Gastcollege 14 september 2009 Egbert Oldenboom

Kosten organisatie OS bedragen ca. US$ 3,2 mrd.

Wordt gedekt door ticketing, media, sponsoring

Lasten van investeringen in infrastructuur (accommodatie, vervoer, Olympisch dorp) afhankelijk van Bestaande infrastructuur Rentabiliteit/hergebruik/evenementenbeleid

Organisatie OS leidt tot groei BNP.

ETOA Toeristen blijven

weg Bezoekers alleen

voor de sport

Met de organisatie van grote sportevenementen kan Nederland zich op de kaart zettenen een impuls geven aan de economie.

Het organiseren van spraakmakende (sport)evenementen biedt een goede gelegenheid om Nederland in beeld te brengen. Er kan zo een ‘trackrecord’ worden opgebouwd waaruit blijkt dat Nederland over veel organisatiekracht beschikt.

Het kabinet wil de mogelijkheid om de Olympische Spelen in Nederland te organiseren verder onderzoeken. Een volledige, deskundige en onafhankelijke (maatschappelijke) kosten-batenanalyse van Olympische Spelen in Nederland is van groot belang en dient als input voor verdere besluitvorming. Nog in 2009-2010 zal het kabinet deze analyse laten verrichten. Daarbij zullen ook de resultaten van eerdere en toekomstige Spelen in ogenschouw worden genomen. Belangrijk uitgangspunt van het kabinet is dat het voor Nederland al winst oplevert om de ambitie te hebben, zonder dat de Spelen misschien ooit in Nederland worden georganiseerd.

Economische impact Uitgaven door bezoekers: Euro 1996: €240 mln; Euro 2000: €108 mln (alleen NL).

Totaal Euro 2000 in NL: 145 mln. Publieke kosten en baten (in NL)

Totaal kosten: €26.6 mln. Total opbrengsten: €41.3 mln. Positief saldo: €14.7 mln. Promotionele waarde speelsteden

0 5 10 15 20

PolenUK

DenemarkenFrankrijk

BelgieZwedenSpanje

ZwitserlandOostenrijk

ItalieJapan

VSNederland

Duitsland: inkomend toerisme in 2006 tov 2005 (verandering in %)

Bron: Statistisches Bundesamt (2007)

Overnachtingen tijdens WK 2006 (% afwijking 6/2006 tov 6/2005)

-50

0

50

100

150

200

250

300

350

TotaalBuitenlandersDuitsers

Bron: Bangerth (2007)

Vraag: welke evaluatie-methode biedt het meeste inzicht voor de overheid?

Economische impact of kosten-baten analyse

Economische impact = de ADDITIONELE BESTEDINGEN veroorzaakt door het evenement

Economische impact is populair maar is slechts een ONDERDEEL van de maatschappelijke kosten en baten

Kosten-baten analyse is ‘beste keuze’ (maar te technisch?)

Voorstel: kosten-baten analyse voor doelgroepen

•Overheid

•Bedrijven

•Inwoners

Kosten en baten voor verschillende groepen (regionaal en landelijk)

Kosten Baten

•Totaal

•Overheid

•Bedrijven

•Inwoners

•Totaal

•Kosten •Baten

•Steden promotie

•Holland promotie

• Belasting inkomsten •Uitgaven aan veiligheid en promotie

•Overlast

•Overheid

Kosten Baten

•Steden promotie

•Holland promotie

• Belasting inkomsten •Uitgaven aan veiligheid en promotie

•Overlast

•Overheid

Verschil maken tussen regionale en nationale bestedingen Voorbeeld: bezoek Nederlanders aan wedstrijd

Verschuivingen: In tijd: bijvoorbeeld vakanties van Nederlanders Ruimte: bijvoorbeeld bezoek binnensteden Bedrijfstak: bijvoorbeeld uitgaven aan

merchandising

De 0/1 hypothese: wat is het alternatief

Hoe vol is het glas? Alternatief 1:

Geen EK/WK/OS Alternatief 2:

EK/WK/OS in ander land

Voorbeeld: discussie over ‘couch potatoes’ in Duitsland

Een economische impact analyse (EIA) benadert de korte termijn effecten van een evenement door middel van het meten van extra bestedingen

Een kosten-batenanalyse (KBA of MKBA) vergelijkt de kosten en baten van (bijv.) een evenement

Ministerie van VWS Ministerie van EZ

Ministerie van BZK Nederlands Bureau voor Toerisme

Amsterdam, Rotterdam, Arnhem, Eindhoven

Diopter TNO Inro

Sliepen Consultancy NRIT

MeerWaarde Interview*NSS

Nipo

Bestedingen: fl. 268 mln. vs fl. 613 mln. Kernpunt: welke uitgaven zijn additioneel?

Bepaal het (geografische) gebied Neem de additionele bestedingen Bestedingen van bezoekers van buiten én Specifiek voor het evenement gekomen

Mogelijke verfijningen: Geen transportkosten, tenzij in het gebied Geen organisatorische uitgaven tenzij

‘additioneel’ Wegblijven andere toeristen door evenement Thuisblijven locale bevolking dankzij evenement

Hoe vol is het glas? 1 situatie: evenement vindt

plaats in NL 0 Alternatief A: Geen

EK/WK/OS 0 Alternatief B: EK/WK/OS in

ander land Voorbeeld: discussie over

‘couch potatoes’ in Duitsland

Bezoekers (supporters) enquête

Enquête onder NL bevolking

Onderzoek onder bedrijfsleven (kwalitatief)

Enquête in 5 Europese landen

Een nul meting is een meting die (eerder) plaatsvindt in de tijd en waarmee je kunt vergelijken.

Een nul hypothese is een alternatieve werkelijkheid, die plaats zou kunnen vinden op het zelfde moment als de 1 gebeurtenis.

Een nul meting is een empirische referentie. Een nul hypothese is een theoretische

referentie.

Bezoekers

Aantallen per speelstad

Overnachtingen per speelstad

Per land van herkomst

Economische impact

Bestedingen

Toegevoegde waarde (per speelstad & bedrijfstak)

Werkgelegenheid (per speelstad & bedrijfstak)

Promotie

Bekendheid per speelstad voor en na het evenement in 5 Europese landen

Imago speelsteden voor en na het evenement

Beleving Nederlandse bevolking

Beleving bedrijfsleven

• Enquêtes

• Begrotingen

•Toegevoegde waarde

•Belastingen

•Werkgelegenheid

•Bestedingen bezoekers

•Organisatie

•Promotie

•Overlast

•Waardering

•Regionaal

•Nationaal

•Financieel

•Niet financieel

•ƒ mln

Bedrijfsleven: Horeca: impuls ƒ 157 mln., saldo (t.w.) 77,4 mln. Fast food, cafés, campings Hotels last van uitval buitenlandse vraag, m.n.

Amsterdam Detailhandel last van binnenlandse

vraagverschuiving

0%10%20%30%40%50%60%70%80%90%

100%

AmsterdamRotterdam Arnhem Eindhoven

10 19 20 18 18

23 16 25

72 58 63 57

Geen verschil/weet niet

Minder vaak bezocht

Vaker bezocht

erg positief 21%

positief 63%

neutraal 12%

negatief/weet niet 4%

0102030405060708090

100

AmsterdamRotterdam Arnhem EindhovenOverig Nederland

Neutraal

Minpunt

Pluspunt

0102030405060708090

Mooi Veilig Saai Eenbezoekwaard

0 meting 1 meting

inkomsten: ƒ 100,4 mln. uitgaven: ƒ 73,5 mln. batig saldo: ƒ 26,9 mln. geringe promotie effecten

Overheid moet

investeren 15%

Overheid moet quitte

spelen 59%

Overheid moet

verdienen 23%

Weet niet/geen mening

3%

Kracht: Eenvoudig te implementeren methode Overeenstemming over toepassing

Zwakte: Beleidsrelevantie: kosten? Vraaggeoriënteerd (Keynesiaans): weinig houvast

voor lange termijn beleid.

Kracht/ kansen: Superieure inzage in belangen betrokkenen en

maatschappelijke discussie; Conceptueel kader voor richtlijnen evenement

evaluatie.

Zwaktes/bedreigingen: Minder geschikt voor onduidelijke 0/1 situatie, bijv.

beleidsevaluatie (langere termijn); Geen werkelijke groei-theorie (accountant vs

ondernemer).

Wat wordt verstaan onder de legacy van een evenement? Hoe kun je onderzoeken of dat bestaat? Wat is het probleem met het berekenen van de

economische impact van sport? Wat is het CBS, het CPB en het SCP? Hebben deze iets met

sport te maken? Wat is het Saar Boerlage-effect? Wie is daar bang voor?

Waarom? Geef in een schema of tekening de (mogelijke) toeristische

effecten van een evenement weer.

Egbert Oldenboom MeerWaarde Onderzoeksadvies

Additionele bestedingen Achteraf (realisatie): Aantal bezoekers (bijv. tellen, luchtfoto’s,

kaartverkoop) Aandeel additioneel. Verblijfsduur. Uitgaven p.p. per dag

Vooraf (voorspelling): VALUE model

Het bepalen van de economische impact op basis van kenmerken van evenementen

Het model berekent: 1. De waarden van de sleutelvariabelen (V, A, L,

UE) 2. De economische impact

Statistische relaties op basis van database: evenementen tijdens het Sportjaar 2005 (n=1.736)

Bezoekers + media (investeringen, journalisten) + organisatie + deelnemende atleten.

Economische impact bez. = V * A * L * UE V = aantal bezoekers (Visitors) A = aandeel Additionele bezoekers L = verblijfsduur (Length) UE = uitgaven p.p. per dag (Unit-

Expenditure)

Kenmerkenvanevenementen

econo-mischeimpact

uitgaven

verblijfsduur

additionele bezoekers

aantal bezoekers

• Het VALUE model berekent de waarde van de sleutelvariabelen (additioneel, verblijfsduur, uitgaven) aan de hand van de kenmerken van de evenementen

De relatie tussen de kenmerken en de sleutel variabelen is bepaald op grond van statistische analyse

Gebaseerd op 1.736 bezoekers aan 9 evenementen tijdens het Sportjaar 2005

Verschillende kenmerken van evenementen zijn getest op hun ‘verklarende kracht’.

Kenmerk Waarde

Locatie (openbaar of besloten) Openbaar: 0 Besloten: 1

Toegangsprijs Euro’s

Een- of meerdaags Meerdaags: 1 Eendaags: 0

Duur Aantal dagen

Nationaal/regionaal Nationale uitstraling: 1 Regionale uitstraling: 0

Toeschouwers-sport Populaire toeschouwerssport: 1 Geen populaire toeschouwerssport: 0

Evenement-status Internationale status van het evenement: WK, EK of NK

Sociale status sport Hoog (bijv. golf, catamaran, tennis): 3 Standaard (overige): 2 Laag (bijv. boksen): 1

Aantal toeschouwers Tussen de 10 en de 850.000

Log (toeschouwers) Tussen de 1 en de 5,9

Deelnemers-evenement Aanzienlijk deel van de bezoekerspopulatie is deelnemer of begeleider: 1 Overig: 0

Evenement Locatie (venue) Duur

Wieler zesdaagse Besloten Meerdaags

ABN AMRO WTT Besloten Meerdaags

Dutch Open Karate Besloten Meerdaags

Fortis Marathon Publiek Eéndaags

WK Catamaran Publiek Meerdaags

WK Skateboarding Publiek/besloten Meerdaags

Formule 1 (Monaco ad Maas) Publiek Eéndaags

WK Honkbal Besloten Meerdaags

WK Studentenvoetbal Besloten Meerdaags

Kenmerk Invloed

Besloten locatie Groter aandeel additionele

bezoekers

Meerdaags evenement

Aandeel bezoekers dat overnacht stijgt

Uitgaven per dag van de Nederlandse bezoekers stijgt

Deelnemersevenement

Aandeel buitenlanders stijgt Aandeel bezoekers dat overnacht

stijgt

Kenmerkenvan hetevenement

Buitenlanders (%)

Additioneel (%) Niet additioneel (%)

Rotterdammers (%)

Niet additioneel (%) Additioneel (%)

Overige Nederlanders (%)

Alle bezoekers (100%)

• Het VALUE model maakt een verdeling over de belangrijkste groepen aan de hand van de kenmerken van het evenement

Kenmerkenvan hetevenement

Gemiddelde verblijfsduur

Overnachters Niet overnachters

Buitenlanders en Nederlanders

• Het model berekent voor Nederlanders en buitenlanders het aandeel dat overnacht, en de gemiddelde verblijfsduur

Kenmerkenvan hetevenement

uitgaven pp pd

Buitenlanders (%)

uitgaven pp pd

Additioneel (%)

uitgaven pp pd

Niet additioneel (%)

Rotterdammers (%)

uitgaven pp pd

Niet additioneel (%)

uitgaven pp pd

Additioneel (%)

Niet Rotterdammers (%)

Alle bezoekers (100%)

• Het model berekent voor de groepen de gemiddelde uitgaven per persoon per dag.

uitgaven

overnachtingen

Buitenlanders

uitgaven

Additioneel

uitgaven

Niet additioneel

Rotterdammers

uitgaven

overnachtingen

Niet additioneel

uitgaven

overnachtingen

Additioneel

Niet Rotterdammers

Nederlanders

Alle bezoekers evenement

Het maken van een evenementen jaarverslag zonder ieder evenement afzonderlijk te hoeven onderzoeken;

Het maken van prognoses voor individuele evenementen, bijv. voor feasibility studies;

Het vergelijken van evenementen op hun relatieve impact, bijvoorbeeld voor besluitvorming omtrent bijdragen;

Voor het analyseren van het effect van afzonderlijke kenmerken van evenementen.

Als raamwerk voor een database met gegevens over evenementen (zie ook convenant)

Standaardisatie Bezoekersaantallen (Event Audit) Economische impact

Modulair Vrij toegankelijk:

www.platformsporteconomie.nl