#���(��� ���#�� �����#*�������$� ?�#��� �# ��"�<�� �����#*����)� � � ���*��)� " �*���)� �� � #<��������*�" �"�#������\������ ����������#<�������#�"���������� �+� #����� *��������� � ?�1# ��$����*����������" �"�#�������+� ���(�$����*����#���#*��� � +����� *� �������\��� �#*�������*��"������������"��� �) �<����" #*����$�� ��� ���������� 1��( �� ���������" �"�#�������( ��X���(�����#*�������������" ��# ���" �*�<��+�*� 1�#�����)��� (<����)����������*�������������*���?�"���� ������" #*�����������)� � (��\�� + #�� ��# ��<�� �� ����#���<�\���" #*�������� *� �� �����# ��"������)\� #(���*�����?�#��\�"����?�"������#�� ���"<�\��"����*� �����*�������� +�*�#*����#*����\� +���(��"�����<�\� #�"����� �*�� �*������ ���� [�Y�� >�#���(��� *#<��� ������ � ��(�� *� " ���� ���*� ?�# �������#*�*� ?�#����*�( �\� � �����������"� #*���*������� ����� *�����"�� ��\���������� ���;�*����*��������"��)���#�+��<�\�"�<#������������� ��#*�(�����?�#�����" ��� �*�����!� �����" �$%����#���"��>� � +����*#<��� ������� (��+�$���������*<#���# +����+���#"�\����)� � (��\����)����# +�\� +���(��� ��#*�����\����$���#*�����\��#*�� �*��� ���������� ����\� (��� ?�#��� #<������� �� ��� ?�#��� � �� "��" ��� �*(��������X�+<#� ��#���(��� ��?�#��������� ����� ���� *� " ����*� ����� � � �*����� �#*�*� �#*�����1+� #��� �� ���" ���)�" �*�<�\�"�<#��*�������� �*���#������������� ���������*��)����������" �"�#���<���Z#*�����*� ��������)���#���(���� ��(�����" �����#������*�����1� ���� �#*�����+� #����� ��� �� ���" � � ���"��� +�*�#*�\� ���� ��� "#��� ���� (#������ �+� #�<�\� "#��� ���� �� #��������� �# ��"�<�� �*�� ��� "#��� ���� #��"�� (� (#�1?��*������*��"�����"������������*�����?�#���� ����#����������"����*����� ��" �"�#��1�<�� +����$���+#������(�����#��"�\������������*��� " �$�� �#*�+����( ���(����������+�*������$� ���*�� " �*��� ��( � +���(��� }�#��\� "�<#�� � �#�?�� ���� �" �����# ��$\� � ���*��"�$�*��"�����*�� ���#*��������)�����"� #*��Q��

A��?��� ������#*�*�^����� #��#�� ��#���(���" �"�#������ �*��� � ����#*���� ����+������ ����� ���)�" �"�#������ �����x��"����� ��#���(����#*��<�*����" �*� ��( ���*������ �������#���(������ ��\�����#���(���*#<��� ������;���#���(��� ��" ��� ��� ��+��#�������X���������������"���������#���(��\�������#���(�����? #��������q ��#�������*�+�*��� � ������� �� ����*��� ��" #*�������� ��? #�����v� �*�� ��#���(��� !�*�� ��%�q ��#��� ��� �"#������� �*���� �#������ ��*���"��)� �# ���<�� *��) �*����)� �� �#*�����1+� #�����v����^�� �#<���)��#<+���?��� ��������#���(���" �"�#�����\�^����� #��#�������� * ���������"����� � ��������� #��������������*���*������

]���#�������" �"�# �����\��#*��������������������!" �"�#������ �$%\�� *��1������#*�����+� #�������#<���$��������#��"���������" �"�#���<������������ �<+�*� 1+���$�"�����<������������ � ���\��*����+�������+��#*�� ?�#��������� ?�#��\��*�� ����# � *�����" �"�#���<���^�V��>���"�����*� ����#������� " �"�# ��������?������� ��" �!�# �"������� ����"#� ������#*�*��#*�����+� #�<���������� *��"�����" ��#�)���<��

�����������������������������������������������Q�V��[����#*\� Konkurencyjność�\� �������\� ���L@1L={� ^����� #��#\� Strategia�\� �������\� ���L/1LF{��]��>*�*������"\�Strategie konkurencji stosowane przez polskich producentów żywności na rynku Unii Europejskiej\�!�#����x��" ���H����#��������" � ���*��( ����X# ������%��/@\��#�&L\�����&Q1�@Q�����^�V��>���"�����*\�Konkurencyjność�\� �������\����Q1Q���

Q�

���� �#�*��� ������ ?�#��� #��" ���%&/�� Y ��� ����#�����<�� " �"�# ������ ����� ��? #1� ��������"�������"�*������*+����+���<�� � ?�#�����#*�����+� #����\�*�#���������)����(�� �� �#*�" �������\� �� ?�#��� ������ ?�#��� ����� �������*��� � � � ����� ���)� ��)�*����������� ��"��� �# ���*������ �*#����* ������ �#����"���� " #*������������#*��1���+� #����� �� �����?�"�� �������� ���� ��+���<�\� +�� ������ *��?����� � � � ��� ��\����������*�����#���"��������#*���������� ���� ����"�����<�����"�����������)�� �*����1#������ � ����)��#����"�������#*��*� ���&��]���#�������" �"�# �������� � �����������#*��)� +�*�#��)�q!�#����)%v\��������#��"��*� ���#*�����q!�����������)%v\�#��"��*+����q!�����������)%v� #�*�����*���#��"���#*�����+� #���\��*���������\�"����� � ���� �������#*���� ���� ?�#���q!�)�������� +#*����#*���$%v��X�*���"��� ��� ����#�������� ������� �# ���*�$�� ��"��������� ?�#����#*�����+� #������#*�*�#���"\������?�"����� ����� 1#*�������#� ����� �������� �������*(������������"�*��*���*���������� �����"�����#�1������ !��� ��������)%\� �� � ����� ��� #��"��)� *+����� ]���#������� ��� ��� +�*� �#���� �T#<������ �) �<���#*�����+� #����\��������)�# �����������#*����&���

~����� ����#�����<��" �"�# ������� ��+�$�����*����+�"#<��*�\���*���� ���� �������?�"������( ���"� #�\�# �*�����# ��"��\�# *� ���#��"�\��"���� ����" �"�#���<���*������(���"�����<���x��+�#�*����� ����#��������" ���������*�����#"����(�1����q@�v\�"�<#���� #*���*��#����#*��*�����#"����( ���q����#������v\�*��� � ���"�<#��)��#*��1���+� #��� �� �� ��*������$����#���"��>��� ���# ��"��qproductv\������qpricev\�����#�1+�����qplacev����# � ����qpromotionv&&��A��*���������������#�����<����#"����( ���)����(���# *�*�#*����� �� �����������\��������*��qpeoplev\��# ����qprocessv\�� �<������1#������ qphysical evidencev� �� �#*����� �$� qpleasurev&@�� V��*�*�� +�#�*���� # *�*�#* ���" ����������#"����(�1�����#*���������^����??�#\�"�<#����#<���� ����������� ����#�1����<��" �"�# �������� � �����)��#*�*��#*�����+� #����&=��

X�" #*�������� " �������� ��#"����(�1���\� ^�V��>���"�����*� � (#�� ���� ��1��#�������" �"�# ������q���������� ����#*�*�^����??�#�� #�*�����v������(��?�#����)���#��������#*�*�"�����<������#<�����*��#��(#��������#�����<���� ����#�������" �"�#��������" ��� ���\�� �"�<#��)�*����*�����"���������� ����q��1

���*� ���v��# ��"�<����+�����(\���"����" �$\�� � �*��� �$\�*#<��� �����\���#"�\���#<������\� �" � (��*� �$\� �*�# " �$� �� #�������\� �������*� �$� � �� � ������� �� �#*�+�"�����<�\���# ���*��������#���"�� ���)���*� ��#��* �����)���# 1+<�� #�*�"#� ������*����)�� � ����#�?�#������"�����<�\���#�"���� �$� ��" �����{�

� ����#�������" �"�#��������� ���\�����#<�����)��� *� �����\�������# � �����\������� � ���\���#��"������� ���\� ������� ��� ��\� +��"�� ��* � ��\� ��#*����

����������������������������������������������&/�]+����\�����@��&�V��[����#*\�Konkurencyjność…\ �������\������1��/��&��^�V��>���"�����*\�Konkurencyjność…\� �������\�����@�1�=��&&����' ���#\ Marketing. Analiza, planowanie, wdrażanie i kontrola\ X��������� �}��+�#(�>V_\�X�#1�*�������\����Q�1���&@�V��[����#*\�Konkurencyjność…\ �������\������&��&=�^����??�#\�Instrumenty konkurowania\������^�V��>���"�����*�q#���v\�Budowanie potencjału konku-rencyjności przedsiębiorstwa\�X��������� �Zx0�'�!� ��0#(���*�� #�%\�Z #������\����=���

��

���#���������"#����\����������(� " � 1���� ��#*������)\�������*�����*��������)\���#��"��(��#�����{�

� ����#�������" �"�#������ +���(��������(���\��*�����*�"#�������(� " � 1���� ��#*�1�����)\���)���" �$\�� ����� �$��*�����*��������)\�������� ������ ��# ��"�<�����#��"�\�� ( �� �$��*����������������)���+����\�#<��� �������� � +������#�+����\���#��� � �$�� ����{��

� ����#������� " �"�#������ " ����"����� �� ��? #�����\� �� ����� #�"����\� �# � ���\���#*���� � +����\� public relations\� ��#(�� �� �������\� �# (#���� � ���� ��� ��\���#*���������" ���"�<��*�"������������*�+"���#��( �����������(����� �����)\��� � ������]���#�������" ���������" ����"�����on-line36��

]�� ������� � ��� �<�� ( �� ��#�*��)� " �"�#���� *�� � +�� ��� #��"�� �� ��� +�#�*����� �#*�������������#���"\������������*��# ��� �(#����������#�������" �"�# �����������������"�*���*�"#������������� � ��$�#<���" �+�����������#�����<��" �"�# �������

A#<��� ��������������#�#�������� ������� *�����" �"�#���������^�V��>���"�����*���#<�����#*��� ��������� �������������� *�����" �"�#�������������#��*��*����)��#�"1����� � *����� " �"�#�������� ��" � �#*����� � ��� ���� " �"�#��������)� �#*�����+� #1����� ���*�����)� ex ante\� �"������)� �� � ��������)� �#*�*� �#*�����+� #��� � �����)�q"���* ���)��*����"��)���"����v��X����������������� ���T#<����� ���(������#*���(����#�(��� � �������� �#�"����� � *����� " �"�#�������� ��" � ���#�� ���(������� �#*���(��" �"�#��������\� �� ����� ����"� " �"�# ������ q"���( #��� ex postv�� A( ����� *� �#*������ ��������\� � *����� " �"�#�������� ����� ���� �*������ T#<����\� �#*������� �� ���#��" �"�#������ ���&F��� ���<�)����#��*��)�� ��$� �� �������#<�����^��` #����\�"�<#���# � �������#<�������" �"�#������ ����ex post� #�*�" �"�#������ ����ex ante.��#*�*����#��*�� *� ���)� # *����� +����� � *����� " �"�#�������\� �*���� ���(�����\� *� +������� �# ������ " �"�# ������� �#�(�� ����� �#*��*��� � *����� " �"�#�������\� � ����� � �*#����* �����\� "#��� ����#*�*�*� �� �$� +��"���� �" �"�# ���������#*��*� ���\��*�����#*�*� ��( � � �������� " �"�#�������&Q�� � �$� ��������*���� � *����� " �"�#���������#*���������X��H#+����"\����*��\����"�*���� ��� +���������\��?�"����*������ ���\�� *�1���� ���(������ �#*�*� ����� � ��� �� �� #�����*����� *� " �"�#������� �� ���� ��� �� ��( �# �*����� ���� ��������( ����������+ ������#�������� �" �"�#���<�&���

x��������� ���(�� ����*���# � ���� � *����� " �"�#��������� � ������� *� " ����V��^�����\��#*���*������ #<�������*�� * ���������������������������!" �"�#�����1� �$%�� ������� ������*���� ���" � ����"�����#*�*�����*���# � ���� *�����" �"�1#�������� # *����� �� !����� �� *������ ��*���<�� ����( � "#���� �� �*�# " � # *�������)� +# ���)� ����*���# � ���)\� ���� �� )������ ����*���# � ���� � ��#���� �� ����(����

����������������������������������������������&L�^�V��>���"�����*\�Konkurencyjność…\ �������\�����=@1�==��&F�]+����\������&1��Q��&Q�^��` #����\�Teoretyczne aspekty�\� �������\����=@��&��X��H#+����"\�Konkurencyjność – próba zdefiniowania zjawiska\�!_����H����#��������~ �*��������} ����0�� � ����%\�Wybrane zagadnienia z zakresu finansów i handlu międzynarodowego\�Z ���/@\�|<�T��//F\�����@&1�=�\��*����'�������"\�Międzynarodowa zdolność…\ �������\����&���

20

oraz w mi�dzynarodowych obrotach czynników wytwórczych, a tak�e ewolucj� struk-tury tych obrotów (…) z uwzgl�dnieniem relacji przyczynowo-skutkowych towarzy-sz�cych rozwojowi zewn�trznych powi�za� gospodarczych tego kraju”40.

Do oceny tak rozumianej pozycji konkurencyjnej wykorzystywane s� miary wy-nikowe, które pozwalaj� na ocen� kszta�towania si� ró�nych cech handlu zagranicznego w przesz�o�ci. Podstawowymi miarami wynikowymi s�u��cymi do oceny mi�dzynaro-dowej pozycji konkurencyjnej w uj�ciu mezoekonomicznym s� ró�nego rodzaju wska�-niki oparte na wynikach handlu zagranicznego (m.in. relacje importowo-eksportowe, sytuacja w bilansie obrotów bie��cych) oraz dodatkowo na wynikach produkcyjnych (m.in. poziom penetracji importowej rynku wewn�trznego, poziom specjalizacji eks-portowej, wska�nik orientacji eksportowej), a tak�e wska�niki oparte na relacjach kosztowo-cenowych. Istnieje równie� ca�a rzesza mierników syntetycznych, kon-struowanych w zale�no�ci od potrzeb w oparciu o ró�norodne metody41. Porz�dkuj�c to zagadnienie, J. Misala podzieli� mierniki mi�dzynarodowej pozycji konkurencyjnej na dwie podstawowe grupy: ilo�ciowe (a w�ród nich mierniki proste i mierniki otrzymy-wane przy wykorzystaniu odpowiednich metod) oraz kosztowo-cenowe42. W takim uj�ciu ocena osi�gni�tej pozycji konkurencyjnej najcz��ciej opiera si� na wska�nikach ex post. Ka�dy z tych wska�ników ma swoje zalety i wady. Aby w sposób miarodajny dokona analizy pozycji konkurencyjnej, nie nale�y ogranicza si� zatem do stosowa-nia tylko jednego wska�nika. 1.3. Konkurencyjno�� polskiego sektora �ywno�ciowego w dotychczasowych

badaniach

Podsumowuj�c dotychczasowe rozwa�ania, ka�dy podmiot, którego celem jest zdobycie silnej pozycji konkurencyjnej na rynku mi�dzynarodowym powinien budowa swoj� przewag� konkurencyjn� w oparciu o posiadany potencja� konkurencyjny (zw�aszcza zasoby i kompetencje o znaczeniu strategicznym), skuteczne strategie kon-kurencji i w�a�ciwie dobrane kombinacje instrumentów konkurowania, jednocze�nie wykorzystuj�c szanse, jakie stwarza mu funkcjonowanie w otoczeniu zewn�trznym. Dotyczy to tak�e polskich producentów �ywno�ci, dla których cz�onkostwo Polski w UE, oznaczaj�ce w��czenie Polski do obszaru JRE, a w konsekwencji wej�cie polskiej gospodarki do strefy wolnego handlu, stworzy�o nowe mo�liwo�ci i sta�o si� silnym impulsem rozwojowym43. 40 J. Misala, Mi�dzynarodowa zdolno��…, op. cit., s. 37-38. 41 J. Misala, Mi�dzynarodowa konkurencyjno��…, op. cit. 42 J. Misala, Wymiana mi�dzynarodowa i gospodarka �wiatowa. Teoria i mechanizmy funkcjonowania, SGH, Warszawa 2005, s. 300. 43 Cz�onkostwo Polski w Unii Europejskiej zasadniczo zmieni�o warunki ekonomiczne funkcjonowania polskich producentów �ywno�ci i przyczyni�o si� do przyspieszenia rozwoju polskiej gospodarki �ywno�ciowej. Najwa�niejszym powodem tych zmian, obok uwarunkowa� makroekonomicznych i globalnych, by�o w��czenie Polski do obszaru Wspólnego Rynku Europejskiego, a w konsekwencji wej�cie polskiej gospodarki do strefy wolnego handlu. By�o to równoznaczne ze zniesieniem w obrotach z innymi krajami cz�onkowskimi UE ce� oraz innych ogranicze� handlowych, obj�ciem naszego kraju zewn�trzn� taryf� Unii i umowami handlowymi zawartymi przez UE przed dniem rozszerzenia oraz

��

X� �#�*��� �����)� +�������)� " �"�#������ ���� � ��"��( � ��"� #�� ��� ��� 1��( �������� "# ����� �� �* � ������ �*�(���������� ���������" �"�#�������( �����" 1#*���������)�����#�����<��" �"�# ��������# +������"������#�"� ��� �+�#�* ��*�# " \������*�������" ������)���+��"�����)�#<�����������"����[�������*���( �*�"#���� +��� 1������*�# "������"�#���*�(�������;� ��*�����#*���)����#��" ����� �������#*���)��*����"<��" �"�#������ �����Z�"���� ���������� ����� ����� ����*�*�*� ��������*��" �"�#������ ���� � ��� �<�� ( �� ��#"�� ��� ��� ����� A�����#*��� ���#��" ������" �"�#������ ��������"������(�<��������#*��*��# ���<��(� +���*����\�"�<#��������������" ����*� �$�� ���� ����������*����� "�������)�*( �����*� ?�#���(� +����( �#��"���X�����" ���"�������� ����������������*������ �����# ������<����� ��������� ��*��1��������X��<������ ����"��Y ������������ ����H�\�"�<#������)���*���������������������*���� ���� ������#*�*�� �*�*�(<����� ��� ����� ��#*�������*������*�(# ������ �������*���� *������������ ���� �������� *�����#*���� �� ������ �����*�� � �*����\�"�<#�� � ������ +�$� � ������� � � �#�� ������ ��#���(��� �*�������� �� �� � +�� +�� �������#*���(�� " �"�#����������_����*�� *�����#*���)����#��" ���� " �"�#������ �����# 1������<�� ��� ���� � ������ +��� ��$� ���� ���" � *��) �*���� ����*�� ����� �# �����" �"�#������� X���� �?�#�� ��)� �*������ ���� � ������ +�$� ��"�� �# ����� ���<��*����������� ���<��#���� �� ���������� �*��"����� �?�"��� ����#(��@@�� � �#���� " �"�#������ ����� ��"��( ���"� #����� ��� ��( �� ���� �� ��#*�(�$�����*�����#<������#*�*��#�*����� ��� ���� �� #*����� #������� " �"�#������ 1" ��#�������)� ����*�� � ��� ����\����������� ���;�� ���*��� ��)�#�"��#*��" ����������@=��

�?�"���� �$�������� �� ����� ���)����#�� ���������" �"�#�������( \��� 1����������)� ��( � ����� �#*�*� "#�������� �?�"���� ���� #<���)� # �*��<�� ��"���<�\��������������� *��������������?�"�����T#<�����*# �����?�"�<���*������ ���\��*�����#*�1"��� � � ����� �� ����\� �� ��"��� ��� ��� #�*�������� ��"���<�� ����#������)� q*������� �#�����( v\�������"�����"���<���#������"��������q�����"���#����( ��� +# � ��( v��Y �������?�"���� �$��#*���<#�����# �� 1�� ���*�( �q*�#<�� ��#���\���"���<������1#������)\���"���*���(� ����( ������"�v\��*�*�(<�����*���*�������"������"# \� *���*���*# ���� ���������" �"�#�������( ���( ���"� #�\�����"��� �#������( �� *�����" �"�1#���������� �# �������� ��� ���\� *���"�*����� �"�� #�� �� ��*���� �"�� #��� �� ��#*������# ��"�<�\� ���(�����#*������� �#����#�����������*���?�"������*������ ����( �� ��#1�*�����*�� +������(� �������������*������ �$���# ��"���� �$��������� ������*����1���*����*����"����" �"�#������ ������#*����*��+ ����� �*� �� ����� ���" #*��������� ��������)�*�� +<���A� ��( ��*(������������" � ����<���� �������# ��"���� �$��*�" �"�#������ ����\� � �"#�������� ����"���* ��� # �������#���(���)� # *� ����#*�����1+� #�����x��"����*�����# ��"���� �������" ����������*# ������# ��"�����#*���<#�����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������<�������� ��*���"��)� ��<�� )���� ���)� *���#���)� ��*������� �#*�*� � ��"�� �� #�� ]��>*�*������"�q#���v\�Ocena rozwoju konkurencyjności polskich producentów żywności po integracji z Unią Europejską\���#���!�# (#���X��� �������//=1�//�%\��#���\�]�Y�`�1�][\�X�#�*�����//Q\��������@@�]��>*�*������"�q#���v\�Monitoring i ocena… (3). Potencjał konkurencyjny�\� �������\����Q1���@=�]��>*�*������"\�Koopetycja w formie klastrów a konkurencyjność polskiego sektora żywnościowego\������ Y��[ # ����"�\� Z��Y ��"� q#���v� Współczesne formy relacji międzyorganizacyjnych. Współpraca – kooperacja – sieci\�H����#�������" � ���*�����'#�" ���\�'#�"<���/@\����=1L/��

���

# �� 1�� ���*�( �������*�� � ���\�������� ���������� ��� �$�*���"�*������ ���1������" �"�#�������( �� ��� �<����( ���"� #�\������#*�*��*# ���� ���������)���*� 1�1 #(���*������( ����#*�����+� #�����)@L��

� ���)�*�� ���+���������"�*��������� ��� ��\���������������*���*������*����������#*���(���� ���)���� #��"��)��# ��"�<�� # �������� �� �#*���<#����� �� ���*�( \���� ��"�� ��� #��"�� " ��������� ��� ���\� ����"������ *� � ����������� " ���#(������ ����"#�� ���)� *� ������� �� H���� ��# ����"����� X� " ���"������� �*#����� *���*����� "���������� #�������)� *� �# ���������� #�*� � �*�"���� ���� �?�"������)� #������� �#*��) � � 1�1" �*� ���)�� X� � #�*� ���"�*��� �� ����� ���*+����� ������ ���� ��" #*���������� �#*�*��# ������<��� *���� ���)�����#�����<��" �"�# �������[���������"�*���\����# ��1��������� ������� #�*����"�*����� ������ ��������*���*�������" ��������� ������ ������" � ����#�����<��" �"�# �������V���� � ��#*�����"����"�*�����\����#*�������������1"�<#�� *� � ��"��)� �#*�����+� #���� �#*������� �� ���*�( � �� ����� " �"�#������ �#*�*���#<������\� "�<#�� � �� �� ����$� ��� *+�� ������ �#������ �#*���(�� " �"�#����������x��*+������������*���*"��*�������# ���*��������#*�����+� #�����)���"��)�# *���*����#*��) � � 1" �*� ���)\� "�<#�� ��#*������ *����������� ������<�� (��#������ ��" �������+�*����*�������*�# � ���( ��X�*���*"��*�# ��������#<��" �������<������� � �����*�# � �� 1������ ��� � #�*� ���"�*�� *���*����� ��#<�� �# ��"�<�� ��� ��� ���)��+���������� ��"���# ��"��� ���� "��)���� #��)��# *�# � ����)��X�" ���"������#*�1�# ���* ���)�# *������ ��������#�*�$\���T#<�������#*���(��" �"�#���������� �1�"��)� �# ������<�� ��� ���� �#*���� ��*���"��� ��� ���"��� " �*��� �� ����� ?�# �����)��# ��"�<�� #�*� � #�*� ���"�*�� ����� � �$� �� ��#������ " �"�#������ ��" ��� ������X���#���"���������( "#�� ������"�����#*�����+� #���������#������� ��"����( ��?�"1���� �$����# ��"���� �$\�*� �� �$�� ��# ��� ��������)��*������ #�*��*���������� +1�*�#*��*�#*��*���������*�@F��

� ������# ����������� ���\��*����������� #�*��#�������*�������*���# � ���� � �*����\���������#��"��)��(#��������#�����*�����*�� ��� �����*�(#����*�����*�#<�� ���� #��"�� "#�� ���\� ��"� �� *�(#����*���\� *���*���� ��� � � �*�*�(<���( � �#�"� �������*�(�������*���*����)�*�" �"�#������ ������x���� � ������ ����� � #�(���(#�� #��" ���\�"�*���� �����)��#*�*����������(� +��������#��" �����\�� ��+ ������� � � ��$���1������\���"�<#���� ������# ����������� ����* ������*���)������� �# ���+��#���)���*���1��"<�\� �� ���� ���� �#�����)� ��#���#<�� ( �� ��#�*��)@Q�� >���� " ����*� �$� � � ����������"�����? #��� ������ ��"��)���#���(���" �"�#������ ��� �*�"������� ��"��)� ����#����1�<��" �"�# �����\�"�<#���� �������#*�����+� #��� ��� �#����� *�����" �"�#������������ #��"��"#�� ���� ������*���# � ������# ����� ����*�����" ����*����� �*�"��������*����"<�� �����������)� � � *� ���� " �"�#������ ���� �#*�����+� #���\� ��"� #<�� �*�����"#��<������)��(#�� �����]�����?�"��������)��*����"<������#���������������� ������ ����"���" � ���*���"#��������#���(����*��������� �*�*�(<����)�� ��� �<�������������������������������������������������@L�]��>*�*������"�q#���v\�Monitoring i ocena��(2)\� �������\����&@1=/��@F�]��>*�*������"�q#���v\�Monitoring i ocena��(3). Potencjał konkurencyjny…\ �������\�������@Q�]��>*�*������"\�Wpływ globalizacji i integracji europejskiej na konkurencyjność polskiego sektora żywnościowego\� ����� ^���) # ����"�\� V�V��X��� �� ���� q#���v\� Nowe strategie na nowy wiek – granice i możliwości integracji regionalnych i globalnych\�H����#������V�(���� ��"����'#�" ���\�'#�" ��"��0?������x��" ���Z�'>Z\�'#�"<���/&\����=�1F���

�&�

V�����*���� �������*���� � +��" �"�# ���������#��"������*���# � ������" 1#*������������#�*��� �����)�+�������)��������" ��� � 1��� ������ ���*��# � � 1����� �#*�*� '��_�(��(�#�@��� ^�� ��� ��� � ��(�� ��� +������� ���)� �������� )���� �����*� ���"��� ���*����� �+� ������)\� �� ���� " ���#�������)\� �#*���(� "#���� ���� *�(#���������#<���)��*���*����)�( �� ��#"���0�������#���(���" �"�# ������� ��"��( �)������# �� 1�� ���*�( \�� " ������� ��#���� �������� ��\��"�*���\���� � "#�����#<� 1"��#��" ���)���)���*���*������ �*�*�(<����)���#���(���" �"�# ��������� ��"����"�1� #����# �� 1�� ���*����� �������)������)������������#�T����*# ���*���*�������#���(���#<��� �����\� ��#������� �"����*����" �"�# ������ ��" ������# ��"�<���X�����*������(��� �$���� ����+�� �*���*������"����*������#���(���" �"�# ���������*��������� * 1��������#���(��� �(#�������� �������*��# ��=/��

X�����*��$�+�����" �"�#������ ����� ��"��( ���"� #����� ��� ��( ����� ��� �����*������ *�����" �"�#���������� ��"��)��# ������<����� �������#��"��)�*�(#�1���*���)��A��������*�����������*��)��#*����<��"�*���� ��������������� *������#*���� �����"��)������*�(#����*��( ��# ��"�����# �� 1�� ���*������*���*������ ��"����)��������� �����H������# ����"�����_����*����#�������)������*�(#����*��( ���"�*���\���� ��*��"����� � ������ � � #��"�� H�� �� � ����� ��������� �������*��� # *�<�� )������ *�(#�1���*��( � �# ��"����� # �� 1�� ���*����� X� �����)� �//&1�/&� ��#� �$� �"�� #��� ���)��# ��"�<���*# ��������� "# ����\���� ����������� � +# �<��)���� ���)�*���"�*�� ������#������*��#���� "# ������`�<�������#���#���)���� ����� ��"����)�������# ��"�����# �� 1�� ���*����� * ������H������# ����"���V��� �*������"��"�"# ������*#<�����*����� ��"������������)������# �� 1�� ���*����Z�"�*���*����� �#��������"<��)���� 1���)� � ��"��( � ��"� #�� ��� ��� ��( � ����� � � ���� ��� � \� �� � ����� �# ����������� ����*�������� #�*���������*��� *�����" �"�#�����������#��"�����������

A������� *�����" �"�#���������� ��"����)�������# ��"�����# �� 1�� ���*�������#��"������� ���� ������ ��� ��#���� ������*����+#����)���"�T��"<�\�������"�T��"����������*������"�� #� ����q>]v\���"�T��"��� "#�������� #����"�� #����qZ�v\���"�T��"�������� ���)��#*���(�" ���#�������)����"�� #����[��[�������qY�_v\���"�T��"��#���1���� �"�� #� � 1��� #� ���)� ~�?���� q~}]v� #�*� � ���" � � ��"�T��"�� ��������� ����)������ ������#*(���*� ��( � ���`#�+���� �� ���~� ���� q`~v�� X�+<#� *��� � �����)���������*�����"�T��"<������"���*��#*�����( ������+���������*(��������?�"�\������ � +1���)������*��)�*����� ��������������������" #*������$�"��"�����#�������" ����������#���A� ���"��� ���*����� � �#��� ���� ��� �" ������ ����� +��� ��"�� ?�"�\� �� ��+#������"�T��"�� � (��� +�$� +���* ��� ��� � �������� ��( � ����( � T#<���� �����)� �� ���� ��( ������( �) #�* �����*�� ��( =��

����������������������������������������������@��'��_�(��(�#\�Unit Values to Signal the Quality Position of CEECs\������The Competitiveness of Transi-tion Economies� q� #����� #� ��� X �?���#v\�0�����# ������(�\�X]}0\�X]]X\�0������Q\� ��� �&1�{�'��_�(��(�#\� The use of unit values to discriminate between price and quality competition\� !���+#��(��V �#���� ?��� � ����%\�� ����\��#�=\�0�? #��H����#������#������F\����=F1=����=/� ]��>*�*������"� q#���v\� Monitoring i ocena… (2)\� ��� ����\� ��� F1�/{� ]�� >*�*������"\�Strategie konkuren-cji�\� ��������=�|��_�+# *��"\�]��>*�*������"\�Monitoring i ocena… (4). Pozycja konkurencyjna\� �������\����&Q1F@��

�@�

�) ������ ����#���#*���#*���� �����*���"��������* �������"�T��"�����*����*����� ��������(#�������#��"<������*���# � ����� *�����" �"�#��������\�� ������"�� *��1����� ������ ��������� � �����)�����"�<��" �"�#������ ��������#��*���*��#����"�T��"��������*�� ���������*���������*�(���*� ������)�����������(#�����# ��"�<���Z�"��# �*����������������*�*���*����� ��������*�� �����������#*�*������"#����#*���(�" ���#�1������)�q�*(������)v���)��������"������# +�����X�"�����*�"#��<��������������"�*����+�������*��� ��� �����#*�"�*����������#*���(�" ���#�������)����#*���(��" �"�1#����������+�"#� ������� ���)��#*���(���( �������A�" ������"�T��"��)������������#*1(���*� ��( ���? #����� ���������*�����������#*(���*� �����X��#*�������������� ����1�����*���������*�(���*� ����"#������*������*��������������*�����������#*(���*� ��� �" �"�#�������#��"��)�*�(#����*���)��# ��"�����+��T� ����������# ��"�<����#����)����� ������ (���*�� q�� ���� (#������ �# ��"�<�\� �� "�<#��)� ����� �#*���(�� " ���#��������� +��� ��#���#<�� )���� ���)v�� ]�? #������ � ���\� �� ��� *��� "�<#��)� � ��#<�� �����"#�����������*�������� #�*� ��"� ����������� ����� �����������*����\�� *����������� �<+��� �#����� ����$�� *� ��" �"�#������ ����������( �� ��#"��������������)�"#��<�=���

0������ *�����" �"�#���������� ��"����)�������# ��"�����# �� 1�� ���*�������#��"������� �����������)��//&1�/&\� ��#�����������*�����+#����)���"�T��"<��" �"�#������ ���\��"�*����*#<��� ����������������( ���"� #�����"���*���� ��# �����V��� �*������� � �*�\����� "#�����������������(#����)��# ��"�<������������*���*����� �#����� �*�*�(<����)���"�T��"<���Z���������*���"�*������������" �������"�1� #����# �� 1�� ���*�����*�����# ��"�<�\���*�"#�����"�<#��)�� ��"��+����" �"�#��1���������#��"������� ���=&��

�������*����*# ��� +# �<��)���� ���)��# ��"�����# �� 1�� ���*���� #�*�� �#��������*���# � ����� *�����" �"�#���������� ��"��( ���"� #����� ��� ��( ��� � �����\���� ������# ����������� ����+����� +#*���#*�( � ������ ��*� �" �������H������# ����"���� ��� �?��"�� � ��������� #��"��(� +�������A��" ������� #��*����� +����������(�������#��"������*���# � ���\��������(���*�������������?��"�� � 1������� ��"����#����)�V��� ����( �Y��"����# ����"��( �������������� ����������"�����������#��"���� �#��������*���# � ����� *�����" �"�#���������� ��"��)��# �����1�<����� ��������+���+�������"�� ����\�(��+������# *������� ����� ��( �� ���������" �"�#�������( \� ���� �� � ����� �"����*���)� ��#���(��� " �"�# ������ �� ���� ��" #*�1�����������������)�����#�����<��" �"�# �����\���*�����(��+������� �#�?����*���"��1���� *�#*��*�$� � �*�*�(<������ ����������� �������� !" �"�#������ �$%�� A� � �$���������!" �"�#������ �$%������� �����# � �$�#�����������*����( �����������������1"���� ) ������*��� � �������� *�#<�� � � � #*��*������( � "#� ������ " �"�#������ ������"� #<������ #*����)����� ��� �<�\���"��� �������( �*�����"��� �

����������������������������������������������=��]+����\����\�F=1�{� ]��>*�*������"\�Development of Intra-industry Trade as a Measure of Com-petitiveness of the Polish Food Sector\� !0�� � ���� � ��#������%\� x#� �\� ][`\� �Z�\� H����#������^�" �����' ��#��"�\�Z #����/&\����@F1L@��=&�|��_�+# *��"\�]��>*�*������"\�Monitoring i ocena… (4). Pozycja konkurencyjna\ �������\����\�&Q1���

�=�

2. Wyniki handlu zagranicznego produktami rolno-spożywczymi

�A����(������#*�������*����\� ������#��"��)�(� +���*�����( �� ��#"�� " �"�1

#�������� ����� �*���*�$� ���� ���� ���" � " �"�#������ ����� #��"�� ������#*��( \� �����#*������*���"���� ������� �����$�" �"�#������ �$�����*���# � ��\� �������*����1�������*��)� �#*����<�� " �"�#������ ���� � ��"��)� �# ������<�� ��� ���� ������ ��������"�� )������ *�(#����*��( � �# ��"����� # �� 1�� ���*����� A�(��������� ������ ����� � ��������*��# *�*�����X����#��*���" ���� �����#*������� � �*������� *� ����� ������"�� +# �<�� �# ��"����� # �� 1�� ���*���� �� "#����� �*� �" ����� � ��"�����H������# ����"�����x���������*��#�*��� ��� �����"�������*����#�"��#��(� (#�?��*������� ��# ������( �)�������X�����*���" ���� �����#*������� � �*���*�����)������# �� 1�1�� ���*�( ���)������*�(#����*����� ��"�� (<���� #�*�� *������ ��"�������������)���� �����# ��"�����# �� 1�� ���*����H������# ����"�����Y *�*����" ��*���#<+�� ����� �#*��*��( � # *� ��� )������ *�(#����*��( � �# ��"����� # �� 1�� ���*������X������*���*#�*�(� ��� �*���*�*�(<� ��( ��#*������������*����\�"�<#�������� ������� �����)� �//&1�/&� q���"����� �� �����)� �//&1�/@v\� " �����#����� ���� +�#�*���� ����#*������������ (<����)����������\���"���*�*���*����������)������# �� 1�� ���*��������� ������"��*��\� #�*�����#*�������������"�����������������������*�"#������

[�������� +��� � � ��"�� )������ �# ��"����� # �� 1�� ���*���� (<���� #�*���������*��#*����(#������"#��<�\��������#���������������*� �" ��"����H������# ���1�"���� qH�1=v\� � ����� ���������� �*� �" ��"���� H�� qH�1&v� �� "#������ �� *�� H��q"#������ �#*�����v�� _����*�� ��#�"��#�� � ��# ���� �#*��# ���* � � �����(� �*���<��A)�#� ��* ����( �>�������0*���*����� ��' � ������Z ��#<��q�*��� ���������>v\� *���* ���)� �����?# ����� " ������ [������� �#*��# ���* � � (�<����� ��� �����)�� �) �*����)�*�����#���_�������*��( �_�������#������������q�__�v���^������#������}�����<��q^}v\���#� ���)�����# \�*������������)�� #<������� �$�����"<�� +��1�*��� ��� ��*���"��)� �����)�� � ���" � � �� ���"�<#��)� �#*����"��)� �" #*����� � *� +�*��X]Z>1� ��#����qWorld Integrated Trade Solution�– Comtrade\�"����?�"������>��//������Lv\��# ���* �����#*�*�[��"������ ���q�������H>�v���2.1. Obroty oraz saldo wymiany handlowej produktami rolno-spożywczymi

– tendencje ogólne

�*������� �������*� �" ������ ��"����H������# ����"����� � "#�������������*��( ��*# ���� �� � �#���� ����"<�� )������ *�(#����*��( � �# ��"����� # �� 1�� ���*������ *�������*��������� �*���+����������//&�# "�\�"������ �� ��"��� �#�*����#��*�������� ���� �"�� #��#��� ���� � �# ��"�<�� # �� 1�� ���*��)\� �*��"����� � ������� ���� � +# �<������� " ����@=@�������# ��� �� � �����������?# ������� ��*# �����"�� #������ ��� #���� X� # "�� �"������ +# ��� � ��"��( � )������ *�(#����*��( � �# ��"����� # �� 1�1�� ���*����+���� �+���" �&/�����"�*��������//&�# "���0+# ���)���� ���� ��"���# ��"�����# �� 1�� ���*���\��*��"����#*���������������*# �� �����#� ����*�#<�� �

�L�

�"�� #��\���"������ #��\�*���"�*����������"����" ������)������)��X�����"����� ��������1����# "��//�\�(��� +# ���*������� ��#*��*� �=����� #<�������*�# "����� �#*�������A�������������"����*���� � ��������( �� ��#�*�( ���� ����( ��#*�*������ ���"#�*���?����� ���� X� �/&� # "�� ��#� �$� +# �<�� )���� ���)� � ��"�� �# ��"����� # �� 1�1�� ���*�������� ����� ����&@\F�������# \��������"�� #�� ���(����#�" #� ���� *� ���/\@�������# \������ #��@\&�������# �q��+������v��X�� #<�������*�# "����� �#*������ *���*�� � � �*# ��� +# �<�� )���� ���)� � /\=�\� �� ���� ����( � �"�� #��� � @\��\������� #��� �=\L���0���"������� ��"��� �H��� ����������� ���������)���� �����# ��"1�����# �� 1�� ���*������"������������*����*���"�*�� �����q*������"�����//Q�# "�v��X� �/&� # "�� ��#� �$� ������ +# �<�� �#*�"# �*���� ����� ��"���� � ���)�*��� ��#� �$�L\�������# \�� � *���*�\������ #<�������*�# "����� �#*������+�������*�� ��#�����\Q�������# \������� �@���

�Z�+��������X���"��)������*�(#����*��( ��# ��"�����# �� 1�� ���*����

q��������# v�>�#������)������ '��#���"� �//&� �//=� �//F� �//�� �/� �/�� �/&� �/@��

�"��

#��

Ogółem 4 010,4 7 028,0 9 942,5 11 277,6 15 223,5 17 891,3 20 427,2 21 347,9H�� ��LL\F� =��/\Q� Q�//\@� ��/LL\�� ��/L\L� &�FL&\�� =����\@� L�QFL\F�

UE-15 2 041,6 4 063,0 5 941,2 6 698,8 8 789,0 10 295,2 11 956,2 12 576,5UE-13 575,1 1 127,8 2 060,2 2 368,1 3 117,6 3 468,6 3 973,2 4 300,2

'#������ *��H�� �&�&\F� �Q&F\�� ��@\� ���/\F� &�&L\�� @��F\@� @�@�F\Q� @�@F\��

]��

#��

Ogółem 3 556,9 5 373,5 7 972,3 9 111,0 12 628,2 13 557,3 14 312,5 14 792,2H�� ��F=\�� &�&QQ\�� =�&@F\@� L�&�/\@� Q�Q&\&� ���Q@\@� ���&L\Q� /��/\F�

UE-15 1 848,5 2 938,0 4 484,6 5 448,9 7 511,4 7 802,1 8 472,3 8 763,4UE-13 327,4 450,2 862,8 871,5 1 301,9 1 482,2 1 464,5 1 447,3

'#������ *��H�� �&Q\/� ��Q=\&� ��L�@\�� ��F�/\L� &�Q@\�� @��F�\�� @�&F=\F� @�=Q\=�

>���

Ogółem 453,5 1 654,5 1 970,2 2 166,6 2 595,3 4 334,0 6 114,7 6 555,7H�� @@/\Q� �Q/�\L� ��L=@\/� ��F@L\L� &�/�&\&� @�@F�\=� =����\L� L�LLL\/�

UE-15 193,1 1 125,0 1 456,6 1 249,9 1 277,6 2 493,1 3 483,9 3 813,1UE-13 247,7 677,6 1 197,4 1 496,7 1 815,7 1 986,4 2 508,7 2 852,9

'#������ *��H�� �\F� 1@Q\� 1LQ&\Q� 1=Q/\/� 1@�Q\/� 1@=\=� ��\� 1/\&����# (� *������������� ������������"<��*��/�����������/@�# "��Źródło: opracowanie własne na podstawie danych CAAC i MF.�

�X��/@�# "�������������������*���*# ��� +# �<��)���� ���)��# ��"�����# �� 1�

1�� ���*����� x�� � �������� �# (� *�� ��" ������ �� ��#���� � ����� *�� ���#��*��)��/������������( �# "��� ��������#�*�$\������������/@�# "���"�� #��*���"�*������� �@\=��� ��\&�������# \������ #�� �&\@��� �@\Q�������# ��X��?�"�������� ���������)���� �����*# ������ �L\L�������# \����� �F\������ #<�������*�# "����� �#*�������Z�"��� *������ ��#������� )������ �# ��"����� # �� 1�� ���*���� �� �����)� �//&1�/@� *���*����+���" ������ ��<�"# �����*# ����"�� #��\�� �����*��# "# ����;���� #��� #�*��*��#���� ��<�"# �����*# �����������������������# ��"����������� #<������\�������

�F�

������ "#������"���� �������"�T��"��*# �����'[\���#� ��( ��������)�������)\�����������#��� � � +���� "��L�=@��������"���"�� #�����������)������*�(#����*1��( � �# ��"����� # �� 1�� ���*���� *���*���� �#*����*�� ����� ������"�� �'[\�� ����#�*������# �"�� #� ����)�#�"��#� # *� ��� ��( ���"� #����� ������ ^�� � �#�������������*������(�����������( �� ��#�*�������������\���� ������*# ��� +# �<��)���� 1���)� ��� ����� ����������*���� *����� � ��������� [������ �*��������� ���� �*� �" ������ ��"����H������� ��� �<��� ��"��( ���"� #����� ��� ��( \�"�<#��*����� ���������# *����$���#*�����"�� #� ����������������"���������*������*�$����# ����������#��1�� ����*����\� "�*�������*����� ������" #*�������

x�� # *�<�� �������� *�(#����*���� �# ��"����� # �� 1�� ���*���� �� "#������*� �" ������ ��"��� �H�� ;� �#<�*��#*��*���� �*�������\� ��"��+�� ������� ���#����#��"<�����*��"������� + �����)������� ��"��*�����������H����;����������� �� +#���#*�( � ������� ��"����( �� ��#"����� ��� ����� ��*� �" �������H��q� �#*��* ����#*�"�*����������� ��#�"��#������� �#*������� �� ���*�( � �� "#����� �#���? #������������ ���v��A������ ��� � ������������*����"<���� ����#��*�\��# ���������� "#�����+�*� �#���� �� �#*��*���������������� �H�����#*��# ���*������ ������������� �� 1� �������)�*�"������ �������#�<���������)��� ��#�(��\�� ������# ����������"�*��������� +#��*��� � �����#��"��������( � #�*������"���� ������*���������������#��"���' ��������*����"����+����������+�*� �#�����)������������*�(#����*���)� #�*���������*�(#����*���)� ������ #<�� ��#���(��*���)� � � � ��"��)� �#*�����+� #���\� � � �� � � 1��� \������������*��)��#*�����+� #�������� ������*��������?�#��*�(#����*���)\�* ���1����������������� �����*��������* ������# �����(� +���*���������������*���������*�1��# � ����� �������*��� # *�<�� )������ �# ��"����� # �� 1�� ���*���� ������ ������"���*��"��� *��"�����*���*���)��# �"<��*�?�����*���������)\�*�#<�� ��� "#������#*���"��������\���"���� ��"������� ��"��� �H���Z������ ���������*����"���#*��*���������� �#*���� ��*���"��� � � *������*����� ��"�� ���)� � (��*���� �*�������� �#*������ �� 1���*����� ����� ���#*��������� ���*�( ���"#����)���� " �# *��������)��x���+�*�*���*�����+����#<������"���� �$�����*���# � ���)�������)���� ���)\�"�<#��� " 1������*�"��<��� ��"��)��# ��"�<���� ���*��)����� �#*�+��*�(#����*���)� ��*��1�<�\� �� �� ����� �� �<+� �# � ����� � ��"�� ��� �$�� Z�"�� ����� �#*�����+� #������#����* ������������*�������������)��*��"������#�����)��#*���(�" �"�#��������)� ��� �� �������� ��)� � *����� " �"�#��������� ��� #��"�� ����*���# � ����� x������� � ����)� �*�������� ��� #*��*� �*# ���� �?�"���� ���� ��" #*�������� �*����"<�� �# ��"���� #�*�� �#������" ������+�*����*���������� ����q�������� ��*��)��������� � ������� � �*�����)�������<��*�#*��*�������" ����v\���#������#<��( �# �*������� �����\��*�������� ��? #������ 1�# � �����\� # *�<��"�������� ������"������( � �� �����)��*�������*� +�*�#��*�#*��*���������*�\���"�#<������� #*������ ����*��� ��� ������ ���*��� ��)�#�"��#*��" �����������q��������? #����"����#<�v==��

����������������������������������������������=@��# (� *������������� �������������)�*��&�"��#������/@� # "�� �� #��)�����������( �������"�*��"�1��"# �" � ���*�����==�]��>*�*������"�q#���v\�Ocena rozwoju konkurencyjności�\� �������\����F{�]��>*�*������"�q#���v\Monitoring i ocena… (1)\� �������\����L1F��

�Q�

�#���� # �*���������"��)������*�(#����*��( ��# ��"�����# �� 1�� ���*���� �*�� ��� � ��" #*�������� " �������� �# ������ �"������( =L� #�*� ������� ��� ����1������q��"������*��?��"���� �#����v��X����(�������� ����"�� #���� �����)��//@1�/@��*#�������#���� � �L\@��# �*���\������ #�� �&\Q��# �*�����X��*��������"���*# �����"�� #��� ��� ��� #��� �"��" ����� � �#���� � ������( � ������ +# �<�� )���� ���)\�"�<#�������� "#������*#����� ��#���� � ��F\=�� # �*����q��+�������v��X��������+�*1�*(������� �#���� # �*��� �#*�# ���� +# �<�� )���� ���)� �# ��"����� # �� 1�1�� ���*���� +���* � ���" #*�������������*���# �����#�(#��������� �����X��<��*����"�"��#��" �����#<����������� ����?��"�����#��������������#�#�� �������" ��#���� # �*����#*�# ��� ��#� ���� +# �<�� )���� ���)�� X� ��"��� ������� �"�� #�� �# ��"�<�� # �� 1�1�� ���*��)��������)��//@1�/@��*#�������#*��������� �\=L�������# �# �*���\�����1� #�� � \/Q� ���� ��# �� X� �?�"���� �����"�� �"�� #��� ���� ��� #���� *���"�*���� �����#���� # �*���� �/\@Q�������# ���

Z�+���������������"�� +# �<��� ��"��( �)������*�(#����*��( ��# ��"�����# �� 1�� ���*����

>�#�1������

)������'��#���"�

�/@+��#������# �*������� �*�������������)�

�//@1�/@+� �//@1�//Q� �//�1�/@+��//&���//�

�//Q���//�

�/&���//�

��������# � ���# ��� ������

��# � ���# ��� ��������# � ���# ���

�"��

#��

Ogółem� 532,3 186,9 104,5 1,56 16,4 1,50 23,3 1,87 11,0H�� L@=\/� Q&\� /=\�� \�L� Q\=� \&@� �Q\L� \@�� /\L�H�1=� LL\/� QQ\@� /=\�� /\�&� Q\/� /\�@� �L\F� \/�� \�H�1&� F@F\F� L�\�� /Q\�� /\&&� �/\� /\@/� &@\L� /\&&� �\��'#������ *��H�� &�/\Q� �/�\�� ��\@� /\&/� \�� /\L� �\L� /\@=� �\=�

]��

#��

Ogółem� 415,9 146,6 103,4 1,08 13,8 1,27 23,2 0,97 6,6H�� @L�\&� @=\@� /�\Q� /\FQ� =\� /\�&� �L\@� /\LL� L\@�H�1=� @F@\� @L\@� /&\@� /\LL� =\�� /\FQ� �L\=� /\=L� L\L�H�1&� @@�\� &�\@� �Q\Q� /\�� @\=� /\=� �L\/� /\/� =\F�'#������ *��H�� &&\Q� @�\@� /@\F� /\&/� \=� /\&@� F\&� /\&� L\��

>���

� � Ogółem� 1 445,6 491,8 107,2 0,48 27,5 0,23 24,1 0,90 30,4H�� �=�\&� &/&\F� \�� /\@Q� �Q\/� /\@� &F\�� /\FL� �/\&�H�1=� ��F@\F� ==\=� /�\@� /\�F� &\�� /\�=� ��\� /\=&� &�\��H�1&� �=\Q� Q�\F� &\F� /\�� �@\�� /\L� @&\@� /\�&� \&�

���#���� # �*���������"��)������*�(#����*��( ��# ��"�����# �� 1�� ���*���� �*�� ��� ���" #*�1�������" ���������# �������"������( �q[��~���#�#\����x ����\�'�������#�\�Mathematical Formulas for Economists\�>�#��(�#\��)�����*\��#�������//�\����&@v\�+��# (� *������������� ������������"<��*��/�����������/@�# "�\������� �)������# �� 1�� ���*�( �� ��"��*�"#�������� *��H���������)��//@1�/@�q*������"�����/&�# "�v�+�� �������\� ����� �*�*�(<����)� �����)������* ����( � "#������"�*���� � #<� "��#��" ���*�����\���*���*"��*��������������� ����� +���*������#�����)�# �*���)���"�T��"<����( �������"��Źródło: opracowanie własne na podstawie danych CAAC i MF.�����������������������������������������������=L�[��~���#�#\����x ����\�'�������#�\�Mathematical Formulas for Economists\�>�#��(�#\��)�����*\��#�������//�\����&@��

���

A�� #<������� �#�����( � �������*# ���� ��#�������� ��"��( �)�������# ��"�����# �� 1�� ���*���� �� " ������)� �����)� �*� �" ����� ����"�\� �� ���� � � � �� "#�����+�*� �#���� �� ��"������+�� ���#�T�������*����������������� "#������� ���*�� � �*����*�*����� #��\�"�<#���������)��//@1�//Q��*#������ ��&\���# �*���\�� ��*���(����������)� �//�1�/@� � L\L�� # �*����� �"�� #�� �� ���)� ��<�)� "#����)� �*#������ �� 1������ � � �&\&�� �� \/�� # �*����� X� �?�"���� ��"��)� *����� ��#������� )���� ���)��*# ��������� +# �<�\���"��������������������#��*���*����)� "#��<�\�����<����@\�\���� �� " ������� &/\@�� # �*����� Z�"��� *#<��� ������ ������ # *� ��� )������ *�(#�1���*��( ��# ��"�����# �� 1�� ���*����� ����#�*����( �������� ���*�����*��"��1����� ��"��� �H������# ����"�����X�*���* ���?��"�����#�����*�#<�� ���#� �����"�� #��\���"� �� ��� #��� # �� 1�� ���*�( ��)�#�"��#�* ����� ������ "#����� �*� �" ������ ��"�����H��+�#�* �� � +�����#*�+��(���� #�*���� "����� ������� ��� ������� ������)�����#��*���)=F�q��"#�����v����

X�"#�������� ��"��)������*�(#����*����# ��"�����# �� 1�� ���*����q��������# {��������#����v�

����# (� *������������� ������������"<��*��/�����������/@�# "��Źródło: opracowanie własne na podstawie danych CAAC i MF.��

_����*�����������*����*�#�(<���*�� ���)�q�1�1_Y]^_v���"�*���\���� ��"��)������ *�(#����*��� �# ��"����� # �� 1�� ���*���� �)�#�"��#�*���� ���� ��* � �������)������=Q��>�* � ����*# ��� �"�� #������������� *��"������#�(����<�# �*�\�(���+�*� �#���� � � � *+� #��)� �*#����� � ��� ��# ��<�� �� � ��� ��� ��"� #�� ���#���� ��������������������������������������������������=F�X���"�� �����*�� #�(#����� +���� ���������*���� ��� ���\� � � � ����#�*���� +�#�* � ��� "��� ��#� �������<��*����"<�� ����#�������� Y�� q �� ������ � /\�Q/�� �� /\�Q=v\� "�<#�� ��"�*���� #<����� ��� ��������� " #������� ��#�*<�� �� �*�#�(�� �*�� ����� _����*�� ��#� ���� ������ +# �<�� �# ��"����� # �� 1�1�� ���*���\� �#*��# ���* ��� ���� ���� �//&1�/@\� ��"�� ��"�*���� ��#�T��� ��( � �#���� �*# �� ����A�*���* ����������#��������) ���������"����� ����*�����<��*����"�����#��������Y��q/\Q/�v��=Q�^��������*�"\�Prognozowanie cen surowców rolnych z wykorzystaniem modeli szeregów czasowych\���#���!�# (#���X��� �������/1�/@%\��#�/\�]�Y�`�1�][\�X�#�*�����/��

y = 1,5657x + 1,9724R² = 0,9809

y = 1,0806x + 2,4018R² = 0,9815

y = 0,4851x - 0,4294R² = 0,8019

0

5

10

15

20

25

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014*

eksport import saldoLinia trendu eksportu Linia trendu importu Linia trendu salda

&/�

*���"�*�$���#*�����x��(��+�*�������"��"�� #��������(��# "������������������*���\����������*��;������������)�"�������1��������>�* � � �$���� #����� �� ��������*����\�(����������)��//@1�//L���)�������* � ���+����*���*�������"�*�������" ������)������)�� � ���������� ����(#����� "#�� ��( � #��"�� *� #��"���� �������� �� � � ����\��� � ��� �# ��"�<�� *� ��� #��� ��"�*���� � #�*� +�#�*���� #<�� ���#��� # *"�������������# "���Y�����������������"����* � ����*# ����#*�� *������� +��#� ������������� �� ���������)� �*�#����1���#����� #�*� ����*��1����\� �� ��* � ��� �����"��;����*��#����"��#����=���

�2.2. Struktura geograficzna handlu produktami rolno-spożywczymi

� ���*�����)���� ���� ��"��( ���"� #�� # �� 1�� ���*�( �*�*�(#������ �� �������������#��*��\� ����� �������������#���#����������������������*��������� * ������"#���� �*� �" ��"��� H��� V���� � � �?�"�� ������� ����(#����� � ��"�� *� H���� ��# ����"�������# ���*�����X��<������ ����"��Y ����� ������� �������# ����"������(#�����( �� 1��#�*��*�"������� + �����#*������� ��#<�\�����(\�"�������� #�*� �<+���� +�*�#*��H���'#�� ����# ����������� ���\�"�<#*������������ "#��� ���������#���������#��\�����#�1��#����\�?�� ������#��� #�*�� +# ������*���#*����� �)# ����# � ���"�\��*��"�������1 (#����* ��� � ����� � � (# ���( � #��"�� *+���� �)�#�"��#�*�����( � ���� ��� "�� �������+���*�� " �������<��� X� �/&� # "�� ��*���� "#��<�� H�1�Q� �� �"�� #���� # �� 1�1�� ���*���� ��"������<���FQ�\�������"#��<��!��������"�%�=Q\=���� ����������� ��������� *� "#������ H���� ���� �� � �#����� L� ���� ��# �� X� �/@� # "�� ��*���� H������"�� #����� ���*# ���$�� �F���q������H�1=�� �=��v\��������"��)���� ���� �� ���(��$���#� �$� "��L\F�������# �q��+������&v��Z�"�*���*������*����H������# 1����"���� �� ��#�"��#*�� (� (#�?��*������� *�� #�*� ��"���� "����#� �$� ������ +# �<���*�"#������H�����" ��������#(��������� ����#�*���������*�\���� ��"����"� #���� 1��� ��������" �"�#���������� ���<�����"����������<�����#��"����

Z�+������&��>�#�"��#�� +# �<��)������*�(#����*��( ��# ��"�����# �� 1�� ���*����q���# ��v�

'��#���"��"�� #�� ]�� #��

�//&� �//F� �/�� �/&� �//&� �//F� �/�� �/&�H������# ����"�� L=\�� Q/\=� FL\�� FQ\/� L\�� LF\� LQ\=� L�\@��}Z_� \&� \/� /\Q� /\Q� @\�� @\&� @\� @\��'#����# *��������( �� ��#�* � =\=� &\� &\� �\F� @\&� &\/� �\F� &\Q�'#����+��"���"��� @\@� \�� \� /\F� \�� /\&� /\&� /\��'#����Xx�� =\L� Q\Q� \&� /\F� &\F� �\Q� @\�� &\L�'#����# *�������������� Q\/� =\@� L\Q� F\� �=\@� ��\=� �\=� Q\�0(<���� //\/� //\/� //\/� //\/� //\/� //\/� //\/� //\/�Źródło: opracowanie własne na podstawie: „Handel zagraniczny produktami rolno-spożywczymi.Stan i perspektywy”, nr 19-40, seria „Analizy Rynkowe” z lat 2004-2014, IERiGŻ-PIB, ARR, MRiRW, Warszawa. ����������������������������������������������=��Handel zagraniczny i międzynarodowa konkurencyjność polskiego sektora rolno-spożywczego��q��� #����� ���>*����#�\� ]��>*�*������"v\� ����� _��' ����"�� q#���v\� Analiza produkcyjno-ekonomicznej sytuacji rolnictwa i gospodarki żywnościowej w 2013 roku\�]�Y�`�1�][\�X�#�*�����/@��

&�

~��*����� ���� #��"���� *+���� � ��"���� ��� ���� ��� ��"�� "#���� Xx�\� "�<#��)���*���� �� � ��"��� �"�� #���� # �� 1�� ���*��� �� �/&� # "�� ����<��� /\F��� H�*����"#��<�� Xx�� �� � �*�*�(<����)� �����)� � ���(��� ����� ��)��� �� ����"������� *��*��������� ����"��)���� ����Y ����q �(#����������� �����# ���( �� ��#�*��������(#�1����������v��Y ������ ���" � ��*��� ���# ���*����#<��� (#����*�������� �������� ��� ��( �#��"�\�� ���(��������������� ��������"�����"�� #���� #�*����������#��" ������ �" � ���*��� ���"�<#��)� +#��� q���� �������\� � � � 1��#*�����v�� X� �/@� # "�\����*���*"��*���# ���*�������#*�*����"�<#��"#����Xx��*�"�*���� *������#* ����\��� � � ����( � ��"#������ ��#���� �?#�"���"��( � � � #�� ����� q_>}v� �� ������)���*�"<�\� #�*���# ���*�������#*�*�Y ���������#�������( �# "��*�"�*���� *�������(#�����# ��"�<����� ��� ���)L/\���*����"#��<��Xx����� ��"����"�� #���� # �� 1�1�� ���*���� �� +���$������ � "��Q���

A�� * ������)�"#��<��*���*����� *��������"�� #������� ����*����������*�*����������# *�������������( �� ��#�* �q���/&�# "��F\�v��'#����# *��������( �� ��#1�* ��������� �������� ���" � ��������"����*�������"�� #����q�\F�v\�� �����"���#*������*���"���*���)��# ��"�� ������*����� ����"��)���� ���\����"�<#���"�������������� "�������"�������� #�*�+�#��#��� *�1�����#���#�? ����

>�#�"��#�� (� (#�?��*��� � ��"��( � ��� #��� # �� 1�� ���*�( � ��"�� �)�#�"��#�1*����������� "�����*������H�1�Q�q���/&�# "��L�\@�v\��������������H�1=�q=�\��v��X��/@�# "����*��������� �����" ����*���*����*���"�*�$������������ �����# ��"�<��# �� 1�� ���*��)� � ��"�� ��# ���*��� ���� � *�"#��<�� # *���������)� ����( �� ��#1�* �qQ\�v��>��� ��#*������*���"����# ��"���# ����� �) �*����*������)���#�?�"����1���*���)�q � ���� ����� ��\�"������)�#+���\���� �\��#*��#���� #�*�#�+�v\�*���"1�*������ #<� # �� �$� "#�� ���� � ���� ��� ���� �� � �������� �#*���<#�*�� � ��"��( ��#*��������� ���*�( ��]�� #�������������������#*����"�����*���" ����(������#�?�1#�������\� "�<#��H������# ����"��*( �����*�� ���� ���������XZ0��#*�*�����"#�� ��������+����# *���������q~��v� #�*������� ��#�� ���_?#�"�\�'�#��+<��������?�"��q_��v��� * ������ "��#��"�� (� (#�?��*��� ����� #���������� �������"��� *���*����� �� ��� #������� ����� �� ��"���

����������������������������������������������L/�X� ����� �F�/��/@� #�\� �� *���*"�� *� ������������� ��<�)� �#*����"<�� _>}� �� �*�"<�� ��� ~�����\�Y ����*�"�*������� #�������������#* ��( �*���#�� #����������H�\�*�����������F�/���/@�#��*�"�*������ *��*�� ��"������\���)�����#�����(������*��( ����# ��"�<������#* ���)������ ������)� +#<+�����#���*�����0�������F�/@��/@�#��*�"�*������ *��*�� ��"����"��� * ������)��#*��� #<������#* ���)��X�������/�/���/@�#��[��� #�����# ���*����*�"�*���� #���*�� ��"������)�����\�����������#* ��( �����)��#*��� #<�\���������\�" ���������*��0��F�/���/@�#��� �Q�/L��/@�#� + ���*�����*�"�*���� #����*�� ��"�����H"#���������\�����������#* ��( �����)��#*��� #<���0���=�/F��/@�#�� + ���*����*�"�*���� #��� ���)� �# ��"�<�� *� � ���<�*���� � ����"��( � ��� H"#������ A� ������ L�/Q��/@�#�� ��� "#��������( �# "��* �������# ���* ���*�"�*���� #���� �Y �������"�<#��)��# ��"�<��# �� 1�� ���*��)��*��������H������# ����"���\�H>_\�'�����\�_���#�������x #��(����A�"�*����� +�������"�* �$�# �*��<�������\� �# ��"��� ����*�#�"��\� ��#*���\� � ��� �� #*��)�\� "���+���\� ���"�<#�� �#*��� #�� �� ���*���*���"�\�"��*\����*"�\��"# +�\��"��#�"����� � ��( \�����"�����"�<#���# ��"����� ���*��*����#����������*�*�� *� ���"�� �� #�� |��_�+# *��"\� ]��>*�*������"\� ^��Z�#��*�*�"\� Konkurencyjność polskiego handlu zagranicznego produktami rolno-spożywczymi w kontekście rosyjskiego embarga na wybrane unijne produkty żywnościowe\��"���#��*������_(������Y��"��Y ���( \�]�Y�`�1�][\�X�#�*�����/@���

&��

X� �����)� �//@1�/@� �� � ��"��� )������ *�(#����*���� �# ��"����� # �� 1�1�� ���*���� *� H�1�Q� ������ ����� ����������*��� � �#���� ������� X� �/&� # "���� ������� ���� � �������� ����� �# ��"����� *� "#������ H���� ���� �� � L\/� ���� ��# \�������/@�# "��� �� ���(��$�#�" #� �����#� �$�L\F�������# ��������*��� ���#�T���� � ���\� �� � ����� �# �������� ��� ���� ��� �� ����*��� ���(�� " �"�#�������� ��� #��"����������q��"#������v��0������ ��//F�# "������ �� �+�� ��#*������*���"���(���# ������#*�*� �������� *� "#������ !��������"�%\� � ����� �� �����)� �//Q1�/� ��( � T#<����� +���(�<�����)������*�� ����������������*� �" ��"������*� �" ��� ���H������# ����"��������� �+ ������ ��\�+�#�* �����������������������)���� ����� ��"�����# ��"�����# �� 1�� ���*����*������"#�������� �*���*�� ���/��# "��#�������������(��� ��#<1������������"���"��������*��( ��*# ���������� +# �<��*�"#������H�1=�q� �&\=�������# ����/&�# "�����#��� � � +���� "��&\Q�������# ����/@�# "�v����� �� �� � ���������������������*������(���# �������#*�*���"� #����������

�X�"#��������>��� � +# �<��)���� ���)��# ��"�����# �� 1�� ���*����� ��"��

q��������# v�

���# (� *������������� ������������"<��*��/�����������/@�# "�Źródło: opracowanie własne na podstawie danych CAAC i MF.��

0�������� ��������� ���������� �� +# ���)� )���� ���)� *� "#������ �� *�� H����X������)��//@1�//Q������������ � +# �<��)���� ���)���� �����*������"#���������1�������*���� ���� � (��+��� � ;� �� � � /\�� ���� ��# �� X� " ������)� �����)� +������ +# �<��)���� ���)� *� "#������ �#*������ � �#������ ���\� � � *� � � ��� � ���(�������� �� �/&�# "��� �#�*����#��*���������"���������"��q/\��������# v��Y "��/@�� � ����������"�� �� *��"��$� ���� ��?������� �� ��� " ���� "�� /\� ���� ��# �� H������ ���� � )������*�(#����*��( �*�"#�������� *��H��+�� ��#*������*���"�������"�������( ���?������������������*����������� # *���������������( �� ��#�* � q���/&� # "��\��������# v� #�*�"#�������}Z_�q/\=�������# v��>���������*���� � �� �#������������"���"�� #���������� #���������������*�����������Xx��q\F�������# v� #�*�*�"#������+��"���"������ ������� ���������� # *���������� ( �� ��#�* � q�� +�� �#*����"��)� /\� ���� ��# vL������������������������������������������������L�!�������*�(#����*����# ��"�����# �� 1�� ���*�����>��������#���"����%\��#��1@/\���#���!_����*��Y��" ��%�*������//=1�/@\�]�Y�`�1�][\�_YY\�^Y�YX\�X�#�*���.�

-1,0

0,0

1,0

2,0

3,0

4,0

5,0

6,0

7,0

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014*

Kraje spoza UE

UE-13

UE-15

Ogółem

&&�

� ������� ���� � )������ *�(#����*��( � *� "#������ �*� �" ��"���� H���� ��# ����"���� �*������"��� "#���������"���?����������������)���� ����*�"#�������#*�����������?�"����� ��"����"� #�# �� 1�� ���*���*��"����� ������+������)���� ����

` �� ��#�*������(#�����#�(� �����������*�#<�� ������������*������������# �����(� +���*������\� ��"� �� ? #��� �*� �������� ������#*���)� ���\� ��"� �+�� � ����� +�� ���# ������� (� +������ " �"�#������ �� �)# ��� �#*��� ��(��������� �"��"���� (� +�����)��#*�����L���X����)���#��"��)�������� ���*�����( �� ��#�*��� ��"��*�H������# ����"����� *����� ��"� ���+�#�*���� *# *�������� 0(#����*����� *�����#�� ������ �# ������<�� � �#��"�� ��# ����"��( � #�*� ������*�� �"���� �$� �� �"�������� )���� ��� ��� � * ������)�#��"��)� *�(#����*���)� � (�� �����"� "�*�$� ���� �� �#*��*� ���� *�(# ������ ���� � �1�"��( ���"� #����� ��� ��( ��>������ ���*�����*��������#��"����*+����+����+ �����#�*�" ���� ��#���(��� �"�� #� ���� Y���"� H�� ����� ������������� (# ���� �� �*(����������+����\������ ��� ����� " �������������� ��"��)��# ��"�<��# �� 1�� ���*��)���� (#����* ����>������*# ����# ��"������� ������� ����������#�*������*�����#(��*����*���������"��# ��������� �*�"�������� ���)�#��"<��*+�����>�#���(�������#��?�"�����*�(#����*���)�#��"<��*+��������������� �� ��������# *���*��������"��*����(�����������)�����" ����"��#�����#��"��)�*�����#*���)��X�������� ��������"�*����� ����# +������� *���*������ ������ *� ����#�+����\� �#���� #���\� � (����"�\� ��"� #<������� �� � �������� � ��������)�(���<��������(���" �������<�L&��

�2.3. Struktura towarowa handlu produktami rolno-spożywczymi

X� � ��"��� )������ *�(#����*���� �# ��"����� # �� 1�� ���*���� � ��������# ��"����#*��������� ���*�( ��X����(��*����"<��]�Y�`�1�][���*�����# ��"�<���#*������� �� ���*�( ������" �������"�� #���� # �� 1�� ���*����#���� ���� ��� "��Q=���������*���*�������*������#*�����������"#����)�H�1�F��Y����������������*���������� ��������*�����# ��"�<���#*��������� ���*�( ������ #����# �� 1�� ���*��\�"�<#�� �������� � "<�� F/�� q��"#��� ��&v�� X� �/&� # "�� ��*���� �# ��"�<�� �#*��������� ���*�( ����"�� #���� # �� 1�� ���*������� ���"��� �# "��� �#*�����( ����1*���*���� +��������� ������<��� �� ������ �Q@����LQ���>��� ���)�������# ��"������#*��������� ���*�( �� �*���*�� ����F�# "�������� ������\��� ���//@�# "���*�+" ��*#����� q���/&� # "������ �� �F\=�������# v\�� ��*���(�����?�������)������*�(#�1���*�����#��"������# ������ ��*���*��+����������+�#�* �(��+ "��q1\@�������# v��

Z�"����#�"��#��� ��# ���)�������# ��"�����# �� 1�� ���*���������" #*����������� ��"����( �� ��#"����� ����#�*����*�� ��# �"�� #� �����)�#�"��#*��# *� ���� �1�"��( ��#*������� �� ���*�( ���"�� #�������# ��"��� � #<������ ������#*��� #*�1���\��# �������� ���(����*���*�������"�*��" #*�����*���#� ����� ����������"�� #���������" � ��# ���� � �#*�+��� � � ��)� ���� #*������ �#*����� ��� �#*���<#��� � ��� �����*��#*�*���*����������"�� #���� ������� ���� �����*����" #*��������*�� +<�\������������� � *����� �*�#��$� " #*����� �"����� �"�� #�� �# ��"�<�� �#*��� #* ���)� ��#*��������������������������������������������������L��X��>*�����"�\�Globalizacja. Wyzwania i zagrożenia\���?��\�X�#�*�����//���L&�|��_�+# *��"\�]��>*�*������"\�Monitoring i ocena… (4). Pozycja konkurencyjna\� �������\�������

&@�

��"�� �# � ���� � ��"��( � ��"� #�� ��� ��� ��( � ��� #��"��)� *�����#*���)\� "�<#���#������� ����� �# ���*�$��"�� #������ ��# ���� # �����*�� ����<�?�+#�"�����#*����� �����" #*��������������<#�����#*���<#��������� ���L@���

X�"#�����&���������*�(#����*���� ��"���# ��"������#*��������� ���*�( ����# ��"�����# ������q��������# v�

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych CAAC i MF.��

A�" ������� #����# ��<��q����*�������*������)���#�?�"�������*���)v\���������1���� ��)��#*���<#��� ���"#���\� �����+�#�*����" #*��������� ��� #����# +<��?�������)\�(��� ��#*���� � �#����� ������ )������ *�(#����*��( \� �� ��"�� �� ������ �����#*��������*��� ��#� ����� �����\� ����*����" #*��������� ��������� �" � ���*��( � #�*�� 1����������� ���)���������#�����]�� #�����)��# ��"�<�����*����������# ����)�#�"��#��*������������� ���#��" ������*+ (�������� ?�#���"#�� ���)��# ������<��q��������" ���"��������� ���" �"�#����������"#�� ���)��# ��"�<�v\���*��#�(������# ����)�#�"1��#��#*���<#�*�\�(��� �*��$��# ��"�<�� ����� �#*����#*������"#�� ���)��#*�����+� #1�����)\� �� ���������� #��"�� #� ����� q�� ���� " ���"����� ����� " #*������ *�#<�� � �����# ������<�\� ��"� �� ���� ������ ( �� ��#"�v�� ]�� #�� � �)�#�"��#*�� �#*���<#�*��\� �"��1#��" ���������*# ����"�� #��\�# *����������#*������*���"����*��"�����*���" �*� ���# ��"����q������ �������#���\���# ��<�\����#(��v������*�����# ����� ��"����#*�1������ �� ���*��\� � � � ����#�*�� ��*�� � � ��������� �#*�*��� ��� � 1" �*� ���)��#*���(�" �"�#��������)L=������������������������������������������������L@�|��_�+# *��"\�]��>*�*������"\�Monitoring i ocena… (4). Pozycja konkurencyjna\� �������\�����1����L=�]+������

SaldoEksport Import

-5,0

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

Produkty przemysłu spożywczego Produkty rolne

&=�

Y *�<���"�� #����# ��"�<��# �� 1�� ���*��)��� "#������*� �" ������ ��"����H������# ����"���\� + "��*# �����)� �� ����#��"��"#�� ��( \�+����������*������1�����*��)� �*����"<�� # *� ��� �#*������� �� ���*�( �� H�*���� �"�� #��� �� �# ��"������#*������� ��"�*����� ����������*��� ���������� �*# �� ��� �� �� �����)� �//&1�/&�*���"�*������� �+���" ��������q*�=\��� �&&\��v��X�� #<�������*�# "����� �#*��*�1�������"������ *���*�� � �� �������"# �����*# �����"�T��"�� #��������� �"�� #� �����#*��������� ���*�( LL��X������*������"�� #���#*������ ����=/���#*�# �����# ��"�����#*������� �� ���*�( �� [�*� # *� ��� �"�� #��� +�����( � �?�"���� ����(#����� *� H���#*�# ����# ��"��������(���*���#*��������� �������)������)�q�������)�������)v�*����� 1����� +��+�� � " � � � � ��� ���*�LF�� >�#*���� *�(#����*��� +���� ���� ���" � �������"�������*+��������"#�� ��( ��#*��������� ���*�( \�(���*�( �� ��# ������������*��$�# �������� �����# ��"�<����( ���"� #�����#*��*����������� �� �#������( �����1����� �" � ���*� 1?����� ���� q*�� �*(����� ��� ���*�� ����� �*��"������ �� �"�� #�����# ��"�<��� " �����)�(�<��������#��"���������v\����������� �������"��" ����"��#���������������)�+#����)�q� ���*����)�*��#*���������� ���*��v��

X� �����)� �//&1�/&� �*# ���� ��#� �$� �"�� #��� ���"�* ���� (#��� � ��# ���)���X��#*��������*�����)��>�� � ��� ��*# ������*�� ���#*�������( ��x����������*�����1����(�<����)�(#���� ��# ���)���"��*��*��������� "#�������#�T���*������q��+������@v��A��"�����*��������"#������# +����"��#���*�� #�*���#*���\�� ������������� ��������� ���� ��# +�� ��� �� ��� #�*� #�+�� �� � ��� � #*��� X�#<�� � * ������)� (#��� � ��# ���)����(�� *�#���� �*# ��� *���*����� � ��������( � �� �"�� #���� �*����� ���� � �� � �# +�\�����"���# ��"�<������*�#�"��)\�#<���)��#*��� #<���� ���*��)\��#*��� #<��*+ 1 ���)� �� ����*���� ��"��#���*�( � #�*� "�"� � �� �#*��� #<�� *� "�"� �� V��� �*�����\����"�<#��(#���� �#���������� ���*����������� ��"����"�� #���� # �� 1�� ���*��\� ��"�����"� � ����� #*��)�\��#*��� #��*� � �<������#*��\��#*��� #��*���������#�+\���#���������*���*������X��?�"�������)�*����\��������)��//&1�/&�*������*��������� �����" �1����#����� � ��# ���� � ��"��( � �"�� #��� # �� 1�� ���*�( �� x�� �*�����$� (�<����)�(#���� ��# ���)����/&�# "���#*������ �F�\�����( ��"�� #��\��*���� �@\@����������������#*����*���������������

X� �����)� �//&1�/&� �*# ���� ��#� �$� ��� #��� ��*���"��)� (#��� � ��# ���)���X� � � ���� �*���<�� �>� �*# ��� ���� +��� ���*�� �� �#*�������( �� X� �����* ������ "#����� ������ �*��������� (�<����)� (#��� � ��# ���)� �� � ��"��� ��� #���� # �� 1�1�� ���*���#<��������(���*���� ��q��+������@v��A�(#�����������������"���\�)�#+��������#*��#���\��#*��� #��*� � �<������#*��� #�*���#*������ ���������������������� 1����������� ���� �# +�\��# ��"�������*�#�"��� #�*�*���#*�������\���������#���������� ��"��� �# ��"��� �"�� #� ���� X�#<�� � * ������)� (#��� � ��# ���)� ���(�� *�#�����*# ���*���*�����#�+��� � �<��� #*�� #�*���� �<���V��� �*�����\�������(#����#���1������� +�����)� �� � ��"��� ��� #���� # �� 1�� ���*��\� �� ���� � ��������� �� ����

����������������������������������������������LL�Handel zagraniczny i międzynarodowa konkurencyjność…\ ��������LF�Sytuacja ekonomiczno-produkcyjna przemysłu spożywczego� q��� #����� V���# �\� Y��H#+���v\�������_��' ����"��q#���v\�Analiza produkcyjno-ekonomicznej sytuacji rolnictwa i gospodarki żywnościowejw 2013 roku\�]�Y�`�1�][\�X�#�*�����/@��

&L�

������ �� ���*�� ���� *���#*��\� �� ��"�� #<��� �#*��� #�� �� ���*�\� ����*�*�\� � ������ #*��)�� #�*�"�"� ����#*��� #��*�"�"� \���#���� ����*���*������A����������"��" �����*������*�����������������)��//&1�/&��� �����" �����#������ ��# ����� ��"��( ���1� #���# �� 1�� ���*�( \����"�*����#*����������"�� #����X��/&�# "������*�����$�(�<����)� �*���<�� �>� �#*������ � LL\&�� ��( � ��� #��\� �� ����� � =\@� ����� ������ ������# "��� �#*��*��������"��������

Z�+������@��~�����/�(�<����)�(#���� ��# ���)���� ��"����"�� #��������� #����# �� 1�� ���*����������)��//&����/&�

q" � #���<�����*�*���* � �(#���\�"�<#��*��"�������*���*����v�

~���

�"�� #�� ]�� #���//&� �/&� �//&� �/&�

�*�����>���*����

���"�� #���\����# ���

�*�����>���*����

���"�� #���\����# ���

�*�����>���*����

����� #���\����# ���

�*�����>���*����

����� #���\����# ���

�� ^��� ���� �# +�� �\=� ^��� ��

��� �# +�� L\=� 0� ������ #*��)�� @\L�

0�����������*�������*���#*���

�\��

����#*��� #��*� � �<������#*���

/\&� �# ��"��������*�#�"��� �\@�

0�����������*�������*���#*����

�\� ^��� ����� �# +�� �\��

&�� 0� ����� #*��)�� /\/�

Z�� �������# +������ �� ����

F\��Y�+���� � ����� #*��

Q\/�Y�+���� � ����� #*��

�\=�

@�� X�#*���� �\@�Y<�����#*��� #����� ���*��

L\=�Y<�����#*��� #����� ���*��

F\Q� 0� ������ #*��)�� Q\/�

=�� �# ��"��������*�#�"��� Q\L�

�#*��� #���*+ ���������*�� ����"��#���*��

=\Q�'�"� �����#*��� #���*�"�"� ��

L\��Y<�����#*��� #����� ���*��

=\@�

L��Y<�����#*��� #����� ���*��

L\@� 0� ������ #*��)�� =\F�

Z���*�*����� ������*���#*������+��# �������

L\��

Z���*�*����� ������*���#*�������+�# �������

=\&�

F��

�#*��� #���*+ ���������*�� ����"��#���*��

=\��#*��� #��*� � �<������#*���

=\=�'���\��)�#+���\���#*��#�����

=\� �# ��"��������*�#�"��� =\�

Q���#*��� #���*����������#�+�

=\/�'�"� ����#*��� #��*�"�"� ��

=\=��#*��� #��*� � �<������#*���

&\��'�"� ����#*��� #��*�"�"� ��

@\Q�

�����"#������# +�����"��#���*���

@\���#*��� #���*����������#�+�

@\Q� x�� ���� &\F� A���#*���������� @\��

/��'�"� �����#*��� #���*�"�"� ��

@\@�Y�+���� � ����� #*��

@\L� X�#*���� &\@� x�� ��� @\��

Top-10 76,6 Top-10 72,2 Top-10 71,7 Top-10 66,3

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych CAAC i MF.�

&F�

� ��"��)�������# ��"�����# �� 1�� ���*����;�*�#<�� ��"�� #�\� ��"� �� ��� #���;��)�#�"��#�*����*�������#�T���" �����#������ ��# ��\���� �*��������*���#<��������1�����*������"�� #� ��LQ���#*�� ��"���� "���� *� ����" �����#������"�� #��� �� ��� #��\�"��"����"� ��( �����"�� +����"�T��"<�\���"��������������������� ������"��*��\����������� *����� � ��#*�(�$� ��(��������� A� +��#� ����� *������ ������*�� #��*��� � # 1�����������#��?�"������ ��# ������#�������)�����\�����# *�*�#*����� ?�#����"�� #� �����# ��"�<������� #����� ���)��� #������<���# ��"�<�������������� "<��� ����������+��*�$��*# ������ #����# ��"�<�\�"�<#���#���������� +�����+������� ��"����"�� #������

2.4. Znaczenie produktów rolno-spożywczych w handlu zagranicznym Polski

��������# ��"�����# �� 1�� ���*���� �� ���� �(#��������� # ������ ��"���)������*�(#����*���\������� "#������*� �" ������ ��"����H����#�T����*��"������*�*�����*���*�����q��"#�����@v��H�*�����# ��"�<��# �� 1�� ���*��)���� ��"����"�� #����"�*���� ���� ���� �#*��� �"������ �� (#������)� Q1��\� ���������� �*#<��� � � +���" � /�\���� �� �����)� �//�1�/�� ��)��� ���� �� �#*��*����� 1���� X� �/&� # "�� �*#<��� �� ���� ��\����H�*���� ��� #��� # �� 1�� ���*�( ���������� ��"��� ��� #����+������*����� �� �����)� �//&1�//Q� ��)��� ���� �� (#������)� L1F�\� �� �� �//�� # "�� ����#*�#�������#*�"#��*��Q���X��/&�# "����"�T��"� ��������<����\���Y<���������*����*�������# ��"�<��# �� 1�� ���*��)����"�� #��������)���*����������� #�����������������1* ������ "#�����*���"�*�����������" #*��$��"�� #��������/&�# "������ ����&\Q�������

x�����*����*�����# ��"�<��# �� 1�� ���*��)���� ��"����"�� #���������� 1������)������*�� ����������������*� �" ��"���\�� ��*�( ���#�T�����#*��*���� �����(�<�����*����������+�#��#���)������# �� 1�� ���*��� + ���*������)��#*����"������� � H��� ^�� � �� ���" � � �����( � ����"�� �� �����)� �//1�/\� ��*���� ���� � � ������*#����������/&�# "���"�*���� �������������� "���� *� ����q=\�v��X��"�� #����� �"#��<�� H�1=� *���*����� �"�� #��� # �� 1�� ���*�( � �� ��� � � �*#����� \� ����������#*�*����"�* �$��*����� * ������ ����*�������� * ������)���<�)� ��������)�(#�1���)�"#��<���H�*���� �����*#<���*���*�� � q� �&�v�� ���# ����/&� # "��� X�)�������*�"#�������#*�������������)��//@1�//Q�� � ��� ������"�*���*������# ��"�<��# �� 1�1�� ���*��)����"�� #���\���" ������)������)��� ��� ����*# ��\������/&�# "��� 1� ������( ������"�q� �\@�v��

V������) �*�� ���� #��# �� 1�� ���*�\�� ��������* ������ "#����� ��#<�����*��"��� ��� *���*����� �� �� ���"��)� *� +����� (#������ ������� �*� �" ��"��)� H���>*�*�(<��������� *������ *��*��� �� �#*����"���������H�1=\��� #�������)� *�"�<#������*���� ���� ���//�� # "������� ������#�T�������*�������� * ������)���<�)�(#����)�"#��<��q��"#�����@v��X��/&�# "������<��� ��\���X���� #����*��������H�1&�� �$��������*# �����( ���*�����������������/��# "�\����������" �������# "�� �� � ��� �

����������������������������������������������LQ�� ����#�*��� ������������*����"�T��"����������*������"�� #� ���\�� #��|��_�+# *��"\�]��>*�*������"\�Monitoring i ocena… (4). Pozycja konkurencyjna\� �������\����&�1@���

&Q�

�������"�� ��( ������"�q� ��\=�v��X�#�������)�*�"#�������� *��H�1�Q���*���� ��� #����# ��"�<��# �� 1�� ���*��)������ #����� ��"��+����#*�*����"�* �$������* ����( � "#����������*�\���)���������(#������)�L1F����

X�"#�����@��H�*���� +# �<��)���� ���)��# ��"�����# �� 1�� ���*������)������*�(#����*����� ��"�\������(�(#���"#��<��q���# ��v�

Eksport Import

4,0

6,0

8,0

10,0

12,0

14,0

16,0

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

Rynek światowy UE-15

4,0

6,0

8,0

10,0

12,0

14,0

16,0

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

UE-13 Kraje spoza UE �Źródło: M. Błaszczuk-Zawiła, E. Kaliszuk, Zmiany w polskim handlu produktami rolno-spożywczymi na tle zmian w handlu Polski ogółem, materiał niepublikowany, IERiGŻ-PIB, Warszawa 2014. �

�#���� # �*��� ���� � �*# ���� � ��"��( � �"�� #��� �# ��"�<�� # �� 1�� ���*��)���� #���"� ����� ��� +�� � �� �����)� �//&1�/&� ��#�T���� ���*�� ��� ����( � � ��"��( ��"�� #��\�� � �*���#������� ���"��������������"�� #����� ��������H������# ����"����q��"#�����=v��� ��//Q�# "���"�� #��# �� 1�� ���*���#*�������#<����*�+��������������"�� #�\������//��# "��*��������������*����� ������X������)��//1�/��� ����*# 1����*�#<�� ��"�� #����# ��"�<��# �� 1�� ���*��)����#���"������ ��\���"����"�� #������)��# ��"�<��� �"#��<��H�1=�+����*+�� ���� �������*���������( �� ��"��( ��"�1� #���� � ���)�"#��<�\� ���� �����)��/�1�/&�� � ��������*���X� �����)��/1�/��+�#�* �*+�� ���� ����+���+���� ������*������"�� #����# ��"�<��# �� 1�� ���*��)�� �"#��<��H�1��������( �� ��"��( ��"�� #���� ����)�"#��<���

X� �#*����"�� "#��<�� �#*����)� �#���� # �*��� ���� � �*# ���� �"�� #��� # �� 1�1�� ���*�( ����#���"������ ����������)��//&1�/&�+�� ����*���������( �� ��"��( ��"�� #��\� ���� *������ ���)� #������� �� � �*�*�(<����)� �����)� +���� #<� "��#��" �����"�� #��# �� 1�� ���*��� ���������� *��H�1�Q�� ��//Q�# "��#<���� ��������������� ��"���"�� #��� ����)�������\����//��# "���"�� #��# �� 1�� ���*��*�������������1�*��� �� ����� ��� ����� ���*� �"�� #�\� �� �����)� �//1�/� +��� �� ��� �*# ���� +�����*(���������#<�����\���" �������# "���"�� #��# �� 1�� ���*��� �"#��<���#*����)��*#<������� �+�#�*����������" ������"�� #��� ����)�"#��<�\������/&�# "��� � �����*�*���*�������� ��# ����#��������

&��

X�"#�����=��A������� ��"��( ��"�� #���# �� 1�� ���*�( �������( ��"�� #����q���� ���"��� �# "��� �#*�����( \����# ��v�

Świat UE-15

� �

UE-13 Kraje spoza UE

� �

Źródło: M. Błaszczuk-Zawiła, E. Kaliszuk, Zmiany w polskim handlu…, op. cit.�

�#���� # �*������� ��*# ������� #���# �� 1�� ���*�( �*����*���"��)�"#��<���������+�� ��� �����)��//&1�/&����*����� ����( �� ��"��( � ��� #��\�� � +���� ��"������� #����*�����#��)���� ���)���������*� �" ��"��)�H��q��"#�����Lv��>� ����*# 1���� ��� #��� # �� 1�� ���*�( � +���� �#*�*� ���"�* �$� �����* ����( � "#���� ���*���������( ���� #��\�������"��;����*�\�� ���������� ����� �*���#������� ���"��*�������� ��� #���� *� ������� H�1=�� X�����"� ���� ����� ����� �//L� �� �//\� (��� ��� #�� # �� 1�1�� ���*��#<���� ����������������� #��� ��"���]�� #��# �� 1�� ���*��*�"#��<��H�1&�#<���� ����������������� #���#*�*�� � ��������* ����( � "#���\����������/&�# "����

-30

-20

-10

0

10

20

30

40

50

60

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

-30-20-10

010203040506070

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

-30

-20

-10

0

10

20

30

40

50

60

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

Ogółem

-40-30-20-10

0102030405060

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

Rolno-spożywcze

@/�

X�"#�����L��A������� ��"��( ���� #���# �� 1�� ���*�( �������( ���� #���q���� ���"��� �# "��� �#*�����( \����# ��v�

Świat UE-15

UE-13 Kraje spoza UE

� �

Źródło: M. Błaszczuk-Zawiła, E. Kaliszuk, Zmiany w polskim handlu…, op. cit.�

X��#*����"��"#��<���� *��H�1�Q��#���� # �*������� ��*# ������� #���# �� 1�1�� ���*�( �+�� ����*����� ��� #���� ��"�� *� ���)�"#��<�\��) ���� #<�����+���� ����������"���]�� #��# �� 1�� ���*��*�"#��<���#*����)�� ��//Q�# "��# *����������*���*1����� ����������������� #��*����)�"#��<���Y���"������� #���# �� 1�� ���*�( \���"�������������������//�� # "�\�+���� ��"��������*���������( � ��� #����X������)��//1�1�/��*# ������ #���# �� 1�� ���*�( �+���� � �����������*���������( ���� #��\����� ����� �/�1�/&� �#*��� ���� ��#<������ ���� ���������� q��� #�� # �� 1�� ���*���*#<��\�� ��*���(����������� #�����(��*������*����v��

-40

-30

-20

-10

0

10

20

30

40

50

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

-40

-30

-20

-10

0

10

20

30

40

50

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

-40-30-20-10

0102030405060

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

Ogółem

-40

-30

-20

-10

0

10

20

30

40

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

Rolno-spożywcze

@�

>�"� #�# �� 1�� ���*�� ����� ������*�������*���)�(���*��( �� ��#"����# � ���\�"�<#���*��"����� ������+�����������������)���� �����X���#��"��)�*���*���( ���?�1����\�"�<#��������������� ��"���)�������# ��"����������� ��� �����q���/&�# "��Q\�������# v\���� "�������"����)�������# ��"�����# �� 1�� ���*����qL\�������# v� ��� *����� (# ���� *���*����� ���� ���*�( � +������� )���� ��( � �� �������*�( ��X������)��/�1�/&������"������ "#���� �� ������ ��&���&�@���?��������)�������# ��"������ * ������)� ��"� #<�� ������#��� ��� �������������"��#���"�*�������������������)���� ����� ��"��;�� #����"#�����F���

X�"#�����F��>��� � +# �<��)���� ���)�� ��"���# ��"�����# �� 1�� ���*������� * ���������q��������# v�

���� ����������"#�������#� ����� ���*������������( �)������*�(#����*��( �� ��"���Źródło: opracowanie własne na podstawie: „Handel zagraniczny produktami…”, op. cit.��

X�*���"��� �� #����������� ����*���# � ���� ��� *( ����� �� � ��( \� ��)����������*���# � ����� #*������( �� ��#"��� ���" ���� �)<�L���A���( �����*(������*�1# "���� ���*�������"� #��# �� 1�� ���*�( �*�#��"����*�(#����*���������� (# ����*���*���������� ��"����( �� ��#"���>���� ����������" �� *��"�������#��"<��*+��������� ��"������� ���\�����������������"���*����"�������+���*������������#���"�������#*��\� (#����*������� �*���������� +������� ��������� �� ��)��� " ����"��#�� ��� #��"��)��*�����#*���)� �� (#�� � �����*����� � ������� ���� � )������ *�(#����*��( � �# ��"�����# �� 1�� ���*���\� �*�+�*�� ������"�� �"�� #��� # �� 1�� ���*�( � ��� ����( � �"�1

����������������������������������������������L��V��Y���#�*�"�q#���v\�Handel zagraniczny. Organizacja i technika\�� ��"���X��������� ��" � ���*��\�X�#�*�����/�\����@/=��

-12,8-11,7

-9,7

-12,9

-18,6

-26,2

-8,7

-13,8-15,9

-10,6

-2,0

-30,0

-25,0

-20,0

-15,0

-10,0

-5,0

0,0

5,0

10,0

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Produkty rolno-spożywcze Produkty pozostałe Ogółem

@��

� #��� ��� #���"� ����� ��\� # ������ ��*���� ��� ���� �� � ��"��� �"�� #���\� �� ��"���# ��������������*��������"�� #���� ���)��# ��"�<����#�T����� ����#�*����� *�������*��������#�"��#����\� ��"���� " �������������"� #*����� ��� ����� ��"������� ��"��� �H�\������?�"������"�*�������# ��������( �" �"�#������ �$���*���*���������( �� 1��#"����# � ���F/���2.5. Udział Polski w wymianie handlowej produktami rolno-spożywczymi

Unii Europejskiej

� #<��������#�����( ��������*# �����"�� #���# �� 1�� ���*�( �� ��"����"#�1�<�� H���� ��# ����"���� ��"�*���\� �� �� ���#��*��)� �����)� �*� �" ����� q�//@1�//Qv����� � � ���� ��������� �� �&/\L�� ��+�� �� ���������<�"# ��������*�������������H�� q&\&�v�� X*# ��� � ��"��( � �"�� #��� # �� 1�� ���*�( � +��� �*�*�(<����� ��� "������ #<�������*�"#������H�1=�q�\���# �*���v\��������*��#<����� ���� ����*# �����"�� #��� "#��<�� H�1�� q�=\L�v\� �) ���� �� �#*����"�� � * ������)� � ���)� ��������*� �" ��"��)�#<�����+�����������"���� �#��������*���# � ����� *�����" �"�#��1�������� ��"��( ���"� #����� ��� ��( �+����*�������#�T���q��+������=v���

Z�+������=��������"���"�� #�������� #����# ��"�<��# �� 1�� ���*��)�� ��"���������H������# ����"����q���*����intra EU���extra EUv�

>�#�1������

)������'#����

�/&��#������# �*������� �*�������������)�

�//@1�/&� �//@1�//Q� �//�1�/&��//&���//�

�//Q���//�

�/����//�

������H>�� ���# ��� ������

H>�� ���# ��� ������H>�� ���# ���

�"��

#��

H�� ��@\&� �/\� /Q\�� &�\L� Q\@� @=\@� &\&� �\F� &\F�H�1=� �/F\=� L\L� /Q\&� �L\L� F\L� &Q\L� �\�� @\@� &\�H�1&� =/@\�� =\Q� &\/� L\/� F\L� L\�� �F\�� =\� Q\F�H�1�+� @F/\&� =/\F� /\�� &\Q� L\F� @\@� �=\L� &\&� Q\L�� ��"�� =Q=\�� =&\�� F\&� �\� �\&� �\=� &/\L� \�� �\/�

]��

#��

H�� �/�\Q� /\=� /F\� &/\&� F\F� @�\L� &\F� \/� �\/�H�1=� �Q\Q� /�\F� /F\/� �=\=� F\� @�\/� �\L� �\� \��H�1&� &FL\=� F\@� /F\�� @\F� @\�� F\L� �L\&� \�� &\&�H�1�+� &@�\@� @\�� /F\�� &\&� &\&� =\@� �@\�� \�� �\Q�� ��"�� @LF\L� �@\� /�\�� \@� L\F� �\�� &/\@� /\F� @\@�

���#���� # �*��� ������"�� )������ *�(#����*��( � �# ��"����� # �� 1�� ���*���� �*�� ��� � ��" 1#*�������� " �������� �# ������ �"������( � q[��~���#�#\� ���x ����\� '�������#�\� Mathematical Formu-las…\ �������\����&@v\��+�(#�����������H�1�� +�������� ������������*� �" ��"���H��qH�1&v�*������*������� ��"��Źródło: obliczenia M. Bułkowskiej na podstawie danych WITS-Comtrade.

����������������������������������������������F/� ]��>*�*������"\�Znaczenie wymiany handlowej sektora rolno-spożywczego w handlu zagranicznym Polski ogółem miarą konkurencyjności tego sektora\� ����� '��}�#���\� ]��>*�*������" q#���v\� Przemysł spożywczy – otoczenie rynkowe, inwestycje, ekspansja zagraniczna\� ]�Y�`�1�][\�H����#�������" � 1���*�����'#�" ���\�'#�"<�\����#�"���

@&�

X������)��//�1�/&����� ��*# �����"�� #���# �� 1�� ���*�( �� ��"��+�� �������*��������������*�������*��� "#����������� �� ��\/���x�����+�� ������"�*���*�������*�� ��� �� ������ H���� q&\F�v\� �� *����*�*�� �� �� ���"�� � � "#��<�� H�1=� q&\�v��X*# ���� ��"��( ��"�� #���# �� 1�� ���*�( �+������ ������*+�� ���� ��� ����*# �����"�� #��� � * ������)� � ���)� ������� �*� �" ��"��)\� "�<#�� �� ���� "#����� ���� ����Q\L���� +#��" ����"��#����� ���� ��� ������#*����������#�T�������" #*��������������" �� ��"�\��������"�* �$�"#��<��H�1&��

x��� �����*����#*��������������������������� #����# �� 1�� ���*���� ��"������� ��"��� �H����#���������� ��*# ����� ��"��( ���� #���*�#<�� ��������)��//@1�//Q\���"� �� �� �����)� �//�1�/&� q �� ������ � &/\@�� �� @\@�v� +�� � *���*�� � ���*�� ������"#����)�H�1=�q&\F�����\/�v������*��q�) ���������v������"#����)�H�1��q�@\�������\Q�v��������*��� � ������" � ��*�+"���# *� ������ #���# �� 1�� ���*�( �� ��"���������� * ������)�"#��<��H������# ����"����q��+������=v��

X������� "#������*� �" ������ ��"����H���"�� #��# �� 1�� ���*��*���"�*������� �#����� �*���� "# ����\� ��� #�� ;� +���" � ����� "# ����\� �� � ������� ���� � +# �<���;�� ������������ "# ������������"���*# ���� +# �<��)������# �� 1�� ���*�( �� ��"��+���� � "�� �/1&/�� ���*�� ��� � * ������)� � ���)� ������� �*� �" ��"��)� �� ���1\��#*�"# ��������*����� #<�������*�"#������ !��������"�%��Z \�� ���#<������� ������� ��"�� ��#<�� � �*�*�(<����)� "#��<�� H�� � � ��#�T��� � �#���� � ������( � ���������������# ��"�����# �� 1�� ���*�����

>*�+"�� �*# ��� +# �<�� )���� ���)� �# ��"����� # �� 1�� ���*���\� ��"�� � 1" ���� ���� �� � ���)� ��������)� �*� �" ��"��)� *� �)����� ��)� ����������� � � H�\� ������������ �� �� �<+� *���*���� ��� *������ ������ # *� ��� �������� )���� ���� �������!��������"�%��Y *�*�#*�����H������*�+�#*�� �*�����#<�� ��(��)���� ���� ��( ��(#�1� ������� ^ �� � � �����"� ������*�$� ��"�� � !���+ ���%� � ���)� ������� �*� �" �1�"��)\�(������ ��*�+"��( ��������*# ���� +# �<��)���� ���)��������H�1�\� ��)���*����������������# ��"�����# �� 1�� ���*����H��� * �������������"���X�#���*������ ��"����"�� #����# �� 1�� ���*���*���"�*������� ��*� "��=�����//&�# "��� ������ �/�� # "�\� ���� (<���� � *����� � ���)� ������� �*� �" ��"��)� ��" � �"�� #��#<����� �����������������H������������������*+���� �����

Y *�<���"�� #���# �� 1�� ���*�( ��� "#������*� �" ������ ��"����H���� � 1� ������� ����*���"�*�������*������ ��"�������" �������"�� #����# �� 1�� ���*���H��;�*�\F�����//&�# "�\�&\@�����//Q�# "��� �@\@�����/&�# "��q��"#�����Qv��X�*��1�* ���?��"�����#�������*������ ��"�������������"�� #����# �� 1�� ���*���� ��"������� ��"�� � �H�\� ������� � ���$� ?��"���� ���� ���\� �)�#�"��#�*���� ���� ��� "��� �� ������� ��� ������� ������)�����#��*���)F��^�� �*���*���( �� �����\���"��� " ���������� ���� �*���*����\� � ��"�� ������ ���� ������ � � ���+�#�*���� ���*����)� ���� �"�� #��#<����� ����������������

����������������������������������������������F�X���"�������*��#�(#�����������������*���� ��� ���\����� ���"�*����+�#�* ���� "����#� �$����<��*��1��"������#��������Y��q/\�&==v\�������*����#<����� ����������� " #���������#�*<�����*�#�(���*�� �����

@@�

X�"#�����Q��H�*����� ��"�����"�� #����# �� 1�� ���*���H������# ����"����q���*����intra EU���extra EU\����# ��v�

�Źródło: obliczenia M. Bułkowskiej na podstawie danych WITS-Comtrade. �

_����*����#�"��#���"�� #���# �� 1�� ���*�( �H��qintra EU���extra EUv\���"�<#���� ��"�� *�@\@����*������*����*��� ���� ���/&� # "�����<����� �������� q���//&� # "��+�������������������������v\�� ����#�*����������*+���*���*��������� *��������#��"������������ ��"��� * ����������" ��������*����"����������"�*�����"�� #��#������� ���\���"��� ������\�x�����\�}#�������*�����*������q��"#������v��A���������� ������ *������ ��"�� ��� �������� #��"�� # �� 1�� ���*��� ������ ���� �� ������ ���� � ������� ����# ��"�������\����������+��� ���� �*�"����� �����*��)��# ������<����� �����

A���*���� ������� �#*��������� ���� � *����� � ��"�� ��#<�� � �*�*�(<����)� �������H��� ���*(��������#� ������������������)���� �����# ��"�����# �� 1�� ���*�����0�<�� ��"�����/&�# "��*�������� +# �<������� " ����F\=�����H>��*����*�����������*��#������������q���//&�# "��+�������<����v���#<�����������"#��<��H������# 1����"����� ����������)�� ����������� �������������q��"#�����/v��x�����"�*������� #1��#����q��"������ #��#�������� v���� ����������*���������X���"��[#���������x�������A�" ����������*���� ���������������)�#�"��#�*���������� ������\�}#�����������*�������>� �#<���������H�1&�������"�*��� ����������� � +# �<��)���� ���)����(#�����# 1��"�<������ ��"�\�������������X�(#�\�[��(�#�����~������

X�� "���� ����������� �)������*�(#����*��( �������*�� � ������� ����� �1�"��( � �"�� #��� �# ��"�<�� # �� 1�� ���*��)�� Z#��� � + ����� �#*����*�*�$\� ���#*�����+� #������*���������*( �����*�*��������( �� ��#"��#��" ����������������� �����"�� #���#�������� ��������\���� � �* �����#����� "#������*�*��"<�� ���(����)����#��"��"#�� ����q �*��������� ������������������������"�� #��� ������)������ "#�1�������)�" �*�<�\��������#*�����+� #�����*��������� ��#*��������� ���� +��� �������#��"�\����� �*������������� �#����" ����"��#�vF�������������������������������������������������F��|��_�+# *��"\�]��>*�*������"\�Monitoring i ocena… (4). Pozycja konkurencyjna\� �������\����&&��

1,72,2

2,8 3,0 3,3 3,4 3,6 3,8 3,7 4,1 4,4

y = 0,2386x + 1,8459R² = 0,9355

0,0

1,0

2,0

3,0

4,0

5,0

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

@=�

X�"#��������H�*����� �*�*�(<����)�"#��<�����"�� #�����# ��"�<��# �� 1�� ���*��)�H������# ����"����q���*����intra EU���extra EU\����# ��v�

�Źródło: obliczenia M. Bułkowskiej na podstawie danych WITS-Comtrade.

�X�"#�����/��>��� � +# �<��)���� ���)��# ��"�����# �� 1�� ���*����

� �*�*�(<����)�"#��<��H������# ����"����q���*����intra EU���extra EU\�������H>�v�

�Źródło: obliczenia M. Bułkowskiej na podstawie danych WITS-Comtrade.

��#*���� ���� � ��"��( � )������ *�(#����*��( � �# ��"����� # �� 1�� ���*����

��� �#*���� ��*���"��� �# ��"��� �#*������� �� ���*�( �� X� �����)� �//&1�/�� ��*�������)� �# ��"�<�� �� � ��"��� �"�� #���� # �� 1�� ���*��� +��� �*(������� ��#<�������

4,4

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18H

olan

dia

Nie

mcy

Fran

cja

His

zpan

ia

Bel

gia

Wło

chy

Wlk

. Bry

tani

a

Pol

ska

Dan

ia

Irlan

dia

Aus

tria

Węg

ry

Szw

ecja

Cze

chy

Por

tuga

lia

Rum

unia

Gre

cja

Litw

a

Buł

garia

Sło

wac

ja

Łotw

a

Finl

andi

a

Est

onia

Cho

rwac

ja

Luks

embu

rg

Sło

wen

ia

Cyp

r

Mal

ta

2013

2003

7,5

-40

-30

-20

-10

0

10

20

30

40

Hol

andi

a

Fran

cja

His

zpan

ia

Pol

ska

Dan

ia

Węg

ry

Bel

gia

Irlan

dia

Buł

garia

Litw

a

Rum

unia

Łotw

a

Est

onia

Mal

ta

Cyp

r

Sło

wac

ja

Cze

chy

Cho

rwac

ja

Luks

embu

rg

Sło

wen

ia

Aus

tria

Gre

cja

Finl

andi

a

Por

tuga

lia

Wło

chy

Szw

ecja

Nie

mcy

Wlk

. Bry

tani

a

2013

2003

@L�

����� ���� "��Q1Q����X��/&�# "���*#<��� ��� ��#�����Q@�\�� ��*���(����#*�����1������H������#*�#��������� ��� "��F=��q��"#�����v��� ��"������������ �*������� ����)�������\���"�<#��)���*��������������� �������*��)�;����/&�# "��*��� ������ �������*(������<����� *�������#<��"#��<��H������# ����"�����Z�"����#�"��#���"�� #��\���"������"�*�� ���*������\������*�����"����+�#�* �" #*������\�(���� ��� �����"� #��#����*��������*����#� �$�� ����\����������" #*�������� ��������*�� +���� ���(�������*��*��"���

�X�"#�������H�*�����# ��"�<���#*��������� ���*�( ����"�� #�����

# �� 1�� ���*���� �*�*�(<����)�"#��<��H�����/&�# "��q���*����intra EU���extra EU\����# ��v�

�Źródło: obliczenia M. Bułkowskiej na podstawie danych WITS-Comtrade. �

0����������*���#*��# ���* ������� ����������#� ����+�*�*(������)���"�*���\��� � ��"�� *��� ����� ��#<�� ������� H���� ��# ����"���� �� ���" � � ������ � *��������)�������# ��"�����# �� 1�� ���*���\� ������ ��������� ����������#� �����*(���1���)���������������"����� *���*����X��/&�# "��� ��"������� ���������+ ������ ���# ��������*����������#��*�������������#<���������H��� ���*(��������#� �����"�� #������ ���� ��� �����( � ����*"����� q��"#��� ���v�� ^�� � ��#�T���� � �#���� ��#� ������( ���"�T��"��� ��"������� �H�\�������+��� �����"�������/&�# "������<���*��������LF��H>��per capita. X��* �<������( �#��"��(��*����*�������"#���� �������������( 1�� ��#���# ����\���"�����"��� ������\�[��(��\������� ��]#��������X�#� �$�) �����#�"��( ��"�� #���# �� 1�� ���*�( ���������( �����*"�����+�������/&�# "��� �����*������� 1"# ��������*�������� ������X��*�������� �������"�T��"�� �� � �������"�����"1�* �$� � ���)� ������� �*� �" ��"��)� H��� X� "#����� �*� �" ����� �*�*�(<����� ����� �#������( ���"�T��"���������������~��������| ����F&������������������������������������������������F&�0�������������*�������� #<���������#� �����"�� #���per capita� ��#���� ���#������������+���*����������

83,9

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Irlan

dia

Luks

embu

rgW

lk. B

ryta

nia

Mal

taFi

nlan

dia

Aus

tria

Nie

mcy

Pol

ska

Dan

iaP

ortu

galia

Wło

chy

Sło

wen

iaE

ston

iaB

elgi

aC

zech

yFr

ancj

aŁo

twa

Cho

rwac

jaH

olan

dia

Szw

ecja

Sło

wac

jaW

ęgry

Gre

cja

Cyp

rH

iszp

ania

Litw

aB

ułga

riaR

umun

ia

UE

-28

UE

-15

UE

-13

20132003

@F�

X�"#���������"�� #���# ��"�<��# �� 1�� ���*��)�� �*�*�(<����)�"#��<��H�����#*����*�������������( �����*"�����q���*����intra EU���extra EU\���H>�v�

Źródło: obliczenia Ł. Ambroziaka na podstawie danych WITS-Comtrade oraz Eurostat. �

X�"#�����&���"�� #���# ��"�<��# �� 1�� ���*��)�� �*�*�(<����)�"#��<��H�����#�������� ��'[�q���*����intra EU���extra EU\������+�����\����# ��v�

�Źródło: obliczenia Ł. Ambroziaka na podstawie danych WITS-Comtrade oraz IMF World Economic Outlook Database 2014.

�~�������������� ��"����#<���������H��� ���*(��������*������"�� #����# 1

��"�<��# �� 1�� ���*��)���#�������� ��# ��"���"#�� ��( �+#��� �q�'[v\����* ��( ��� �����)� +������)�� X� �/&� # "�� ��#� �$� �"�� #��� ��� ���� ���� ����� =\/�� �'[�

672

0

1 000

2 000

3 000

4 000

5 000

6 000

7 000H

olan

dia

Bel

gia

Dan

iaIrl

andi

aLu

ksem

burg

Litw

aA

ustri

aE

ston

iaŁo

twa

Fran

cja

Nie

mcy

His

zpan

iaW

ęgry

Szw

ecja

Sło

wac

jaC

zech

yM

alta

Wło

chy

Buł

garia

Por

tuga

liaP

olsk

aG

recj

aS

łow

enia

Cyp

rW

lk. B

ryta

nia

Finl

andi

aC

horw

acja

Rum

unia

UE

-28

UE

-15

UE

-13

2013

2003

5,0

0

2

4

6

8

10

12

14

Litw

aH

olan

dia

Buł

garia

Bel

gia

Łotw

aW

ęgry

Est

onia

Dan

iaIrl

andi

aP

olsk

aS

łow

acja

Cze

chy

Rum

unia

His

zpan

iaP

ortu

galia

Mal

taA

ustri

aFr

ancj

aG

recj

aC

horw

acja

Sło

wen

iaN

iem

cyLu

ksem

burg

Wło

chy

Cyp

rS

zwec

jaW

lk. B

ryta

nia

Finl

andi

a

UE

-28

UE

-15

UE

-13

2013

2003

@Q�

� ��"�\� � � � *� ��� � ���� ����� ��$� ���� ��� �*��������� �������� ��#<�� ������� H���q��"#�����&v��H�*�����"�� #��� # �� 1�� ���*�( ����'[���� �����+������*�������������x����*��)\����X� �*��)�����X���"����[#������\�����"#����)� �� +#*��# *�����1����# ������������#*��������� ���*���q*����(���������" �$�( �� ��#�"��"�� #����������� �� ���)� "#����)� #���������� �������"��� *���*����v�� x�����*�� ��*���� �"�� #�������'[��#����������������"#���� �������������( �� ��#���# ����\������ ���������[��(��\�����"�����"�<#��� ������������*� �" ��"��\�����~����\�[��(�#�����| ���\�"�<#��� ��"1������ �� � �����������*���*# �����( ���"�T��"���

A�� " �����������*������"�\���# *�<��� ��"��( ��"�� #���# �� 1�� ���*�( ����#���"������ ���� ����*��$�*�����"��"���#������" ��<��*��\�������# *���#��������( � ���� ��*(���������� *����� �� )������ � * ������)� � ���)� ������� �*� �" ��"��)���#�������� ����*# ����� ��"��( ��"�� #���# �� 1�� ���*�( �+������#���*����������)��//@1�/&����*������� ����*# �����"�� #����������H�1�\�����#<����� �������+���������Z#��� ��*��$� *���������"�� � ��"�� *�� �� � ����*����� �����)�������� #�(� �����*�����$������*� �" �������H�� "�*�� ����� "#�����*+���"#<�"��\��+��� ��"�������������������*��* � ���)��������)��"�� #��#<����� �����x����������*��� � �����"�?�"��\���� *����\���"��� ��"��*������� +�����������������#��"����� ���\� ����� (# ����� ���(����������� #<�������*� "#������ �#*��*��������"�����\�*����*�*����" ���"1������ �����\���"��� " �������������� "#���������������"� #*��# �� 1�� ���*�����2.6. Uwarunkowania dalszego rozwoju polskiego handlu zagranicznego

produktami rolno-spożywczymi

������� *�(#����*��� ���� ��� ������"�*�� �� ����������*�� �*��$� ����*���# � 1���)� �� ���"<�� ( �� ��#�*��)�� ]������?�"����� �������� ����*���# � ���� ����� ���1����*�����������*��)���*���*��"<��� �������# �����(� +���*����\���" #*�����*��������� ���"����� � ������ x�� (<������ #*��*� +� #��\� )������ ������� ��� �#*������*�����������# *� ���( �� ��#�*�( �� �*�*�(<����)�"#��<���]�� #���� ������*���"�*������"��������������\�� ��*���(����"�� #��;�� �#*�*����)���*���� ��"��;�*���"�*��� 1�)<����# � ��F@������� ���)������*�(#����*����# ��"�����# �� 1�� ���*�����#*�*����(�� "#��� +��� ���� ����� � ����� ��� (#���� � ��#<�\� ���� �# ��"��� ������ ��#�?��"�������*���\�"�<#���"�� #� ��� �� ���������#�?�� #�*���# �����# ��" �������� � �������������* �����)�#�(� ���)\�(�<������*��"����#*�����������#��" ���#*�# ���1�*���� A������ ���� ��������� ���������� *�� ��#���� (� +���*����� �� ����(#����� ( �� ��#�*����>� ��� ��� (#����*�����+�#��#�������)���� *���#�? ���)� #�*��������� ���������*�1���� " �*�<�� �����#*����� ��� ���� �#*�*� �� ���*�� " #� #����� �#�����# � ��\� ��"�#<�����#���"����" �*�<���#���� #������������������������������ �# *� ���������������� ������*�"#������# ��"�<����� ��� ���)F=��

�������*��� # *�<�� � ��"��( � )������ *�(#����*��( � �# ��"����� # �� 1�1�� ���*������ "#����� �*� �" ������ ��"����H������# ����"���� �� ������� ���*�����

����������������������������������������������F@�V��Y���#�*�"\�Biznes międzynarodowy\�� ��"���X��������� ��" � ���*��\�X�#�*�����/�\�����=��F=�>��' ����*�"\�Bezpieczeństwo żywności w erze globalizacji\�>`�\�X�#�*�����//���

@��

� ��"��( ���"� #����� ��� ��( �*� #��"����*�(#����*������ � ����\��� ��"� #� ����������#���������*�������*����"<������#���������)�)������# �� 1�� ���*���X���������\����"��������� ����� ���*���*������������������(#�����*����"<�\������" ����"��#����� #��"��)� *�����#*���)\� �� ����� ���#*�� �� ���������� #<����� *�� *������ ������� �������#��"������� ���\� #�*�� ����"��)���� ��\�"�<#����������*�����#�����<�����"�#�������� ��FL��

Y "��/@�� � "#��\���"�<#���(�<����( �� ��#"������� ��\�����*�������� �H�\�� � ������) �*��*�"#�*���\�����������"����( ��# ����������#<������ �*�*�(<����)�#�(� ���)� ������FF�� >*������ ���\� �� ����� ��� �'[� �� �/@� # "�� �*# ����� � &\���q���/&�# "���*# �� � ��\��v��x�����"�*������ ��*# �����#*�����������������"#�1���)� # *���������)����� q���/@� # "��@\F�v\����*�� ;���H>_�q�\@�v� #�*���"#����)�# *��������)�q\��v��X�����*�����#���"����������#*��� ��*�����*���"�*������"�� #���� ����)�"#��<���� �#����������"��" ����"��#�������"�* ����"#��<��H�\�����������#�1?��� ��# \� ���� ��� �#*���������� �*# ��� +��*��� #��*��� �������"�� q/\Q�v�� x����� �#������+��*��������������Y �����������)���������)�Xx�\������ (#����* ���+����� ��� ����*���"�*������"�� #������#��"�����) ������� ������"�� #��#*��� �*�"���$�+��������#1��������)�#��"<��*+������#��"�������#���#�"������)������*�Y �����

' ����"��#�� ( �� ��#�*�� ��#��"���� �� ����� ���#*�� #������� � ����� �� � ���\���� �� �?�"���� *������ ���� ��� ���� �� � ��� ���� � " ������ �# ��"�<�� ��� *�(#����*1���)� #��"��)� *+����� 0+������ ����� � � �*�������� *� ��� "���� ����� ����� ����������"�* ���� �# ��"�<�� � �) �*����� # ����*�( �� ��+��" ����� �#*�*� }_0� ����"��� ������� ���� ��� #��"�� ����� ���� �� ���� ��#*������ ���� ��� +�#�* � ��� "��� � *� ���������"�*������� ���� #�������# ����FQ�� X�� "��� ����� �# ��"�<�� # �� 1�� ���*��)� ���� ����#�*������� +#���" ����"��#����� ����� ����#��"����� ��� ���\����� ���� 1�*������ � (�� ���� ��$� �*����"� (#����*������ � ���� ��� ��� �$� *�#<�� � ��� #��"��"#�� ���\���"������#��"��)������ ���)��

� ��"������� �H������# ����"����� ����"��)���� �������"� #*����� ��� ���������� ���� ���������� X��<����� � ����"�� Y ����� �� ����� ���� H�\� �� *����� ��*(���������*���"������#��" ����������"������*�#�(�������#��" ���)� #�*�*���������#����# �1������� �� ( �� ��#"�� ��� ��� ������ ����"�� )���� ��� +������� ��#*��*��� ���#�����\�"�<#���������"�������� ��# ����)���+�����#�����)�� # *������)���� ���)\� #�*�����#�1������� ���*����������( �� ��#"�\�������"�#������� ����A������"�#�������� ��( \� "#���������" ���#����������+����#�������\��������������� ������� �$��#����"����)���1� ���)� #�*� �(#�����������# �����+�� ��������� � 1" �*� ���)��#*���(�" �"�1#��������)�"#�� ���)��# ������<���X���"��� ��"��( �)������*�(#����*��( ��# ��"�����# �� 1�� ���*���� �� �������"��� �� ����� ����#��� ����� +���� �����"� *����� �����

����������������������������������������������FL�|��_�+# *��"\�]��>*�*������"\�Monitoring i ocena… (4). Pozycja konkurencyjna\� �������\����&@1&=\Handel zagraniczny i międzynarodowa konkurencyjność…\ ��������FF�)������������ �?�#����1+ �#�� #(������(� +�� ��� "\��/�/���/@��FQ�X��/&�# "������"��������� ���������(�}_0�q�//�1�//@���//v�����<����/�\Q�\������/@�# "������������#��� � � +���� "���/����)����������?� � #(�� #��? �������� ��? ��#���������\��/�/���/@���

=/�

"�#��� ����� ��( �� � ����#�*�� � � �#*��# ���* ��� �����*�� ���������*��F��� X��"�*��*���*����������*���������� ������ �������� ��"����� �$����#��"��)�*�����#*���)� #�*���#*������������" �"�#������ �$�� ��"��)��# ������<�\�+�*����������#*���(��)� ��)�#�"��#*����� ���\���" ��� ����������

!X���#����#��" ��%���"� #��# �� 1�� ���*�( �����"������*��X��<������ ��1��"�� Y ����\� *� "�<#�( � � � �"������ � ����� �#*�����+� #��� � (��� " #*����$� ��� #<�����*��#*�����+� #�������������\��� ��� � ������ (#����*�����A���*��������� � �*�#�? #���X�Y\�"�<#��*�"�������"�����������"�<#��)�? #������#����#��"�\��*���������*��*�"�<��1�����)����������*���# � ����]���#������� ��\� ��*������������?�#���#*���<#������� ��������*���# � ��� " �"�#������ �$� �� �� �<+� � �#����\� ���� +���� ������ �� �#*��*� �������"�*�( ���������������?�#���*������ ����� ��� �<����"� #���

x��+���*�������� ������+�$� "#���������*�( �# *� ���� ��"��( �)������*�(#�1���*��( � �# ��"����� # �� 1�� ���*���\� ���� �*# ���� �"�� #��� �� � �#���� ������ ��1������� � �#���� " ����"��#�� ( �� ��#�*��� ��� �������� #�*� ���+����� *������ ?��"�� 1� ������� ����"��)���� ���\��#*�������������������)��#*���(��)�" �"�#��������)�� ��"��)��# ������<����� ���\�� (����#*���$�� �#�������)�� *�����" �"�#������������ #��"�� ����� ����� A� ����� ���� ����� ���*+����� +��*��� �����"� ����#��?�"�����"��#��"<����#*��������

����������������������������������������������F��Handel zagraniczny i międzynarodowa konkurencyjność�\� ��������

=�

3. Ocena pozycji konkurencyjnej Polski w handlu zagranicznym produktami rolno-spożywczymi na podstawie wybranych wskaźników

�X� �������*��� # *�*����� �#*������� � � *������ � *����� " �"�#��������� � ��"���

��)�������# ��"�����# �� 1�� ���*�������#��"������� �����X����������� " ��� � ���������*���# � ����� *�����" �"�#���������� ��"��)��# ������<����� ������1" #*���������*��#��q�������"�<#��)��#*����"��)��#*�v���"�T��"���qv���"�T��"���������1*����� �"�� #� ���� q>]v\� q�v���"�T��"�� "#����� ��� #����"�� #����qZ�v\� q&v���"�T��"������� ���)� �#*���(� " ���#�������)� �� �"�� #���� [��[������� qY�_v� #�*�q@v���"�T��"� ~�?���� q~}]v�� X�"�T��"�� >]� �� Y�_� +�*���� ��� ��#��������)� �"�� #��\����� ��������"�T��"��Z����~}]� �� �*������� �#��������"�� #� � 1��� #� ���)��X����������� ������#��"��������*�� ���������*���������*�(���*� ������)�����������(#�����# ��"�<��� Z�"�� # �*��� �������� ����� *�*���*��� �� �������� *� � ���������� �#*�*������ "#��� �#*���(� " ���#�������)� �� �# ��"���� ��"��)� ��# +<��� >�������*���������# ��"�������"�� #���� "#��� ���)��# ��"�<��*�������� �*���#������������������# ���1������������ +# �<��)���� ���)�������# ��"������

0������ *�����" �"�#����������#*��# ���* � ����� �������������)�)���� 1���)� � �) �*����)� *� +�*�� X]Z>� ;� World Integrated Trade Solution q� ��#���\���>�;���#� ��*���>�����\��//�� #�*���Lv\���#� ���)���H>���0"#��� +��������1��*�� +�������������//&1�/&���3.1. Opis wskaźników

X�" #*���������� �� +������� ����*���# � ���� � *����� " �"�#��������� "��"�����#��"<��� *�������������* ��$����"�������� �*�*�(<����)���"�T��"<��*� � +��������� �<+�+�#�*�������# ������� " ����$� ����� ����� *������� ����� ����� � ��� �������� �<+�����#�#��������*��#��)���"�T��"<��q��+����&�v�*��� � �����)��� ������� *�1����" �"�#���������� ��"��)��# ������<����� �������#��"��)�*�(#����*���)���� X�"�T��"���������*������"�� #� ����q>]v�� *����� "#����$\��*����*����������(#����

�# ��"�<�� # �� 1�� ���*��)� �� � ��"��� �"�� #���� (<���� q# �� 1�� ���*�������#*����� ���v���� "#��� ���#���"���������"�*��q>]���v�+��T�������*��q>]���v������*��������(#�����# ��"�<����� ��"����"�� #�������#���"������ ����X�#� �$���"�T��"��>]���� *���*�\���� ��"����������*�����������"�� #����������(#�����# 1��"�<�����" �"#�����#���"��

�� X�"�T��"� � "#����� ��� #��� �"�� #���� qZ�v� "#����\� �� ��"��� �� ����� ��������*� �"�� #��� ������ (#���� �# ��"�<�� � "#������ �����"�� ��� ��)� ��� #��� X�#� �$���"�T��"��Z����//�� *���*�����������������"���� +# ���)�)���� ���)�� ��"��*� ���������� H�1�Q� �� ������ (#����� �# ��"�<�\� ��� ������ Z����//�� *���*�����?����� +# �<��)���� ���)��

&� X�"�T��"������� ���)��#*���(�" ���#�������)����"�� #����[��[�������qY�_v�� *����������#�*�$\��*����*����������(#�����# ��"�<����� ��"����"�� #����q# �� 1�

=��

1�� ���*������#*����� ���v���� "#��� ���#���"���������*��qY�_���v�+��T����*��qY�_���v������*��������(#�����# ��"�<��������� �����"�� #�����������#���"��X�#� �$���"�T��"��Y�_���� *���*�\���� ��"��� ������������ ����#*�1��(��" ���#������� q� +���" �"�#���<�� ����� ���)v����"�� #����������(#�����# ��"�<�����" �"#�����#���"���

@� X�"�T��"�#��������"�� #� � 1��� #� ���)�~�?����q~}]v�� *����� "#����$��)�#�"��#� +# �<�� )���� ���)� �# ��"����� ������(#���\��� ��������� (��� )������ (<���� q�# 1��"�����# �� 1�� ���*�������#*����� ����v�+��+��*#<�� �� ����� ���������#1� ������"�T��"����? #����\���� ��"������#*���(��" �"�#��������� +���*�(#����������"�� #�����# ��"�<��������(#���\��� ��������*������"�� +# �<���H��������#1� ������"�*������� ���������+#�"��#*���(�" �"�#��������)\���������������?�������

�Z�+����&���0������"�T��"<����" #*�������)���+�������

X�"�T��"� ]�� �����"�T��"��]���#�#���������"�T��"��

q��#� �$�� �������#� �$�(#����*���v�

X�#� �$�(#����*���

]���#�#���������"�T��"��q��#� �$�� �����

��#� ����(#����*���v�

>]�

X�"�T��"�>]� "#����\��*����*����������(#�����# ��"�<��# �� 1�1�� ���*��)���� ��"����"�� #1���� (<����q# �� 1�� ���*�������#*����� ���v�� �������(#����"#��<����������*�����*��������*��������(#�����# ��"�<������ ��"����"�� #�������#���"������ ���

>]���� *���*�\���� ��"������� ��������������*���������"�� #����������(#�����# ��"�<��� �������(#����"#��<��

/�

>]���� *���*�\���� ��"����������*�����������"�� #����������(#�����# ��"�<��� �������(#����"#��<��

Z��

X�"�T��"�Z�� "#����\�����"����� ������������*��"�� #���������(#�����# ��"�<��� "#�����������"�������)���� #��

Z����//�� *���*��������������?��������� +# ���)�)���� ���)������(#�����# ��"�<�\�� ���"�*�������+#�"��*(�������������#*�����#*���(��������#���#����

//��

Z����//�� *���*��������1���������"���� +# ���)�)���� ���)������(#�����# ��"�<�\�� ���"�*��������*(������������#*����#*���(��������#���#����

Y�_�

X�"�T��"�Y�_� "#����\��*����*����������(#�����# ��"�<��# �� 1�� ���*��)���� ��"����"�� #����q# �� 1�� ���*�������#*����� ���v���������#���"���������*�����*�������*��������(#�����# ��"�<��������� �����"�� #������������#���"�

Y�_���� *���*��+#�"������� ���)��#*���(�" ���#�������)�q� +���" �"�#���<������� 1���)v����"�� #����������(#�����# ��"�<�����" �"#�����#���"�

Y�_���� *���*������������������ ���)��#*���(�" �1��#�������)�q� +���" �1"�#���<������� ���)v�����"�� #����������(#�����# ��"�<�����" �"#�����#���"�

~}]�

X�"�T��"�#��������"�� #� � 1�1��� #� ���)�~}]� "#������)�1#�"��#� +# �<��)���� ���)��# 1��"�����������(#���\������������(���)������# �� 1�� ���*��+��+��*#<�� �� ���

~}]���/� *���*��+#�"��#*���(�" �"�#�����1���)�� +���*�(#����������"�� #�����# ��"�<��������(#����

/�

~}]���/� *���*�������������#*���(�" �"�#��������)�� +���*�(#��������)�����������(#�����# ��"�<��# �� 1�� ���*��)\��� 1��������*������"��� +# �<��

H��(��� �*�*�(<� ��� ���� ��"�T��"<�\� ���*���� *� �* #���\� � ��� *����T$� ��� |��_�+# *��"\�]��>*�*������"\�Monitoring i ocena konkurencyjności polskich producentów żywności (4). Pozycjakonkurencyjna\���#���!�# (#���X��� �������/1�/@%\��#�F@\�]�Y�`�1�][\�X�#�*�����/&���Źródło: Ł. Ambroziak, I. Szczepaniak, Monitoring i ocena…(4). Pozycja konkurencyjna, jw.

=&�

3.2. Ocena pozycji konkurencyjnej Polski w światowym handlu produktami rolno-spożywczymi

0������ *�����" �"�#���������� ��"����)�������# ��"�����# �� 1�� ���*�������#��"������� ����� " ��� ����� ��������*�������������#� �����#*��)���"�T��"<�\����� ��"�T��"�� � "#����� ��� #��� �"�� #���� qZ�v\� ��"�T��"�� �#*���(� " ���#�������)�qY�_v� #�*���"�T��"�� #������� �"�� #� � 1��� #� ���)� q~}]vQ/��Z�"��� *������������� *���������� �#�+������� �������#����<����������� q��+����&��v��A����"������*����������*���*�*�(<����� ��� ���� ���������#�����\���"�<#��)�*���#� ������*���"��)� �#*��)���"�T��"<������"���� ��"����������� �"��� �� �� *�����" �"�#������������"�� #����������(#�����# ��"�<���Z�������������� ������������� ��� � ����������#*�*������"#��� �#*���(�" ���#�������)� ��)�����������(#���� �# 1

��"�<�� ��� #��"�� ����� ���\� � ����#�* ��� �#*�*� ��"�T��"� Z�� qZ����//�v\���"�T��"�Y�_�qY�_���v� #�*���"�T��"�~}]�q~}]���/v{�

� +#�"� �#*���(� " ���#�������)� ����( � "#���� �� )������ ����� (#���� �# ��"�<������ #��"�� ����� ���\� � ����#�* ��� �#*�*� ��"�T��"� Z�� qZ����//�v\� ��"�T��"�Y�_�qY�_���v� #�*���"�T��"�~}]�q~}]���/v��

A�� * ������)���#����<����������"������ *���*��� ������ *�����" �"�#���������)�������# ��"�����# �� 1�� ���*�������#��"������� ���\�(�������"����"�*���*��� � 1�����)����#��"<�����# *+������^ (�� ��������������� ��$��*����������������*����

Z�+����&����0������ *�����" �"�#�����������)����������� ��������� ����������"�T��"<��Z�\�Y�_���~}]�

X�#� �$���"�T��"����������# "��X�"�T��"�Y�_�

��\/� ��\/�

X�"�T��"�Z��

��//��X�"�T��"�

~}]�

��/\/� + + + + – +��/\/� + + – + – –

��//����/\/� – + + – – +��/\/� – + – – – –

Źródło: opracowanie własne.�

0������ *�����" �"�#���������� ��"����)�������# ��"�����# �� 1�� ���*�������#��"������� ����� " ��� ������ �*�*�(<����)��*���<���>��_����*��� ���*��� 1*�����" �"�#������������/&�# "�� #�*�����*������������)��//&1�/&\��#*���*������1�*������� � ������ � ��� �#*����"�\� �� "�<#��)� "��#��"�� *����� ��#� ���� ��������)���"�T��"<��+����# *+������

A� ����� � *����� " �"�#��������� � ��"�� �� )������ # �� 1�� ���*��� ��� #��"������� ���\��#*��# ���* �������� ����������"�T��"<��Z�\�Y�_���~}]\�����"�\������*+���*���<�\���"�<#��)�� ��"���������#*���(��" ���#����������#��"������� ��������������������������������������������������Q/�]�� ��� ��"�T��"�� ��������*����� q>]v� ��#����\� �� ���� ����� � ����� ��( � +���*����� ���� �"�� #��� ����#���"������ ��\����������������"�� #���� �� �*�*�(<����)�"#��<����(#���"#��<�\��� +���#*����"��)������(��*���<��������( � ������ *�����" �"�#���������� ��"����)�������# ��"�����# �� 1�� ���*�������#��"������� ����� " ��� ����" ����� ���������#*��)���"�T��"<�\�����Z�\�Y�_� #�*�~}]��

=@�

q*( ����� *�� ��"�*������� ��*���"��)� �#*��)� ���#��"<�v\� *���"�*���� ���� �� �����)��//&1�/&�*� ������ ��*����������X��/&�# "���"�� #���# ��"�<�����)��*���<�����1� ���� L��� � ��"��( � �"�� #��� # �� 1�� ���*�( � ��� #���"� ����� ��\� ���� � /� ������������������//&�# "��q��"#���&�v����

X�"#���&���>�#�"��#��� ��"��( ��"�� #���# �� 1�� ���*�( ����#���"������ ���������(� ������ *�����" �"�#���������q���# ��v�

�Źródło: obliczenia własne na podstawie danych WITS-Comtrade. �

X� � ��"��� )������ # �� 1�� ���*��� �� �����)� �//&1�/&� *�� *����� ������" �"�#��������� ����*��$�������������(#�����# ��"�<������� ���� �# +��q/�v\��# 1��"�������*�#�"��� q/@v\���#*����q/Fv\��#*��� #��*������� �� #�+�qLv\��#*��� #��*+ 1 ���������*�� ���"��#���*��q�v� #�*��#*��� #��*� � �<������#*���q�/v��X�"�*�������� ���#� ������*���"��)��#*��)���"�T��"<��q����+����&�&�������������* �������"�*����(#�?��*������� �������#*��)�����<����"�����# "�v��� +#��+������"��� *�����" �"�1#���������*�������"#�� ����# +����"��#���*�� qFv\��) ������ �����#*����"���������)��//�����/���#� ������"�T��"��~}]�+�������*�� ��*�#���A�*�������������#� �������)���"�T��"<�� ����"�\� �� �#*���(�� " ���#������� ���)� �*���<�� ��� #��"�� ����� ����������)�#�"��#��*(��������#�������

X� ������ ���� "#����� � ����� �# �������� ��� ���� ���� � �������� ��� �������#*���(�" ���#�������)���)���������#��"������� ������������������(#�������# 1��"�<�������# ��������"������������q/Lv\��"��#�"���# �������q&v\�����*�*���� �����*���1#*���� ��+� # ������� q=v\� ������ �� ���*�� ���� *���#*��� q�&v�� ������*�� � ���� ��#� ������*���"��)� �#*��)� ��"�T��"<�� q�� ��+���� &�&� �#*������� � � � � (#�?��*���� �� � �������#*��)������<����"�����# "�v��X����"�* ���������#*���(�" ���#�������)������������ ���� ��# ��������#�+��� � �<��� #*��q/&v\�"���\�)�#+�������#*��#���q/�v\�*+<�q/v\��# ��"�<�������#�"��)\��� ������"# +��qv\����� ���� � �<�� �������)�q�v\�� * ���1���)��# ��"�<��# �������)�q@v� #�*���� �<��+�*��" ) � ���)�����" ) � ���)�q��v��X����)��*�����)����" ���� ������*��)������)� �� � ��� �*�� �����������#� �������1"�<#��)���"�T��"<���� *�����" �"�#�����������)��*���<���*��$�� ���*�����*�����+���

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

TC < 100,RCA < 1,LFI < 0

pozostałeprzypadki

TC > 100,RCA > 1,LFI > 0

��

Z�+�

���&

�&��0

����

�� *

�����

" �"

�#��

����

����

��"

������

���

���

�)��

����

# ��

1��

��

�*��

\����

�� �

����

����

�"�T

��"<

��Z

�\�Y

�_

���~}

]�q��

����

+��T

����

����

���

�*�

*�(<

����

)��

���)

���+�

��� �

� �

����

����

�"�T

��"

���

���

#*��

����

� ��

��" �

���

���v\

����

��(�

�*��

�<�

��> �

�*�

���

�>�

0��

���*�

����

�//&

��/

/@�

�//=

��/

/L�

�//F

��/

/Q�

�//�

��/

/�

�/

��/

��

�/&

�A�

����

���

�����

�)��

�//&

1�/

&�/

�A�

��#*

����

��

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

;���

;�;�

��;�

;���

;�;�

;�;�

����

��/�

�^

���

����

�# +

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

��/&

�Y

�+��

�� �

���

� #

*��

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

��;�

;���

;�;�

;�;�

;���

;���

����

/@�

�# �

�"��

����

�*�#

�"��

���

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

��/=

��

* ��

����

�# �

�"��

�*�

��#*

����

;���

;�;�

��;�

;���

;�;�

��;�

;���

;�;�

��;�

;���

;�;�

��;�

;���

;�;�

��;�

����

;���

����

/L�

���

��#

����

����"

���

����

����

�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

����

��/F

�X

�#*�

���

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

/Q�

0�

���

�� #*

��)�

�;�

��;�

;���

;�;�

��;�

;���

;�;�

��;�

;���

;�;�

��;�

;���

;�;�

��;�

����

;���

��;�

����

��/�

�'

���\

�)�#

+���

\��#*

��#�

���

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

��;�

;���

;���

����

/�

A+

��;�

;�;�

;�;�

;���

;���

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;���

;���

��;�

��;�

;�;�

��;�

����

;���

����

��

��#

��"

����

����

#�"�

�\���

<�\��

"# +

���

;�;�

;�;�

��;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

��;�

;���

;�;�

��;�

����

;���

����

��

x��

� ��

��� �

���

���

����

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

��;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

��;�

;���

����

&�

�"��

#�"�

��#

����

���

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;���

����

@�

� *

����

���#

��"

���#

����

���

��;�

����

����

��;�

;�;�

;�;�

��;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;���

����

=�

Z���

*�*�

��� �

����

*���

#*��

����

+�#

����

���

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;���

����

L�

�#*�

�� #

��*�

���

�����

#�+�

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

F�

��"

#����

��#

+��

��"�

�#��

�*��

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

;���

����

����

;���

����

����

����

����

Q�

'�"

� ���

�#*�

�� #

��*�

"�"�

�;�

��;�

����

;���

��;�

����

;���

��;�

����

;���

��;�

����

;���

����

����

����

����

����

���

��#

*���

#��

*+

���

�����

�*��

���

"��#

���*

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

���/

��#

*���

#��

*� �

�<�

����

�#*�

��

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

��

Y<

����

#*��

� #

����

��

�*��

;���

;�;�

��;�

����

;���

��;�

����

;���

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

���

x��

���

+�*�

�" )

� �

�����

�" )

� �

��;�

;�;�

;�;�

;���

;�;�

��;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

����

���&

�0

����

�����

��*�

����

�*�

��#*

���

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;���

����

�@�

Z��

�����

�# +

����

� ��

���

��;�

��;�

;�;�

����

;���

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

Źród

ło: o

blic

zeni

a wł

asne

na

pods

taw

ie d

anyc

h W

ITS-

Com

trad

e.

==

=L�

X����"�<#��)��*�����)��� �����)��//&1�/&�*��*���������#�����*��������"�T1��"<��q� ���������������( v\�"�<#���� � � ������*��"�������+���#�����#*���(�" �1��#�������)� �� )������ �# ��"����� ���)� �*���<�� ��� #��"�� ����� ����� � � �*���<�\�"�<#��)� � *����� " �"�#�������� *���*�� � � �#������ ���� ������� ��� �� �� ��# +�� ��� 1�� ��� q�@v� ;� ���//L� # "�\� #<����#*��� #�� �� ���*�� q�v� ;� ���//Q� # "�� #�*�"�"� ����#*��� #��*�"�"� �qQv�;� ���/�# "���� ( #�*������ *�����" �"�#��������\������?�"������#�����#*���(�" ���#�������)����#��"������� ���\��������� ���� ���������*�����*���#*��������q/v�;����/&�# "���

' ������(#�������� �����*����\����#*����"��"�<#��)� ������ *�����" �"�#��1����������#��"������� ����������������� *���*��\����������*���"��)���+������"�* ��������� *� �����"�<#��)���"�T��"<�������*�� ��������\���� *� ��� * ������)����*�� ����#� �����# ( ���)��� ��*���<�����)��������� * �������# ��"���*���#*����q/=v� #�*� � ��� �� #*��)�� q/Qv�� X� ��+���� &�&� ��������� ��� * ������ �"�*���� (#�?��*���� �� � ��������<�)�����<���������( ����������+������( �����������<�)������<���

���"����)� ��� �"<�� � ���#�*�� �����*�� *����� � �*�*�(<����)� ��"�T��"<�\�"�<#��� " ���������� ����*���//&����/&�# "����q ��������" ��������+����&�&v��H��(��*�#������*����*�*��������������������#��*��*����)�� ���*���*���<�\�"�<#�����#����������������* ������ "#�������#*�������� ����#*���(��" ���#���������)����������1� ���\�� ��� �*������*�����������*���"��)��#*��)���"�T��"<���>��� ��������������*��������#*���\���"#������# +����"��#���*�� #�*��#*��� #��*� � �<������#*�����#�(�������1����� ���*���*���<�\�"�<#������� �������������� "#������#*���(�" ���#�������)\������� "�<#��)� �������� � *���"�*����� ��#� ���� �#*��)� �����* �����)� ��"�T��"<��� >�� � ������������� �*������ "���\� )�#+���� �� �#*��#���\� *+ �\� �# ��"��� �����#�"��\� ���� ������ � ��� ������\�����*�*���� �����*���#*������+�# ������\���� ���+�*��" ) � �������" 1) � ��� #�*� ������ �� ���*�� ���� *���#*���� X� �#*��*� ���� � ��� *����� �*�"���$���� ����)�*������ *�����" �"�#��������)����)��*���<����3.3. Ocena pozycji konkurencyjnej Polski w handlu produktami rolno-

-spożywczymi z poszczególnymi grupami krajów

0������ *�����" �"�#���������� ��"����)�������# ��"�����# �� 1�� ���*������� #��"�� ������� H�1=\� H�1&� #�*� "#��<�� �� *�� H�1�Q� � " ��� � ��� � ���������*�������������#� �����*��#��)���"�T��"<�\�������"�T��"����������*�����q>]v\���"�T��"��� "#����� ��� #����"�� #����qZ�v\���"�T��"���#*���(�" ���#�������)� qY�_v� #�*���"�T��"�� ~�?���� q~}]v�� Z�"��� *����������� � *����� ��� �� �#�+������� �*�����������#����<�����������q��+����&�@v��A����"������*����������*�����+�#�*������� ������������"����" �������#�����\���"�<#��)�*���#� ������*���"��)��*��#��)���"�T��"<������"������"����������� �"��� �� �� *�����" �"�#������������"�� #����������(#�����# ��"�<���Z�������������� ������������� ��� � ����������#*�*������"#����#*���(��" ���#�����������"�� #����������(#�����# 1

��"�<�������+#����#���"\�� ����#�* ����#*�*���"�T��"�>]�q>]���v\���"�T��"�Z��qZ����//�v\���"�T��"�Y�_�qY�_���v� #�*���"�T��"�~}]�q~}]���/v{�

=F�

� +#�"��#*���(�" ���#�������)�����( �"#�������"�� #����������(#�����# ��"�<����� ��+#���� #���"\� � ����#�* ��� �#*�*� ��"�T��"� >]� q>]���v\� ��"�T��"� Z��qZ����//�v\���"�T��"�Y�_�qY�_���v� #�*���"�T��"�~}]�q~}]���/v��

A�� * ������)���#����<����������"������ *���*��� ������ *�����" �"�#���������)�������# ��"�����# �� 1�� ���*���������+#����)�#��"��)\�(�������"����"�*���*��� � �����)���"�T��"<�����# *+������x��"������ (������ ��$� ��������"�������*����������������*���

0������ *�����" �"�#���������� ��"����)�������# ��"�����# �� 1�� ���*�������#��"���������H�1=\�H�1&� #�*�"#��<���� *��H�1�Q�� " ��� ������ �*�*�(<�1���)��*���<���>��_����*��� ���*��� *�����" �"�#������������/&�# "�� #�*�����*������� �����)��//&1�/&\��#*���*��� ��� (<��� ������ � ����#*����"�\���"�<#��)�"��#��"��*�������#� ���� ��������)���"�T��"<��+����# *+������

�Z�+����&�@��0������ *�����" �"�#�����������)������*�(#����*����������+#�����#��"������ ����������"�T��"<��>]\�Z�\�Y�_���~}]�

X�#� �$���"�T��"����������# "��

X�"�T��"�>]�

��\/� ��\/�

X�"�T��"�Y�_�

��\/� ��\/� ��\/� ��\/�

X�"�T��"�Z��

��//��X�"�T��"�

~}]�

��/\/� + + + + + + – +� – + + +� – + – +�

��/\/� + + + –� + + – –� – + + –� – + – –�

��//����/\/� + – + +� + – – +� – – + +� – – – +�

��/\/� + – + –� + – – –� – – + –� – – – –Źródło: opracowanie własne.�

0������ *�����" �"�#���������� ��"����)������# �� 1�� ���*���*�����������H�1=� ��� � �������� ��"�T��"<�� >]\� Z�\� Y�_� �� ~}]� ��"�*���\� �� ���*+�� �*���<�\����"�<#��)�� ��"���������#*���(��" ���#�������q*( �����*����"�*���������*���"��)��*��#��)� ���#��"<�v� *���"�*���� ���� �� �����)� �//&1�/&� *� �#*��)� � � ���������X� �/&�# "�� �"�� #�� �# ��"�<�� ���)� �*���<�� �#*�"#��*��� &@�� � ��"��( � �"�� #������ ���� � � "#��<�� !��������"�%� q� +��� ���������� ��� �� �//&� # "�v� ;� ��"#��� &����A�#�������(�\���������"�*���*# �����*�����" �"�#��������)��# ��"�<�����"�� #������������������#��*��)��*��#��)������)��*� �" �������H���X��//F�# "����*����" �"�1#��������)��*���<����� ��"����"�� #����# �� 1�� ���*���� ��������H�1=��#*�"# 1�*��� =/��� X� �//�� # "�� �������� � ��#�T��� *������*����� *���*����� " �"�#��������)��# ��"�<��q� ������������&�v\�� ��*������������� � �����*��*��������� �#����$���

0������ *�����" �"�#���������� ��"����)������# �� 1�� ���*���z państwamiUE-15\�� " ��������� ����������"�T��"<��>]\�Z�\�Y�_���~}]\���"�*���\����������)��//&1�/&�� ��"��� ���������#*���(��" ���#���������)��������������������(#������

=Q�

�# ��"�<���#�+���� � ���� #*��q/&v\��#*��� #��*���������#�+�qLv\��#*��� #��*� � 1�<�� ����#*���q�/v� #�*��# ��"�������*�#�"��� q/@v� ;� ���//@� # "���X�"�*������� � ���#� ���� � � ��������� �#*��)� ��"�T��"<�� q�� ��+���� &�=� ��������� ��� * ������ �"�*�����(#�?��*������� �������#*��)���+��*��#��)�����<�v��A�*�������������#� �������)���"�T1��"<������"�\����#*���(��" ���#����������)��*���<�����#��"��H�1=�������)�#�"��#��*(��������#�������X�"#���&����>�#�"��#��� ��"��( ��"�� #���# �� 1�� ���*�( �� ��������H�1=\�H�1&�

#�*�"#��<���� *��H�������(� ������ *�����" �"�#����������q���# ��v�

���*��" �"�#���������*��� �����*����\���"�<#��)���*���"����*��#�����#��"���#*�"#��*������#� �����# 1( ��\���� ������ ���������\�(����#*�����#��"���#*�"#��*���������#� ����Źródło: obliczenia własne na podstawie danych WITS-Comtrade. �

X������� "#������ ������# ����������� ��������� ����������� �������#*���(�" ���#�������)���)������*�"#������!��������"�%���� �����+�*��" ) � ���������" 1) � �����q��v��������*�� �������#� ������*���"��)��*��#��)���"�T��"<��q����+����&�=��#*������� � �� �(#�?��*������� �������*��#��)������<�v���#*�*����"�* �$������* ��1��( � "#�����#*���(�" ���#�������)������������ ���� ��# �������� � �<���� #*�1�)<��q/Qv�;� ���//@�# "�\��# ��"�<�������#�"��)\��� ������"# +��qv�;�� ��/�# "�\��"��#�"�<��# �������)�q&v�;� ���//=�# "�\�����*�*<���� ���<��*���#*����)���+�# ����1���)�q=v�;��� �����)��//&1�//@� ���//Q1�/&\�"�"� � ���#*��� #<��*�"�"� � qQv�;�� ��//�� # "�\� "���\� )�#+���� �� �#*��#��� q/�v� #�*� ����<�� �� ���*� ���� *���#*��� q�&v� �;� � � �/�� # "��� X� ���)� �*�����)� ���" � �� ���"�<#��)� �����)� �� � ��� � ���*�� ���# ( ���)���#� ������+#����)���"�T��"<���� *�����" �"�#��������� ��"����)�������# ��"��������)��*���<����������+���

UE-15 UE-13 Kraje spoza UE-28

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

Posiadanie przewag komparatywnych Nieokreślone przypadki Brak przewag komparatywnych

� Z�+�

���&

�=��0

����

�� *

�����

" �"

�#��

����

����

��"

����)

����

��#

�� 1

��

���*

���*

����

�����

��H�1

=\��

���

����

���

���"

�T��

"<�

�>]\�

Z�\�Y

�_

���~}

]�q�

����

�+��

T��

����

���

�� �

*�*�

(<��

��)�

� ��

�)���

+����

��

���

����

���"

�T��

" �

����

#*��

����

� ��

��" �

���

���v\

����

��(�

�*��

�<�

��>�

�*�

���

�>�

0��

���*�

����

�//&

��/

/@�

�//=

��/

/L�

�//F

��/

/Q�

�//�

��/

/�

�/

��/

��

�/&

�A�

����

��

�����

�)�

�//&

1�/

&�/

�A�

��#*

����

��

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

��;�

;���

;�;�

;���

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;���

����

��/�

�^

���

����

�# +

��;�

����

��;�

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

;�;�

����

;�;�

����

��;�

����

;�;�

����

;���

����

��/&

�Y

�+��

�� �

���

� #

*��

����

;���

����

;���

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

/@�

�# �

�"��

����

�*�#

�"��

�;�

��;�

��;�

����

��;�

����

��;�

����

��;�

����

��;�

����

��;�

����

��;�

����

��;�

����

��;�

����

��;�

����

����

����

��/=

��

* ��

����

�# �

�"��

�*�

��#*

����

����

����

����

����

����

����

����

��;�

����

����

����

��;�

��;�

��;�

��;�

��;�

����

��;�

��;�

��;�

��;�

��;�

����

����

/L�

���

��#

����

����"

���

����

����

���

;�;�

;���

;�;�

;���

;�;�

;���

;�;�

;���

;�;�

;�;�

;�;�

;���

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;���

;�;�

;���

����

��/F

�X

�#*�

���

;���

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

;���

��;�

;���

��;�

;���

��;�

;���

��;�

����

����

/Q�

0�

���

�� #*

��)�

���

����

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;���

����

��/�

�'

���\

�)�#

+���

\��#*

��#�

���

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;���

;�;�

����

����

/�

A+

��;�

;�;�

;�;�

;�;�

;���

��;�

��;�

;�;�

;���

;�;�

;���

;�;�

;���

����

����

��;�

����

��;�

����

����

����

����

����

����

��

��#

��"

����

����

#�"�

�\���

<�\��

"# +

���

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

��;�

;���

��;�

����

����

��

x��

� ��

��� �

���

���

����

��;�

;�;�

����

;���

��;�

;�;�

����

;�;�

����

����

����

;���

����

;���

����

;���

��;�

;�;�

����

;�;�

����

;���

����

����

&�

�"��

#�"�

��#

����

���

��;�

;�;�

��;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

����

����

@�

� *

����

���#

��"

���#

����

���

����

����

����

����

����

����

����

����

;���

����

;���

;���

��;�

��;�

��;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

��;�

;�;�

����

����

=�

Z���

*�*�

��� �

����

*���

#*��

����

+�#

����

���

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

��;�

;�;�

��;�

;�;�

��;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

����

����

L�

�#*�

�� #

��*�

���

�����

#�+�

;���

����

;���

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

F�

��"

#����

��#

+��

��"�

�#��

�*��

;�;�

;�;�

;���

����

;���

����

;���

;�;�

;�;�

;�;�

;���

��;�

;�;�

;�;�

;�;�

��;�

;�;�

;�;�

;���

��;�

;���

��;�

����

����

Q�

'�"

� ���

�#*�

�� #

��*�

"�"�

�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;���

;�;�

;���

;�;�

����

;�;�

����

;���

����

���

��#

*���

#��

*+

���

�����

�*��

���

"��#

���*

��;�

;�;�

;�;�

��;�

;�;�

����

��;�

����

;�;�

����

��;�

����

��;�

����

;�;�

����

;�;�

����

;�;�

����

;�;�

����

;���

����

���/

��#

*���

#��

*� �

�<�

����

�#*�

��

;���

����

;���

����

;���

����

;���

����

����

����

����

����

;���

����

;���

����

����

����

����

����

����

����

����

����

��

Y<

����

#*��

� #

����

��

�*��

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

��;�

;�;�

��;�

;�;�

��;�

;�;�

��;�

;���

��;�

;���

��;�

;���

��;�

;���

��;�

����

����

���

x��

���

+�*�

�" )

� �

�����

�" )

� �

��;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;���

����

���&

�0

����

�����

��*�

����

�*�

��#*

���

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

��;�

;�;�

����

����

�@�

Z��

�����

�# +

����

� ��

���

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;���

;�;�

;���

����

;���

����

;���

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

Źród

ło: o

blic

zeni

a wł

asne

na

pods

taw

ie d

anyc

h W

ITS-

Com

trad

e.

=�

L/�

X����"�<#��)��*�����)��������)��//&1�/&�*��*�����"�����*��������"�T��"<�\����# ���������*��"������+���#�������#*���(��" ���#���������)������*�����������H�1=��� � �*���<�\� "�<#��)� � *����� " �"�#�������� *���*�� � � �#������ ���� ������� ��� �������# +����� �� ���q�@v�;� ���//F�# "�� #�*�*+ ��q/v�;� ���//��# "���H�#�����#*�1��(�" ���#�������)�������������� ����������"��)��*�����)\���"��*���#*��������q/v��;����//Q�# "�\���#*����;����//�# "�� #�*�� * �������# ��"���# �������;����//Q�# "���X������)��//� #�*��/�1�/&��#*���(�" �"�#��������)����#��"��"#��<��!��������"�%���������������# ����������������� �# +<��q/�v��

X��#*����"��� * ������)��*���<�� ������ *�����" �"�#������������#��"��H�1=����� ����� ���� *���*��\� ���� ��� ��*���"��)� ��+� �� ���"�* ���� ���� � *� �� ���"�<#��)���"�T��"<�������*�� ��������\���� *� ��� * ������)����*�� ����#� �����# ( ���)��� ��*���<�����)��������� * �������# ��"���*���#*����q/=v\����� ����� � ��� �������q�v\��#*��� #��*+ ���q�v� #�*�#<����#*��� #���� ���*��q�v��

_����*��*�������"�T��"<�\���"���� " ���������� ����*���//&����/&�# "����q��+����&�=v\�*�#�������(������*����\�"�<#������� ���������#*�*����"�* �$������* ����( � "#���� �#*���(� " ���#�������)\� ���� �� "�<#��)� �������� � *���"�*����� ��*���"��)��*��#��)���"�T��"<���>��� ��*������"���\�)�#+�������#*��#���\��# ��"��������#�"��\�����*�*���� �����*���#*������+�# ������\���"#������# +����"��#���*�\�"�"� ����#*��� #��*�"�"� \�#<����#*��� #���� ���*�\���� ���+�*��" ) � �������" ) � ��� #�*� �������� ���*������ *���#*���� ^ ��� ���$����*����\� �����#*��*� ����� *�����" �"�#�����������)��*���<��� �#���������

X����(� ����� � *����� " �"�#��������� � ��"�� �� )������ # �� 1�� ���*����z państwami UE-13����/&�# "��;�� � +������"����//&�# "��;�" �"�#��������+�����# ��"������������*���<��q�����(���"�*�����*���"��)��*��#��)����#��"<�v�;���+����&�L��H�*���� �# ��"�<�� ���)� �*���<�� �� � ��"��� �"�� #���� � � � ���)� ������� �*� �" �1�"��)�H��*������*��� ������� ������ *�+���" �LF���� �//&� # "�� � � L�� �� �/&� # "���[� #��� � �� ���(�� ����� �����* ����� "#��\� � ��� �����#�*�$\� �� ;� � � +���� ��"���� �#*����"�� "#��<�� !��������"�%� ;� ��*���� " �"�#��������)� �# ��"�<�� �� �"�� #����� ��"�� � � ������� H�1&� ��#�T���� *���"�*��� ���� � � �"�����\� � � Q&�� �� �//Q� # "����0���//��# "�� +��#� ���������������"�����������*��������"�*���*��������)��# ��"1�<����� ��"����"�� #����� �H�1&���

X������)��//&1�/&�� ��"��� ���������#*���(��" ���#���������)������*����1�������H�1&���"����(#�������# ��"�<�\���"������ ���� �# +��q/�v\��# ��"�������*�#1�"���q/@v\���#*����q/Fv\�"���\�)�#+�������#*��#����q/�v\��#*��� #��*���������#�+�qLv\���"#�� ����# +����"��#���*�� qFv\�"�"� � ���#*��� #��*�"�"� �qQv\��#*��� #��*+ ����������*�� ���"��#���*��q�v\��#*��� #��*� � �<������#*���q�/v\�#<����#*��� #���� 1���*�� q�v\� ��� ���+�*��" ) � ��� �� ��" ) � ��� ;� *� �����"���� �//&� # "�� q��v� #�*���� ������# +����� �� ���q�@v��X�"�*�������� ���#� ����� �����������#*��)���"�T��"<��q�#*����+��*��#����������� �*�*�(<����)�� ���)���+����&�Lv��A�*�������������#� �������)���"�T��"<������"�\����*���<��� ����������)��#*���(��" ���#����������#��"��H�1&�������������������#��"��H�1=������#*���(�����������*(��������#������)�#�"��#��

��Z�

+���

�&�L

��0��

����

*��

���"

�"�#

����

����

�� �

�"���

�)��

����

# ��

1��

��

�*��

�*��

�����

����H

�1&

\����

� ��

���

����

�"�T

��"<

��>

]\�Z�

\�Y�

_���

~}]�

q���

���+

��T�

���

����

���

�*�

*�(<

����

)��

���)

���+�

��� �

� �

����

����

�"�T

��"

���

��#*

�����

��

����"

���

� ��

�v\��

����

(��*

���<

���

>�

�*�

���

�>�

0��

���*�

����

�//&

��/

/@�

�//=

��/

/L�

�//F

��/

/Q�

�//�

��/

/�

�/

��/

��

�/&

�A�

����

���

�����

�)��

�//&

1�/

&�/

�A�

��#*

����

��

��;�

;�;�

;�;�

����

;�;�

����

;���

����

����

����

;���

����

;�;�

����

;���

����

;���

;�;�

;���

;�;�

;���

;�;�

;���

����

��/�

�^

���

����

�# +

��;�

����

��;�

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

��/&

�Y

�+��

�� �

���

� #

*��

;���

;���

;���

;���

;���

;���

;���

;�;�

;���

;�;�

;���

;���

;���

;�;�

;���

;�;�

;���

;�;�

;���

;�;�

;���

;�;�

����

����

/@�

�# �

�"��

����

�*�#

�"��

���

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

��/=

��

* ��

����

�# �

�"��

�*�

��#*

����

;�;�

;�;�

;���

;�;�

;���

;�;�

;���

;�;�

;���

;�;�

;�;�

;�;�

;���

;�;�

;���

;�;�

;���

;�;�

;���

;���

;���

;���

����

����

/L�

���

��#

����

����"

���

����

����

�;�

��;�

;�;�

��;�

;�;�

��;�

;�;�

��;�

;�;�

��;�

��;�

��;�

��;�

��;�

��;�

��;�

��;�

��;�

��;�

��;�

��;�

��;�

����

����

��/F

�X

�#*�

���

����

����

����

����

;���

����

����

����

����

����

����

����

����

����

;���

����

;���

����

;���

����

;���

����

����

����

/Q�

0�

���

�� #*

��)�

�;�

����

����

����

��;�

����

����

����

����

����

����

����

��;�

��;�

��;�

��;�

��;�

��;�

;�;�

��;�

;�;�

��;�

;���

����

��/�

�'

���\

�)�#

+���

\��#*

��#�

���

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

/�

A+

��;�

;�;�

;���

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;���

����

��

��#

��"

����

����

#�"�

�\���

<�\��

"# +

���

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

����

����

��

x��

� ��

��� �

���

���

����

��;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

��;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

����

����

&�

�"��

#�"�

��#

����

���

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

��;�

;�;�

����

;�;�

����

;�;�

����

;�;�

��;�

;�;�

��;�

;�;�

����

;�;�

;���

;�;�

����

����

@�

� *

����

���#

��"

���#

����

���

;���

;���

;���

����

;���

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

��;�

��;�

;�;�

;�;�

;�;�

����

����

=�

Z���

*�*�

��� �

����

*���

#*��

����

+�#

����

���

��;�

;�;�

��;�

;�;�

��;�

;�;�

����

;�;�

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

��;�

����

����

����

����

L�

�#*�

�� #

��*�

���

�����

#�+�

;���

����

;���

����

����

����

;���

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

;���

����

����

����

F�

��"

#����

��#

+��

��"�

�#��

�*��

����

����

����

��;�

����

��;�

����

��;�

����

��;�

����

����

����

��;�

����

��;�

����

��;�

����

��;�

����

��;�

����

����

Q�

'�"

� ���

�#*�

�� #

��*�

"�"�

���

����

;���

����

����

����

����

����

;���

����

����

����

;���

����

;���

����

����

����

����

����

��;�

����

����

����

���

��#

*���

#��

*+

���

�����

�*��

���

"��#

���*

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

;���

����

���/

��#

*���

#��

*� �

�<�

����

�#*�

��

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

;���

����

����

����

����

����

��

Y<

����

#*��

� #

����

��

�*��

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

���

x��

���

+�*�

�" )

� �

�����

�" )

� �

��;�

;�;�

;���

����

;���

����

;���

����

;���

����

;���

����

;���

����

;���

����

;���

����

;���

����

;���

����

;���

����

���&

�0

����

�����

��*�

����

�*�

��#*

���

��;�

;�;�

;�;�

;�;�

��;�

;�;�

����

;�;�

����

;�;�

��;�

;�;�

��;�

;�;�

��;�

;�;�

����

;�;�

����

;�;�

����

;�;�

����

����

�@�

Z��

�����

�# +

����

� ��

���

����

;���

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

Źród

ło: o

blic

zeni

a wł

asne

na

pods

taw

ie d

anyc

h W

ITS-

Com

trad

e.

L

L��

X����������� "#������ ������# ����������� ��������� ����������� �������#*�1��(� " ���#�������)� ��)������ *�� �����"#������ �*� �" ��"���� H����������������(#�������# ��"�<���*+ ��q/v\��# ��"��������#�"��\���<�����"# +���qv\����� ����� � ��� ������� q�v�� ������*�� � ���� ��#� ���� ��*���"��)� �*��#��)� ��"�T��"<�� q�� ��+���� &�L��#*������� � � � �(#�?��*���� ��� ������ �*��#��)� �����<�v���#*�*� �*��$� �����* ����( � "#�����#*���(�" ���#�������)������������ ���� ��# �������������q/v\��"��#�"�<��# �������)�q&v� #�*� ����<�������*�����*���#*���q�&v��X����)��*�����)����" ���� ��1����*��)� �����)� �� � ��� ����*�� ���# ( ���)���#� �������"�<#��)���"�T��"<���� *�����" �"�#��������� ��"����)�������# ��"��������)��*���<��� ����*��$�*�����+���

X� "#������*� �" �������H������ ������ ������*��"�$��#*���(��" ���#��������� )������ *� ���������� H�1&� �� (#����� ����*�*�� �� ����� *���#*���� ��+� # ������� q=v��;����//F�# "���H�#�����#*���(�� ���*������� ������ � �<���� #*��)<��q/Qv�;����//��# "�� #�*�� * ������)��# ��"�<��# �������)�q@v�;����/��# "���

X�� * ������)��*�����)� ������ *�����" �"�#������������ #��"��H�1&����� ��������� *���*��\������ *� ��� �*�*�(<����)���"�T��"<����#<���)������)������*#<��� 1������� ��*���<�����)��������#�+���� � ���� #*��q/&v\�����# ��������"������������q/Lv� #�*�� * �������# ��"���*���#*����q/=v��

_����*�� *������ �*�*�(<����)���"�T��"<��" �"�#������ ���\� ��"���� " ���������� ����*���//&����/&�# "����q��+����&�Lv\�*�#�������(������*����\�"�<#������� ���1������#*�*����"�* �$������* ����( � "#�����#*���(�" ���#�������)\�������"�<#��)��������� � *���"�*����� ��*���"��)� �*��#��)� ��"�T��"<��� >�� � � �*������ � * ������ �# 1��"���*���#*���\�*+ �\��# ��"��������#�"��\��"��#�"���# ������� #�*� ������ �����*������*���#*����]��������+ ������*�������� ���(��������#*���(�" ���#�������)����"�1� #�������)��# ��"�<�������+���*��)������)��X*# �����*���"��)��*��#��)���"�T��"<��� ���*��� ��"�� (#��� �# ��"�<�\� "�<#�� �� ������ +������� "#����� � �������� �#*���(��q���� ���� �# +�\��#*��� #��*���������#�+\���� ���+�*��" ) � �������" ) � ��v\������1�*��� ��� ���������������)��#*���(��A�" ���������"���*���"��)��*��#��)���"�T��"<����� ��"���)������*�H�1&���#*��������"�*���\��������+���*����*������ ������# 1����������#*���� (����#���$�� ��������� *�����" �"�#�����������#��"��)�� * ���1���)�� ���)���������*� �" ��"��)�H������# ����"������

0����� � *����� " �"�#��������� � ��"�� �� )������ # �� 1�� ���*��� z krajami spoza UE-28��"�*���\����������)��//&1�/&�� *�����" �"�#��������� ��"��)��# �����1�<����� �������#��"��)�� *��������)�� ( #�*���������~��*+��" �"�#��������)��*���<���� � ��"��� �"�� #���� ��� ��� #��"�� q�����(� ��"�*��� ��*���"��)� �*��#��)� ��"�T��"<�v�*������*����������+������� "#�����*������������ ����������H�*�����# ��"�<�����)��*��1�<��*��������� ������*�F@�����//&�# "��� �*��������&�����/&�# "��q��"#���&��v��

X������)��//&1�/&�� ��"��� ���������#*���(��" ���#���������)������*�"#�1������� *��H�1�Q�����"��)�(#����)��# ��"�<�\���"��*���#*��������q/v\����� ���� 1�# +��q/�v\��# ��"�������*�#�"���q/@v\�����# ��������"������������q/Lv\���#*����q/Fv\��# ��"��������#�"��\���<�����"# +���qv\��#*��� #��*���������#�+�qLv\���"#������# +����"��#���*�� q�v\� "�"� � �� �#*��� #�� *� "�"� � qQv\� �#*��� #�� *+ ��� �� ����*�� ����"��#���*��q�v\�#<����#*��� #���� ���*��q�v� #�*���� ���+�*��" ) � �������" 1) � ���q��v�;�� ��/��# "���X�"�*�������� ���#� ����� �����������#*��)���"�T��"<��q�� ��+���� &�F��"�*�� � � �(#�?��*������ � ������ �#*��)� ��+��*��#��)�����<�v���#*���(��" ���#����������)��*���<�����#��"��"#��<���#*����)�������)�#�"��#��*(��������#������

� Z�+�

���&

�F��0

����

�� *

�����

" �"

�#��

����

����

��"

����)

����

��#

�� 1

��

���*

���*

�"#�

���

����

*��H

�1�Q

\����

� ��

���

����

�"�T

��"<

��>

]\�Z�

\�Y�

_���

~}]�

q���

���+

��T�

���

����

���

�*�

*�(<

����

)��

���)

���+�

��� �

� �

����

����

�"�T

��"

���

��#*

����

���

����"

���

� ��

�v\��

����

(��*

���<

���

>�

�*�

���

�>�

0��

���*�

����

�//&

��/

/@�

�//=

��/

/L�

�//F

��/

/Q�

�//�

��/

/�

�/

��/

��

�/&

�A�

����

���

�����

�)��

�//&

1�/

&�/

�A�

��#*

����

��

����

����

����

����

��;�

����

��;�

����

��;�

����

����

����

����

����

��;�

����

��;�

����

����

����

����

����

����

����

��/�

�^

���

����

�# +

����

����

����

����

��;�

����

��;�

����

��;�

����

��;�

����

��;�

����

��;�

����

����

����

����

����

��;�

����

����

����

��/&

�Y

�+��

�� �

���

� #

*��

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

����

����

/@�

�# �

�"��

����

�*�#

�"��

���

����

����

����

����

����

��;�

����

����

����

��;�

����

��;�

����

��;�

����

����

����

��;�

����

��;�

����

����

����

��/=

��

* ��

����

�# �

�"��

�*�

��#*

����

;�;�

��;�

��;�

��;�

��;�

��;�

��;�

��;�

;�;�

��;�

;�;�

��;�

;�;�

��;�

��;�

��;�

��;�

��;�

;�;�

��;�

����

����

����

����

/L�

���

��#

����

����"

���

����

����

�;�

��;�

����

����

����

����

��;�

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

��/F

�X

�#*�

���

;���

����

;���

����

;���

����

;���

����

;���

����

;���

����

;���

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

/Q�

0�

���

�� #*

��)�

�;�

;���

;���

;���

;���

;���

;�;�

;���

;���

;���

;�;�

;���

;���

;���

;���

;���

;���

;���

;���

����

����

����

����

����

��/�

�'

���\

�)�#

+���

\��#*

��#�

���

��;�

��;�

��;�

��;�

��;�

;�;�

��;�

;�;�

��;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

����

����

/�

A+

����

����

����

;�;�

;�;�

��;�

����

��;�

����

��;�

����

;�;�

;���

��;�

��;�

��;�

��;�

;�;�

;�;�

��;�

��;�

��;�

����

����

��

��#

��"

����

����

#�"�

�\���

<�\��

"# +

���

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

��

x��

� ��

��� �

���

���

����

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

����

����

&�

�"��

#�"�

��#

����

���

��;�

;�;�

��;�

;�;�

��;�

;�;�

��;�

;�;�

��;�

;�;�

��;�

;�;�

��;�

;�;�

��;�

;�;�

��;�

;�;�

��;�

;�;�

��;�

;�;�

����

����

@�

� *

����

���#

��"

���#

����

���

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

����

����

=�

Z���

*�*�

��� �

����

*���

#*��

����

+�#

����

���

��;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

����

����

L�

�#*�

�� #

��*�

���

�����

#�+�

����

����

����

����

;���

����

;���

����

;���

����

;���

����

;���

����

;���

����

;���

����

;���

����

;���

����

����

����

F�

��"

#����

��#

+��

��"�

�#��

�*��

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

��;�

����

����

����

;���

����

����

����

Q�

'�"

� ���

�#*�

�� #

��*�

"�"�

���

;���

;���

;���

����

;���

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

���

��#

*���

#��

*+

���

�����

�*��

���

"��#

���*

����

����

����

����

��;�

����

����

����

��;�

����

��;�

����

��;�

����

��;�

����

��;�

����

����

����

��;�

����

����

����

���/

��#

*���

#��

*� �

�<�

����

�#*�

��

����

����

����

����

��;�

����

;�;�

����

;�;�

��;�

;�;�

����

;�;�

����

;�;�

��;�

;�;�

��;�

;�;�

��;�

;�;�

��;�

����

����

��

Y<

����

#*��

� #

����

��

�*��

����

����

����

����

����

����

����

����

����

����

;���

����

;���

����

;���

����

;���

����

;���

����

;���

����

����

����

���

x��

���

+�*�

�" )

� �

�����

�" )

� �

����

��;�

����

��;�

����

��;�

����

��;�

����

��;�

����

��;�

����

����

����

��;�

����

��;�

����

��;�

��;�

��;�

����

����

���&

�0

����

�����

��*�

����

�*�

��#*

���

��;�

��;�

��;�

��;�

��;�

��;�

��;�

��;�

��;�

;�;�

��;�

;�;�

��;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

;�;�

����

����

�@�

Z��

�����

�# +

����

� ��

���

����

����

��;�

��;�

��;�

����

��;�

����

��;�

��;�

;�;�

����

;�;�

��;�

;�;�

��;�

;�;�

��;�

;�;�

��;�

;�;�

��;�

����

����

Źród

ło: o

blic

zeni

a wł

asne

na

pods

taw

ie d

anyc

h W

ITS-

Com

trad

e.

L&

L@�

X������������* ������ "#������ ������# �������� ��� ��������� ����������1� ������ �#*���(� " ���#�������)� �� )������ *� "#������ �� *�� H�1�Q� ��������������(#�������# ��"�<���#�+���� � ���� #*��q/&v\����� ����� � ��� �������q�v\�� * �������# ��"���# �������q@v� #�*�����*�*���� �����*���#*������+�# �������q=v��������*�� �������#� ������*���"��)��*��#��)���"�T��"<��q����+����&�F��*��#��������v���#*�*����"�* �$������* ����( � "#�����#*���(�" ���#�������)������������ ���� ��# ��������"���\�)�#+�������#*��#���q/�v\��"��#�"�<��# �������)�q&v� #�*� ����<�������*�����*���1#*���q�&v��X����)��*�����)����" ������"�<#��)������)� �� � ��� �*�� �����������#� �������"�<#��)���"�T��"<�\���*������ *�����" �"�#����������)�������# ��"����� ���)��*���<����������+���

X� ���"�<#��)� �*�����)� �� �����)� �//&1�/&� *��*��� ���� *������ ��"�T��"<�\�"�<#�� *���*���\����# ���������*��"������+���#�������#*���(��" ���#���������)������*�"#�������� *��H�1�Q���*�����\�"�<#�( �� *�����" �"�#��������*���*�� �� �#���������� �� �/�� # "�� +���� � ��� �� #*��)�� q/Qv� #�*� � * ������ �# ��"��� *���#*���� q/=v��H�#���� �#*���(� " ���#�������)� ���������� ��� ������ �� �*������ �#*��� #�� *� � �<�������#*���;� ���//=�# "���

0������ *�����" �"�#���������� * ������)��*���<�����#��"��"#��<���� *��H�1�Q�������������� *���*��\�������" ������)������)�� *� ��� �*�*�(<����)���"�T��"<�������*#<��� ������� ��*���<�����)��������*+ ��q/v� #�*���� ������# +����� �� ���q�@v���3.4. Podsumowanie

0������ *�����" �"�#���������� ��"����)�������# ��"�����# �� 1�� ���*����*�#<�� ����#��"������� ���\���"������#��"��)��������H�1=\�H�1&���"#��<���� *��H�1�Q\� ��#�����������*�����+#����)���"�T��"<��" �"�#������ ���\��"�*����+�#�* �*#<��� ����������������( ���"� #�����"���*���� ��# �����V��� �*������*������*����������"�\����� "#������*� �" ������ ��"����H������# ����"������+�#�* �������(#����)��# ��"�<�� ���������� *���*���� � �#���� � � ���� � �*�*�(<����)� ��"�T��"<�\� � ��� ����� ����#*��" � ���(��������#*���(�" ���#�������)��#*�*�� ��"��)��# ��1����<�����#��"��)�*�(#����*���)��A�����������"�*���������#�T���� ���������������"� #*��# �� 1�� ���*���� ��"����

~��*+�� �*���<�\� �� "�<#��)� � ��"�� ������ �#*���(�� " ���#������� ��� #��"������� ����q*( �����*����"�*��������#*��)����#��"<�v�*���"�*���������������)��//&1�1�/&�*� ������ ��*����������X��/&�# "���"�� #���# ��"�<�����)��*���<������ ����L��� � ��"��( � �"�� #��� # �� 1�� ���*�( � ��� #���"� ����� ��\� ���� � /� ����� �������������//&�# "���� *�����" �"�#��������� ��"��)��# ������<����� �������+�#�*����� �#�������������)������*�"#������!��������"�%��X�+������� "#��������*+��" �"�#��1������)� �*���<�� q�����(� ��"�*��� �*��#��)� ���#��"<�v� *���"�*���� ���� *� �#*��)� � �������\�����*�����# ��"�<�����)��*���<��;�*�����������������//&�# "��� �� ����&@�����/&�# "���' �"�#���������# ��"��������������"�������"�*��*���*�������� ��"���)������*�� ����������������*� �" ��"�����X��/&�# "���# ��"�����������" �"�1#��������)��*���<������ �����L���"�� #��� # �� 1�� ���*�( �� ��"��� ���������

L=�

H�1&\� ���� � L� ����� ������ ��� �#*��� �"������� >�������� �# ������<�� ��� ���� �� ���)���������)�� ���*����� ����$���" ��*(����������+������X�+������� "#�������#�T������� ������ ���+���� ���� � *����� " �"�#�������� � ��"�� �� )������ ��� ����� *� "#�������� *��H����#*����"������*��" �"�#��������q�����(��*��#��)���"�T��"<�v�� ���+�� ��*��$��# ��"����������������*���<�\�"�<#������ �����F@��� ��"��( ��"�� #������ 1���� � � "#��<�� �� *�� H��� X� �/&� # "�� " �"�#��������)� �*���<�� +�� � ������\� ������*�����# ��"�<�����)��*���<�����"�� #����*������*�������� �*��������&���0*���*��� \���� ������# ��������+����" �"�#�����������#��"��)�*�(#����*���)������)�(#����)��# ��"�<�\�"�<#��������#�����������������*���*��������"�� #����������#��"�����

Z�+����&�Q��� *�����" �"�#��������� ��"����)�������# ��"�����# �� 1�� ���*����

�*�����>� 0�����*�����

� *�����" �"�#��������

�������)��//&1�/&��

H*��"�����q↑v���#����q↓v��#*���(�" ���#�������)�

�������)��//&1�/&�

(<�

���

H�1

=�

H�1

&�

"#��

����

*��

�H

�1�Q

(<�

���

H�1

=�

H�1

&�

"#��

����

*��

�H

�1�Q

/� A���#*�������� �� �� �� �� ↓ ↓/�� ^��� ���� �# +�� �� �� �� �� ↓/&� Y�+���� � ���� #*�� ;� �� �� ;�/@� �# ��"�������*�#�"��� �� �� �� ��/=� � * �������# ��"���*���#*���� �� �� �� �� ↓ ↑/L� �����# ��������"������������ ;� �� �� ��/F� X�#*���� �� �� �� �� ↓/Q� 0� ����� #*��)�� �� ;� �� �� ↓ ↑/�� '���\�)�#+���\��#*��#���� ;� ;� �� ;�/� A+ �� �� �� ;� �� ↑� �# ��"��������#�"��\���<�\��"# +��� �� ;� ;� ���� x��� ����� � ��� ������� ;� �� ;� ;� ↑&� �"��#�"���# ������� ;� ;� �� ��@� � * �������# ��"���# ������� �� �� �� ;� ↓=� Z���*�*���� �����*���#*������+�# ������� ;� �� �� ;� ↑L� �#*��� #��*���������#�+� �� �� �� ��F� ��"#������# +����"��#���*�� �� �� �� ��Q� '�"� ����#*��� #��*�"�"� � �� ;� �� �� ↑�� �#*��� #��*+ ���������*�� ���"��#���*�� �� �� �� ���/� �#*��� #��*� � �<������#*��� �� �� �� �� ↓�� Y<����#*��� #���� ���*�� �� �� �� �� ↑��� x�� ���+�*��" ) � �������" ) � ��� ;� ;� �� �� ↑�&� 0�����������*������*���#*��� ;� ;� �� ���@� Z�� ������# +����� �� ��� �� �� �� �� ↑ ↑ ↓

���� )������ # �� 1�� ���*��� (<���� *�� " �"�#�������� �#*���� � ��� �*����\� �� "�<#��)� ��#� �$���*���"��)��#*��)����#��"<���#*�"#��*������#� ����(#����*�����������+������� "#�����q�//&1�/&v{���)������*�H�1=\�H�1&���"#�������� *��H��*��" �"�#���������*��� ���� ����������*����\���"�<#��)���#� �$���*���"��)��*��#��)���"�T��"<���#*�"#��*������#� ����(#����*�����������+������� "#�����q�//&1�/&v�Źródło: obliczenia własne na podstawie danych WITS-Comtrade.

LL�

X� ������ �����* ������ "#����� � ����� �# �������� ��� ���� ������ �#������#*���(�� " ���#������� ��� #��"�� ����� ���� q�����(� ��"�*��� �#*��)� ���#��"<�v���� )������ ��"���� �# ��"����\� ��"�� ���� � �� � �# +�\� �# ��"��� ����*�#�"��\� ��#*���\��#*��� #��*���������#�+\���"#������# +����"��#���*�\��#*��� #��*+ ���������*�� ���"��#���*�� #�*� �#*��� #�� *� � �<�� �� ��#*��� q��+���� &�Qv�� � � �"������ �*��"�� ��#*���(�� " ���#������� ��� #��"��)� *�(#����*���)� �� )������ ��� ����� �� ��# +������� �� ����\� #<������#*��� #������ ���*���� #�*�"�"� � ���#*��� #����*�"�"� \����� ��������#�� � �;���)������*���#*�������������

A� ������ *�����" �"�#���������� ��"����)�������# ��"�����# �� 1�� ���*�������� �*�*�(<����)�#��"��)�qH�1=\�H�1&� #�*�� *��H�1�Qv�����"�\� ��� ������# 1����������<�)�(#����# ��"�<�\������# ��"�<������*�#�"��)� #�*��#*��� #<��*� � �<������#*��\��������#������#*���(��" ���#������������*���"��)��#*��)�#��"��)��X�"��"��(#����)��# ��"�<����"����#*���(�������� �������������)�H�1&� #�*�"#����)��� *��H���� ���*�� �� ���������� �# +<�\���#*��\���"#<������# +<����"��#���*��)\�"�"� ����#*��� #<��*�"�"� \��#*��� #<��*+ ���)�������*������"��#���*�( \�#<���)��#*�1�� #<���� ���*��)� #�*���� �<��+�*��" ) � ���)�����" ) � ���)��X�)���������1���� ��� �# +���� #�*� ��#*������� ��"��� � ������#*����"������ �#*���(�� " ���#�1��������"��*�"#������!��������"�%\������"���� "#������*� �" �������#����������A�" �����#*��� #��*���#*����� � �<��+����" �"�#����������+������� "#��������#��"��H��q*�#<�� �H�1=\���"���H�1&v\�� ��*���(�����)������*�"#�������� *��H��� ������# 1����������� ������#������� ���������#*����"�������#*���(���

Y���������\�� *������ ��"��������� ����)������# �� 1�� ���*����� "#������*� �" ������ ��"����H������# ����"����*���*�� ������ �#�������X�"�*�������� ���#1� ����� �*�*�(<����)���"�T��"<��" �"�#������ ���� #�*��*# ���*���*��������"�� #����# �� 1�� ���*��� (<���� �# ��"�<�� ������?�" �����)� ��� #��"�� ����� ���� ��" �" �"�#��������� X�#�T��� � ����\� ��"�� � " ���� ���� �� ���� �*���*����\� ����"�� �#*������*���"��� *�� �*# ���� �#*���(� " ���#�������)� �� � ��"��� �"�� #���� ��� ���� ���#���"�H������# ����"���\�*�#<�� ����#���"�"#��<��!��������"�%\���"������#���"�� ���)���������*� �" ��"��)�H��q�) ������#<����*�"#����v���

�LF�

4. Jakościowo-cenowe strategie konkurencji w polskim handlu produktami rolno-spożywczymi

�X� ���� �*����� �#���� � ���� � �#<+�� *������?�" ������ � ����� ���)� ��#���(���

" �"�#������ �� � �����)� �#*�*� � ��"��)� �# ������<�� ��� ���� ��� #��"��)� *�(#�1���*���)\� ���� *�#<�� � ��� #��"�� H���� ��# ����"���\� ��"� �� ��� #��"��)� "#��<�� �#*����)��]�������� �����#<+ ��� � �� ����*��$�����������\�����*��� ���#��������� ���)�*�������*���# � ��� " �"�#������ �$� � ��"��( � ��"� #�� # �� 1�� ���*�( �� �*�� � ����1� ���������#���������" �"�# ������+�������*��" �*����# ��"���\�"�<#���� �������� ?�# ���������*��)������# ��"�<�\���*������# ���������� � �������#���(����#*��<�*����" �*� ��( ���*���#��*��#*�������\�� ��� ����� � �����#��*���� *���� �������#�������" �"�# �����\� �� ���� �*�# " � # *������� ��" �$� �# ��"�<�\� �*���� ��" #*�����������#���(���*#<��� �������V����� ����� *���*���*��*+�������\��*��� ��"����" #*���������(�<������#*���(����" �*���)������#*��������"�� #� ������ ��#�����*�����" ���\����*���#�"��������� � \��*�� ���*���*(���������������� ������ ���*���)���� ���)�*����1+�#�*���� # *���������� "#������ H�� �#<+ ����� " �"�# ��$� �� ��(������)� ��� "������" ���\��*���������*��+�#�*������#���"�����*����� ���" � ���# *�*����������"�*�� \�����"���"��#��"���� �������� � �������#���(���" �"�#��������4.1. Uwagi metodyczne

V�����*���� �������*��" �"�#������ ������ � �����)��� �������)������)���H������# ����"���� ����� ��" ��� � 1��� ��� ��� ��� *��# � � ����� �#*�*� '��_�(��(�#�Q\���" #*��������� �*��� ��"�T��"� !��(�1����%Q�\� +������ ��"� ���#����� ��� ��� �����*���� � +�� " �"�# ������ ��� #��"�� ����*���# � ����� ^�� ��� ��� � ��(�� ��� +����������)� �������� )���� ���� *� ���"��� ���*����� �+� ������)\� �� ���� " ���#�������)\��#*���(� "#���� ���� *�(#������ �� #<���)� �*���*����)� ( �� ��#"�\� �� �*�*�(<�� ��������*���*������# ��"�����#*����� ���Q&��

� ����� ����*�� ��������#�� #��*���������*������������� ��������������������#*(���*� �����X��#�"����� *���*��� � +��� �$������������)���� ����#<���)��# ��"�<��q�����)������ #���������"�� #���v\������ �) �*����)�*����)������)��*���<���# ��"���� �� �����( ��� �����������)������ ����*���# � ��( �"����?�" �����)��� ���)������)� (#����)� � ��#<��� � �*�*�(<���� �# ��"��� #<���� ���� ����*�� � +�� ��" �������� ����\� �� ����� �# ���*����� �����*�� ��� � *� ���� (#��� � ��#<�� q������ �*���<�� �>v� *���*�� ��# ��������#� ������� �#���������#*�"��� � \� �����#�*����\� ����������(#������# ��"�<��q�*������>v���������"�� #�����#*����*�������������� #���� *���*�\�

����������������������������������������������Q�'��_�(��(�#\�Unit Values…\� �������\�����&1�{�'��_�(��(�#\�The use…\� �������\����=F1=����Q��^��0��*�"\�Konkurencyjność…\ �������\ ���FL1FF��Q&�X��[�#*���"�\�Analiza konkurencyjności polskiego eksportu do Unii Europejskiej przeprowadzona metodą jakościowo-cenową\ �����V��' ����"��q#���v\�Korzyści i koszty członkostwa Polski w Unii Euro-pejskiej. Tom I\ ]'��A\�X�#�*�����///\����&/@��

�LQ�

���#*���� ������������� (��+�$�#<���� ��#���)�#�"��#�*����������*�#<�� ���\���"���� ��# ����#���������� ����� � +���\��#*��*���������� ������� ������( ���+�����1��( ��������� ��� ��( ���������(#������� ��#<��� ��+�$�#<�������" �$�� ��������� �*�*�(<����� ��#����"#����)�;���#���#��)�)���� ���)���

� � �����*�� ? #�� " �"�# ������ ��� #��"�� ����*���# � ���� '��_�(��(�#Q@��*��# � � ���� ��" #*�������� ��<�)� ���#� " �"�#������ ���\� ���� #������� �#�����)� ������� �"�� #���� � � �#�����)� ���� ����� #���� #�*� ������ �������� )������ *�(#����*��( ������������� ��� ���Q=��X��<����*��� � ������ +�����)����#��"<�\�*�������"����" ���"�T��"�!��(�1����%\�� ���(#�?��*�������$���� �������*��������#*��" �"�#������ �����Y�����������qUVv�� ��+ �����+�$����"�*����+�#<�������� ����qUV���v���+ �������*�� ������ ����qUV���v��>��� ��� ��� ��� +# �<��qSqv�� ��+�$���� ������� ���������+�#<����/�qSq���/v���+ ��������qSq���/v��x��� ��������*�������������#� ���� +��������)����#��"<��" �"�#������ ����� ���� " ��$�� �*������ ��#<��+������)��#*���� ����)������*�(#����*��( �����( �"#��������*��#����(������q��+����@�v��� >�(�����]�;�*����#�����(#����� ��#<�\�����"�<#��)�#��������������"�� #����� �����

����� #������������"�*�� ������ ������+�#<�������� ���\������� � +# �<�������� ��1"��)�?�*��*���)������� ���������+�#<����*�#�\�� ������"����skuteczną strategię konkurowania jakością{�

�� >�(�����]]�;� +����������(#������# +<�\�����"�<#��)�#��������������"�� #����� ���������� #���������������*�� ������ ���\������� � +# �<�������� ��"��)�?�*��*���)������� ���������+�#<����*�#�\�� � *���*��dominację skutecznej strategii konku-rowania niższą ceną{�

&� >�(�����]]]�;�*����#�� ���(#����� ��#<�\�����"�<#��)�#��������������"�� #����� ���������� #������������"�*�� ������ ������+�#<�������� ���\������� � +# �<�������1� ��"��)�?�*��*���)������������\�� �������*�� �potencjalnie skutecznej strategii konkurowania jakością{�

@� >�(�����]��;� +����������(#������# +<�\�����"�<#��)�#��������������"�� #����� ���������� #���������������*�� ������ ���\������� � +# �<�������� ��"��)�?�*��*1���)� ����� ������\� � � ��"�*���� ��� �#*���(�� nieskutecznej strategii konkuro-wania niższą ceną��

_����*�� " �"�#������ ���� +�����( � "#���� � �� "����� �#*��*�������� �"�� #� 1�����)� �# ��"�<�� � � �����( � *� �*��#��)� ��(����<�� ���� �����#*�� � *����� ��� 1�" ��$� � ?����������)� " �"�#������ ���� ��( � "#���\� + ����� ��#� �$� ���#��"�� UV���? #����� � �#*������� ��#���(��� " �"�# �����\� ��� ������ *��"� ���#��"�� Sq� � ���#�*����? #������ ��"����*� �����#*�������? #���" �"�# �����QL��� �

����������������������������������������������Q@�'��_�(��(�#\�Unit Values…\� �������{ '��_�(��(�#\�The use…\ ��������Q=�>*�*�(<� ��� ���� +����"�T��"<�\����*����*�? #������\�*���������������]��>*�*������"�q#���v\�Monito-ring i ocena… (2)\� �������\����F�1F@��QL�x�����*"�����*�q#���v\�Konkurencyjność. Poziom makro, mezo i mikro\�X��������� �x��" ����Xx\�X�#�*�����//Q\����/F��

�L��

Z�+����@���>�#���(���" �"�#�����������(�'��_�(��(�#��

� UV���� UV����

Sq���/� II. Skuteczna strategiakonkurowania niższą ceną

I. Skuteczna strategiakonkurowania jakością

Sq���/� IV. Nieskuteczna strategiakonkurowania niższą ceną

III. Potencjalnie skutecznastrategia konkurowania jakością

Źródło: opracowanie własne na podstawie: K. Aiginger, Unit Values to Signal the Quality Position of CEECs, [w:] The Competitiveness of Transition Economies (coordinator Y. Wolfmayr), OECD proceed-ings, WIFO, WIIW, OECD 1998, s. 93-121. �

_����*�� ��" ��� � 1��� ���)� ��#���(��� " �"�#������ �� � ��"��� )������ *�(#�1���*�����# ��"�����# �� 1�� ���*���� ��#� ���������)�)���� ���)�� �) �*����)�*�+�*��X]Z>�;�World Integrated Trade Solution� q� ��#���\��>�;���#� ��*���>��1���\��//�� #�*���Lv\���#� ���)���H>����4.2. Jakościowo-cenowe strategie konkurencji w handlu produktami rolno-

-spożywczymi Polski ogółem

Skuteczna strategia konkurowania jakością

A������*�������#*��" �"�#������ ������� #* ��������)������# �� 1�� ���*�( �� ��"�� (<����q��+����@��v�����"�\������//&�# "�����*+���*���<�\���"�<#��)�� ���+�� ��"����*����" �"�# ��$���" ��������#��"������� ����+���� (#����* ���� �*���1����� �*��#��)� q*� ����*������ �*��#��)� �*���<�v�� X� �/&� # "�� ���*+�� ��"��)� �*���<��*���"�*���� ���� � � �*������� V�" ��� � � " �"�#�������� ���� *�(#����*���)� �+� #�<������/&�# "��+��������� ���� �# +��q/�v\�����# ��������"������������q/Lv\���"#������1# +����"��#���*��qFv\�"�"� ����#*��� #��*�"�"� �qQv\��#*��� #��*+ ���������*�� ���"��#���*��q�v� #�*���� ������# +����� �� ���q�@v��>� �#<�����)��*���<�����" �����q���� ���� �# +�� #�*��#*��� #��*+ ���������*�� ���"��#���*�v���#*������" �"�1#������ �$� �� ������ �����* ������ "#����\� � � ������*�� � �#�����)\� ��" ��� ���)�� �������)���)�" �"�#������ ������Potencjalnie skuteczna strategia konkurowania jakością

A� ������ ��*������*������*���������������)��//&1�/&����*+���*���<�\�"�<#��)��# ��"��� ��#*������ � ��� #��"�� ����� ���� � � ���*��� �����\� ���� �� ���� ������*����q���� ���(�������� ������( ������v��� ����q��+����@��v��X�#<���*���<���>�*�� ������������"����*�����#���(���" �"�# ��������" ��������/&�# "��� ����������$�������������(#����� ��#<���#�+�� �� � ���� #*��q/&v\�"���\�)�#+���� ���#*��#����q/�v\��# ��"����#*������������#�"��( ����"# +� ��( �qv\� �����������*������*���#*���q�&v\�*���#*�������� q/v\�� * �������# ��"��� # ������� q@v�����#��*���*��#��*����)�*��) ��� � ��<��

�F/�

� �������������" ��� � ��"����*����)�#�"��#���������+������� "#������X�� * ������)���<�)��#*����"��)�� ������������"����*�����#���(���" �"�# ������ ��" �����*����������"����*���+��T�����"����*�����#���(���" �"�# �����������q���*�����*���#*�������� �;� ���/��# "�\������*������ * �������# ��"���# �������;� ���/�# "�v���

Z�+����@����V�" ��� � 1��� �����#���(���" �"�#��������)������# �� 1�� ���*���� ��"�� (<���\������(��*���<���>�

�*�����>� 0���� �//&� �//=� �//F� �//�� �//� �/� �/�� �/&�

/� A���#*�������� II II II I IV IV III III/�� ^��� ���� �# +�� I I I I I I I I/&� Y�+���� � ���� #*�� III III III III II III III III/@� �# ��"�������*�#�"��� II II II II II II II II/=� � * �������# ��"���*���#*���� IV IV II II II II II II/L� �����# ��������"������������ III III III III III III III I/F� X�#*���� II II II II II II II II/Q� 0� ����� #*��)�� III IV III II IV IV II II/�� '���\�)�#+���\��#*��#���� III III III III III III III III/� A+ �� IV II IV II II IV II II� �# ��"��������#�"��\���<�\��"# +��� III III III III III III III III�� x��� ����� � ��� ������� IV II II IV II IV IV II&� �"��#�"���# ������� IV III III IV IV IV IV IV@� � * �������# ��"���# ������� II II II III IV III III III=� Z���*�*���� �����*���#*������+�# ������� IV IV IV IV IV IV IV IVL� �#*��� #��*���������#�+� I II I I I I II IIF� ��"#������# +����"��#���*�� II II I III I III I IQ� '�"� ����#*��� #��*�"�"� � III III III III III I I I

�� �#*��� #��*+ ���������*�� ���"��#���*�� I I I I I I I I

�/� �#*��� #��*� � �<������#*��� I II II II II I II II�� Y<����#*��� #���� ���*�� II II II II II II II II��� x�� ���+�*��" ) � �������" ) � ��� IV IV IV IV IV IV IV IV�&� 0�����������*������*���#*��� III III III III III III III III�@� Z�� ������# +����� �� ��� III III III I I I I I

H��(��� ������#���(���" �"�#������*����������������+����@���Źródło: obliczenia własne na podstawie danych WITS-Comtrade. �

����� �� � ��"��� �"�� #���� ������� ���)� ����� � ��#<�� +���� ���*�� ��������� #���\��#*��#<�� �*������������*��� ��)��� ������� ����*�� ��"������#*�� 1 ����� ����*�( �"#�����Z�"����#���(���" �"�# �������������� �������)������(#�������# ��"�<�\���"�<#��)�����# ��� �(#����#��"�� #��+�������?�"������������*������ ��"�����#*���<#���������+�*������ #� ����( ���# ����q�����������"��������������������#*�1������ #�+���\� �"# +� �����*�� ����#*���<#������"���� ��)�#+���v��X����+���*���

�F�

�*��������������������� �*����$����"�*��)�*�������#���(���" �"�#��������������� ���)�(#����)� �# ��"�<��� �"�� #�� ���)� ��# +<�� ���)���� ��� "�� ��� #� �)� �� �$\� � ���#����\���"�� #�* ���*���"�*�������#*�����*�(#����*����� ���(��*��� +���*# ������ #�����# ��<�����<��# ��"�<������ �#*�+���# ��"�����"�� #� ������Skuteczna strategia konkurowania niższą ceną

x���*�*�(<�������(��*����(�����*����\���"�<#��)�� ��"�� �� � �������"�������#��"�� ����� ���� (�<����� �*��"�� ?�# ������ ���"��� ��� �� ��� *�� q��+���� @��v���X��/&�# "���"����*�����#���(���" �"�# ���������*�������+����� ��������������������*���������������������)�(#����)�� ��#<����# ��"�������*�#�"���q/@v\�� * �������# ��"��� *���#*���� q/=v\� ��#*���� q/Fv\� � ��� �� #*��)�� q/Qv\� *+ �� q/v\� ���� ������ � ��� �������q�v\��#*��� #��*���������#�+�qLv\��#*��� #��*� � �<������#*���q�/v� #�*�#<����#*��� #���� ���*��q�v��� *����������+��� �$�������(#������*���<�\���*�����"����*������ ���" �"�#������ �$��#*�*����"�* �$�+�����( � "#���\�*��) ����������"����" ��*��#��������� ����*�����q�# ��"�������*�#�"��\���#*���\��#*��� #�� �*� � �<�� �� ��#*��� #�*� #<��� �#*��� #�� �� ���*�v�� X������� )���� ��� �� ���)��*�����)� �#����� �)�#�"��#�* ����� ���� ���*���� ������� �� �"�� #���� ��� �� ��� #���\��#*�� #<�� �*���������"�*��� �� ���� � ��#<�����"�� #� �����)�*� � ��"����� ��# ��1�* ���)� � � � ��"��� ]������ �� ��\� ���(������� � ������( � ������ ��( ��( � +# �<��)���� ���)���������� ���)������(#����)��# ��"�<��+�� �� ������*��"��" �"�1# ������������"�� #� �����)��# ��"�<���

X� � * ������)� ������� �#*����"��)� �"����*��� ��#���(��� " �"�# ������ �����*����������"����*�����#���(���" �"�# ��������" �����q���*������#*��� #��*���������#�+�;� ���/�� # "�v�+��T�����"����*��� ��#���(��� " �"�# ������ ����� q���*������ * �������# ��"���*���#*����;� ���//F�# "�\������*�����)�� � ����� #*��)�\�*+ �� #�*����� ����� � ��� �������;�� �"��"�������)�*�������)���#���(���;� ���/��# "����+��/&�# "�v���Nieskuteczna strategia konkurowania niższą ceną

x���"����*�����#���(���" �"�# ���������*��������)�#�"��#�* ��������/&�# "��� ��"��)��������������������(#������ � ��#<��q��+����@��v���"��#�"���# �������q&v\�����*�*���� �����q=v� #�*���� ���+�*��" ) � �������" ) � ���q��v��X�������)���� ��������� ��#�������) ������������*�������������� ��"����"�� #���������� #���\��#*��#<�� �*����������������( ��������*��� +# �<��)���� ���)��X��#*����"������*1�*<���� ���<��������������+���� ���������" #*�����\�����#���(���" �"�# ���������"�� #1���� ���)���# +<���������)�#�"��#� �#����\�(��������� ���������#*�#��������������+������� "#������ � � +��� ��������� ������ �������� �� �*����� ��� ��� +�*��" ) � ������ ��" ) � ��\� (�*��� ���" � �� �//L� # "�� ��#���(��� " �"�# ������ ����� +���� �"����*��� #�*� �� �*����� �"��#�"��� # ������\� (�*��� �� �����)� �//=1�//F� ��������� � � �*���������*�� ������������"����*�����#���(���" �"�# ��������" �������

�F��

Zmiany strategii konkurencji w handlu produktami rolno-spożywczymi Polskiogółem w latach 2003-2013QF

X� �����)� �//&1�/&� �� )������ �# ��"����� # �� 1�� ���*���� � ��"�� (<����" #*������ *������ ��#���(��� " �"�#�����QQ� q��+���� @��v� ������ �������� �� ������������)�(#����)��# ��"�<��q�*�����)��>v��� � * �������# ��"���*���#*����q/=v�;�*������*�����"����*������#���(���" �"�# ������

���*�������q]�v�����"����*�����#���(���" �"�# ���������*�������q]]v\�� ��"#�� �� ��# +�� ��"��#���*�� qFv� ;� *������ *�� �"����*���� ��#���(��� " �"�# ������

���*�������q]]v�����"����*�����#���(���" �"�# ��������" �����q]v\�� ��� ������# +����� �� ���q�@v�;�*������*�� ������������"����*������#���(���" �"�# 1

��������" �����q]]]v�����"����*�����#���(���" �"�# ��������" �����q]v��A�#���� ���(�� *������ ��#���(��� " �"�#������ �� �"�� #���� ��"#<�� �� ��# +<���

��"��#���*��)��0������ ��//L�# "��� ���������( ������� � +# �<��)���� ���)��������# +���� +�� � �?�"���� " �"�# ������ ���*�� ����� �"�� #� �����)� �# ��"�<�\�� � ����� ���//F�# "������"�� �*�" �"�# ������ ��" ������"�� #� �����)��# ��"�<��q�����"�* ���������"����*��v��A�" �������*����������"�� #������������ #������� ��������# +<����� �� ���)\��������������"����*���" �"�# ��������" ��������"�� #�������)� �# ��"�<�\� � *� ��� � ���(�$� �� �//Q� # "�� � ������� ��( ��� ���� � +# �<��)���� ���)��������# +�����X��#*����"��� * ������)��# ��"�<��*���#*����)����*��������"�� #� �����)�� ��#<�� ���//F�# "�����T#<������ ������( ���������������������# ��"������

x��" #*������ *������ ��#���(��� " �"�#������ �� )������ �# ��"����� # �� 1�1�� ���*����� ��"�� (<�����������* ������ "#����������������������" ���"#<�"��)� "#����)�q# "���+���������v\������#*�"�����������������#�T������#���������������*������� � +<��" �"�# �������

4.3. Jakościowo-cenowe strategie konkurencji w handlu produktami rolno- -spożywczymi Polski z poszczególnymi grupami państw

_����*�� ��"�T��"<�� !��(�1����%� �� � ��"��� )������ �# ��"����� # �� 1�1�� ���*���� *� � �*�*�(<������ (#������ ������� ��"�*���\� �� �� �/&� # "�� ���" �����#*����"�������( ��*������>�;�#<����#*��� #���� ���*��q]]v�;���#���(���" �"�#��1���������������)���� ����*�� �*�*�(<������(#�������������qH�1=\�H�1&\�"#������

����������������������������������������������QF�H�*(����� � ����" � ���*�����\�"�<#���������)�#�"��#��#����\� ����� ������ �(#�����"�� #� �����)��# ��"�<�\�"�<#��)�*��������#���(���" �"�# �������������* ������ "#�����+����#<� "��#��" ����QQ�� �#*�*�" #*������*��������#���(���" �"�# ������# *���������*��������#���(�������"������*�� �#����� ���������������( �*���<�)����#��"<��" �"�#������ ����q#��������#�����)��������"�� #����� ��#��1���)� ���� �� ��� #���� ����+� �� ��� ��( � ������ �������v�� x�� ������ ���" #*������ *������ ��#���(���" �"�# ������ *���*��*��������#���(��\�"�<#������"��*�� ( #�*������ ���������������( �*���<�)��������#��"<��" �"�#������ �����

�F&�

�� *��H�1�Qv�+�����������*��\���"������)������# �� 1�� ���*��� (<����q��+����@�&v��X�� * ������)�(#����)��# ��"�<�������� �������#�T���#<���������#���(���)�" �1"�#�������� � �����)����� �*�*�(<����)�#��"��)�*+������

Z�+����@�&��V�" ��� � 1��� �����#���(���" �"�#��������)������# �� 1�� ���*���� ��"��*�� �*�*�(<������(#����������������/&�# "�\������(��*���<���>�

�*�����>� 0���� 0(<���� H�1=� H�1&�

'#������ *��H�1�Q�

/� A���#*�������� III III III II/�� ^��� ���� �# +�� I I II II/&� Y�+���� � ���� #*�� III I I III/@� �# ��"�������*�#�"��� II II I II/=� � * �������# ��"���*���#*���� II II I II/L� �����# ��������"������������ I III II II/F� X�#*���� II I II II/Q� 0� ����� #*��)�� II III II II/�� '���\�)�#+���\��#*��#���� III III II III/� A+ �� II II IV II� �# ��"��������#�"��\���<�\��"# +��� III II III II�� x��� ����� � ��� ������� II II III IV&� �"��#�"���# ������� IV IV II III@� � * �������# ��"���# ������� III IV III III=� Z���*�*���� �����*���#*������+�# ������� IV IV I IIIL� �#*��� #��*���������#�+� II I II IIF� ��"#������# +����"��#���*�� I II I IQ� '�"� ����#*��� #��*�"�"� � I III I I�� �#*��� #��*+ ���������*�� ���"��#���*�� I I I II�/� �#*��� #��*� � �<������#*��� II II I IV�� Y<����#*��� #���� ���*�� II II II II��� x�� ���+�*��" ) � �������" ) � ��� IV II IV II�&� 0�����������*������*���#*��� III II I III�@� Z�� ������# +����� �� ��� I I I III

H��(��� ������#���(���" �"�#������*����������������+����@���Źródło: obliczenia własne na podstawie danych WITS-Comtrade. �

� ��������������H�1=��������������*���#��"����*+��������� ��"��)��# 1��"�<�� # �� 1�� ���*��)� #�*� ������"�*��� � ������� ���)� �# ��"�<�� � � � ��"��q=����"�� #�������� #���# �� 1�� ���*�( �� ��"�����/&�# "�v\���#���(���" �"�#��1������)������ (<����+�������+�#�*����*+�� ���� ����)��� � �����)���)������# �� 1�1�� ���*��� *� ���������� H�1=�� A+��� �$� �� � +<�� " �"�# ������ ��������������#*����"�����#*��������*���<���>��

�F@�

A� � #<������� ��#���(��� " �"�#������ �� � �����)� �� � ��"��� )������ # �� 1�1�� ���*��� *� � �*�*�(<������ (#������ ������� ����"�� � ���� \� �� ������"�*��*+��� �$� �� � +<�� " �"�# ������ ������ �������� �� �"�� #���� � � "#��<�� H�1&����"#��<���� *��H�1�Q�;����/&�# "���������*�����#���(��������� ��������*����������*�����)� �>�� x�� ������ �� �"�� #���� � � ������� H�1=� �� H�1&� ��"��� ����� �� � +��" �"�# ������ �� � ��� � �������� �� ������� �*�����)� �>� ;� *���#*���� ���\� #�+����� � ���� #*�\��#*��� #��*+ ���������*�� ���"��#���*�\���� ������# +����� �� ��� #�*�#<����#*��� #���� ���*��q �������*��*���<�����) ������������*�����#���(���������*���"��)�(#���"#��<�v���Zmiany strategii konkurencji w handlu produktami rolno-spożywczymi Polskiz poszczególnymi grupami państw w latach 2003-2013

A������*����"�T��"<��!��(�1����%���� ��"���)������# �� 1�� ���*���*�� 1�*�*�(<������(#�����������������"�\����� "#������*� �" ������ ��"����H���*������������� �����" #*������*��������#���(���" �"�#�������X��*�*�(<�� ���������� �������1������������������)�(#����)�� ��#<��q��+����@�@v���v ��)������*�"#������H�1=�;�#�+���� � ���� #*��q/&v\�� * �������# ��"���*���1

#*����q/=v\�*+ ��q/v\�#<����#*��� #���� ���*��q�v\���� ���+�*��" ) � ��������" ) � ���q��v\� �����������*������*���#*���q�&v\���� ������# +����� �� ���q�@v{�

+v ��)������*�"#������H�1&�;�*���#*��������q/v\�� * �������# ��"���*���#*����q/=v\��"��#�"���# �������q&v\�����*�*���� �����q=v\�"�"� ����#*��� #��*�"�"� �qQv\� �����������*������*���#*���q�&v{�

�v �� )������ *� "#������ �� *�� H�1�Q� ;� � * ������ �# ��"��� *���#*���� q/=v\� � ������ #*��)��q/Qv\�"���\�)�#+�������#*��#����q/�v\��"��#�"���# �������q&v\�� * �������# ��"���# �������q@v\�����*�*���� �����q=v\���"#������# +����"��#���*��qFv\�"�"� ����#*��� #��*�"�"� �qQv��

x��" #*������*��������#���(���" �"�#��������� ��"���)������# �� 1�� ���*���*�� �*�*�(<������(#��������������������)��//&1�/&� �� � ��� ���� �������������1�������)�(#����)�� ��#<��q��+����@�@v���v ��)������*�"#������H�1=�;��"��#�"���# �������q&v\�� * �������# ��"���# �������q@v\�

����*�*���� �����q=v{�+v ��)������*�"#������H�1&�;� � ����� #*��)��q/Qv\�"���\�)�#+�������#*��#����q/�v\�

#<����#*��� #���� ���*��q�v{��v ��)������ *�"#������ �� *��H�1�Q�;��# ��"����#*������� �����#�"��( � �� �"# +� 1

��( �qv\��#*��� #��*���������#�+�qLv\��#*��� #��*� � �<������#*���q�/v��X����"�<#��)��#*����"��)�*��������#���(�����)������*�� �*�*�(<������(#������

���������������" ������)������)��)�#�"��#�#<� "��#��" ���� ��

� ��

Z�+�

���@

�@��V

�" �

�� �

1��

� �

����

#���

(���

" �"

�#��

�����

�)��

����

# ��

1��

��

�*��

�� �

�"��*

�� �

*�*�

(<��

����(

#���

����

����

�\�

���

��(�

�*��

�<�

��>�

�*�

���

�>�

0��

��H

�1=

�H

�1&

�'

#���

��� *

��H

�1�Q

�//&�

�//=�

�//F�

�//��

�/�

�/��

�/&�

�//&�

�//=�

�//F�

�//��

�/�

�/��

�/&�

�//&�

�//=�

�//F�

�//��

�/�

�/��

�/&�

/�

A���

#*��

���

���

IIII

IIIV

IVIV

III

IVII

IIII

III

III

III

III

IIII

IIII

IIII

/��

^��

� ���

� �#

+��

II

III

III

III

II

IIII

IIII

IIII

IIII

IIII

IIII

IIII

/&�

Y�+

����

� �

���

#*�

�II

III

II

II

III

III

II

III

II

III

III

III

III

III

III

III

I/@

��#

��"

����

���*

�#�"

���

IIII

IIII

IIII

III

III

II

II

III

IIII

IIII

II/=

��

* ��

����

�# �

�"��

�*�

��#*

����

IVIV

IIIV

IIII

IIII

III

IIII

III

III

IIV

IVIV

IIII

II/L

���

���

# ��

����

��"�

����

����

���

III

IVIV

III

III

III

III

IIII

II

III

III

III

IIII

IIII

/F�

X�#

*��

��I

II

III

II

III

IIII

IIII

IIII

IIII

IIII

IIII

II/Q

�0

� �

����

#*��

)��

III

III

III

III

III

III

III

II

IIII

IIII

IIIV

IVIV

IIII

IIII

/��

'��

�\�)

�#+�

��\��

#*��

#��

��II

III

III

III

III

III

III

II

II

IIII

III

IVII

III

IIV

III

III

III

/�

A+

��IV

IIIV

IIII

IIII

IVIV

III

III

III

III

IVII

IIII

IIIV

IIII

�# �

�"��

����

��#�

"��\

���<�

\��"#

+��

�II

III

IIV

IVIV

IIII

III

III

III

III

III

III

III

III

III

IIII

II�

�x

���

�����

� �

�� �

����

��II

IIII

IIII

IIII

III

III

III

III

III

III

III

IVIV

IVIV

III

III

IV&

��"

��#�

"���

# ��

����

�II

III

III

IIV

IVIV

IVIV

IVI

IIII

IIII

IVII

IIV

IVIV

III

III

@�

� *

����

���#

��"

���#

����

���

IIII

IIII

III

III

IIV

III

III

II

III

III

IVII

III

III

III

III

III

I=

�Z�

��*�

*����

���

��*�

��#*

����

��+�

# ��

����

�II

IIV

IVIV

IVIV

IVII

III

II

III

II

IVIV

III

IVII

III

III

IL

��#

*���

#��

*��

����

���#�

+�I

III

II

II

IIII

IIII

IIII

III

II

II

IIII

F�

��"

#����

��#

+��

��"�

�#��

�*��

IIII

III

II

IIII

III

II

II

III

III

III

II

IQ

�'

�"�

����#

*���

#��

*�"�

"� �

III

III

III

III

III

III

III

III

II

II

III

III

II

III

II

I�

��#

*���

#��

*+

���

�����

�*��

���

"��#

���*

��II

III

III

III

III

III

II

II

III

II

II

II

II

III

�/�

�#*�

�� #

��*�

� �

<����

��#

*��

�I

III

III

III

II

II

II

II

IVIV

IVII

IIIV

��

Y<

����

#*��

� #

����

��

�*��

IVIV

IVII

IIII

III

II

IIII

IIII

IIII

IIII

IIII

II��

�x

�� �

��+�

*��"

) �

���

����"

) �

���

IVIV

IVII

IVIV

IIIV

IVIV

III

IVIV

IVII

IIII

III

IIII

�&�

0��

����

�����

*���

���*

���

#*��

�II

III

III

III

III

IIIV

IVII

III

III

III

II

III

III

III

III

III

III

III

�@�

Z��

�����

�# +

����

� ��

���

III

IVI

II

II

II

III

II

III

III

III

III

III

III

III

IH

��(

���

�����

�#���

(���"

�"�

#���

���*�

����

�����

���

���+�

���@�

��

Źród

ło: o

blic

zeni

a wł

asne

na

pods

taw

ie d

anyc

h W

ITS-

Com

trad

e.�

F=

�FL�

4.4. Struktura polskiego eksportu produktów rolno-spożywczychwedług stosowanych jakościowo-cenowych strategii konkurencji ^�� ��� ��" ��� � 1��� ��� � ��� ��" #*����$� ��"�� � � � �*����� ��#��������

�"�� #� �����)� �# ��"�<�� ��� �*��#�� (#���� � ��#<�\� "�<#�� ���)���� ������ *� �*��#��)���#<�� ���)������� �����#���(���" �"�#�������x����"#�����@���#*������� � ���#�"1��#�� � ��"��( � �"�� #��� �# ��"�<�� # �� 1�� ���*��)� (<���� �� �����)� �//&1�/&��x�� (<������#*��*�+� #��\�*������*��������#�"��#������"�\����� "#������*� �" ������ ��"����H��+���� ���� �$�*������\��#*���*���*������*��) �*����(�<������������*������"�1� #��\�"�<#�����) ����������"����*�����#���(���" �"�# ��������" �����q]v���+��"����*�����#���(���" �"�# �����������q]]v���

X�"#���@���>�#�"��#��� ��"��( ��"�� #���# �� 1�� ���*�( � (<���������(��� � �����)���#���(���" �"�#������q���# ��v�

�H��(��� ������#���(���" �"�#������*����������������+����@���Źródło: obliczenia własne na podstawie danych WITS-Comtrade. �

X����#��*��)������)�� ��"������q�//@1�//=v�;���� #<�������*� "#�����+�*� 1�#���� � ��� � �#*��*������� q�//&v� ;� *���"�*��� ���� ��*���� � ��"��( � �"�� #��� # �� 1�1�� ���*�( � (<���\�+�����( ��?�"������ � �������"����*������#���(���" �"�# ���������*�������������" #*��$��"����*������� ������������"����*������#���(���" �"�# ��������" ������0*���*��� \���� ������# ����������� ���\��#�(�����#������� " ��$��� ����# ��"������#��"���������\��������������" #*���������� ���������#*���(��" �*� ����X�" ������)� �����)�q�//L1�//Qv�������������������� ��# ����;�*���*������"����*������#���(���" �"�# �������������#�T��������� ����#*��*��"����*������#���(���" �"�# ��������" ����\���"�*�������� # *�<���# ����� ����(# ������ ���� � ��"�� *� #��"�������������X� "#���������� ��( �"#�*����( �� ��#�*�( �q�//�1�//v\�� ����������#����\�" �"�#��1���� �$���� ���� � �����*��"�������*���*������X������)��/1�/&\��#�*�*�� �# ����

32,922,4 20,4

39,829,2

44,337,2 38,4

48,039,8 39,2

33,144,9 49,4

30,938,4

27,1 37,7 32,222,6 41,8 43,7

26,4 17,2 17,223,8 25,5 20,0 18,1

16,9 14,7

12,2 11,67,6

15,5 13,05,5 6,9 8,6 7,1 12,4 14,8

6,1 5,5

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

IV

III

II

I

�FF�

�������� � � � ��"��( � ��"� #�� ��� ��� ��( \� ��������� �*# ��� *���*����� *�#<�� ���#���(���*#<��� �����\� ��#��������"����*����" �"�# ��������" ����\� ��"�����#���(���" �*� ���\� ��#���� ��� �"����*���� " �"�# ������ ����� q" �*���� � * ������)� ��<�)���#���(��v��X��?�"����*���"�*���������� ��"����"�� #����# �� 1�� ���*��� (<������*�����"�� #����# ��"�<��" �"�#��������)�*�#<�� � ��" ��� � \� ��"� ����� � ��X�����"�����)�*����\����/&�# "����&����"�� #����# ��"�<��# �� 1�� ���*��)�� ���+�� ��#*�����$�*��� � �������"����*������#���(���" �"�# ��������" �����q �L�������������������//&�# "�v\���@@��;��"����*������#���(���" �"�# ���������*�������q �����������������+�*� �#���� ��#*����"�����v��Y ���� * ������)���<�)� ��#���(����� ��#�"��#*�� �"�1� #���+����*���*����������*��q���*���� "��F�v��

�X�"#���@����>�#�"��#��� ��"��( ��"�� #���# �� 1�� ���*�( �*�� �*�*�(<������

(#������"#��<�������(��� � �����)���#���(���" �"�#������q���# ��v�

UE-15 UE-13

Kraje spoza UE-28

H��(��� ������#���(���" �"�#������*����������������+����@���Źródło: obliczenia własne na podstawie danych WITS-Comtrade.

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

0102030405060708090

10020

03

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

IV

III

II

I

�FQ�

X�#�T��� #<����� ������ ����� �� (� (#�?��*���� ��#�"��#*�� � ��"��( � �"�� #���# �� 1�� ���*�( ������(��� � +<��" �"�# ������q��"#���@��v��H (<�������\���� 1#<�������*����#�"��#���"�� #���# �� 1�� ���*�( � (<�����"����*�����#���(���" �"�1# ������ ��" ����� ������ *����� ������ ���"�*�� *���*����� �� #�������)� *� �����������H�1&\��"����*�����#���(���" �"�# ���������*�������;�*�"#�������� *��H�1�Q\���� ���1���������"����*�����#���(���" �"�# ��������" �����;����"�� #����� ��������H�1=��

� ��"������� ��"��� �H��������"�*��*������ �� � ��� �����#�"��#*���"�� #���# �� 1�� ���*�( �� ��������H�1&� #�*�� �"#��<���� *��H�1�Q��^�� ��������"��( �����"��*���*�������#���(���" �"�# ��������" ����\����/&�# "��������� ����=/���"�1� #��� # �� 1�� ���*�( � � � ������� H�1&� +�� � �?�"���� �� � ������ ��( � �� � +��" �"�# �������X��"�� #����� *��H��+�� �� ����" �/��q ��@������������������//&�# "�v��A������*�������*������"�� #���" �"�#�������( ���" ��� � �� ��#*��*����*# �����*������"�� #��\�"�<#�( �� �������+�����"����*�����#���(���" �"�# ������������X��?�"���\ ����/&�# "��*�*��� � ������ ������#���(�������"�� �&����"�� #��� # �� 1�� ���*�( �� ��������H�1&�����F=���"�� #���� �"#��<���� *��H�1�Q��X�� #<�������*� "#������#*���"�����������*��������*���"�*������� �� ������ � ������&������

� ��� � �������)������*����\���#�"��#��� ��"��( ��"�� #���# �� 1�� ���*�( �� � ������� H�1&� #�*� � � "#��<�� �� *�� H�1�Q� �*��$� � ��� *�� �*(������� ���+�����q��*(���������� ����� # �*��\� �����#���� ��v�� >� � ����� ��� +�� #��"��)� ��#���(�����#*�������*����� ���������"�* ��������"����*��� q�*�� � �� ���*(������" �"�# 1������ ��" ����� �*�� ��� ����v� �� ����� �)�#�"��#� �*(������� �#������ 0��# ���� ������������)���� +#<���# ��"�����# �� 1�� ���*����*�����������H�1=��Y����������������1+�������#�"��#���"�� #����������#���"\��)�#�"��#�*������������������)�������*���*������ �*�*�(<����)���#���(���" �"�# �����\�� ��������*�$� �������+��� ������ � �����)���#���(���� ]������ �� ��\� *�����" � � � ��"�*���� ��� ���(��� � �*�"������� �"����*���)�? #��" �"�# ���������#��"��"#��<��!��������"�%���4.5. Struktura salda obrotów polskiego handlu rolno-spożywczego

według stosowanych jakościowo-cenowych strategii konkurencji

^�� �����" ��� � 1��� ���� �����" #*����$���"��� ������*�������� +# �<��)������ *�(#����*��( � � �� "����� ��( � � �*����� ��� �*��#�� (#���� �# ��"�<�\� "�<#������)���� ������*���#<�� ���)�������� �����#���(���" �"�#�������x����"#�����@�&��#*������� � ���#� �$�������� ��"��( �)�������# ��"�����# �� 1�� ���*���� (<�����������)��//&1�/&����"�*�� \���"����( ��*��$�����"��*�*��� � �����������* �����)�? #��" �"�# �������� +# ����� �*�*�(<������(#�������# ��"�<�\��������*�*�(<�� ����)������"�<#����*����)�(���#���������"�\���"�<#��������������� ��

X�������+������� "#������ ����������� � +# �<��� �) �*�� �*�)�������# ��"1����� # �� 1�� ���*���\����"�� #����"�<#��)� �� � ��� � �"����*��� ��#���(���" �"�1# ��������" ����� #�*�������0+#<���# ��"����\�"�<#�����) ���������� * �������� � +��" �"�# �����������*���"��)������)�+���T#<�������?�������X�#� �$������"����)������# �� 1�� ���*�����"�*������������ "#�������#�T��������������*# �� ��\�(�<�����

�F��

*����#�������������# ��"�����" �"�#������������" ��� � \�� ������*�����"����*��1��� ������� *���������X��/&�# "������*������ ��"��( ��"�� #���# �� 1�� ���*�( \���"�<#��)�� ���+�� ��"����*����" �"�# ��$����#��"������� ������" ������#*���1��� �� ����������� �������������� " �����#*��*� �=\&�����H>��q����� "# �������1�*�����+�*� �#���� ��#*����"�����v\�������*�����" �"�#�������������#��"�����*����������� ;� �����"�� #*���� =� ���� H>�� q�*���� "# ����� ���*�� ��� �� �//&� # "�v���������� ��" #*��������� ����� � * ������ ? #��� " �"�# �����\� ���� � ����������� �"�1���*��� ��#���(��� " �"�# ������ ��" ����� #�*� ����"����*��� ��#���(��� " �"�# ���������*���� ������\� �#*���<�����?������� ���*������� " ���� �\Q�����H>�� q���"# ��������*��������//&�# "�v��

�X�"#���@�&��>��� ���� ��"���)������# �� 1�� ���*��� (<����

�����(��� � �����)���#���(���" �"�#������q������H>�v�

�H��(��� ������#���(���" �"�#������*����������������+����@���Źródło: obliczenia własne na podstawie danych WITS-Comtrade. �

`� (#�?��*������������#�"��#��������� ��"��( �)������# �� 1�� ���*�( ������(��� � +<��" �"�# �������"�*�� �+�#�* �������( �*#<��� ����������*��� �*�*�(<�1�����#��"����q��"#���@�@v��x�� (<������#*��*�+� #��\�T#<����������"�������������1����� * �������#*���� ��*���"���)������ *�����������H�1=� ��H�1&�� ���*����(#����# ��"�<�\����"�� #����"�<#��)��� ����������"����*�����#���(���" �"�# ��������" �������+� ������ >� ���" � � �������"�� ��?����� �� ��������� *� ���������� H�1=� ����"���*� )������ �# ��"����� ���" �"�#���������� ��� � � �� � ����������� " �"�#������������" ��� � \�� ��*���(�������������� � +# �<��*�"#������H�1&�;����" �*�)�������# 1��"������ �����������" �"�#������������" ��� � ��]��������������)�#�"��#�*������1������*�"#�������� *��H�1�Q\�(�*���������"�*��# ��� �(#����� ������������"����*���

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013IV -468 -780 -513 -474 -738 -1 602 -505 -749 -1 772 -1 115 -430III -918 -767 -998 -1 128 -1 422 -2 226 -1 381 -1 509 -1 840 -2 285 -2 323II 823 1 669 2 463 1 561 2 458 2 000 1 919 2 010 2 043 4 148 4 956I 1 040 908 1 124 2 635 2 400 3 799 2 889 3 612 5 144 4 554 5 254

-4 000

-2 000

0

2 000

4 000

6 000

8 000

10 000

12 000

�Q/�

��#���(���" �"�# ��������" ����\�+�����������"�T#<�����# �����( ���?�������X������)��/1�/&����*���*�����*��"����+�#�* ������"����)�������# ��"�����" �"�#�����1�������� � ���������*�"#�������#*�������# ��"�����" �"�#������������" ��� � �������������"���*���*�����*����"������*�����(���# �����������"���

�X�"#���@�@��>��� ���� ��"���)������# �� 1�� ���*���*�� �*�*�(<�������(#������������������(��� � �����)���#���(���" �"�#������q������H>�v�

��� �

�H��(��� ������#���(���" �"�#������*����������������+����@���Źródło: obliczenia własne na podstawie danych WITS-Comtrade. �4.6. Podsumowanie

0�����" �"�#������ ����� ��"��( �)������# �� 1�� ���*�( \�� " ������� ��#1���� ���� �����" ��� � 1��� ��\�+�*���������" ��������'��_�(��(�#�\��"�*���\���� � "#����� #<� "��#��" ���)� ��)��� *���*����� � �*�*�(<����)� ��#���(��� " �"�#������

-2 000

-1 000

0

1 000

2 000

3 000

4 000

5 000

6 000

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

UE-15

-1 000

0

1 000

2 000

3 000

4 000

5 000

6 000

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

UE-13

-4 000

-3 000

-2 000

-1 000

0

1 000

2 000

3 000

4 000

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

Kraje spoza UE-28

IV

III

II

I

�Q�

�� � �����)���� ��"���)������ # �� 1�� ���*��� �� �����)��/1�/&������������1#�T����*# ���*���*�������#���(���*#<��� �����\� ��#��������"����*����" �"�# ��������" ����� �# ��"�<�\� �� �� �����)� �/�1�/&� ;� ��"�� �*# ��� *���*����� ��#���(��� �#*�1�<�*����" �*� ��( \� ��#������� �"����*����" �"�# �������������#*������� � ���� � �����������*# �������*������"�� #���# �� 1�� ���*�( \�+�����( ��?�"������ � �������"����*���� ��#���(��� " �"�# ������ ��" ����� #�*� �"����*���� ��#���(��� " �"�# ����������\�����"��� �#����� ������( ������� +# �<�\�(���# ����( ���)�������# ��"�����# �� 1�� ���*���\���*�"#�����"�<#��)��� � ��� � +��������#���(����

X�����"�� ���)� *����\����/&� # "��&����# ��"�<��# �� 1�� ���*��)��"�1� #� �����)� �#*�*� � ��"�� � ��� +�� � �#*�����$� *��� � ������ �"����*���� ��#���(���" �"�# ��������" �����q �L�������������������//&�# "�v��V��� �*����������# ��"�������#*������ �� ����������� �������������� " �����#*��*� �=\&�����H>��q����� 1"# ��������*�����+�*� �#���� ��#*����"�����v���#�����@@��� ��"��( ��"�� #���# �� 1�1�� ���*�( � ����"�� � ��� ������ *� *��� � ������ �"����*���� ��#���(��� " �"�# ���������*�� ����� q � � ����� ������� ��� �� �//&� # "�v�� �"�� #�� " �"�#��������)� ��� � ��# ��"�<�� �#*���<��� �����"�� #*���� =� ���� H>�� q�*���� "# ����� ���*�� ��� �#*����"�����v��A���*�������<�)�� * ������)���#���(�����*#����* �������"�� #����+�� ��� 1���" � ��������"��\������� � +# �<�\���"��� ��������" �����;���������

X� "#����� �*� �" ����� � ��"�� �� H�� ���(������� �����"�� +# �<�� )���� 1���)��# ��"�����# �� 1�� ���*����+�� ��?�"����" �"�# ��������" ��������"�� #1���� ��"��)�(#����# ��"�<�\� ��"������ � ��� �# +�\���"#�� ����# +����"��#���*�\�"�"� �����#*��� #��*�"�"� \��#*��� #��*+ ���������*�� ���"��#���*�� #�*� ��� ������# +����� �� ���� 0*���*�� � � *��� � ������ �� ���)� �*�����)� �# ��"���� �"����*���� ��#���(���" �"�# ��������" ������

� ��"����������"���#*���(��" �"�#��������q� ���������( ������� ��������v���)�������# ��"���������*�#�"���\�� * ���������# ��"�����*���#*�����\���#*�����\��#*��� #����*� � �<������#*��� #�*�#<������#*��� #������ ���*�����0���(������������"���� +# ���)�)���� ���)�������# ��"�����+�� ������"�� ������*��"��" �1"�# ������������"�� #� �����)���# +<���]����"����� ��"����*�����#���(���" �"�# 1���������*��������

X� "��"�� (#����)� �# ��"�<�\� ��� � ���(����� ���*��)� ���� �� �"�� #���� ��������� #���\��������� ������ ������*��"�$��#*���(�" �"�#��������)���#� ���)�� 1������� ��( ���� ������� �������� q������*�� � � � � ����������� �"����*���� ��#���(���" �"�# ������ ��" ����v�� [���� � �� #�+�� �� � ��� � #*�\� "���\� )�#+���� �� �#*��#���\��# ��"����#*������������#�"��( ����"# +� ��( � #�*� �����������*������*���#*����

x��+�#�*�������" #*������������������) �����)����������*�*������ ������\���� 1����� +�*��" ) � ����� �� ��" ) � ����� #�*� �"��#�"����� # ���������� � ��"�� ��� #1� ����� ���"�*�� �� ���� ���)� �# ��"�<�� ��� �"�� #� ����\� �� � ���" � � ����� �� ��)��"�� #����+�������*��������������� #�����0*���*��� �����"����*�����#���(���" �"�1# ���������*��������

�Q��

5. Wspólna Polityka Rolna a konkurencyjność��polskiego przemysłu spożywczego

�5.1. Wstęp

X����������� ��"������#�"��#��H������ ���������������������# *� � ��������� ��"��( � �#*������� �� ���*�( �� >�� #*�� � � � � ��"��� �# ������ �� ��� ����� ��� � ��� ���� �� � ������ �� + ���( � � ������ � � ���*���( � � ���� =//� ���� �<��" �������<��#��"��������( ��� ������# �������� �#*������#<������*������" #*��������*�?�����*���������)\�"�<#��������*��*�����������#�����# ������ ��#��*������#*�����1+� #��������)�� �� � ������� �?��"�� � ���������V��� ������Y��"����# ����"���qVY�v��Y<�� �*������ ���#���� #��"�� "#�� ��( � ���� �# ������<�� �������)� ���*�� � �����*� (# ��������*�������\��� ���� ��# �������� ������� ����*���# � ����" �"�#�����\�"�<#�� ��� (��� ����������� �� *���*���� *� ����� �# ����� " �� �������� �� #���#�"��#�*�����+#���� x������� � #<����� �*� �������� �# ���<�� ����(#����� � *� ���� q����*�� �#*�1��<#����v����� � ����q����*���# ����������# �����\��#*���<#�������)���� �����v��

A� ? #�����( � ���"��� ���*����� ��#��"���� �����#�*������� � � ��" #*��������� �������)�� ��� ���� � " ��������� �������# *���������#��"����# ����"��\�"�<#������� ������� *� +�#�*���� ����(������)� #��"<�� # �� 1�� ���*��)� ��� �������\� +�� ��#*���#*�(����� �#*�*� � ��"��)� �# ������<�� ��� ���� �������)� ������#�<�� ������#1���)\�����#���#�����)\�?�� ������#���)� #�*�� +# ������*���#*����� �)# ����# � ���"����#�����*���*����*�" ����*� ������ �� � �����������#*�����+� #�����#*��������� ��1�*�( �� ���� (<�� + ���*������)���H���������������#*�����+� #���)��*# �����1"���<�� �������������)� �������)� � ��#��*����\� *�#<�� � � �� "����� � �� � ������ +��"�<��� �����(����)�������#�<�\���"�������������#"�����*�� ��( \������"�������"�� ��# ���*����� *�������� � ���)� ���)� � (���� X���#���� ����������� �# �"�������+���*�����+�� �#����* �����*� "#��� ���)��# (#��<��� � � ���)�H������# ���1�"����������"�� �*��X��<������ ����"��Y ������

�# ���� � �� � ���� � � ������#�<�� ����(����)� �#*�������� ��������� �� � �1�"����#*��������� ���*���# *� �*������������ "#������#*���"��������\��*�( ���1#�*��� +���� ��#�T��� � �#���� �?�"���� ���� �#*���<#����� �� ���*�( �� x��+�#�*����" �*� �������" ����" ����� "�*�� ������������������#��"<�����# ��"�������#*���<#1�������# ��"�<��� �) �*�����*���#*���( \�����������#���#��\��#*���<#�������������\�#�+����������*�#�������>*���������#*������*��������*+�����)�� �� � ������� �#����" �"�#������ ���� ���)� ��"� #<�� �� "#����� �#*���"��������� ��� #*���� ������� �# 1(#����� � � ������_Y����>_�_Y�Q�������������������������������������������������Q��PHARE�qPoland and Hungary: Assistance for Restructuring of the Economyv�;�� � ��*���_Y�� +������*�������������#����������#�������� ����"��# ����\������������ #�����������#"����( ��������"� #*��# �� 1�� ���*��� #�*��# � ��������+�#���*�����)������# ���( ��Y����* ��� ���������# ��"�����*�"#�������# ���*����� ��������+�*����*���������� ���� #�*�� +#��)��#�"��"��# ������"��)����#*��������#*���<#�*��� �� � #�� ]>0\� � �� � ������ ��������#����� ?�� ������#���� �� ����#���#�����\� �*� ��������" ��# �������#���#������(#�����*�����#*���)�H�\��*� ���������#*�� ����" ��# �����" ����)���� ����

�Q&�

�*� �" ��� � � ��"�� �� H���� ��# ����"���� �#*��� �� � � ��� � ��� ���� " #*�1��������#*�*� � ��"��)� �#*�����+� #�<���#*������� �� ���*�( �*�� �# �"<�� ����#����� �) �*����)�*�#<���)��������)��# (#��<��� � � ���)\��������>�"� # ��( ��# 1(#���� 0��#������( � !Y���#�"��#�*����� �� � ��#��*����� ��"� #�� ��� ��� ��( � #�*�# *�<�� +�*�#<�� �����"��)� �//@1�//L%� q>�0� !Y ������ %v\� >�"� # ��( � �# (#����0��#������( �!Y�+ �<���� ����#*���<#��� �#�+ �//@1�//L%�q>�0�!Y�+ �<���� %v\�# (#����Y *� ���0+�*�#<��X����"��)����������//F1�/&�q�Y0X��//F1�/&v� #�*��# (#����0��#������( !A#<�� �� ���# *�<����"� #��#�+ �<�����������+#*����)� +�*�#<��#�+��"��) �//F1�/&% q�0�!Y�+�%v��

� ������#*�����+� #���*���"� #���� ���*�( � ��� �*��"�����*�( ��*� �" ������� ��#�"��#��)� �������)� �*��"���� � ���� � � ��� �$� " #*�������� *� ���)���*�<��!����#���� #��" ��( %���#����)�X�Y��[���� � ����*�*�(<�� �����������������*����1���������#�������#��" ���q*�"���\���#*���\��#��������#*��) �������\����*���*������# �"������#����#��"�v\�� ������� ��# ��"�������#*���<#����\���+���� �������"�� #����# ��"�<��# �� 1�� ���*��)� #�*�����#����" ������������# � ������

X���#���� ��+���*��� ����"������ *� X�Y� �)�#�"��#�*���� *�#<�� � �� ��� ����� �����\���"������+��� �$�����#��*��*����)�� ��(������ �� � ������������#������#����� ����"�� � � *�����������)� ���� ���#��" ���� ��"# �" � ���*���)� #�*� � ��� ����?����� ���)\����#�(��;���� ��#��������#�������������+����������#������#����X�Y�/����5.2. Wsparcie środkami publicznymi inwestycji w polskim przemyśle spożywczym

���� �������� ������������\� ��"����������� ����#*������� �� ���*���� ������(#������ ��"��*�H�\�+�� �� ������������*��"������#���� ��( ���"� #���# �"�������+���*������ V�� �#*��� �"������ � ����� �#*�����+� #��� � (��� " #*����$� *� ������( ��� ?����� �������"��# ����( ����# *�<������ � �*���������*�"���<���#*���<#�*��)\��#*������*���"�����#����)��# (#����>_�_Y��;��*����������!� �#�����#*���<#1���������#"����(���#��"��<��# ����)���#�+���)%��X�" ������)������)�����#�����*�������������������)����#*��������� ���*����# �"�������������+�� �" ����� �����*��� �#����������>�"� # ��( ��# (#����0��#������( �!Y���#�"��#�*�������� ��#��*�������"� #����� ��� ��( � #�*�# *�<�� +�*�#<�������"��)��//@1�//L%�;��*���������=��!� �#�����#*���<#���������#"����(���#��"��<��# ����)%\���������������#����)��# 1(#����Y *� ���0+�*�#<��X����"��)����������//F1�/&�;��*�����������&��!A���"�*�1������#� ����� ������� ����� �����# ��"����# �������������%�q��#����)�0�����!� �#����" �"�#������ ������"� #��# ���( ��� �����( %v��Y<�� �*��������"� #�#�+��������#����+��� �# �"���� � �) �*������ *� >�"� # ��( � �# (#���� 0��#������( � !Y�+ �<���� ��

������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������ ���� #�*��#*�( � ����������������#��?�"����� SAPARD qSpecial Accession Programme Agriculture and Rural Developmentv�– >����������#*���"���������# (#������Y*��*�Y ����������Y *� ���0+�*�#<��X����"��)� ;� �# (#��� ���� ���� ���� ����#������ ����#���� �#*�*� H�� ������� "�����������)� �� �# �������#*�"�*���������#�"��#�����)���� �� � ����*��)�� �������#�<���������)������������# �����������/�^��X�(��#\�Pomoc publiczna dla polskiego sektora żywnościowego\������'��}�#���\�]��>*�*������"�q#���v\�Przemysł spożywczy – otoczenie rynkowe, inwestycje, ekspansja zagraniczna\�]�Y�`�1�][\�H����#�������" � ���*�����'#�" ���\�'#�"<�\����#�"���

�Q@�

���#*���<#��� �#�+��//@1�//L%�;��*��������&�@���#*���<#��� ���#���"�#�+��\ ��������1���� *� �# (#���� 0��#������( � !A#<�� �� ��� # *�<�� ��"� #�� #�+ �<������ �� ���1+#*����)� +�*�#<�� #�+��"��)� �//F1�/&%� ;� �*�������� ��=�� ]���������� �� *�"#������#*���<#������� +# ���.�

X� �����)��//&1�/&� �� #����)������# (#��<��� � � ���)� �������#���� ��1������������#*��������� ���*����#*�*���* � �"� �������� " ����=\������*�\�������*�+������������( �� �) �*�� �@\&�����*��qF&\L�v�;� ��+����=������ �$�����#�������1� ����� �����"�*�������� "��Q\@�� (<�������#� ���� ����������� *#����* �����)��� �����*����� �� � ��"��� �#*������� �� ���*���� _+�� �#*���$� � ?���� ������ � � �*�������������������)\��#*�����+� #��� ��������#��) ��$� �# �"��������\� � ����?�"���� *��1�*�� ��#*�������������"# ��������*��" �� �����#� �$�*#����* �����)��������������

Z�+����=���X���#������������������#*��������� ���*������ �����*��# (#��<��� � � ���)�H���������)��//&1�/&�

X��*�*�(<��������

'� ��������" �����)��# �"<����+���*���)�

q������*�v�

>�#�"��#������#������������������#*��������� ���*���*��# (#��<��� � � ���)�

q���# ��v�"� ��� (<����

��������# �"��H��

SAPARD�;��*����������!� �#�����#*���<#���������#"����(���#��"��<��# ����)���#�+���)%� �=�=\/� �@&\Q� �=\Q�

SPO�„Rolnictwo” ;��*���������=��!� �#�����#*���<#���������#"����(���#��"��<��# ����)%� �F/�\&� �FQ\&� �Q\Q�

SPO „Rybołówstwo”�; �*��������&�@��!�#*���<#��� ���#���"�#�+��% �&@\&� ��\=� @\/�

PROW 2007-2013�;��*�����������&��!A���"�*�������#� ����� ������� ����� �����# ��"����# �������������%�

��//F\F� �=/=\Q� &@\/�

PO „Ryby” ;��*����������=��!]������������*�"#������#*���<#������� +# ��%� @&\�� &�&\�� F\@�

Razem =��/\�� @�&@@\&� //\/�

Źródło: opracowanie własne na podstawie niepublikowanych danych Agencji Restrukturyzacji i Mo-dernizacji Rolnictwa (ARiMR). �

���#��*������<�?����� �������#*�*�H���# (#�����#����* ��������#����)�� � ����#*���"��������� �� �����#��������#*������ �� ���*��+���>_�_Y��� V�" ��# (#��� ��� �� ��� *�� �*��" ���� #����*����� �� � ����� *����� *� *�"#���� ����#�����#*��������#�"��#�����)\����*�*�(<������# ����� �� � ����� ���� (<��VY����*�"#�����������#�<��������#���)\�����#���#�����)� #�*���" ��� ���)��X���#����?����� ���� ��1(�� ����� � ������������������#*�����+� #� ��*��*��#��)�+#����#*��������� ���*�( ��

������������������������������������������������X�� �#*�����)������*��)�����#�����������������+#����#�+�����# �"������+���*����� (#����* � ����" �� ��# (#����>_�_Y��q� #��^��Z�#��*�*�"\�Wpływ Wspólnej Polityki Rolnej na konkurencyjnośćpolskiego przemysłu spożywczego\� ����� ]��>*�*������"�q#���v\�Monitoring i ocena… (3). Potencjałkonkurencyjny…\� �������\����L1Q�v��

�Q=

�������\� ���*����*��+ ���� ���#*���<#�������# +��\�����*�#�"���\� #�+���� �� � � � 1�1��#*�������H�*������� � �+�� �����#*������*�������������*���*����*�� �� � �������*�"���<�� �#*���<#����� ��� ���� � � ��� (<�� ������#���)� �� ����#���#�����)� H�\�*���"�*����� ��#� ���� � �����\� � �#���� ��" ���� �# ��"�<�\� ��# ���*����� � ���)����)� � (��� �� ��� �������X���#���� � ������ ��*� ��������� *������ ��"��)� �#*�����1+� #�����#*��������� ���*�( ����#��"�����������A#����* ��� ��LQ��# ��"�<��������*���"� ���� ������=�=\/�����*��q������*�+������H��� �) �*�� �@&\Q�����*�v���#��������#� �$�� ?����� ������ �����( ��# ��"������� ����\������*�����x�����"�*����*���� � �� �*(������ ���*+�� �� "� ��� ����#���� ����� �#*������ ������� q=\&�v\��������*���" ���� ��������*�#�"��q�=\=�v\� � � � 1��#*�����q=\��v���#�+���qF\&�v�;���"#���=����

X�"#���=���X���#������������������#*��������� ���*������ �����*��# (#��<��� � � ���)�H���������)��//&1�/&\������(�+#���q������*�v�

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych ARiMR.�

' ������� �������� �# (#����� � � � ���� q���� ������� " ���������� �# 1(#����>_�_Y�v\���#����)�"�<#�( �� ��"����#*�����+� #������#*��������� ���*�( �� (����+��(�$����� �� ?����� �������*�������������������)�����+#����)�+#����)\�+���>�0�!Y ������ %��X���#������*����� ����� �#������#��"<��������#� 1)�(�����*���)��� ����#���#�����)� �# ��"���\� #��" ��� �"��#��" ������ �# ��"���� �� ��" #*��������������������)����*�#��" ���)\��� #*������ ���)���#��� ����*����������������)�"����<��*+���\� � �#���� ��" ���� �# ��"�<�\� �*# ��� ��#� ���� � ������ �# ��"���\� *������*�����

�������������������������������������������������x�����*���*����)��# ��"�<��* ������� ?����� �����*���# �"<��������Y *� ���0+�*�#<��X����"��)��//@1�//L� q�Y0X� �//@1�//Lv�� `�<����� ������ ��( � �# (#���� +��� �*�# " � # *������� # *�<��� +�*�#<�������"��)\����������* ����� ����*(����� ������������*��������*����

781,7600,6 540,8

387,7506,9

313,4

243,2 383,8573,7

112,4 234,3 431,987,5

207,950,6

92,272,9

98,2

181,5

0

500

1 000

1 500

2 000

2 500

SAPARD SPO "Rolnictwo"+ SPO "Rybołówstwo"

PROW 2007-2013+ PO "Ryby"

przetwórstwo roślinna cele energet.

pozostałe

paszowa

zbożowa

rybna

owocowo-warzywnai ziemniaczana

mleczarska

mięsna

�QL�

��(������( ������������# � ���" \�� �#����� +# ������*���#*��� #�*���# ���*�1���� � ���)� �� � ��#��*����� �����������)� ���)� � (��� �# ��"����&�� � �*�#* � � #<�����*�"#���+#����#*��������� ���*�( \�"�<#��� (����+��(�$����� �� ?����� �������*�������������������)�� 0�#<�*� �#*�����+� #���� *� +#���� �������\� ����*�#�"���\� � � � 1�1��#*������ �� #�+���\� �����#����� (����+��(�$����� #<������ ��� ���*�+#����*+ 1 ���� �� *�������*����\� �� ��"���#*���<#������)������ ���# ��"������ ��� #�*� �����)��# ��"�<��# �� 1�� ���*��)��

X�#����)���( ��# (#�����#*�������� ���*�� �#*���������#��������� " ����\F�����*���x����������# �"<��� *��"����+#�����������qL//\L�����*�v\����� ��� �� �&=\&���# �"<�������� ���)�*��*����������q�������#*���<#��� ��������*�#� ��( ��;�=\��\��#*���<#��� ��# +���;��\��\��# ��"����� * ������)��# ��"�<��*���#*����)�;� /\��v�� [#���� ����*�#�"�� � ?����� ����� * ������ "� ��� =/L\�� ���� *�� q�#������&/���# �"<����( ��*�������v\� � � � 1��#*�����;�&F�\������*��q�\��v\�*+ ����;� /�\@� ���� *�\� � * ������ +#���� �#*������� �� ���*�( � �#*������ &&� ���� *�� �q��"#��� =�v�� X� ����"�� *#����* �����)� �# ��"�<�� /Q� *�"���<�� *���������)� �����#*���<#������ �� ���*��� � " ��� � � �� � ���� ��#�"��#�����)\� �� ����� *� +#���� � � � 1��#*������;��&L�*�"���<�\�����*�#�"����;��&=\���������;��/\��# +��#�"����;��� #�*�� * ������)��# ��"�<��*���#*����)�;�L����#��������#� �$�� ?����� ������� ������( ��# ��"������� ����\L�����*����# ��"���� ���*����(�<������ �#������" �1�# �����#��"<��*�# � ����)�*���#*��� �� ��" �����# ��"����q=/�v\��� � ������� ���)����)� � (����# ��"����qQ�v\�� �#������+�*#��� ����* �������# ����#����#*���<#1������q@�v\��# ���*������# ��"����*( �����*��#*�������������#�������qF�v\�� �#�����#�*�����������#*�( � �������# ��"�<��q=�v\� �)# ����# � ���"��q@�v� #�*�� �#������+�*#��� ����* ������"����<����#"����( ���)�q��v�@���

X���#������������������#*��������� ���*���+�� �" ����� �����*��# (#�����Y0X��//F1�/&���������*�����������&��+����� �#����" �"�#������ �����#*�����1+� #�����#*���<#�������� ���\����#��" ������*# �������#� ����� �����\�� �#������#��"<�� �# ��"���� �� ����������� � � + ���*������)� � #�� �� ������#�<�\� �� ��"�� +��������" �*�<���# ��"���� #�*�# *� ����� ���)��# ��"�<�������)� � (����# ��"�����0+��� � � � ������������ +#����� ������\� ����*�#�"�\� � � � 1��#*����\� *+ ��\����* ��\� �#*���<#����� *������"<�� ��� �"# +��\� ����*�#�"�\� ����#�"�\� �#*���<#������� ��\������#�"�\����#���� ��\��)� ����*�\�)������)�#� ��( \������#*�������<"���*���� ��� �������� �� " � ����� #�*� �#*���<#����� # ����� ��� ����� ���#(����*���� X���#�����"��# ����� +�� � ������ ���� ����������\� # *�<�� � ��������� �#*������� �#*���<#�*�( \��� #*�������������#���� #�*� #(���*�����(#����# ������<��# ����)��X��# (#�����������*������*�� � /Q� �#*�����+� #�<�� *���������)� ���� �#*���<#������ �#��"��<�� �� 1���*��)�qLF���#*�����+� #���v\���#*�����)�#� ���q�&�v� #�*��#*���<#�������#��1

�����������������������������������������������&�10 lat Polski w UE: osiągnięcia w gospodarce rolno-żywnościowej i na obszarach wiejskich\��X��������� �}���������# (#��<��� � � ���)�����Y ��������q}_�_v\�X�#�*���\��#*�������/@���@�Sprawozdanie z działalności Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa za rok 2009\�_Y�^Y\�X�#�*�����//��

�QF�

"��<������� ���*��)�q/�v��'� ��������" �����)��# �"<����+���*���)����� ����� ����������*�\�*��*�( �F=��� �) �*�� �*�+������H��=���#��������#� �$�� ?����� 1������� ������( ��# ��"������� ����\=�����*���x�����"�*������#�����#�?�� �� �+#���� � � � 1��#*������q=F&\Q�����*�\��Q\L�v\���������q=@/\Q�����*�\��L\��v� #�*����1�*�#�"����q� ����&//�����*�\�=\L�v���*+ ����q� �����//�����*�\�/\&�v���#*���<#1��� � # ����� ��� ����� ���#(����*��� * ���� � ����#��� "� ��� Q\=� ���� *�� q��"#��� =�v���# �"�� ��� �#*�*���* ��� * ������ ��� �� � �*��������� �� � ��#��*����� *�"���<�� �#*�1��<#�������� ���\�� �#������" ���������#*����)��# ��"�<�\�*���"�*�������#� ����� �����\�����"����? #����*������������# ��"������)���

[#���� #�+��� �� "#����� �#*���"��������� +���� � � ����� �# �"���� �# (#����>_�_Y�\� �� � � �"������ �# �"���� �# (#���� >�0� !Y�+ �<���� %� ;� �*�������� &�@��!�#*���<#��� ���#���"�#�+��%��`�<�������( �������+����� �#�����?�"���� ������"� #��#�+��"��( � #�*� � ����������� " �"�#������ ���� � ��"��( � #�+������ �� �#*���<#�����#�+��( ��X�#����)���( ��*��������+#����#�+��� �#*������� ?����� ����������� " �����&@\&� ���� *��� �# �"�� ��� �#*�*���* � � ��� � ��#��*����\� �� � �*��������� �� +�� ���� ���)�*�"���<���#*���<#�����#�+� #�*�� �� � ��������)�� �������#�<������� (<��H������# ����"�����' ������������������#����+����# (#����0�!Y�+�%\��"��# ������ ���*���"��)��*���<����"� #��#�+��( �q#�+ �<���� �� #�"������#<���� ��\��#*�����+� #1����� �"��"����#�\� #(���*����� �# ������<�� #�*� �#*���<#��� v\� �� ��"�� ��� +�*�#��*������ �� #�+ �<�������X� #����)� �*����������=�� !]������������*�"#������#*���<#1����� �� +# ��%� �#*���<#��� � #�+� �� � ����� �#*���� � � ?����� ������ �� ��� " ����@&\�� ���� *��� �# �"�� ��� �#*�*���* ��� * ������ ��� � ��#��*����� �� �� � �*��������� �*�"���<���#*���<#�*��)���*��"�����������#����*�"������#*���<#�����#�+���� �� � ������*+�������#*��\����*�������#*��*������������� �#�����+�*����*��������� #(���*������# ��"�����#*��� #<��#�+���)� #�*�*�#*��*�����( �� ��#"����(�*�� ����A#����* ���������������� �� *���*���� �� �<+� � *� ����� ��� (#����*����� " �*�<�� �#*��) ����������# ���� �� ( � ��( � � ��#�\� �� � � �*����� ��� ������� �� ����� � ��#�������*����� +�#�*���� �?�"������ �# ���*����� �*������ ���� �#*�*� ?�#���� �?�"���� ���)� �# ��"�<��+�� � *���"�*����� �# ��"���� �� ��#*����� �#*��� #<�� #�+���)�� �#*��*���� � ���� � � � ��*��# "# ���( ��*# ���� �"�� #��� #�+� �� ��)��#*��� #<�� �� �������)��*��������� �����)���X��?�"����?�#���+#����#�+�����*� �������� ���� *��������#��"���������\� ?�#������ #�*�+�#�*������� ���������#*��� #��#�+�����

X� �����)� �//&1�/&� �# �"���� ��+���*����� ����#� � ����������� �� �#*��������� ���*������ �������"� ����=\������*���x�����"�*������#���� �#*�������#*�����1+� #�����+#������������;�\�������*��q&�\L�� (<����# �"<�v\���������*���" ���� ���������*�#�"����;�\������*��q�/\=�v\� � � � 1��#*������;�\�/�����*��q�/\��v\�#�+1����;�/\FQ�����*��q&\��v���*+ ����;�/\�������*��q=\/�v�;���"#���=�����

H�*�����# �"<����+���*���)������" �����)������"��)��������������)���(�<�1���)�+#����)��#*��������� ���*�( ���� ������������)��//&1�/&�����<��� "��=�������������������������������������������������=�Sprawozdanie z działalności Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa za rok 2013\�_Y�^Y\�X�#�*�����/@���

�QQ

q������\� ����*�#�"�� �� *+ ��v\� ���� � ���*�� +��� �� +#���� � � � 1��#*���������*�������*�����;�Q\=���x�����"�*����*��������#����� ����� ���+#����#�+����;�� ����&=�\������������*�������* ����;��#�����=�����

X�"#���=����X���#����������������#*��������� ���*�( ����*����*��# (#��<���� � � ���)�H���q������*�v�����*������( �����#��������"�����)��������������)��

q���# ��v��������)��//&1�/&\������(�+#���mln zł %

���# (#���� � � � ��� H��� >_�_Y�\� >�0� !Y ������ %\� >�0� !Y�+ �<���� %\� �Y0X� �//F1�/&\��0�!Y�+�%�Źródło: opracowanie własne na podstawie danych ARiMR i niepublikowanych danych GUS.�

�#*������� ����# (#��������#����������������#*��������� ���*�( �q>_�_Y�\�>�0�!Y ������ %\�>�0�!Y�+ �<���� %\��Y0X��//F1�/&����0�!Y�+�%v��)�#�"��#�1* ����� ���� ���(� ����� #����* �����)� ���<�� �� �#*��*������ ���� � � �� � �*����������*�"���<�� �#*���<#����� ��� ���� �� � ����� #�*� � �#���� ��)� " �"�#������ ���� ���#��"��"#�� ����������*���# � ������ ��"���#*�������� ���*�������������� +������*��������*����� � �*�������*��)�����# ���\�����( � ?�#��������" �"�#�����������#��1"��)� *�(#����*���)\� � �*��� ������*�� ������ ����"�� � ��"��( � )������ *�(#����*��( ��# ��"�������( ��#*����������5.3. „Wsparcie rynkowe” sektora rolno-spożywczego instrumentami Wspólnej

Polityki Rolnej Unii Europejskiej

�*������X��<������ ����"��Y �����H���������"��� ��� �$�� ?����� ������*�+�1�����H����+#����)�# �*��<���*������ ���� ��#�������\�*�����!����#�����#��" ���%���"� #�� # �� 1�� ���*�( �� � ����� �# �������� ��� ���� � (��� ��� #<���� *� ���������" #*����$�*�+�#�* ��*�# "��( ����)��#*������#�����<��!����#����#��" ��( %��[����� ������������#�������#��" ���q*�"���\���#*���\��#��������#*��) �������\�����#�����

1 923,1

1 208,0 1 200,7

778,6

295,4142,8

352,6

14,8%

14,6%18,5%

35,3%

14,4%

4,7%

0

5

10

15

20

25

30

35

40

0

500

1 000

1 500

2 000

2 500

mięsna mleczarska owocowo--warzywna

i ziemniaczana

rybna zbożowa paszowa pozostałe

wsparcie inwestycji z programów pomocowych w mln zł udział wsparcia w wartości inwestycji ogółem w proc.

�Q��

*� ����������������"#�*�� ���)v\�� ������� ��# ��"���� ���#*���<#�������+#����)��# 1��"�<��# ����)\���+���� �������"�� #����# ��"�<��# �� 1�� ���*��)� #�*�����#����" ������������# � �����V����������������������+���*�����#��"�\�������*# ����# ��"���\������*�*��������*# ���" �����������

X������)��//@1�/&���"� #�# �� 1�� ���*����� ����� �#*�����!����#����#��1" ��%������ " ����\&�����*���x����������# �"<��q&&�v���" #*����� �����*������������#���������;�&\FF�����*�\�*��*�( �� ����=/���#*�*���* � ����*�"���� ����#���1������*+<\���"#���������\�&&�� �#*�������"� #���"# ����*������ � ��#���#�"��#�*�1������q���//��# "�v�L\���� * ������F���#*�*���* � ����� ?����� �������#������( ��#*��) ����������������*���������X���#������? #����� ������ ��# ��"����q�\�@�����*�v���LL\=���#�?�� �� �������� #<����� ���\���F��;�� ��# ������<������#�����������( \�� ���� Q�� ���� ����� � ������ ���� ������� #<�� *������"<�� �"# +� ���)\� �� =�� �����# ������<���� �����"�� #��# �� 1�� ���*��*�� ��"��� *��H�� �#*������ ?����� 1������ �� ��� " ���� � ���� �� ���� *�\� �� �*�������� �����#������ " ��������� �# ��"�<��# �� 1�� ���*��)�;�� �����\=�����*��q��+����=��\���"#���=�&v����

Z�+����=����!X���#����#��" ��%���"� #��# �� 1�� ���*�( ���#����)�X��<������� ����"��Y �������*���# �"<��"#�� ���)�q������*�v�

X��*�*�(<�1�������� �//@� �//=� �//L� �//F� �//Q� �//�� �//� �/� �/�� �/&�

Y�*����//@1�1�/&�

]���#�������#��" ��� /\� F@@\� F@\�� =�\&� &\=� �==/\Q� �Q�\/� �==\�� @Q\@� /\�� &�FFL\��

� ������� ��# ��"��������#*���<#�����

/\&� �/\�� �=@\/� &=L\�� @�\@� @@=\Q� L\/� &L@\&� LQ\�� /=\L� ���&F\F�

>�+��������"�� #� ��� F\L� @�/\@� =Q\=� &/Q\� &QQ\/� ��\@� @@\�� =Q\&� F@\�� F\@� ��/��\Q�

X���#�����" �������������# � ����

�\�� =\�� @�\&� //\=� &&&\@� =/�\/� �F=\F� �&\�� @F&\L� ===\&� ��=/Q\Q�

Y_A�^� �/\�� �&�/\L� �=��\F� ��@\Q� �=L\&� ��L/=\/� ���/\L� QF�\@� FL@\&� LLQ\=� �&��\=�H�*���������#����q���# ��v��� *�+�������

������( �� *�+�������

"#�� ��( �

����

//��

/�

����

QL\L��

&\@�

����

Q=\/��

=\/�

����

@Q\���

=\�

����

=&\���

@L\�

����

FL\��

�&\��

����

@\Q��

=Q\��

����

@F\L��

=�\@�

����

L@\/��

&L\/�

����

L=\���

&@\Q�

����

LF\��

&�\��

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Agencji Rynku Rolnego (ARR).

�����������������������������������������������L�X�*���*"��*�#�? #����#*���������"# ����*�( ���H��q���//L�# "�v\�� ��(��������������� (#���1�*������# ��"������"#�\�' ��������# ����"����� #*����Z���*�� ���}�����*�Y���#�"��#�*������#*�*��1��* ��� ��� �?����� ������ � � ��� #���#�"��#�*�������� ���� �# ������<�\� "�<#*�� *�����)���� �*���� ������+����" �������# ��"������"#�\�����"������������� #<��+�#�"<����"# ���)\�"�<#*��� ���#�*����+�#�"����"# ��������# ������ ���X�����"��#���#�"��#�*������#*���������"# ����*�( �"� ����# ��"��������"#����� ��������(���� ������*����� �&LF������ � �� ����� ��� +������\@����� � ���� ��# ������<����"#����������� #<��+�#�"<����"# ���)���� ������#�?�� �����#��������� " ����\�������*���[#������"# ����*�� * ������ #<����� ����#��� "� ��� �F\=� ���� *�� �#*�*���* ��� ��� � ?����� ������ �*����������#��?�"�������)\��� ������������*�������# ?�����# ��"�����������������#����+�#�"����"# ��( ��

��/

X�"#���=�&��>�#�"��#��!����#����#��" ��( %���"� #��# �� 1�� ���*�( ����#����)�X��<������ ����"��Y �������*���# �"<��"#�� ���)��������)��//@1�/&�

q�����(���#� ���\����# ��v�

�Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z tabeli 5.2.��

A������� ���� ��#�"��#�� !����#���� #��" ��( %� ��"� #�� # �� 1�� ���*�( ����#����)�X�Y��' ��������# ����"��� #�*����"�*����(���#*�"������ ��*# ����" �1����������+#����)��# ��"�<����� ��� ���)\�� ?����� �������*���������# � ���� 1�1��? #���������� (#����*������ * ������# �*����!����#����#��" ��( %�q��"#���=�@v���

X�"#���=�@��!X���#����#��" ��%���"� #��# �� 1�� ���*�( ���#����)�X��<������� ����"��Y ������������)��//@1�/&�q������*�v�

�Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z tabeli 5.2.��

� �����#�����<��X�Y����+���*���� � ��*�����������)����#���"�# �� 1�� ���*����� ������������)��//@1�/&���������*�"��������#*��������#���������������������)��# ��"�<���*+<�q�/\&�����*�v\���"#��q==\������*�v���������q�&�\L�����*�v��� � +���

interwencja rynkowa;

33,4%

subsydia eksportowe;

18,5%

dopłaty do produkcji;

25,9%

wsparcie konsumpcji i promocji;

22,2%

1 390,61 599,7

668,5764,3872,4

2 605,0

924,8

120,2

1 220,61 156,3

0

500

1 000

1 500

2 000

2 500

3 000

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

interwencja rynkowa subsydiowanie eksportu

Razem11 322,5

mln zł

���

��*����������������� ������� ��#������( ��#*��) ��������;������������#* �����q���//Q����/�# "�v���������q���/&�# "�v\���#����)�"�<#��)�� ������#*�����+� #��� �#*������ ���*���� �@\=� ���� *��� ]���� ? #��� ����#������� +�� � ����#���� �# ������<������#*���<#�<����� ���������������)�"#�*�� ���)\��� � � �����)�������+��� �����#��"<�\� �� ��������� ( � ����\��) # +����*���#*��\� *�"���������*���"���������# ��"�<���X� ���������*������� ������ ��"�������#���� �#*�������������# �������� ��������# +���q=\Q�����*�v���*���*"��*����#�������� � � ��������������(#����q���//F�# "�v\��# ���������# ��"�<������*�#�"��)�q=@�����*�����//F�# "��F���Q�\������*�����//�# "�v�Q\�����"���# ����������#*���qF�\@�����*�v\���*���*"��*�"#�*������� � � 1������+�"��#������)�#��)���� ���q���/�# "�v��Z���# �"�\�� �#*�*����+���*����������1����#��" ���\�������������� �#����" ��������#*�����+� #�������)�+#��\��*������������)�� *�����" �"�#�����������#��"��"#�� ��������# ����"�����*�������� ������������������"�+�*� �#�����( ������������#*�������� ���*����� ������� X����� ����#��������X�Y�����������������*# ��� �� ������� �$��# ��"������� �������� ������ ������� ��# ��"�������#*���<#�������+#����)��# ��"�<��# �� 1�1�� ���*��)��X������)��//@1�/&����� ���� ����\������*���[����� ���������#������# 1��"������ ��� #��"�� �"# +�� *�������*����� qFL\&� ���� *�v\� � ������ � � �#*���<#�������� ��� �������� �� " � ����� ��� ��<"� � q&\�� ���� *�v� #�*� � ������ � � �# ��"���� ���*�� ����* ��( �q=\Q�����*�v��x�����"�*��+�� �����#�����# ������<����# ������� �� ��( �q�=�\�� ���� *�v� �� ������� #<�� *������"<�� �"# +� ���)� q�@\Q� ���� *�v�� [#���\��"�<#��������#�������#����)�X�Y�����)�#�"��#�� �#����\��������*�*���#��� ��� � ��?����� ��� ��*��� ��� �� �����)� �//@1�/&� �# ������ �� �� ��� �� ? #���� � ������q@@\=�����*�v���������������� �#������" ������ ��� #�*��*� ��������� �*�*�(<�1���)� (����*���*����)�*��# ��"������*+������# ��"�<����*�*����)� #�*�*����*������) # +����*�*<��;���## *����

�*�����������������*���"�*������?�"���� �����# ��"����# ����������� �#�������" ���� ��� ���\� � �#*�*� � ����� +� � (��*��\� +���� � ������ � � ����#����� ������( �*+<� ��#��)� �� *����)\� # �������#��*" ���)\�*������"<�� #�*�����*���"�*+ ���)�������������)��X��� ���� ����#�����=//�����*����

' ������� ����#�������� X�Y� �����#������� �� ���+���*������� � ��"�� �#*�������� ���*�� #�*� ������������ ��� � �#���� " �"�#������ ���� � ��"��)� �# ������<����� ���� ��� #��"��)� *�(#����*���)� +���� ��+������ �"�� #� ���� [���� ��� ����������� ���+#����)��#*�*�' ��������# ����"���# ��"�<��# �� 1�� ���*��)\��"�� #� ��1���)�� *����#�� #����H���� �#*�*�#�" ���������#<������ ����*�����*��������������#��"���������������*�������#��"������� �����#*��*����������� ���� �� �#������� ���� " �"�#������ ���� � ��"��)� �# ��"�<�� ��� ��� ���)� ��� #��"��)� "#��<���#*����)��]���#���������� ��(#����*�*�(<����������# ��������#��*��)������)����*�( ��*� �" ����� �� H�\� "����� ����"�� ��+����<�� "�*���� ����� ���� ��� ��� "��� � *� ����������������������������������������������������F�X��//F�# "���# �����������"��q���" � ��# ��v� �#*������#�" ���������*�+������H��*��*#*�"����������������������)��� ����#�?�#��������)����Q�' ��������# ����"������� ������*�*�(<�����# �"������#����#��"������*�#�"��( ���*���*"��*�"#�*�1����( �� ��#�*���qY'��#��&&��//�v��

���

�� � ���*���� �*�# "��( � ���)��#*�� �# ��"�<��� A� # "�� ��� # "� ' ������ ��# ����"��*������*���������"��# �"���#*�*���* ������� �����#���\���� ����" ����( ���)�*����1�*����� �� �/�� # "����� � ����� �#*�����+� #��� �"������� ��*������*���� �� ���� ? #��������#���\� ��*���������*��"� ���� ����������*����+����<��� ���� ���)�� ��"�� #���� ��"��)��# ��"�<��# �� 1�� ���*��)��x�����"�*��+�� �����#�����"�� #����# ��"1�<�� +#���� ��"# ����*��� ;� \Q� ���� *�� q=L\��� (<��� ������ ���)� ��+����<�v\������#�(�����������*��\@����*������*����*��������# ��"���+#������������q/\@�����*�v\���������*���" ���� ��������*�#�"����q=\��v\��# ��"����#*��� #* ���qx �1���"��]v�qL\��v\�*+ �����"# +���q\&�v� #�*� � �������#*����q�v��

�X�"#���=�=��>�+������� ��"�� #����# ��"�<��# �� 1�� ���*��)�q������*�v��

����)���*��������#� �����"�� #������)��# ��"�<��� *��H��q���# ��v���������)��//@1�/&�\������(�+#���

mln zł %

* ���/&� # "�������� ���* ��������+������� ����������"�� #� ����( ����/�� # "�� ����� �"<��*� ���)����/��# "�\**�� * ������;���*������+����<���"�� #� ���)��� � �����)�� ��"�� #���� * ������)��# ��"�<��# �� 1�1�� ���*��)� ����� �#����� � � "#�������� *�� �*(����� ��� �� � ������ ����#���� � � �"�� #��� � ����� 1���)� �# ��"�<�� # ����)� ��" #*���������)� �� �# ��"���� � ��#<�� �#*��� #* ���)� x �1���"�� ]{���������)��//@1�/���#�����&L/������� ���# ��"�<���#*��� #* ���)�x �1���"��]�* ���� ����"�� #� 1�����)\��#*������#����"� �����\�����*��Źródło: opracowanie własne na podstawie danych ARR.

�H�*������+����<������#� �����"�� #����# ��"�<��# �� 1�� ���*��)�� *��H��

������"�*��+�����+#������"# ����*���������<����#�����F/���X���#����� * ������)�+#�����+���������"�� #� �����"�*���� ��� ������ �����/����#� ������)��"�� #����������������������������������������������������x����*�������* ���� �*����� �����+���� �������"�� #���*+<����"# +��*�������*�����q���//L�# "�v\����������� ;� �� ����"�� #�? #��� #��"�� � �<�� �� ��#*��� ;� �� �//Q� # "�� *����� � � ��+������ � ��"�� #��� � �<������#*����>�+���� �������"�� #�����"#��* ���� �*�����* ���*��������L��#*�������//Q� # "�\� �� ���"�� �� �# ��"�<�� ����*�#�"��)� ;� �� �/� ���� ����� �//�� # "��� A� " ���� ��+������ � ��"�� #��� �# ��"�<�� +#���� �������� * ������ *�����* ���� ���� �# +��� �� ���� ;� �� ������ �/� # "�\�����#* �����;��/�"���������/��# "�\�� � ����� ;��/��#*�������/��# "�\����������# +� ��( ��;����������/&�# "���

406,5334,2

21,5

1 180,4

28,2 129,15,8% 7,4%

3,1%

69,4%

4,6%0

10

20

30

40

50

60

70

80

0

200

400

600

800

1 000

1 200

1 400

mięsna mleczarska owocowo--warzywna

cukrownicza zbożowa pozostałe**

wartość subsydiów do eksportu w mln zł udział subsydiów w wartości eksportu produktów branż poza UE w proc.

Razem2 099,9 mln zł

��&�

� *��H��q��"#���=�=v��[� #��������"�� �����(�\����"�� #����+���� �����)��# ��"1�<��� *��H������ ����*�������� "���/������( �� ��"��( ��"�� #������)��# ��"�<�\�����#����� ����� ��(#�� ����"�*���# ����

X���#���� " ��������� �# ��"�<�� # �� 1�� ���*��)� #����* ����� +�� ����������? #������ ?����� ������"���������# � ���� 1��? #��������)��# ���* ���)���� #��"��)� ��+#����)� �# ��"�<�� # �� 1�� ���*��)\� � ����� � � �� ����� ���"������#*��� #<������*���)� #�*� � �<������#*���������<�"��)��*" ����)��� ����� 1���)��*������ ���#�*�����������"���� ��������+ �*������� ����H������# ����"����q� � ����� ��� ��v���

� ?����� ������"���������# � ������)�qQ/��"� ������� �" �*�<��?�"���*����� ����� ���)� ��� #����*����� �*������ +�����)� "�������v� � (�� �*��"�$� #(���*�����+#�� ��� �� ����*�+#�� ���� ������ ���)� "�������� ����� � (��+������ ����*�� " ���1����<�� ��� ������ *����� �# ��"�<�� ��� ��� ���)� �����#*����)� ��� ��#����� H����� *���"�*������������� ����\������?�"�����*# ����# ��"���//��X� "#����� �*� �" ������ ��"����H����*#����* ��� ��&�"���������# ��������# ��"���# �� 1�� ���*�\�*�"�<1#��)� =� * ���� � ��� *�" ��* ���)�� '�������� ��� ����#� � "� ��� �#����� @Q� ���� *�\��*��*�( �QL�����*��� �) �*�� �*�+������H���x�����"�*������#�����*�������# � ���� 1�1��? #��������)� �#*������ +#���� ������� ;� &F\Q�� (<��� �# �"<�� �����" �����)����#����)���( ��*���������x���#�(�����������*����*�������+#��������*�#�"��;��\Q�\���������*���" ���� ���� � � � 1��#*�����;�Q\/�\��# ��"����" � (��*�����#�(� ������;�=\/�� #�*�� * �������# ��"���# �� 1�� ���*��q ����#*���" ��\���<�� #�*���"�1# ��v�;�F\=�/�q��"#���=�Lv���

�*���������# � ������ �� ��? #����������� #��"���# ��"�<��# �� 1�� ���*��)�� (��+�$��# ���* ���*�#<�� ����#��"��������#*����H�\���"������#��"��)�"#��<��������������)�� �H���� �" �����/&�# "������*���������# � ���� 1��? #�����������#��"��� ��"��������" ��� �FQ\������*��q���� ��� �� �=&���# �"<�������" �����)���� �*�������� �# � ������ �� #����)� X�Y� �� �����)� �//@1�/&v�� � * ������ @F���qL�\=�����*�v��#*�*���* � �����# � ������� �������#��"��)�*�(#����*���)\�����"��)�"#����)\� ��"�� H"#����\� Y ���\� H>_\� �)���\� V�� ���\� X������\� ' #��� ����\� >��(���#\�Z��������\�Y������\�[��(�#��\�| ������x�����/���'���������# � ���� 1��? #��������

����������������������������������������������//�^��Z�#��*�*�"\� Promocja jako źródło przewag konkurencyjnych polskich producentów żywności\�������]��>*�*������"�q#���v\�Ocena rozwoju konkurencyjności�\� �������\����/@1@��/�0���//��# "������������ ���" � �� ��� �$�" #*��������*���# �"<������#�����*�������# � ������)���� ��? #��������)���#����)��*��������&&�!�*����������? #�����������# � �����%��# (#�����Y0X��//F1�/&��0�����#����� (���+��(�$�����(#�����# ������<��#����*������)��*������ �$���? #����������� �# � ������ �# ���* ��� ��� #*��*�� �# ��"�<�� �����#*����)� �� #����)� ������<�� ��" ���� ��� ���\�*���"�*�����*�����#�� ������" �������<��������"����" ������� ���\����������?��*������������ ��������� *�������\� ��"� #<�������� "���� ������#������ +# ������*���#*��� �����X���#����� ���*���*�����)�������<�� ��" ����� � � " ���� �/&� # "�� �� #����)� ���� ? #��� ����#���� � � � ��"��)� �#*�����+� #�<����"� #��# �� 1�� ���*�( ��#�?�� �=\Q�����*���/��X� "����� *� ���)� "#��<�� +���� �# � ����� ����� �# ��"��\� ����� ��� H"#������ ;� ���� \� ��+�"�������"�# ��{���Y ����;���+�"�{���H>_�;����� {����)����)\�V�� ���\�X��������\�' #�������\�>��(���#*����Z���������;����� {���Y���������[��(�#���;� � ������ "�{����| �����;� ����#*���" ��{���x����*��)��;��#<+��# ��" �����������������_}����

��@

�# ���* ��� ��� ���� #��"��)\� �� ��*��)������� ����*�� � ��� "��)� ������#���)� �# 1��"������� ������H������# ����"���� #�*��# ������������" �$\� #�(����� �$������ #�����" ��\� �#*��*������ ���� � �#���� � � � �*# ���� �"�� #��� ��# ����"��)� �# ��"�<����� ��� ���)�q������� ��"��)v����#��"��*�(#����*�����

�X�"#���=�L��X���#�����*�������# � ������)�����? #��������)����#��"��)���+#����)�

�# ��"�<��# �� 1�� ���*��)��������)��//@1�/&\������(�+#���q������*�v�

�Źródło: opracowanie własne na podstawie danych ARR.�X�"#���=�F��|��*���!����#����#��" ��%���"� #��# �� 1�� ���*�( ���#����)�X�Y��

���# �"����"#�� ������������)��//@1�/&\������(�+#���q������*�v�

500,0

1 805,7

388,9

1 466,6

3 151,4

2 781,7

1 228,3

0

500

1 000

1 500

2 000

2 500

3 000

3 500

mięsna mleczarska owocowo- -warzywna

zbożowa + skrobia

ziemniaczana

cukiernicza pozostałe pomocżywnościowa

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych ARR.�X� ����� "�*���� ������ *�# ���)� ����"<�� ������ ���)� ��#<�� �� ���*�������

�����#����������� ������#*�*��*����������"���*" ��������#*���*" ������# ��"�<������*���)�q�# (#���!^��" ����*" ��%v� #�*� � �<������#*���q�# (#���!0� ����

53,6

30,925,5

21,3

4,8 3,8 2,05,8

0

10

20

30

40

50

60

mięsna mleczarska owocowo--warzywna

produktyekologiczne,regionalne,oznaczenia

makarony olejrzepakowy

miód PROW2007-2013

Razem: 147,7 mln zł

��=�

���*" ��%v��X�#����)����)��# (#��<����*��� � �� ���)�*�������#��������� " ����\&�����*��q����#������ ������# ��"�<������*�#�"��)�;��L�\@�����*�� #�*� � �<������#*���;�L�\=�����*�v���

|��*���!����#����#��" ��%��#*��������� ���*�( ���� ������������)��//@1�1�/&� �# �"���� ��+���*����� ���� �� � \&�� ���� *��� x�����"�*�� � ?����� ������ �#*������+#������"# ����*��q�Q�� (<����# �"<�v\���������*���" ���� ��������*�#1�"��qL�v���*+ ���q���*����*���"# +���*�������*���v�;�&���^������# �"<���#�?�� �� �+#������������q� ����@�v��� � � � 1��#*������q� ����&�v��x��� � ����� 1��� ����������+��������*��)/&��#*�"�*�� �"� ���\�&�����*��q��"#���=�Fv��

�# �"��� *��"������#����)�#��" ���)�����#�����<��X�Y��#*��*����������� �� �#������#��"<��?��"�� � �������#*�����+� #�����#*��������� ���*�( ���� ������' #*�������������������# *�<�����)��#*�����+� #���� #�*�� �#������)�� *�����" �"�1#������������#��"������*���# � �������5.4. Podsumowanie

X��<���� � ����"�� Y ���� ����� �#*�"������ �*���������� �� �����#����� �#*�����������"� #*��# �� 1�� ���*���*��� �#�����������*������?����� ���)���#�(���������)��^�� ������� �������#������#������#*��*��������#��" ��( �q �� �*��������� �#�(�� 1������� ������� ����v� #�*������� *�#��" ��( �q� ������+�*� �#��������� �#�����v���*��������X�Y�" �����#������������+�*� �#����������#����� �) �<��# ���"<�\�#�(�1������� �����# ��"�<��# �� 1�� ���*��)�q�������"� ���# ��"������)��� �� ( ��1���� (#���<�v\� ����#���� #��"�� ������#*��( � �� � ��#*��������� ����� q����#�������#��" ��\��#��������#*��) �������\�� ������� ��# ��"���\��#*���<#�������" ��������v\� �)# ����#��"��q������� #� ��\�������������\�" ����(������� ��� ��\�"���*����*�+�*1����*�����v\������#�����" �"�#������ �������#��"��(� +������q��+�������"�� #� ��v\��#*�"�*���������)� ��#�"��#�����)� ( �� ��#"�� ��� ��� ���� �� +�*�#<�� �����"��)�q�# (#���� # *� ��v� #�*� �)# ���� �# � ���"�� ����#����( �� X� � ����� �� �//@� # "����#����������*���"�������#�������X�Y��]�)�������"�*����������������*(���������1+���*������ ����"��# ����������(��� "#����/@��

0+������� ��"��( ��#*��������� ���*�( �X��<����� ����"��Y ���� *���*�� ����*�*�(<�� ������" #*������������"��)�����#�����<��#�(�������#��"<��# ����)\���"������#�������#��" ��\���+���� �������"�� #����# ��"�<��# �� 1�� ���*��)�� �"#��<���#*����)\� � ������ �# ��"������ #�*� ����#���� " ��������� �� �# � ����� Y<�� �*���������� ������#��) �� ���* ��������������# (#����� � � ������ "#������#*���"���������;�>_�_Y�\�����#���"�������//@1�//L�;�>�"� # ����# (#���0��#�������!Y���#�"1

����������������������������������������������/&�A� �)����� �"������ � � H�� _(������ Y��"�� Y ���( � # *� �*���� #����*����� ��# ����"��( � �# (#����� � ��� ���� ��� ����� X� ��( � #����)� ��+#���� �� �#*���#(�� �#*�����+� #��\� �� *������ *�� � ��#���� ������ ��� �#*�*� H�� +��T� ��� *�� �#*�"�*���� ��� �# �"�� ?����� ��\� � ���#�*���� � � ��(�*��<�� #(���*����� �)�#���������)� ���� ��#� ��� ��� ( � ��� �#��"���� �� ���*�\� "�<#�� ���������� +�����#*�"�*������ � + �����+�#�*����� �#*�+��������/@�^��X�(��#\�Pomoc publiczna�\� ��������

��L�

��#�*�������� ��#��*�������"� #����� ��� ��( � #�*�# *�<�� +�*�#<�������"��)%����>�"� # ����# (#���0��#�������!Y�+ �<���� ��� �#*���<#��� �#�+%\�������#���"1������ �//F1�/&� ;� �# (#��� Y *� ��� 0+�*�#<�� X����"��)� �� �# (#��� 0��#�������!A#<�� �� ���# *�<����"� #��#�+ �<�����������+#*����)� +�*�#<��#�+��"��)%��

X����������� ��"������#�"��#��H������ ������������������������� ��#*�����1�* ��( �# *� ���� ��"��( ��#*��������� ���*�( ���#�����*���*����*�" ����*� ������ �� � �����������#*�����+� #�����#*��������� ���*�( �� ���� (<�� + ���*���1���)���H��*�������?�#���� ��*# ������"���<���������������)��������)�� ��#��1*����\� *�#<�� � � �� "����� � �� � ������ +��"�<�� � � ����(����)� ������#�<�\� ��"��������������#"�����*�� ��( \������"����� ��"����# ���*�����*��������� ���)����)� � (���� X� ?����� ������ ���)� ����������� ��� ���� # ��� ��(#���� �# �"�� � *��"�����*� ?�����*�� �������)\� "�<#�� ���� ����� �����( � # �*���� !"�����*�� #%� �������������#*�����+� #��\� �+�� �#*���$� � � �� ������\� �������� + ����� *���(� ��$� �� ����# �"�\�� ����?�"����*���*����*���"�*�� ����" �������#� �$��������������*��"��#����1*����� (# ����)� ������������ ��"���#*�������� ���*����������� �������*����� � 1�*�������*��)�����# ���/=��

Y���������\�� ��"���#*�������� ���*���� "#������#*���"����������������#�1�*��)� �����)� �*� �" ����� �� H���� ��# ����"���� � *��"��� �� � +#*�� ��" #*��������*���*��� �# �"�� ��+���*��\� "�<#�� �#*��*������ ���� � � � ��#��*����� �� �� � �*�����������( ���"� #��( �� ��#"�� #�*�� ��*# �������+��� ������#��"<����( �?��"�� � �������Y *�<�� �#*������� �� ���*�( � �� �*# ��� ����*���# � ���� " �"�#������ ���� � �1�"��)� �# ������<�� ��� ���� ���� ���� �������*�� ��( � � �<��� x������������ � ��"���#*������ �� ���*�� ����� +���?��������� � � ��� ��+���*���� ���<�?����� ������ �� #�1���)�X�Y��0�*��������*�����\���"���*��*������#*��������� ���*���q��"����# �1�������v\���������"������������*� +������� ��"���*����������X�Y\�����#<�����q��� ���#*������*���"��v�*���"# �" � ���*���)�*���������( � � �*�����#��" �����^ ����#*�������$\� �� �� �#*��*� ���� � � �� ��+���*��� +��*��� �(#���$� ��������� # ������"�*���� ��������������"��#��"���#*��������#�"��#�����)���( ���"� #���

����������������������������������������������/=�]��>*�*������"\�^��Z�#��*�*�"\�Impact of the Common Agricultural Policy on the competitiveness of the Polish agri-food sector\������`��� �����\�x��]���� #\����[ + ��q#���v\�Competitiveness of Agro--Food and Environmental Economy (CAFEE’2012)\� � ����� \� ]����� �/�\� [��)�#���� _������� ?��� � ���� >������\� [�"�#��*�� qY������v� Q1����/�\� ��� FQ1/\� )����������#����#��� ��� �&�����#����?���+��#���������Q@/FL��

�F�

6. Cenowe aspekty konkurencyjności sektora żywnościowego

�6.1. Wprowadzenie i założenia metodyczne

�*����"���������������� �*��"������#*���(��" �"�#������������ #<���)�� *� 1���)������*�����#<� # ���\��������������������������*����)�����*��"�����\��#*�*�+� 1#������*������#�����*���������*���# � ����� ��� ���( �� ��#�*�\��#*���(����� ����X�����" ���"�����*�#<� � ��� �#�� ���������(�����*�"#���" ���#(�����������# 1��"�<�� ��� ��� ���)� �� "#����)� H���� ��# ����"���\� *���� �$� ����*�� � *� �������� ��� �*�*�(<����)� ��������)� �� ��)� " �"�#������ ����� #�*���� �#��������� �������������)����� ��� ������

� ������ " ���#(������ ���� � ������ ���� �� " ���"����� ����(#����� �" � ���*�����X���"��� �*�*��) �*����)����#��"��)�*�����*���*����)�*�����������+�#��#�)���� 1���)\� )�#� ��*����� ������<�� � ���" ���)\� �*# ����� �#�����#���� ���� ���� #�*� #�1��"����#�*�"��"�#� ��( ��Z� #����*����#*�����"��" ���#(���������� ��#����������#������������������� ����� ���*�� �������������� ��������( �� �����������#��"��)���1� ��� ���)� �*�*�(<� � � ������� x��^�� �/L�� X�"�*���������)\� �� ���" �"�#�����1���)�#��"��)\�� ����)� ��" �*�<���#���� #����� ?��������)�+�#��#�)���� ���)\�) � 1(����*���� +#�������#*��������� ������������������X��#*���������#*����"��#<�������� ��������� ��� �$��#+��#����Z��������# �������(#�������# ����"�������# ����������1(#����������# ��"�<����� ��� ���)\�*�� � \���" ���#(������ ���*��) �*�\�"����������#����q*#<��� �����v�����*������*���������*������V�" ����#�������#������" #*�1���� ����<��*����"�*����� �����*(�����( �����"��������# ��"�<����� ��� ���)��A�"��������� ��� �$�#<��( ���������� ���������(#���������*��� �*�*�(<���������1������� �*� �" ��"���� ��� �# ���� " ���#(������ ���\� �����*�� �#*��# ���* � � ��#<��������������)�(#����H�1�Q�q��*���"������������*� �" ��"���H�v\�H�1=�q=���������*� �" ��"��)��#*���# *�*�#*���������//@�# "�v\�H`�X1�q��#�?����# ���*�� �����1�"����"���*��v� #�*�H�1Q�q���������*� �" ��"��\�"�<#���#*���������� �H�����//@�# "�\�*� �����*������ ���)\� "�<#�� �� �<T�����*��� "#����� �#*��������� � � ����� ����� ���v��H�*(����� � �*�������"�\������������" �"�#������ �$���� ����# ��"�<��� �) 1�*����)�*�#<���)�"#��<��q���#*����"��+#�"������ ������������v������" �*���*���*����*��������������� #�*�" �*���#�*�"������� ��( ��

' ������� ������� �����*�� +���� "����?�"����� "#��<�� H���� ��# ����"���� �����(�� *� ����*(�����( �����"��������# ��"�<����� ��� ���)��X�"�T��"������ #<���� �*���������*����� *� ����" �"�#������ �����������H�1�Q��� � ��( �� ���#��*��� 1� ��� ���"�T��"�� ��#������)����������*���# � ���\������� ���������*������#��"���"�� #� ���\���"�T��"�������� ���)��#*���(�" ���#�������)\���"�T��"�� "#�����

����������������������������������������������/L�x��^�� �\�Transmission of World Food Price Changes to Markets in Sub-Saharan Africa\�Y�� #�� ?���>�����}������+���)��� ���������Y����#�)������� �� ?��)������#������? #�]���#���� ��������� ������q�?]�v� ?��)��H������'��(� �\��//��

�Q�

��� #����"�� #���� #�*�����"��`#�+���1~� ���/F��� �"����?�"�����"#��<�������(�� 1*� ���������" �"�#������ ������" #*����� �������#����#�����#��"����"� � ���*��( \����� �#������ �#�������*��� q x v� �� ��)������� ������#� ��� q>v� �#*������)� ��"�T��"<���x�� ���� � �������� � " ��� � � �*����� ������� ��� �*��#�� (#���� �� ��� "��� � *� ����*�������� ���(� ����*���� q SxW �� v\� �#������ � *� ���� *�������� ���(� ����*�����q xWSx ��� v\� ���"��� � *� ���� *�������� ���(� ����*���� q SxWx ��� v� �� +�#�* ����"���� *� ����*�����������(� ����*����q SxW �� v���

X������������#������?��"�� ������( �#��"��� ��������*����$����)���*���#*�1� �*������(���������*���*�*�+�����������)����� ��� ��( ��A���( ��*(������� �#�1� ������� ���� �#<������# +������"���#�������������*��) �*��������� �*�*�(<����)���( � � *� ���)�� A#<��� ������ ���� ��� ���� ��� #��"�� ��# ����"��� � �� + �����*����$� ���"�������*�+" �����#*�"�*���������(���<����� ���)�����*����*�����"����#��"��� ������#�� �� [�'��` ����/Q� ��"�*���\� �� ����� � � *���*���� *� ������ �����������*��"#������# *+��� ��������#�"��#��)�#��" ���)\�#<�������#*�"�*���������? #1������ ��+� �������( � �� ����� ����#������� #*��<��� Y *������� � ���*���� �#�������������*���*(��������� ����� �$������)����������*���)�*��� � ����" �� �*�(#�( ��1���)�������� ������ *� ���#*�� �*����� ��(���<����� ���)� ����*���# ����������# �����\��#*���������� ���*����������������� "#��� � ����� �����������<��*����"��" #����������#� ��\���*(����������� ��� �$� �<T������*�� ���)����6.2. Konwergencja cen produktów żywnościowych w krajach UE

^�����������*�����*#<��� ������� *� �����������*��( �� ��#"��������� "#�1�������������" ���#(�������������(����X��<��*����"�*����� ���\��������" ����#��*#<��� ������ ���\� ��"�*���\� �� �� �����)� �//@1�/&� �� "#����)� H�1�Q� �� � ��� ��� ��� ��� �# ���� *������*����� ���� ��)� ����#(������� ' ���#(������ ���� ����*�+������#*�+��(������(#�������� ������� �$�q*������*��������<��*����"��*����� ��������"����*(�����( �� *� ������� �� ������ � �&\Q��������Q\Q�����v��

^�����*���"������( �*�����"�� �� � ��� ����#*����"���# ������<����� �<��+�*��" ) � ���)�����" ) � ���)�q*������*����������#�������� �� ������ � �=\=��������� =\@�����v��Y *���#����� �"�����#*���#*����( �*#<��� ������ �����������* �����)� ������)\������#�* � \����# ������#<�����������������+����*�*�(<�������#�T������ 1�*��" ���� "#������X�" ������)������)�q�//�1�/&v� �� � ��� ��� ��� ���*�����1�*���������" ���#(������������ ���*�� �� ��#*������*���"���������� ���� �� ��� �����^�����*��*#<��� �������# �������#<����������������� �� � ��� ���#<���# �����1�<����� �<��+�*��" ) � ���)��X�(#�������� �<����" ) � ���)�� �*��" ��\�*���*���" ���#(������ ���� �� �����)� �//@1�//=� * ������ *�)�� ������ X� #�*�������\� �� �����)��//�1�/&��������� �*���"�*��������<��*����"�������#���� ���� �&\&������� � +���

����������������������������������������������/F�^��V��)������*\�'��|�"����"�\�Konkurencyjność wybranych branż polskiej gospodarki na rynku Unii Europejskiej\�X��������� ��Z����0��*�����\��/@\����F���/Q�������#�\�[�'��` ����\�Analysis of Price Transmission Along the Food Chain\�0����} �\��_(#������#������}��)�#����X #"��(�����#�\�x ��&\�0������+���)��(\��//=\�������

���

���������� �� � ��� ������*�������*��)������*��)��# ���* ���)���]�Y�`�1�][/�� #�*���+�������)�_��A�� ��"���/� ��[��'�#" ���"���#*������� �������"����"�1*���� ��"�\� �� �# ���� " ���#(������ ���� ���� ��� ����*������� �)�#�"��#�� ���� ��( ��>��`������)������������� �"#������\�����������"��� �*���#����������#+��#������\����*��*�#���������������#���"������)�*#<��� ��������� �#*������ "#������

]���#���������� ��#*����������"����*������*��*����� ��������"�<���*(�����( �� *� ���������"#����)�H�1=\�H`�X1� #�*�H�1Q�q��"#���L�v��X��#*����"��������� ���� ���������*�� *#<��� ������ �������� � ��#<�� "#��<�� ��#�?�� ��# � �� *�� �1�����"��� �"���*���� X�"�*���� � � ��� � *������� �?�"�� ������*�( � �� ����� ����(#������" � ���*���\���"��������#*����������<�����������\���#���"����*����� ����������� �����^��� ��������"�*��*���*����\���*������*����������#��������*�� � ��� �� ��//Q�# "�\��*���� �� ��������\� (��� �� � * ������)� (#����)� ������� �# ���� " ���#(������ ���� ���(���� � ���������X��<������������� � � ����������������#�*�"��"�#� ��( ����\����*# ����#*��#*��� ���������������������*��*#<��� ��������������*��"#�������� � +������1������� �����#���� ���� �� �����* ������ �#*��*����� �*�� ���\� �) ���� ��� ���� � ��1�*���� *� ���\� �� � ��� ���#<��=��������H���#*���# *�*�#*��������#*���#*����������#����������� ������"#����)�H�1Q���������� ������ #<� "��#��" ����#*�+��(��X������)��//@1�//L�+���� ���*����� ���������*����� #<�������� ���*���"��)����1��* �����)�(#���������\�*������*���������*��\��� �F\@���X�" ������)������)� �� 1� ��� �*�����" �����������*��( �����#�T��( �*���"�*�������������#(������������1� ��������*�������"#�������>� � � ������ �+�� �*���"�*�������� �����" ���#(�������������>� �����\�| ����������*��)��)� #�*�#�����������������"����*����������� * 1������)���������)��>� �����" ���#(�����������# ������<����� ������� �����*��������#�T���� �� "#���������*���X������)��//@1�//Q������������ �#����" ���#(������������� �������#�������� ��#�������H�1�Q�q*�� *� ���==\L��� �F�\Q�v��X�" ������� "#�1���� �� � ��� � *���"�*����� ����#(������ ����� X� " ���"������\� �� �/&� # "�� �������� ������� �����"�*���� ������������� *� ���� "��L/���#����������������A���*����� �+�� �*���)�������"�#�<�������\�"�<#���#*�"��������������*��������#� ���)�������1����"#�� ����������� ������#*�"��� � \����//Q�# "��"�#��*� ��( �� ���# ���� ����&\=�\�� ��*���(������/&�# "��;�@\�/&��� ����#�*��� \�������������������" �1��#(���������������#���"����#�*�"��"�#� ��( @���

����������������������������������������������/��]��>*�*������"�q#���v\�Monitoring i ocena… (3). Potencjał konkurencyjny…\� �������\�����/1�&��/�_��A�� ��"�\� Zróżnicowanie i konwersja cen dóbr konsumpcyjnych w integrującej się Europie\�!Y �*��"���" � ����Y ����������Y *� ���0+�*�#<��X����"��)%��/�\������\�*���\����L1&����[��'�#" ���"\� Significant differences in price levels for food, beverages and tobacco across Europe in 2012\���# ����\�>���������� ���? ���\�=\��/&\�)�����������# ����������# ������������������������������������)�����>��`������)����\�^����x��� �\�Y�V��> � #�\�Price Level Convergence Among United States Cities: Lessons for the European Central Bank\� !]���#���� ������ � ����Y�����%��//�\�� ��� @&� q@\�x ��v\�����/Q1/����&������+����\�/Q�/���/@��@���'��` �+�#(\�}����#+ ���\�Market integration and convergence to the Law of One Price: evidence from the European car market\�!V �#���� ?�]���#���� ������ � ����%��//=\�� ���L=\����@�1F&��

//�

X�"#���L���' ���#(����������� ����� ���)�(#����# ��"�<����� ��� ���)���H���������)��//@1�/&�q���# ��v�

������ �Źródło: opracowanie na podstawie danych Eurostat, www.epp.eurostat.ec.europa.eu, 06.09.2014.��

A+��� �$�����������" ���#(������������#<���# ������<����� �<��+�*��" ) 1� ���)� *� ������� �# ������<�� ��� ���� ������ ����� ���" � �� (<����)� "��#��"��)�*������� ����#�*��������*���� �$����������*�������#(������������#<���������H`�X1�q��"#��� L�v�� X��"�*�� �����#���� ���\� ��� �� ��������)� *����* ���)� � � (#���� H�1Q\� �� � ��� ���� ��������"#����)�!���#��%�H����� X���������)�H�1=�����"�� � � � *��*���"�*���������#(�������������X� �*��)���}#������ #�*�� �#����" ���#(������ ����

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,020

04

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

35,0

40,0

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

UE-28 UE-15

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

UGiW-11 UE-8

Żywność Napoje bezalkoholowe

Napoje alkoholowe Tytoń

/�

�� _���#��� �� �����\� �#*�� #���������� �������"��)� *������)� ��#<�� � * ������)� ��������X�#<�� "#��<�� H�1Q� ������"�*�� " ���#(������ ���� ��� �<�� +�*��" ) � ���)� �� 1� ��� � ��� >� �����\� | ����� �� ~������� ' ���#(������ ���� ��� �<�� +�*��" ) � ���)����� �����+�������*������������ ����;����/&�# "����� �����F�\&����

�#*���#*����� *#<��� ������ ���� ��� �<�� ��" ) � ���)� ��"�*���� ��� ���*�\����� #<�������*���*������� �<�� �����+#�������#*��������� ���*�( \����� �" �1��#(������ ���� q��"#��� L�v�� X�#<�� �� �#�+�� ���)� (#��� "#��<�� �� � ��� � ��"�� ������������ �" ���#(�����������x�����"�*������# � #�������\����"�*������#������������\������� �������"#����)�H`�X1��x��� �������*��*#<��� ���������� �� � 1��� �����������)�!���#��%�H��������)���)�#�"��#�����*���+��������������*�����" ���#1�(������������� �<����" ) � ���)������)��(#�� ������)���� �*�*�(<����)� "#����)������*��� X� �����)� �//@1�//� *� +��#� ��� � *�����" � *������*����� *#<��� ���������\� �� �� �����)� ���������)� � (��+������ �����#���� ����� X��<��*����"�� *����� �����*(������)� ����"�<��������� �<����" ) � ���)���"#����)�H�1Q��������������* 1������ �*����� +���� ������*��� A������*����� �����#���� ���� �� � ��� � �� "#������//@1�//F��X�" ������)������)������#�* � �*���"�*�����*#<��� ������������ ��� ����)� " ���*� ����#<���������*�����<��*����"����*����� ����������� �<����" ) 1� ���)����/&�# "�\� �� � ���������*��"#������H�1�Q\�H�1=� ��H`�X1������1�������H�1Q\���� ����� �� ������ �;�/\=�����\��\F��������=\&������A���*���������� �*������� ������� ��������)������H����������<��)������������# ��"�������#*�"��1� � ���>*������ + ���*���������� ���� � � �����)��������� �������" ) � ������ �����&\=��������"���_Z��=��q���*����*������v=��� � ������ \������#*����"������(#�����# ��"�<��#�(� ������*#<��� ������� ����"�)���� ���)��������"�� ���" 1���)���#<���)�"#����)������(�<������*����"�������"����" ���#(�����������

' ���#(������������� ������#����)�H�1�Q�+������� "��q��"#���L�v��X��#*�1������������ � � ��*������� ��������)� ��"� #<�� �#*������� �� ���*�( � *������ 1��� � ��������"�*��������������*����� ��������� "#�����*������*���������# � #����������"#����)�H�1Q��X�����(#���������������<��*����"�*����� �����*(�����( �����"���������� ���� +���������*�� *� ���&@\F��� �\@���#���������# ����"������# ����" �1��#(������������# +<����� �� ���)���"#����)��� #*����)�H�1=���H`�X1���*�1���*������������� �����>�(�#����� \����*����"��������� ����������������#�?�����������������)�+�� �*����� �����*������*���������#(������������� ��������������)�H�1Q��x�����"�*��" ���#(�����������������)��//@1�/&�������������Y�������q �@�\=�����v\����| �����q� �&L\L�����v������ �����q ��@\@�����v���

>� �����" ���#(���������\�*�������_��~�����+�������>��}���#�����L\�*����� ��*��� � ����( ��� ������(#�(����������)��_�� #*�� ����#�*�\���� ����� �����" ���#1(����������*�(#�( �����)��# ��"�<�\������ ���*�*����� ��� �$�#<�������� *� ����� �*�*�(<����)� (#��� �# ��"�<�� q�� ��# ����v�� A�� ����� � � +�� � �#*�����"�� �����*�������#��������� ����� ���)��# ��"�<����(#�����!��� �$%�q��"#���L��v���#*��# ��1����������������������������������������������=�����������+ ��(�������L�_��~�����+����\�>��}���#�����\�Price Convergence after the Eastern Enlargement of the EU: Evidencefrom Retail Food Prices\��/@\��������1)�����+�#(���\��/�/���/@��

/��

�* ���+���������"�*���\������������*��*#<��� ��������"#����)�H�1�Q� �� � ��� ����#*����"������ ���<��������*�*<�� #�*����"�\���#<��������;����<��*����"�*����� �����*(������)�����"�<��������� �������/&�# "�� �� ������ ��\L����L\&���x��� ����"�*�������#�������������� �������#<���# ������<��� * ������)��# ��"�<����1� ��� ���)� qF\&�v� �� #�+� qQ\/�v�� A����� ������ ������"�*�� #<����� �� �/&� # "�� �� � ��� � �� �����)� � �<�� q��\@�v\� *+<\� �#*��� #<�� *+ ���)� �� ����*���� #�*�������q�F\L�v���X�"#���L����' ���#(����������� ����� ���)��# ��"�<����(#�����!��� �$%���H���

�������)��//@1�/&�q���# ��v�

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

35,0

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

Pieczywo i zboża

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

35,0

40,0

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

35,0

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

UE-28 UE-15

7,0

9,0

11,0

13,0

15,0

17,0

19,0

21,0

23,0

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

UGiW-11 UE-8

Mięso

Ryby i przetwory rybne Mleko, sery i jaja

/&�

����X�"#����L���

Źródło: opracowanie na podstawie danych Eurostat, www.epp.eurostat.ec.europa.eu, 06.09.2014. �

0���������"�*���� ����������� �������# ����" ���#(�����������Y<�������� �����#<���# ������<����� ����"#��<��H�1�Q�*������*���������*�*�(<�������(#������# 1������<�� � �<������#*��\�#�+����#*��� #<��#�+���)� #�*�*+<\��#*��� #<��*+ 1���)� �� ����*����� x��������*�� " ���#(������ ���� �� � ��� � �� �#*����"�� ���<����� ����*�*<�� #�*����"�\� ��#<�� �� �����X�"�*���� � �� � ����\������"�*�������#����������� � �*��" ���� "#����� ��#*���� *������*����� #<���� ��� ���)� �� ���������)� �����)��Y�������������"���� �����*����� �������������� ���)�� � ����\����"������( �*�����"���������� ������*����� ������������*���X�#� ������"�*�����$\����# ����" ���#(������������(#����)��# ��"�<����� ��� ���)� ���)���� "����*����� ���������� � � ����*�������" ���� ������ �����*#<��� ����������� ����� ���)�(#������ �����

5,0

7,0

9,0

11,0

13,0

15,0

17,0

19,020

04

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

35,0

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

UE-28

UE-15

UGiW-11

UE-8

Oleje i tłuszcze

Pozostała żywność

Owoce, warzywa, ziemniaki

/@�

X����"�* ����(#����# ��"�<����� ��� ���)�*� +��#� ��� �������*��*#<1��� ������������"#����)�H�1=���H`�X1\��#*������ �*���������*��\��������* ��1���� "#����\� " ���#(������ ����� X����"���� +���� �# �������� ������ #�*� � * ���������� �����x�����*��*#<��� ���������������)�(#����)��# ��"�<���������� ������1�����)�H�1Q\���"�<#��)�������//@�# "��*� +��#� ��� �#�������������"�������#��������� X�#<�� ���� (#���� ������\� �� �#*����"�� �# ������<�� �����\� �� � ��� � �����"����*���*����*# ���*#<��� �����������>� � � ������ �+�� �*���"�*�������������������| ����\�~�����������*��)��)��>���������*���" ���#(������ �� � ��� ���� ��������#<���# ������<��� * ���������� �����A���*����� �+�� �*��*������*����������#1(����������� * ���������� ���������*���"��)���������)�����(#������6.3. Poziom cen produktów żywnościowych a konkurencyjność przemysłu

spożywczego państw UE

�#*������� ��� �� � �#*������ � �# *�*����� *#<��� ������ ���� ��� ���� #�*����� � ��)� " ���#(������ �� ���*�*�(<��� ���)� (#����)� "#��<�� ��"�*���\� �� ���������#<������� ������� ����������� ���)�*�������" �"#�����)���������)��A� ��( ��*(������ " ��� � +�#�*���� �*�*�(<� ���� �����*�\� "����?�"����� "#���� ��# ����"��� �����(� � 1*� ��� �*(�����( � ����"��� ���� �# ��"�<�� ��� ��� ���)�� X�"�T��"�� ��� � #<���� ��*� ��������*���� � *� ���� � *����� " �"�#��������� ������� H�1�Q�� � *� ��� � � � �����"�*����� *���*����� ��" #*���������� �� � �*�*�(<����)� "#����)� ��#���(��� ��� ����" �"�#������ �����'#������������� �H��� �*��� � �����*��#��(#����� ���� "��\��#��1���\����"�����+�#�* ����"���� *� ��������"����*(�����( �� *� ��������� ����#��*���(#�����)�#�"��#�*�����������������*���� *� ����������� ��������� �<��+�*��1" ) � ���)�*����* � ����/&�# "�����$�"#��<��������\�>*�����\�}��������\�_���#������ ~�"���+�#(� q��+���� L�v�� �#����� � *� �� �*(�����( � ����"��� ���� ������ ������� ]#������\� [��(��\� ��� X� �*��)\� �� x����*��)\� ��� }#�����\� ��� ���#*�\� �� `#��������X���"����[#��������' ������(#���� ����"���� *� ���������# ��"�<����� ��� ���)���� ��� �<�� +�*��" ) � ���)� �� �/&� # "�� �� #*���� >� �����\� � ������\� ���*�����\��) #�����\�� #��(����\�>� �����\���� ���\�| �������*��)���� ��"����������� �"#��<�� �+�#�* ����"���� *� �����*(�����( �����"���������� ��������� �<��+�*��" ) � 1���)��� �����(#����"#��<��*����* � ���"���X�(#�\�~����\�[��(�#�����Y��������Y<��������� ����*�� � ��"�� �� ������ ��� ����� �� �Q\Q� ����� Y *���#����� *������ ��"�T��"���*(�����( � ����"��������# ��"�<����� ��� ���)� ����� �<���� �����)������*�\����������#�* � ���� ����)�*�������*��#�*��� ������"����?�"�������

� *� �� �*(�����( � ����"��� ���� ��� ���� �� ��� �<�� +�*��" ) � ���)� +����#*�����"�� �#*��# ���*����� �����*�� *���� ���� ����*�� ��� "���( #��� �� ��������*������"�T��"����� *�����" �"�#����������������H��q��+����L��v��[��(��\�}#��������x�����\��)�#�"��#�*������ ���� �#������ ����"���� ���� ��� ���� �� ��� �<�� +�*��" ) � ���)\�*����*���������(#�����"#��<�� ���� "����� *�����" �"�#�����������������������#<���������� ������*��� ��*������ �� ������#*�������� #��"�� �"�� #� ���� #�*� �������"���"���������"��)���� �����X���"���� ���*�������������������#*(���*� ������������)���� ��������� "��( ��� �������"��������������#��������"�� #�������� #����� +# ���)�

/=�

)���� ���)� �# ��"����� �� ���*���� ���)� "#��<��� x��"�� � *� �� ���� ��� ���\����#�������� �"#��<��H�1�Q\� �� � ����������*��������� ������\��� ����������"#�� ���"����*��� " �"�#������ ��� #��"�� ��# ����"���� ���)�� ���)� ������� +�� � � ���� � ����*���*������#*��������� ���*�( ���( �� ��#�����# � ������#*���(����� ��\���#�1����������+�#�* ����"���� *� �����*(�����( �����"���������� ��������� �<��+�*��1" ) � ���)\� +���� ����#���������� �*����"���� " �"�#������ ���� ��� #��"�� ��������� ��"�\� X�(��#� �� [��(�#���� X������ ��� "#���� � �������� �#*���(�� " ���#����������)�������# ��"������� ���*���\�������)�*���*����������������#��"���"�� #� ����+�� �#�����������������"�����#*������� ����������"�*����#<����\������#*����"��"#�1�<�� � �������"��� � ��������� �# ��"������� �#*������� �� ���*�( � q}��������\� ���#����^����vF�#���������� *� ��������� �������������� ���( �*���*��������*��"��������#*�*������ *�����" �"�#������������

Z�+����L���X*(����������"���������� ��������� �<��+�*��" ) � ���)���"#����)�H������# ����"�����������)��//=\��//�����/&�qH�1�Q���//v�

'#����//=�

'#����//��

'#����/&�

����"�� � *� �� ����"�� � *� �� ����"�� � *� �������� @\Q�

���

"��

������ &Q\���

�� "

�� ������ @/\�

���

"��]#������� �L\� ]#������� �Q\F� >*������ �=\�

}��������� �\L� }��������� �\� }��������� ��\F�>*������ �/\&� ~����+�#(� L\@� _���#��� �\L�X� �)�� L\&� _���#��� L\�

�#��

���

~����+�#(� Q\��~����+�#(� =\/�

�#��

���

[��(��� =\�� ]#������� F\/�

�#��

���

X���"��[#������� &\L� x������ /\=� [��(��� \F�_���#��� /\�� }#������ /\� X� �)�� \F�[��(��� /�\�� ���#� /Q\Q� x������ /F\��x������ /=\Q� X� �)�� /Q\� }#������ /F\��}#������ /=\L� >*������ /@\� ���#� /F\F����#� /@\L� `#����� /@\� `#����� /\F�`#����� �L\� � ������� �F\F� X���"��[#������� //\=����*������ �\&�

���"

��

X���"��[#������� �L\��

���"

��

^����� //\/�� ������� QQ\L� ���*������ �L\L� >� ������ �Q\L�

���"

��

� #��(����� QQ\@� >� ������ �L\� � ������� �F\/�>� ������ QF\&� �) #������ �@\F� ���*������ �&\=��) #������ QL\=� ^����� �&\=� �) #������ ��\��^����� Q�\=� � #��(����� ��\�� � #��(����� �/\����� ���� F&\� | ���� Q=\Q� >� ������ QQ\&�X�(#�� F\Q� >� ������ Q\@� ��� ���� QQ\��Y������� LQ\=�

+�#�

* ��

��"�

��� ���� Q/\=� | ���� QL\L��*��)�� LL\�� X�(#�� FQ\Q� �*��)�� Q&\Q�| ���� L=\�� �*��)�� F@\��

+�#�

* ��

��"�

� X�(#�� F�\L�

+�#�

* ��

��"�

� ��"�� L@\L� ~������ F&\=� ~������ FF\F�>� ������ L@\=� [��(�#��� LL\=� [��(�#��� L�\/�~������ L\=� Y������� LL\/� Y������� L�\/�[��(�#��� =@\� � ��"�� L&\=� � ��"�� L\L�Źródło: opracowanie na podstawie danych Eurostat, www.epp.eurostat.ec.europa.eu, 06.09.2014.�����������������������������������������������F�^��V��)������*\� Klastry a konkurencyjność przemysłu spożywczego\� ����� ]��>*�*������"� q#���v\�Monitoring i ocena … (3). Potencjał konkurencyjny…\� �������\ ���Q&1//��

/L�

Z�+����L����� *� ���*(�����( �����"���������� ��������� �<��+�*��" ) � ���)����"#����)�H������# ����"��������)�� *�����" �"�#�����������/&�# "��

X��*�*�(<��������� *� ���*(�����( �����"���������� ��������� �<��+�*��" ) � ���)�

��� "�� �#����� ���"�� +�#�* ����"��

� *�

����

" �"

�#��

����

��

��� "�� ;� [��(��\�}#�����\�x������

���*�����\�� ������� ;�

�#������ �����\�_���#��� ]#������\�X� �)�� ;� X�(#�\�[��(�#��\�

� ��"��

���"�� >*�����\�~�"���+�#(�

`#����\��X���"��[#�������

>� �����\��) #�����\�� #��(����\�>� �����\�

��� ���\�| ���\��*��)��

~����\�Y�������

+�#�* ����"�� }��������� ���#� ^����� ;�

Źródło: opracowanie na podstawie danych z tabeli 6.1 oraz M. Juchniewicz, K. Łukiewska, Konkurencyj-ność wybranych branż polskiej gospodarki na rynku Unii Europejskiej, Wydawnictwo PTE w Olsztynie, 2014, s. 137. �

`#����������� ���� "���� *� ����������� �������/&�# "���� #*���������\�>*�����\� _���#��\� }��������� �� ~�"���+�#(� q��+���� L�&v�� [�#�* � ���"�� � *� �� ���� ����(#�����# ��"�<�� �� � ��� ����X�(#*��)\�~�����\���Y������\�[��(�#�������� ������Y<����� ����*�� ������ �� � ��"�� ��� ����� �� FL\/� ����� X�� "�� � *� �� ���� ��� �<��+�*��" ) � ���)� �� � ��� ���� ��������������������)�"#����)�� �����\� ]#����������>*�������[��(�#��\� � ��"�� �� Y������� *�"����?�" ��� �� � ������ �(#������������ �+�#�* ����"���� *� �����*(�����( �����"���������� �<��+�*��" ) � ���)�������#��������+������ �����#*����"�� ���*�*�����"�*�� ����� ����� �� ������ ��Q\Q� �� �Q\Q������ #�*�/�\=������ X�"�*���� � �� � ����\� ��(�<����� ����#�������� " �"�# ����������������)�#��"��)���� ��������� �<��+�*��" ) � ���)���������)�"#����)����*���������

x��� � �������� ���������� *�� � ��� � ��#<�� �# ������<�� ��� �<�� ��" ) � 1���)� q��+���� L�&v�� � � (#���� "#��<�� � ������*��� � *� ���� ���� ��" ) ��� *����* � �"#�����"��������"��� #�*�]#���������X���"��[#��������[�#�* ����"��� *� �����������1� ������� ���������X�(#*��)\���Y������� ��[��(�#���������#������������*�������1�*�����������*���� *� ����������" ) ������ �����/L\Q������'#���� �������*���� *� ����������� ������#<��H�1�Q�� ��]#������\�X���"��[#������\�}#�����\�>*��������� � �������� x��������*�� � *� �� ���� ��� ���� �� � ��� � ��� ~������ �� �� [��(�#����A#<��� ������ ���� ��� ��� � @/\� ����� X�� "�� � *� �� ���� �� � ������� �� �#�������� x����*��)� +��� � #<��������� *� �*��"���� �#*�*� ��� "#���� � *����� " �"�#���������[����� ����� �*�������������� �������"�*���*���*���������������#��"���"�� #� �����0���)�" #*����������������" �"�#���������������*��#<����������#*���(��)���� ������ � ��������� �#*���(� " ���#�������)�� � ��"�� ��" � "#��� � ������"�*��� ��������)���� ���� #�*� ����)� �#*���(��)� " ���#�������)� �� *���*����� ��*����� �� #��"����� ����" �"�# ��������������" #*���������#*���(����� ���q��+����L�@v��

Z�+�

���L

�&��X

*(��

����

����

"���

����

��

� ��

�\���

� �<

��+

�*��

" )

� �

��)\

����

�<�

���"

) �

���

)� #

�*���

� ��

���

�"#�

���)

�H��

����#

���

�"��

�����

/&�

# "�

�qH�1

�Q��

�//

v���

��

�$�

x��

���

+�*�

�" )

� �

��x

�� �

����

" )

� �

��Z�

� ��

"#��

���

��"�

��

*� �

�"#

���

����

"��

� *�

��

"#��

���

��"�

��

*� �

�"#

���

����

"��

� *�

��

���

���

&L\

��� "��

���

���

FQ\

��� "��

}���

����

��F

&\Q�

��� "��

]#���

����

�@\

=�

��� "��

>*�

����

��

=\&�

]#���

����

��\

=�]#�

����

��L

�\=�

X��

�"��

[#�

����

��Q

�\��

_��

�#���

��\

Q�>*

���

���

�@\

��>*

���

���

=�\

=�}#

����

��&

/\@�

}���

����

���

�\Q�

}���

����

���

�\@�

�#�����

���

���

&�\

L�>*

���

���

��\

&�~�

"���

+�#(

��

\/�

X��

�"��

[#�

����

��

@\�

X��

�"��

[#�

����

��&

Q\/�

� �

����

��

=\/�

]#���

����

=\

Q��#�����

_��

�#���

&\

��`

#���

���

F\L�

�#�����

���

���

�\

Q�

�#�����

X�

�)��

&\

���

��#�

&\

L��

��#�

L\

F�}�

����

����

/�\

��[

��(�

��

�\=�

^��

���

/�\

��^

����

@\&�

x��

���

���

\@�

}#��

����

/�\

@�|

����

/Q\

��|

����

/�\

L�X

� �)

���=

\/�

x��

���

�/

Q\@�

�)

#���

���

/F\

����

� ��

��/

@\L�

���"��

[��

(���

�@\

��

��#�

/F\

�`

#���

��/

L\��

�)

#���

���

/&\

L�^

����

�QQ

\@�

`#�

����

/\

&�>�

���

���

/=\

=�>�

���

���

/&\

/��

��*�

����

�Q=

\/�

>� �

����

���

\@�

[��

(���

/@\

L�X

� �)

��/

/\/�

_��

�#���

Q@\�

�X

���"

��[

#���

����

��\

�x

���

���

/&\

Q�[

��(�

����

\L�

���

#�Q@

\L�

^��

���

��\/

�~�

"���

+�#(

�/

\Q�

���"��

� �

����

����

\L�

� #��

(����

�Q�

\Q�

���"��

� �

����

���F

\=�

���"��

�*�

�)��

�F\�

�_

���#�

���L

\&�

~�"�

��+�

#(�

F�\�

��

��*�

����

��@

\��

~���

���L

\F�

�*�

�)��

�@\Q

�`

#���

��F&

\��

�)

#���

���

�\�

�X

� �)

���=

\/�

~���

���&

\=�

>� �

����

�F�

\�

� #��

(����

��/

\/�

}#��

����

�@\=

��

��"�

���

\�

Y��

����

�F

\Q�

���

����

QF\L

���

� ��

���@

\@�

>� �

����

��

\�

>� �

����

�F/

\/�

>� �

����

�QL

\Q�

� #��

(����

��&

\&�

}#��

����

�/\=

��

*��)

��L=

\F�

| ��

��Q@

\F�

>� �

����

���

\&�

~�"�

��+�

#(�

�/\@

���

� ��

��L�

\��

�*�

�)��

Q�\=

��

���

����

�\Q

��

#��(�

����

�/\&

�|

����

L�\L

�X

�(#�

�F�

\��

+�#�* ����"��

���

*���

���

Q=\�

��

��*�

����

�QF

\��

�)

#���

���

=�\�

�~�

����

FL\�

�X

�(#�

�Q@

\F�

x��

���

�Q

\@�

� ��

"��

=�\&

�Y

����

���

LQ\=

�[

��(�

#���

F�\&

+�#�* ����"��

X�(

#��

F�\F

+�#�* ����"��

X�(

#��

=F\@

�[

��(�

#���

LF\�

��

��"�

�F�

\&�

Y��

����

�FL

\Q�

~���

��=@

\Q�

+�#1�* ����"��

� ��

"��

L/\

�Y

����

���

F=\L

�[

��(�

#���

LF\/

�[

��(�

#���

=@\@

�Źr

ódło

: opr

acow

anie

na

pods

tawi

e da

nych

Eur

osta

t, ww

w.e

pp.e

uros

tat.e

c.eu

ropa

.eu,

06.

09.2

014.

/F

/Q�

Z�+����L�@��� *� ���*(�����( �����"���������� ������"#����)�H������# ����"��������)�� *�����" �"�#�����������/&�# "��

X��*�*�(<��������� *� ���*(�����( �����"���������� ����

��� "�� �#����� ���"�� +�#�* ����"��

� *�

����

" �"

�#��

����

��

��� "�� � ������� x������ � ��"�� ;�

�#������ ;������\��[��(��\��^�����

� #��(����\�~�"���+�#(\��

`#����\�Y������\��*��)��

~����\��[��(�#���

���"��]#������\��

X���"��[#������\�}#������

X� �)�\����*�����\�_���#��\����#�

��� ���\�| ���\��) #�����\�X�(#��� ;�

+�#�* ����"�� >*������ }��������� >� �����\�>� ������ ;�

Źródło: opracowanie na podstawie danych z tabeli 6.1 oraz M. Juchniewicz, K. Łukiewska, Konkuren-cyjność…, op. cit., s. 137. �

� #<������� �*(������)� ����"�<�� ���� � �*�*�(<����)� (#��� �# ��"�<�� ��1� ��� ���)� �� "#����)� �������)� ��"�*���� � � ����� ��� ��� "�� " �"�#������ �$����� ���"#��<��*����*����)�� �(#����H�1Q��Y������\�� ��"�� ��[��(�#������������ �������\���"�<#��)� �� � ��� �������*��� *� ��� ����"�<�������# ��"�<����� 1��� ���)� q��+���� L�=v�� x�����*�� ����� *+<\� �#*��� #<�� *+ ���)� �� ����*����������� ������������\�_���#��\�>*������ #�*���}����������x��"��" �"�#������ �������� ����������)�#�"��#�* ������������ �������_���#��\�~�"���+�#(\�x�����\�>*�����\������\�}#�����\�}�����������[��(����X��#*����"������#�+�������*������� �� � ��� ���~�"���+�#(�\�_���#��\���������[��(�����

��������"�\���#<��������+�������������" �"�#��������������#*�\���`#����������X� �*��)�� X�� "��� *� �� �*(�����( � ����"������� ���<�� �� ����*�*<�� �� � ��� ���� �������������\�_���#�����>� �������x��"��� *� ��" �"�#������ ������� ������(#�1���� � ��\� ��#*���� �� *������"�� ������ ���� �� *���*���� �*�#�*��� (#����� ������\�������� ��������>*�����\�]#������\������\�}��������\�_���#�������~�"���+�#(���X�� "��� *� �� �*(�����( � ����"��� ���� � * ������� ��� ���� *� +��#� ��� � ��� �����������������������#*���[#�"��#*���(���� ���)���#<���# ������<����� �<��+�*��" 1) � ���)������� �����������\�]#���������>*��������#*������� ��������*����"�*���\��������������"#����� �������*���� *� ��������� �*�*�(<����)�(#����# ��"�<����1� ��� ���)� q�#����� � *� �� �� � ��� � ���" ����#*����"������ ���"�\� ��#<�� �� ���v��� ������# ����������� ����" �"�#������� #��"����������(�<������� ��#���� ��#*�1��(�� ��� ��� ;� ��� ��*���"��)� (#����)� �# ��"�<�� ��� ��� ���)� *������\� ��#<��(#����"#��<�� �+�#�* ����"���� *� �����*(�����( �����"������\� ����������+��#*�� 1������������������

Z�+�

���L

�=��X

*(��

����

����

"���

����

� ��

���

���

)��#

��"

�<�

���(

#���

��!

���

�$%�

#�*

����

�<�

�+�*

��"

) �

���

)���

��"

#���

�)�H

�����

�# �

���"

�����

��/

&�#

"��qH

�1�Q

���

//v�

����

*��

���*

+ �

�^

���

�Y

�+��

^��

" \��

�#��

�����

��"#

���

����

"��

� *�

��

"#��

���

��"�

��

*� �

�"#

���

����

"��

� *�

��

"#��

���

��"�

��

*� �

��

����

�=

F\=�

��� "��

_��

�#���

&=\

��

��� "��

~�"�

��+�

#(�

�F\

Q�

��� "��

���

#�@

=\�

��� "��

_��

�#���

&F\

��~�

"���

+�#(

�&

�\��

_��

�#���

�L\

L�`

#���

��&

�\��

>*�

����

�&

@\Q�

x��

���

�&

/\@�

���

���

�=\

��X

� �)

���

F\&�

}���

����

��&

&\F�

>*�

����

��

Q\Q�

[��

(���

��\

F�}�

����

����

�\

��

�#�����

~�"�

��+�

#(�

�/\

��

�#�����

���

���

�F\

F��

��#�

Q\

Q�

�#�����

~�"�

��+�

#(�

�/\

F��

��#�

Q\

L�}#

����

���

@\�

}���

����

��

F\&�

]#���

����

�\

&�X

� �)

��

@\�

}���

����

���

&\��

>*�

����

=\��

���

���

L\

F��

��*�

����

\L�

[��

(���

�/\

@�

�#�����

X�

�)��

@\

/�>*

���

���

L\

L�`

#���

��

\@�

� �

����

��

Q\/�

`#�

����

�\

&�^

����

@\&�

[��

(���

/�\

��X

� �)

��

@\��

x��

���

/\��

[��

(���

�\

L�]#�

����

��/

Q\L�

]#���

����

\

�]#�

����

��/

�\Q�

� #��

(����

�/

@\@�

x��

���

�/

=\@�

X��

�"��

[#�

����

���F

\/�

}#��

����

/Q\

��_

���#�

��/

&\/�

���"��

}#��

����

/=\

��>�

���

���

�@\F

���"��

>� �

����

�/

@\L�

�)

#���

���

/�\

Q�>�

���

���

/\

�`

#���

��Q�

\=�

^��

���

/@\

=�X

���"

��[

#���

����

/�\

&��

#��(�

����

�Q\L

���"��

���

#�QF

\F�

� �

����

��/

@\=�

>� �

����

�/

\L�

�)

#���

���

�F\

�^

����

�Q&

\@�

�*�

�)��

/�\

L�>�

���

���

�F\�

�^

����

��L

\��

���

*���

���

Q&\

�>�

���

���

//\

L�

���"��

}#��

����

�F\L

��

���

����

�\Q

���

� ��

��Q/

\=�

�)

#���

���

��\

�|

����

�=\L

�X

���"

��[

#���

����

QQ\

�|

����

F@\F

���

� ��

���@

\Q�

x��

���

��=

\=�

���

����

Q=\�

+�#�* ����"��

� #��

(����

�F@

\@�

X��

�"��

[#�

����

���&

\Q�

Y��

����

��@

\@�

>� �

����

�Q

\Q�

�)

#���

���

F&\=

��

��*�

����

�QQ

\Q�

� �

����

���&

\Q�

| ��

��F�

\F�

>� �

����

�F�

\L�

X�(

#��

QF\Q

��

��*�

����

��&

\�

~���

��FL

\Q�

�*�

�)��

F�\�

�|

����

F�\F

+�#�* ����"��

[��

(�#��

���

\&�

X�(

#��

F�\Q

�X

�(#�

�F�

\�

� #��

(����

�FF

\/�

�*�

�)��

�\/

��

*��)

��F�

\@�

~���

��L�

\��

+�#�* ����"��

~���

��F@

\��

~���

��Q�

\/�

Y��

����

�L&

\��

[��

(�#��

�=�

\L�

[��

(�#��

�F&

\@�

���

����

QF\/

+�#�* ����"��

� ��

"��

=Q\/

�Y

����

���

=Q\�

�Y

����

���

L�\L

�X

�(#�

�Q@

\Q�

[��

(�#��

�=F

\Q�

� ��

"��

=@\F

��

��"�

�LL

\L�

� ��

"��

L�\F

/�

����Z

�+��

��L�=

0��

�����

����*

�*��

0�

��\

���#

*��

����*

���

���"

���

* ��

����

��

� �$

�x

�� �

��+�

*��"

) �

���

"#��

���

��"�

��

*� �

�"#

���

����

"��

� *�

��

"#��

���

��"�

��

*� �

�"#

���

����

"��

� *�

��

���

���

&F\

L�

��� "��

>*�

����

�&

�\F�

��� "��

���

���

F@\

&�

��1� "��

���

���

FQ\

��� "��

_��

�#���

�\

��]#�

����

��&

@\�

���

#��

&\=�

]#���

����

��\

=�>�

���

���

Q\

���

����

��

�\Q�

`#�

����

�\

@�

�#�����

>*�

����

��

@\��

>� �

����

F\F�

�#�����

}���

����

���

=\L�

^��

���

Q\

Q�}�

����

����

��\

@�

�#�����

`#�

����

L\

F�_

���#�

���

@\/�

X�

�)��

Q\

�X

���"

��[

#���

����

@\

��

��#�

L\

/�~�

"���

+�#(

��

/\&�

>*�

����

F\/�

_��

�#���

&\

��>*

���

���

=\

@�}#

����

��

F\/�

�#�����

]#���

����

L\

���

��#�

&\

L�~�

"���

+�#(

@\L�

X��

�"��

[#�

����

��

&\/�

}���

����

��

L\��

^��

���

/�\

��^

����

�\&�

x��

���

�/

�\@�

� #��

(����

@\��

| ��

��/

Q\��

| ��

��

�\��

[��

(���

/=\

��_

���#�

��

&\F�

�)

#���

���

/F\

��[

��(�

��

�\��

X�

�)��

/&\

F�[

��(�

��

/\��

`#�

����

/L\

����

� ��

��

\��

^��

���

�Q\Q

�~�

"���

+�#(

/\/�

>� �

����

�/

=\=�

}���

����

��/

�\@�

� �

����

���F

\@�

���"��

�)

#���

���

/Q\

Q�[

��(�

��/

@\L�

X�

�)��

/&\

��

���"��

���

*���

���

�F\&

�>�

���

���

/Q\

L�x

���

���

/&\

Q�x

���

���

/&\

��>�

���

���

�L\�

��

��*�

����

�/

&\&�

���"��

~�"�

��+�

#(�

/\

Q�

���"��

�*�

�)��

//\

F���

� ��

���&

\Q�

}#��

����

/\

��

*��)

���F

\��

]#���

����

//\

��

#��(�

����

��\&

�X

���"

��[

#���

����

//\

@�~�

����

�L\F

�X

���"

��[

#���

����

//\

/�>�

���

���

��\&

�|

����

�Q\/

�X

� �)

���=

\/�

� #��

(����

���

\��

�)

#���

���

QQ\�

�x

���

���

�F\�

�}#

����

���@

\=�

�)

#���

���

�Q\/

��

*��)

��QF

\F�

>� �

����

��L

\F�

���

����

�@\@

�~�

����

�F\Q

�|

����

Q=\�

���

� ��

���=

\��

� #��

(����

��&

\&�

X�(

#��

�F\�

��

��#�

Q=\L

��

*��)

���@

\F�

>� �

����

���

\&�

[��

(�#��

��L

\/�

X�(

#��

F�\@

�X

�(#�

��&

\F�

� �

����

���

\Q�

}#��

����

�=\�

�~�

����

FF\@

��

���

����

Q�\F

��

��*�

����

�Q=

\��

���

*���

���

�&\F

�`

#���

��F=

\��

+�#�* ����"��

[��

(�#��

�QF

\L�

+�#�* ����"��

X�(

#��

Q@\F

�Y

����

���

��\�

�Y

����

���

L\=

�Y

����

���

QF\=

�[

��(�

#���

F�\&

+�#�* ����"��

� �

����

��Q

\�

+�#1�* �

���"��

[��

(�#��

�L/

\Q�

~���

��QL

\@�

� ��

"��

F�\&

��

��"�

�F�

\��

� ��

"��

=L\L

��

��"�

�F�

\F�

Y��

����

�F=

\L�

Źród

ło: o

prac

owan

ie n

a po

dsta

wie

dany

ch E

uros

tat,

www

.epp

.eur

osta

t.ec.

euro

pa.e

u, 0

6.09

.201

4.

/

6.4. Transmisja cen w łańcuchu produktów żywnościowych państw UE|�����)� � ����� ��� ���� �� #*�� �#*�� (�<���� ��"� #��� # ������ \� �#*������

�� ���*����)�������������*������ � ����#�������������� ��+�$���)�#�"��#�* �����*��� � �������" ���\��#��" ���� ���)�#�"��#�� q��(<#�� ��+����<�v�������#<���)���(1������)� ������)�� � ����Q�� �#*��# ���* ��� +������� ��"�*���\� �� " #������� ����*��������� �"�����# ��"�<�� # ����)��� ������� �# ��"�<���#*������� �� ���*�( �+�������*�����*���*�"������# ��"�<���#*��������� ���*�( �*���)���������������*�����q��+����L�L���L�Fv��0*���*��� \���#���"��#*��������� ���*�( �#��(����+�#�*�������1����*�������*�����������"�����X�#<��� �*�*�(<����)��������H�1�Q�������������������������"�#<� "��#��" ����#*�+��(���*�"#������ *� ������#��" ����*������X����"�* �����������H�1�Q� �<T���������(���<����� ���)���� ��� ����1�#*������������X�#<��(#���������� ���� "����" #������������# ��"�<��# ����)����# ��"�<���#*��������� ���*�( �q�*��)����[��(�#��v� �� � ��� ��#*�1�������������*���#��"�������*�����������# ��"1�<�� # ����)�� X� � ����� �� � ��� � ����������*��� �<T������� �� � �� � ������ �����# ��"�<���#*��������� ���*�( �� ������# ��"�<��# ����)����#������ *� ��" #������������x��������*��*���*�"�������# ��<��# ����)��������# ��"�<���#*��������� ��1�*�( � �� � ��� � �� � #��(����� x��"�� ��"�T��"� �#*�� ����� ���� �# ��"�<�� # ����)����� ������# ���������� ����"#���� #�*���`#����\�}��������� ����� ���������"�*���\� ���*# ��������"�������# ��<��# ����)�� ��+�$���)���������#*�*��# ������<����1� �����#*�*�*������*�������#��#*���<#�*��)����

Z�+����L�L��' #������������# ��"�<��# ����)�*���������# ��"�<���#*���������� ���*�( ����/&�# "��

'#��� 0�<T������� � *� ������������������� ��������� ����������� &�����������*��)�� /\Q��&� /\Q�=L� /\�&/&� /\�&�� ��� "��[��(�#��� /\�/&@� /\��Q�� /\�Q=� /\QFQF�_���#��� /\FQL� /\Q==&� /\Q��L� /\QQQ�

�#�����

X���"��[#������� /\FQ� /\QQ=� /\Q�@� /\�&&@�x������ /\F=� /\Q&F/� /\QQQQ� /\�/���}#������ /\F@/� /\Q�� /\QF�/� /\�/FL�X� �)�� /\Q@&�� /\QFL@� /\QF=�� /\Q&�Q������� /\FL� /\FLQ� /\F���� /\FQF�X�(#�� /\L/Q=� /\FL�� /\F�=F� /\Q@//�]#������� /\F&=F� /\FQ@F� /\F�/Q� /\F=Q@����*������ /\LQ&� /\F&Q/� /\FLF� /\FLQ=�� ��"�� /\L@QL� /\F&/�� /\FL=&� /\FL/=��) #������ /\FL� /\F@�/� /\F@LL� /\F/Q�

���"��>� ������ /\F=L=� /\F@�&� /\F�=� /\LF/��>*������ /\@LLF� /\=Q�� /\LQF&� /\FF/L�Y������� /\=�/Q� /\L�@=� /\LFLQ� /\LF�Q�[��(��� /\@L/F� /\=F��� /\LL/� /\F&Q�`#����� /\L/�Q� /\LL@� /\L&�F� /\=���

+�#�* ����"��

}��������� /\&F&F� /\@QFL� /\=QL/� /\LL@/�� ������� /\=&@� /\=LFF� /\=QF� /\=FQ@�� #��(����� /\@/&�� /\@@L/� /\@F&L� /\@Q�Q�Źródło: opracowanie na podstawie danych Eurostat, www.epp.eurostat.ec.europa.eu, 06.09.2014. ����������������������������������������������Q�~��[�"��������\�_�����#�\�}��]�*" ���*\�`��Y ��\�The functioning of the food supply chain and its effect on food prices in the European Union\���# ������ ������ �\��� � ��������}���������_??��#�\�0����� ��������#��@F\�^����//�\�)�����������# �������� � ���?���������+������ �����+������ �=�&@������?\��/�/���/@��

��

A�������*��#<���������*���#����������������� �*�*�(<����)�������)�������)����#"����( ��( � ������ ����� �� �*�+" ���� �#*�� �*����� ���)� *������ A����� �������*�+�*��#��"���\��#*�����*������<��*����"��" #������\������� ��������� *� ���������# ��"�<���#*��������� ���*�( ��� ��)������������*���)��A#<��� ������ ����#��"������� �*�*�(<����)���������)�H�1�Q�+�� ������"�+�#�* �����q��+����L�Fv��X�[��(�#��\�>� �����\� �*��)��)\� }��������\� Y������� �� ��� X�(#*��)� �#*�"�*������� ��(���<������ ���)�����*���#*���������� ���*�����)��������������*����+�� �����*�+�*���A ������ ������� �*������*����* ���� ��������q*������"����X�(��#v� ���� "������#������� *� ���� " #������� ���� ��� � *� ���� �#*������� �� ���*�( � �� )������ �������*��( ��^������*��� �<T��������#���������������������������������)����� ��� ��( ��� � 1� ��� \���~����\�_���#�����x������* ������*�"����?�" ������ �"#��<�� ��#�������� *� �����#*�� �*�������(���<������*����������# ��"�<���#*��������� ���*�( �����)���������������*������V��� �������*��� �<T��������#��������������������� *� �������) #�����\�X���"����[#������\�� #��(���������� ����� #�*�����������*��������*�����\���������`#������"��" ��� �*����*���������)��������� �(#���� ����"���� *� ����" #�������������� ��������*���#*���������� ���*�����)��������������*�����x��������*��� *� �� �� ���� �*����� �#��������� ��������*�� �#*���������� ���*��� ��)��������������*���������������� ����������

Z�+����L�F��' #������������# ��"�<���#*��������� ���*�( �*���)���������������*��������/&�# "��

'#��� 0�<T������� � *� ������������������� ��������� ����������� &����������[��(�#��� /\��F&� /\�/Q� /\QL�@� /\QLQ� ��� "��>� ������ /\�=�� /\QQF� /\Q&QL� /\FF�F�~����� /\�//&� /\�/�Q� /\Q�Q�� /\QLQL�

�#�����

_���#��� /\QF�/� /\Q�Q� /\QQ&Q� /\Q=/��*��)�� /\Q=QL� /\Q@Q�� /\QL@� /\FL�L�x������ /\Q=@Q� /\QL&&� /\Q@F� /\Q/L�}��������� /\Q@F�� /\Q&FL� /\QQ � /\FQ�@�Y������� /\Q@F@� /\FFF�� /\LL=/� /\=&/L�]#������� /\F�F�� /\Q�L=� /\Q@@=� /\Q=&L�

���"��

X�(#�� /\FF=Q� /\L�LQ� /\=QQ�� /\@LL/����*������ /\FF==� /\QLQ� /\Q�FF� /\Q&F��) #������ /\FF@�� /\F�FQ� /\FQF� /\FLLQ�X���"��[#������� /\FF&/� /\Q/Q�� /\QQ/� /\Q/F�X� �)�� /\F@/�� /\Q@Q� /\QL=L� /\Q�@������� /\F@//� /\FQQ� /\FQ�Q� /\F==L�� #��(����� /\F&QF� /\FL�� /\F=�Q� /\F&L@�}#������ /\LF�@� /\F@&� /\FQ�&� /\F�FL�>*������ /\L=FQ� /\F//�� /\F�/� /\F�=�`#����� /\L@/@� /\LQ/� /\L���� /\LQQ��� ��"�� /\L�F&� /\L&&L� /\=L&@� /\@=F��� ������� /\�@�L� /\&LF�� /\@F&�� /\=LFQ� +�����"��Źródło: opracowanie na podstawie danych Eurostat, www.epp.eurostat.ec.europa.eu, 06.09.2014. � �

Y������������� "��� *� ��" #������������# ��"�<��# ����)�*���������# ��"1�<���#*��������� ���*�( ���� �����q�#��������"����H�1�Qv���"�*��������������*���#��"�����#*�����+� #�����#*��������� ���*�( ����*�����������# ������<��# ����)��

&�

A����� ������ ������������������������������#*�"�*���������(���<����� ���)����� *� ���������# ��"�<���#*��������� ���*�( ��� ��)������������*���)��X�#<��"#�1�<��H������# ����"����+���� �����������*�������*��)��X�"�*����� ����#<�������������#*���#( ��������*����������������� ��� ������#*��������� ���*�( ����6.5. Podsumowanie

� A#<��� ������ ���� ��� ���� �� "#����)� H���� ��# ����"���� *������*�� � ������� �����* ������ �#*��*����� �*�� ����� X���"�� �����*�� �� � �*����� ��� � � "#������"�*�������������� � �$� ��( ��# ������� ��//Q�# "�� ���� �" ���#(����������+�� ��*�+�*�\�����" ������)������)�*����� ������� ������*��������#��������+�������������*���� ��"� #*�� ��� �� ���� �� ��"� #*�� �# ��"���� ��� ����� X� ������*��� �� ����� �"������( �*�����"��������������#<���# ������<����� �<��+�*��" ) � ���)�����" ) � ���)�����( �$����<��#������#����)���#�"��#�H������# ����"���������<�����������+�����*��1��"���� ��#*���������� ������*���� *#<��� ������ ����� � (��+� ��� ����(#����� �" � 1���*������������� ������#�*�"��"�#� ��( �� � �����+ ��������"�*��" ���#(�������������#��"���x�����"�*�������#�������� �� � ��� ���#<���������H�1Q���� X��"�*��) � (����*� �$���������������)�H�1=���H`�X1���(�#����� *�1����������������(#���������*���������#���������������\���#�������������"��*����� �$�������"�*�������� �*���������(#�������# �������)���#<����������X�����" ���"������ ��� �����#�*�$\� �� ����*�� � *� �� " ���#(������ ���� �� H�1�Q� +��*��� *������ ���� ���������� ���������������\�*���#������������\���� ���)���������)��*� �" ��"��)��x����������"�� �"#����$\�������� ��� �*�"���$����" ����( ��������� ���������1��#����������� ��������������)��������)��A���*���������� ��#*������*���"��\����*�1������ �� �� ����� ����(#����\� *�+�#�* ������ *#<��� ������� # *���#<�� ��( � #��"������ �*�*�(<����)�"#����)���� Y *���#�����" ���#(������������#<��� �*�*�(<����)�(#����# ��"�<����� 1��� ���)\����������*��*#<��� ������ �� � ��� ����#*����"������ ���<��������*�*<�� #�*��������"�\���#<���� ���\���������"�*���������)� � �<�\�*+<\��#*��� #<��*+ 1 ���)�������*���� #�*��������X�#<������(#�����# ������<���������������� �*���������������*��" ���#(�����������X�"�*����� \������"�*�������#����������� �*��" ���� "#�������#*����*������*�������"����� ���������������)������)��� H�#*�����������������#����������� ��������*��� �*�*�(<����������������H������# ����"���\���"����� �#�+�� �������#<�������(#������"#��<�\��"��" �������� "���*#<��� ������� ���� ��� ���� �� ��� �<�� +�*��" ) � ���)� ;� # *+��� �$� ����*��������*����������� �� � �����������������������*������� �������� �����FQ\F�������� � #<�������� *� ���������� ���� ����� �<��+�*��" ) � ���)�*� ��)�� *�����" �"�#��������� *� ��� ������ �#�+�������������������)�(#�����������[��(��\�}#��������x�����\��)�#�"��#�*�����������#����������"����������� ��������� �<��+�*��" ) 1� ���)\�*����*���������(#�����"#��<�� ���� "����� *�����" �"�#�����������# ����������� ����\����X�(#*��)�����[��(�#��\���" #*����������#*���(����� �����#�����������+�#�* ����"���� *� �����*(�����( �����"���������� ��������� �<��+�*��" ) � ���)\�

@�

* ������*�"����?�" ������ �������� ��#������� *� ����" �"�#������ �����X������ ���"#���� � �������� �#*���(�� " ���#������� �� )������ �# ��"����� ��� ��� ������������*��� � ������*���*������#*��������� ���*�( �����)�( �� ��#"��)���# � 1���)\����� ���� �*������ � #�����������������"���� ��( � # �������������#��"���"�� #� 1������*����"���� �������������)���������)\���� ������������( ��*# ����*���*������ *���� ���)� T#<���� " �"�#������ ���\� (�<���� ����#�������� �*��"������� �#*���(�" �"�#��������)����#��"������������� �����������*���*��������*��"������#*�*�� �*�*�(<����"#����� *�����" �"�1#������������#��"����� �����������)���*������#��"���X�� "��� *� ��������� ������� ��� �#�������x����*��)�+���� #<���������*��*��"�����#*�*� ���"#����� *�����" �"�1#����������# ����������� ����\�*����*����� �"#��<�� �������"�*�����������)���� 1���� #�*�����)��#*���(��)�" ���#�������)���*���*�������*���������������#��"����� ���\�" �"�# ��������������" #*���������#*���(����� ������ >"���� ���#��" �$��#*�"�*���������(���<����� ���)���������)����� ��� 1���� *������� �� �*�*�+��� ���� # *���#�������� >�������*�� *���*�"� " #��������� �� 1� ��� � ����*�� ������� �"���� �# ��"�<�� # ����)� �� ������� �# ��"�<�� �#*��������� ���*�( \��� �<T���������(���<����� ���)���� ��� ����1�#*������������>*�+�*��#��"���� ��� *������ ���� �#*������� �� ���*�( � ������ �������� ��� � *� ���� ������\�������#*�����*�����"�T��"��" #��������A#<��� ����������*��"#������H��+�� ������"��������� *� ����������)����� ��� ��( �+�#�* ������X�� ����� �� � ��� ��#����\��� �"���� �������\� � *� �� �#*�"�*������� ��(���<�� ��� ���)� ����*�� ������� �"�����# ��"�<�� # ����)� �� ������� �# ��"�<�� �� ���*��)� q*� ����������*��� #��"���� ���*���������v��A����� ������������*��*���*�"������� ��������*����������# ��"�<���� ���*��)�����)���������������*������� ��"��* ������*����* ���� �������*(������� � (#���� "#��<�� � ���"��� � *� ���\� *�������� �#*�� �������� �������� �� "����?�"������X�"�*���� � � ��� ������"�*�� �#*��)���������� ��#� )���� ���)� ��� �������� �������������)����#"����( ��( ����

=�

7. Stosowanie systemów zarządzania jakościąa konkurencyjność przedsiębiorstw przemysłu spożywczego

�7.1. Bezpieczeństwo zdrowotne i jakość żywności jako wyznaczniki konkuren-

cyjności przedsiębiorstw

`�<���������#����������#*���(�" �"�#��������)�� ��"��( ��#*��������� 1���*�( ����#��"����������������� ���\��*�*�(<����������#��*��)������)�� ��"������� ��"�� *� H���� ��# ����"�\� +���� �*����"�� " �*� � 1��� ���\� ����� ������)�T#<����" �"�#������ ���� ��( � �#*������� ������ *����*�$� ��"�� ��" �$� ��� ���� ?�# �������#*�*�� ��"��)��# ������<���[�*����*����� �*�# � ��������" �$� ?�# ��������� ��������������+ ������������*�� ����� ���)��*����"<�������������)����" �"�#�����1� �$��#*�����+� #����������<��*������#��"����� ��� �����x ���� ���������#*��1���+� #�����#*��������� ���*�( �� ��# +������"����" ������� ��������"��*����������# ��� *�� �*# ���� ����*�\� ����(��\� � �#*�+� �� �*�"����� " �������<�\� *� �#�(������# ���*�*� ��#*���������(����#�����)���*�"#�����+�*����*���������� ������ �� 1����*���� ���� �# ������<�� *�� �����#*���� �# ��"���� X����� ?�� ������ ���*��)��*��<�������*����������>"#*���"�/�*����������*# ���*���*�����?��"������" ���\�"�<#��!��������������*��������"�*��+# ����" �"�#������#��" ������)����������*���# � 1�����V�" �$���( �� ��#��������+�$���������#���(��*���%��

V�"� ��� � �"#����� � �� � �#*������� ��+��"����� *� ��( � *�"#����\� *������ � ��1���*� 1( �� ��#�*����� ��������������*������� ��������� ���?��� ��������" ������" �"���( #����#*�� ��������# +<���X��#*��*� ��������� �+ ����\���������# ��"���������" ��� � � � +#�\� ������ �������� ����(����� "#��� ��� �� � #���)� ������ ���)\�+#�� ���)���*�"��� ���)\����������#*����"�\�"������ #������������(������������������� �*�"����� �� � �#*�+� " �������<��� A������� Z��>�" #���� !�� (� �* ������(���� )��� \� �� ������ ���$� � � �# ��" ������ � ��#<�� ������*��� ��" ���\� ����*�������� �*����������� �� �*������*��� #��" ���� #*��*����� ����� 0+������ � ��#\� �� ������"�� ��� �$\� � ������� *���� ��$� ���� ��� ���������� � *� ���\� �*��� ��� � *� ���� �� �������\� �*�"��������#*�*�" ����������x���*���*�����������(����������*�\�� ������ � ���(�������� *� ����" ���%���

���������( �" ����������#� #���� ���*���*��������������*����" �$� ���� 1#��*����# ��"��\�+�*����*����� �*�# � ������� ���\���( ���#� �$� ����*�\�����������( �����\�*����"��� ����+�$��# ��"������( �# �*�����_"�������� ��������� ��# 1

������������������������������������������������Y��H#+��\�]��>*�*������"\�Y��^# �*�"\�Polski sektor żywnościowy w pierwszych latach członkostwa (Synteza)\���#���!�# (#���X��� �������//=1�//�%\��#�FF\�]�Y�`�1�][\�X�#�*�����//���/����>"#*���"\�Jakość i efektywność\�X��������� �H����#�������^����#��1>"� � ��"���\�~�+�����//�����`��^ #"��\�Wpływ stosowania systemów zarządzania jakością na konkurencyjność przedsiębiorstw przemysłu spożywczego\������]��>*�*������"�q#���v\�Monitoring i ocena… (1)\���#���!�# (#���X��� �������/1�/@%\��#��=\�]�Y�`�1�][\�X�#�*�����/�����Z��>�" #�\�Zapewnienie jakości. Od Biblii do ISO 2000\������Teraźniejszość i przyszłość polskiego sektora rolno-spożywczego\�����#�����" �?�#�������\�]�Y�`�1�][\�H�'\�'#�"<���/��

L�

+������"�� ��" ���� ����� ��*(������$� � *� �� *�� � ������ ��+����� q" ��������v�����( ���# +���x������������ ���" ����#*����"��+�*����*�������*�# � ���( ���1� �������������$�� � ���(�����������*��)�� �����)���#����#<���A�(# �����+�*����*���������� ����������������#*��*� ���\���������� +�����\�����"�����#*��*� 1�������� �����+��*������" �����*�(��#��� ������+�*����*��������# ��"�<����� 1��� ���)� ?�# �����)����#��"��)�� "�����)���(� +�����)��' ����*������*������*��1�����\� "�<#�� (#����*�� � � �������� � ��� �$� ��# ���*����� � � +��(�� #��" ��( ���� ���� *�(#�������� *�# ���� ��+� ����� ���� ���\� �� ����"�<�� *�# ���� ��+���*��( ������ (����"�����$��������������������� ����*�\������# ��������������#�+�� #*����� ���\�������������" ����������

x����� �#*�� ����$\� �� ��" �$� q�����(� � #��� ]>0� �///��//=v� � � �� ����\���� ��"��� *+�<#� ��)�#������)� ������� ���� �������� ����(����� ��( � ��������� A�������'��>�� �&���������#<��$��#*��# �*������" ���\���������(���\�� ��� ������ �� � ������� ��� ������� ��" ��������(����������� # *����$� ��" �$\� ��"���� �*�"����"������{� ���" �$�� ��� ���� ���"�\���"���������� ���(�$��#*�����+� #��� \�����������*�#*��*���������{� ��" �$� � �� � ����� ��� ������ � � ��" �$� ���(���� �"�������� �#*�*� �#*�����+� #1��� \��� ���� �*������ �� ����������� �#*�+ ��"�����<���Y��A�����"��@� ����#�*�\� ����" �$���� ����� � (<�����)���������� �����# ��"��������������)� �*� �� ����*��� 1" ������� �#*�+�" ����������� �#*�+���� �*�"�������" �������<��� ���*������" ������� ���� "�*�������� ���� � �� �������� #<� # ����)� �*����"<�� "����# ���)\� �� 1���*���)\��" � ���*���)\�����) � (��*���)� #�*�?�*� � (��*���)��

X���� ��#���� ����� ��������� # *#<������� � ������ ��" ���� ��� ���� �� � ���������" ����*�# � �������� �����V�" �$���� ���������� ��������*�#�*��\����"����"�<#�( ���) �*�� ��" �$� *�# � ���� ��� ���\� ��#� �$� ���� #��*��� #�*� ���� ���� *����� �$��x�� ������ ��" �$� *�# � ���� ��� ���� � � +�*����*����� \� �*���� +#�"� *�(# ��� ����*�# �����������" ��������� #�*���#� �$� ����*���

X�H������# ����"���� + ���*����#�(��������#������ ���*�����# ��"������ +# ������ ����\���������"��#�(��������#�������# ���*������ + ���*�"���# ��������� 1� ���������"�<#��)�������<��*�����������+�*����*���������� ������*�#*��*�������" ������� � +��(�� #�����)�������<��*�#*��*�������" ��������#*�����+� #�����)��#*��������� ���*�( �������=��� ������������������������������������������������&�'��>�� \�Osiem podstawowych zasad japońskiego stylu zarządzania\�!�# +�����V�" ���%���Q\���#� F\� �*���� ���>"#*���"\� Jakość i efektywność\� X��������� � H����#������� ^����#��1>"� � ��"���\�~�+�����//����@�Y��A�����"�\� Zarządzanie jakością w produkcji żywności\� _"������� �" � ���*��� �� � *�����\�� *�����//@���=�A( ����� *� H������ *� ����� � ����� �//� #�� � ��#��"��)� *�# � ����)� ��� ���� �� �������� #�*�H������*�������=����#������//L�#�� �+�*����*����������� �������������\�����"��Y *� #*��*������x#�FQ��//��X����#����������# ����"��( ���Y����*�������Q�����*�����//��#����������������� (<����*������ �� ����(����� �#���� ��� ��� ��( \� � � �������� ��# ����"�� H#*��� ���� [�*����*����������� ���� �� ��������������� �# ����#�� �� *�"#����� +�*����*������� ��� ���\� �� Y *� #*��*�������x#�Q=&��//@�X�� ��#�������� ��# ����"��( � �� Y���� *� ����� ��� "�������� �//@� #�� ����������������*�*�(<�����#*������� ���*����)�(������� ������������ ���� ����� �) �*�����*���#*���( ��

F�

� � +#���#�"��"����(�����*���qGood Hygienic Practice�;�`��v\�� � +#���#�"��"���# ��"������qGood Manufacturing Practice�;�`^�v\�� >������_����*��A�(# �����'#����*���)����"�<��' ��# ����)�qHazard Analysis

and Critical Control Point�;��_���v��� +#�� �#�"��"�� ��(�����*��� "#����� �*�������\� "�<#�� ���*�� +�$� � �����\� #�*��

��#��"��)�(�����*��\�"�<#�����*��+�$������� �����" ��# � ����������*���"��)�������)��# ��"������+� +# ��\��+��*������$�+�*����*����� �*�# � ������� ������ +#���#�"1��"���# ��"��������������*�������\�"�<#�����*��+�$�� �����\�����#��"�\�"�<#�����*��+�$����������\��+���# ��"������� ���� #�*�����#���<������# +<���#*�*���* ���)�� �" �1��"��� *� ��� ����� �+������ ���� �� �� �<+� *������������ ��������� ��" �$� *�# � ������� ���\�*( �����*��#*�*���*�������>������_����*��A�(# �����'#����*���)����"�<��' ��# ����)� "#����� � "�� ���� �����\�"�<#�� ����������� *�����������+�*����*���������� ����� �#*�*�������?�"������� �*�� �������"����*�(# ���*����"������*�������" ������� ���� #�*�#�*�"��������������*�(# ���� ��*����#*�+��(����*���"��)�����<���# 1������# ��"�����( ��� +# ������ ������>�������_�������#<������������� "#����������� �� (#����*�����*�(# ��� #�*������������*���������#���*��)��

x�� +��(�� #����� �������� *�#*��*����� ��" ����\� "�<#�� � (�� +�$� �� � ���������#*��������� ���*���*�#<�� ���� ����\���"�����H��� �(�<�������������*�#*��*�1������" ����������(�� #��]>0���#����///�q]>0��//v\��������*�#*��*�����+�*����*��1��������� ���������(�� #���]>0���///�q]>0���///v\����"���" ��# ����*�������������" ����q�_��v\�*����(# ������������*�#*��*�������" �����qA>AVv\�*����(# ������������*�#*��*�����qA>Av\��# ��"������������ ����� *� ����qX�^v\�����"��������\�*�"��1� �����������*�#*��*�������" ����� #�*�������#�������� � 1��#��?�"�����\�����������#��International Food Standard�q]}>v���������#��British Retail Consortium�q[Y�v��X�# �1���� �� �� � ������ *�#*��*����� ��" ����������(�� #�� ]>0���#��� �///\� ���� �*�*�(<�� ����]>0��//\� *�������� ������ �� � ���#*����� ��" �$� ?�# �����)� �#*�*� �#*�����+� #��� ��# ��"�<��L��X�# �����]>0��//������ �������*��*����"<��� �" ��������*�#*��*�1�����#*�����+� #�����\���*������ ����*�������( �" �"�#������ ���������#�( �� ���\��� ��"�� � �#���� ��" ���� ��# +<��� >������ *�#*��*����� +�*����*�������� ��� ���������(�� #����x1�x�]>0���///��//L����*������(��������������_������� +#��)��#�"��"���"����� #(���*��������������� �������)����� ��� ��( ��x #������������ �� 1� ������ �� #���]>0��//��X�X���"����[#������\�x����*��)\����X� �*��)���}#������� ������� ���� ����� ������#��\� �����(� "�<#��)� �������� ��� � ������� �# ��"�<�� �� 1���*��)\���#*���������� �����# +�����������)�)���� ���)��>�����#�� International Food Standard�q]}>v���������#��British Retail Consortium�q[Y�v�� ���*(����������1(������������)��# ������ ���#��"��<���� ���*��)��������������+�#�* �� ����+���*+�� ������ ]�)� � ����� ���� ������ ����� *����������� +�*����*������� ��� ������#*������������������)�)���� ���)\����������� +��"������ �������( �+�*����*�������

�����������������������������������������������L�Z��>�" #��q#���v\�Zarządzanie jakością według norm ISO serii 9000:2000\�X��������� �_"��������" � ���*���\�'#�"<���//=��

Q�

#�*�*( �� ����*� + ���*�������������*�"#������#������>�����#��]}>� ���#�����������������)�`��\�`^�����_���\���" � +��(�� #�����)���������)�*�������������" ���������*���"��)���������)�H������# ����"�������7.2. Stan wdrożenia i utrzymania obligatoryjnych systemów zarządzania

jakością w przedsiębiorstwach przemysłu spożywczego

x��*<#�������#�����������#*�������� +��(�� #�����)�������<��*�#*��*�������" ��������#*�����+� #�����)��#*��������� ���*�( ���#������]����"����X���#���1#������������� ���]����"����>�����#����]����"����X���#���#������� ���(�����#*�����1+� #����� �#*����#*������ �# ��"��� � �) �*����� *���#*���( \� ���� ������\� ����*�#�"������ #�+���������� ���� ]����"����>�����#����� ���(���� ��� ������ �#*�����+� #������#*�1���#*�������# ��"���� �) �*��������*���#*���( \� ���� � � � 1��#*����\�*+ � 1�1�����#�"��\� ����#�" 1����*�* ��\���"�# � ��\����"�#�"��\� ��"��#���*�\���"# ����*�\��<������#�����)������ �<��+�*��" ) � ���)\���� ��#�"��\������#�"��� #�*��# ��"�1������ * �������#��"������ ���*���

0����� ��������# �����`��\�`^�� ���_�������#*�����+� #�����)��#*����1#*������)��# ��"���� �) �*�����*���#*���( �� " ��� ��� ��#���� ������+��" ���������� ]����"���� X���#���#������ �����(� ������ ��� &� ����*���� �/&� # "�� #�*� �����(�����������������/@�# "��������� ���]����"����>�����#�������*�*�+���� ���<�*"���������#����������� ��� #�������+���� ���������# ����� ����#������ +��(�� #�����)�������<��*�����������+�*����*�������*�# � ���( ���� ������*�#*��*�������" ��������� ���(������)�����#*�����+� #�����)��#*��������� ���*�( ��0�������������# �1���� +��(�� #�����)�������<��*�#*��*�������" ��������#*�����+� #�����)��#*����#*�1�����)� �# ��"��� � �) �*����� ���*���#*���( � ��#� � ��� �����+��" �����)� # �*���)���#�� *������)�^A1@Q�*��*������ ������*�"#�����)�(�������� ���\��������� ���#*��1�� �<�� ���"��� X� *���*"�� *� � ���*��� �����*��� * ����� � ������ ����� ��# �������� �� � ������ +��(�� #�����)� ������<�� *�#*��*����� ��" ����� �� �/&� # "�� q����� ����&�(#�����v\�+#�"������+ ������"�������)������)�� ���*����)��/@�# "���

A������)�]����"����X���#���#����������"�\������/&�# "��q��������&�(#�����v�//�� �#*�����+� #���� �#*����#*������)� �# ��"��� � �) �*����� *���#*���( � q+#����������\� #�+��� �� ����*�#�"�v� ��# �� � �� �� � ��� � � +#�� �#�"��"�� ��(�����*��� #�*�� +#���#�"��"���# ��"�����\���� ��������������_����* �������# ������" ���=F��?�#�\��������#*�����+� #����# *� �*�� ��# ����#����( ���#�������A�����"�������1� " ������������ \��� +��(�� #������������*�����������+�*����*�������*�# � ���( ���� �����_�������/@�# "��q�������������v����� ���# ������" �=&���#*�����1+� #���� *� ���� (#���\� �� *�������� " � � �� ���� � # *� �*���� �# ����#�� ��#�������_�����x��� � +����� *� ����+��� �������# ����� ���������_������ �����)�� 1�#*�����)\������/��# "��;�=/�\������/�# "��;�=����0���//�# "������������*����������"� � *� ��� ��# ����� �������� �_���� �� �#*�����+� #�����)� � ���(������)�]����"����X���#���#�������Z ����" #*������*�����" �����"��*�����*���^�����#��Y ����1������Y *� ���X�������#������*�*�(<� ���)���#��"<���*������ ������#(�������\ �

��

� "������ �� (#����* ���� *� ����� =� (#������ �//L� # "�� �� Q� �*�#���� �//� # "�\� "�<#��*������� �*��$� �#*�����+� #���� +#���� �������\� #�+���� �� ����*�#�"���� *� + ���*"����#���������������_������

A������)������� ����]����"����>�����#��������"�\������/&� # "��q���������&� (#�����v� �� (#����� �#*�����+� #���� �#*����#*������)� �# ��"��� � �) �*����� ���1*���#*���( � ���"�* �$� qQ/�v� ��# ���� �� ��#*�������� � +#�� �#�"��"�� ��(�����*������� +#���#�"��"���# ��"�������0*���*��� \������/��?�#���� ���*��)��# ��" �����+������� �$�+�*��� � ������� ����� ���)��� +��(�� #�����)�������<��*�����������+�*����*�������*�# � ���( ���� ������ ���� � �����"�����*���"�*���������� #<�1������� ������+��(���)\�+ ��������/��# "����� ����L�\������/�# "��;�=���>������# ��������������_�������#*�����+� #�����)��#*����#*������)��# ��"���� �) 1�*��������*���#*���( ����/&�# "����� ���� ���" �=F�� (<����#*�����+� #����� ���1(������)��]>��0�����"��#*�����+� #����*���# ���� +��(�� #��������������_���� +������������ #<�������� �������*�������*��)\�+ ��������/��# "����� ����L&�\�������/�# "��;�LL����

X�"#���F���>������# ������ +#����#�"��"����(�����*������� +#����#�"��"���# ��"����������#*��������� ���*������/&�# "��

q��������&�(#�����\����# ��v�

�Źródło: obliczenia własne na podstawie niepublikowanych danych Państwowej Inspekcji Sanitarnej i Inspekcji Weterynaryjnej. �

� ����*��� �*�*�(<������+#�������#*��������� ���*�( � �� � ��� �����*#<��� ��������� *� ������# ��������� � ������*�#<�� �`�����`^�\���"������������_����q��"#����F�� ��F��v��x�����*��� *� ����# ����� ����#*������� +��(�� #��1��( ����������_�������/&�# "�� �� � ��� ���������������)�+#����)��#*�������

100

100

100

100

94

93

93

92

91

90

90

89

65

0 20 40 60 80 100 120

Mięsny

Rybny

Mleczarski

Cukrowniczy

Piekarski

Owocowo-warzywny

Cukierniczy

Makaronowy

Olejarsko-tłuszczowy

Piwowarski

Wód mineralnych i napojów bezalkoholowych

Zbożowo-młynarski

Pozostałe artykuły spożywcze

�/�

�� ���*�( ����"# ����*���;�//�\���� ��#�"����;�Q�\� � � � 1��#*������;�F��\���"��#���*��� #�*��<������#�����)������ �<��+�*��" ) � ���)�;�� �FQ�\���� ������������*������"��)�+#����)\���"��� * �������#��"������ ���*��;�&��\��������;�=@�\�����*�#�"��;�L=��������*�* ���;�L���q��"#���F��v���

X�"#���F����>������# ������_�������#*��������� ���*������/&�# "��q��������&�(#�����\����# ��v�

Źródło: obliczenia własne na podstawie niepublikowanych danych Państwowej Inspekcji Sanitarneji Inspekcji Weterynaryjnej. �

Przemysł mięsny.�X��/&�# "��q��������&�(#�����v�//��*�"���<���������)���# �� � �� �� ����� � +#�� �#�"��"�� ��(�����*��� #�*� � +#�� �#�"��"�� �# ��"�����\���� ��������������_����* �������# ������" ��#*�*�=@���#*�����+� #��������+#�����X��/@�# "��q�������������v��������# ������_�������*���*�������� +����\�� �=&�\���� ������+�#�* �� ������ +������������� ���"��� ������//F�F����//�\�"������ � �1� ������ � Q@�� �� �&�� �#*�����+� #���� �������)� ���� � ��# ��� ���� +��(�� #�������������X������)��/1�/@����*+���#*�����+� #����*���# �����_������)�������� ���@��� ��/&��

Przemysł rybny.�A������)�]X�����"�\������/&�# "�\�� � +������"����/��# "�\���*���"����#*�����+� #�����#�+�����# ����`�����`^����������/&�# "�����" �&��� �#*�����+� #���� ��# �� � �� �� � ��� � +��(�� #����� ������� �_���\� ��� �����������������������������������������������������F�`��^ #"��\� Stan wdrożenia systemów zarządzania jakością oraz wpływ ich na konkurencyjność małych i średnich przedsiębiorstw\� ��#���!�# (#���X��� �������//=1�//�%\��#�/F\� ]�Y�`�1�][\�X�#�*�����//Q���

100

81

79

78

78

76

76

73

72

69

65

54

39

0 20 40 60 80 100 120

Cukrowniczy

Piwowarski

Owocowo-warzywny

Cukierniczy

Wód mineralnych i napojów bezalkoholowych

Zbożowo-młynarski

Rybny

Piekarski

Makaronowy

Olejarsko-tłuszczowy

Mleczarski

Mięsny

Pozostałe artykuły spożywcze

��

�����(������)����&�(#��������( �# "��� *� ����# �����������#����������*���"�*������ ��� ���� FL��� A���*���� � � +�� � *� *��#*��������� �*������ ���� *���*���� (#���� ?�#��#�+���)��X�������/&�# "��]����"����X���#���#������� ���(�� �+ �������=��#*��1���+� #����#�+���)\�����(#��������( �# "��������" �&�@��X��/@�# "��q�������������v� �����"� ?�#�� #�+���)� *� ��# ���� ������� �_���� ��#*������� ���� ��� ���� ������� *� ���\�����FL���X�+#����#�+�������*+���#*�����+� #����*���# �����_������1)�������� ���F&����/�# "��� �&/�����/@�# "���

Przemysł mleczarski.�X�*���"�������*�#�����*������������ ��������/&�# "��q��������&�(#�����v���������# ������� � ������ +#���#�"��"����(�����*������ +#���#�"��"�� �# ��"������� x�� ������ +��(�� #����� ������� �_���� �� ����� �/&� # "������ ���# ������� � ��� ����" �=���*�"���<�\�������(#���������L@���X��/@�# "��q�������������v��������# ������_����� * ������������"���������� *� ���\�����L@���X� +#���� ����*�#�"���� �� �����)� �/1�/@� ���*+�� �#*�����+� #���� *� ��# �����_������)�������� ��&��� �&/���

Przemysł owocowo-warzywny.�X��/&�# "��q��������&�(#�����v�*����� ��������"�* �$��#*�����+� #���� � � � 1��#*�����)�q�&�v���������# ���� +#���#�"1��"����(�����*������ +#���#�"��"���# ��"�������x�� ���������" �F����#*�����+� #��������+#������# �� � +��(�� #�������������_�����A�# "�����# "�*���"�*������� �����"��#*�����+� #��������+#���\�"�<#����# ����`�����`^�� #�*���������_������ +#���#�"��"����(�����*������ +#���#�"��"���# ��"���������/�# "������ ���# ���QF�\����/��# "��QQ��?�#�\�����������_���� �� ������ �L�����F/���X�+#���� � � � 1�1��#*�������������)��/1�/&����*+���#*�����+� #����*���# �����_����*���"1�*�������� ��LF��� �Q=��

Przemysł olejarsko-tłuszczowy.�X�+#���� ����#�" 1����*�* �������/&�# "���#�������*���"����#*�����+� #�����q��v���# �������� � ������ +#���#�"��"����(��1���*��� �� � +#�� �#�"��"�� �# ��"������� X� �� ���"�� � � �/�� # "�� ��������� ���" � ���1*���*��������"��x�� ���������" �L���?�#������+#������# �� � +��(�� #�������������_���\�� � *���*��*���*��� +�������� *� ������� ���"��� ��/�# "��q�/�v����/��# "�� q�&�v�� X� +#���� ����#�" 1����*�* ���� �� �����)� �/1�/&� ���*+���#*�����1+� #����*���# �����_����*���"�*��������*�&/�� �&��

Przemysł zbożowo-młynarski. X��/&� # "�� q��������&�(#�����v����"�* �$\����� Q��� �#*�����+� #���� *+ � 1�����#�"��)� ��(���� ��� � ���� ��# ��� � +#���#�"��"���# ��"��������� +#���#�"��"����(�����*����X������)��/1�/&����������1�����������"���*# ���� *� �����# ��������)�������<�\�+ ��������/�# "����� ���� ��QL�\������/��# "��;�QF���X������* �����)������)������������"���*# ���� *� �����# ����� ���������_���\�"�<#���� �/� # "����� ���� L@�\��� �/�� # "�� ;�F��\�������/&�# "��q��������&�(#�����v��*#<���� �FL���X�+#����*+ � 1�����#�"������� �����)� �/1�/&� ���*+�� �#*�����+� #���� *� ��# ���� �_���� *���"�*���� �����*�&FL�� �@���

Przemysł cukrowniczy.�X�*���"����*������������/&�# "��q��������&�(#�����v���"# ����� ������ ��# ��� �#*�� +��(�� #����� �������� *�#*��*����� ��" ������� *� ����# �����`��\�`^�����_�������/�# "����� �����=�\������/��# "��;��/����

���

X������)��/1�/&���+#������"# ����*����*����� �Q���"# ����*���# �������1������ �_����� X��"�* �$� ��"# ���� ��# ���� +��(�� #����� �������� ���*�*�� �#*�����������//@�# "��Q��

Przemysł cukierniczy. A����� ����� ���"�* �$� �#*�����+� #���� �# ��"���1���)� "�"� \� �*�" ����� �� ��# +�� ��"��#���*�� ��# ���� �� ��#*������ � +#�� �#�"��"����(�����*������ +#���#�"��"���# ��"�����\�����"����/&�# "��+�� ���)��&�\����/��# "�� ;� ��\� �� �� �/� # "�� ;� ����� �*��$� ?�#�� ��"��#���*��)� ���*�*�� �#*��� � ������//@�# "����# ���� +��(�� #�������������*�#*��*�������" ����\��*�*�(<�����`�����`^���0+��(�� #�������������_�������/&�# "��q��������&�(#�����v����� ���# ������" �FQ��?�#����"��#���*��)\����/��# "�� �����"�������� ����F&�\������/�# "��;�LQ���X� +#���� ��"��#���*��� �� �����)� �/1�/&� ���*+�� �#*�����+� #���� *� ��# �����_�����*# ����*��Q/�� �&&���

Przemysł piekarski. X��/&�# "�� q��������&�(#�����v� �������# ������ +#����#�"��"����(�����*������� +#����#�"��"���# ��"���������� �����@�������*���*�����*#<������ #<�������� �������*������/�����/\�"�������� �����&���>�������_�������/&�# "�� ���� � ��# ��� �� �� � ��� � F&�� ?�#�� +#���� ���"�#�"����� ]� �� ���� �#*����"�\���������)��/1�/&������������������������*����*# ���� *� �����# ������_���\�+ ��������/�# "����� ���� ��L=�\������/��# "��;�F/���[#�������"�#�"�� �� 1� �����*���*����������������*����*# �����������# ��������� � ������ +��(�� #�����)�������<��*�#*��*�������" ������X������)��/1�/&����*+���#*�����+� #����*���# 1���� +��(�� #��������������_����*���"�*��������*�=�Q��� �L@L���

Przemysł makaronowy. A����� ��������"�* �$��#*�����+� #����q���v�����+#���� �� �/&� # "�� q����� ��� &� (#�����v� ������ ��# ��� `��� �� `^��� x�����������*���*��� �����"�� *� �����# ����� ���)�������<�\�+ ������� �����)� �/1�/����� ���� ���&���X����������� "#����� �� � ��� ��������"���*# �����������# ������������� �_���� ;� *� F/�� �� �/� # "�\� F�� �� �/�� # "�\� � � F��� �� �/&� # "����X�+#������"�# � �������/� # "�� ?��"�� � ��� �&��#*�����+� #����*���# 1��������������_���\����/��# "��;���\������/&�# "��;���

Przemysł piwowarski.�X��/&�# "��q��������&�(#�����v����"�* �$�*�"���<����� ��#�"��)\������/�\���������# ���� +#���#�"��"����(�����*������ +#���#�"��"���# ��"�����\��� �����)���*�������*��)� �����"� ���)�*�"���<����� ����� Q������/�# "�� �� ��� �� �/�� # "��� >������ �_���� �� +#���� ��� ��#�"���� ���� � ��# �������/&�# "��Q���#*�����+� #���\�� � *���*�� +�������� *� �����# �������( ����1����\�+ ��������/�# "����� ���� ��Q@�\������/��# "��;�QL���X�+#������� 1��#�"���� �� �����)� �/1�/&� ���*+�� �#*�����+� #���� *� ��# ���� �_���� �*# �����*�=L�� �L@��

�����������������������������������������������Q�`��^ #"��\�Rozwój systemów zarządzania jakością w przedsiębiorstwach przemysłu spożywczego\������ `��^ #"��� q#���v\� Ekonomiczne efekty rozwoju systemów zarządzania jakością i ich wpływ nakonkurencyjność polskich przedsiębiorstw przemysłu spożywczego\���#���!�# (#���X��� �������//=1�//�%\��#�=F\�]�Y�`�1�][\�X�#�*�����//���

�&�

Przemysł wód mineralnych i napojów bezalkoholowych. � X� �/&� # "���q��������&�(#�����v�*����� ��������"�* �$��#*�����+� #��������+#���\������/�\���������# ���� +#���#�"��"����(�����*������ +#���#�"��"���# ��"�������� *� ����# 1��������� � ���������������_����������(#������#*�����+� #������� �������/&�# "�����" �FQ�\������ #<����������/�# "��;�FF�\������/��# "��;�FL���X*# �������*+���#*�����+� #�����# ��"������)�� �������#���������� ���+�*��" ) � ��\����������*+��?�#�� *� ��# ���� ������� �_���� q*�� //� �#*�����+� #���� �� �/� # "�� � � ������/��# "�����/@����/&�# "�v��

Przemysł pozostałych artykułów spożywczych.�X��/&�# "��q��������&�(#��1���v� �����"� �#*�����+� #���� ���� (#���� �� �������)� � +#�� �#�"��"�� ��(�����*��� #�*�� +#���#�"��"���# ��"��������� ����L=�\�� � *���*��*���*�����*# ������ #<�������� � �/� # "�� q=�v�� x�� ������ �#�*� *� � ��������� ����� ���*+�� � ���)� �#*�����1+� #���� *���*���� +����� ���� � *� �� ��# ����� +��(�� #����( � �������� �_�����;� *� =�� �� �/� # "�� � � &��� �� �/&� # "��� V��� �*������ �*# ���� ���*+�� �#*�����1+� #����*���# ������������_���\�����"����/�# "��+�� ���)�L&@\����/��# "��;�Q\������/&�# "��;�&�Q&��������"���*# ���� ���*+���#*�����+� #����*���# 1���� ������� �_���� +���� ���*�� �� ������"�� �*# ���� (<��� ?�#�� ?��"�� �������)���������#*���������7.3. Stan wdrożenia nieobligatoryjnych systemów zarządzania jakością

w przedsiębiorstwach przemysłu spożywczego

X�# ����� ��� +��(�� #�����)� ������<�� *�#*��*����� ��" ����� ]>0��//\�]>0���///\�[Y�� �� ]}>� ����� ����*���� +# � �����'�����#*�����+� #��� � �� ���*��� �� ��# �$� *����� ��� �������� *� �������� � ��� ��+� ������ ����(���� ��( � "#�� ��\�����#*������*���"���*�(#����*��� �+� #���q� ������*�����"����� #�*��*����*��v���#*��1���+� #����\� "�<#�� ��# ���� �� �� ����� ��� +��(�� #����� �������� *�#*��*����� ��" ����\��+���*��"�$�� ����#�*������ �#��� �������� � ��������( ��������\�� ���������� ��1����?�#����#��?�"������)��}�#�����#��?�"�����\�� ��#*��# ���*����� �� �������)��# 1����#� #�*� �����<�\� ��*������� ��� "#��� ��� �*��� ��+� ���� ��*������� q������ ��# �������������������������*��������)�����(��v��#*�����+� #��� ����#��?�"��<�������# 1 ������� � �������������*�#*��*�������" ������� �" #*�����*�� �����������#��?�"��<����� ��# ��� �������� *�#*��*����� ��" ����� �#*�*�����)� �#*�*� ?�#��� ��#��?�"������� ���*����*�$�����������*����*�#���"��#*�����+� #����\����*��(��#������*��� "�1������� �#*�+��� �*�"�����"�����<���X�# �������� +��(�� #�����)���������*�#*��*�1������" ��������*��"����� �� �������)���#��?�"��<��� ���� ������#���"����( ��#��� 1��( �?��"�� � ���������#��"����������������� ���\�����"����������� �����)�������)���� ���)���"#�����

>������� *�#*��*����� ��" ����� �����(� � #�� ]>0� � � ]>0��//� �� ]>0���///���#*�����# ���*��������������*�#*��*�������" �����]>0���///����"�<#���#*�����+� #1������#*��������� ���*�( ���#��?�" �������# ��������+�����������_����q�����(�Codex Alimentariusv��

�@�

A������)�� ��"��( �����#���[���������#��?�"����� #�*�� ��"��( �Y�����#��>���1"<�� q� ��"��)� ?�#�� ��#��?�"������)v� ����"�\� �� *������� ���� ��#�"��#�� �� � �����)��#*�*�?�#����� ���*����� +��(�� #�����)�������<��*�#*��*�������" ��������*��"���1������#��?�"����������# ������������X��//L�# "��������"�*����*������������#��?�"�����#*�*����������# �����������*�#*��*�������" �����]>0��//�q�@��#*�����+� #����v� #�*�����������]>0���///�qQ�?�#�v����X��/��# "���"����������#��?�"���������������]>0��//� ��(���� ����� ���� ���" � &&� ?�#��� �� ���*�\� �� �� �/&� # "�� ;� @Q�� �*��$��#*�����+� #���\�"�<#����# �������#*��*� ���� ������� ]>0��//� ���*��"����������( ���#��?�"��\������+��(���������������)����������)� ��"�����*�������#��?�"��������������1����*�#*��*�������" ������X*# ������� ���������*+��?�#���� ���*��)\�"�<#����# ��������#��?�" ������������*�#*��*����� ��" ����������(�� #���]>0���///�;�*�Q����//L�# "�� � � &Q� �� �/�� # "�� �� � � LF� �� �/&� # "��� Z��" � �� =� ?�#���)� �� ���*��)���� �/&� # "�� ?��"�� � ����� ���� �*������ �������� *�#*��*����� ��" ����� ]>0��//����]>0���///��x�������������"�*�����" �����������*+���#*�����+� #���\�"�<#����# ������� ��#��?�" ����� �������� *�#*��*����� ��" ����� �����(� � #��� ]>0��//� �� � #���]>0���///\�+ �����*�(#����*���?�#�����#��?�"������������*���������? #������ ����*+����#*�*�����)���#��?�"��<�����

Z�+����F���~��*+���#*�����+� #�����#*��������� ���*�( ��� ����������)���#��?�"�����#*�*������#*�*�� ��"�������#���[���������#��?�"�����

#�*�� ��"��Y�����#�>���"<�������# �����������*�#*��*�������" ��������//L\��/�����/&�# "��

[#�����#*��������� ���*�( �

Y �*������#��?�" �����)�������<���_����

q�����(���_�v� ]>0���///� ]>0��//�

�//L� �/�� �//L� �/�� �/&� �//L� �/�� �/&�^������ F� /� � @� L� F� � =�Y�+��� &� /� /� /� � �� /� �^���*�#�"�� F� /� � L� F� @� L� =�0� � � 1��#*����� @� � �� Q� &� @� Q� �A+ � 1�����#�"�� /� /� �� =� &� Q� =� &�0����#�" 1����*�* ��� /� /� /� � /� � /� /���"# ����*�� /� /� /� /� /� /� /� /����"�#�"�� Q� /� /� �� �� F� &� F�^�"�# � ��� @� /� /� �� �� @� �� ����"��#���*�� /� /� � � =� /� � &��#*���<#�����"������)�#+���� �� /� � � � �� � ���� ��#�"�� /� /� /� /� � /� /� /�X����#�"�� � /� /� /� /� � /� /�X�# +<����" ) � ���)� � /� /� �� �� � �� ��X<������#�����)������ �<��+�*��" ) � ���)� &� /� /� /� � &� /� /�� * ������)��#��"��<���� ���*��)� � /� &� L� L� � @� Q�Ogółem przemysł spożywczy 101 1 8 38 67 94 33 48Źródło: obliczenia własne na podstawie danych z jednostek certyfikujących.�������������������������������������������������Y��^# �*�"� q#���v\� Procesy dostosowawcze polskiego przemysłu spożywczego do zmieniającego się otoczenia rynkowego (2)\���#���!�# (#���X��� �������/1�/@%\��#�&=\�]�Y�`�1�][\�X�#�*�����/��

�=�

0+ "� ������<��*�#*��*����� ��" ����� ��#���)� �� #��� ]>0��#*�����+� #������#*������� �� ���*�( � ��#����� �� �� ����� �#������� ������#��� [Y�� qBritish Retail Consortiumv���]}>�qInternational Food Standardv\�������#��� �#�� �����������(�����#*�*� +#�����"��� ������ )���� ��� q[Y�v� #�*� �������"��\� �� �"��� �� ?#�����"��� ������)���� ��� q]}>v�� H*��"����� �#*�*� �#*�����+� #��� � ��#��?�"���� [Y�� ����(��� ��# 1��������� � ������`��\�`^�������������_����*( �����*�Codex Alimentarius{��� 1"����� ������ �� � ����( ���������*�#*��*����� ��" ����{�" ��# ����# ��"������"�1���� ������{� � ��� #��(�� �# ����� �# ��"�����( {� ����������� )�(�����*� 1������#���)���������*���)�����(������� ���"��� ���#� ������X�# ���������#�������+�$���#��1?�" ������#*�*���#���� ����#*�*�British Retail Consortium�?�#�����#��?�"���������

X�"#���F�&��~��*+���#*�����+� #����*���#��?�"�����������#���[Y������ �*�*�(<����)�+#����)��#*��������� ���*�( ����/�����/&�# "��

�Źródło: obliczenia własne na postawie danych British Retail Consortium (www.brcdirectory.com). �

0+��#����� ���� ���� *�����#�� ������ �#*�����+� #���� �#*������� �� ���*�( ���#������� �� ��#��?�" ������� ������#��� [Y�\� �*�*�(<����� �� ?�#���)\� "�<#�� �)������<��#�� ��$�*����������)���� �����*�#<�� ���� ����\���"����������)�"#����)�H���X��/��# "�����" �=/=�� ��"��)��#*�����+� #����� ������ ��"���������#��?�"�����+���#1

0 50 100 150

Owocowo-warzywna

Mięsna

Piekarska

Mleczarska

Rybna

Cukiernicza

Pozostałych artykułów spożywczych

Zbożowo-młynarska

Przetwórstwa kawy i herbaty

Wód mineralnych i napojów bezalkoholowych

Makaronowa

Olejarsko-tłuszczowa

Winiarska

Cukrownicza

Piwowarska

Wyrobów alkoholowych

143106

49

43

41

33

29

14

9

9

8

7

6

4

2

2

112

132

50

43

39

32

12

10

4

7

2

9

4

4

2

2

2013

2012

�L�

��?�"���������# ���������#��[Y�\������/&�# "��;�@L@��X�����(#������ ��� ������#*�����+� #�����+#���� � � � 1��#*���������������\�������*���" ���� ��������� 1����� ���� �#*�����+� #����� +#���� ���"�#�"���\� #�+���� �� ����*�#�"����� A� � ���*��)������)�����"�\���+�#�* ����������?�#�\������\@������/��# "����\F������/&�# "�\���# �� ���� ������ ���#��?�"���������#���[Y����

�#*�����+� #����� �#*������� �� ���*�( � ��� ��"���� �*�#�(� �#��� ���� �� �# 1������ ��#�����\� �� ��"�� ��#*������� ������<�� *�#*��*����� ��" ����\� *�#<�� � ���)� +��(�� #�����)\� ��"� �� ��� +��(�� #�����)�� >"���� ���)� �# +���<�� �*����� ��� +�������������� ����� �� "#���\���"�<#����#*�����+� #��� �# *� �*�� ��# ����#����#�1������X��//@�# "���������������)������)� (#����* ���+���� ������ ��#*���� � ��������#���#�\��*�*�(<���������*�"��� ��"����[#�" ��� �#<�����" ��������<��*�����#*1���)\�"�<#*������ � ����+������*����� ������*�����������#������������<��*�#*�1�*����� ��" ������ ]�� ������# +������+��� ���� *� ������*�� �� ����� � �����# ��1" ��� ���� "��#�� "��# ����*��� #�*� � * ������)� �#�� ���"<�� �#*�����+� #�������X�*���*"��*� �������*������#*�����+� #�������������� �#��� ������ �#�� ���������*�"#��<�� ��#������� �� �� ����*���� ���� �#�� ���"<�\� " ����*� �$� � " ��������� ����)�*�������#�"��#�� #(���*�������\�" ����*� �$��#*��# ���*������*" �����#�1� ���"<�\�+#�"�� ������*��������*�� ���������)�*�#*��*�������" ����&/��>"�����# 1+���<�\� *� ��"����+ #�"���� �����#*�����+� #��������# ��������#�����\� �*�*�(<������������� `��\� `^�� �� �_���\� *������� #<����� �� ������ ��#��"<�� ������#� 1�1)�(�����*���)������������)����#*�����+� #��������� �*��������*���;�*�"#����" ����*1���)�#�� ��<�\�� ��#��*������� ����������\�"�<#�������� ��#*��# ���*�$\��+��������$�����(�������#����( � ��������*�#*��*����� ��" ����\� #�*� �# �"<�� ?����� ���)��" ����*���)� ��� � "#����� " �*�<�� ���)� �*������� � *� �� �#��� ���� *������ � ���� �� ����( \��*��" �"#������������*�#*��*�������" �����+�����#�������" ����#��*�\��*�������" �" ���������

7.4. Wpływ stosowania systemów zarządzania jakością na konkurencyjność przedsiębiorstw

^���� �/����� ���"������� ��"��� �H������# ����"���\�/����� ����# ���*��������� ����� + ���*"����# �����`��\�`^�����_���������*���"��)��#*�����+� #�����)��#*������� �� ���*�( � #�*� /� ���� �� # *� �*����� � ��� # ������ ������ ��# �����������<�� *�#*��*����� ��" ����� �� ������� ���)� ������<�� ��� �#*�����+� #����� �� ��)�" �"�#������ �$�� A� +����� ���)� ����"�\� �� *����������� �� �������( � � *� ������" ������� ����������+�*����*�������*�# � ���( �������"����# ��������� � ������������<��*�#*��*�������" �����+�� ��������*�(�<����)�T#<����" �"�#������ ����� �1�"��)� �#*�����+� #���� �� ���*��)\� �#*���� ��*���"��� ��� #��"�� �������� �� ����� 1���\� �� ��"�� ��� #��"�� "#�� ����� X� ���#��*��)� �����)� � � �*��"����� �*� �" ����������������������������������������������������&/�`��^ #"���q#���v\�Ekonomiczne efekty rozwoju systemów zarządzania jakością i ich wpływ na konku-rencyjność polskich przedsiębiorstw przemysłu spożywczego\� ��#���!�# (#���X��� �������//=1�//�%\��#�=F\�]�Y�`�1�][\�X�#�*�����//���

�F�

��H����# ��������)�������<��+�� ���#��"����sine qua non����������#*�����+� #�����*���� ��� ?�#������#��"��*+�����X����������)������)���#*���������� �#����" �"�#��1���� ���� ����(���� ��� ��# ����� �� �� � ������ ��� +��(�� #�����)� ������<�� �� ����1��#�<�� *�#*��*����� ��" ����� q]>0� �//\� ]>0� ��///\� [Y�� �� ]}>v�� ^�� ��� �# �������#������������<��*�#*��*�������" �������� ��"��)��#*�����+� #�����)�� ��//@�# "�\���� �*��������*���� �#������" ������+�*����*��������# ��" ��������� ���� ������*��� �� � ������� �����(����� �*�"������ ��"��)�"�����<�\�� *� �������#*���$�� *� ��" �"�#������ ���� ���)� �#*�����+� #���� ��� #��"�� "#�� ���\� ��� � ���( � �*# ������� #������ ����� �� ��"���

�# ������#�����\������������� �� � ������ ������<��*�#*��*����� ��" ���������1�����������������*�#�(�*������ " �������)����#*�����+� #�����)\�"�<#��+�*� �#���� ��� � �#���� � ����� *���*�"� *� � *� ���� " �"�#������ ���� � ��"��( � �#*������� �� 1���*�( �� ]� ��"\� �� ���#��*��� " ���� ���� �#�*� *� ��#������� ������<�� *�#*��*�������" ����\�" ����*���+�� ��� #*��" ���������#*�����+� #������� "���������\�����#�"���\��# ����#� #�*� *����<�� �������)� ��� ����� ������ ��"�*����� �"����*� ���� ���� �����\��*�������� �� ���* # ������ �# ���<�� #�*� ��)� ���(��( � � �" ��������� ������ � ����� 1����� "������������������*�#*��*�������" ����������" ����"�����+��������#*��*����� ��#*�"�*���������? #��������" ����" �������������#*�����+� #�����\������������ 1���#�*������ � ��\���� \�� �*����� ����\�* ���� ���" �����;�� �<��*( �� ���� #�*��*����������������*����������������� ��*��)������� ��*��) ������� ������*����� ����1� ������ "������������������_���������������_���� #�*�� "�������� ����#�*�1�����?��"�� � ��������������q*�����v&��X��#*����"��������<��*�#*��*����� ��" ������� ��#���� �� #���]>0�� ����� ����� "�������������"���(����" ���\���"�<#���*���1����������������#���(��*���?�#��\�*������*�#*��*������# ��� ��( ���� ����"����" ���&���� �� � ������������)�(�����*� 1������#��( �+����"<�����#*��*���� �����(���`��\�`^�� �� �_���� ����(�� � �� ������*��� ��+� ���"�*��� �� ����� �#*��# ���*������#�� ��<�\�� ��#��*������������)��*�������������������)\�� ����?�"����� �# ���*�� �� � � �#���� ��+� �� ���"�<#��)� �#*����"��)� � � ��� ����� *������ ������ )�(�����*� 1�1������#��( �����( ��# ������# ��"�����( ���� �������������#*�����+� #�����&&���

X��# ��������#��������������*�#*��*�������" ����������� �*��"����( �?��"�� 1� ������� �����$����������*# ���" �*�<���# ��"�����x�� ������� +#*��?��"�� ��������������*�#*��*�������" �����������*��)������)�� ������� � � ��$� +��������" �*1�<���# ��"���\�����" ���"��������*# �����" �"�#������ �����#*�����+� #���&@���

����������������������������������������������&����' � ��1'#�����"�\� Z��>�" #�\� Zarządzanie bezpieczeństwem żywności. Teoria i praktyka \�X��������� ������[��"\�X�#�*�����//��&��^��H#+����"\�Zarządzanie jakością. Teoria i praktyka\���?��\�X�#�*�����//@��&&�Monitorowanie stanu wdrożenia systemów zarządzania jakością i ich wpływ na konkurencyjność przedsiębiorstw przemysłu spożywczego\� ����� `��^ #"��\� [��x ���"�\� V��>�#���"1[��(�\� Monitoro-wanie oraz analiza zmian polskiego łańcucha żywnościowego. Synteza z realizacji tematu III\� ��#���!�# (#���X��� �������//=1�//�%\��#�F�\�]�Y�`�1�][\�X�#�*�����//\�����1�F��&@�`��^ #"���q#���v\�Raport z monitoringu wpływu systemów zarządzania jakością na koszty produkcji, działalność marketingową i integrację pionową przedsiębiorstw przemysłu spożywczego \� ��#���!�# (#���X��� �������//=1�//�%\��#��\�]�Y�`�1�][\�X�#�*�����//Q��

�Q�

>�������*�#*��*�������" ���������(����� ��� # ������qtraceabilityv�� �) 1�*����� ��# ��<�� #�*� #��)�� ���� #* ���� ��� ���� �� ����� *�(��#��� ������ +�*1����*���������� ���&=��Z �����(��*�" ���� ���# ������<����� ���� +�� ������������<��" ����"�����*�# �����*���#���#����#��" �������������������)����� 1��� ����! ��� ���� ��� ��%\�� ���#��"����*�����������+�*����*�������*�# � ���( ���� �� �������� *� ����" ���� ?�# ��������� ���� #�*�����*�����" �"�#������*��� 1" ������ � �#*�+� " �������<�� q"�����<�� ?�������)v&L�� X� �#*����"�� �#*�����+� #�����#*��������� ���*�( &F�#����*�������( ���� (���� � � �����*����������# ���� (��1+������ �# ���<�� ����(#����� *� � ��������� ��# ��<�� ���"�* ���� +������)� �#*�����1+� #�����#*��������� ���*�( ������?�"����� �#������" ������# ��<���� � �����)�� ��# ��"���\�*��#�(������# ����*# �������(#������# ������<����� ����*���)� �+� #�������

�#*�����+� #������� ���*�\����*�*�(<�� �����*������������������#��"��)��� ?�1#�������� #���������� ��\����������+�*� �#�����( �" ���"���*� ������*�����" ���1���������'�����������#���(��*����������������������)�������)�������������*��( ��� ����"����" �������������������" ����*� ��������� +����#���#<���>��������#��" ���)���� ��<����#������ ��� � � �# ���*����� �����<�� ��+� �(*�"� ������ ���� �����)� ��#��?�"��<����� � �����<�� ��� ����� >� � ������ ������<�� *�#*��*����� ��" ����� �� �#*�����+� #1�����)� �#*������� �� ���*�( � � *�������� ������� ��� � �#���� " ����"����� *� �1+� #����\��������� �#������ *� ���*��������#"����( ���)&Q����7.5. Podsumowanie

�#*��� �"������� ��"��� �H������# ����"���� ? #��� ��� ������� +��\� ������ ��� ��"�� ( �� ��#"�� ��� ��� ��� ���� +��*��� " �"�#�������� ��� #��"�� �������� #�*���� � ��"��� �#*�����+� #����� ���� *� ����� � �� � ��$� ���� � � ����(��� �� ������#�<���������)���*�"#�����+�*����*���������� �����^ ��� #��(���������# ����� ���� � 1������ ������<�� *�#*��*����� ��" ����� ��"�*��\� �� +���� ��� +���� ����*������ �����X�������� ��"������#�"��#��H����� �*��" ���� "#��������� ���� ����������������� ���#�����\� ��# ����� �� �� � ������ +��(�� #�����)� ������<�� *�#*��*����� ��" ���������#*�����+� #�����)��#*��������� ���*�( ���������� ����� �#������" ������+�*���1�*�������*�# � ���( ���� �����# ��" ��������� �������

~�(���� ������������# ����� +��(�� #�����������������*�#*��*�������" ����������#��*��� "#����� � ��"������ +�� � �������*� �*����"<���*# ����� *� ���" �"�1#������ ����� ��"��)�?�#���� ���*��)\��*�*�(<��������#��"������������*�������� � 1������ +��(�� #�����)� ������<�� *�#*��*����� ��" ����� ���� ����� ��� ��� ����� �*����1"����" �"�# ���������#��"��"#�� �����*��*�(#����*���\����*����� ��������*+��������#��"���� ����*�( � ?��"�� � ������ �#*�����+� #���� �� ���*��)�� _"�������� � �1

����������������������������������������������&=�Y *� #*��*�����x#�FQ��//����#����������# ����"��( ���Y���\� ��������&L�X��>*���� ��"�\� Zarządzanie łańcuchami dostaw żywności w Polsce. Kierunki zmian \� ��?��\�X�#�*�����//Q��&F�`��^ #"��\�Monitorowanie stanu…\� ��������&Q�]+������

���

���������� � *� ��� " �"�#������ ���� � ��"��)� �#*�����+� #���� � �� �������$� �*��"���� � ��������� +��(�� #�����)�������<��*�#*��*�������" ������0�*��������?�"����# 1��������� � ���������)�������<��������������� *���*���*���*# ������ *� ���" �"�1#������ ���� ����( � �#*�����+� #����\� (��� � � �#����� " �"�#������ ���� ��������������������)��*����"<���

� � *����������� �#*���#*�(����� +�*����*������� *�# � ���( � ��� ���� " 1����*��� ��� ������ �� �?�"������ ���+�����* #���X������ ����" ����*��\�� ���� ����� �����������\���� #*������������������������"�������* #�������# ��"������ +# ������� 1���� #�*� ��� #*����� '#�� ��( � H#*���� ���� ���� ���\� ��� �*<#� �����������)� �� ���1�����)�H������# ����"����� ]��������� �#*�+����������*�( �� ��� �������#*�*������� ��*������ �# ��" ��� ���)� �� �#*�����+� #�����)� �#*������� �� ���*�( � #�*� ��# 1���*����\� � � +���� ��"� �� �����)� "#����)� H�\� �# �"<�� �#�������� �� �����#�* ���)��#*����"��)������# �������+�����"����*��( �?��"�� � ���������������_���\��*���� �� ������ ���� "��)�"�#�*��+#�"� +��(�� #�����)�������<��*�#*��*�������" ��������" ���"���������)��(*�"� ���������

&/�

8. Konkurencyjność polskich przedsiębiorstw przemysłu spożywczego na wybranych rynkach zagranicznych

(na podstawie badania ankietowego)

8.1. Wprowadzenie, cel i metody badawcze

0+�*�#���+�����*��\����"�<#����" �����# ��� ����(�����������*��� �#�1� ������ ����� *�����" � " �"�#������ ���� �#*�����+� #���� �#*������� �� ���*�( � �����+#����)� #��"��)� ��# ����"��)�� Z�"��� ������� ������� �� � � ��� � " ����*� �$�" ����"� ��( � �� �#*�����*� ������� ��# ����#*�*��#�*����" �"�#������ ����� ��� 1�<�� ( �� ��#�*��)\� *� �#�(���� *��� �����?�"�� �#*������� �� ���*�( \� ��*(������������#��"��"�*���� ������#*�*������������ �� ��# ���*������*������ ����( �� ��#�*����0+�*�#� " �"�#������ ���� * ����� � �#�"� ����� �*�# " � ;� " �"�#������ �$� �#*�����1+� #���� � � *� �� �$� � � ��# ������� " �"�#������ �� +#����� V���� ��� � ��#*�(���� �#*�*��#�*���� � ��������)� *�� +<�� �� " ���������\� � ���� �����)� �*������ � �)�#�"��#*����#���(��*���� #�*�"#� �����)�����#�����<��" �"�# �������

� ��� ����������* ��������� �#�� ���������� ��"����������#�������#*�����1+� #����&����# ���*�� ����*������ �$����#*��������� ���*�����)�#�"��#�*���������������� ���+������ *�����" �"�#����������� ����� #�*���x����*��)\��*��)��)\�Y ����������H"#�����@/\����#* ���*����*�*������" �������*���<��#��" ���)��� ��� ������������ ��"��)��� #��\���)�����*�+��*�����������������#������ ��"�\���(�<�����*������ �$� ��#�1������������# ���* ������ ����@���

X��#*�( � �������������*�( � �#�� ��������" #*����� �?#�(�����+�����������1#��*��( � ����� !�"�������� *�(#����*��� � ��"��)� �#*�����+� #���� *� +#���� �� ���*��\�

����������������������������������������������&���*����"����������������� ��#*������ ��������( ��#*�����+� #������ �(#����� ��� �<������)�����#�����)�+�������*+��*��#���� ���)��#�� ���"<�� #�*��������?����� �����#*�����+� #���������� ���\�"�<#�� *��#�������� �=/� �#�� ���"<�� �� ������\� �� "�<#��)� # �*��� +#<�� �#*�"#��*�� =/� ���� ��# \� ����+����" �����+������# �*����#*�"#��*��@&�������# ��� ��� ����#������� �*����#*�����+� #�����*��#�����1����� �� =/� � � �@�� �#�� ���"<�� ����*���\� "�<#��)� # �*��� +#<�� ���� �#*�"#��*�� =/� ���� ��# \� ����+����" �����+������# �*��������#*�"#��*��@&�������# ��A +��Y *� #*��*�����' ������qX�v��#�Q//��//Q�*������L����#������//Q�#���*����������"�<#��# �*����� � ���*��*( ����*�����<�����#��"������*��� 1� �������#���QF���QQ�Z#�"�����q (<����# *� #*��*���������#����������*���+� " ���)v��@/�]����#����� � � ��+ #�� ���)� "#��<�� +���� ����"�� +����� �#*�����+� #���� �# ���* ���)� ��"���*������������#*�*�`�<����H#*���>��������*���q* +��Działalność podmiotów posiadających udziały w podmiotachz siedzibą za granicą w 2010 roku, `H>\� X�#�*���� �/� #�*� Grupy przedsiębiorstw w Polsce w 2010 roku,�`H>\�X�#�*�����/v\���"�#<�����?�#�������� #�" 1� #���*��'�^`�q* +��^��>�# ���\�V��>�� ��"�\�Ekspansja międzynarodowa polskich przedsiębiorstw produkcyjnych\�'�^`\��//v��V�"�����"��*����)�+����\�(�<������"��#��"�����"��������*�(#����*����� ��"��)��#*�����+� #����������������x�����\�H"#����\��*��)�� #�*�Y ���\��#*���*������ �*��������*����� ������#*���(��x��������@�X� � + #*�� �#*�����+� #���� � � +������� ����#��*��( � ���� "��# ��� � ���� "#���#���� � �) �*�����"������<�������*������� ���� �*����(������ �$��*�����*����������� ��� ���� ��� �<���� ���� \�*���*(����� ��� � ��*��)��� �����*���# � ������� "������<�\� ��)� � �) �*����� +���� �#����� � �*������?�" �������

&�

" ������*������ �*�� �������#��"����������"�\��*��"�\�# ����"�����"#����"�%@���� ����1� ����������+�����������#��*��( �+����������?�"������������*���*����"<��" �"�#��1���� ���\� "�<#�� �#*��*������ ���� � � ��"����� � ��"��)� ����)� �� �#�����)� �#*�����+� #������� ������� +#�� ���� ��� �����* �����)� #��"��)� ��# ����"��)�� >*�*�(<� ���� �����*���� ���� � �*����"�� ����#��������� " �"�#������ �$� � ��� �<�� ( �� ��#�*��)� �� �������+#�� ����� � �������� *�� +�� �� " ���������� q�"�����"�� � ��������� " �"�#������ ���v��� #*������)�������)����#� ������� �������� �*�*�(<����)�#��"��)�*�(#����*���)\�T#<�����#*���(� " �"�#��������)� ��� ���)� #��"��)� q��#���(��� " �"�#�����v� #�*� "#� ����� ��������#�������" �"�# �������

X� +������� *��� � ��� � ������ *� ����# +�+�������*���)� q���� � ���)v� ���)��"�� + #���#<+�\���"���������+<#���� ����X�+<#���� ��� ��#���* ������������*�\�� �����1�*����� #�*���+��"������� ��������� #"��� ���*����)�?��"�� � �������#*�����+� #���������+#����)�#��"��)�*�(#����*���)��X��# ��"����+�����*��������*(# ���* � ������<�)�������)��

X� ���#��*��� ?�*��� +������� *��� � ��� � � �#������ ���)��"�� +��#������ �����1����*����q� ���#��� ��� ��( v��X������#�"#��������#*�����+� #����� �+���������" 1#*����� �������������? ���*��\��#*��# ���* ���*��� � ������)��"���_Z]�qComputer Assisted Telephone Interviewingv��x���������� ��#*�������������� ��� �<��( �� ��#1�*��)\�"�<#*����#�*�����)�$���*�������+������\���#�� ��� ���"���������#��� ���# *1�������*��� � ���� �*������"�# ���*�������� �������#������ ���� �"����� ��#���*���"��� ��� +��� #<����� �� ������ ��� ��� �� ��������� ��# ���� ����#��� ����� [��������� � ���� � *����(� (<�� � ��"�� �� * ���� � *#����* ����� �� ����*���� �� ������ �/�� # "�����#*��# ���* � ��������#<+����=��#*�����+� #�����#*��������� ���*�( @&��

X��#�(����������+�������*��� � ��� ����)��"��� ���#��� ��� ��( ���� ������������<�� +�*� �#�����)� �� � �#�����)� *� �#*��������������� �#*�����+� #���\� "�<#��*+�� ����� �����������*�� � *����� �� �� ���� +#���� ��� ����� �����)� #��"��)� *�(#�1���*���)�� X������� �"���#�"��� �#*��# ���* � � � +������ ��+� ����? ���*����� � +<#��#<+��������)�#�"��#���� ����� ���#����������+�*���?�#�\�"�<#����*������*���������#�1�*��� ������� +�������� X������� �"���#�"��� *� =� �#*��������������� �#*�����+� #�����#*��������� ���*�( ��#*��# ���* � �����#�����"���������/��# "���

�8.2. Potencjał konkurencyjny polskich przedsiębiorstw przemysłu spożywczego

na wybranych rynkach zagranicznych

V������*�"���* ���)� +�*�#<��*���#���)���+�����������#��*�����#*��# ��1�* ������#<������)����#�����)��#*�����+� #�����#*��������� ���*�( �+����������1?�"������"�����"<��� ���������" �"�#�������( ��� #*����)� (�������)�������)<������������������������������������������������@����� �$� ����"<�� +����� � ������� ����� �� ����#������� V��[����#*\� Konkurencyjność polskich przed-siębiorstw na rynkach europejskich na przykładzie wybranych branż\� X��������� � H����#�������`����"��( \�`����"��/&��@&�[�������� +��� ��=��#*�����+� #�����#*��������� ���*�( \��������#*�����+� #������#*��������#�+��( �;�F\�������( �;�L\�� "<������� �<�� � � ���)�����#*�����)� #�*���� �<��+�*��" ) � ���)����<������#�����)�;�=\���"��#���*�( �;�@\��#*��#���;�������# +<����" ) � ���)�;���

&��

��#� �������#��"��)�*�(#����*���)��X�������� ������ ���(�������"���<�����*������ 1����� ��� �<��( �� ��#�*��)���x����*��)\��*��)��)\�Y ���������H"#�������X�"����� 1��#���*����"��� ������" #*����� \� �#�� ��������� �#*�+��+������\���#�"��#��� ���1������" �"�#�������( ������#*�����+� #�����# ��"������)�� +#��" ����������@@���X���#�"��#*�����\�*( �����*�" ������������)�������������)����#� ����^����� #��#�@=\��� �#�+�� � ��*��������� ����� ����������#�����\���� ������������* �����)�+#��\������������� "#��� � �����������*���*�������� �� #*���� ������)���#� ������ ��*������� ����� ���)�*����* � ���*������ �$�+�����* 1# *� � ��\�� (����"��*� ���#*��� ��\� #(���*����� �# ��"���\� ��?#���#�"��#�\� ���)� � (��\� *�#*��*����� ��" ����\� � (����"��*�����#*��\���#*��������#"����(� #�*���#������ ��*�����������#������)�*�"����?�" 1��� ��*�#*��*�����*�� +�������*"���\�?������� #�*� #(���*�������*�#*��*������x����������"�*�����$\���������*���"������*�*�(<��� ����*��������* �������*�����*�� (�����������)����#� ����+������)��#*�����+� #�����A���( �� � ���������*����*����� �#�� 1������ �<�� � ����" ���\�"�<#��#��� ��������*�����*����� �����

_����*������"�����"��� ���������" �"�#�������( ��#*�����+� #�����#*��������� ���*�( � � *�� (#�������� #��"�� "#�� ��( \� ������ *�����$� �#*���� ��*���"����*�*�(<����� ��������� ��"��)��# ������<����� ����� �#��"���������"��( ��X� ������+������)� �#*�����+� #�<�� ����� � � #���"� � �#*���\� ��� "�<#��� " �"�#������ ����� �����1" � ������\���+������������� "��� �*�"���������*�"#�������" �����# ��"�<��������1��#�<�� +���(�\���*����� �� �*�������"���<��������"#���������� �$��#�����������( �*������� #��� �����<�� ������ �"�����"<�� � ��������� " �"�#�������( � �� #*����)� ���1���)���#� �����#*�����+� #���\�"�<#�������� �������� * ������)�#��"��)�*�(#����*���)\���x����*��)� �(#����# ����*�*�(<����q* +�����"��Q�v���

X�"#���Q���>"�����"��� ���������" �"�#�������( ��#*�����+� #�����#*��������� ���*�( ����#��"��)�*�(#����*���)��� +�*�#*���*������ �����#*���# ��"�������

�Źródło: opracowanie własne na podstawie badania empirycznego.

����������������������������������������������@@�>*�#*���* +��V��[����#*\�Konkurencyjność…\� �������\�����=1�F��@=�^����� #��#\� Competitive Advantage. Creating and Sustaining Superior Performance\� Z)�� }#����#���\�x���� #"��Q=\����&F��

2%

2%

7%

18%

40%

0% 15% 30% 45%

stosowanie metody just in time

informatyzacja działalności logistycznej

współpraca z instytutami branżowymi

łatwy dostęp do źródeł zaopatrzenia

zdolność do kreowania nowychproduktów/technologii

&&�

X� *�"#����� �*������ ���� �#*���# ��"������� "���* ���� ���������� ������)����#� ���� ��� ��*���"��)� �����* �����)� #��"��)� ��# ����"��)\� �� *����*�*�� �� x���1�*��)\� �����*� �� �$�� �"#� ������� ���)��# ��"�<������+����)� � (���q��"#���Q�v��H���� ��"� @/�� +������)� �#*�����+� #�<��� A������� Q�� #��� �����<�� �������"�����"�����������"��������� ������ �T#<����*� ���#*������^�#(�������# ��� �(#������*���� ���<��#���� *� ������������ +�����*���� �� +#�� ����� qF�v� #�*� ��? #����*������*������ ���� � (�����*���� �� �� � ������ ��� ��� just in time� q� � ��v�� x����� �����"�� �"#����$���� ����*���*��������)��������<�����#��"���������"����

A��#*������� ���)������"#�����Q��������)�����"�\����� +�*�#*���*������ �����# ��"������� "���* ��� # ��� �(#������ �#*�� �"�����"�� � ��������� " �"�#�������( ��� ����������#��?�"������" �����# ��"�<��q=@�v\�� ����������������*�������������" ���\���"��� ��"� ]>0� ���_����q@Q�v\� #�*�� � �*����� ���)� � (��� q@�v��X������ ������������������ ���������*���"��)�#��"��)\���*����*�*����x����*��)������ "���@��#��� �����<��������������"����������������*� �$���#"�����*�� ��( � #�*��*���#����1*�����*��<������# ��"�<���� ���*��)�q �� ������ ��F�����&�v��

�X�"#���Q����>"�����"��� ���������" �"�#�������( ��#*�����+� #�����#*��������

�� ���*�( ����#��"��)�*�(#����*���)��� +�*�#*���# ��"����

�Źródło: opracowanie własne na podstawie badania empirycznego. �

x����"#�����Q�&��"�*�� ��"�����"��� ���������" �"�#�������( ��#*�����+� #�����#*��������� ���*�( ����#��"��)�*�(#����*���)���*�"#������ ����"����#"����( ������#������&�� ��"��)��# ������<�\�"�<#*���*�������*������+�����������#��*����� �1"#������\��������� +�*�#*����#���(��*���*���*���������#*������*���"����������� �$��������� � � "����<�� ����#�+����� �����������)� *�� (#������� V���� � � ����� *����*�*�� ���#��"��)� �������"��� �� �*��"���� Y<����� &/�� #��� �����<�� ����\� �� �"�����"����� ���������" �"�#�������( � �*���*������*�*�(<������������� " �$�+��������#"�1���( ��( �� �� � ������ �� �#*�+�#��"��*�(#����*��( ��]�� ������" ���������������#<������*��� � �$�#��"�\�" �"�#���<��������(������ ��#����� �#��"��q�=�v� #�*�*��� � �$� � �#*�+\� �#�?�#������ �� *��) ���� ��+���<�� q��v�� � ���� \� �# ���*����*������ �$����#*��������� ���*��\������ ���*�� ����$� ���"��)�*�� +��)���" �1���������)\� ��"�� �*�������� �# � ������ �# ���* ��� �� �� �<+� �?�"������ qL�v\��(��� �$���*����(�����������#�+�����q@�v\�����"��� ���������� ������)���+���<��q&�v��

23%

27%

41%

48%

54%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60%

czas realizacji zamówień produktów

stan i elastyczność parku maszynowego

nowoczesne technologie

posiadane systemy zapewnienia jakości

posiadane certyfikaty jakości produktów

&@�

�� ������)� ��#�"� # *� *��������)� ��� #��"�� *�(#����*���� q�v�� x�������� ��� ����������������� "�*�����������*�#���"��#*�����+� #�����q=�v� #�*�*��#����������#*�������1������)���� ���)�q@�v��

�X�"#���Q�&��>"�����"��� ���������" �"�#�������( ��#*�����+� #�����#*��������

�� ���*�( ����#��"��)�*�(#����*���)���*�"#������ ����"����#"����( �����

�Źródło: opracowanie własne na podstawie badania empirycznego. �

_+�� �<�� " �"�# ��$� ��� #��"��)� *�(#����*���)\� � ��"��� �#*�����+� #������#*��������� ���*�( ����*����"��� �����$�� ��������?����� ������"������� �#�*�"���# ���*������*������ ����( �� ��#�*���*��(#�������H������"��#�����&/��#��� �����<��q��"#���Q�@v���#�(���������?����� �����"�����"����� ���������" �"�#�������( ������ �� ����� ��? #����*����� �*��� ���� ?����� � 1"���( ���)� q&�v�� >�� � � �������������������*���"��)�#��"��)\���*����*�*����x����*��)����*��)��)��x��"�<#*��#��� �1��������"�*����#<��������*���*�����+�������" ��# ����#*�����+� #�����*��(#������qF�v� #�*�� ������ �*�����#*���)�T#<����?����� ������q@�v���

X�"#���Q�@��>"�����"��� ���������" �"�#�������( ��#*�����+� #�����#*���������� ���*�( ����#��"��)�*�(#����*���)���*�"#�����?�����<��

�Źródło: opracowanie własne na podstawie badania empirycznego.

4%

5%

11%

13%

14%

16%

21%

25%

30%

30%

0% 10% 20% 30% 40%

posiadanie przedstawicieli handlowych

wizerunek przedsiębiorstwa

posiadanie marek

posiadanie lojalnych nabywców

gęstość i zasięg dostępnej sieci dystrybucji

efektywnie prowadzone działania promocyjne

znajomość potrzeb, preferencji i zachowańnabywców

znajomość rynku, konkurentów, wymagań w dotarciudo rynku

wysokość budżetu marketingowego

umiejętność wejścia do istniejących kanałówdystrybucji

4%

7%

13%

29%

0% 10% 20% 30% 40%

dostęp do zewnętrznych źródeł finansowania

możliwość bieżącej kontroli firmy za granicą

stopień informatyzacji czynności finansowo--księgowych

potencjał finansowy adekwatny do ryzyka

&=�

X�*�"#����� (�����������)����#� ���\���"��������� ����"��"��# ��\��*�*�(<����*���*���������������*���������*��� � �$���*�"<�� +���)��#*�*��#�� ���"<��*��(#�1����� q���v� #�*� � *� �� ��"�*��������� ���)� �#�� ���"<�� q�=�v�� x�� #��"��)�� ���1����"��� �� �*��"��� ����� ��� � ���� �� ����*�� �� � ������*����� �#�� ���"<�� qQ�v\�"#������ �$� �#�� ���"<�� qL�v� #�*� *� �� ���� �#*��<��*�� �� �)�#�*��� "��# ����1����qL�v�;�� #����"#���Q�=��

�X�"#���Q�=��>"�����"��� ���������" �"�#�������( ��#*�����+� #�����#*��������

�� ���*�( ����#��"��)�*�(#����*���)���*�"#������ ����"��"��# �����

�Źródło: opracowanie własne na podstawie badania empirycznego.�

_����*����� +�*�#� �*������ ���� ��� ��(������\� ��"��� ����� #(���*����� �� *�#*�1�*����\� �#*�+�� � �"#����$� *���*����� ��#����( � *�#*��*����� ��#������( � �#*������*���"�����x����*��)\��*��)��)� �����H"#�������H���� ��"��#������@� #��� ����1�<��q��"#���Q�Lv��� ���� ���� �������"�����"����� ���������" �"�#�������( ������"���*� �� �$� � � �# ���*����� ���(��( � � ��� #��(�� � �*����� ����*���# � ��( � q@�v� #�*�� ( �� �$�� "���*�����q&�v��A�" ������#��� �$�������#*��( ����������#*���������? #������ #�*��� �����? #����*������*�������*��� �*��*����� ��������������� ����q �� ������ ������=�v���

X�"#���Q�L��>"�����"��� ���������" �"�#�������( ��#*�����+� #�����#*���������� ���*�( ����#��"��)�*�(#����*���)���*�"#����� #(���*�������*�#*��*������

�Źródło: opracowanie własne na podstawie badania empirycznego.

16%

16%

18%

25%

29%

0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35%

zdolności przywódcze kierownictwa, charyzma

kreatywność pracowników

wiedza i doświadczenie pracowników za granicą

poziom wykształcenia pracowników za granicą

znajomość języków obcych przez pracownikówza granicą

5%

9%

13%

14%

23%

0% 5% 10% 15% 20% 25%

stopień formalizacji działań

sprawność wewnętrznego systemu przepływuinformacji

dogodność lokalizacji

zdolność w zakresie monitoringu otoczeniamiędzynarodowego

sprawność zarządzania operacyjnego

&L�

X�" ���"������ ���*����#�*������������"<��+������� ����#��*��( ���#� �� �"#����$\� �� �#*�����+� #����\� �+�� ���(�$� � ����#*�������� ����"�� �� � #<��������*�" �"�#������#��" ��\����*������ � ��$������" ����������"�����)�*�� +���� #�*�" �������������x��+�#�*�����#�?�# �������� �*�����������*�� +�\�"�<#����� �*�"��������� ��#� ��� ��� ���� #<���)� (#��� ����#���#���*�\� �� *����*�*�� ���� ��+���<��� >�� ��� "#������� ������� "���* ���)� �*����"<�� ��"����� �� ��� ������� *� ?�������������)�T#<�����"����*��( �" �"�# ������� ��� �<�����#��"���A�������#��� �����<����� ������������*�������*����*�*��*�� +���������#����������+#����" �����������X�#� ������"�� �"#����$\� �� *�� +<�� ����#������)� �� �������#������)� �#*�����+� #����� ���� � ����#�"� ��$� ��" � �#�+���)��������<���>��� ���� ��� ��<���� ��������#�*� *� #���������� ��������� ����*�� ������ >�� ������������� ���� "���( � �#*�����+� #����� ��"�������� ���*����)�*�� � +�� �������<�\�"�<#���# ���*��� ����� #*�������#� ����� �����\�"�<#�������������#*�"�*��������������*# �����#� ����#��" �����#*�����+� #�������8.3. Strategie konkurencji stosowane przez polskie przedsiębiorstwa przemysłu

spożywczego na wybranych rynkach zagranicznych

0��������� �� � ����� ��#���(��� " �"�#������ +������ T#<����� �#*���(�� " �"�1#���������� ��"��)��#*�����+� #������� #��"��)�*�(#����*���)\��������#*������*���1"���� "#����$�?�"�\��� ��� �������"������� ��"��� �H������# ����"���������� +�*�#*��*��*���� �$� #���"�����*�������X� �����)��+��(���)�*����� ��������"�* �$�� ��"��)�� ��� �<�� ( �� ��#�*��)� �������� �� ��� � *����� ��� #��"��)� +���)� ��" � ���+�����" �"�# ���������(�<��������"������@L��0+�����\���"�� "�*��������������"��+��������#*��# ���* ��( ��#*�*�'�^`\��� ��*�������"��� �����)�����������*���T#<������#*���(��" �"�#���������� ��"��)�?�#�����#��"��)�*�(#����*���)��������� "����" �$���)� �# ��"�<��� �#*���(�� ��� �*��"���� ������� ���� #�*�� ������� ���"�<�� ��� �#�(�����*������������#*���(��" �*� ����0*���*��� \���" �"�#������ �$�" �*� ���� ��"��)��#*�����+� #���� +�����������#*��*��*# ������" ���� ?�# �����)��# ��"�<�@F��

� � +�������������q�) $���������"����� *���*��\���"���+�������'�^`v�*�#�1� �����������+�����������#��*�����#*��# ���* ������#<������)����#�����)��#*��1���+� #�����#*��������� ���*�( ��V�"�����"��*�������<���"���#�"��)\� � +�����)��������? ���*���)\�#��� ����������#��"��)���������"��\��*��"��\�# ����"������"#����"����� �������*���"��� �#*�� ;���#<�� ����#*�*�^����� #��#�@Q�;� # �*���� ��#���(���" �"�1#������� x����� �����"� *�����$\� �� � +<#� �� �������)� # �*��<�� ��#���(��� *��������(�<��������#*��#<����� ������������������������#��"��)�� �*�*�(<����)�"#��<���

X��#*��������� ���*���� ����� ����# �*�������#���(���" �"�#�������� � 1���������#��"��)�*�(#����*���)������*#<��� ������ ?�# �����)��<+#��A����� ���������������������������������������������������@L� ^����� Z��` ��+� ��"�\� Tendencje globalizacyjne i integracja a zmiany modelu biznesu polskich przedsiębiorstw\� ����� V��Y���#�*�"\�X��^��)���*�"� q#���v\� Integracja a globalizacja\�X��������� �_"��������" � ���*��������0�"�#��~��(�( ����X# ������\�X# ������//L\����&��1&&/��@F�Ekspansja międzynarodowa polskich przedsiębiorstw\�'^�`\��//=� #�*�^��>�# ���\�V��>�� ��"�\�Ekspansja międzynarodowa…\� �������\ ���&�1&=��@Q�^����� #��#\�Strategia konkurencji�\� �������\����&\L1F\��Q\�L/��

&F�

���"�* �$�#��� �����<��� �"#����\����� � +���*#<��� �����������*����*�*���� � 1�*��� �$\� ��#�"���� �$� �� ��� "�� ��" �$� �# ��"�<�� ?�# �����)� ��� #��"��� � ��"����#��"������ ���*�����" ��#* ���*���# +���\�� ��# ��"����"�<#��)���� �����#�����)���# ��<��� X����" � �$� ?�#��� �# ��"� ���� � �"#����� ��"�� � ��������� *�����)� ���#��"�� ��#�"� �# ��"�<��� x����� � ���� � *�����$\� �� #���������� �������"�� �*��$�#��� �����<���� �������#���(����*�# "��( ��� #�������\�"�<#��*��� "������*���"��� �*�"���������+���<��q� #�����"��Q��v��

]�� ����� # �*����� ��#���(��� " �"�#������ �� �#*������� �� ���*��� ����� ��"���#*��<�*�� � " �*� ��\� �#*�� *��) ������ ?�#��� ��� � *� ���� ��" ��� ���� ���� ��1�*��� ��� " �"�#������� >�#���(��� ��� �� ����� *����*�*�� �#*�����+� #����\� "�<#�� � (��*� ?�# ��$����#��"�����*��������*��"�� +�������" �*�<����*���*"��*���" #*����1������� �?�"��� �"���� q��� ���� �# ��"���� "#��� ��( � �� #�������v�� >�#���(��� �#*�1�<�*���� " �*� ��( � #��� ������� #����*���� #<����� �*��"�� �� � ������ �?�"��� � 1������*����� #�*� ��"��������� � �*�"����� �� # *���*��� ���+�#�*���� �?�"������)�" �*� � ��Z���# �*�����#���(���" �"�#�������������" #*��������������*���"��)�+���1���)�#��"��)\����#*������*���"������#��"���������"������*��"����� ����#�*��� �� �#�*�" ������?�"�\���#��"������ ��#*�(��������#*�*�� ��"���� ��� ���( �� ��#�*����" ��#�����������(�������

A�" �����# ���������#��"��<���� ���*��)\�"�<#*����" #*���������#���(���" �1����#����\� �� ��� ���(�� �"������� (�<����� ��� ��#<��������� ���� � *� ���� +���(��"�����<���V����� ���� ���������*���"��)�#��"��)\���*����*�*����x����*��)����*��)��)��X������#*�����+� #������������� �������" �����#�����(� (#�?��*��������+#����)�#��1"��)�*�(#����*���)�q�#*������*���"������*��)��)v\�����"����������*���������� +���1�*����+#���( ���(������#��" ��( �q��+#����)���(����<�v��H�� �������� � ��������#���(���" �����#�����������"���� � ������ (#����* ��( ��� #������������+#��������"��� +�*�#*��#��"���x�� �����������*�+������)�� ��� �<�������� �������#���(���" �����#��������" �*���)�����+#�������(�������#��" �����

� ������������)�#�"��#����"����#���(���" �"�#�������� � �����)��#*�*�� ��"����������#�������#*�����+� #������#*��������� ���*�( ��������*�����#���(��*���� ��1�*������" #*����������#�"�� ���#*������# ��"�<����������* �����)�#��"��)���# 1����"��)�� X�#� � � �"#����$\� �� *����� ����� ���"�* �$� +������)� �#*�����+� #�<����#*�������# ��"���� �����������#"���>�#���(�������� � ���������������*���"��)�#��1"��)� +�����)�+�������\������"������*����������#��"���������"��\��*��"������"#���1�"����x��*�(#����*���)�#��"��)�� ������# ����������� ������ �������"��������������#���(������#*�������# +<��� ����#"����������� �� �#����"����+�����#�+�� #�� #�*���#*������# ��"�<��� ����#"������( �� ��� ��\�*�"�<#�( ����������" #*������#*��1���+� #��� ��>��� �*�*���*����#*�����+� #����\�"�<#��)�� *��������#��"�������*+������+�\��+��� (���+�� ��$��������"��������#*�������+����*��"���� ��$��#������ ��������1������#��"����������� � �����������)� ��� ����������#�+������� ���*�� � �*����*�*�� #��1"<�� �������"��( � �� �*��"��( \� "�<#�� ������� ��� *�� * #(���* ����� �� ���+����\� �����#*���� ��*���"��� �#����� � � ��# ���*����� � ���)� �# ��"�<��� �����( � � ��� ������� � �#*�+���� ��#���#<�� )���� ���)\� "�<#*�� * #(���*���� �� *�������� ��#*���� ��)��

&Q�

��# +<���� �����\��#*�����+� #������������*������� �" ����� ��������*�"#�������" �����# ��"�<�� #�*� ������#�<�����<��#���\� ��������*�"#����� �*���� #����*����� *��<����������#��� � ����� �������8.4. Instrumenty konkurowania stosowane przez polskie przedsiębiorstwa

przemysłu spożywczego na rynkach zagranicznych

>����?�"��?��"�� � ���������<��*�����)��#*�����+� #���������� \�������� (�� ��� (#����*�$� ����� � �� � ������� ������*��)� ��+���+�<#�*��)� ����#�����<��" �1"�# ������� V���� � � ?�"�\� "�<#�� *����(���� ��� �*�*�(<���� � �"#��������� X� +�� ������������� � *����� � ��� �<�� ��� #��"�� ����������� *���*����� ��� �?�"�� �*�������� ����#�1����<�� �#�"� �����)� ��" � ��� �$�� ]���#������� " �"�# ������ � ������ *����� ���$�� ���$����*"�� ���#�"��#*��� �� � ������� �������#*���)�� ��� �����#*�����+� #1����\�(�<���( ��������( ��*�������\������?�"��#��"�\��)�#�"��#�� ?�#��\����)��� �*�1"������ ����������)� �+� #�<�� #�*� �����)��������<�������)���������+#�����Z��" � �� ��"���� ��������� +���� ��� *� ���� � ����� #*����� �?�"��� ����#(��*��( � �1�*�������������#���"@���

X��#*��# ���* ���� +������� ����#��*����*��# � � ��� �� �*���� ����#�1����<�\�"�<#�� ���*��"����?�"����� ����#�����<��" �"�# ������*��#�*��� ������#*�*�^�V��>���"�����*�=/\� �����?�"�� �# ��"�<�\� � �*���� �"���� ���� �#*�����+� #����� ����#����" �"�# �����\�����"��*���*�������#� ���������#*�����+� #���������"������������� + #�� ����#�����<�� " �"�# ������ +���� �����?�"�� �<+#� " �����������)�� � ������������������ ����#���������������� ���*���"��)��*��#��)�(#��\�*( �����*�" ����������#"����(�1����� X���(���� ��� �����"� �����( � � (#�� ������ +� #��� � �� ���(�������?�"�����<��#����)���� ����*��������� ��� �����( �� ��#�*����q� �#����"���v� #�*�*���+�������?���������q���"���Q�&���Q�@v��

X��#*��������� ���*���� �#�*�" ������*�����$�� ����*�*�(<����� ���1������ ��"��)��# ������<��� �#��"���������"��( ����*��"��( ��Y��"������ ��#*�(���������" ��#����\���*�����*�������#��� �����<������(���������" ����" �����#�����������1+�#�*�����"����*���)�����#�������)�" �"�# �������'���* ���(#������#*��*����" #*�1��������)� � � +�� ������ +���"��)� #������� *� *�(#����*����� ��#���#���� )���� ����� �������#�������" �"�# �������# ��"����q��"#���Q�Fv��� ������# ���������#��"��<���� 1���*��)��� ������ �$��*�# "����)����)��#*��_���&�#��� �����<������\��������������*���*��������+������� ��� # ������#��"��*�(#����*��( � #�*��*�+" �$�#��( ���������������������������(�����qL@�v��' �������\�#<�������� ��������#*��*����\�������" �$���# +<�� q=��v� #�*� ��� "�� �� ����� ��#<������� ���� �# ��"�<�� q@Q�v�� >*�*�(<����# ��� �(#��������"����*�# " �$� ?�#����� #������ ����q&L�v� #�*�� �����������#�"��# ��"�<�� �� " #*������ ��*�#���"� �# �������� q&��v�� X� �#*������� �� ���*��� ����

����������������������������������������������@��A�����" � ����#(��� � ��(�� ��� ���\� �� �?�"�� " �� ��� ���*��( � ��*���������� " �� *����� ����#�1����<��" �"�# ��������������"�*�����������?�"�<�\���"���� ����*��"�$�������"���� � ������� �*�*�(<����)�����#�����<�����*��������=/�^�V��>���"�����*\�Konkurencyjność przedsiębiorstwa…\ ������� �

&��

+�*� *���*����� � * ������ � ��������� �"����*��( � �������� *�#*��*����� ��" ����� q&/�v����@� #��� �����<�� ����� *��\� �� ��� #��"��)� *�(#����*���)� ��#� � *��# �*�*�$� ������"�� ��� � �*��� �$��# ��"�<�\� ��"����������# ���*������ ���)� ��� ��#��1* �����������������)��# ��"�<�� #�*�# *�<�����)� � (����

�X�"#���Q�F��]���#�������" �"�# �������# ��"���� �� �#����"<��)���� ���)\�

��" #*����������#*�*��#*�����+� #������#*��������� ���*�( �����#��"��)�*�(#����*���)�

�Źródło: opracowanie własne na podstawie badania empirycznego.

�[�� ������� +#��� ���<��#����*�� �#����"���� )���� ��������#*������� �� 1

���*�����#*����#<������� � ����������#�����<��" �"�# ������������'���* ������#*��*���������*���"��)� #��"��)�*�(#����*���)\���*����*�*����x����*��)\� ������� *� ��������H������"��#������&�+������)��#*�����+� #����q&��v��X�������#(�1�������������"��" #*��������#��"������� ���� #�*���������� +��"����� ���q�/�v���Q�� #��� �����<�� �� ����� *��� "#�� � � ����� �# � ������ �� ����� � � ���� qQ�v��;�� #����"#���Q�Q���

X�"#���Q�Q��]���#�������" �"�# ����������� �� �#����"<��)���� ���)\���" #*����������#*�*��#*�����+� #������#*��������� ���*�( ��

���#��"��)�*�(#����*���)�

�Źródło: opracowanie własne na podstawie badania empirycznego.

64%

52%

48%

36%

32%

30%

25%

25%

25%

0% 20% 40% 60% 80%

szybkie reagowanie na sygnały płynące z rynku

jakość produktów

wzornictwo i wysoki stopień wyróżniania sięproduktów

szerokość asortymentu, kompleksowość oferty

marka produktów, wizerunek przedsiębiorstwa

posiadanie systemu zarządzania jakością

nowoczesność produktów

wprowadzanie nowych i modernizowanie istniejącychproduktów

rozwój technologii

32%

20%

20%

18%

0% 10% 20% 30% 40%

poziom ceny

warunki płatności

upusty, obniżki sezonowe

ceny promocyjne, ceny nowości

@/�

x�� ��"#����� Q��� �"�*�� � ����#������� " �"�# ������ ����#�+����� �� � ���������������#*���������# *�����������<��#����*�� �#����"����)���� ������#*�*�� ��"����#*�����+� #������#*������� �� ���*�( �� Y��� ��������*����\� �� "���* ����� ����#�1��������������#��� � �$�� ����� #�*��*���#����*�����*��<�����q� ����v��

�X�"#���Q����]���#�������" �"�# ����������#�+����� �� �#����"<��)���� ���)\�

��" #*����������#*�*��#*�����+� #������#*��������� ���*�( �����#��"��)�*�(#����*���)�

�Źródło: opracowanie własne na podstawie badania empirycznego.�

A��������# ������<����# +<���� ���*��)� +�����)�+������������#��*1���� �� (#����� ����#�����<�� " �"�# ������ " ����"����� ��#"����( ��� �*�*�(<����*���*���������# ?��� ��������#*�( � �������# �������#��� ����H������"�&���+���1���)� �#*�����+� #�<��� �#�(��� �� " ���� ���� ��#*��*���� ����� ��*���� �� ��#(��)� �� ��1������)�q�=�v��� �#�������)���� ���*�#��"<�� +���)� �*�"����#<������ ��� ������*����� �� ����#��������)� �� " #*������)� �# (#����)� � ���� ��� ���)� q�/�v�� � ������# �������� �#�� ����� � ���� � �# ?��� ������ ����#����� #�"��� ��� qL�v\� �� ������#*����(���������(����#*��*����# � ����������������#*�����q@�v� #�*�#<���? #���#�"�����qF�v��A�" ������#*��*���public relations����� �(#������������# �����#�������)�*�� �#����"����)���� ��������#*��������� ���*���q��"#���Q�/v���

X�"#���Q�/��]���#�������" �"�# ������" ����"�������#"����( ��� �� �#����"<��)���� ���)\���" #*����������#*�*��#*�����+� #������#*��������

�� ���*�( ����#��"��)�*�(#����*���)�

�Źródło: opracowanie własne na podstawie badania empirycznego.

29%

29%

0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35%

czas realizacji zamówień

terminowość dostaw

32%

25%

20%

16%

14%

7%

0%

0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35%

własna strona internetowa

udział w targach i wystawach

prowadzenie programów lojalnościowychdla dystrybutorów

materiały reklamowe

promocja sprzedaży

reklama

public relations

@�

�# ����������# +<���� ���*��)���" #*�������#<���������������#�����<�\��+�� �"����*���� " �"�# ��$� � *�(#����*���)� ��+���<�� ?�������)�� 0�*�������� ���1�������*�����#*��*��������������# ��"���_���&�+������)��#*�����+� #�<������\��� �+� ������� ����������� *���*����� ��� ��#<�������� ���� ��" �$� ��# +<�� qL@�v��;���"#���Q���V����� ��#(��������� ���������*���"��)�+������)�#��"��)\���*����*�*����x����*��)��' ����������#��������� � ��������*����� ������#*��*�����#*�*�� ��"����#*�����+� #����\��) $���)�*���*�����#<�������������+�(���������Q��#��� �����<���+�� � ��"�������� ��# ���*����� � ���)� �� � ��#��* ������ ��� �����������)� ��# +<�\�����F��"#��������"����*����*�#*��*��� ������������#"���� #�*�+��������<��� *���������*�#���"�� >�� � � ��#*��*��� ����� *����*�*�� ��� #��"��)� �������"��� �� �*��"�����]���#��������\�"�<#���#*��*��������������� �<+��*�*�(<����� �+�� �������������� *������ ��"��)� � ��� �<�� ( �� ��#�*��)� ��� #��"��)� *�(#����*���)\� *����*�*�� �� x���1�*��)� �� �*��)��)\� ���� *��� � �$� #��"�� �� � �#*�+� ��+���<�\� "#� ������ � ���)��� �#*�+�q�=�v\��*�+"���#��( �����������(�����*(���*�����#*�*�"�����<�\��������*� �$���� �� � ���������# ��"�<��� �� �#*�+���+���<��q� ��&�v��X��#*��������� ��1�*��� ���� *���*����� ��� ��"�� �*�# " �$� �� #�������\� " ����"� � �$� ?�#��� q�&�v� #�*���#�"������ ��" ������q��v��� ���� �#��� ���������"�*��������� ��"��� ����#�1�����\���"��� �����������������*�#*��*�������" �����q�/�v\�# *�<�����)� � (���q&�v\���� "���� �������#<������������# ��"�<��qL�v�����)�� � �*��� �$�q@�v��]���#����1�������#*��*������" #*��������������# �" � (��*������)���# ��"�<��q@�v���

X�"#���Q���]���#�������" �"�# �������# ��"���� ���+���<��?�������)\���" #*����������#*�*��#*�����+� #������#*��������� ���*�( ��

���#��"��)�*�(#����*���)�

�Źródło: opracowanie własne na podstawie badania empirycznego.

64%

28%

27%

25%

23%

23%

23%

21%

20%

16%

14%

13%

4%

0% 20% 40% 60% 80%

jakość produktów

wprowadzanie nowych i modernizowanieistniejących produktów

marka produktów, renoma przedsiębiorstwa

znajomość rynku i potrzeb nabywców, kreowanienowych potrzeb

szybkie reagowanie na sygnały klientów dotycząceproduktów

elastyczność w dostosowywaniu produktówdo potrzeb nabywców

szerokość asortymentu, kompleksowość oferty

atrakcyjność opakowania

posiadanie systemu zarządzania jakością

wzornictwo i wysoki stopień wyróżniania sięproduktów

nowoczesność produktów

rozwój technologii

proekologiczne cechy produktu

@��

[�� ������+���"��)� #������� *���+������� ?������������#*������� �� ���*�����#*���� #<����� �� � ������ ����#�����<�� " �"�# ������ ������ '���* ����� ����#�1�������\�*����*�*����x����*��)����*��)��)\������ *� ������q&��v� #�*��� � ����� "#�� � �������# � �������������� � ����q@�v��A��������F��#��� �����<���� ����������������* � ��� +��"��;�� #����"#���Q����

�X�"#���Q����]���#�������" �"�# ����������� ���+���<��?�������)\�

��" #*����������#*�*��#*�����+� #������#*��������� ���*�( �����#��"��)�*�(#����*���)�

�Źródło: opracowanie własne na podstawie badania empirycznego.�

'���* ���� ����#�������� " �"�# ������ ����#�+����� � " �������<�� �����*����������� �����( � � ������ � � �# ��"��� q�*���� �� �������� ��+����v� ;� ��"#��� Q�&��H������"����+������)��#*�����+� #�<���# ���*����)��*������ �$�( �� ��#�*��(�<�������x����*��)����*��)��)��Q��#��� �����<��� �"#�����" ����*� �$�*#<��1� ������"����<������#�+������A�� � ����" ����" �����)��# ����#�������)�*���*�1���)�*�" ����*� �������# ���*�������������)��# ��"�<��� �� ��"��#*��" ��� � ����������� ��� �$�#�"����������+�*�# ���*�"��� ��( �� ��#��qF�v���

X�"#���Q�&��]���#�������" �"�# ����������#�+����� ���+���<��?�������)\���" #*����������#*�*��#*�����+� #������#*��������� ���*�( ��

���#��"��)�*�(#����*���)�

�Źródło: opracowanie własne na podstawie badania empirycznego.�

X�(#���������#�����<��" �"�# ������" ����"�������#"����( ��� �" ������1�<�� �*�*�(<���� *���*����� �� +#���� �� ���*��� ��� �#*���*��� �� ��#�"������ ��# ��������#��� ���� H���� ��"� ���� +������)� �#*�����+� #���� q��"#��� Q�@v�� �/�� #��� �1����<����" #*���������*��������#(��)�����������)������*���*��������#<������ 1��� �$���#*�������������������)�#������� #�*�+���"��( �" ���"���*���+������\�� ������� ������������*��"����# ���*������# (#�� ��� ���� ��� ����q&�v���# ���������#��"��<�� �� ���*��)\� "�<#*�� �*����� ��*���� �� +������� ����#��*���\� � �$� #*��" ��#*�" �������+���<��?�������)�� �*�"������ ��)��# ��"�<�\���" #*����������# ?�1

32%

14%

7%

0% 10% 20% 30% 40%

poziom ceny

ceny promocyjne, ceny nowości

upusty, obniżki sezonowe

21%

18%

7%

0% 5% 10% 15% 20% 25%

zapewnienie łatwego dostępu do produktu(czasu i miejsca nabycia)

różnicowanie kanałów dystrybucji

możliwość zwrotu kupionego towaru,procedura rozstrzygania reklamacji

@&�

�� ��������#*�( � ���������#�����#�"��� ���qF�v\�#<���? #���#�"�����q@�v� #�*��# � ��������#*��*��������#��������#*����q@�v�������( �*���*�����*������� ���������#�������public relations���

X�"#���Q�@��]���#�������" �"�# ������" ����"�������#"����( ��� ���+���<��?�������)\���" #*����������#*�*��#*�����+� #������#*��������� ���*�( �

���#��"��)�*�(#����*���)�

�Źródło: opracowanie własne na podstawie badania empirycznego. �

Y����������� ���*��# *������\���#� �� �"#����$\�������#�������" �"�# ��1���� �(#���������+�(������� # ������# ������+�� �������#*���(��" �"�#���������� �1�� �<�����#��"����#���*������� +#�������*��"��������"����*�������#�������" �"�# ��1���� � *������� � ��� � �� ( �� ��#�*��� ��#<���$� ���� ��� #��"�� ��� ���� " �"�#���<�� #�*�� *��"���$���#���#<��� ����<��#�������������� ����\��*�� ?�#����#*�����+� #�����* �������*��"���� ������#*�*���+����\��*�������+��#*�� ���# � *����������)��# ��1����<���]�)�*���������������"��� �# ���*������ �" #*���������������( ��#*�����+� #1����� �#����"���\� ����������� �����?�"���� "�����<�� *� ���" ������ �# ��"��\� +�� ������*��?�������+���<��� ��#*�����+� #����\�"�<#��*��*������ ���� ��#*�"�*�����$���������)�� ���� �$����#*��*���$������ �� " ������� � ����)�*�"��<�����#*��*� ���=���8.5. Model konkurencyjności polskich przedsiębiorstw przemysłu spożywczego

na rynkach zagranicznychx��� ��������� �������)������*� #��" ���)� #�*�����"<���#*��# ���* ��( �

+������� ����#��*��( � �#�� ��� � +#�� ��� � ���� " �"�#������ ���� � ��"��)��#*�����+� #�����#*��������� ���*�( \�*���*(����������������?�"������� �����)�#��"<��*�(#����*���)\��� ��#���� ���*�������*������?�" ���������#��������" �"�1#������ �����#*�����+� #�����^ �����������"�*����� ���������)\���*�#�*���#������)��� � +<�� ���(����� ���<�� ���������)� �#*�*� �#*�����+� #����=��� >" ���#� ��� � ( ���" #*����������� ���+���)��#"��(��" �"�#�������( � #�*�" ��������� �����+�*������A�����"�����������#*���� �*�� ����\���� ������*������#*�����+� #���\�"�<#�������(�������������������������������������������������=�V��[����#*\�Konkurencyjność…\� �������\�����=L1�=F��=��>��>���)�"\� Podstawy metodologii nauk ekonomicznych\� X��������� � !'���"�� �� X���*�%\�X�#�*�����//L\�����=@��

29%

20%

13%

7%

4%

4%

0%

0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35%

własna strona internetowa

udział w targach i wystawach

utrzymywanie specjalnych relacji, bliskiego kontaktuz klientami, programy lojalnościowe

materiały reklamowe

reklama

promocja sprzedaży

public relations

@@�

"#����� ���(���������� �� ���+������ *�������� #��"��)�*�(#����*���)\�� ��� �#�"� ��$���" �� �������� �� �*�"�������T#<����� ����������)���"���<��#��" ���)����������)�� ��� �<�� ( �� ��#�*��)� *� ���� +#���\� *�����#�� �����)� ��������� ��� �����* �����#��"�� *�(#����*���� [#�� ��� � ���� " �"�#������ ���� �#*�����+� #���� �#*��������� ���*�( ��"�*����� ��������������+�#�*�����"����*�����#�������*������ +����������#*������������*�� +����" ����������q�"�����"��� ���������" �"�#�������( v�� ���������#*�*�� ��� ���( �� ��#�*�\� "�<#�� �� #*�� ��)� ������)�� ��#� ���� ���� �*�*�(<����)�#��"��)� *�(#����*���)\� ��#���(���" �"�#������ �� � �����*��(#������ #�*� ����#�������" �"�# ������"��# ������ �� �#����"<��)���� ���)� #�*�� ���+���<��?�������)=&��

Składniki potencjału konkurencyjnego� �#*�����+� #���� �� #*���� ������)���#� ���� �� �#*������� �� ���*��� ��� �����* �����)� #��"��)� *�(#����*���)� *�1�#�*��� ��� �����+����Q�����Z�+����Q���>"�����"��� ���������" �"�#�������( ��#*�����+� #������ #*����������)��

��#� �������#*��������� ���*�����������* �����)�#��"��)�*�(#����*���)�0(�����������)����#� ���� ]�� �������#��"��)�

� ����������#��?�"������" �����# ��"�<�� ��*���"���#��"��� ���������������<��*�������������" ���\�����]>0\��_���� ��*���"���#��"��x � �*��� �$����)� � (��� x������A� �� �$�� �"#� ������� ���)��# ��"�<�����)� � (��� x������H������� �$���������� ������������)�"����<������#�+����� x�����\��*��)��X�� " �$�+��������#"����( ��( �� �� � ������ �� �#*�+�#��"���*�(#����*��( � ��*���"���#��"��

� ��������?����� ������"������� �#�*�"���# ���*������*������ �����( �� ��#�*���*��(#������ x�����\��*��)��

A��� � �$���*�"<�� +���)��#*�*��#�� ���"<��*��(#������ ��*���"���#��"��>�������������*� �$���#"�����*�� ��( � x������A��� � �$�#��"�\�" �"�#���<�\�����(������ ��#����� �#��"�� x�����\��*��)��� *� ����"�*����������#�� ���"<��*��(#������ ��*���"���#��"��>�#��� �$�*�#*��*����� ��#������( � x�����\��*��)�\�H"#������*���#����*�����*��<������# ��"�<�� x�����\��*��)��A��� � �$�� �#*�+\��#�?�#��������*��) ������+���<�� x�����\��*��)�\�H"#�����|������ ������ �T#<����*� ���#*����� x������X���*����� ������*������#�� ���"<��*��(#������ x�����\��*��)��'#������ �$��#�� ���"<�� x�����\��*��)���?�"��������# ���* ����*���������# � ������ x������A� �� �����#*��<��*��"��# �������\��)�#�*��� x�����\��*��)�\�H"#�����A� �� �$���*�"#������ ��� #��(�� � �*���������*���# � ��( � ��*���"���#��"��`��� �$���*����(�� ������������������#�+����� x�����\��*��)��� ���������� ������)���+���<�� x�����\��*��)�\�H"#������ ( �� �$�� "���*����� �*��)��>� �������? #����*������*��� ����?����� � 1"���( ���)� x�����\��*��)��� �����������#�"� x������Źródło: J. Bednarz, Konkurencyjność polskich przedsiębiorstw na rynkach europejskich na przykładziewybranych branż, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2013, s. 261.

����������������������������������������������=&�V��[����#*\�Konkurencyjność…\� �������\�����=�1�LF��

@=�

'���* �����*����"������"����������*���"��)������* �����)�#��"��)�*�(#�1���*���)� ����� ���� �# ��"��� |�����)� ��#� ���� �# ������<�� �#��"��<�� �� ���*��)�� ������ �� #*�$� �#*���� ��*���"��� *�� +�� �� " ���������� ��" #*��������� �� ?�*����#*���# ��"����������# ��"��������� �����������*��)�*����)�*����*�$�� ����� ���1����� ��#��?�"���� ��" ���� �# ��"�<�\� �������� *����������� ��" ���\� ��"��� ��"�� ]>0�����_���\�� � �*��� �$����)� � (��� #�*�*� �� �$�� �"#� ������� ���)��# ��"�<������+� ���)� � (���� � ���� � ����� ����� ����� �� �������*� �$� ��#"�� ���*�� ��( \� �*���#����*�����*��<�������# +<���� ���*��)� #�*���#��� �$�*�#*��*����� ��#������( ��

>�#���(��*��� (#���� �"�����"<�� � ��������� " �"�#�������( � �� �#*������� �� 1���*��� ���� ���� *�� +�� �� " ���������� ����������� ��� �*������ �$� ��#"����( ����#*�����+� #������X�#<�����)�������"�*��*���*���������������� �$���������� �"����<������#�+����� �����������)�*��(#������� V���� � ������*����*�*�����#��"��)��������"�������*��"����� ���� ��"�����"����� ���������" �"�#�������( � �*���*������*�*�(<������������� " �$�+��������#"����( ��( �� �� � ������ �� �#*�+�#��"��*�(#����*��( ��'�����#*�����+� #��� ��������������������"��������*�(#����*����������"�*�$�����#<������ �" �����*��� � �����#��"�\�" �"�#���<�\�����(������ ��#����� �#��"�� #�*� *��� � ����� � �#*�+\� �#�?�#������ �� *��) ���� ��+���<��� V���� � � �������� �$�����(����*����*�*���#*���#*��# ���*�������(���������#��"����� ���\������*�����1��?��*���)� � �#*�+� � �*�*�(<����)� (#��� " �������<�� #�*� ��+ #�� � ��� ���)�(#�����+���<���

_+���<��" �"�# ��$����#��"��)�*�(#����*���)\�� ��"����#*�����+� #��������*����"��� �����$�� ��������?����� ������"������� �#�*�"���# ���*������*������ ����( �� ��#�*��� *�� (#������� x����� �����"� *�����$\� �� *�� �*(����� ��� #<� # �� �$���#���(��*��( � � �������� � � � �*�*�(<����)� #��"<�� *�(#����*���)� q�� � ����� �1������� ��#���(��� " �"�#�����v� � *� �� #�*�"�\� �� ����� �� *���(� ������ ?����� ��( ���#<��� ��"��)��# ������<���#��"��<���� ���*��)������� �$�� �� �*#<��� �������

X�*�"#������ ����"��"��# �����*�*�(<����*���*����������*���������������� �*��� � �$���*�"<�� +���)� #�*�� *� ����"�*����������#�� ���"<��*��(#�������x��#��1"��)�� �������"��\� �*��"��� �� �"#����"��� ����� ��� � ���� �� ����*�� �� � ������*������#�� ���"<�\���)�"#������ �$\�����"��*� �� �����#*��<��*�����)�#�*���"��# ���������

' ������������������ ��������#�" ���� �����# �*����strategii konkurencji��� � ������#*�*��#*�����+� #������#*��������� ���*�( ����#��"��)�*�(#����*���)��X� ���� " ���"����� ������ *�����$\� �� ��+ #�� # �*���� ��#���(��� ���� ����#������������*����#���"�*�(#����*��\����������� ��*����� ��� �������?�"��� ��������)��"���1��"<��� ���������" �"�#�������( ��� ��"����#*�����+� #��� ��*�����#�� ���������1������ ��� #��"�� *�(#����*��� #�" ���� ��$� ������ �� � ������ ��#���(��� ��?�#�����������+��#*��<�*����" �*� ��( ��

X��#*����"����#���(�������"�������*��*� �� ����� �*#<��� ������ ?�# �����)��<+#�(�<����������T#<������������ � �*��� �$\���#�"���� �$������ "����" �$��# ��"1�<�� ?�# �����)����#��"�� #�*�� ���������# *� *��������)���#�"��# ��"�<���X������

@L�

*���"�*�������#� ����� ��#*�(������#*�*�" �������<�\�+�������#������� �#*��������)�" #*����� �� �����?�"����� ��������+������# ��"��\�*������������" #*������������� ���Efficient Consumer Response�� ��(������������ � �������*��#��)���#���(����� �?�"�����( ��� #��������� ��#<�\�� �?�"�����( ������������# ������*����������)�#������������\�� �?�"��������# � ����� ��#<����������#�+�� #������+���<��?�������)\�� �?�"�����( ���# ���*������ ���)��# ��"�<�����#���"=@��

�#*�����+� #����\�"�<#���������������+�� ��$��� ����#*���(��#��" ����� ��#���� ���#���(�����?�#��������\�� ���������� � ��$���������������*�� +������" �������������� � �*����� ���)� � (��\� ��# ����� ���������� *����������� ��" ���\� � ������������#��?�"������ ��" ���� �# ��"�<�\� # *� *���������� ��#"���\� ������� � ������� � �T#<����*� ���#*����\��������� �������������� ������������)�"����<������#�+����\������1��������# ���* ������*������������#"����( ����\��"����*��� #(���*������#*�����1+� #����� #�*�� �����������#�� ���"<��� +#*����"�*���� ���)���*�������)���*�"�� +�����

�#*�����+� #������ (����"��+�� ��$��� ����#*���(��#��" �����" #*���������� ����� � *����� � �� �*(������ " �*�<�� ���" �����)� �� +#���\� *�"�������� �*���1����\���� *� �� ?�# �����)��#*�*����)��# ��"�<��+��*����������*�����" �"�#�������>�#���(����#*��<�*����" �*� ��( �� (���� � ��$�*����*�*������ ��� ��\�"�<#��+�������������*��# � � ��$����#��"�����*��������*��"����# ������#���(� �����?�"�������� ������#�*����� �# ��"�<�\� �#*��*���������� ���� � � *������*����� " �*�<�� �# ��"���������#*������0+�������" �*�<���������"����" #*�����������?�"�<���"����q��� �����# ��"���� "#��� ��( � �� #�������v� �� � ������*����� #�*� ��"�������� � �*�"����������+�#�*�����?�"������)�" �*� � �# *���*����>"�����"����� ���������" �"�#�������( ��#*��*����������� ���� � � +�� �������#*���(��" �"�#��������� ��#���� ���������*��)�" �*���)���+#��������#*������*���"����������� ������ �T#<����*� ���#*����\����<��#����*�������������+#�� ����\�*��� � �$�#��"�\���*����*�*��" �������<����" �"�#���<���

V�"� ����"�� *� �#*��# ���* ��( � +������\� �#*�����+� #����� #���������� #*��" ���" #*���������#���(���" �����#������X����������*����\������������ � �# �*����#*���(��#�" ���� ����� ���� �����)� � ��� �<�\� "�<#�� *�����#�� ����� ��� ��������� ��� �����1* �����#��"��*�(#����*����� ��� ��\�"�<#�����������"�*�����������������#���(��\��� ������(��� �������"���$�(�<����������+ #*��" �"#����( �#��"�����������(� (#�?��*������+����� ����#*���������� *� ���� +���(����+���<����+#���( ���(������#��" ��( ��

_+�� �� ��$� ��"����� ��� #��"��)� *�(#����*���)\� �#*�����+� #����� �#*��������� ���*�( ����*������ � ��$�� �$��*�# "��(���� instrumentów konkurowania��]�)�� +<#�*����� �*�������� ����( \��*���# ��������*����#*�����#*�" ��$�*�(#����*1���)���#���#<��)���� ���)�� ����<��#���\� �*�� �����+���<��?�������)�� �*�"���� ?�# �����)����#��"���# ��"�<���

����������������������������������������������=@�X�>��> ����\�Efficient Consumer Response Meets the Industrialization of Agriculture\� !_(#�+���1����%���F\�� ���&\�x ��&\����&=/\��*�������>"�����"��q#���v\�Konkurencyjność przedsiębiorstw – nowepodejście\�X��������� �x��" ����Xx\�X�#�*���;� *�����//�\�����Q��

@F�

V�"�*���� � \���#���(��*���*���*�����������*���"��)�� ��� �<������������� �$���������� �"����<������#�+����� �����������)�*��(#������� X� #�������)�*�� �#����"����)���� ����\� *����*�*�� �������"���� �� �*��"���\� � ��"��� �#*�����+� #����� � �������� � ��$�(�<������*�# "�����*"������#�����<��" �"�# �������# ��"���\�����������1�#�+������ A� �����)� *��#�*��� �����)� �� ��+���� Q��� ����"�\� �� ��#<�� ����#�����<��" �"�# �������# ��"������� ���������*����*�*��+������� ��� # ������#��"��*�(#����*1��( � #�*��*�+" �$�#��( ���������������������������(������' �������\�#<�������1�������#*��*����\�������" �$���# +<�� #�*���� "���� �������#<������������# ��"�<���>*�*�(<���� # ��� �(#������ ��"��� �*�# " �$� ?�#��� �� #������ ���� #�*� � �����������#�"� �# ��"�<�� �� " #*������ ��*�#���"� �# ��������� X� �#*������� �� ���*��� ����+�*� *���*����� � * ������ � ��������� �"����*��( � �������� *�#*��*����� ��" ����� #�*��# �"�� ��� � �*��� �$��# ��"�<�\���"����������# ���*������ ���)���� ��#��* 1�����������������)��# ��"�<�� #�*�# *�<�����)� � (�����

Z�+����Q����]���#�������" �"�# ������ �� �#����"<��)���� ���)���" #*������������#*�����+� #�����)��#*��������� ���*�( �

��������* �����)�#��"��)�*�(#����*���)�]���#�������" �"�# �������� #*������#� �$��#*�����+� #����� ]�� �������#��"��)�

>*�+"���#��( �����������(�������������*�#��"�� x�����\��*��)��V�" �$��# ��"�<�� x�����\��*��)��X�� "���� �������#<������������# ��"�<�� x�����\��*��)��>*�# " �$��� #�������\�" ����"� � �$� ?�#���� x�����\��*��)��� *� ������� x������^�#"���# ��"�<�\���*�#���"��#*�����+� #����� x�����\��*��)��X��������# �������#��� ��� x�����\��*��)��� �����������������*�#*��*�������" ����� ��*���"���#��"��Z�#��� � �$�� ����� x�����\��*��)���*���#����*�����*��<������ x�����\��*��)�\�H"#�����x � �*��� �$��# ��"�<��� ��*���"���#��"��X�# ���*������ ���)���� ��#��* �����������������)��# ��"�<�� �*��)�\�x������Y *�<�����)� � (��� x������H�*��������#(��)�����������)� x�����\��*��)��X�#��"������� ���� x������H�����\� +��"����* � ��� x�������# ���*������# (#��<��� ���� ��� ���)���������#�+�� #<�� x�����\��*��)�\�H"#�����������# � �����\������� � ���� x�����\��*��)��^���#�����#�"��� ��� x�����\��*��)��Źródło: J. Bednarz, Konkurencyjność…, op. cit., s. 263. �

[�� ������� +#������<��#����*�����#�+�� #�����#��"��<���� ���*��)���#*�1�����#<���������#�������" �"�# �����������������#�+������'���* ������#*��*���������*���"��)� #��"��)� *�(#����*���)\� �� *����*�*�� �� x����*��)\� ����� � *� �� ����� �X�������#(������������ ��"��� ��#��� � �$�� ����� #�*��*���#����*�����*��<����\�" #*������ ��#��"�� ����� ���� #�*� ������� �� +��"�� ��� ���� Y�" ���� ������� � �*��� � ����������#�������������� � ����� "#�� � �������# � �������������� � �����

@Q�

X�(#����� ����#�����<��" �"�# ������" ����"�������#"����( ��� �*�*�(<����*���*����� ��� �# ?��� ������� �#*�( � ����\� ������� ��# ��� ����#��� ���� �#*�����1+� #����� � ������ ��"�� +#�$� ��*���� �� ��#(��)� �� ��������)�� X�#<�� � �#����"<��)���� ���)���������*����� ������ ��� �$���*������� ����#��������)� ��" #*������)��# (#����)�� ���� ��� ���)��

'���* ���� ����#�������� " �"�# ������ � ��+���<�� ?�������)� �� �#*��������� ���*������#��"��)�*�(#����*���)�������# ��"��q��+����Q�&v��� �*�"�����#��"��<����� ��� ���)� � ����������)� "�����<�� �#*�+�� �#*�" ����$� �"��������� *����*�*����#<�������� ���� ��" �$� ��# +<��� V���� � � �#(������ ������� *�� ����������*�� �����*���"��)� +������)� #��"��)\� �� *����*�*�� �� x����*��)�� x����� �����"� *�����$\����*�(#����*���" �����������������������#���������( \�� �������������)�� +#����*��*������" �����x���*�������� ��� �������� +#�����" ����# *������� �������� �$�q������#�����#*����� ����� ��� ����v\�� +#�\�����#��������"\�+�*����*����� �*�# � �����# ��"��\��#������������)� � (��\�����#��� �$�� ���"<�\��� ��"�� �� ����������#� �$� ����*�\�*���*����*�*���#� ������"�����"<��� *�������������������)������)�" �������*�# � ������

Z�+����Q�&��]���#�������" �"�# ������ ���+���<��?�������)���" #*����������#*�*��#*�����+� #������#*��������� ���*�( �

��������* �����)�#��"��)�*�(#����*���)�]���#�������" �"�# �������� #*������#� �$��#*�����+� #����� ]�� �������#��"��)�

V�" �$��# ��"�<�� x������� *� ������� x������X��������# �������#��� ��� x������X�# ���*������ ���)���� ��#��* �����������������)��# ��"�<�� �*��)�\�x������^�#"���# ��"�<�\�#�� ����#*�����+� #����� x������A��� � �$�#��"����� �#*�+���+���<�\�"#� ������� ���)�� �#*�+� ��*���"���#��"��>*�# " �$��� #�������\�" ����"� � �$� ?�#��� �*��)�\�x������>*�+"���#��( �����������(�����"�����<��� ���*�����# ��"�<�� x�����\��*��)���������*� �$���� �� � ���������# ��"�<��� �� �#*�+���+���<�� x�����\��*��)��A����������������( �� ������� ��# ��"���q�*����������������+����v� x�����\��*��)��_�#�"���� �$� ��" ������ x�����\��*��)��H�*��������#(��)�����������)� ��*���"���#��"��� �����������������*�#*��*�������" ����� ��*���"���#��"��Źródło: J. Bednarz, Konkurencyjność…, op. cit., s. 264. �

]�� ���������#������������� ��"��� *� �������# ��"�<���X�#� �� �"#����$\���������������+�� �������#*���(��" �"�#��������� ��#�������������*��)�" �*���)����+#��������������������#(��������"���* �����

X� �#*������� �� ���*��� ���� *���*����� �(#���� � ���� � � ��� �$� " �1��"�����+���<��*��# ���������*��� � �����#�"����������#*���*������ +����*����# �������#��� �����X������� ���+���<��*��������������� � ��������"�������)�����#����1�<���x������ ����)����"����������# ���*������ ���)���� ��#��* ���������������1

@��

�����)���# +<�� #�*�"#� ���������"����*���*�#*��*������ ������������#"���\�"�<#����������� ��� +�� ������ � *������( � ��*�#��"�� �#*�����+� #������ ^�#"�� *����*��������� �#*���� ��*���"��� � � "���* ���)� �*����"<�� �����������)� ��� ����*��� *�"������� �����#*�*�" �������<����#*�*��#�*������#"����������+���<��� ��#*�(����"����" �$� ����( � ��# +�� #�*� ���� �$� �#*������� �# ��"��� *���*�� � ��"��)� �����)����)��)\����*������� ���*��������������*�"�����

]���#��������\�"�<#���#*��*��������������� �<+��*�*�(<����� �+�� �������������� *����� � ��"��)� � ��� �<�� ( �� ��#�*��)� ��� #��"��)� *�(#����*���)\� *����*�*�����x����*��)����*��)��)\������"���*��� � �$�#��"����� �#*�+���+���<�\�"#� ������� ���)�� �#*�+\��*�+"���#��( �����������(�����*(���*�����#*�*�"�����<�� #�*��������*1� �$���� �� � ���������# ��"�<��� �� �#*�+���+���<���X��#*��������� ���*�������*���*��������� ���� ��*�# " �$��� #�������\�" ����"� � �$� ?�#��� #�*���#�"1������ ��" ������� 0��������� ��" ������ �#*�*���* ��� � � ��� ���� � ���� � +�$��#����\� �+�� +�*����*���� � ���#�*�$� �# ��"�� � � ( �� ��#����� � � ��( � �� *�+�*���1�*�$� ( � �� �#�"���� �#*��) �������\� �� ��"�� � ���� � *����#�$� #*������� ��? #������� ���# +��� �� ��( ��# ����������Y ��� ��" ������ ����� ��"���#*����(��������(��"����1�<��������������#*����� #�*���#<��������# ��"�����#<�������)� +�����)����#��"���� ����� �#*�����+� #��� ���*�� ��"�� *������$� ��+��� �� ������ � ����� � � �# ��"��\�� ��#*�(����*����*�*���#*�*��#�*����� ( ���( ��*����������������+������V����� ����1�������� �����#*������*���"�����x����*��)����*��)��)���8.6. Podsumowanie

� ���� ������*��#�*��� ������ ������ ����" �"�#������ �������#*��������� ���*��\�#�" ���� ������ ��� � ���������#��"��)���������"��\��*��"��\�# ���1�"������"#����"��\���#� ��#*�������$� +�*�#�\�"�<#������������������+ ��������"��������?��"�� �������)������ ��� �<���

0"�*�������\����# ���������#��"��<���� ���*��)�� �" ������ �� � �������" �$��� ��)���# +<��� ������?�"��� �*�*�(<����)�#��"<��*�(#����*���)� #�*� �*�"������� �#�?�#������ ��+���<�� q��"#��� Q�=v�� V�" �$� � ��"��)� �# ��"�<�� ��� ��� ���)� ���������������" ���� "��q��F/����"�*��v��x��������"�����"�����������"��� ��#*�(�1�����#*�����+� #�����#*�*��#�*������� � ������� � �*�����)����)� � (���q&@�v\� ?�# 1��������� ��������)���# +<��q&��v� #�*����( �� ����������# ��"�����( �q�=�v��� ���� �� ������# ���������#��"��<���� ���*��)���(#������*�" �"�#��������*��"���*�+" �� ���� �����\��#�?��������*� ��#��" ����q���v\�� *� � ��������# 1��"�<��q��v� #�*��+�� ������*���(� ��������+�� ������+���"��)�#�������*���#���#����)���� ����� q�/�v�� x��"�<#�� �#*�����+� #����� � (�� � �*�*���$� ���� ��"�� *��������#"��q@�v� #�*�� +#��*��� � ����������?�"��#��"��*�(#����*��( �q�v��

� ������# ���������#��"��<���� ���*��)�������\�������#�������*���������1������+�� �������������� *��������#��"��)�*�(#����*���)�������# ���*������"����*����� ����"�� ����#�+�������� q@�v� ;� ��"#��� Q�L�� A� ������� ��# ��� �� ��"���� ���� + ������*�����������(��������� �*�"���������*����# ��������������������������)�"����<�����1

=/�

�#�+������������*������)�#� �����A��#�(������# ���*���+�� ������������������������#�+��������������*�" ����*� ������ � �*�������� "��)���"���<��?����� ���)������������������*���*�������# *���*������*���������� ���# �����q@�v���

X�"#���Q�=��0+�*�#��+��������������� ��"��)��#*�����+� #�����#*��������� ���*�( ���������* �����)�#��"��)�*�(#����*���)�

�Źródło: J. Bednarz, Konkurencyjność…, op. cit., s. 265. �

X�"#���Q�L��0+�*�#��+���������+ �������� ��"��)��#*�����+� #�����*�+#������ ���*�����������* �����)�#��"��)�*�(#����*���)�

�Źródło: J. Bednarz, Konkurencyjność…, op. cit., s. 266. �

H�#������������+�� �������������� *��������#��"��)�*�(#����*���)�� ��+�$�#<����� ?�"�\� �� � ����� �# �������� ��� ���� ����*��� � � �������� # *� *�������� ������)� #��"��)� ��#"�� #�*� � �$� #*��" � �� ����� �*�������� ��#"����( ��� �#*����(���������(�� ��+���<�� �� � �#����"<�� )���� ���)� q� � �=�v�� �*������ #<����� ���+ ������#*�����+� #����������# � � ���������#��"�����*����������� #<�������*�" �"�#��1����� qQ�v��� ��� � �� �*��$�� ��� �<��( �� ��#�*��)� � ��� �)����$� ����� +#�� #(���*����� ������#*��� �#*�����+� #����\� ����� ��������� ���*�� ���(��� ���*�*�� � �#�1���$��� ����������� ����������*�"#������ �

70%

34%

32%

29%

25%

21%

20%

14%

11%

0% 20% 40% 60% 80%

jakość wyrobów

nowoczesna technologia produkcji

nowoczesność wyrobów

trafność i szybkość podejmowanych decyzji

potencjał produkcyjny

cena produktów

współpraca z partnerami handlowymi

marka produktów/przedsiębiorstwa

znajomość specyfiki rynku zagranicznego

41%

25%

25%

18%

18%

0% 10% 20% 30% 40% 50%

organizacja kanałów dystrybucji

marka produktów/przedsiębiorstwa

przyciągające uwagę działania marketingowe

cena produktów

organizacja wewnętrzna w przedsiębiorstwie

=�

8.7. Aneks

�_��"��Q���>"�����"��� ���������" �"�#�������( ��#*�����+� #������� #*����������)�

��#� �������#*��������� ���*������#��"��)�*�(#����*���)��*��������

� ����� ����������#������

0(�����������)����#� ���� �# �����"�*��� ]�� �������#��"��)�

�*������ �$��#*���# ��"������

*� �� �$�� �"#� ������� ���)���# ��"�<�����)� � (��� @/� x������������� ������ �T#<����*� ���#*����� Q� x���������<��#����*��������������+�����*����+#�� ����� F� x��������? #����*������*������ ����� (�����*���� �� x�������� � ��������� ���just in time� �� x������

�*������ �$��# ��"������

� ����������#��?�"������" �����# ��"�<�� =@� ��*���"���#��"��� ���������������<��*�������������" ���\�����]>0\��_���� @Q� ��*���"���#��"��� � �*��� �$����)� � (��� @� x��������������������*� �$���#"�����*�� ��( � �F� x�������*���#����*�����*��<������# ��"�<�� �&� x�����\��*��)��

^�#"����(� �������� �$���������� ������������)�"����<������#�+����� &/� x�����\��*��)����� " �$�+��������#"����( ��( �� �� � ������ �� �#*�+�#��"��*�(#����*��( � &/� ��*���"���#��"��*��� � �$�#��"�\�" �"�#���<�\������(������ ��#����� �#��"�� �=� x�����\��*��)��*��� � �$�� �#*�+\��#�?�#��������*��) �������+���<�� �� x�����\��*��)�\�H"#������?�"��������# ���* ����*���������# � ������ L� x������(��� �$���*����(�� ������������������#�+����� @� x�����\��*��)��� ���������� ������)���+���<�� &� x�����\��*��)�\�H"#������ �����������#�"� � x��������*�#���"��#*�����+� #����� =� x������� ����������#*�������������)���� ���)� @� x�����\��*��)��

}������� � ��������?����� ������"������� �#�*�"����# ���*������*������ ����( �� ��#�*���*��(#������ ��� x�����\��*��)���� �������? #����*������*��� ����?����� � 1�1"���( ���)� &� x�����\��*��)��� ��� �$�+�������" ��# ���?�#���*��(#������ F� ��*���"���#��"��� ������ �*�����#*���)�T#<����?����� ������ @� ��*���"���#��"��

� ����"��"��# ��� *��� � �$���*�"<�� +���)��#*�*��#�� ���"<���*��(#������ ��� ��*���"���#��"��� *� ����"�*����������#�� ���"<��*��(#������ �=� ��*���"���#��"������*����� ������*������#�� ���"<��*��(#������ Q� x�����\��*��)��"#������ �$��#�� ���"<�� L� x�����\��*��)��*� �� �����#*��<��*��"��# �������\��)�#�*��� L� x�����\��*��)�\�H"#�����

0#(���*�������*�#*��*�����

��#��� �$�*�#*��*����� ��#������( � �&� x�����\��*��)�\�H"#�����*� �� �$���*�"#������ ��� #��(�� � �*����������*���# � ��( � @� ��*���"���#��"��� ( �� �$�� "���*����� &� �*��)����#��� �$�������#*��( ����������#*����������? #������ �� x�����\��*��)�\�H"#������� �����? #����*������*������ =� x�����\��*��)��

Źródło: J. Bednarz, Konkurencyjność…, op. cit., s. 210.

=��

_��"��Q����� ����������# �*������T#<�����#*���(��" �"�#���������� ��"��)���#*�����+� #�����#*��������� ���*�( ������#<�� ���)�#��"��)�*�(#����*���)�

>�#���(���" �"�#������ >*�*�(<� ����*����������#���(��*���

>�#���(����#*��<�*����" �*� ��( ���+#����

��#���(������"��)�������" �*�<����+#��������"������)�*���� �����# ��"������#���(������"��)�������" �*�<����+#��������"������)�*��?�"���� ������*�������#���(������"��)�" �*�<����+#��������"������)�*�� �*�"����������+�#�*������?�"������)�" �*� � �# *���*���

>�#���(���*#<��� ������ ?�# �����)��<+#�

��#���(����*�# "��( ��� #����������#��"����#���(���� � �*��� ��������� "������" �����# ��"�<����#��"����#���(���� �����������#�"��# ��"�<����#��"��

>�#���(���" �����#������#*�����+� #�������� "#��� ������(���������#���(��*����

��#���(���" �����#�����(� (#�?��*���������+#����)�#��"��)�*�(#����*���)���#���(��� (#����* ��( ��� #������������+#�������(�������#��" �����q��+#����)���(������)v���#���(�����������*���������+#�������(�������#��" ����q��+#����)���(������)v���#���(���" �����#��������" �*���)�����+#�������(�������#��" �����q��+#����)���(������)v���#���(���������������*��������*������������ ��������+#�������(�������#��" �����q��+#����)���(������)v���#���(������ "������" ���� +���(��"�����<������+#�������(�������#��" �����q��+#����)���(������)v�

Źródło: J. Bednarz, Konkurencyjność…, op. cit., s. 168.�

_��"��Q�&��]���#�������" �"�# ������ �� �#����"<��)���� ���)\���" #*����������#*�*�� ��"����������#�������#*�����+� #�����

�#*��������� ���*�( ���������* �����)�#��"��)�*�(#����*���)�]���#�������

" �"�# ������]���#�������" �"�# ������

�� #*������#� �$��#*�����+� #������# ���

��"�*��� ]�� �������#��"��)�

]���#�������" �"�# �������# ��"����

�*�+"���#��( �����������(�������������*�#��"�� L@� x�����\��*��)����" �$��# ��"�<�� =�� x�����\��*��)���* #����� ������ "���� �������#<������������# ��"�<�� @Q� x�����\��*��)���*�# " �$��� #�������\�" ����"� � �$� ?�#���� &L� x�����\��*��)����#"���# ��"�<�\���*�#���"��#*�����+� #����� &�� x�����\��*��)��� �����������������*�#*��*�������" ����� &/� ��*���"���#��"��� � �*��� �$��# ��"�<��� �=� ��*���"���#��"����# ���*������ ���)���� ��#��* �����������������)��# ��"�<�� �=� �*��)�\�x������# *�<�����)� � (��� �=� x������

]���#�������" �"�# �����������

� *� ������� &�� x��������#��"������� ���� �/� x������������\� +��"����* � ��� �/� x������������# � �����\������� � ���� Q� x�����\��*��)��

]���#�������" �"�# ����������#�+�����

��#��� � �$�� ����� ��� x�����\��*��)��

�*���#����*�����*��<������ ��� x�����\��*��)�\�H"#�����]���#�������" �"�# ������" ����"�������#"����( ���

���������# �������#��� ��� &�� x�����\��*��)����*��������#(��)�����������)� �=� x�����\��*��)���# ���*������# (#��<��� ���� ��� ���)���������#�+�� #<�� �/� x�����\��*��)�\�H"#���������#�����#�"��� ��� L� x�����\��*��)���# � ������#*����� @� ��*���"���#��"��#�"����� F� ��*���"���#��"��public relations /� ��*���"���#��"��

Źródło: J. Bednarz, Konkurencyjność…, op. cit., s. 246.

=&�

_��"��Q�@��]���#�������" �"�# ������ ���+���<��?�������)\����" #*����������#*�*�� ��"����#*�����+� #������#*��������� ���*�( �

��������* �����)�#��"��)�*�(#����*���)�]���#�������

" �"�# ������]���#�������" �"�# ������

�� #*������#� �$��#*�����+� #������# ���

��"�*���]�� ����

���#��"��)�]���#�������" �"�# �������# ��"����

��" �$��# ��"�<�� L@� x��������# ���*������ ���)���� ��#��* �����������������)���# ��"�<�� �Q� �*��)�\�x��������#"���# ��"�<�\�#�� ����#*�����+� #����� �F� x������*��� � �$�#��"����� �#*�+���+���<�\�"#� ������� ���)��� �#*�+� �=� ��*���"���#��"���*�# " �$��� #�������\�" ����"� � �$� ?�#��� �&� �*��)�\�x�������*�+"���#��( �����������(�����"�����<��� ���*������# ��"�<�� �&� x�����\��*��)���������*� �$���� �� � ���������# ��"�<��� �� �#*�+����+���<�� �&� x�����\��*��)����#�"���� �$� ��" ������ �� x�����\��*��)��� �����������������*�#*��*�������" ����� �/� ��*���"���#��"���* #����� ������ "���� �������#<������������# ��"�<�� L� ��*���"���#��"��� � �*��� �$��# ��"�<�� @� ��*���"���#��"��# *�<�����)� � (��� &� ��*���"���#��"���# �" � (��*������)���# ��"��� @� ��*���"���#��"��

]���#�������" �"�# �����������

� *� ������� &�� x������������# � �����\������� � ���� @� x�����\��*��)��������\� +��"����* � ��� F� ��*���"���#��"��

]���#�������" �"�# ����������#�+�����

*����������������( �� ������� ��# ��"���q�*�����������������+����v� �� x�����\��*��)��#<��� ������"����<������#�+����� Q� x�����\��*��)��� ��� �$�*�# ���"��� ��( �� ��#�\��# ����#��# *��#*�(������#�"�������� F� ��*���"���#��"��

]���#�������" �"�# ������" ����"�������#"����( ���

���������# �������#��� ��� ��� x��������*��������#(��)�����������)� �/� ��*���"���#��"����#*�������������������)�#������\�+���"��( �" ���"����*�"��������\��# (#����� ���� ��� ��� &� ��*���"���#��"������#�����#�"��� ��� F� ��*���"���#��"��#�"����� @� ��*���"���#��"���# � ������#*����� @� ��*���"���#��"��public relations /� ��*���"���#��"��

Źródło: J. Bednarz, Konkurencyjność…, op. cit., s. 248.�����

=@�

Zakończenie

' �"�#������������������*�� ����� ���)����)���*�<��( �� ��#"��#��" �����X���#��"��)�� ����������)��# ���<��(� +���*�������#�(� �����������(#�����( �� ��#�*��\��� ��*��)��������)� � ���� ���#��( � # *� ��� ( �� ��#�*�( \� *���"�*����� " �"�1#������ ����( �� ��#�"���# � ���)����� #*����)������"� #<������ �����" ����*� ������" � ���*������������*��#� #����<��� ����"�( �� ��#�*��)�������"#��<���A�*��#�*��1� �������� �#�� ������" ������������"�\�������*���# � ���" �"�#������ �$����1�*������� ����� �� �* ��� �� ��������� �� " ���"����� ����"<�� )������ *�(#����*��( ���� ������ ����� ��� "���( #��� �*(�����\� � � ���� � ���#�� *�*���*��� �� ����� ���� ���#���#��������\�����#<��( �# �*������"�T��"��" ���#� ������� ��#���� �����"��)���� ����

}��"�� � ������ ��� �#������ #��"�� ����*���# � ���� �����*�� #��� "������*����"<�� �# ��"���� �� #� #��������� ��������*����� �"�� #� ���� *� �*���<�� ���+������)���� ������� ��# ���$� " �"�#������ � � ���)� �*���<�\� "�<#�� ��� " �"�#�������� ��� #��"��)��*�(#����*���)\� *����*�*�� �� +���*�� *�����������)� ���� *�����#*���)� ���#��" ����)���� ���)�� ]�� �����#*�� ���� ����� ���� ���" � �"�������� *�����" �"�#������������( ��*������# ��"���\�������"���������� �$���#*������\����������*� ��������� ��������)��#*���(� " �"�#��������)� �� ���(��� "#������ A� ��( � ���"��� ���*����� �*�*�(<���( �*���*����� ��+��#���� �*����"�� ����#��������� ����*���# � ��� " �"�#������ �$� � 1�*�*�(<����)���"� #<�\����������������?�"���#����* �����)��*������" �"�#��������)��

Z�"���� ��������� �*�(��������� ����*���# � ����" �"�#������ ���� �*����" 1����*����# *��������+����\�"�<#��+������*(������$�������#*�����*�����#*����*����"��" �"�#������ ���� q*������ �� ���*������ �� ����( � � ��� ��v\� �� ���� ������ +������ *����$� �#*�������$� *������ " �"�#������ ���� �� �#*��*� ����� X� ���� "��#���"�����������������������+��������# ���* �����#����)��*�����������!" �"�#������ �$%\����"�<#���"���������� ��������" �"�#�������\���#���(���" �"�#�����\�����#�������" �"�1# ������ #�*�� *�����" �"�#���������>"����*���*�#*��*������ �*�*�(<������������1����� ��( � �������� �� ������?�" ������ #<� # ����)� #������� �#*��*�� � 1�"��" ���)�����*������\��#*�� ���� �*������������������" #*�������� � �*�����*�����#*��( �� *������ ��� � ��*���"�*�$�" �"�#������ �$����#��"������*���# � ���\��� ����������"�*���� ��$�� ����������" �"�#������ �$���"� #<�\�� �"�<#��)� ����������

�#�*��� ����� �� �������*��� �#�� ������ +������� �� � �����\� �� �� "#������*� �" �������H��" �"�#������ �$�� ��"��)��# ������<����� �������#��"������1� ���\���*����*�*�����#��"��H�\�*���"�*���������X�"�*�������� ��������*����# ������ +# ���)�������# ��"�����# �� 1�� ���*����q�"�� #�\����� v\�����������*����*# ���*���*�����)������ # �� 1�� ���*�( ���)������*�(#����*����� ��"�\��*# ���*���*�1����� ��"�����������)� +# ���)�)���� ���)���� ����\���"�#<�������#�T���� �#����� *����� " �"�#��������� � ��"��)� �# ������<�� ��� ���� ��� #��"�� ����� ���\� ���1#* ���"��" �����"�T��"��������*���# � ����� *�����" �"�#��������\�������*�����

==�

� ��#�T���� ��������*����� � ��"�� �� �"�� #���� �# ��"�<�� # �� 1�� ���*��)� q� � �����*�*���*��� �� �������� *� � ���������� �#*�*� ����� "#��� �#*���(� " ���#�������)����)������������# ��"����v��

X*# �������*���# � ����" �"�#������ ����� ��"��)��# ������<����� ��������"����#*������*���"���*���"��)����#��" �����" � ���*���)\���"��� + ���)������� ��"��*��������"#������H�� #�*�# *�<��#��"��(� +����( ��A���������� ���������+��+�� �������"�� ����\�(��+�������#*���(��" �"�#��������� ��"��)��# ������<����� ���\�� �#���� " ����"��#�� ( �� ��#�*��� ��� #��"��)� *�����#*���)� #�*� ��*����������X��<������ ����"��Y ����� ������� ����H���� �������+�� �������#*���(�" �"�#��1������)�����"� #*����� ��� ����+����� ���)�*������*��������# ��"�<���x��*��"�������� "�*����������"��� �#����� *� �����" ������+�*����*�������*�# � ���( ��# 1��" ��������� �������� ���\���#��" ������#*�*���#���������� � ������ +��(�� 1#�����)� ����� +��(�� #�����)�������<��*�#*��*����� ��" ��������#*�����+� #�����)��#*��������� ���*�( ��

A�"�����# "�����*� �" ������ ��"����H�\��#�*�*�� ����������" ���#(���������� ����*�� � �*�*�(<������ ���������� �*� �" ��"���\� � #�*� ���"�*�( � *���*�������+��#�����#*���(�� ��)�#�"��#*��� *���� ������ ����#�*��� ������*����#���(���" �"�1#������� " ������� ��#���� ���� �����" ��� � 1��� ��\�"�<#���"�*���\���� ��"�������� � ��"��� �"�� #���� # �� 1�� ���*��� ��������� ��#�T��� �*# ��� *���*����� ��#���(���*#<��� ������ ��#��������"����*����" �"�# ��������" ������# ��"�<����� �������*��+�� ���� ������*���*�������#���(����#*��<�*����" �*� ��( �� ��(�����������"����*����" �"�# ���������*��������

^�� �*������*����������#*���(���� ���)������"����� � ����( ��*# ����*��1�*������ *���� ���)�T#<����" �"�#������ ���\��*����"���� ��������� * ���������������#�������� ����*���# � ���� " �"�#������ ���� � ��"��( � ��"� #�� ��� ��� ��( \�� �� ����#�*�������*���#*���#*����( �*#<��� ������������� ������H������# ����"�����

� ������# ����������� ����?��"�� ����������#��"������*���# � ���������"1�* ������������ ����� ��)�����<�������+ �����A������ +�����#���\��� ���)���"������������)�#��"��)�����������������" ����*��� *� �����\�������"��q��� ���#*������*���"��v�� �� � ������ ��" �����# ��"�<��� ������?�"��� �*�*�(<����)�#��"<��*�(#����*���)� #�*� �*�"����� �� �#�?�#������ ��+���<�\� �� � ������ � � �*�����)� ���)� � (��\� ?�# 1������ ��� ��������)� �# ��"�<�\� �������� �$� � ���� ������ �#�?���)� ����*��� #��" 1���)����+�� �$� �+�� ������+���"��)�#�������*���#���#����)���� ����\��*������ ��# ����� +#�� *��� � �$� #�(��� ?��"�� � ������ ����( � #��"��� A�� ����#�������*�� �����������+�� �������������� *��������#��"��)�*�(#����*���)���������# ���*������"����*1�����*������ ��������#�+�������\�+�� ������ # *� *��������)���� ���)� #��"��)���#�"�)���� ���)� #�*� ���#��������� ������#*���� #(���*����� �#*�����+� #����� �# ����������� ���\� "�<#��� �#*�������� ����� !" �"�# ������ � �#*��*� �$%\� ����� ��� �� ��)�� ����)������+��)���# �\�� ���������������� �� �" ����$��� ����������� ������*�"#�����*�#*��*������ �*�*�(<�������������������������!" �"�#������ �$%���

=L�

Literatura

10 lat Polski w UE: osiągnięcia w gospodarce rolno-żywnościowej i na obszarach wiejskich\�X��������� �}���������# (#��<��� � � ���)�����Y ��������q}_�_v\�X�#�*���\��#*�1������/@��

_�(��(�#�'�\� The use of unit values to discriminate between price and quality competition\�!���+#��(��V �#���� ?��� � ����%\�� ����\��#�=\�0�? #��H����#������#������F��

_�(��(�#�'�\�Unit Values to Signal the Quality Position of CEECs\������The Competitiveness of Transition Economies� q� #����� #� ��� X �?���#v\� 0���� �# ������(�\� X]}0\� X]]X\�0������Q��

_�+# *��"�|�\� >*�*������"�]�\� Monitoring i ocena konkurencyjności polskich producentów żywności (4). Pozycja konkurencyjna\���#���!�# (#���X��� �������/1�/@%\��#�F@\�]�Y�`�1�][\�X�#�*�����/&��

_�+# *��"�|�\�>*�*������"�]�\�Z�#��*�*�"�^�\�Konkurencyjność polskiego handlu zagranicz-nego produktami rolno-spożywczymi w kontekście rosyjskiego embarga na wybrane unijne produkty żywnościowe\ �"���#��*������_(������Y��"��Y ���( \�]�Y�`�1�][\�X�#�*�����/@��

[����#*�V�\�Konkurencyjność polskich przedsiębiorstw na rynkach europejskich na przykładzie wybranych branż\�X��������� �H����#�������`����"��( \�`����"��/&��

[���" ��"��X�\�Reaganomika i jej wpływ na konkurencyjność gospodarki amerykańskiej \��X��������� � x��" ��� �Xx\� X�#�*���� ��=\� �*���� ^�V��Y��� \� Międzynarodowa konku-rencyjność gospodarki. Uwagi na temat definicji, czynników i miar\������X��[���" ��"�������\�Czynniki i miary międzynarodowej konkurencyjności gospodarek w kontekście globalizacji – wstępne wyniki badań\� !�#���� ��^���#����%��//Q\��#� �Q@\� ]��������` �� ��#"������� ���\�>`�\�X�#�*�����

[���*�*�"1A������^�\�'����*�"���\�Zmiany w polskim handlu produktami rolno-spożywczymi na tle zmian w handlu Polski ogółem\ ����#���������+��" ����\�]�Y�`�1�][\�X�#�*�����/@��

[ ���"�V�X�\�Konkurencja i współpraca międzynarodowa\���?��\�X�#�*�����/&��

[�"���������~�\����#��_�\�]�*" ���*�}�\�Y ���`�\�The functioning of the food supply chain and its effect on food prices in the European Union\���# ������ ������ �\��� � ��������}���������_??��#�\� 0����� ���� ����#�� @F\� ^��� �//�\� )�����������# �������� � ���?���������+������ ������+������ �=�&@������?��

[�#*���"��X�\�Analiza konkurencyjności polskiego eksportu do Unii Europejskiej przeprowa-dzona metodą jakościowo-cenową\ �����V��' ����"��q#���v\�Korzyści i koszty członkostwa Polski w Unii Europejskiej. Tom I\ ]'��A\�X�#�*�����///��

����)�����>��`�\� x��� ��^���\� > � #��Y�V�\� Price Level Convergence Among United States Cities: Lessons for the European Central Bank\�!]���#���� ������ � ����Y�����%��//�\�� ���@&�q@\�x ��v��

�����[#����)�Y������� �� #����\�����+#���#��� #��� ���

�������# ����\�����������# ����������# �������

���*"�����*�x��q#���v\�Konkurencyjność. Poziom makro, mezo i mikro\�X��������� �x��" ����Xx\�X�#�*�����//Q��

=F�

Działalność podmiotów posiadających udziały w podmiotach z siedzibą za granicą w 2010 roku\�`H>\�X�#�*�����/.�Ekspansja międzynarodowa polskich przedsiębiorstw\�'^�`\��//=��

` �+�#(���'�\� ��#+ ����}�\� Market integration and convergence to the Law of One Price: evidence from the European car market\�!V �#���� ?�]���#���� ������ � ����%��//=\�� ���L=��

` ��+� ��"��Z�\� Tendencje globalizacyjne i integracja a zmiany modelu biznesu polskich przedsiębiorstw\� ����� V��Y���#�*�"\� X��^��)���*�"� q#���v\� Integracja a globalizacja\�X��������� �_"��������" � ���*��������0�"�#��~��(�( ����X# ������\�X# ������//L��

` #�����^�\� Luka konkurencyjna na poziomie przedsiębiorstwa a przystąpienie Polski do Unii Europejskiej. Implikacje dla strategii firm i polityki gospodarczej\� X��������� � _����� *�����\�� *�����//���

` #�����^�\� Teoretyczne aspekty konkurencyjności\� ����� ^��` #����\� ���|�T�����"�� q#���v\�Kompendium wiedzy o konkurencyjności\�X��������� �x��" ����Xx\�X�#�*�����//���

Grupy przedsiębiorstw w Polsce w 2010 roku\�`H>\�X�#�*�����/��

��??�#�^�\� Instrumenty konkurowania\� ����� ^�V��>���"�����*� q#���v\� Budowanie potencjału konkurencyjności przedsiębiorstwa\�X��������� �Zx0�'�!� ��0#(���*�� #�%\�Z #��������

������*�"�^�\� Prognozowanie cen surowców rolnych z wykorzystaniem modeli szeregów czasowych\���#���!�# (#���X��� �������/1�/@%\��#�/\�]�Y�`�1�][\�X�#�*�����/��

Handel zagraniczny i międzynarodowa konkurencyjność polskiego sektora rolno-spożywczego�q��� #��������>*����#�\�]��>*�*������"v\������_��' ����"��q#���v\�Analiza produkcyjno-ekonomicznejsytuacji rolnictwa i gospodarki żywnościowej w 2013 roku\�]�Y�`�1�][\�X�#�*�����/@��

!������� *�(#����*��� �# ��"����� # �� 1�� ���*����� >���� �� ��#���"����%\� �#� �1@/\� ��#���!_����*��Y��" ��%�*������//@1�/@\�]�Y�`�1�][\�_YY\�^Y�YX\�X�#�*���.�)�����������( �������"�*��"�1��"# �" � ���*����

)������������ �?�#����1+ �#�� #(������(� +�� ��� "��

)����������?� � #(�� #��? �������� ��? ��#�����������

Industrial Structure Statistics 1994\�0���\���#�����L\��*����^�V��>���"�����*\�Konkurencyjnośćprzedsiębiorstwa. Budowanie konkurencyjności przedsiębiorstwa w warunkach globalizacji\�X��������� �Zx0�'�!� ��0#(���*�� #�%\�Z #����//=���

V )�� ��`�\�>�) ����'�\�X)�����(� ��Y�\�Exploring Corporate Strategy\��#�����������\�H���#�>������Y���#��//Q��

V��)������*�^�\�Klastry a konkurencyjność przemysłu spożywczego\������]��>*�*������"�q#���v\�Monitoring i ocena konkurencyjności polskich producentów żywności (3). Potencjał konku-rencyjny – wybrane elementy\� ��#��� !�# (#��� X��� ������ �/1�/@%\� �#� F&\� ]�Y�`�1�][\�X�#�*�����/&���

V��)������*�^�\�|�"����"��'�\�Konkurencyjność wybranych branż polskiej gospodarki narynku Unii Europejskiej\�X��������� ��Z����0��*�����\��/@��

' � ��1'#�����"����\� >�" #��Z�\� Zarządzanie bezpieczeństwem żywności. Teoria i praktyka\�X��������� ������[��"\�X�#�*�����//��

' ������"��X�\� Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych\� ������ ���"1 ����������" ������"���

=Q�

' ���#���\ Marketing. Analiza, planowanie, wdrażanie i kontrola\�X��������� �}��+�#(�>V_\�X�#�*���������

' ����*�"�>�\�Bezpieczeństwo żywności w erze globalizacji\�>`�\�X�#�*�����//���

'�#" ���"�[�\�Significant differences in price levels for food, beverages and tobacco across Europe in 2012\���# ����\�>�������������? ���\�=\��/&\�)�����������# ����������# �����������������������������������)���

~�����+�����_�\� }���#������>�\� Price Convergence after the Eastern Enlargement of the EU: Evidence from Retail Food Prices\��/@\���������1)�����+�#(�����

~���#�#�[�\�x �������\������#��'�\�Mathematical Formulas for Economists\�>�#��(�#\��)�����*\��#�������//���

^�� ��x�\� Transmission of World Food Price Changes to Markets in Sub-Saharan Africa\�Y�� #�� ?���>�����}������+���)��� ���������Y����#�)������� �� ?��)������#������? #�]���#1���� ��������� ������q�?]�v� ?��)��H������'��(� �\��//��

^������V�\� Międzynarodowa konkurencyjność gospodarki narodowej\� � ��"��� X��������� ��" � ���*��\�X�#�*�����/��

^������V�\�Międzynarodowa zdolność konkurencyjna i międzynarodowa konkurencyjność go-spodarki narodowej. Podstawy teoretyczne\�� �����)��"��Y�� ��"�\�Y�� ���//F��

^������V�\ Wymiana międzynarodowa i gospodarka światowa. Teoria i mechanizmy funkcjo-nowania\�>`�\�X�#�*�����//=��Monitorowanie stanu wdrożenia systemów zarządzania jakością i ich wpływ na konkurencyjność przedsiębiorstw przemysłu spożywczego\� ����� `��^ #"��\� [��x ���"�\� V��>�#���"1[��(�\� Monitoro-wanie oraz analiza zmian polskiego łańcucha żywnościowego. Synteza z realizacji tematu III\� ��#���!�# (#���X��� �������//=1�//�%\��#�F�\�]�Y�`�1�][\�X�#�*�����//��^ #"���`�� q#���v\� Ekonomiczne efekty rozwoju systemów zarządzania jakością i ich wpływ na konkurencyjność polskich przedsiębiorstw przemysłu spożywczego\���#���!�# (#���X��� �������//=1�//�%\��#�=F\�]�Y�`�1�][\�X�#�*�����//���

^ #"���`�� q#���v\� Raport z monitoringu wpływu systemów zarządzania jakością na koszty produkcji, działalność marketingową i integrację pionową przedsiębiorstw przemysłu spo-żywczego\���#���!�# (#���X��� �������//=1�//�%\��#��\�]�Y�`�1�][\�X�#�*�����//Q��

^ #"���`�\�Rozwój systemów zarządzania jakością w przedsiębiorstwach przemysłu spożyw-czego\������`��^ #"���q#���v\�Ekonomiczne efekty rozwoju systemów zarządzania jakością i ichwpływ na konkurencyjność polskich przedsiębiorstw przemysłu spożywczego\���#���!�# (#���X��� �������//=1�//�%\��#�=F\�]�Y�`�1�][\�X�#�*�����//���

^ #"���`�\�Stan wdrożenia systemów zarządzania jakością oraz wpływ ich na konkurencyjnośćmałych i średnich przedsiębiorstw\���#���!�# (#���X��� �������//=1�//�%\��#�/F\�]�Y�`�1�][\�X�#�*�����//Q��

^ #"���`�\� Wpływ stosowania systemów zarządzania jakością na konkurencyjność przedsię-biorstw przemysłu spożywczego\������]��>*�*������"�q#���v\�Monitoring i ocena konkurencyjnościpolskich producentów żywności�(1)\���#���!�# (#���X��� �������/1�/@%\��#��=\�]�Y�`�1�][\�X�#�*�����/��

^# �*�"�Y��q#���v\�Procesy dostosowawcze polskiego przemysłu spożywczego do zmieniającegosię otoczenia rynkowego (2)\���#���!�# (#���X��� �������/1�/@%\��#�&=\�]�Y�`�1�][\�X�#1�*�����/���

=��

0��*�"�^�\�Konkurencyjność. Teoria i praktyka\�X�����������}��) �������X���~\�X�#1�*�����//Q��

�����"�'�\�Międzynarodowa zdolność konkurencyjna sektora rolno-spożywczego krajów Unii Europejskiej\�Y *�#����x��" ����#�@@Q\�H����#�������#*�# ����*����� *�����\�� *�����/&��

�����"�'�\�� �*���X�\�Międzynarodowy handel rolny\�� ��"���X��������� ��" � ���*��\�X�#�*�����/��

� #��#�^���\�Competitive Advantage. Creating and Sustaining Superior Performance\�Z)��}#����#���\�x���� #"��Q=��

� #��#�^���\� Strategia konkurencji. Metody analizy sektorów i konkurentów\� X��������� �^Z�[�*����>���*� � �\�X�#�*�����//L��

Y *� #*��*�����' ������qX�v��#�Q//��//Q�*������L����#������//Q�#���*����������"�<#��# �*����� � ���*��*( ����*�����<�����#��"������*��� � �������#���QF���QQ�Z#�"�����q (<����# *� 1#*��*���������#����������*���+� " ���)v��

Y *� #*��*�����x#�FQ��//��X����#����������# ����"��( ���Y����*�������Q�����*�����//��#���������������� (<���� *������ �� ����(����� �#���� ��� ��� ��( \� � � ������� ��# ����"��H#*��� ���� [�*����*������� ���� ���� �� �������������� �# ����#�� �� *�"#����� +�*����*���������� �����

Y *� #*��*�����x#�Q=&��//@�X����#����������# ����"��( ���Y����*���������"���������//@�#�����������������*�*�(<�����#*������� ���*����)�(������� ������������ ���� ����� �) �*�����*���#*���( ��

Y���#�*�"�V�\�Biznes międzynarodowy\�� ��"���X��������� ��" � ���*��\�X�#�*�����/���

Y���#�*�"�V�� q#���v\� Handel zagraniczny. Organizacja i technika\� � ��"��� X��������� ��" � ���*��\�X�#�*�����/���

>�� �'�\�Osiem podstawowych zasad japońskiego stylu zarządzania\�!�# +�����V�" ���%���Q\��#�F\��*�������>"#*���"\�Jakość i efektywność\�X��������� �H����#�������^����#��1>"� � ��"���\�~�+�����//���

>�" #��Z�\�Zapewnienie jakości. Od Biblii do ISO 2000\������Teraźniejszość i przyszłość pol-skiego sektora rolno-spożywczego\�����#�����" �?�#�������\�]�Y�`�1�][\�H�'\�'#�"<���/��

>�" #��Z�� q#���v\� Zarządzanie jakością według norm ISO serii 9000:2000\� X��������� �_"��������" � ���*���\�'#�"<���//=��

>"�����"����� q#���v\� Konkurencyjność przedsiębiorstw – nowe podejście\� X��������� �x��" ����Xx\�X�#�*���;� *�����//���

>"#*���"���\� Jakość i efektywność\� X��������� � H����#������� ^����#��1>"� � ��"���\�~�+�����//���

> �����X�>�\�Efficient Consumer Response Meets the Industrialization of Agriculture\�!_(#�1+�������%� ��F\� � ��� &\� x �� &\� �*���� ���>"�����"�� q#���v\� Konkurencyjność przedsiębiorstw – nowe podejście\�X��������� �x��" ����Xx\�X�#�*���;� *�����//���

Sprawozdanie z działalności Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa za rok 2009\�_Y�^Y\�X�#�*�����//��

Sprawozdanie z działalności Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa za rok 2013\�_Y�^Y\�X�#�*�����/@��

L/�

>���)�"�>�\�Podstawy metodologii nauk ekonomicznych\�X��������� �!'���"�� ��X���*�%\�X�#�*�����//L��

>���"�����*�^�V�\� Konkurencyjność przedsiębiorstwa. Budowanie konkurencyjności przedsię-biorstwa w warunkach globalizacji\�X��������� �Zx0�'�!� ��0#(���*�� #�%\�Z #����//=��

>�# ����^�\�>�� ��"��V�\�Ekspansja międzynarodowa polskich przedsiębiorstw produkcyjnych\�'^�`\��//��

Sytuacja ekonomiczno-produkcyjna przemysłu spożywczego� q��� #����� V���# �\� Y��H#+���v\������_��' ����"�� q#���v\� Analiza produkcyjno-ekonomicznej sytuacji rolnictwa i gospodarki żywnościowej w 2013 roku\�]�Y�`�1�][\�X�#�*�����/@��

>*�*������"�]�� q#���v\�Assessment of the competitiveness of Polish food producers in the Euro-pean Union\���#���!^����1��������# (#������/1�/@%\��#��L�\�]_}�1xY]\�X�#�����/@��

>*�*������"�]��q#���v\ Monitoring i ocena konkurencyjności polskich producentów żywności (1)\���#���!�# (#���X��� �������/1�/@%\��#��=\�]�Y�`�1�][\�X�#�*�����/��

>*�*������" ]��q#���v\ Monitoring i ocena konkurencyjności polskich producentów żywności (2)\���#���!�# (#���X��� �������/1�/@%\��#�@/\�]�Y�`�1�][\�X�#�*�����/���

>*�*������"�]�� q#���v\�Monitoring i ocena konkurencyjności polskich producentów żywności (3).Potencjał konkurencyjny – wybrane elementy\���#���!�# (#���X��� �������/1�/@%\��#�F&\�]�Y�`�1�][\�X�#�*�����/&��

>*�*������" ]�� q#���v\ Ocena konkurencyjności polskich producentów żywności po akcesji do Unii Europejskiej (synteza)\� ��#��� !�# (#��� X��� ������ �//=1�//�%\� �#�=/\� ]�Y�`�1�][\�X�#�*�����//���

>*�*������"�]�� q#���v\� Ocena rozwoju konkurencyjności polskich producentów żywności po integracji z Unią Europejską\� ��#��� !�# (#��� X��� ������ �//=1�//�%\� �#� ��\� ]�Y�`�1�][\�X�#�*�����//Q��

>*�*������"�]�\�Development of Intra-industry Trade as a Measure of Competitiveness of the Polish Food Sector\�!0�� � ����� ��#������%\�x#��\�][`\��Z�\�H����#������^�" �����' ��#��"�\�Z #����/&��

>*�*������"�]�\� Koopetycja w formie klastrów a konkurencyjność polskiego sektora żywno-ściowego\������Y��[ # ����"�\�Z��Y ��"�q#���v�Współczesne formy relacji międzyorganizacyj-nych. Współpraca – kooperacja – sieci\�H����#�������" � ���*�����'#�" ���\�'#�"<���/@��

>*�*������"�]�\�Strategie konkurencji stosowane przez polskich producentów żywności na rynku Unii Europejskiej\�!�#����x��" ���H����#��������" � ���*��( ����X# ������%��/@\��#�&L��

>*�*������"�]�\� Wpływ globalizacji i integracji europejskiej na konkurencyjność polskiego sektora żywnościowego\� ����� ^���) # ����"�\� V�V��X��� �� ���� q#���v\� Nowe strategie na nowy wiek – granice i możliwości integracji regionalnych i globalnych\� H����#������ V�(���� ��"����'#�" ���\�'#�" ��"��0?������x��" ���Z�'>Z\�'#�"<���/&��

>*�*������"�]�\�Znaczenie wymiany handlowej sektora rolno-spożywczego w handlu zagranicz-nym Polski ogółem miarą konkurencyjności tego sektora\� ����� '��}�#���\� ]��>*�*������"� q#���v\�Przemysł spożywczy – otoczenie rynkowe, inwestycje, ekspansja zagraniczna\� ]�Y�`�1�][\�H����#�������" � ���*�����'#�" ���\�'#�"<�\����#�"���

� �

>*�*������"�]�\�Z�#��*�*�"�^�\�Impact of the Common Agricultural Policy on the competitiveness of the Polish agri-food sector\������`��� �����\�x��]���� #\����[ + ��q#���v\�Competitivenessof Agro-Food and Environmental Economy (CAFEE’2012)\ � �����\�]������/�\�[��)�#����_������� ?��� � ����>������\�[�"�#��*�� qY������v�Q1����/�\�)����������#����#��� ��� �&������#���?���+��#���������Q@/FL��

>*���� ��"��X�\�Zarządzanie łańcuchami dostaw żywności w Polsce. Kierunki zmian\���?��\�X�#�*�����//Q��

>*�����"��X�\�Globalizacja. Wyzwania i zagrożenia\���?��\�X�#�*�����//���

Z�#��*�*�"�^�\�Promocja jako źródło przewag konkurencyjnych polskich producentów żyw-ności\� ����� ]��>*�*������"� q#���v\� Ocena rozwoju konkurencyjności polskich producentów żywności po integracji z Unią Europejską\� ��#��� !�# (#��� X��� ������ �//=1�//�%\� �#� ��\��]�Y]`�1�][\�X�#�*�����//Q��

Z�#��*�*�"�^�\� Wpływ Wspólnej Polityki Rolnej na konkurencyjność polskiego przemysłu spożywczego\� ����� ]��>*�*������"�q#���v\�Monitoring i ocena konkurencyjności polskich pro-ducentów żywności (3). Potencjał konkurencyjny – wybrane elementy\���#���!�# (#���X��� 1�������/1�/@%\��#�F&\�]�Y�`�1�][\�X�#�*�����/&��

H#+���Y�\� >*�*������"�]�\� ^# �*�"�Y�\� Polski sektor żywnościowy w pierwszych latach człon-kostwa (Synteza)\���#���!�# (#���X��� �������//=1�//�%\��#�FF\�]�Y�`�1�][\�X�#�*�����//��

H#+����"�^�\�Zarządzanie jakością. Teoria i praktyka\���?��\�X�#�*�����//@��

H#+����"�X�\� Konkurencyjność – próba zdefiniowania zjawiska\� !_���� H����#���������~ �*�������� } ���� 0�� � ����%\� Wybrane zagadnienia z zakresu finansów i handlu między-narodowego\�Z ���/@\�|<�T��//F\��*����'�������"\�Międzynarodowa zdolność konkurencyjna sektora rolno-spożywczego krajów Unii Europejskiej\�Y *�#����x��" ����#�@@Q\�H����#�������#*�# ����*����� *�����\�� *�����/&���

H������*�������������//�#�� ���#��"��)�*�# � ����)���� ���������������

H������*�������=����#������//L�#�� �+�*����*����������� ���������������

���#����\�` �����[�'�\�Analysis of Price Transmission Along the Food Chain\�0����} �\�_(#������#������}��)�#����X #"��(�����#�\�x ��&\�0������+���)��(\��//=��

X)������Z�~�\����(�#�V���\�Concepts in Strategic Management and Business Policy\��)����\����#� �� �#������� ����\� H���#� >������ Y���#� �//Q\� �*���� V��[����#*\� Konkurencyjność� polskich przedsiębiorstw na rynkach europejskich na przykładzie wybranych branż \�X��������� �H����#�������`����"��( \�`����"��/&���

X�(��#�^�\�Pomoc publiczna dla polskiego sektora żywnościowego\������'��}�#���\�]��>*�*������"�q#���v\�Przemysł spożywczy – otoczenie rynkowe, inwestycje, ekspansja zagraniczna\�]�Y�`�1�][\�H����#�������" � ���*�����'#�" ���\�'#�"<�\����#�"���

X ��_�\�Konkurencyjność wewnętrzna rolnictwa\�]�Y�`�\�X�#�*�����//��

�����+������

����������+ ��(�������

A�����"��Y�\�Zarządzanie jakością w produkcji żywności\�_"��������" � ���*������ *�����\�� *�����//@��

A�� ��"��_�\�Zróżnicowanie i konwersja cen dóbr konsumpcyjnych w integrującej się Europie\�!Y �*��"���" � ����Y ����������Y *� ���0+�*�#<��X����"��)%��/�\������\�*�����

���������������������������������������������EGZEMPLARZ BEZP�ATNY����

�Nak�ad 470 egz.,ark. wyd.11,54 Druk i oprawa: EXPOL W�oc�awek