Post on 21-Jan-2016
description
Dış Ticaret İşlemleri Muhasebesi Sunumuna
HOŞGELDİNİZ
DIŞ TİCARET İŞLEMLERİ MUHASEBESİ İSMAİL IŞIK, BAŞHESAP UZMANI
DIŞ TİCARET MUHASEBESİNİN ÖNEMİ Dış ticaret, bir ülkenin ithâlat ve ihracat işlemlerinin toplamıdır. Dış ticaret ödemeler dengesi unsurudur. Ödemeler dengesi açık vermeyen ülke, ekonomik açıdan güçlü ülkedir. Ödemeler dengesinin açık vermemesi için ihracatın ithalattan fazla olması gerekir.
Gelişmekte olan dünya ekonomisi içinde Türkiye'nin güçlü bir ülke olabilmesi için daha fazla üretim yapması ve ürünlerin dış pazarlarda satılarak ülkeye döviz girdisinin sağlanması gerekir.
DIŞ TİCARET İŞLEMLERİ MUHASEBESİ İSMAİL IŞIK, BAŞHESAP UZMANI
DIŞ TİCARET MUHASEBESİNİN ÖNEMİ Türkiye'de yerleşik işletmelerin diğer ülkelerdeki işletmelerle olan ticari ilişkileri geliştikçe, kambiyo mevzuatı, ihracat yönetmeliği, ithalat yönetmeliği ve işlemleri, uluslararası ticari teslim şekilleri, ödeme şekilleri önem kazanmaktadır.
Tekdüzen Hesap Planı'na uyumlu ithalat ihracat kayıt sürecinin gerçekleştirilmesi için dış ticaret ile ilgili muhasebe işlemlerinin, muhasebenin temel ilke ve kavramlarına, muhasebe standartlarına uygun yapılması gerekir. Bu da ihtisas muhasebesi içinde yer alan "Dış Ticaret İşlemleri Muhasebesi" ile yapılır.
DIŞ TİCARET MUHASEBESİ İÇİN GEREKLİ ÖN BİLGİLER;
Dış ticaret muhasebesi alanında görev alacak ve muhasebe kayıtlarını yapacak personelin ve meslek mensuplarının;
İthalat ve ihracat yönetmeliğini, Kambiyo mevzuatını, Dış ticarette kullanılan teslim şekillerini, Dış ticarette yer alan ödeme şekillerini, Dış ticarette kullanılan belgelerin özelliklerini,
taşıması gereken esasları, düzenlenme yerini ve şekillerini,
Tekdüzen Hesap Planında yer alan ve dış ticaret ile ilgili özellik arz eden hesapların işleyişini,
İthalat ve ihracat dosyalarının kapatılma, orjinal belgelerin saklanma süre ve koşullarını bilmek.
DIŞ TİCARET PLANLAMASINDA MUHASEBE;
Dış ticaret planlamasında, muhasebeden alınacak bilgiler aşağıdaki açıklanmıştır;
İhracata konu olan mal ve hizmetin yurt dışı pazarlarda, rekabet edebilir maliyetlerinin hesaplanması,
İthalata konu olan, ilk madde malzeme, yarı mamul ve ticari malların maliyetinin tespiti,
İthalata konu olan, duran varlıkların, ATİK'lerin maliyetlerinin tespiti,
DIŞ TİCARET PLANLAMASINDA MUHASEBE;
Gelecek dönemlere ait yatırım maliyetlerinin planlanması,
İhracatta teşviklerin, primlerin, iadelerin ve iskontoların izlenmesi,
İhracatta planlanan hedeflerin takibi, Teşvik kapsamında yer alan ithalat ve
yatırım maliyetlerinin izlenmesi, İthalat ve ihracatın finansmanında kullanılması
planlanan iç ve dış kredilerin maliyetlerinin hesaplanması,
İhracatta benzer işletmeler ile kalite ve maliyet karşılaştırması
İhracatın işletme sermayesine ve ülke ekonomisine katkısının izlenmesidir.
DIŞ TİCARETTE HESAP PLANI
Ele alınan hesaplar ve hesap açıklamalarında, 26.12.1992 tarih ve 21447 mükerrer sayılı Resmi Gazete'de yayınlanan ve daha sonra çıkarılan tebliğlerle son şekli verilen Tekdüzen Hesap Planı esas alınmıştır.Hesap planı muhasebe sisteminin yapısını oluşturur ve muhasebe organizasyonunun temel unsurudur. Hesap planı benzer olayların aynı hesaplarda toplanmasını, yeknesaklığını, denetimini, sonuçların karşılaştırılmasını, sonuçların birleştirilmesini sağlar. Meslek mensubunun (SM, SMMM,YMM) kullanacağı ana ve alt hesapların seçimine kolaylık getirir.
- Hesap planı işletmenin bünyesine uygun olmalıdır. Fazla ayrıntılı hesap planı iş hacmini artırırken, az ayrıntılı hesap planı da muhasebeden beklenen faydayı azaltır ve kontrolü zorlaştırır. Hesap grupları, ana hesaplar, yardımcı hesaplar ve alt hesaplar işletme bünyesine göre belirlenmelidir.- Dış ticaret alanında faaliyet gösteren veya faaliyeti planlayan işletmeler, Bu işletmelerde görev alan meslek mensupları,- Dış ticaretle ilgisi olan müşterisi bulunan bağımsız faaliyet gösteren meslek mensupları, ilgili dönem başlamadan önce hesap planlarında yer alan ve dış ticarete konu olan hesaplar için düzenleme yapmalıdır.
DIŞ TİCARETTE HESAP PLANI
Düzenlenen Hesap Planı aşağıdaki kriterlere uygun
olmalıdır.
Dış ticaretle ilgili faaliyetlerinin düzenli olarak
muhasebeleştirilmesine katkıda bulunmak,
İlgililere sunulan bilgilerin tutarlı, açık, net ve
anlaşılır olmasını sağlamak,
Mali tabloların geçmiş yıllarla ve benzer
işletmelerle karşılaştırılabilir olmasını sağlamak,
İç ve dış denetimin etkinliğini kolaylaştırmak,
Mali analizin yapılmasını sağlamak,
düzenlenen hesap planının hedefi olmalıdır.
ÖRNEK DÜZENLEME
Dış ticarette faaliyette bulunmayı planlayan işletmeler, ilgili
dönemin başında hesap planı düzenlerken ithalat ve ihracatta
kullanılan hesaplar için yardımcı (alt) hesaplar oluşturması
gerekir.
Muhasebe programlarında dönem içinde işlem görmüş
hesaplara, işlemin akışını bozan yardımcı hesaplar ilave
etmek zordur. Dolayısıyla aynı dönem içinde ilerleyen
aylarda, ithalat veya ihracat işlemlerinde kullanılacak
hesaplar için hesap planı düzenlenirken alt hesaplar için
yardımcı boş kod verilmesi, kullanıcıya rahat hareket etme
imkanı verir.
DIŞ TİCARET İŞLEMLERİ MUHASEBESİ İSMAİL IŞIK, BAŞHESAP UZMANI
İhracatta 'Alıcılar Hesabı' için aşağıda örnek düzenleme yapılmıştır.
120. ALICILAR HESABI
120.01 Yurt İçi Alıcılar Hs
120.01.01 A. Bölgesi Alıcıları
120.01.01.01 A.B.C. A.Ş
120.01.02 B. Bölgesi Alıcıları
120.02 Yurt Dışı Alıcılar Hs
120.02.01 Uzakdoğu Ülkeleri Alıcılar
120.02.01.01 X.Y.Z.W.-Japonya
120.02.01.01.01 X.Y.Z.W.- J. Yeni. Japonya
120.02.01.01.02 X.Y.Z.W.- Dolar. Japonya
120.02.01.01.03 X.Y.Z.W.-Euro. Japonya
120.02.02 Avrupa Kıtası Alıcılar
120.02.02.01 W.X.V.Y.Z.-İtalya
120.02.02.01.01 W.X.V.Y.Z.-Dolar-İtalya
120.02.02.01.02 W.X.V.Y.Z.-Euro-İtalya
120.02.03 Asya Kıtası Alıcılar.
120.02.04 Serbest Bölge Alıcılar
120.02.04.01 Serbest Bölge Mal Alıcılar
120.02.04.01.01Serbest Bölge Tekstil Malı Alıcılar
120.02.04.01.02Ser. Bölge Yaş Meyve-Sebze Alıcılar
120.02.04.02Serbest Bölge Hizmet Alıcılar
120.02.04.03 Serbest Bölge Diğer Alıcılar
DIŞ TİCARET İLE İLGİLİ HESAPLAR
Dış ticaret işlemlerinde kullanılan ve
Tekdüzen Hesap Planında yer alan
hesapların işleyişi, önemi, özellikleri ve
gerekli yardımcı (alt) hesapları ile dış
ticarette sık kullanılan bilanço hesapları,
gelir tablosu hesapları ve maliyet
hesapları aşağıda açıklanacaktır.
KASA HESABI: KASA HESABININ İŞLEYİŞİ
100. KASA HS.
100.01 TL Kasası
100.02 Yabancı Para Kasası
100.02.01 Yabancı Para Dolar Kasası (... Dolar x... lira)
100.02.02 Yabancı Para Euro. Kasası. (... Euro x ... lira)
Yabancı para kasaları 1OO.Kasa Hesabını alt hesaplarında izlenir.Yabancı paraların tutarı kasa hesabına giriş ve çıkışı maliyet değeri ile muhasebe kaydı yapılır.Yabancı paralar kasa ve diğer hesaplara kaydedilirken, miktar ve döviz kuru olarak gösterilmesi yararlı işlem olur. Bu işlemin muhasebe fişlerinde alt hesaplarda veya açıklama bölümünde dikkate alınması iç ve dış denetimi kolaylaştırır. Uygulamada dövizin miktar ve kur düzeyinde kontrolünü sağlar.Kasaya alınan yabancı paralar banka veya herhangi bir finans kurumundan tedarik edilmiş ise ilgili banka veya finans kurumunun efektif satış kuru ile Yeni Türk Lirasına çevrilir ve 100. Kasa hesabının, yabancı para cinsinden alt hesabına borç kaydedilir.
KASA HESABI: KASA HESABININ İŞLEYİŞİ
Kasada yer alan yabancı para. elden çıkarılmak istendiğinde (satıldığında veya herhangi bir ödeme için kullanıldığında) kayıtlı (maliyet) değeri üzerinden lOO. Kasa hesabının yabancı para cinsinden alt hesabına alacak kaydedilir.Kayıtlı kur ile işlem günkü kur arasında olumlu kur farkları 646. KambiyoKarları Hesabına alacak, olumsuz kur farkları ise 656.Kambiyo Zararı Hesabına borç kaydedilir.
İşletmenin elindeki yabancı paraların değerlemesini TTK ve VUK açısından ayrı ayrı ele almak gerekir. TTK hükümlerine göre yabancı paralar borsada işlem görüyor ise borsa rayici ile değerlenir. Fakat ülkemizde Kambiyo Borsası henüz kurulmamıştır.VUK 'a göre "Yabancı paralar borsa rayici ile değerlenir. Yabancı paranın borsa rayici yoksa, değerlemeye uygulanacak kur Maliye Bakanlığı'nca tespit olunur. " VUK. Md. 280
Dönem sonlarında yapılan değerleme ile olumlu kur farkları 646.Kambiyo Karlan Hesabına alacak, olumsuz kur farkları ise 656.Kambiyo Zararı Hesabına borç kayıt edilir.
KASA HESABINDA YABANCI PARA İŞLEMLERİ
ÖRNEK:IŞIK Pazarlama, İthalat ve İhracat İşletmesinin yurt içi, yurt dışı finansal olaylannda kullanmak üzere satın aldığı, sattığı ve dönem sonunda değerlemeye tabi tuttuğu yabancı para hareketleri aşağıdaki gibidir.a- 05.12.2004 tarihinde, işletme serbest piyasadan 100.000.- dolar satın almıştır. İşlem günü 1. Dolar = 1,4000 liradır.b- 18.12.2004 tarihinde, işletmenin yabancı para kasasında 1. Dolar = 1,4000 liradan kayıtlı 20.000.- dolar satılmıştır. Satış günü 1. Dolar = 1,3500 liradır. c- 26.12.2004 tarihinde, işletmenin yabancı para kasasında 1. Dolar = 1,4000 liradan kayıtlı 30.000.- dolar satılmıştır. Satış günü 1. Dolar = 1,4500 liradır. d- 31.12.2004 tarihinde, işletmenin yabancı para kasası dönem sonu (bilanço günü) itibarıyla değerleme işlemene tabi tutulmuştur. 31.12.2004 tarihli Maliye Bakanlığının açıkladığı döviz kuru 1. Dolar = 1,3700 liradır.Veya... e- 31.12.2004 tarihinde, işletmenin yabancı para kasası dönem sonu (bilanço günü) itibarıyla değerleme işlemine tabi tutulmuştur. 31.12.2004 tarihli Maliye Bakanlığı'nın açıkladığı döviz kuru 1. Dolar = 1,4400 liradır.
MUHASEBE KAYITLARI:a- 05.12.2004 tarihinde satın alınan yabancı paralar aşağıdaki şekilde
kaydedilir.
FİRMA ADI : EGE A.Ş. FİŞ TARİHİ: 05.12.2004 FİŞ NO : 1101 FİŞ TÜRÜ :MAHSUP FİŞİ KAYNAK: MUHASEBE
HESAPKODU ve ADI BORÇ ALACAK
100. KASA HS. 100.02.Yabancı Para Kasası 100.02.01. Dolar Kasası (100.000.-$ x 1,4000)
140.000.-
140.000.-100. KASA HS 100.01.Türk Lirası Kasası
T O P L A M : 140.000.- 140.000.-
AÇIKLAMA:... No.lu belge ile 100.000,-dolarlık yabancı para satın alma kaydı. (100.000.-Dolar x 1,4000)
MUHASEBE KAYITLARI:b-18.12.2004 tarihli yabancı para satışı aşağıdaki şekilde kaydedilir.
FİRMA ADI : EGE A.Ş. FİŞ TARİHİ: 18.12.2004FİŞ NO : 1102 FİŞ TÜRÜ : MAHSUP FİŞİ KAYNAK: MUHASEBE
HESAPKODU ve ADI BORÇ ALACAK
100. KASA HS. lOO. Ol. Türk Lirası Kasası 27.000.-1.000.-
28.000.-
656. KAMBİYO ZARARI HS. 656.01.01.Dolar Satış Zararı. [20.000.-$ x (1,4000 - 1,3500)]
100. KASA HS. 100.02.Yabancı Para Kasası 100.02.01. Dolar Kasası (20.000.-$ x l,4000)
T O P L A M : 28.000.- 28.000.-
AÇIKLAMA : no.lu belge ile 20.000.-Dolar yabancı para satış kaydı.
[20.000.-$ x (1,4000 - 1,3500)]
MUHASEBE KAYITLARI:c- 26.12.2004 tarihli yabancı para satışı aşağıdaki şekilde kaydedilir.
FIRMA ADI : EGE A.Ş. FIŞ TARIHI: 26.12.2004 FİŞ NO : 1103 FİŞ TÜRÜ : MAHSUP FİŞİ KAYNAK: MUHASEBE
HESAPKODU veADI BORÇ ALACAK
100. KASA HS. 100.01.Türk Lirası Kasası 43.500.-
42.000.-
1.500.-
100. KASA HS. 100.02.Yabancı Para Kasası 100.02.01. DolarKasası (30.000.-$x 1,4000)
646.KAMBİYO KÂRI HS. 646.0l.Ol.Dolar Satış Kârı. [30.000.-$ x (1,4500-1,4000)]
T 0 P L A M : 43.500.- 43.500.-
AÇIKLAMA : no.lu belge ile 30.000.-Dolar yabancı para satış kaydı.
[30.000.-$ x (1,4500 - 1,4000)]
MUHASEBE KAYITLARI:d- 31.12.2004 tarihinde 1. Dolar = 1,3700 olması halinde dönem sonu değerleme işlemleri aşağıdaki şekilde kaydedilir.
FIRMA ADI : EGE A.Ş. FIŞ TARIHI: 31.12.2004 FİŞ NO : 1104 FİŞ TÜRÜ : MAHSUP FİŞİ KAYNAK: MUHASEBE
HESAPKODU ve ADI BORÇ ALACAK
656. KAMBIYO ZARARI HS. 656.01.05.Dolar D.S. Değerleme Zararı. [50.000.-$ x (1,4000 - 1,3700)]
1.500.-
1.500.-100. KASA HS. 100.02.Yabancı Para Kasası100.02.01. Dolar Kasası (50.000.-$x0,0300)
T O P L A M : 1.500.- 1.500.-
AÇIKLAMA : 31.12.2004 tarihli işletme kasasında 1,4000 liradan kayıtlı 50.000.-dolarlık yabancı para bakiyesinin bilanço günü itibarıyla VUK.280 maddesine istinaden değerleme kaydı. [50.000.-Dolar x (1,4000 - 1,3700)]
MUHASEBE KAYITLARI:e- 31.12.2004 tarihinde 1. Dolar = 1,4400 olması halinde dönem sonu değerleme işlemleri aşağıdaki şekilde kaydedilir.
FIRMA ADI : EGE A.Ş. FIŞ TARIHI: 31.12.2004 FİŞ NO : 1105 FİŞ TÜRÜ :MAHSUP FİŞİ KAYNAK: MUHASEBE
HESAPKODU ve ADI BORÇ ALACAK
100. KASA HS. 100.02.Yabancı Para Kasası 100.02.01. Dolar Kasası (50.000.-$x0,0400)
2.000.-
2.000.-646. KAMBİYO KÂRI HS. 646.01.05.Dolar D. S. Değerleme Kârı. [50.000.-$ x (1,4400- 1,4000)]
T O P L A M : 2.000.- 2.000.-
AÇIKLAMA : 31.12.2004 tarihli işletme kasasında 1,4000 liradan kayıtlı 50.000.-dolarlık yabancı para bakiyesinin bilanço günü itibanyla VUK 280. maddesine istinaden değerleme kaydı. [50.000.-Dolar x (1,4400 - 1,4000)]
DIŞ TİCARET İŞLEMLERİ MUHASEBESİ ALINAN ÇEKLER HESABI
101. ALINAN ÇEKLER HS.
101.01 TL. Alınan Çekler
101.02 Yabancı Paralı Alman Çekler
101.02.01 YPA.Ç. Dolar Cinsinden Çekler
101.02.01.01 Portföydeki Y.P.A. Çekler (...Dolar x... Lira)
101.02.01.02 Tahsildeki Y.P.A. Çeklerf... Dolar x ...Lira)
101.02.01.03 Teminattaki Y.P.A. Çekler (... Dolar x ...Lira)
Çek, görüldüğünde ödenmesi gereken bir kambiyo senedidir. (TTK Md. 692). Ancak ülkemizde vadeli çek düzenlenmesi ticari güvene bağlı olarak yaygın biçimde kullanılmaktadır.Yabancı Paralı Alınan Çekler, yurt içinde veya yurt dışında (ihracatta) yabancı para cinsinden düzenlenen çeklerin izlendiği hesaptır. Yabancı Paralı Alınan Çekler, alındığında, işlem günkü Merkez Bankası efektif döviz alış kuru ile TL'ye çevrilerek, 101 Alınan Çekler Hesabına alt hesapları ile birlikte borç kaydedilir.
DIŞ TİCARET İŞLEMLERİ MUHASEBESİ İSMAİL IŞIK, BAŞHESAP UZMANI ALINAN ÇEKLER HESABI
Yabancı Paralı Alınan Çekler tahsil edildiğinde, elden çıkarıldığında (üçüncü kişilere devir edildiğinde) işlem günkü Merkez Bankası efektif alış kuru üzerinden 101 Alınan Çekler Hesabına alt hesapları ile birlikte alacak kaydedilir.
Yabancı Paralı Alınan Çeklerin kayıtlı kuru ile elden çıkarıldığı günkü kuru arasında olumlu kur farkları cari dönemdeki ihracat ile ilgili ise 601 Yurt Dışı Satışlar Hesabına alacak, değil ise 646 Kambiyo Karları Hesabına alacak kaydedilir. Olumsuz kur farkları ise cari dönemdeki ihracat ile ilgili ise 612 Diğer İndirimler Hesabına borç, değil ise 656 Kambiyo Zararı Hesabına borç kaydedilir.
ALINAN ÇEKLER HESABI Dönem sonunda aktifte kayıtlı bulunan
yabancı paralı alınan çekler VUK 280. Md. esaslarına göre değerlenir.
Kayıtlı kur ile dönem sonu (31.12.200x tarihli) Maliye Bakanlığı'nın açıkladığı kur arasında olumlu kur farkları cari dönemdeki ihracat ile ilgili ise 601 Yurt Dışı Satışlar Hesabına alacak, değil ise 646 Kambiyo Karları Hesabına alacak kaydedilir. Olumsuz kur farkları ise cari dönemdeki ihracat ile ilgili ise 612 Diğer İndirimler Hesabına borç, değil ise 656 Kambiyo Zararları Hesabına borç kaydedilir.
DIŞ TİCARET İŞLEMLERİ MUHASEBESİ İSMAİL IŞIK, BAŞHESAP UZMANI
ALINAN ÇEKLER HESABI
Cari dönemdeki Yurt Dışı Satış ile ilgili olumlu kur farkı satışı
artıran unsur olarak 601 Yurt Dışı Satışlar hesabına ilave
edilmektedir. Olumsuz kur farkları ise işletmenin elinde
olmayan nedenlere dayanan, brüt satışı eksilten işlemdir.
Olumsuz kur farkının 612 Diğer İndirimler Hesabının altında
yardımcı hesap olarak 612.02.0l.İhracat Kur Farkı İndirimi
olarak izlenmesi yararlı olur. Tekdüzen Hesap Planının amacı
brüt satıştan, net satışa ulaşırken, satışı etkileyen faktörleri
izlemektir. Böylece Gelir Tablosunda brüt satıştan net satışa
ulaşmada, satışı etkileyen olumsuz kur farkı faktörü izlenir.
BANKALAR HESABI
102. BANKALAR
102.01 İş Bankası
102.01.01 TL. Mevduat Hesaplan
102.01.01.01 Ticari Mevduat Hesaplan.
102.01.02 Yabancı Paralı Hesaplar
102.0 1.02.01 Y.P. Döviz Tevdiat Hesabı.
102.01.02.01.01 Y.P. Döviz Tevdiat Dolar HesabıYabancı Paralı Döviz Tevdiat Hesapları, bankalarda açtırılan vadeli ve vadesiz döviz tevdiat hesaplarının izlendiği hesaplardır. Bankalar hesabının alt hesabı olarak izlenir.Bankaya, yurt dışından ihracat bedeli yabancı para havale geldiğinde önce döviz tevdiat hesaplarında izlenir. Yurt dışı alıcı cari hesabı ile bankaya gelen havale arasındaki olumlu kur farkı, cari dönemdeki ihracat ile ilgili ise 601 Yurt Dışı Satışlar Hesabına alacak, değil ise 646 Kambiyo Karı Hesabına alacak kaydedilir. Olumsuz kur farkları ise cari dönemdeki ihracat ile ilgili ise 612 Diğer İndirimler Hesabına borç, değil ise 656 Kambiyo Zararı Hesabına borç kaydedilir.
YURT DIŞI ALACAKLAR
120. ALICILAR HESABI
120.01 Yurt İçi Alıcılar Hs
120.02 Yurt Dışı Alıcılar Hs
120.02.01 Uzakdoğu Ülkeleri Alıcılar
120.02.02 Avrupa Kıtası Alıcılar
120.02.02.01 W.X.V.Y.Z.-İtalya
120.02.02.01.01 W.X.V.Y.Z.-Dolar-İtalya
120.02.02.01.02 W.X.V.Y.Z.-Euro-İtalya
120.02.03 Asya Kıtası Alıcılar.
120.02.04 Serbest Bölge Alıcılar120.02.09 Yurt Dışında Bırakılan İhracat Mal Bedeli
YURT DIŞI ALACAKLAR (ALICILAR HESABI) Yurt Dışı Alıcılar Hesabı, 120 Alıcılar Hesabının alt hesabıdır. Mal ve
hizmet ihraç eden işletmelerin, yurt dışından alacakları için kullanılan hesaptır. İhracat işlemlerinde fiili ihracat gerçekleştiğinde 120 Alıcılar hesabına döviz cinsinden alt hesabı ile birlikte borç, 601 Yurt Dışı Satışlar hesabına alacak kaydedilir.
Alıcılardan olan TL cinsinden alacaklar mukayyet değerle (VUK Md.281), yabancı para cinsinden olan alacaklar ise borsa rayici ile borsa rayici yoksa Maliye Bakanlığı tarafından değerlemeye uygulanacak kur ile değerlenir. (VUK Md.280). 5228 sayılı Kanun ve 178 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile VUK’un 281. Md. değişiklik yapılmıştır. "Alacaklar mukayyet değeriyle değerlenir. Mevduat veya kredi sözleşmelerine müstenit olacaklar değerleme gününe kadar hesaplanacak faizleriyle birlikte dikkate alınır. İşletme ticari alacakları için bilanço günü itibarı ile alıcılarla mutabakat sağlar.
İhracat ile ilgili Yurt Dışı Alacakların değerlemesinde, ortaya çıkan kur farkları, cari dönemdeki ihracat ile ilgili ise 601 Yurt Dışı Satışlar Hesabına, değil ise 646 Kambiyo Karları Hs alacak kaydedilir. Olumsuz kur farkları ise cari dönemdeki ihracat ile ilgili ise 612 Diğer İndirimler Hesabına, değil ise 656 Kambiyo Zararları Hesabına borç kayıt edilir
YURT DIŞINDA BIRAKILAN İHRACAT MAL BEDELİ
120. ALICILAR
120.02.09 Yurt Dışında Bırakılan İhracat Mal Bedeli
120.02.09.01 Y.D.B.İ.M. Bedeli - Dolar
120.02.09.01.01 Yurt Dışı Şubede Bırakılan İhracat Bedeli -Almanya
120.02.09.02 Y.D.B.İ.M. Bedeli - Euro
İhracat bedelinin %70'i 90 gün içinde yurda getirilerek bankalarda veya
finans kurumlarında satılması (TL ye çevrilmesi) halinde, kalan %30'a
tekabül eden kısım üzerinde ihracatçı serbestçe tasarruf hakkına sahiptir.
(TPKK.32-s-M-8/a)
90 günlük süre içinde %70'i yurda getirilen ihracat bedelinin, yurt dışında
bırakılan kısmı en fazla % 30 oranında olabilir. Yurda getirilen mal
bedelleri için bankadan DAB alınır, geri kalan tutar yurt dışında
bırakılacak ise; tutar bankaya bildirilerek kambiyo hesabı kapatılır
YURT DIŞINDA BIRAKILAN İHRACAT MAL BEDELİ
Yurt dışında bırakılan dövizlerin tutan işlem günkü TC Merkez Bankası döviz alış kuru ile çarpılarak, 120 Alıcılar (120.02.09.01.01.Yurt Dışı Şubelerde Bırakılan İhracat Bedelleri) Hs borç kayıt edilir.
Yurt dışında bırakılan ihracat bedeli yurt dışı hesaplarında kaldığı süre içinde her dönem sonunda değerleme yapılması zorunludur. (VUK Md.280) Yurt dışında bırakılan yabancı para cinsinden ihracat bedeli borsa rayici ile borsa rayici yoksa Maliye Bakanlığı tarafından değerlemeye uygulanacak kur ile değerlenir. Kayıtlı (maliyet değeri) kur ile dönem sonu kuru arasında olumlu kur farkları 646 Kambiyo Karları hesabına alacak, olumsuz kur farkı ise 656 Kambiyo Zararı Hesabına borç kaydedilir.
YURT DIŞINDA BIRAKILAN İHRACAT MAL BEDELİ
Yurt dışında bırakılan ihracat bedeli tutarı bir süre sonra yurda (banka havalesi ile) getirildiğinde, 102 Bankalar Hesabına borç, 120 Alıcılar (120.02.09.01.01.Yurt Dışı Şubelerde Bırakılan İhracat Bedelleri) Hesabına alacak yazılmak sureti ile yurt dışında bırakılan ihracat mal bedeli hesabı kapatılır. Yurt dışında bırakıldığı tarihteki kayıtlı kur ile havalenin yapıldığı veya yurda getirildiği işlem günkü kur arasında olumlu kur farkları 646 Kambiyo Karları hesabına alacak, olumsuz kur farkı ise 656 Kambiyo Zararı Hesabına borç kaydedilir.
DIŞ TİCARET İŞLEMLERİ MUHASEBESİ İSMAİL IŞIK, BAŞHESAP UZMANI
YABANCI PARA CİNSİNDEN SENETLER ALACAK SENETLERİ
121. ALACAK SENETLERİ
121.01 TL Alacak Senetleri
121.02 Yabancı Paralı Alacak Senetleri
121.02.01 Y. P. A. Senetleri -Dolar
121.02.01.01 Portföydeki Y.P.A. Senetleri
121.02.01.04 Protestolu Y.P.A. Senetleri
121.02.01.05 iskonto Ettirilen Y.P.A. Senetleri
121.02.02 Y. P. A. Senetleri - Euro
Yurt içi ve yurt dışı alıcılara yapılan mal ve hizmet satışları karşılığında yabancı para birimi üzerinden alınan senetler 121 Alacak Senetleri Hesabına alt hesaplan ile birlikte borç yazılır.Yabancı Paralı Alacak Senedi alındığında alış tarihindeki Merkez Bankası efektif döviz alış kuru ile değerlenerek, TL karşılığındaki değerine borç kaydedilir.
Senet tahsil edildiğinde veya gerçek ve tüzel kişiye devir edildiğinde işlem günkü döviz kuru esas alınır.Yabancı Paralı Alacak Senetlerinin tahsil edilmesi, elden çıkarılması, devir edilmesi ve dönem sonunda (31.12.20...) değerlemesi ile ilgili kur farkları Alınan Çekler hesabında olduğu gibi kaydedilir.Protestolu yabancı paralı senetler, protesto işlemi gerçekleştiğinde 127 Diğer Ticari Alacaklar hesabına aktarılarak izlenmesi yararlı olur.
YABANCIPARA CİNSİNDEN SENETLER ALACAK SENETLERİ
DIŞ TİCARET İŞLEMLERİ MUHASEBESİ İSMAİL IŞIK, BAŞHESAP UZMANI
YABANCI PARA CİNSİNDEN SENETLER
BORÇ SENETLERİ
321 BORÇ SENETLERİ
321.01 TL Borç Senetleri
321.02 Yabancı Paralı Borç Senetleri
321.02.01 Dolar Cinsinden Borç Senetleri
321.02.01.01 İthalatçı W.-İtalyan Firması Senetleri.
321.02.02 Euro Cinsinden Borç Senetleri
Yabancı Paralı Borç Senetleri genelde, kabul kredili ödeme şekline göre ithalat yapıldığında kullanılan hesaptır.
Yurt dışı satıcının (ihracatçının) keşide ettiği (düzenlediği) poliçe, yurt içi alıcı (ithalatçı) tarafından kabul edildiğinde 321 Borç Senetleri Hesabına döviz cinsinden alt hesabı ile birlikte alacak kaydedilir. Borç senedi tutan ithalat gümrük beyannamesinin tescil edildiği (fiili ithalat) tarihteki "Gümrük Beyannamesi" üzerindeki kuru esas alınarak, alacak yazılır.
YABANCI PARA CİNSİNDEN SENETLER
BORÇ SENETLERİ
Borç senetlerinin ödenmesi aşamasında, senet bedelinin banka hesaplarından ödendiği tarihteki döviz kuru ile senedin kayıtlı (maliyet değeri) kuru arasında oluşan kur farkları ithalat süreci içinde 159 Verilen Sipariş Avansları hesabına kaydedilir. İthalat süreci tamamlandığında, 159 Verilen Sipariş Avansları hesabında izlenen kur farkları ithalata konu olan mal ve maddi duran varlığın maliyetine aktarılmış olur. Yatırımı ilgilendiren maddi duran varlık ithalatında ise kur farkları 259 Verilen Avanslar hesabında izlenir.
YABANCI PARA CİNSİNDEN SENETLER BORÇ SENETLERİ
DIŞ TİCARET İŞLEMLERİ MUHASEBESİ İSMAİL IŞIK, BAŞHESAP UZMANI
YABANCIPARA CİNSİNDEN SENETLER DİGER ALACAKLAR
İhracat ile ilgili olarak tahsil imkanı kalmayan ve mahkeme aşamasına gelen ve protesto işlemi başlatılan senetli alacaklar bu hesapta izlenir. Protesto sonucu mahkemeye intikal eden senetli alacak 128 Şüpheli Ticari Alacaklar hesabına aktarılır.
127. DİĞER TİCARİ ALACAKLAR
127.01 Yurt İçi Diğer Alacaklar
127.02 Yurt Dışı Diğer Alacaklar
127.02.01 Yurt Dışı Diğer Alacaklar - Dolar
127.02.01. 01 Yurt Dışı Protestolu Senetlerden Alacaklar- Kanada
STOK HESAPLARI İLK MADDE VE MALZEME
150 İLK MADDE VE MALZEME
150.01 Yurt İçinden Satın Alınan İlk Madde Malzeme
150.01.01 Yurt İçi Üretim Verilecek İ.M.M.
150.01.02 Yurt Dışı Üretime Verilecek İ.M.M.
150.01.02.01 Yurt Dışı Üretime Verilecek P Malı İ.M.M
150.02 İthal Edilen İ.M.M.
150.03 Dahilde İşleme İle İthal Edilen İ.M.M.150-İlk Madde ve Malzeme ithalatında bu hesapla ilgili ithalat girdileri önce 159 Verilen Sipariş Avansları Hesabında toplanır. İthalat süreci sona erdiğinde 159 Verilen Sipariş Avansları Hesabında biriken ithalat girdileri tutarı 150 İlk Madde ve Malzeme hesabına aktarılır. Dahilde İşleme Rejimi kapsamında ithal edilen stok hesabının tamamının ihracat imalatında kullanılması gerekir.
151- YARIMAMULLER
151 YARIMAMULLER - ÜRETİM
151.01 Yurt İçi Mamul Üretimine Verilecek Y.M. Üretim.
151.02 Yurt Dışı Mamul Üretimine Verilecek Y.M. Üretim.
151.02.01 Yurt Dışı Üretime Verilecek x Parti Y.M.Üretim.
151.03 Hariçte İşleme Verilen Y.M. Üretim.
DIŞ TİCARET İŞLEMLERİ MUHASEBESİ İSMAİL IŞIK, BAŞHESAP UZMANI
151 Yarı MamulÜretim ithalatında bu hesapla ilgili ithalat girdileri önce 159 Verilen Sipariş Avansları Hesabında toplanır.
İthalat süreci sona erdiğinde 159 Verilen Sipariş Avansları Hesabında biriken ithalat girdi tutarı 151 Yarı Mamul -Üretim hesabına aktanlır.
152- MAMÜLLER
152 MAMULLER
152.01 Yurt İçi Üretim-Mamuller
152.02 Yurt Dışı Satış Üretim-Mamuller
152.02.01 Yurt Dışı Satış Üretim Y Parti Mamuller
152.02.01.01. Yurt Dışı Satış Üretim- Z Malı
DIŞ TİCARET İŞLEMLERİ MUHASEBESİ İSMAİL IŞIK, BAŞHESAP UZMANI
Üretimi tamamlanan mamuller yurt dışına ihraç edildiğinde, ihraç edilen mamulün tutarına isabet eden maliyeti, Satılan Mamul Maliyeti Hesabına aktarılır. İhracat amaçlı üretimi yapılan mamullerin, üretim aşamasında Dahilde İşleme Rejimi kapsamında girdi kullanılmış ise bu mamullerin yurt içi satışı engellenmelidir.
DIŞ TİCARET İŞLEMLERİ MUHASEBESİ İSMAİL IŞIK, BAŞHESAP UZMANI
153- TİCARİ MALLAR
153 TİCARİ MALLAR
153.01 Yurt İçi Satın Alınan Ticari Mallar
153.02 İhraç Kaydıyla Satın Alınan Ticari Mallar
153.02.01 İhraç Kaydıyla Satın Alınan K Ticari Malları
153.03 İthal Edilen Ticari Mallar
DIŞ TİCARET İŞLEMLERİ MUHASEBESİ İSMAİL IŞIK, BAŞHESAP UZMANI
İhraç edilmek üzere yurt içinden alınan ve üzerinde herhangi bir işlem yapılmadan satılan ticari malların izlendiği stok hesabıdır. İhraç edilmek üzere yurt içinden satın alınan ticari mallar önce 153 Ticari Mallar hesabına borç kaydedilir. Satın alma ve ihracat aşamasına kadar yapılan girdiler bu hesabın maliyetine ilave edilir. İhracat gerçekleştiğinde ihraç edilen ticari malın maliyeti, 621 Satılan Ticari Mallar Maliyeti hesabına aktanlır.
153 Ticari Mal ithalatında bu hesapla ilgili girdiler önce 159 Verilen Sipariş Avansları Hesabında toplanır. İthalat süreci sona erdiğinde 159 Verilen Sipariş Avansları Hesabında biriken ithalat girdi tutar 153 Ticari Mallar hesabına aktarılır.
DIŞ TİCARET İŞLEMLERİ MUHASEBESİ İSMAİL IŞIK, BAŞHESAP UZMANI
157. DİĞER STOKLARİhracat amacıyla gümrüğe gönderilen stoklar ile konsinye ihracatta konsinyatöre gönderilen stoklar (teslim şekli dikkate alınmak suretiyle) hasar görmesi ve değerini yitirmesi halinde bu hesaba borç kayıt edilir. İlgili stok hesabına alacak kaydedilir.
DIŞ TİCARET İŞLEMLERİ MUHASEBESİ İSMAİL IŞIK, BAŞHESAP UZMANI
159 - VERİLEN SİPARİŞ AVANSLARI
159.01 Verilen Yurt İçi Sipariş Avansları
159.01.01 A.B. A.Ş
159.02 Verilen Yurt Dışı Sipariş Avansları
159.02.01 T.B.X.W.Z.-Almanya
159.03 İthalat Sipariş ve Giderleri
159.03.01 Akreditifli - İthalat Giderleri-Dosya:123
159.03.01.01 MalBedeli
159.03.01.01.01 Mal Bed. FOB. Bedel.
159.03.01.01.01 Mal Bed. CIF.. Bedel.
159.03.01.02 Nakliye Giderleri
159.03.01.03 Sigorta Giderleri
159.03.01.04 Gümrük Müşaviri Giderleri
DIŞ TİCARET İŞLEMLERİ MUHASEBESİ İSMAİL IŞIK, BAŞHESAP UZMANI
Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliğine göre "Yurt içinden ya da yurt dışından satın alınmak üzere siparişe bağlanan stoklarla ilgili olarak yapılan avans ödemeleri" 159 Verilen Sipariş Avansları Hesabında izlenecektir.
Verilen avanslar genelde bir alacak niteliğinde olmalarına rağmen, ilgili harcamaların daha sonra stoka dönüşecekleri düşüncesiyle tebliğde Stok Grubuna kaydedilmeleri uygun görülmüştür.İthalat ile ilgili verilen yurt dışı avanslar, 159 Verilen Sipariş Avansları hesabına borç kayıt edilir.
DIŞ TİCARET İŞLEMLERİ MUHASEBESİ İSMAİL IŞIK, BAŞHESAP UZMANI
İthalat işlemleri sürecinde, ithalat ile ilgili girdiler mal bedeli, navlun, sigorta, gümrük vergisi, gümrükte ödenen ardiye, yükleme, boşaltma giderleri, banka masrafı, kredi kullanılmış ise faizleri, gümrükte ödenen fonlar, gümrük komisyoncusu ücreti v.b 159 Verilen Sipariş Avansları hesabında toplanır.İthalat süreci tamamlandığında, ithal edilen ürün stok ise, 159 Verilen Sipariş Avansları hesabında biriken tutar ilgili stok (150, 151, 152, 153) hesabına aktarılır.
DIŞ TİCARET İŞLEMLERİ MUHASEBESİ İSMAİL IŞIK, BAŞHESAP UZMANI
259. VERİLEN AVANSLARTeşvikli ve Teşviksiz Yatırım Malı, ATİK ithalatında, ithalat ile ilgili girdiler mal bedeli, navlun, sigorta, gümrük vergisi, gümrükte ödenen ardiye, yükleme, boşaltma giderleri, banka masrafı, kredi kullanılmış ise faizleri, gümrükte ödenen fonlar, gümrük komisyoncusu ücreti, montaj giderleri, yurt içi nakliye giderleri v.b 259 Verilen Avanslar hesabında toplanır.Yatırım tamamlandığında 259 Verilen Avanslar hesabında biriken ithalat ile ilgili tutar, ilgili yatırım hesabına aktarılır.
DIŞ TİCARET İŞLEMLERİ MUHASEBESİ İSMAİL IŞIK, BAŞHESAP UZMANI
340 ALINAN SİPARİŞ AVANSLARI
340.01 Yurt İçi Alınan Sipariş Avansları
340.02 Yurt Dışı Alınan Sipariş Avansları
340.02.01 Yurt Dışı .A..S. Avanslan - Dolar
340.02.01.01 Y.D.A..S.A. Dolar- XVYZW- Kanada
340.02.02 Y.D.A..S.A. Euro
DIŞ TİCARET İŞLEMLERİ MUHASEBESİ İSMAİL IŞIK, BAŞHESAP UZMANI
İhracat işlemlerinde, yurt dışı alıcılardan alınan yabancı para cinsinden avanslann izlendiği hesaptır. Yurt dışı alıcılardan sipariş avansı olarak gelen havale veya yabancı para, geldiği tarihteki TC Merkez Bankası alış kuru ile veya havalenin geldiği ilgili bankanın alış kuru ile 340 Alınan Sipariş Avanslan hesabına alacak kayıt edilir.340 Alınan Sipariş Avansı hesabı, avansla ilgili mal veya hizmet yurt dışı edildiği (fiili ihracat) tarihinde kapatılması gerekir. Avansın alındığı tarihteki kayıtlı (maliyet) değeri ile kapatıldığı tarihteki değeri arasında kur farkı meydana gelebilir. Kur farkı meydana gelmesi halinde, olumlu kur farkları cari dönemdeki ihracat ile ilgili ise 601 Yurt Dışı Satışlar Hesabı'na, değil ise 646 Kambiyo Karı Hesabına alacak kaydedilir. Olumsuz kur farkları ise cari dönemdeki ihracat ile ilgili ise 612 Diğer İndirimler Hesabı'na, değil ise 656 Kambiyo Zararı Hesabına borç kaydedilir.
Bu hesapta, bir sonraki döneme devredilen KDV alacağı izlenir. KDV dönemi sonunda 191 İndirilecek KDV hesabı ile 391 Hesaplanan KDV hesapları karşılaştırılır. İndirilecek katma değer vergisi toplamı, hesaplanan katma değer vergisinden büyük çıkması halinde aradaki fark 190 Devreden KDV hesabına borç kaydedilir.İmalatçı-ihracatçı işletmeler isterlerse, ihracata konu olan malın üretiminde yüklendikleri katma değer vergisi 'ni (ödenecek vergi çıkmaması halinde) 190 Devreden KDV hesabına devir etmeyip, vergi idaresinden iadesini talep edebilir.
190 DEVREDEN KDV
190.01 Önceki Dönemden Devreden KDV
190.01.01 Ocak Ayından Devreden KDV
DIŞ TİCARET İŞLEMLERİ MUHASEBESİ Mal ve hizmet veya duran varlık alınmasında ortaya çıkan KDV tutarı bu hesabın borcuna kaydedilir.İhracat ile ilgili üretimi yapılan malların alımında indirilmesi gereken KDV 'si bu hesaba borç kayıt edilir. 191 İNDİRİLECEK KDV
191.01 Alış KDV
191.01.01 Üretim-Alış KDV
191.01.01.01 Yurt İçi-Üretim-Alış KDV
191.01.01.02 Yurt Dışı-Üretim-Alış KDV
191.01.02 Ticari Mal-Alış KDV
191.01.02. 01 Yurt İçi Ticari Mal-Alış KDV
191.01.03 Hizmet- Alış KDV
191.02 ATİK-Alış KDV
191.09 Satış İade KDV
DIŞ TİCARET İŞLEMLERİ MUHASEBESİ İSMAİL IŞIK, BAŞHESAP UZMANI
192. DİĞER KDV HESABI
192.01 ErtelenenKDV
192.01.01 Teşvikli Yatınmda Ertelen KDV
192.02 Tecil Edilebilir KDV
192.02.01 İhraç Kaydıyla Satış Tecil Edilebilir KDV
192.03 İade Almacak KDV
192.03.01 Doğrudan İhracat İade Alınacak KDV
192.03.02 İhraç Kaydıyla Satış İade Alınacak KDV
DIŞ TİCARET İŞLEMLERİ MUHASEBESİ İSMAİL IŞIK, BAŞHESAP UZMANI
Teşvikli yatırım mallarının ithalinde, ödenmeyerek fiilen indirilmesinin mümkün olacağı tarihe kadar ertelenen KDV tutarının izlendiği hesaptır. Erteleme bir yıldan daha uzun süreyi kapsar ise 292 Diğer KDV hesabı kullanılır.İhraç kaydıyla satışlarda tecil edilen KDV alıcıdan tahsil edilmeyip bu hesaba borç kayıt edilir. İhracatın üç ay içinde gerçekleşmesi halinde tecil edilen KDV terkin edilir.
İmalatçı - ihracatçı firmalar, vergiden istisna edilmiş işlemlerle ilgili fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen katma değer vergisi, mükellefin vergiye tabii işlemleri üzerinden hesaplanacak katma değer vergisinden indirilir. Vergiye tabi işlemlerin mevcut olmaması veya hesaplanan katma değer vergisinin indirilecek katma değer vergisinden az olması halinde indirilemeyen katma değer vergisi, bir sonraki döneme devir edilmeyip 192 Diğer KDV hesabının alt hesabına (192.03.01.Doğrudan İhracatta İade Alınacak KDV, İhraç Kaydıyla Satış Yapan imalatçılar için; 192.03.02.İhraç Kaydıyla Satış İade Alınacak KDV hesabına) borç kaydedilir.
DIŞ TİCARET İŞLEMLERİ MUHASEBESİ İSMAİL IŞIK, BAŞHESAP UZMANI
DIŞ TİCARET MUHASEBESİNİN ÖNEMİ
391 HESAPLANAN KDV
391.01 SatışKDV
391.01.01 Mamul Satış KDV
391.01.01.01 Yurt İçi Mamul-Satış KDV
391.01.01.02 Yurt Dışı İhraç Kaydıyla Mamul Satış KDV
391.01.02 Ticari Mal Satış KDV
391.01.02.01 Yurt İçi Ticari Mal Satış KDV
391.01.02.02 Yurt Dışı İhraç Kaydıyla Ticari Mal Satış KDV
391.01.03 Hizmet Satış KDV
391.02 ATİK Satış KDV
391.09 Alış İade KDV
DIŞ TİCARET İŞLEMLERİ MUHASEBESİ İSMAİL IŞIK, BAŞHESAP UZMANI
Mal ve hizmet satışlannda hesaplanan katma değer vergisi ile vazgeçilen işlemlere ait katma değer vergisinin izlendiği hesaptır.İhraç kaydıyla satışlarda 391 Hesaplanan KDV hesabına, tecil edilen KDV karşılığında alacak, yazılarak KDV tutan tahsil edilmez. İhracat üç ay içinde gerçekleşmesi halinde tecil edilen katma değer vergisi, terkin edilerek kapatılır.Doğrudan ihracat yapan imalatçı ihracatçılar, ihraç ettikleri ürünün imalinde yer alan indirilecek katma değer vergisi tutarını, hesaplanan katma değer vergisinden mahsup ederler. Hesaplanan katma değer vergisi yetmez ise kalan kısım için iade talebinde bulunurlar.
Diğer KDV hesabı, hesap planında hem aktifte, hem de pasifte yer almıştır. İthalat ve ihracat sırasında tecil ve terkin edilen bir yılı aşmayan katma değer vergileri aktifte 192 Diğer KDV, pasifte 392 Diğer KDV hesabında, bir yılı aşan katma değer vergisi aktifte 292 Diğer KDV, pasifte 492 Gelecek Yıllara Ertelenen veya Terkin Edilecek KDV hesabında izlenir.Bu hesapta, teşvikli yatırım mallarının ithalatından doğan ve ertelenen KDV ile, ihraç kaydıyla yapılan satışlarda ihracatçıdan alınmayarak ertelenen ve ihracatın üç ay içinde gerçekleşmesi halinde terkin edilecek KDV izlenir.
392 DİĞER KDV
392.01 Ertelenen KDV
392.01.0.1 Teşvikli Yatırımda Ertelen KDV
392.02 Tecil Edilen KDV
392.02.01 İhraç Kaydıyla Satışta Tecil Edilen KDV
DIŞ TİCARET İŞLEMLERİ MUHASEBESİ İSMAİL IŞIK, BAŞHESAP UZMANI
253 TESİS, MAKİNE VE CİHAZLAR
253.01.01 Baskı Makinesi - Üretim. D.N:0301
254 TAŞITLAR
254.01.01 Genel Yönetim Aracı 35 YY 500
255 DEMİRBAŞLAR
255.01.01 Genel Yönetim Bilgisayarı N:0701
DIŞ TİCARET İŞLEMLERİ MUHASEBESİ
Yukanda yazılı maddi duran varlıklann ithalatında tüm girdiler (kur farkı ve faiz gideri dahil) ilk yıl içinde maddi duran varlığın aktifine ilave edilir. İkinci yılda ihtiyaridir.
Dolayısıyla maddi duran varlıkların ithalatında yer alan tüm girdiler (mal bedeli, navlun, sigorta, gümrük vergisi, gümrükte ödenen ardiye, yükleme, boşaltma giderleri, banka masrafı, kredi kullanılmış ise kredi faizleri, gümrükte ödenen fonlar, gümrük komisyoncusu ücreti, montaj giderleri, yurt içi nakliye giderleri v.b), önce 259 Verilen Avanslar Hesabında toplanır. İthalat süreci tamamlandığında 259 Verilen Avanslar Hesabında biriken tutar maddi duran varlığın aktifıne devir edilir.
DIŞ TİCARET İŞLEMLERİ MUHASEBESİ İSMAİL IŞIK, BAŞHESAP UZMANI
DIŞ TİCARET MUHASEBESİNİN ÖNEMİ
300 BANKA KREDİLERİ
300.01 İş Bankası Kredileri
300.01.01 TL Krediler.
300.01.02 Yabancı Para Cinsinden Krediler
300.01.02.01 Dolar ($) Krediler.
300.01.02.01.01 Xx Bankası Kredileri-Dolar
300.01.02.02 Euro Krediler
300.02 Exim Bank Kredileri.
300.02.01 Akbank - Exim Bank Kredisi
DIŞ TİCARET İŞLEMLERİ MUHASEBESİ İSMAİL IŞIK, BAŞHESAP UZMANI
İthalat ve İhracat işlemlerinin finansmanında kullanılan banka ve diğer finans kurumlanndan tedarik edilen banka kredilerinin izlendiği hesaptır.İthal edilen ilk madde malzeme, ticari mal ve maddi duran varlıkların ithalatının finansmanında ve ihraç edilecek mal ve hizmetin finansmanında kullanılmaktadır.Banka kredisi alındığında 300 Banka Kredileri Hesabına alacak, kredi geri ödendiğinde borç kaydedilir.İthalat kredilerine tahakkuk eden faizler ithal edilen malın veya maddi duran varlığın maliyetine dahil edilir.İhracatın finansmanında kullanılan kredi faizleri, finansman gideri olarak kaydedilir.01.01.2004 tarihinden itibaren kredi faizlerinin tahakkukunda dönemsellik ilkesi benimsenmiştir.
DIŞ TİCARET İŞLEMLERİ MUHASEBESİ İSMAİL IŞIK, BAŞHESAP UZMANI
DIŞ TİCARET MUHASEBESİNİN ÖNEMİ
320 S A T I C I L A R HESABI
320.01 Yurt İçi Satıcılar
320.02 Yurt Dışı Satıcılar
320.02.01 Vadeli Akreditifli Satıcılar.
320.02.01.01 Yurt Dışı Satıcı BOSCH-Almanya
DIŞ TİCARET İŞLEMLERİ MUHASEBESİ
İthalat işlemlerinde, yurt dışındaki satıcıların izlendiği hesaptır. Vadeli akreditif, mal mukabili ve kabul kredili ithalat işlemlerinde kullanılır. İthalat gümrük beyannamesinde yer alan, fiili ithalat tarihindeki döviz alış kuru üzerinden 320 Satıcılar hesabına alacak, 159 Verilen Sipariş Avansları Hesabının (maddi duran varlık ithalatında 259 Verilen Avanslar) ilgili alt hesabına borç kayıt edilir.İthalat bedeli banka hesaplarından havale (transfer) edilerek ödeme yapıldığında işlem günkü döviz kuru üzerinden 102 Bankalar hesabına alacak, 320 Satıcılar hesabına ise maliyet bedeli ile borç kaydedilir. Yurt Dışı Satıcılar Hesabının kapatılması ( yurt dışı borcunun ödenmesi) ile oluşan kur farkları, 159 Verilen Sipariş Avanslan Hesabına kaydedilir.
DIŞ TİCARET İŞLEMLERİ MUHASEBESİ İSMAİL IŞIK, BAŞHESAP UZMANI
DIŞ TİCARET MUHASEBESİNİN ÖNEMİ
601 YURT DIŞI SATIŞLAR
601.01 Yurt Dışı Ocak Ayı Satışları.
601.01.01 Yurt Dışı Ocak Ayı Mal ve Hizmet Satışı
601.01.01.01 Yurt Dışı Ocak Ayı x Malı Satışı
601.01.02 İhracat-Kur Farklan
601.01.02.01 İhracat Bedeli - Kur Farklan
601.01.02.02 İhracat Bedeli Değerleme-Kur Farklan
601.02 Yurt Dışı Şubat Ayı Satışları
DIŞ TİCARET İŞLEMLERİ MUHASEBESİ
İşletmenin esas faaliyet konusu ile ilgili olarak yurt dışına yaptığı mal ve hizmet satış tutarının izlendiği hesaptır.Bu hesap stok türüne, ayına, ülkelere göre ve satış tutarı gibi bilgileri izlemeye yönelik olarak alt hesaplara ayrılabilir.Yurt dışı alıcıya satış yapıldığında, satış tutarı bu hesaba alacak kayıt edilir. İhracat bedelinin tahsili ile ortaya çıkan olumlu kur farklan cari dönem içinde bu hesaba alacak, olumsuz kur farkları ise Satış îndirimleri (612.Diğer İndirimler) hesabına borç kaydedilir.601 Yurt Dışı Satışlar hesabı dönem sonunda 690 Dönem Karı/Zarar Hs aktarılarak kapatılır.
DIŞ TİCARET İŞLEMLERİ MUHASEBESİ
Alıcıların işletmeye iade ettikleri mal bedellerinin izlendiği hesaptır. İade alınan mal bedeli fatura bedeli ile bu hesaba borç kaydedilir. 610 Satış İadeleri hesabı dönem sonunda 690 Dönem Karı veya Zararı hesabına aktarılarak kapatılır. 610 SATIŞ İADELERİ (-)
610.01 Yurtİçi Satış İadeler
610.02 Yurt Dışı Satış İadeleri
610.02.01Yurt Dışına İhraç Edilen Mamullerden İadeler
610.02.02Yurt Dışına İhraç Edilen Ticari Mallardan İadeler
DIŞ TİCARET İŞLEMLERİ MUHASEBESİ
Gümrük Kanunu bakımından ihraç olunan malın geri gelmesi "Yabancı memleketlere çıkarıldıktan veya çıkış hükmünde sundurma ve antrepolara konulduktan sonra asli nitelikleri değişmeksizin geri getirilen, memleket eşya ve millileşmiş eşya ayniyetleri gümrüğe ispat ve tevsik edilmek şartıyla vergiye tabi değildir. Ancak, varsa ihracata ilişkin yararlanılmış para ve para hükmündeki sair menfaatlerin iadesi gerekir" denilmektedir. (1615 sayılı Gümrük Kanunu'nun 132. Mad. İlk bendi)
Maddeden anlaşıldığı gibi ihraç edildikten sonra geri gelen mallardan gümrük vergileri alınmamakla beraber, bu ihracat nedeniyle ihracatçının yararlandığı menfaatlerin devlete iadesi gerekir.
DIŞ TİCARET İŞLEMLERİ MUHASEBESİ
Satış ve ihracat faturasının düzenlenmesinden sonra yapılan her türlü tutar nakit (vadesinden önce ödeme-döviz) veya miktar (belli bir tutarın üzerinde satın alma) iskontolan bu hesapta izlenir. Yapılan iskontolar bu hesaba borç kaydedilir.611- Satış İskontoları hesabı dönem sonunda 690- Dönem Kar veya Zararı hesabına aktarılarak kapatılır. 611 SATIŞ İSKONTOLARI (-)
611.01 Yurtİçi Satış İskontoları
611.02 Yurt Dışı Satış İskontoları
611.02.01 Yurt Dışı Miktar İskontoları
611.02.02 Yurt Dışı Tutar İskontoları
DIŞ TİCARET İŞLEMLERİ MUHASEBESİ İSMAİL IŞIK, BAŞHESAP UZMANI
612 DİĞER İNDİRİMLER
612.01 Yurt İçi Satıştan Diğer İndirimler
612.02 Yurt Dışı Satıştan Diğer İndirimler
612.02.01 İhracat Kur Farkı İndirimi
612.02.02 Değerlemeden Doğan İhr. Kur F. İnd
DIŞ TİCARET İŞLEMLERİ MUHASEBESİ
Cari dönemdeki Yurt Dışı Satış ile ilgili olumlu kur farkı satışı artıran unsur olarak 601 Yurt Dışı Satışlar Hesabına ilave edilmektedir. Olumsuz kur farkları ise işletmenin elinde olmayan nedenlere dayanan, brüt satışı eksilten işlemdir. Olumsuz kur farkının 612 Diğer İndirimler Hesabımn altında yardımcı hesap olarak 612.02.01. İhracat Kur Farkı İndirimi olarak izlenmesi yararlı olur. Tekdüzen Hesap Planının amacı brüt satıştan, net satışa ulaşırken, satışı etkileyen faktörleri izlemektir. Gelir Tablosunda brüt satıştan net satışa ulaşmada, satışı etkileyen olurnsuz kur farkı faktörü izlenir.Dolayısıyla cari dönemde yurt dışı satış ile ilgili tahsilat ve değerleme yapıldığında oluşan olumsuz kur farkları 612 Diğer İndirimler hesabına borç kaydedilir.612 Diğer İndirimler Hesabı dönem sonunda 690 Dönem Kan veya Zaran Hesabına aktarılarak kapatılır.
DIŞ TİCARET İŞLEMLERİ MUHASEBESİ
DIŞ TİCARET MUHASEBESİNİN ÖNEMİ
620 SATILAN MAMUL MALİYETİ (-)
620.01 Yurt İçi Satılan Mamul Maliyeti
620.02 Yurt Dışı Satılan Mamul Maliyeti
620.02.01Yurt Dışına Satılan x Parti Mamul Maliyeti
620.02.02Yurt Dışına Satılan y Parti Mamul Maliyeti
620.03Yurt Dışında İade Gelen Satılan z Mamul Maliyeti
DIŞ TİCARET İŞLEMLERİ MUHASEBESİ
İşletmenin ürettiği mamullerden yurt içi ve yurt dışı satışı yapılanlara ait maliyetlerin izlendiği hesaptır.Hesap, stok türlerine göre alt bölümlere ayrılabilir.İşletmenin ihraç ettiği (sattığı) mamullerin maliyeti 152 Mamuller Hesabı karşılığında bu hesaba borç kaydedilir. Bu kayıt zamanı, mamul hareketlerinin muhasebeleştirilmesinde izlenen yönteme göre değişir. Devamlı envanter yöntemi uygulandığında bu kayıt her satış (ihracat) işleminde yapılırken, mamul hareketleri aralıklı envanter (tecrübi) yöntemle muhasebeleştirildiğinde söz konusu kayıt bilanço günüde yapılır.62O.Satılan Mamul Maliyeti Hesabı dönem sonunda 690 Dönem Karı veya Zararı Hesabına aktarılarak kapatılır.
DIŞ TİCARET İŞLEMLERİ MUHASEBESİ
621- SATILAN TİCARİ MALLAR MALİYETİ (-)
621.01 Yurt İçi Satılan Ticari Mallar Maliyeti
621.02Yurt Dışı Satılan Ticari Mallar Maliyeti
621.02.01Yurt Dışı Satılan x Ticari Mallar Maliyeti
621.02.02Yurt Dışı Satılan y Ticari Mallar Maliyeti
621.03Yurt Dışından İade Satılan x Ticari Mallar Maliyeti
DIŞ TİCARET İŞLEMLERİ MUHASEBESİ Satın alınan ve üzerinde işlem yapılmadan satılan / ihraç edilen ticari mallann maliyetlerinin izlendiği hesaptır.Hesap, stoktaki ticari mal türlerine göre alt bölümlere ayrılabilir.İşletmenin ihraç ettiği (sattığı) ticari mallar maliyeti, 153 Ticari Mallar hesabı karşılığında bu hesaba borç kaydedilir. Bu kayıt zamanı, mamul hareketlerinin muhasebeleştirilmesinde izlenen yönteme göre değişir. Devamlı envanter yöntemi uygulandığında bu kayıt her satış (ihracat) işleminde yapılırken, mamul hareketleri aralıklı envanter (tecrübi) yöntemle muhasebeleştirildiğinde söz konusu kayıt bilanço günü topluca yapılır.621 Satılan Ticari Mallar Maliyeti hesabı dönem sonunda 690 Dönem Karı veya Zararı Hesabına aktarılarak kapatılır.
DIŞ TİCARET İŞLEMLERİ MUHASEBESİ
646- KAMBİYO KÂRI
646.01 Yabancı Para Kasasında Kamb. Karı
646.01.01 Y.P.K. Dolar Hesapları Kambiyo Karı
646.02 Döviz Tevdiat Hesapları Kamb. Karı
646.02.01 D. T. Hs. Dolar Hesapları Kamb. Karı
646.02.02 D. T. Hs. Euro Hesapları Kambiyo Karı
646.03 Değerlemelerden Doğan Kamb. Karı
DIŞ TİCARET İŞLEMLERİ MUHASEBESİ
Yabancı para satışları (TL'ya çevirme) ile ortaya çıkan olumlu kur farkları bu hesaba alacak kaydedilir. İhracat ile ilgili ihracat bedeli tahsilinde cari dönem içinde oluşan olumlu kur farkları 601 Yurt Dışı Satışlar hesabına alacak kaydedilir. Cari dönemi aşması halinde ve değerlemesi yapılan yurt dışı ihracat bedeli alacaklarının tahsilinden doğan olumlu kur farkları ise, 646 Kambiyo Karı Hesabına alacak kaydedilir.646 Kambiyo Karı Hesabı dönem sonunda 690 Dönem Karı veya Zararı Hesabına aktarılarak kapatılır.
DIŞ TİCARET İŞLEMLERİ MUHASEBESİ
656- KAMBİYO ZARARI
656.01 Yabancı Para Kasasında Kamb. Zararı
656.01.01 Y.P.K. Dolar Hesapları Kambiyo Zar.
656.02 Döviz Tevdiat Hesapları Kamb. Zararı
656.02.01 D. T. Hs. Dolar Hesapları Kamb. Zararı
656.02.02 D. T. Hs. Euro Hesapları Kambiyo Zar.
656.03 Değerlemelerden Doğan Kamb. Zararı
DIŞ TİCARET İŞLEMLERİ MUHASEBESİ
Yabancı para satışlan (TL'ya çevirme) İle ortaya çıkan olumsuz kur farklan bu hesaba borç kaydedilir. İhracat ile ilgili ihracat bedeli tahsilinde cari dönem içinde oluşan olumsuz kur farkları 612 Diğer İndirimler Hesabına alacak kaydedilir. Cari dönemi aşması halinde ve değerlemesi yapılan yurt dışı ihracat bedeli alacaklarının tahsilinden doğan olumsuz kur farkları ise, 656 Kambiyo Zararı Hesabına borç kaydedilir.656 Kambiyo Zararı hesabı dönem sonunda 690 Dönem Karı veya Zararı Hesabına aktarılarak kapatılır.
DIŞ TİCARET İŞLEMLERİ MUHASEBESİ
679. DİĞER OLAĞAN DIŞI GELİR VE KARLAR
Duran varlık satış karı gibi arızi nitelik taşıyan karlar ile olağan dışı olayların neden olduğu gelir ve karlar bu hesabın alacağında izlenir.
Dış ticarette devlet yardımlarının tahsili halinde oluşan gelir bu hesaba alacak kaydedilir.
679 Diğer Olağan Dışı Gelir ve Karlar Hesabı dönem sonunda 690 Dönem Karı veya Zararı Hesabına aktarılarak kapatılır.
760- PAZARLAMA SATIŞ ve DAĞITIM GİDERLERİ
760.01 Yurt İçi Pazarlama Giderleri
760.02 Yurt Dışı Pazarlama Giderleri
760.02.01 İhracat P.S.D. Giderleri
760.02.01.01 Navlun Giderleri
760.02.01.02 Banka Giderleri
760.02.01.03 Sigorta Giderleri
760.02.01.04 Gümrük Komisyoncusu Ücretleri
760.02.01.05 Vergi-Resim-Harç Giderleri
760.02.02 Fuar ve Sergilere Katılım Giderleri
760.02.03 Yurt Dışı Mağaza Giderleri
760.02.04 Konsinye Satış Giderleri
760.02.05 Reklamasyon Giderleri
760.02.09 Yurt Dışı Memur-Ücret Giderleri
DIŞ TİCARET İŞLEMLERİ MUHASEBESİ
İhracatta mamulün stoklara aktarılmasından ve hizmetin tamamlanmasından sonra, bunların yurt dışı alıcıya ve hatta tüketiciye (reklam-tanıtım) teslimine kadar yapılan giderler bu hesapta izlenir.
Dönem sonunda 760 Pazarlama Satış Dağıtım Giderleri Hesabında biriken ihracat maliyeti, 761 Pazarlama Satış Dağıtım Giderleri Yansıtma Hesabı aracılığıyla, 631 Pazarlama Satış Dağıtım Giderleri Hesabına aktarılır. 631 Pazarlama Satış Dağıtım Giderleri ise 690 Dönem Karı veya Zarı Hesabına aktarılarak kapatılır.
DIŞ TİCARET İŞLEMLERİ MUHASEBESİ
770- GENEL YÖNETİM GİDERLERİ
770.01 Yurt İçi Genel Yönetim Giderleri
770.02 Yurt Dışı Genel Yönetim Giderleri
770.02.01 İhracat G.Y.G. Giderleri
770.02.01.01 Yurt Dışı Personel Ücret Giderleri
770.02.01.02 Yurt Dışı Diğer Giderleri
DIŞ TİCARET İŞLEMLERİ MUHASEBESİ
İşletmenin ihracat ile ilgili yönetim, organizasyon, kadrolaşma, büro hizmetleri, güvenlik, hukuk işleri ve personel giderlerinin izlendiği hesaptır.
Dönem sonunda 770 Genel Yönetim Giderleri Hesabında biriken ihracat genel yönetim giderleri maliyeti, 771 Genel Yönetim Giderleri Yansıtma Hesabı aracılığıyla, 632 Genel Yönetim Giderleri hesabına aktanlır. 632 Genel Yönetim Giderleri ise 690 Dönem Karı veya Zararı Hesabına aktarılarak kapatılır.
780- FİNANSMAN GİDERLERİ
780.01 Yurt İçi Finansman Giderleri
780.02 Yurt Dışı Finansman Giderleri
780.02.01 Kısa Vadeli Yurt Dışı Finansman Giderleri
780.02.01.01 K.V.Y.D.F.G. Banka Kredisi Faizleri
780.02.01.02 K.V.Y.D.F.G. İhracat Dövizli Kredi Faizleri
780.02.01.03 K.V.Y.D.F.G. Exim Bank Kredisi Faizleri
780.02.01.04 K.V.Y.D.F.G. Yurt Dışı Banka Kredisi Faizleri
780.02.01.05 K.V.Y.D.F.G. İthalat TL. Kredisi Faizleri
780.02.02 Uzun Vadeli Yurt Dışı Finansman Giderleri
780.02.03 İhracat Banka Masrafları
780.02.03.01 DAB Belgesi Masrafları
780.02.03.02 Uluslararası Muhabir Banka Masrafları
780.02.03.03 Banka Havale Masrafları
780.02.04 Akreditif Masrafları
DIŞ TİCARET İŞLEMLERİ MUHASEBESİ
İhracatçı ve ithalatçı işletmeler ihracat ve ithalatın finansmanında çeşitli krediler kullanır. Bu krediler yurt içi finans kurumlarından tedarik edilebileceği gibi yurt dışı finans kurumlarından da tedarik edilebilir.
Gerek yurt içinden gerekse yurt dışından tedarik edilen ihracat kredilerinin vade sonunda oluşan faiz giderleri bu hesapta izlenir.
DIŞ TİCARET İŞLEMLERİ MUHASEBESİ
İhracat ile ilgili banka masrafları, DAB belgesi masrafları, ihracat bedeli havale giderleri, akreditif masrafları bu hesaba borç kaydedilir.Dönem sonunda 78O-Finansman Giderleri Hesabında biriken ihracat finansman gideri, 781- Finansman Giderleri Yansıtma Hesabı aracılığıyla, 660- Kısa Vadeli Borçlanma Giderleri veya uzun vadeli ise 661- Uzun Vadeli Borçlanma Giderleri Hesabına aktarılır.660 / 661- Kısa / Uzun Vadeli Borçlanma Giderleri ise 690- Dönem Kan veya Zarı Hesabına aktarılarak kapatılır.
KATILIMINIZDAN KATILIMINIZDAN DOLAYI TEŞEKKÜR EDERİZDOLAYI TEŞEKKÜR EDERİZ