Martin.Hermy@ees.kuleuven.be

HPG Studiedag Kruidachtigen - Gent • donderdag 14 juni 2012

van versnippering tot syntheseEvelyne Fiers & Martin Hermy KU Leuven

Deel 2

Deel III Deel III

• doelstellingen en beheer van de verschillende toepassingen van beplantingen

• met kruidachtigen in openbaar groen

• de algemene richtlijnen uit I

& II worden vertaald naar specifieke toepassingen van kruidachtigen

toepassingen worden gegroepeerd per groenhabitat = 5

A Groenhabitat BOS

B Groenhabitat BOSRAND

C OPEN groenhabitat

D Groenhabitat met STENIGE BODEM

E NATTE groenhabitats

5Geïnspireerd op: ‘Lebensbereiche’: Hansen & Stahl 1993, Sieber 1990

• Groenhabitat BOS 4• Groenhabitat BOSRAND 3• OPEN groenhabitat 9• Groenhabitat met STENIGE BODEM 6• NATTE groenhabitat 8

30• Waar relevant, natuurlijke vegetaties als inspiratiebron• Meest geschikte uitgangsituatie• Welke planten• Hoe aanleg en beheer

Voor elk groenhabitat : ≠ Voor elk groenhabitat : ≠ toepassingentoepassingen

A Groenhabitat BOS

4 toepassingen

A Groenhabitat BOS

• Loofbossen : natuurlijke eindstadium van de successie

• Gelaagdheid• Lichtschaarste (‘stress’)• Bodemvochtigheid • Humus & strooisel• Getemperd microklimaat• Neerslaginterceptie • …

A Groenhabitat BOS

• Strategieën van bosplanten

Voorjaarsbloeiend bolgewas Grote, horizontale bladeren

Winter (altijd)groene plant Witte bloemen

Biologische nomaden uitzaaiende plant

Klimplanten – niet aan bod hier !

A Groenhabitat BOS

• groenhabitat bos in openbaar groenBelangrijk als structuurgevend (architecturaal

element) Kruidachtigen onder houtige soorten zorgen

voor een extra sierwaarde bv. stinzenplanten, ook cultuurhistorische waarde

• Bosklimaat: de reële minimale plantvakoppervlakte minstens 25 m x 25 m of 625 m² essentieel voor handhaving echte bosplanten (verdere indeling, zie VDK).

A Groenhabitat BOS

• Algemene richtlijnen voor ontwikkeling soortenrijke kruidlaag in schaduwrijke omstandigheden

Houtige soorten met volgende eigenschappen laten de ontwikkeling van een soortenrijke, bodembedekkende kruidlaag toe:

• Bomen/struiken met open kroon• Houtachtige soorten met snel verterend bladstrooisel• Diepwortelende boomspp.

Ontwerp & plantenkeuze• Structuurvariatie, variatie aanpassingstrategieën (o.m.

seizoenale veranderingen), bodembedekkers (bv. klimop combineren met andere vaste planten), droge schaduw (tabel III.3) ….

A Groenhabitat BOS

4 toepassingen: Kruidlaagontwikkeling in nieuwe loofhoutbeplantingen Kruidlaag van loofbossen en heestermassieven Kruidlaag onder naaldbomen Stinzenbeplantingen

B Groenhabitat BOSRAND

bosbos

zoomzoom

mantelmantel

3 toepassingen

B Groenhabitat BOSRAND

bos

ZoomBeplanting van boomspiegels

Schaduwborder

groenhabitat bosrand in openbaar groen

C OPEN groenhabitat

C OPEN groenhabitat

Grote variatie (sturing: bodem+verstoring) ! 9 toepassingen

Su

ccessie S

uccessie

C OPEN groenhabitat

C OPEN groenhabitat Open habitats in openbaar groen

Bol- en knolgewassen in (kort) grasland

Gemengde, dynamische beplantingen met een natuurlijke uitstralingBloemenakkerBloemenakker pionierplanten op verstoorde bodemsBloemenweide Bloemenweide graslandplanten op eerder voedselarme, weinigverstoorde bodemsBloemrijke ruigtekruidenBloemrijke ruigtekruiden op eerder voedselrijke, weinig verstoorde bodems

C OPEN groenhabitat

C OPEN groenhabitat Open habitats in openbaar groen

Dwergstruikbeplantingen heidebeplanting heidebeplanting meest, op zure zandgronden submediterrane beplantingensubmediterrane beplantingen op eerder kalkrijke bodems

Bloemenmassieven (gemengde beplantingen met een eerder cultuurlijke uitstraling)

Incl. prairiebeplantingen

C OPEN groenhabitat

C OPEN groenhabitat Open habitats in openbaar groen

Seizoensbeplantingen wisselperken,

bloembakken en hangmanden

D Groenhabitat met STENIGE BODEM

6 toepassingen

D Groenhabitat met STENIGE BODEM

Tredplanten in en op verhardingen

D Groenhabitat met STENIGE BODEM

Puin als alternatief voor teelaarde:beplanting in minerale bodem

D Groenhabitat met STENIGE BODEM

(extensieve) groendaken

Beplanting

Substraat

Filterdoek

(Drainagelaag)

(Wortelvastvlies & )

Dakdichting

D Groenhabitat met STENIGE BODEM

Zie vademecum

E NATTE groenhabitats

8 toepassingen

Tot slotTot slot• Sterkte/Zwakte Sterkte/Zwakte

A. A. :: Breed & veelzijdig:

voorstudie onderhoud noodzakelijkerwijze

beknopt (al >430blz, maar verwijzingen )

“eerlijke” benadering selectie van “vaste

planten” behandeld ‘habitat’benadering geen index verklarende woordenlijst

+ doorzichtige structuur nog werk voor de boeg…

1. Ecologische grond van beplantingen versterkenStrategietypen Plantensoorten & Groenhabitats ( o.m. Kühn N. 2011. Neue Staudenverwendung. Ulmer,

Stuttgart)

2. Meer kennis operationeel maken: o.m. vaste plantenliefhebbers know-how versnipperd bundelen & analyseren

3. Kennis toegankelijk maken: decision support systemen vaste planten

4. Demonstratiegroen: vaste planten in openbaar groen (parken, wegen, kerkhoven,…)

5. …

the way to go:the way to go:

Schau- und Sichtungsgarten Schau- und Sichtungsgarten HermannshofHermannshof

http://www.sichtungsgarten-hermannshof.de/index.php

http://www.bomenwijzer.be/

Parken ‘ANB’

Dank u voor de aandacht & Dank u voor de aandacht & succes !succes !Dank aan de stuurgroepleden: Emmanuel Ampe – Vereniging Voor Openbaar Groen vzw, Geertje Coremans – Velt vzw, Paul David – ANB Vlaams-Brabant, Ludo De Bosscher – ANB Antwerpen, Luc De Cleene – KAHO Sint-Lieven Hogeschool, Kim Dekeyser – ANB Vlaams-Brabant, Geert Flamand – ANB Oost-Vlaanderen, Jasper Goffin – ANB Limburg, Leen Heemers – Proefcentrum voor Sierteelt, Geert Heyneman – Stad Gent, Filip Lievens – ANB West-Vlaanderen, Geert Meysmans –Erasmushogeschool Brussel, Mieke Schauvliege – Stad Gent, Jan Spruyt – BVBA Vaste-plantenkwekerij Jan Spruyt – Van der Jeugd, Greet Tijskens – Velt vzw, Eva Troch – ANB Centrale Diensten, Jan Van den Bogaert – Gemeente Beveren,Kris Vande Capelle – Proefcentrum voor Sierteelt, Hans Van Gossum – ANB Centrale Diensten, Chris Vermander – Buro voor vrije ruimte, Nikè Verfaille – ALERT ECO

Dank aan experten: Tim Adriaens, Lieve Adriaensen, Antoinette De Wit, Rudi Geerardyn, Beate Hüttenmoser, Jean Lemaire, Cathy Portier, Cassian Schmidt, Heilien Tonckens, Herman van den Bossche, Paul Van den Bremt en Wouter Van Landuyt.

Welgemeende dank aan: Evelyne Fiers Eva Troch – leidend ambtenaar Relinde Baeten“fotografen” …