Inny porządek rzeczyTaksonomie internetowe a języki informacyjno-wyszukiwawcze

Plan wystąpienia

• Czym jest taksonomia?

• Czym jest taksonomia internetowa?

• Budowa taksonomii internetowej

• Wykorzystanie JIW w tworzeniu taksonomii internetowych

Czym jest taksonomia?

• Taksonomia = systematyka biologiczna

• Systematyka = klasyfikacja obiektów jednorodnych empirycznie

• Taksonomia = szczególny rodzaj klasyfikacji

Cel taksonomii

• Uporządkowanie w celu lepszego poznania

• To, co uporządkowane łatwiej poddaje się poznaniu

Przykład

• Karol Linneusz (1707-1778)

• „Systema Naturae”

• Taksonomia roślin i zwierząt- Królewstwo

- - Typ

- - - Gromada

- - - - Rząd

- - - - - Rodzina

- - - - - - Plemię

- - - - - - - - Rodzaj

- - - - - - - - - Gatunek

• Ważna jest: – jakość uporządkowania– dostrzeganie istotnych różnic oraz

podobieństw

• Sposób patrzenia na otaczającą rzeczywistość

Przykład

• Michel Foucault, Porządek rzeczy: archeologia nauk humanistycznych, Gdańsk 2006

• Taksonomia biologiczna pochodząca ze starożytnej chińskiej encyklopedii:

„Zwierzęta dzielą się na:• należące do Cesarza,

• zabalsamowane,

• tresowane,

• prosięta,

• syreny,

• fantastyczne,

• bezpańskie psy,

• włączone do niniejszej klasyfikacji,

• miotające się jak szalone,

• niezliczone,

• narysowane cienkim pędzlem z wielbłądziego włosia,

• et cetera,

• które właśnie rozbiły wazon,

• które z daleka podobne są do much.”

Taksonomie internetowe

• Popularny termin wśród architektów informacji

• System organizowania internetowych obiektów informacyjnych w grupy mające wspólną cechę

• Hierarchicznie uporządkowany wykaz kategorii

Wykorzystanie

• Schemat organizacji serwisu

• Narzędzie indeksowania

• Budowa narzędzi nawigacyjnych

Wykorzystanie / Schemat organizacji serwisu

Wykorzystanie / Narzędzie indeksowania

Wykorzystanie / Schematy nawigacyjne

Funkcje

• Metainformacyjna– Odwzorowanie istotnych cech

treści i formy obiektów informacyjnych

• Wyszukiwawcza– Adaptacja w mechanizmach

wyszukiwawczych

Rodzaje

• Indeksujące

• Nawigacyjne– Hipertekstowe katalogi

systematyczne?

Budowa

Budowa

• Kategoria– Nazwy w języku naturalnym– Krótkie formy nazw

• Struktura drzewiasta / relacje hierarchiczne

Biznes i Ekonomia

Transport

Budownictwo

Finanse

…

Wyszukiwanie

• Eksploracja struktury– Technika przeglądania

(ang. browsing)

• Odnalezienie kategorii

• Analiza przyporządkowanych do kategorii obiektów

• Analiza wyodrębnionych podkategorii

Funkcjonowanie

Funkcjonowanie

Udział JIW w budowie

• Wykorzystanie zasobu leksykalnego do nazywania kategorii

• Wykorzystanie istniejących klasyfikacji do budowy struktury

• Tezaurus HASSET (Humanities And Social Sciences Electronic Thesaurus),

• Social Research Methodology (SRM-Thesaurus)

• Klasyfikacja Dziesiętna Deweya

• rozbudowa klasy 000 Dzieła o treści ogólnej

Udział JIW w budowie

• Najczęściej spotykane modele organizacji taksonomii internetowych:

– Struktury monohierarchiczne– Struktury polirelacyjne

• Duża popularność taksonomii fasetowych

Wnioski

• Popularne narzędzie organizacji informacji w środowisku WWW

• Udział JIW w budowie taksonomii

• Różne modele organizacyjne taksonomii (mono- i polihierarchiczne)

Wnioski

• Potrzeba opracowania metodyki tworzenia taksonomii z wykorzystaniem JIW (doświadczenia z katalogiem systematycznym)

Dziękuję za uwagę

Marcin RoszkowskiUniwersytet Jana Kochanowskiego

Filia w Piotrkowie Trybunalskim

roszmar@poczta.onet.pl