Post on 16-Jul-2015
Human Immunodeficiency Virus (HIV) laø taùc
nhaân cuûa h/c suy giaûm mieãn dòch maéc phaûi
(AIDS: Acquired ImmunoDeficiency Syndrome)
1. PHAÂN LOAÏI
RETROVIRUSES
ONCOVIRUSES LENTIVIRUSES
(HIV) SPUMAVIRUSES
HIV-1: 1983
Nhoùm M: 11 subtypes (A-K)
Phoå bieán nhaát
Nhoùm N
Nhoùm O
HIV-2: 1986
Bao goàm 6 subtypes (A-F)
Hieám gaëp hôn HIV-1
2. TÍNH CHAÁT CUÛA HIV
2.1. CAÁU TRUÙC
3 gen ñaëc hieäu HIV:
GAG: ñ/h nhoùm
p24 (QT nhaát)
POL: men RT,
Integrase, Protease
ENV: ñ/h type
gp160 (gp120,gp41)
2.2.SÖÙC ÑEÀ KHAÙNG
Ñeà khaùng vôùi T0 laïnh, tia cöïc tím
Soáng ñöôïc 3 ngaøy trong maùu bn ôû ngoaøi
trôøi
Deã bò tieâu dieät bôûi Alcool 700, Javel,
560C/30phuùt ôû ñieàu kieän aåm öôùt
Caùc cheá phaåm cuûa maùu ôû daïng ñoâng khoâ
thì HIV bò tieâu dieät ôû 680C/72giôø
3. SINH BEÄNH HOÏC
HIV nhieãm vaøo cô theå qua 3 giai ñoaïn:
Gñ1: Xaâm nhaäp vaøo cô theå qua 3 ñöôøng
ñöôøng maùu
ñöôøng sinh duïc
meï truyeàn sang con
Gñ 2: Taán coâng teá baøo ñích
+ Tb lympho CD4+ (LT4)
Thuï theå ñaëc hieäu: Phaân töû CD4
Ñoàng thuï theå: CXCR4 chemokine
+ ÑTB, BC ñôn nhaân
Thuï theå ñaëc hieäu: Phaân töû CD4
Ñoàng thuï theå: CCR5 chemokine
+ Tb raêng cöa, tb Langerhans
+ Cô quan baïch huyeát
Gñ 3: Sinh saûn beân trong tb ñích daãn ñeán
caùc haäu quaû:
- Söï cheát tb
- Hieän töôïng hôïp baøo
- Hieän töôïng ADCC
- Hieän töôïng hoaït hoùa heä boå theå
- Hieän töôïng “sieâu khaùng nguyeân”
- Hieän töôïng Apoptosis
- Caùc chaát ñoäc hoøa tan
3.1. Söï cheát teá baøo
- HIV öùc cheá söï toång hôïp protein cuûa TB
- HIV öùc cheá söï hoaït ñoäng cuûa ADN vaø ARN
cuûa TB
- Trong khi ñoù söï toång hôïp caùc chaát cho caùc
virus vaãn dieãn ra maïnh meõ → soá löôïng caùc haït virus taêng leân raát nhieàu trong TB
==> TB bò huûy hoaïi
3.5. Hieän töôïng “Sieâu khaùng nguyeân”
(Superantigen)
Sieâu KN hoaït hoùa khoâng chuyeân bieät nhieàu Th
→ söï cheát nhieàu LT
4. MIEÃN DÒCH HOÏC
Tb bò nhieãm lieân tuïc taïo ra HIV
Nhieãm HIV suoát ñôøi
Kt vaø virus ñoàng toàn taïi trong cô theå
Mieãn dòch khoâng ñaày ñuû
MDDT vaø MDTB goùp phaàn baûo veä cô theå
Hôïp taùc?
Baûo veä hoaëc laøm cho beänh naëng hôn?
Moät soá tröôøng hôïp nhieãm HIV nhöng Kt(-)
LT4 laø tb trung taâm cuûa heä thoáng mieãn dòch
↓
Bò nhieãm vaø huûy hoaïi bôûi HIV
↓
Hö hoûng heä MDTB
↓
Suy giaûm mieãn dòch maéc phaûi
Ung thö
Nhieãm truøng cô hoäi
5. BEÄNH HOÏC
Tieán trieån goàm 3 giai ñoaïn:
Gñ sôùm: Hoäi chöùng nhieãm HIV caáp tính
(3-6 tuaàn sau nhieãm vaø keùo daøi 1-2 tuaàn)
Gñ giöõa (gñ nguû yeân)
Coù theå keùo daøi 10 naêm.
TCLS(-) nhöng HIV vaãn toàn taïi vaø taêng sinh
Phöùc hôïp lieân quan ñeán AIDS
(ARC: AIDS Related Complex) AIDS
Gñ cuoái:
Bieåu hieän laâm saøng cuûa AIDS:
- Ung thö
- Caùc beänh nhieãm truøng cô hoäi
Khoâng ñieàu trò khoâng soáng quaù 24
thaùng
AIDS ÔÛ TREÛ EM
Bieåu hieän trong 2 naêm ñaàu vaø thöôøng
cheát sau 2 naêm
6. CHAÅN ÑOAÙN PTN
6.1. Phaân laäp HIV
AÙp duïng trong nghieân cöùu
Khoâng söû duïng ñeå chaån ñoaùn nhieãm HIV
6.2. T/n phaùt hieän KT choáng HIV
T/n haáp phuï md gaén men (ELISA)
Kq (-) giaû: gñ cöûa soå
Kq (+) giaû: beänh gan, thaän, töï mieãn,
ña thai, vaccin…
T/n WESTERN-BLOT : chaån ñoaùn xaùc ñònh
* Kq (+): coù 2 anti-gp (+)
hoaëc 1 anti-gp(+) vôùi anti-p24(+)
* Kq (-): khoâng coù protein naøo
* Kq khoâng xñ: xuaát hieän vaøi loaïi protein
Test laïi sau 1 thaùng
@ Thöïc teá: coù nhieàu T/n tieán haønh treân 1 bn
Myõ, Chaâu AÂu: ELISA(+) vaø WB(+)
Chaâu Phi: 2 loaïi ELISA(+)
Vieät Nam: 3 loaïi ELISA(+)
6.3. T/n phaùt hieän KN p24
Giaù trò chaån ñoaùn trong gñ caáp tính
Tieân löôïng tình traïng beänh
6.4. T/n phaùt hieän RNA cuûa HIV
T/n tin caäy nhaát ñeå chaån ñoaùn trong gñ
caáp tính
Tieân löôïng beänh
Theo doõi bn trong ñieàu trò
6.5. Chaån ñoaùn nhieãm HIV trong gñ caáp tính
Gñ cöûa soå: RNA (+) hoaëc p24 (+)
6.6. Caùc T/n thöôøng qui ñeå theo doõi tình traïng
nhieãm HIV
Ñeám soá löôïng LT4
+ Daáu hieäu chæ ñieåm tieân löôïng beänh
+ Ra quyeát ñònh ñieàu trò treân laâm saøng
LT4<350 tb/mm3: khôûi ñaàu ñieàu trò
LT4<200 tb/mm3: khôûi ñaàu ñieàu trò NTCH
Ñònh löôïng RNA cuûa HIV
Phaùt hieän KN p24
6.7. Caùc T/n theo doõi bn trong ñieàu trò
T/n kieåu gen HIV (Genotype)
Phaùt hieän ñoät bieán khaùng thuoác
T/n kieåu hình HIV (Phenotype)
Xaùc ñònh ñoä nhaïy caûm cuûa HIV
6.8. Nhieãm HIV sô sinh
T/n tìm KT khoâng aùp duïng vì KT meïcon
RNA cuûa HIV ôû treû sô sinh: quan troïng
KN p24 khoâng ñaëc hieäu ôû treû sô sinh
Löu yù: TSS coù theå bò nhieãm sau sinh, neáu t/n
HIV(-) neân xeùtnghieäm laïi sau 1, 6, 12, 18 m
@ Saøng loïc maùu: KT, p24, RNA
7. DÒCH TEÃ HOÏC
Ca ñaàu tieân phaùt hieän 1981 ñaïi dòch
WHO: 50 trieäu ngöôøi nhieãm HIV, 16 trieäu ñaõ
cheát, 13 trieäu treû moà coâi, haøng naêm coù
theâm 6 trieäu ngöôøi nhieãm HIV
90% taäp trung ôû caùc nöôùc ñang phaùt trieån
Caùc ñieåm noùng ñaïi dòch AIDS: Chaâu Phi caän
Sahara, Nam AÙ, Ñoâng Nam AÙ
Vieät Nam: ca ñaàu tieân 12/1990 ôû TPHCM
Soá ngöôøi nhieãm HIV: >130.000
Chuyeån sang AIDS: >40.000
61/61 tænh, thaønh coù ngöôøi nhieãm HIV
Ñoái töôïng: chuû yeáu 15-40t
Nhoùm ngöôøi nguy cô cao: ÑTLA, maïi daâm,
vuõ nöõ, ngöôøi maéc beänh öa chaûy maùu, nhaân
vieân y teá
Nguoàn chöùa HIV: maùu, DNT, tinh dòch, dòch
aâm ñaïo, söõa meï, nöôùc maét, nöôùc boït…
Phöông thöùc truyeàn beänh:
ñöôøng maùu
ñöôøng sinh duïc
meï HIV(+) truyeàn sang con trong
thôøi kyø chu sinh (13-48%)
8. PHOØNG BEÄNH
8.1.Vaccin
- Vaccin soáng giaûm ñoäc löïc hoaëc baát hoaït
- Protein virus taùi toå hôïp
- Lieäu phaùp gen nhaèm gaây md trong tb
8.2. Phoøng beänh toång quaùt
- Chæ neân quan heä sinh duïc vôùi 1 ñoái töôïng
duy nhaát
- Traùnh caùc nguy cô tieáp xuùc HIV
- Truyeàn maùu vaø caùc cheá phaåm cuûa maùu ñaõ
ñöôïc thöû nghieäm saøng loïc HIV
- T/n tìm HIV tröôùc khi quyeát ñònh coù thai vaø
phuï nöõ HIV(+) khoâng neân sinh con
- Giaùo duïc moïi ngöôøi tham gia phoøng choáng
HIV/AIDS
9.ÑIEÀU TRÒ 3 nhoùm thuoác:
Caùc thuoác öùc cheá men RT nucleoside
NRTIs: Nucleoside Reverse Transcriptase
Inhibitors
Td: AZT, d4T, 3TC…
Caùc thuoác öùc cheá men RT khoâng
nucleoside
NNRTIs: Non-Nucleoside Reverse Trans.
Inhibitors
Td: EFV, NVP…
Caùc thuoác öùc cheá men Protease
PIs: Protease Inhibitors
Td: Indinavir, Saquinavir…
Ñieàu trò phoái hôïp 3 loaïi thuoác
ñaït hieäu quaû cao treân laâm saøng