Linux Kullanım Rehberi
-
Upload
mert-can-alici -
Category
Technology
-
view
2.349 -
download
12
description
Transcript of Linux Kullanım Rehberi
1141Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
LıNUXKULLANıM REHBERı
1142Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
WHO AM ı ?
MERT CAN ALıCı
Ankara Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Öğrencisi
Comodo Yazılım Malware Analyst
Siber Güvenlik Akademisi
Octosec Bilgi Güvenliği Grubu Üyesi
1143Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
Linux sistemlerindeki dosya ve dizin yapısı windows sisteminden
farklıdır.Bu farklılıkları ve Linux sisteminin dosya dizin yapısını
incelemeden önce, hem Linux hemde Windows için genel olarak dosya
sistemi kavramı ne anlama gelmektedir bunu inceleyelim.
A-Dosya Yapısı
1144Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
Dosya sistemi aslında disklere kayededilen yada disklerden silinen
verilerin adresleme bilgisini ifade eden kavramdır. Windows sistemlerin
dosya yapısı NTFS'tir, Linux'ta ise genellikle ext4 ve ext3 dosya sistemi
kullanılmaktadır.
A-Dosya Yapısı(cont.)
1145Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
Dosya sistemi aslında disklere kayededilen yada disklerden silinen
verilerin adresleme bilgisini ifade eden kavramdır. Windows sistemlerin
dosya yapısı NTFS'tir, Linux'ta ise genellikle ext4 ve ext3 dosya sistemi
kullanılmaktadır.
A-Dosya Yapısı(cont.)
1146Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
TABLE DATA
DİSK
USAGE(MB)
COPY
655MB(ı)
COPY
655MB(ıı)
TAR GZİP
655MB
UNZİP
UNTAR
655MB
DELETE
2.5GB
NTFS 779 781 173 585 767 194
EXT4 extends 806 162 55 69 36 32
EXT4 default 816 174 70 74 42 50
EXT3 816 182 74 73 43 51
TABLE SUBTITLE
1147Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
NTFS disk kullanmada az farkla önde. Kalan herşeyde ext4'ün ezici bir
üstünlüğü var.(Veri kopyalama, dosya sıkıştırma, sıkıştırılmış dosyayı
unzip etme...) ext4 düzenli bir dosya sistemi olduğu için defrag(disk
birleştirme gerektirmez) Kolaylıklada anlaşılabileceği gibi ext4 NTFS'ten
bir çok konuda daha üstündür.
A-Dosya Yapısı(cont.)
1148Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
Bilindiği gibi Windows'ta disk birimleri C:\, D:\ gibi harflerle gösterilir.
Ancak Linux'ta ise durum biraz farklıdır.Linux'ta disk bölümleri ve
sürücüler /dev dizini altında bir dosya görüntüsü şeklinde bulunur. Ayrıca
Linux sistemlerde dosya ve dizinler hiyerarşik bir yapıda bulunur.
A-Dosya Yapısı(cont.)
1149Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
11410Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
●(/):Root dizin. Tüm dosya ve dizinler bu kök dizin altında
bunlunmaktadır.(Hiyerarşik yapıda en üstte bulunan dizindir)
1- Root Dizini
11411Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
●(/bin):Sistemdeki genel kullanıcıların kullanabileceği komutlara ait
program dosyalarının bulunduğu dizindir.
2- Bin Dizini
11412Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
●(/sbin):Sadece root kullanıcının (Linux sistemlerdeki en yetkili kullanıcı)
kullanabileceği komutlara ait program dosyalarının bulunduğu dizindir.
3- Sbin Dizini
11413Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
●(/boot):Sistemin açılışı sırasında kullanılan dosyalar bu dizin altında yer
alır.
4- Boot Dizini
11414Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
●(/dev):Sistemdeki aygıtlar ve disk bölümlerine ait dosyalar bu dizin
altındadır.
5- Dev Dizini
11415Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
●(/etc):Sistemle ilgili yapılandırma dosyaları bu dizinin altında bulunur.
6- Etc Dizini
11416Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
➢(/home):Sistemdeki kullanıcıların ev dizinidir. Yani her kullanıcının
kendi adıyla bir dizin oluşturulur ve kullanıcılar bu dizinde istedikleri
verileri depolayabilirler vs.
7- Home Dizini
11417Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
➢(/lib):Programlar tarafından ihtiyaç duyulan kütüphane dosyaları bu
dizindedir.
8- Lib Dizini
11418Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
➢(/lost+found):Linux işletim sistemi yüklü olan bir bilgisayar düzgün bir
biçimde kapatılmadığı zaman, sistem tekrar açıldığında dosya sistemi
kontrol edilir, bozuk ve zarar görmüş kısımlar onarılmaya çalışılır (fsck
programı çalıştırılır).Bu tarama ve onarma sistemi çalışırken bazı
dosyalar lost+found dizinine atılır.
9- Lost+Found Dizini
11419Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
➢(/media):CD-Rom, disket sürücü, flash bellek gibi çıkarılabilir aygıtlar
buraya bağlanır. En basit tanımla, çıkarılabilir aygıtların, bağlantı noktası
(mount point) olarak düşünebilirsiniz.
10- Media Dizini
11420Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
➢(/mnt):Otomatik olarak mount edilen aygıtlarle ilgili dosyalar bu dizinin
altında bulunur./media dizinine benzer.( Media‟dan temel farkı;
çıkarılabilir aygıtlar yerine, dosya sistemleri veya donanım aygıtları için
kullanılıyor oluşudur.)
11- Mount Dizini
11421Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
●(/opt):Sistem yöneticilerinin bazı uygulama ve programlarını yüklemeleri
için tasarlanmıştır ve genellikle boştur.
12- Opt Dizini
11422Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
●(/proc):Sistemde çalışmakta olan süreçlerin bilgisinin bulunduğu sanal
bir dosya sistemidir.
13- Proc Dizini
11423Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
●(/root):Sistemdeki en yetkili kullanıcı olan root kullanıcının dosyalarının
kaydedildiği dizindir.
14- Root Dizini
11424Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
●(/tmp):Herkesin kullanabildiği ve genellikle geçici dosyaların saklandığı
dizindir.
15- Tmp Dizini
11425Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
●(/usr):Uygulama programları ile ilgili dosyalar bu dizinde saklanır.
16- Usr Dizini
11426Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
●(/var):Log dosyaları (sistemdeki faaliyetlerle ilgili kayıt dosyaları) ve web
sunucu programına ait dosyalar bu dizin altında bulunur.
17- Var Dizini
11427Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
LıNUX KOMUTLARı SıSTEMı
YARDıM ALMA VE
DOSYA ıSLEMLERıDONANıM BıLGıLERı
SıKıSTıRMA ISLEMLERı
11428Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
«help» (--help, -h)
Kullanımı: cp -help
«man»
Kullanımı: man cp
Yukarıdaki komutları kullanarak bir komut hakkında yardım alabilir ve
kullanabileceğimiz parametreleri görebiliriz.
1-Yardım Alma
11429Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
«ls» komutu ile
bir dizindeki
dosya ve dizinleri
listeleyebiliriz.
2-Dosya ve Dizinleri Listeleme
11430Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
«ls [karakterler]*» ile o karakter(ler) ile başlayan bütün dosyalar listelenir.
«ls –l» parametresi ile liste şeklinde çıktı oluşur.
2-Dosya ve Dizinleri Listeleme
11431Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
Komut çıktısını konsolda görüntülemek yerine «>» parametresi ile bir
dosyanın içine yazdırabiliriz.
2-Komut Çıktısını Yönlendirme
11432Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
Linux sistemlerde her dosya ve dizin için oluşturan kullanıcı, kullanıcının
bağlı olduğu grup ve diğer kullanıcılar için 3 dizi yetki tanımı
yapılmaktadır.
3-Yetkiler
11433Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
Yetkileri görmek için «ls –l» parametresinden gelen detaylı çıktıdan
faydalanabiliriz. Sol tarafta gözüken „–rw-rw-r–‟ şeklindeki kısmını
inceleyelim.
3-Yetkiler
11434Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
İlk karakterin “–“ olması onun bir dosya, “d” olması onun bir dizin
olduğunu gösterir.
Bundan sonraki kısmı 3'e ayırarak incelemeliyiz.
rw- ilk 3 karakter dosya sahibinin izinlerini belirtir
rw- ortadaki kısım dosya sahibinin bağlı olduğu grubtaki kullanıcıların
sahip olduğu izinleri belirtir.
r-- son 3 karakter ise diğer kullanıcıların sahip olduğu izinleri belirtir.
3-Yetkiler
11435Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
r read access
w write access
x execute access
Bu izinleri değiştirmek için chmod(change mode) komutu ortaya
çıkmaktadır.
3-Yetkiler
11436Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
Linux sistemlerinde dosya ve dizinlere erişim yetkilerini değiştirmek için
chmod komutunu kullanabiliriz.
«Chmod <Kullanıcı><İşlem><Yetki><Dosyaİsmi>»
4-Change Mode(chmod)
11437Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
Kullanıcılar:
u : dosya ya da dizinin sahibi(user)
g : dosya ya da dizinin sahibiyle aynı grupta bulunan kullanıcılar(group)
o : diğer kullanıcılar(others)
a : herkes(all)
4-Change Mode(chmod)
11438Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
İşlemler:
+ yetki ekleme
- yetki çıkarma
= yetki eşitleme
4-Change Mode(chmod)
11439Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
İzinler
r okuma yetkisi
w yazma yetkisi
x çalıştırma yetkisi
4-Change Mode(chmod)
11440Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
«Chmod» komutunun örnek kullanımı aşağıda gösterilmiştir.
«Chmod a-x test»
Anlamı:
a all
- yetki çıkartma
x çalıştırma yetkisi
O dizindeki test dosyası için bütün herkesten çalıştırma yetkisini kaldır.
4-Change Mode(chmod)
11441Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
4-Change Mode(chmod)
11442Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
r,w ve x karakterleri yerine bu yetkilendirme ifadelerinin sayısal
karşılıklarını da kullanabiliriz.
r için 4
w için 2
x için 1
Örneğin;
rwx izni için 4+2+1 = 7 sayısal karşılığını kullanabiliriz.
r-- izni için 4+0+0 = 4 sayısal karşılığını kullanabiliriz.
rw- izni için 4+2+0 = 6 sayısal karşılığını kullanabiliriz.
4-Change Mode(sayısal)
11443Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
Hem dosya ya da dizin sahibi
Hem sahibin üye olduğu grubu
Hem de diğer kullanıcıları için
yetki verdiğimiz için bu sayıların 3 sayısal karşılığı kullanmalıyız.
Örneğin;
764 komutu;
Dosya ya da dizin sahibine rwx yetkisi
Dosya sahibinin grubuna rw- yetkisi
Diğerlerine r-- yetkisi verir.
4-Change Mode(örnek)
11444Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
«cd» komutunu kullanarak bir alt dizine ya da bir üst dizine geçebiliriz.
«cd .» «.» parametresi şu anki dizini temsil eder.
«cd ..» «..» parametresi bir üst dizini temsil eder.
«cd /» «/» parametresi ile en üst dizini(kök dizin) temsil eder.
«cd /home» «/dizinismi» parametresi ile o dizine geçiş yapar.
«cd dizin» «dizinismi» parametresi ile şuanki dizinin altındaki dizinismi
dizinine geçiş yapar.
5-Change Directory
11445Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
«pwd» komutu ile o komut satırının işaret ettiği(çalıştığı) dizini
görebilirsiniz.
6-Print Working Directory
11446Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
«mkdir» komutu ile o an bulunduğunuz dizin altında yeni bir dizin
oluşturabilirsiniz.
7-Make Directory
11447Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
«rmdir» komutu ile argüman olarak verdiğiniz dizini silebilirsiniz. (Dizinin
içi boş olduğu durumlarda)
8-Remove Directory
11448Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
Eğer dizinin içerisi doluysa «rm –ir» komutuyla bize onaylatarak siler.
Onay vermek istemiyorsak «rm –r» komutuyla bütün dizini ve içeriğini
silebiliriz.
8-Remove Directory(cont.)
11449Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
«cp» komutuyla bir dosyanın başka bir dizinde bir kopyasını
oluşturabiliriz.
9-Copy
11450Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
«mv» komutuyla bir dosyayı başka bir dizine taşıyabiliriz
10-Move
11451Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
«clear» komutuyla o an çalıştığımız konsol ekranını temizleyebiliriz.
11-Clear
11452Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
«find» komutuyla belirttiğimiz dizinde dosya arayabiliriz.
12-Find
11453Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
«locate» : Devamlı güncellenen bir veritabanından faydalanarak arama
yapar.
«find» : Gerçek zamanlı arama yapar.
12-Find(cont.)
11454Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
«cal» komutuyla geçerli tarihi görebiliriz.
«cal <yıl>» ile o yıla ait takvimi görebiliriz.
«cal –m» parametresi ile hangi ayı görüntülemek istediğimizi seçebiliriz.
13-Takvim
11455Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
«date» komutyla sistemde ayarlı saati görebiliriz.
14-Tarih ve Saat
11456Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
«>» komutuyla konsol çıktılarını o dosyanın içine(eğer yoksa oluşturulur)
yazdırabiliriz.
«>>» komutuyla önceden oluşturulmuş bir dosyada bir satır altına o
konsol çıktısını yazdırabiliriz.
15-Konsol Çıktılarını Yönlendirme
11457Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
«history» komutuyla daha önce kullanmış olduğumuz komutları
görebiliriz.
16-History
11458Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
«!» komutu ile history komutunun çıktısındaki numaralar o komutu
tekrar çalıştırmamıza yarar.
16-Histor(cont.)
11459Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
«cat» komutuyla o dosyanın içeriğini konsolda görüntüleyebiliriz.
17-Dosya Okuma
11460Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
«sort» komutu ile alfabetik olarak
sıralama yaptırabiliriz.
18-Sıralama
11461Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
Nano gibi bir çok konsol tabanlı text editörü vardır.
Kwrite,Gedit gibi normal metin editörlerinin yanı sıra bu tür konsol tabalı
text editörleri de vardır.
19-Konsol Tabanlı Text Editorler
11462Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
PROJELER
11463Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
PROJE 1
• Desktop'ın altında bir alt klasör oluşturup(ismi Yeni) ona "touch" komutuyla Dosya1.txt'den Dosya6.txt'ye kadar 6 tane text dosyası oluşturun.
• Dosya5.txt'i bir üst klasör olan Desktop'a kopyalayın.
• Dosya6.txt'i bir üst klasör olan Desktop'a taşıyın.
• Yeni isimli Dizindeki bütün dosyaları izin istemeden silin.
DıZıN ıSLEMLERı
11464Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
PROJE 1-YOL HARıTASı
• «pwd» komutu ile nerede olduğunuzu öğrenin.
• «mkdir» komutu ile Yeni isimli bir dizin oluşturun.
• «cd» komutu ile Yeni isimli dizinin içine girin.
• «touch» komutu ile Dosya1.txt'den Dosya6.txt'ye kadar dosya oluşturun.
• «cp» komutu ile Dosya5.txt'yi kopyalayın.
• «mv» komutu ile Dosya6.txt'yi taşıyın.
• «rm» komutu -r ile Yeni isimli dizini silin.
DıZıN ıSLEMLERı
11465Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
PROJE 1COZUM
11466Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
PROJE 2
● Saat, gün yıl gibi bilgileri ve 2014 Şubat ayının takvimini tarihbilgileri.octosec isimli dosyaya yazdırın.
● En son dosya içeriğini konsol ekranında görüntüleyin.
TARıH ıSLEMLERı
11467Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
PROJE 2COZUM
11468Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
PROJE 3
● Aşağıdaki komutları çalıştırın.
History -c
ls -l > linux.octosec
sort -r linux.octosec > linux2.octosec
mkdir linuxoctosec
mv linux.octosec home/mert(sizin kullanıcı adınız)/linuxoctosec
mv linux2.octosec home/mert/linuxoctosec
rm -ir linuxoctosec
history
HıSTORY ıSLEMLERı
11469Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
PROJE 3
● History komnutunu kullanarak linuxoctosec klasörünü silmeye çalışın.
● Böyle bir dizin ya da dosya yok hatasını aldıktan sonra o dizini tekrar oluşturup, silin.
HıSTORY ıSLEMLERı
11470Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
PROJE 3COZUM
11471Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
«lspci» komutu ile donanımlarla ilgili bilgi alabiliriz.
1-Donanım Bilgisi
11472Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
«fdisk –l» komutu ile sisteme bağlı
olan bütün diskleri hakkında bilgi
sahibi olabiliriz.
2-Disk Bilgisi
11473Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
«df» komutu ile de yine disk bölümleri hakkında bilgi alabiliriz.
2-Disk Bilgisi(cont.)
11474Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
/proc/cpuinfo dosyasında cpu ile ilgili bilgiler depolanır. Cat komutu ile o
dosyayı çağırdığımızda cpu hakkında bilgi edinebiliriz.
3-İşlemci Bilgisi
11475Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
«du» komutuyla sistemde bulunan bütün dosyaları ve onların boyutlarını
görebiliriz.
«du –h» parametresi ile kullanıldığında ise aynı dosyaları Kb, Mb ve Gb
cinsinden görebiliriz.
«du –sh» <dosya yolu> ile o dosyanın boyutunu öğrenebiliriz.
4-Dosya Boyutları
11476Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
«apt-get update»
/etc/apt/sources.lists klasöründeki depolardan sistem ile ilgili
paketleri günceller.
«apt-get upgrade»
sistemde yüklü olan uygulamaları günceller.
5-Sistem Güncellemeleri
11477Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
«free» komutu ile kullanılan bellek(Ram) miktarını görebiliriz.
6-Bellek Bilgisi
11478Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
«adduser <kullanıcı adı>» komutuyla yeni kullanıcı ekleyebiliriz.
7-Kullanıcı İşlemleri-Ekleme
11479Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
Root kullanıcı olarak başka kullanıcıların kimliğine bürünmek.
«su» komutu ile başka kullanıcıların kimliğine bürünebiliriz.
8-Kullanıcı İşlemleri-Bürünmek
11480Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
«whoami» komutu ile o an kimin kimliğinde olduğumuzu görebiliriz
9-Kullanıcı İşlemleri-Kimim
11481Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
«passwd» komutu ile o an kimliğine büründüğümüz kullanıcının şifresini
değiştirebiliriz.
10-Kullanıcı İşlemleri-Şifre
11482Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
«finger» programı ile(eğer sisteminizde yüklü değilse root kullanıcı
olarak «apt-get install finger» komutunu çalıştırın) sistemdeki
kullanıcılara ait bilgileri görüntüleyebiliriz.
11-Kullanıcı İşlemleri-Finger
11483Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
«userdel» komutu ile bir kullanıcıyı sistemden silebiliriz ama dosyaları
saklanır. «userdel -r <kullanıcı ismi>» ile hem kullanıcı hem de o
kullanıcının dosyalarını silebiliriz.
12-Kullanıcı İşlemleri-Silmek
11484Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
«last» komutuyla sisteme ne zaman girilmiş, ne zaman reboot edilmiş
gibi bilgileri görebiliriz.
Sistemin açık kalma süresini öğrenmek için ise «uptime» komutunu
kullanabiliriz.
13-Kullanıcı İşlemleri-Uptime
11485Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
«top» komutu ile sistemde çalışan süreçleri canlı olarak görebiliriz.
14-Süreçleri Görüntüleme
11486Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
Linux sistemlerde programların çalıştığı seviyeler vardır. Bunlar
genellikle dağıtımlar tarafından tekrar belirtilir ama en çok kullanılan
çalışma seviyeleri aşağıda verilmiştir.
0: Sistemin hiç bir servisinin çalışmadığı ve kapatma işlemlerinin başladığı seviye.
1: Tek kullanıcılı çalışma seviyesi. Sistem bakımı için kullanılabilir.
2: Çok kullanıcılı çalışma seviyesi
3: Ağ destekli çok kullanıcılı çalışma seviyesi
4: Bu çalışma seviyesi kullanılmaz.Kullanıcı tarafından özel olarak tanımlanabilir.
5: GUI çalıştığı seviye.
6: Sistemi yeniden başlatma(reboot) seviyesi.
15-RunLevels
11487Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
«init» komutuyla 0. çalışma seviyesine geçiş yapabiliriz. «init 0»
«shutdown -h now» komutuya da sistemi kapatabiliriz ya da now+30
(30dk)gibi zaman ekleyebiliriz.
«halt» komutunu kullanarak da sistemi kapatabiliriz
16-Sistemi Kapatmak
11488Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
PROJELER
11489Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
PROJE 1
• Senaryo:Çalıştığınız yerde yeni bir eleman gelmektedir ve ona bir kullanıcı açıcaksınız ama geliştirdiği yazılımlar için bilgisayarın donanımsal bilgilerini bilmesi gerekiyor ama linux bilmiyor.
● Yeni bir kullanıcı oluşturup, donanımsal bilgiyi,disk bilgilerini,işlemci hakkındaki bilgileri o kullanıcının masaüstünde donanım isimli klasöre taşıyın.
DONANıM BıLGıLERı
11490Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
PROJE 1COZUM
11491Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
PROJE 1COZUM
11492Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
PROJE 2
● Senaryo:Yeni gelen kişinin hiç bilgisayarını açık görmüyorsunuz ve galiba hiç programlama bilgisinin olmadığından şüpheleniyorsunuz. İlk başta daha önce hiç giriş yapıp yapmadığına bakıyorsunuz. Hiç giriş yapmadığını öğrendiğinizde kullanıcıyı dosyalarıyla birlikte siliyorsunuz. Kendi masaüstünüze niye sildiğinizin kanıtlarını Kanıt isimli klasöre depoluyorsunuz.
KULLANıCı ıSLEMLERı
11493Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
PROJE 2-YOL HARıTASı
• Kullanıcıyı dosyalarıyla birlikte silin.
• Yeni klasör oluşturun.
• En son giriş zamanlarını klasöre taşıyın.
• Sistemin ne kadar açık kaldığını klasöre taşıyın.
• Süreçleri klasöre taşıyın.
KULLANıCı ıSLEMLERı
11494Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
PROJE 2COZUM
11495Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
PROJE 3
● Sisteminizi kapatın.
SıSTEMı KAPATMAK
11496Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
Arşiv oluşturmak için «tar -cf <dosya adı>» komutunu kullanabiliriz.
1-Arşivlemek
11497Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
Oluşturulan arşiv dosyasını açmak için «tar -xvf <dosya adı>» komutunu
kullanarak açabiliriz.
x(extract)
v(verbose)=açılan dosyaları konsolda görme
f(file name)
2-Arşivden Çıkartmak
11498Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
«tar -czf <dosya adı>» komutuyla sıkıştırılmış arşiv dosyaları
oluşturabiliriz.
3-Dosya Sıkıştırma
11499Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
Sıkıştırılmış arşiv dosyasını açmak için «tar -zxvf <dosya adı>»
komutunu kullanabiliriz.
z(zip)
x(extract)
v(verbose)
f(file)
4-Sıkıştırılmış Dosyaları Açma
114100Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
Dosyaları sıkıştırmak için «gzip» komutunu da kullanabiliriz.
5-Alternatif Sıkıştırma Komutları
114101Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
«gzip» komutuyla oluşturulan sıkıştırılmış dosyaları «gunzip» komutuyla
açabiliriz.
5-Alternatif Sıkıştırma Komutları(cont)
114102Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
«dpkg -i <dosya yolu>» komutuyla .deb uzantılı dosyaları kurabiliriz.
Ayrıcı dağıtımımızdaki yazılım merkezleri ile yazılımı seçip otomatik
olarak indirilip kurulmasını sağlayabilirsiniz.
6-Deb Paket Kurulumu
114103Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
«wc»(wordcount) komutu ile bir metin dosyasındaki satır, karakter ve
kelime sayılarını görüntüleyebiliriz.
7-Kelime Saymak
114104Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
Bir komutun çıktısını başka bir komut yönlendirerek o komutun girdisi
yapma işlemine köprüleme(pipe) denir.
8-Pipe İşlemleri
114105Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
«grep <aranan kelime> /<dosya yolu>» komutu ile bir dosya içinde bir
kelime arayabiliriz.
9-Grep Komutu
114106Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
«ln -s <dosya yolu> <link yolu>» ile Windows sistemlerdeki kısayol
oluşturma işlemini gerçekleştirebiliriz.
10-Link İşlemleri
114107Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
«alias <takma ad>='komut„» komutuyla sık kullandığımız komutlara
takma adlar atayabiliriz.
11-Komutlara Takma Adlar Vermek
114108Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
Sistemde tanımlı takma adları görmek için yalın halde «alias» komutunu
kullanabiliriz.
Sistemde tanımlı olan takma adları kaldırmak için «unalias <takma ad>»
komutunu kullanabiliriz.
11-Komutlara Takma Adlar Vermek(cont.)
114109Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
PROJELER
114110Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
PROJE 1
• A ve b isimli iki dosyayıyı «tar» ve «gzip» komutlarıyla sıkıştırmanın farklarını bir dosyaya yazdırın.
SıKıŞTıRMA İŞLEMLERI
114111Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
PROJE 1COZUM
114112Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
PROJE 1COZUM
114113Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
TESEKKURLER
114114Ankara Üniversitesi Octosec – Bilgi Güvenliği Topluluğu – Mert Can ALICI 2013
Ankara
0 (554) 523 20 65
facebook.com/MeRtCaN.ALiCi
@MeteorGeliyor
CONTACT
ME