Post on 18-Dec-2014
description
De sturende rol van emoties
Maarten Tromp23 maart 2010
De vorige keer
Positief Denken
Van wens naar werkelijkheid
De creatiespiraal
Wensen Verbeelden
Geloven
Uiten
Onderzoeken
PlannenBeslissen
Handelen
Volharden
Ontvangen
Waarderen
Ontspannen
De vier culturen
Wensen Verbeelden
Geloven
Uiten
Onderzoeken
PlannenBeslissen
Handelen
Volharden
Ontvangen
Waarderen
Ontspannen
Oost
West
Zuid
Noord
mediteert
fantaseert
werkt organiseert
De negatieve creatiespiraal
Zorgen maken Angstbeelde
n ontwikkelen
Bang zijn dat
Uiten
Onderzoeken
PlannenBeslisse
n
Handelen
Volharden
Ontvangen
Teleurgesteld zijn
Gespannen raken
Programma vandaag
• Nieuwe ontdekkingen van Knoope
• Langs lopen creatieproces
• Afronding
Nieuwe ontdekking van Knoope 1
De creatiespiraal kent nog twee stappen
De creatiespiraal
Nieuwe ontdekking van Knoope 2
Elke stap in het creatieproces is paradoxaal
Ik
wil iets betekenen wens wil iets voor mijzelf
ontwerp een beeld verbeeld zie de realiteit
zet mijn geloof in geloof ken mijn grenzen
uit mijn wens uit blijf in de schaduw
verbind mij netwerk bewaar afstand
zie nieuwe paden zoek bega oude paden
heb het stuur vast plan volg de stroom
Ik (2)
volg mijn intuïtie beslis overdenk actie
kom in beweging handel blijf rustig
bijt me vast volhard laat het gebeuren
word mij bewust ontvang scherm mij af
krijg autonomie ontknoop blijf deel geheel
vel mijn oordeel waardeer aanvaard wat is
ben vervuld ontspan stap in de leegte
Een evenwichtig mens
Overziet en onderkent beide zijden
Samen wippen is veel leuker
Nieuwe ontdekking van Knoope 3
Emoties spelen daarbij een belangrijke rol
Emoties
• Willen je iets vertellen
• Wijzen je de weg
Emoties
• Willen je iets vertellen
• Wijzen je de weg
• Sturen je bij
• Hebben een helende werking
Emoties
• Willen je iets vertellen
• Wijzen je de weg
• Sturen je bij
• Hebben een helende werking
• Prikkelen om in beweging te komen
• E-motion
Introductie
Creatie Emotie Navigatie Systeem
Wat leren wij in onze cultuur?
• Slik boosheid in
• Wees niet bang
• Zet je over moeheid heen
• Doe iets als je je verveelt
• Stress? Neem dan rust
Effect?
• Emoties worden heftiger
• Ze doen meer pijn
• Lichaam zoekt balans
• Grotere correctie nodig
• Pijn wordt nog groter
Advies van Knoope:
• Negatieve emoties niet wegstoppen, maar juist welkom heten
• Door met die emoties te spelen doen ze geen pijn meer
Voorbeeld
• Boos zijn
Wat vertel je als je boos bent?
Wat vertel je als je boos bent?
• Wie ons wat, wanneer en hoe heeft aangedaan, toch?
• Niet: wat je dan voelt
Wat zegt de ander dan?
Wat zegt de ander dan?
• Dat je dat ook anders kunt zien
Wat zegt de ander dan?
• Dat je dat ook anders kunt zien
• Dat het wel meevalt
En dus?
En dus?
• Ga je het opnieuw uitleggen
En dus?
• Ga je het opnieuw uitleggen
• Want je voelt je niet gehoord
Hoe komt dat?
Hoe komt dat?
• Omdat wij altijd vertellen over de oorzaak
• En niet over wat wij voelen
Wat voel je als je boos bent?
Wat voel je als je boos bent?
• Onmacht
• Machteloosheid
Wat als je boosheid inhoudt?
Wat als je boosheid inhoudt?
• Je verliest energie
Wat als je woedend ontploft?
Wat als je woedend ontploft?
• Je verliest je gezag
Wat als je boosheid speelt?
Wat als je boosheid speelt?
• Je straalt gezag uit
• Grenzen worden gerespecteerd
Paradox
Onmacht
Machteloos
Macht
Kracht
Stelling over boosheid
Als je niet spelenderwijs boos leert zijn, leer je niet om je grenzen aan te geven en zal je moeilijk leiding kunnen geven
Stelling over bang zijn
Als je niet van de vitaliteit in angst kunt genieten, dan kun je moeilijk op avontuur gaan
Stelling over verveling
Wie niet geniet van verveling, komt niet tot rust
Stelling over vermoeidheid
Wie zijn vermoeiheid niet ontvangt, raakt uitgeput en krijgt een burn out
Kwestie van positief denken
Kwestie van positief denken
Als je negatieve emoties van harte
ontvangt, dan brengen ze iets positiefs
Kwestie van positief denken
Als je negatieve emoties van harte
ontvangt, dan brengen ze iets positiefs
• Boos - Gezag
• Angst - Alertheid
• Stress - Levendigheid
Programma vandaag
• Nieuwe ontdekkingen van Knoope
• Langs lopen creatieproces
• Afronding
De creatiespiraal
Stagnatie in creatieproces?
• Dan krijg je een signaal
• Dat is een emotie
• Die roept je op tot actie
• Elke emotie, andere actie
• Niet zomaar, maar om te helpen / sturen
Hoe werkt dat?
• 14 stappen
• 6 taken (2 x 3)
• 3 emoties om taak te versterken
• = 252 emoties in kaart gebracht
Wensen
• Geef waardering– Vleierig– Dweperig– Idolaat
• Wees dienstbaar– Gedienstig– Behaagziek– Opofferend
• Deel je bezit– Goedgeefs– Kwistig– Verspillend
• Zoek waardering– IJdel– Pronkzuchtig– Eerzuchtig
• Denk eerst aan jezelf– Begerig– Jaloers– Egoïstisch
• Vergaar bezit– Hebzuchtig– Gierig– Inhalig
Gebruiksaanwijzing:
• Moeite met taak?
• Versterk die dan
• Door met bijbehorende emoties te spelen
• Niet door te vluchten naar de overkant
Wensen
• Geef waardering– Vleierig– Dweperig– Idolaat
• Wees dienstbaar– Gedienstig– Behaagziek– Opofferend
• Deel je bezit– Goedgeefs– Kwistig– Verspillend
• Zoek waardering– IJdel– Pronkzuchtig– Eerzuchtig
• Denk eerst aan jezelf– Begerig– Jaloers– Egoïstisch
• Vergaar bezit– Hebzuchtig– Gierig– Inhalig
Hoe verder?
• Paar voorbeelden uitwerken
• Paar stappen overslaan
• Alle stappen in hand out
Wensen
• Geef waardering– Vleierig– Dweperig– Idolaat
• Wees dienstbaar– Gedienstig– Behaagziek– Opofferend
• Deel je bezit– Goedgeefs– Kwistig– Verspillend
• Zoek waardering– IJdel– Pronkzuchtig– Eerzuchtig
• Denk eerst aan jezelf– Begerig– Jaloers– Egoïstisch
• Vergaar bezit– Hebzuchtig– Gierig– Inhalig
Geef waardering
• Waarom complimenten inhouden?
• Moeite mee?
• Dan oefenen
• Reclamespot “omgaan met vriendelijke mensen”
Inhaligheid, hebzucht en gierig zijn, leren je om gezond met bezit om te
gaan
Dat is nodig om:
• Voor jezelf te zorgen
• Voor anderen iets te kunnen betekenen– Voorbeeld: ontwikkelingshulp
Verbeelden
• Gebruik je fantasie– Dromerig– Onwerkelijk– Wereldvreemd
• Laat je inspireren door wat je was– Nostalgisch– Weemoedig– Melancholisch
• Schep verwachtingen– Opgewonden– Zweverig– In de wolken
• Ontmoet de realiteit– Verbaasd– Verbouwereerd– Verbijsterd
• Laat los wat voorbij is– Ontnuchterd– Verdrietig– Bedroefd
• Ruim je illusies op– Teleurgesteld– Ontgoocheld– Gedesillusioneerd
Verbeelden
• Ruimte voor teleurstelling• Basis voor heldere geest• Zolang als je je illusies maakt• Zul je teleurstelling ervaren• Als ik na teleurstelling leegte instap• Dan ontvang ik creativiteit
– Voorbeeld: procedure verloren– Sarkozy
Geloven
• Wees volmaakt– Arrogant– Betweterig– Zelfingenomen
• Wees trots– Laatdunkend– Superieur– Minachtend
• Wees schepper– Onkwetsbaar– Onoverwinnelijk– Onsterfelijk
• Ken je beperkingen– Niet goed genoeg– Dom– Minderwaardig
• Blijf bescheiden– Onbetekenend– Waardeloos– Overbodig
• Wees een schepsel– Zwak– Nietig– Vergankelijk
Geloven: een vraag
• Wat als je de emoties– Niet goed genoeg– Dom– Minderwaardig
Verbergt?
Geloven: het antwoord
• Dan kom je betweterig over
• Dat is niet de bedoeling
• Want: vlucht naar de overkant
Speel domheid
• Lach er om (zelfspot)
• Voorbeeld: Jan Heeres
• Voorbeeld: Willem Alexander
Uiten
• Wees uitbundig– Brutaal– Luidruchtig– Excentriek
• Wees levensecht– Onbeleefd– Ongemanierd– Onaangepast
• Wees direct– Lomp– Grof– Bot
• Wees innemend– Onzeker– Schuchter– Verlegen
• Wees respectvol– Formeel– Keurig– Schijnheilig
• Wees strategisch– Huichelachtig– Leugenachtig– Hypocriet
Uiten
• Enthousiast - Ingetogen• Vriendelijk/beleefd - Je houdt je in• Je bent jezelf - Ruimte voor de
ander
Uiten
• Enthousiast - Ingetogen• Vriendelijk/beleefd - Je houdt je in• Je bent jezelf - Ruimte voor de
ander
Uiten is overgang naar netwerken, dus ook:• Enthousiasme wekken• Belangstelling hebben
Plannen
• Geef leiding– Belerend– Dirigerend– Autoritair
• Bestuur & Beheers– Dominerend– Manipulerend– Overheersend
• Geef grenzen aan– Boos– Woedend– Agressief
• Ontvang leiding– Volgzaam– Gehoorzaam – Onderdanig
• Beweeg gewoon mee– Gecommandeerd– Gemanipuleerd– Meegesleurd
• Wees flexibel– Machteloos– Hulpeloos– Weerloos
Geef leiding
• Volgen en sturen– Voorbeeld: kanotocht in rivier
• Soms vat op proces• En soms voel je je:
– Gedirigeerd– Gedomineerd– Meegesleurd
Wat als je dirigeren onderdrukt?
• Aanvallend gedrag
• Explosie van bevelen
• Dwingend, autoritair gedrag
• Dat wordt opnieuw onderdrukt
• Versterkt en wordt pijnlijk onaangenaam
Andersom geldt ook
• Als je je op onprettige manier: – Volgzaam– Gehoorzaam– Onderdanig
Voelt
Andersom geldt ook
• Als je je op onprettige manier: – Volgzaam– Gehoorzaam– Onderdanig
Voelt
• Dan niet proberen eigen weg te gaan
Andersom geldt ook
• Als je je op onprettige manier: – Volgzaam– Gehoorzaam– Onderdanig
Voelt
• Dan niet proberen eigen weg te gaan
• Maar oefen in volgen
Bestuur en beheers
• Wel eens last van dominantie?
• Wat zeggen ze dan?
• Wat doe je dan?
• Probeer eens: “Ja, wat ben ik toch dominant, he”
• Werkt hetzelfde als spiegelen/meebewegen
Handelen
• Wees dynamisch– Gespannen– Onrustig– Gestrest
• Wees ondernemend– Ongeduldig– Rusteloos– Gehaast
• Wees gedreven– Onder druk gezet– Opgejaagd– Gedwongen
• Neem je rust– Slap– Futloos– Moe
• Wees geduldig– Afwachtend– Passief– Apathisch
• Beheers jezelf– Afgeremd– Tegengewerkt– Geblokkeerd
Handelen
• Wat als je je– Gespannen– Onrustig– Gestrest
Voelt?
Handelen
• Dan probeer je je van buiten rustig te houden, toch?
• Moeilijk als je een vulkaan bent die nog zoveel moet
• Als je “rustig zijn” volhoudt, dan burn out
Burn out
• Lijkt bewijs voor stelling dat wie onrustig is, het rustig aan moet doen
• Maar het omgekeerde is het geval
• Je moet niet onrustig zijn
• Je moet onrustig doen
• Wees actief
• Doe het gewoon
Stress krijg je niet van wat je doet
Stress krijg je van wat je nog moet doen
Ontvangen
• Word je bewust– Ongemakkelijk– Opgelaten– Gegeneerd
• Open je hart– Ontroerd– Ontdaan– Geëmotioneerd
• Ontmasker je ego– Gekrenkt– Beledigd– Vernederd
• Scherm je af– Laconiek– Onverschillig– Stoïcijns
• Sluit je af– Kil– Koud– Gevoelloos
• Bijt van je af– Cynisch– Venijnig– Wraakzuchtig
Ontvangen
• Als je krenking, belediging en vernedering niet onder ogen kunt zien en de pijn niet kunt verdragen, dan wijk je makkelijk uit naar de overkant van de paradox (wraakzucht / oorlog)
• Voorbeelden: Moord en doodslag– Religieuze oorlogen– Theo van Gogh– Eerwraak
Waarderen
• Uit je onvrede– Ontevreden– Onheus bejegend– Tekortgedaan
• Wees normerend– Geïrriteerd– Verontwaardigd– Gechoqueerd
• Ontmoet je geweten– Fout– Schuldig– Beschaamd
• Wees tolerant– Berustend– Lijdzaam– Gelaten
• Wees vergevend– Inschikkelijk– Toegeeflijk– Vergoelijkend
• Zie je onschuld– Relativerend– Bagatelliserend– Rechtvaardigend
Waarderen
“Als je niet tevreden bent, dan krijg je niets”
Waar leidt dat toe?
• Onderdrukking van ontevredenheid
• Gevolg: Moeilijk kunnen samenwerken
• Want: Bang om relatie op scherp te zetten
Als je niet openlijk ontevreden mag zijn, dan loop je met tijdbommen rond en gaat er af en toe
een af
Programma vandaag
• Nieuwe ontdekkingen van Knoope
• Langs lopen creatieproces
• Afronding
Knoope staat niet alleen
• Job Cohen (NRC, hard en zacht)
• David Maister– It’s both– Zie formulier in hand out
• Vanmorgen in AD…
Niet óf óf, maar én én
• Mannelijk• Hard• Taak gericht• Veeleisend• Hard werken• Informing• Autonoom
• Vrouwelijk• Zacht• Mens gericht• Aanmoedigend• Hard spelen• Listening• Teamspeler
Niet goed of slecht
Grote conflicten ontstaan als een van beide zijden van de paradox als goed en de ander als slecht wordt aangewezen
Kwestie van doen
• Doe boos in plaats van boos te zijn
• Doe moe in plaats van moe te zijn
• Doe verveeld in plaats van het te zijn
Het is niet de wind die bepaalt waar je heen gaat, maar de
stand je zeilen
Een emotie bepaalt niet hoe je je voelt, maar de manier waarop jij
daarop reageert.