Linux Kullanım Rehberi

Post on 04-Jul-2015

2.349 views 12 download

description

Linux Manual

Transcript of Linux Kullanım Rehberi

1141Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

LıNUXKULLANıM REHBERı

1142Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

WHO AM ı ?

MERT CAN ALıCı

Ankara Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Öğrencisi

Comodo Yazılım Malware Analyst

Siber Güvenlik Akademisi

Octosec Bilgi Güvenliği Grubu Üyesi

1143Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

Linux sistemlerindeki dosya ve dizin yapısı windows sisteminden

farklıdır.Bu farklılıkları ve Linux sisteminin dosya dizin yapısını

incelemeden önce, hem Linux hemde Windows için genel olarak dosya

sistemi kavramı ne anlama gelmektedir bunu inceleyelim.

A-Dosya Yapısı

1144Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

Dosya sistemi aslında disklere kayededilen yada disklerden silinen

verilerin adresleme bilgisini ifade eden kavramdır. Windows sistemlerin

dosya yapısı NTFS'tir, Linux'ta ise genellikle ext4 ve ext3 dosya sistemi

kullanılmaktadır.

A-Dosya Yapısı(cont.)

1145Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

Dosya sistemi aslında disklere kayededilen yada disklerden silinen

verilerin adresleme bilgisini ifade eden kavramdır. Windows sistemlerin

dosya yapısı NTFS'tir, Linux'ta ise genellikle ext4 ve ext3 dosya sistemi

kullanılmaktadır.

A-Dosya Yapısı(cont.)

1146Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

TABLE DATA

DİSK

USAGE(MB)

COPY

655MB(ı)

COPY

655MB(ıı)

TAR GZİP

655MB

UNZİP

UNTAR

655MB

DELETE

2.5GB

NTFS 779 781 173 585 767 194

EXT4 extends 806 162 55 69 36 32

EXT4 default 816 174 70 74 42 50

EXT3 816 182 74 73 43 51

TABLE SUBTITLE

1147Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

NTFS disk kullanmada az farkla önde. Kalan herşeyde ext4'ün ezici bir

üstünlüğü var.(Veri kopyalama, dosya sıkıştırma, sıkıştırılmış dosyayı

unzip etme...) ext4 düzenli bir dosya sistemi olduğu için defrag(disk

birleştirme gerektirmez) Kolaylıklada anlaşılabileceği gibi ext4 NTFS'ten

bir çok konuda daha üstündür.

A-Dosya Yapısı(cont.)

1148Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

Bilindiği gibi Windows'ta disk birimleri C:\, D:\ gibi harflerle gösterilir.

Ancak Linux'ta ise durum biraz farklıdır.Linux'ta disk bölümleri ve

sürücüler /dev dizini altında bir dosya görüntüsü şeklinde bulunur. Ayrıca

Linux sistemlerde dosya ve dizinler hiyerarşik bir yapıda bulunur.

A-Dosya Yapısı(cont.)

1149Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

11410Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

●(/):Root dizin. Tüm dosya ve dizinler bu kök dizin altında

bunlunmaktadır.(Hiyerarşik yapıda en üstte bulunan dizindir)

1- Root Dizini

11411Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

●(/bin):Sistemdeki genel kullanıcıların kullanabileceği komutlara ait

program dosyalarının bulunduğu dizindir.

2- Bin Dizini

11412Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

●(/sbin):Sadece root kullanıcının (Linux sistemlerdeki en yetkili kullanıcı)

kullanabileceği komutlara ait program dosyalarının bulunduğu dizindir.

3- Sbin Dizini

11413Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

●(/boot):Sistemin açılışı sırasında kullanılan dosyalar bu dizin altında yer

alır.

4- Boot Dizini

11414Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

●(/dev):Sistemdeki aygıtlar ve disk bölümlerine ait dosyalar bu dizin

altındadır.

5- Dev Dizini

11415Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

●(/etc):Sistemle ilgili yapılandırma dosyaları bu dizinin altında bulunur.

6- Etc Dizini

11416Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

➢(/home):Sistemdeki kullanıcıların ev dizinidir. Yani her kullanıcının

kendi adıyla bir dizin oluşturulur ve kullanıcılar bu dizinde istedikleri

verileri depolayabilirler vs.

7- Home Dizini

11417Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

➢(/lib):Programlar tarafından ihtiyaç duyulan kütüphane dosyaları bu

dizindedir.

8- Lib Dizini

11418Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

➢(/lost+found):Linux işletim sistemi yüklü olan bir bilgisayar düzgün bir

biçimde kapatılmadığı zaman, sistem tekrar açıldığında dosya sistemi

kontrol edilir, bozuk ve zarar görmüş kısımlar onarılmaya çalışılır (fsck

programı çalıştırılır).Bu tarama ve onarma sistemi çalışırken bazı

dosyalar lost+found dizinine atılır.

9- Lost+Found Dizini

11419Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

➢(/media):CD-Rom, disket sürücü, flash bellek gibi çıkarılabilir aygıtlar

buraya bağlanır. En basit tanımla, çıkarılabilir aygıtların, bağlantı noktası

(mount point) olarak düşünebilirsiniz.

10- Media Dizini

11420Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

➢(/mnt):Otomatik olarak mount edilen aygıtlarle ilgili dosyalar bu dizinin

altında bulunur./media dizinine benzer.( Media‟dan temel farkı;

çıkarılabilir aygıtlar yerine, dosya sistemleri veya donanım aygıtları için

kullanılıyor oluşudur.)

11- Mount Dizini

11421Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

●(/opt):Sistem yöneticilerinin bazı uygulama ve programlarını yüklemeleri

için tasarlanmıştır ve genellikle boştur.

12- Opt Dizini

11422Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

●(/proc):Sistemde çalışmakta olan süreçlerin bilgisinin bulunduğu sanal

bir dosya sistemidir.

13- Proc Dizini

11423Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

●(/root):Sistemdeki en yetkili kullanıcı olan root kullanıcının dosyalarının

kaydedildiği dizindir.

14- Root Dizini

11424Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

●(/tmp):Herkesin kullanabildiği ve genellikle geçici dosyaların saklandığı

dizindir.

15- Tmp Dizini

11425Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

●(/usr):Uygulama programları ile ilgili dosyalar bu dizinde saklanır.

16- Usr Dizini

11426Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

●(/var):Log dosyaları (sistemdeki faaliyetlerle ilgili kayıt dosyaları) ve web

sunucu programına ait dosyalar bu dizin altında bulunur.

17- Var Dizini

11427Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

LıNUX KOMUTLARı SıSTEMı

YARDıM ALMA VE

DOSYA ıSLEMLERıDONANıM BıLGıLERı

SıKıSTıRMA ISLEMLERı

11428Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

«help» (--help, -h)

Kullanımı: cp -help

«man»

Kullanımı: man cp

Yukarıdaki komutları kullanarak bir komut hakkında yardım alabilir ve

kullanabileceğimiz parametreleri görebiliriz.

1-Yardım Alma

11429Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

«ls» komutu ile

bir dizindeki

dosya ve dizinleri

listeleyebiliriz.

2-Dosya ve Dizinleri Listeleme

11430Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

«ls [karakterler]*» ile o karakter(ler) ile başlayan bütün dosyalar listelenir.

«ls –l» parametresi ile liste şeklinde çıktı oluşur.

2-Dosya ve Dizinleri Listeleme

11431Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

Komut çıktısını konsolda görüntülemek yerine «>» parametresi ile bir

dosyanın içine yazdırabiliriz.

2-Komut Çıktısını Yönlendirme

11432Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

Linux sistemlerde her dosya ve dizin için oluşturan kullanıcı, kullanıcının

bağlı olduğu grup ve diğer kullanıcılar için 3 dizi yetki tanımı

yapılmaktadır.

3-Yetkiler

11433Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

Yetkileri görmek için «ls –l» parametresinden gelen detaylı çıktıdan

faydalanabiliriz. Sol tarafta gözüken „–rw-rw-r–‟ şeklindeki kısmını

inceleyelim.

3-Yetkiler

11434Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

İlk karakterin “–“ olması onun bir dosya, “d” olması onun bir dizin

olduğunu gösterir.

Bundan sonraki kısmı 3'e ayırarak incelemeliyiz.

rw- ilk 3 karakter dosya sahibinin izinlerini belirtir

rw- ortadaki kısım dosya sahibinin bağlı olduğu grubtaki kullanıcıların

sahip olduğu izinleri belirtir.

r-- son 3 karakter ise diğer kullanıcıların sahip olduğu izinleri belirtir.

3-Yetkiler

11435Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

r read access

w write access

x execute access

Bu izinleri değiştirmek için chmod(change mode) komutu ortaya

çıkmaktadır.

3-Yetkiler

11436Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

Linux sistemlerinde dosya ve dizinlere erişim yetkilerini değiştirmek için

chmod komutunu kullanabiliriz.

«Chmod <Kullanıcı><İşlem><Yetki><Dosyaİsmi>»

4-Change Mode(chmod)

11437Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

Kullanıcılar:

u : dosya ya da dizinin sahibi(user)

g : dosya ya da dizinin sahibiyle aynı grupta bulunan kullanıcılar(group)

o : diğer kullanıcılar(others)

a : herkes(all)

4-Change Mode(chmod)

11438Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

İşlemler:

+ yetki ekleme

- yetki çıkarma

= yetki eşitleme

4-Change Mode(chmod)

11439Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

İzinler

r okuma yetkisi

w yazma yetkisi

x çalıştırma yetkisi

4-Change Mode(chmod)

11440Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

«Chmod» komutunun örnek kullanımı aşağıda gösterilmiştir.

«Chmod a-x test»

Anlamı:

a all

- yetki çıkartma

x çalıştırma yetkisi

O dizindeki test dosyası için bütün herkesten çalıştırma yetkisini kaldır.

4-Change Mode(chmod)

11441Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

4-Change Mode(chmod)

11442Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

r,w ve x karakterleri yerine bu yetkilendirme ifadelerinin sayısal

karşılıklarını da kullanabiliriz.

r için 4

w için 2

x için 1

Örneğin;

rwx izni için 4+2+1 = 7 sayısal karşılığını kullanabiliriz.

r-- izni için 4+0+0 = 4 sayısal karşılığını kullanabiliriz.

rw- izni için 4+2+0 = 6 sayısal karşılığını kullanabiliriz.

4-Change Mode(sayısal)

11443Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

Hem dosya ya da dizin sahibi

Hem sahibin üye olduğu grubu

Hem de diğer kullanıcıları için

yetki verdiğimiz için bu sayıların 3 sayısal karşılığı kullanmalıyız.

Örneğin;

764 komutu;

Dosya ya da dizin sahibine rwx yetkisi

Dosya sahibinin grubuna rw- yetkisi

Diğerlerine r-- yetkisi verir.

4-Change Mode(örnek)

11444Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

«cd» komutunu kullanarak bir alt dizine ya da bir üst dizine geçebiliriz.

«cd .» «.» parametresi şu anki dizini temsil eder.

«cd ..» «..» parametresi bir üst dizini temsil eder.

«cd /» «/» parametresi ile en üst dizini(kök dizin) temsil eder.

«cd /home» «/dizinismi» parametresi ile o dizine geçiş yapar.

«cd dizin» «dizinismi» parametresi ile şuanki dizinin altındaki dizinismi

dizinine geçiş yapar.

5-Change Directory

11445Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

«pwd» komutu ile o komut satırının işaret ettiği(çalıştığı) dizini

görebilirsiniz.

6-Print Working Directory

11446Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

«mkdir» komutu ile o an bulunduğunuz dizin altında yeni bir dizin

oluşturabilirsiniz.

7-Make Directory

11447Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

«rmdir» komutu ile argüman olarak verdiğiniz dizini silebilirsiniz. (Dizinin

içi boş olduğu durumlarda)

8-Remove Directory

11448Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

Eğer dizinin içerisi doluysa «rm –ir» komutuyla bize onaylatarak siler.

Onay vermek istemiyorsak «rm –r» komutuyla bütün dizini ve içeriğini

silebiliriz.

8-Remove Directory(cont.)

11449Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

«cp» komutuyla bir dosyanın başka bir dizinde bir kopyasını

oluşturabiliriz.

9-Copy

11450Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

«mv» komutuyla bir dosyayı başka bir dizine taşıyabiliriz

10-Move

11451Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

«clear» komutuyla o an çalıştığımız konsol ekranını temizleyebiliriz.

11-Clear

11452Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

«find» komutuyla belirttiğimiz dizinde dosya arayabiliriz.

12-Find

11453Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

«locate» : Devamlı güncellenen bir veritabanından faydalanarak arama

yapar.

«find» : Gerçek zamanlı arama yapar.

12-Find(cont.)

11454Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

«cal» komutuyla geçerli tarihi görebiliriz.

«cal <yıl>» ile o yıla ait takvimi görebiliriz.

«cal –m» parametresi ile hangi ayı görüntülemek istediğimizi seçebiliriz.

13-Takvim

11455Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

«date» komutyla sistemde ayarlı saati görebiliriz.

14-Tarih ve Saat

11456Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

«>» komutuyla konsol çıktılarını o dosyanın içine(eğer yoksa oluşturulur)

yazdırabiliriz.

«>>» komutuyla önceden oluşturulmuş bir dosyada bir satır altına o

konsol çıktısını yazdırabiliriz.

15-Konsol Çıktılarını Yönlendirme

11457Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

«history» komutuyla daha önce kullanmış olduğumuz komutları

görebiliriz.

16-History

11458Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

«!» komutu ile history komutunun çıktısındaki numaralar o komutu

tekrar çalıştırmamıza yarar.

16-Histor(cont.)

11459Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

«cat» komutuyla o dosyanın içeriğini konsolda görüntüleyebiliriz.

17-Dosya Okuma

11460Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

«sort» komutu ile alfabetik olarak

sıralama yaptırabiliriz.

18-Sıralama

11461Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

Nano gibi bir çok konsol tabanlı text editörü vardır.

Kwrite,Gedit gibi normal metin editörlerinin yanı sıra bu tür konsol tabalı

text editörleri de vardır.

19-Konsol Tabanlı Text Editorler

11462Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

PROJELER

11463Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

PROJE 1

• Desktop'ın altında bir alt klasör oluşturup(ismi Yeni) ona "touch" komutuyla Dosya1.txt'den Dosya6.txt'ye kadar 6 tane text dosyası oluşturun.

• Dosya5.txt'i bir üst klasör olan Desktop'a kopyalayın.

• Dosya6.txt'i bir üst klasör olan Desktop'a taşıyın.

• Yeni isimli Dizindeki bütün dosyaları izin istemeden silin.

DıZıN ıSLEMLERı

11464Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

PROJE 1-YOL HARıTASı

• «pwd» komutu ile nerede olduğunuzu öğrenin.

• «mkdir» komutu ile Yeni isimli bir dizin oluşturun.

• «cd» komutu ile Yeni isimli dizinin içine girin.

• «touch» komutu ile Dosya1.txt'den Dosya6.txt'ye kadar dosya oluşturun.

• «cp» komutu ile Dosya5.txt'yi kopyalayın.

• «mv» komutu ile Dosya6.txt'yi taşıyın.

• «rm» komutu -r ile Yeni isimli dizini silin.

DıZıN ıSLEMLERı

11465Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

PROJE 1COZUM

11466Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

PROJE 2

● Saat, gün yıl gibi bilgileri ve 2014 Şubat ayının takvimini tarihbilgileri.octosec isimli dosyaya yazdırın.

● En son dosya içeriğini konsol ekranında görüntüleyin.

TARıH ıSLEMLERı

11467Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

PROJE 2COZUM

11468Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

PROJE 3

● Aşağıdaki komutları çalıştırın.

History -c

ls -l > linux.octosec

sort -r linux.octosec > linux2.octosec

mkdir linuxoctosec

mv linux.octosec home/mert(sizin kullanıcı adınız)/linuxoctosec

mv linux2.octosec home/mert/linuxoctosec

rm -ir linuxoctosec

history

HıSTORY ıSLEMLERı

11469Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

PROJE 3

● History komnutunu kullanarak linuxoctosec klasörünü silmeye çalışın.

● Böyle bir dizin ya da dosya yok hatasını aldıktan sonra o dizini tekrar oluşturup, silin.

HıSTORY ıSLEMLERı

11470Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

PROJE 3COZUM

11471Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

«lspci» komutu ile donanımlarla ilgili bilgi alabiliriz.

1-Donanım Bilgisi

11472Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

«fdisk –l» komutu ile sisteme bağlı

olan bütün diskleri hakkında bilgi

sahibi olabiliriz.

2-Disk Bilgisi

11473Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

«df» komutu ile de yine disk bölümleri hakkında bilgi alabiliriz.

2-Disk Bilgisi(cont.)

11474Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

/proc/cpuinfo dosyasında cpu ile ilgili bilgiler depolanır. Cat komutu ile o

dosyayı çağırdığımızda cpu hakkında bilgi edinebiliriz.

3-İşlemci Bilgisi

11475Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

«du» komutuyla sistemde bulunan bütün dosyaları ve onların boyutlarını

görebiliriz.

«du –h» parametresi ile kullanıldığında ise aynı dosyaları Kb, Mb ve Gb

cinsinden görebiliriz.

«du –sh» <dosya yolu> ile o dosyanın boyutunu öğrenebiliriz.

4-Dosya Boyutları

11476Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

«apt-get update»

/etc/apt/sources.lists klasöründeki depolardan sistem ile ilgili

paketleri günceller.

«apt-get upgrade»

sistemde yüklü olan uygulamaları günceller.

5-Sistem Güncellemeleri

11477Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

«free» komutu ile kullanılan bellek(Ram) miktarını görebiliriz.

6-Bellek Bilgisi

11478Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

«adduser <kullanıcı adı>» komutuyla yeni kullanıcı ekleyebiliriz.

7-Kullanıcı İşlemleri-Ekleme

11479Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

Root kullanıcı olarak başka kullanıcıların kimliğine bürünmek.

«su» komutu ile başka kullanıcıların kimliğine bürünebiliriz.

8-Kullanıcı İşlemleri-Bürünmek

11480Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

«whoami» komutu ile o an kimin kimliğinde olduğumuzu görebiliriz

9-Kullanıcı İşlemleri-Kimim

11481Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

«passwd» komutu ile o an kimliğine büründüğümüz kullanıcının şifresini

değiştirebiliriz.

10-Kullanıcı İşlemleri-Şifre

11482Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

«finger» programı ile(eğer sisteminizde yüklü değilse root kullanıcı

olarak «apt-get install finger» komutunu çalıştırın) sistemdeki

kullanıcılara ait bilgileri görüntüleyebiliriz.

11-Kullanıcı İşlemleri-Finger

11483Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

«userdel» komutu ile bir kullanıcıyı sistemden silebiliriz ama dosyaları

saklanır. «userdel -r <kullanıcı ismi>» ile hem kullanıcı hem de o

kullanıcının dosyalarını silebiliriz.

12-Kullanıcı İşlemleri-Silmek

11484Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

«last» komutuyla sisteme ne zaman girilmiş, ne zaman reboot edilmiş

gibi bilgileri görebiliriz.

Sistemin açık kalma süresini öğrenmek için ise «uptime» komutunu

kullanabiliriz.

13-Kullanıcı İşlemleri-Uptime

11485Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

«top» komutu ile sistemde çalışan süreçleri canlı olarak görebiliriz.

14-Süreçleri Görüntüleme

11486Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

Linux sistemlerde programların çalıştığı seviyeler vardır. Bunlar

genellikle dağıtımlar tarafından tekrar belirtilir ama en çok kullanılan

çalışma seviyeleri aşağıda verilmiştir.

0: Sistemin hiç bir servisinin çalışmadığı ve kapatma işlemlerinin başladığı seviye.

1: Tek kullanıcılı çalışma seviyesi. Sistem bakımı için kullanılabilir.

2: Çok kullanıcılı çalışma seviyesi

3: Ağ destekli çok kullanıcılı çalışma seviyesi

4: Bu çalışma seviyesi kullanılmaz.Kullanıcı tarafından özel olarak tanımlanabilir.

5: GUI çalıştığı seviye.

6: Sistemi yeniden başlatma(reboot) seviyesi.

15-RunLevels

11487Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

«init» komutuyla 0. çalışma seviyesine geçiş yapabiliriz. «init 0»

«shutdown -h now» komutuya da sistemi kapatabiliriz ya da now+30

(30dk)gibi zaman ekleyebiliriz.

«halt» komutunu kullanarak da sistemi kapatabiliriz

16-Sistemi Kapatmak

11488Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

PROJELER

11489Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

PROJE 1

• Senaryo:Çalıştığınız yerde yeni bir eleman gelmektedir ve ona bir kullanıcı açıcaksınız ama geliştirdiği yazılımlar için bilgisayarın donanımsal bilgilerini bilmesi gerekiyor ama linux bilmiyor.

● Yeni bir kullanıcı oluşturup, donanımsal bilgiyi,disk bilgilerini,işlemci hakkındaki bilgileri o kullanıcının masaüstünde donanım isimli klasöre taşıyın.

DONANıM BıLGıLERı

11490Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

PROJE 1COZUM

11491Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

PROJE 1COZUM

11492Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

PROJE 2

● Senaryo:Yeni gelen kişinin hiç bilgisayarını açık görmüyorsunuz ve galiba hiç programlama bilgisinin olmadığından şüpheleniyorsunuz. İlk başta daha önce hiç giriş yapıp yapmadığına bakıyorsunuz. Hiç giriş yapmadığını öğrendiğinizde kullanıcıyı dosyalarıyla birlikte siliyorsunuz. Kendi masaüstünüze niye sildiğinizin kanıtlarını Kanıt isimli klasöre depoluyorsunuz.

KULLANıCı ıSLEMLERı

11493Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

PROJE 2-YOL HARıTASı

• Kullanıcıyı dosyalarıyla birlikte silin.

• Yeni klasör oluşturun.

• En son giriş zamanlarını klasöre taşıyın.

• Sistemin ne kadar açık kaldığını klasöre taşıyın.

• Süreçleri klasöre taşıyın.

KULLANıCı ıSLEMLERı

11494Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

PROJE 2COZUM

11495Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

PROJE 3

● Sisteminizi kapatın.

SıSTEMı KAPATMAK

11496Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

Arşiv oluşturmak için «tar -cf <dosya adı>» komutunu kullanabiliriz.

1-Arşivlemek

11497Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

Oluşturulan arşiv dosyasını açmak için «tar -xvf <dosya adı>» komutunu

kullanarak açabiliriz.

x(extract)

v(verbose)=açılan dosyaları konsolda görme

f(file name)

2-Arşivden Çıkartmak

11498Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

«tar -czf <dosya adı>» komutuyla sıkıştırılmış arşiv dosyaları

oluşturabiliriz.

3-Dosya Sıkıştırma

11499Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

Sıkıştırılmış arşiv dosyasını açmak için «tar -zxvf <dosya adı>»

komutunu kullanabiliriz.

z(zip)

x(extract)

v(verbose)

f(file)

4-Sıkıştırılmış Dosyaları Açma

114100Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

Dosyaları sıkıştırmak için «gzip» komutunu da kullanabiliriz.

5-Alternatif Sıkıştırma Komutları

114101Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

«gzip» komutuyla oluşturulan sıkıştırılmış dosyaları «gunzip» komutuyla

açabiliriz.

5-Alternatif Sıkıştırma Komutları(cont)

114102Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

«dpkg -i <dosya yolu>» komutuyla .deb uzantılı dosyaları kurabiliriz.

Ayrıcı dağıtımımızdaki yazılım merkezleri ile yazılımı seçip otomatik

olarak indirilip kurulmasını sağlayabilirsiniz.

6-Deb Paket Kurulumu

114103Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

«wc»(wordcount) komutu ile bir metin dosyasındaki satır, karakter ve

kelime sayılarını görüntüleyebiliriz.

7-Kelime Saymak

114104Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

Bir komutun çıktısını başka bir komut yönlendirerek o komutun girdisi

yapma işlemine köprüleme(pipe) denir.

8-Pipe İşlemleri

114105Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

«grep <aranan kelime> /<dosya yolu>» komutu ile bir dosya içinde bir

kelime arayabiliriz.

9-Grep Komutu

114106Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

«ln -s <dosya yolu> <link yolu>» ile Windows sistemlerdeki kısayol

oluşturma işlemini gerçekleştirebiliriz.

10-Link İşlemleri

114107Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

«alias <takma ad>='komut„» komutuyla sık kullandığımız komutlara

takma adlar atayabiliriz.

11-Komutlara Takma Adlar Vermek

114108Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

Sistemde tanımlı takma adları görmek için yalın halde «alias» komutunu

kullanabiliriz.

Sistemde tanımlı olan takma adları kaldırmak için «unalias <takma ad>»

komutunu kullanabiliriz.

11-Komutlara Takma Adlar Vermek(cont.)

114109Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

PROJELER

114110Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

PROJE 1

• A ve b isimli iki dosyayıyı «tar» ve «gzip» komutlarıyla sıkıştırmanın farklarını bir dosyaya yazdırın.

SıKıŞTıRMA İŞLEMLERI

114111Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

PROJE 1COZUM

114112Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

PROJE 1COZUM

114113Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

TESEKKURLER

114114Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013

Ankara

0 (554) 523 20 65

facebook.com/MeRtCaN.ALiCi

@MeteorGeliyor

mert@canalici.com

CONTACT

ME