Post on 19-Jan-2020
Öğr. Gör. Orhan EKRENEge Üniversitesi
Doç. Dr. Serhan KÜÇÜKA Dokuz Eylül Üniversitesi
BİR SOĞUTMA GRUBUNDA KOMPRESÖR HIZININ BULANIK
MANTIK ALGORİTMA İLE KONTROLÜ
• ÇALIŞMANIN AMACI
• DENEY DÜZENEĞİ
• BULANIK MANTIK KAVRAMI
• YAPILAN KONTROL DENEYLERİ
• SONUÇLAR
SUNUM İÇERİĞİ
2O.Ekren - S .Küçüka TESKON 2009 İZMİR
Binalarda enerji tasarrufu için HVAC sistemleri verimi arttırılmalı. Bu ,kısmi
yüklerde soğutma kapasitesinin yüke göre ayarı ile yapılır.
• On-Off kontrol (termostat ile)
• Çoklu kompresör kullanma
• Silindir yük boşaltma (pistonlu kompresörlerde)
• Sürgü valfi ile kontrol (vidalı kompresörlerde)
• Sıcak gaz by-pass
• Hareketli scroll (Dijital scroll) ile kapasite kontrolü
• Değişken hızlı (devirli) kompresör kullanma
ÇALIŞMANIN AMACI
3O.Ekren - S .Küçüka TESKON 2009 İZMİR
Literatürde Yapılmış Çalışmalar;
• Değişken Hızlı; Pistonlu, Rotary ve Scroll tip kompresörler “Soğuk Oda” ve
“Isı Pompası” uygulamalarında araştırılmıştır. Kompresör hızı 20 ile 120 Hz
arasında değişir. Kontrol PID gibi yöntemlerle yapılır.
Mevcut Çalışmada;
• Sabit hızlı (50 Hz) çalışmak için tasarlanan scroll kompresör invertör ilavesi
ile değişken hızlı çalıştırılmıştır. Kompresör hızı, 30 Hz ile 50 Hz arasında
değiştirilmiştir. Kompresör hızı, su sıcaklığına göre bulanık mantık kontrol
algoritması ile kontrol edilmiştir. Böylece, su soğutma gruplarında, soğutma
performans katsayısı ve elektrik tüketimi üzerindeki etkisi incelenerek
ON/OFF kontrol ile karşılaştırma amaçlanmıştır.
ÇALIŞMANIN AMACI
4O.Ekren - S .Küçüka TESKON 2009 İZMİR
DENEY DÜZENEĞİ
5O.Ekren - S .Küçüka TESKON 2009 İZMİR
Deney düzeneğini, soğutma sistemi ve kontrol sistemi olarak iki grupta
inceleyebiliriz;
• Soğutma sistemi :
DENEY DÜZENEĞİ (Soğutma Sistemi)
Eleman Özellikler
Kompresör Copeland, Scroll (soğutkan R134a)Kapasite: 2,8 Hp, 380 V, 50 Hz
Kondenser Hava soğutmalı
Evaporatör Su soğutan
GenleşmeVanası
EGV, Step motor kontrollu
TGV, Sporlan, dıştan dengelemeli
6O.Ekren - S .Küçüka TESKON 2009 İZMİR
DENEY DÜZENEĞİ
7O.Ekren - S .Küçüka TESKON 2009 İZMİR
• Kontrol Sistemi
İnvertör
Step motor kontrol devresi
Kontrol birimi
Ölçüm elemanları
DENEY DÜZENEĞİ (Kontrol Sistemi)
8O.Ekren - S .Küçüka TESKON 2009 İZMİR
• İnvertör 2.2 kW olup, 3 faz çıkışa sahiptir. Kontrolde V/f (380/50=7,6) oranı
sabittir. Devir sayısı, 30 Hz= 900 dev/dk. ve 50 Hz = 1500 dev/dk. dır.
DENEY DÜZENEĞİ (İnvertör)
fminimum
Volt
Vmaksimum
f maksimum frekans
Sabit tork bölgesi
Sabit güç bölgesi
Vminimum
120 * f (Hz)
n (dev/dk) = -----------------------
p (kutup sayısı)
9O.Ekren - S .Küçüka TESKON 2009 İZMİR
Step motor kontrol devresi ; EGV
DENEY DÜZENEĞİ (Step Motor Kontrol Devresi)
10O.Ekren - S .Küçüka TESKON 2009 İZMİR
Sistemden data alınması ve invertöre kontrol sinyalinin gönderilmesi HP
data logger ve 0-10 Volt analog sinyal gönderebilen kontrol kartı ile yapıldı.
DENEY DÜZENEĞİ (Kontrol Birimi)
11O.Ekren - S .Küçüka TESKON 2009 İZMİR
Yapılan Ölçümler;
• Kondenser öncesi ve sonrası hava sıcaklığı ile kanaldan geçen hava debisi
Sıcaklık “T” tipi ısıl çift ile ölçülmüş, debi ise lülede hesaplanan hava akış
hızından hesaplanmıştır.
• Evaporatör giriş çıkışındaki su sıcaklığı ile geçen su debisi ölçülmüştür. Su
debisi venturi düzeneğinde ölçülen basınç düşümünden hesaplanmıştır.
DENEY DÜZENEĞİ (Ölçüm Elemanları)
12O.Ekren - S .Küçüka TESKON 2009 İZMİR
DENEY DÜZENEĞİ
13O.Ekren - S .Küçüka TESKON 2009 İZMİR
• Kondenser, kompresör, evaporatör ve genleşme vanası giriş çıkışlarında
sıcaklık yanında basınçlar da ölçülmüştür.
• Besleme hattı üzerinden kompresör gücü ölçülmüştür.
DENEY DÜZENEĞİ (Ölçüm Elemanları)
51,6mm
35,6mm
Ø17mm
Ölçüm aralığı:220/600V,50/60 Hz
Hata : ±%1,5
14O.Ekren - S .Küçüka TESKON 2009 İZMİR
Bu yöntem, insan beyninin öğrenmesini taklit eden yapay zeka yöntemidir.
Otomobil park, çamaşır makinası vb. birçok uygulamada kullanılır. Kontrol
için modele gerek yoktur. Karar verme mekanizması bir uzmanın
oluşturduğu kurallarla olur.
Soğuk kavramı nedir ? Örn. 15oC soğuk mudur!
BULANIK MANTIK (Bulanık Mantık Kavramı)
Bulanık Mantık TeorisiKlasik Mantık teorisi
15O.Ekren - S .Küçüka TESKON 2009 İZMİR
Veriler belirli aralıklara bölünerek, herbiri geometrik bir şekille ifade edilir. Bunlara
“Üyelik Fonksiyonu” denir. Bir elemanın hangi üyelik fonksiyonuna ait olduğu
“Üyelik Derecesi” ile belirlenir.
BULANIK MANTIK (Üyelik Fonksiyonu ve Derecesi )
0,65
0,30
Sıcak
3
Soğuk
1
0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 T (oC)
0
Üyelik
derecesi
1
0,8
0,6
0,4
0,2
Ilık
2
Çok Sıcak
4
16
En çok kullanılan “üyelik fonksiyonlarının” geometrik ifadesi;
Üçgen Üyelik Fonksiyon Gauss Üyelik Fonksiyon
Trapezoidal Üyelik Fonksiyon
Değişkenler uygun aralıklara bölünerek ayrı üyelik fonksiyonları ile ifade edilir.
BULANIK MANTIK (Üyelik Fonksiyonu)
17O.Ekren - S .Küçüka TESKON 2009 İZMİR
Bulanık Kontrol için kontrol GİRDİ ve ÇIKTI belirlenir:
BULANIK MANTIK (Üyelik Fonksiyonu)
BULANIK MANTIK KONTROL
GİRDİLER..
ÇIKTILAR..
KOMPRESÖR BULANIK MANTIK KONTROLU
Su Çıkış Sıcaklığı Hatası (Girdi-1) Kompresör Hızının
DeğişimiKompresör Hızının Önceki Değişimi(Girdi-2)
18O.Ekren - S .Küçüka TESKON 2009 İZMİR
Girdi-1 : HATA= Gerçek değer - Ayar değeri (9 oC)
NY:negatif yüksek, NO:negatif orta, S:sıfır, PO: pozitif orta, PY:pozitif yüksek
BULANIK MANTIK (Üyelik Fonksiyonu)
19O.Ekren - S .Küçüka TESKON 2009 İZMİR
Girdi-2
ÇK: çok küçük, K: küçük, O: orta, B: büyük, ÇB: çok büyük
BULANIK MANTIK (Üyelik Fonksiyonu)
20
Çıktı :
ÇK: çok küçük, K: küçük, O: orta, B: büyük, ÇB: çok büyük
BULANIK MANTIK (Üyelik Fonksiyonu)
21
Bulanık mantık ile kontrol ÜÇ aşamadan oluşur;
Bulanık kontrol yapılırken uygun sayıda GİRDİ ve ÇIKTI seçilir. Girdiler ve çıktılar
Üyelik Fonksiyonları ile bulanıklaştırılır yani geometrik bir şekille ifade edilir.
Karar verebilmek için ise çıkarım aşamasında Kural Tablosu oluşturulur.
BULANIK MANTIK (Bulanık Kontrol Aşamaları)
Bulanıklaştırma Durulaştırma
Bilgi Tabanı
ÇıkarımGirdi Çıktı
22O.Ekren - S .Küçüka TESKON 2009 İZMİR
Kompresör bulanık mantık kontrolü için “Kural Tablosu” uzman
deneyiminden yararlanılarak oluşturulur. Burada iki girdi bir çıktı var.
EĞER Su Sıcaklık Hatası=NY VE Frekansın Önceki Değişimi=ÇK İSE Frekans=K
BULANIK MANTIK (Çıkarım)
Frekans Değişimi (Çıktı)
Frekansın Önceki Değişimi (Girdi-2)ÇK K O B ÇB
Su Sıcaklık Hatası (Girdi-1)
NY K O B B ÇB
NO K O B B ÇB
S ÇK K O B ÇB
PO ÇK ÇK K O B
PY ÇK ÇK K O B
23O.Ekren - S .Küçüka TESKON 2009 İZMİR
BULANIK MANTIK (Kuralllar)
Eğer Sıcaklık Hatası(Girdi-1) = NY ve Frekans önceki değişimi (Girdi-2)=ÇK ise Frekans Değişimi (Çıktı)=KEğer Sıcaklık Hatası(Girdi-1) = NY ve Frekans önceki değişimi (Girdi-2)=K ise Frekans Değişimi (Çıktı)=OEğer Sıcaklık Hatası(Girdi-1) = NY ve Frekans önceki değişimi (Girdi-2)=O ise Frekans Değişimi (Çıktı)=BEğer Sıcaklık Hatası(Girdi-1) = NY ve Frekans önceki değişimi (Girdi-2)=B ise Frekans Değişimi (Çıktı)=BEğer Sıcaklık Hatası(Girdi-1) = NY ve Frekans önceki değişimi (Girdi-2)=ÇB ise Frekans Değişimi (Çıktı)=ÇB
Eğer Sıcaklık Hatası(Girdi-1) = NO ve Frekans önceki değişimi (Girdi-2)=ÇK ise Frekans Değişimi (Çıktı)=KEğer Sıcaklık Hatası(Girdi-1) = NO ve Frekans önceki değişimi (Girdi-2)=K ise Frekans Değişimi (Çıktı)=OEğer Sıcaklık Hatası(Girdi-1) = NO ve Frekans önceki değişimi (Girdi-2)=0 ise Frekans Değişimi (Çıktı)=BEğer Sıcaklık Hatası(Girdi-1) = NO ve Frekans önceki değişimi (Girdi-2)=B ise Frekans Değişimi (Çıktı)=BEğer Sıcaklık Hatası(Girdi-1) = NO ve Frekans önceki değişimi (Girdi-2)=ÇB ise Frekans Değişimi (Çıktı)=ÇB
Eğer Sıcaklık Hatası(Girdi-1) = S ve Frekans önceki değişimi (Girdi-2)=ÇK ise Frekans Değişimi (Çıktı)=ÇKEğer Sıcaklık Hatası(Girdi-1) = S ve Frekans önceki değişimi (Girdi-2)=K ise Frekans Değişimi (Çıktı)=KEğer Sıcaklık Hatası(Girdi-1) = S ve Frekans önceki değişimi (Girdi-2)=O ise Frekans Değişimi (Çıktı)=OEğer Sıcaklık Hatası(Girdi-1) = S ve Frekans önceki değişimi (Girdi-2)=B ise Frekans Değişimi (Çıktı)=BEğer Sıcaklık Hatası(Girdi-1) = S ve Frekans önceki değişimi (Girdi-2)=ÇB ise Frekans Değişimi (Çıktı)=ÇB
Eğer Sıcaklık Hatası(Girdi-1) = PO ve Frekans önceki değişimi (Girdi-2)=ÇK ise Frekans Değişimi (Çıktı)=ÇKEğer Sıcaklık Hatası(Girdi-1) = PO ve Frekans önceki değişimi (Girdi-2)=K ise Frekans Değişimi (Çıktı)=ÇKEğer Sıcaklık Hatası(Girdi-1) = PO ve Frekans önceki değişimi (Girdi-2)=O ise Frekans Değişimi (Çıktı)=KEğer Sıcaklık Hatası(Girdi-1) = PO ve Frekans önceki değişimi (Girdi-2)=B ise Frekans Değişimi (Çıktı)=OEğer Sıcaklık Hatası(Girdi-1) = PO ve Frekans önceki değişimi (Girdi-2)=ÇB ise Frekans Değişimi (Çıktı)=B
Eğer Sıcaklık Hatası(Girdi-1) = PB ve Frekans önceki değişimi (Girdi-2)=ÇK ise Frekans Değişimi (Çıktı)=ÇKEğer Sıcaklık Hatası(Girdi-1) = PB ve Frekans önceki değişimi (Girdi-2)=K ise Frekans Değişimi (Çıktı)=ÇKEğer Sıcaklık Hatası(Girdi-1) = PB ve Frekans önceki değişimi (Girdi-2)=O ise Frekans Değişimi (Çıktı)=KEğer Sıcaklık Hatası(Girdi-1) = PB ve Frekans önceki değişimi (Girdi-2)=B ise Frekans Değişimi (Çıktı)=OEğer Sıcaklık Hatası(Girdi-1) = PB ve Frekans önceki değişimi (Girdi-2)=ÇB ise Frekans Değişimi (Çıktı)=B
24O.Ekren - S .Küçüka TESKON 2009 İZMİR
BULANIK MANTIK (Örnek)
-8 8 0 200 20
Girdi-1 Girdi-2 Çıktı
Hata = -6 Frekans değişimi = 15
Frekans değişimi = 19
NY BVE(minimum)
B
25
Durulaştırma işlemi;
BULANIK MANTIK (Durulaştırma)
Frekans değişimi
Üyelik derecesi
26O.Ekren - S .Küçüka TESKON 2009 İZMİR
Kompresör hız kontrolü için kontrol yüzeyi;
BULANIK MANTIK (Kompresör Kontrol Yüzeyi)
27O.Ekren - S .Küçüka TESKON 2009 İZMİR
Üç tip deney yapılmıştır ;
1 .ve 2. tip deneylerde kompresör ve EGV davranışının termodinamik açıdan
incelenmesi ve bulanık mantık algoritma kural tablosunun oluşturulmasında
kullanılmıştır.
YAPILAN DENEYLER
Kompresör EGV
1 30 Hz ile 50 Hz arası 5 Hz’lik artış ilemanual olarak açılmıştır.
Sabit tutulmuştur.
2 Sabit tutulmuştur.Açıklığın %10‘u ile %45’i arası %5‘lik%45‘i ile %55’i arası %1’lik dilimlerleaçılmıştır.
28O.Ekren - S .Küçüka TESKON 2009 İZMİR
Kompresör hızının aşırı soğutma ve kızgınlık üzerindeki etkisi,
YAPILAN DENEYLER (Kompresör Hızı ile ilgili)
0
2
4
6
8
10
12
14
50 Hz45 Hz40 Hz35 Hz30 Hz
De
ğişi
m (
oC
)
Kompresör Hızı
Aşırı Soğuma
Kızgınlık
29O.Ekren - S .Küçüka TESKON 2009 İZMİR
Kompresör hızı ile kondenser, evaporatör ve kompresör kapasitesi değişimi,
YAPILAN DENEYLER (Kompresör Hızı ile ilgili)
0.0
1.0
2.0
3.0
4.0
5.0
6.0
7.0
30 Hz 35 Hz 40 Hz 45 Hz 50 Hz
Kap
asit
e (
kW)
Kompresör Hızı
Kondenser
Evaporatör
Kompresör
30O.Ekren - S .Küçüka TESKON 2009 İZMİR
Kompresör hızı ile soğutucu akışkan debisi değişimi,
YAPILAN DENEYLER (Kompresör Hızı ile ilgili)
0.000
0.005
0.010
0.015
0.020
0.025
0.030
30 Hz 35 Hz 40 Hz 45 Hz 50 Hz
Soğu
tucu
Akı
şkan
De
bis
i (kg
/sn
)
Kompresör Hızı
31O.Ekren - S .Küçüka TESKON 2009 İZMİR
Kompresör hızı ile basınçların değişimi,
YAPILAN DENEYLER (Kompresör Hızı ile ilgili)
0
200
400
600
800
1000
1200
1400
1600
1800
50 Hz45 Hz40 Hz35 Hz30 Hz
Bas
ınç
(kP
a)
Kompresör Hızı
Kompresör Basma
EGV Giriş
EGV Çıkış
Kompresör Emme
32O.Ekren - S .Küçüka TESKON 2009 İZMİR
Kompresör hızı ile isentropik verim ve COP değişimi,
YAPILAN DENEYLER (Kompresör Hızı ile ilgili)
0.00
0.50
1.00
1.50
2.00
2.50
3.00
3.50
30 Hz 35 Hz 40 Hz 45 Hz 50 Hz
Soğu
tma
Etki
nlik
Kat
sayı
sı (
CO
P)
veIs
en
tro
pik
Ve
rim
Kompresör Hızı
Soğutma Etkinlik Katsayısı
Isentropik Verim
33O.Ekren - S .Küçüka TESKON 2009 İZMİR
Bulanık mantık kontrol deneyleri ;
YAPILAN DENEYLER (Bulanık Mantık Kontrol ile ilgili)
Sıra Kompresör Genleşme Vanası
a-) msu= 0,496’ dan 0,100 kg/sn’ ye indi (Thava giriş= 30 oC , Tsu giriş= 13 oC)
1 Bulanık kontrollü (Tsu çıkış = 9 oC) TGV (Kızgınlık=8 oC)
2 Bulanık kontrollü (Tsu çıkış = 9 oC) EGV bulanık mantık kontrollü (Kızgınlık=8 oC)
b-) msu = 0,100 kg/sn (Thava giriş= 30 oC, Tsu giriş = 13 oC)
3 Bulanık kontrollü (Tsu çıkış = 9 oC) EGV bulanık mantık kontrollü (Kızgınlık=8 oC)
4Sabit hız (f= 50 Hz) ve açık/kapalı kontrol(Tsu çıkış = 9 oC)
TGV (Kızgınlık=8 oC)
34O.Ekren - S .Küçüka TESKON 2009 İZMİR
Evaporatör çıkışında “su sıcaklığı” kontrolü (EGV Bulanık Kontrollü);
YAPILAN DENEYLER (Bulanık Mantık Kontrol ile ilgili)
35O.Ekren - S .Küçüka TESKON 2009 İZMİR
0.01.02.03.04.05.06.07.08.09.0
10.011.012.013.014.0
0 500 1000 1500 2000 2500 3000
Su S
ıcak
lığı (
oC
)
Zaman (sn)
Su Giriş Sıcaklığı
EGV'li Su Çıkış Sıcaklığı
Evaporatör çıkışında “su sıcaklığı” kontrolü (EGV Bulanık Kontrollü);
YAPILAN DENEYLER (Bulanık Mantık Kontrol ile ilgili)
0.0
5.0
10.0
15.0
20.0
25.0
30.0
35.0
40.0
45.0
50.0
0 500 1000 1500 2000 2500 3000
Ko
mp
resö
r H
ızı (
Hz)
Zaman (sn)
Kompresör Bulanık Kontrollu
36O.Ekren - S .Küçüka TESKON 2009 İZMİR
Evaporatör çıkışında “su sıcaklığı” kontrolü (EGV Bulanık Kontrollü ve TGV);
YAPILAN DENEYLER (Bulanık Mantık Kontrol ile ilgili)
0.01.02.03.04.05.06.07.08.09.0
10.011.012.013.014.0
0 400 800 1200 1600 2000 2400
Su Ç
ıkış
Sıc
aklığ
ı (oC
)
Zaman (sn)
Su Giriş Sıcaklığı
Kompresör Bulanık Mantık Kontrollu
Kompresör Sabit Hızlı
37O.Ekren - S .Küçüka TESKON 2009 İZMİR
Kompresör “güç tüketimi” ;
YAPILAN DENEYLER (Bulanık Mantık Kontrol ile ilgili)
0.00.10.20.30.40.50.60.70.80.91.01.11.21.31.41.51.61.71.8
0 400 800 1200 1600 2000 2400
Ko
mp
resö
r G
üç
Tüke
tim
i (kW
)
Zaman (sn)
Kompresör Açık/Kapalı Kontollu(TGV ile)
Kompresör Bulanık Kontrollu (TGV ile)
Kompresör Bulanık Kontrollu (EGV ile)
38O.Ekren - S .Küçüka TESKON 2009 İZMİR
Elde edilen sonuçlara göre;
• Bulanık mantık kontrollü değişken hızlı soğutma grubunda, sabit hızlı
açık/kapalı kontrol edilen sisteme göre % 9,6 elektrik tasarrufu,
• Bulanık mantık kontrollü değişken hızlı soğutma grubunda, sabit hızlı
açık/kapalı kontrol edilen sisteme göre % 33,4 COP artışı,
• Değişken hızlı sistemde düşük basma sıcaklıkları sayesinde soğutkan ve
yağ bozulması riski azalmıştır,
SONUÇLAR
39O.Ekren - S .Küçüka TESKON 2009 İZMİR
Elde edilen sonuçlara göre;
• Soğutma grubunda, sabit hızlı çalışmak üzere dizayn edilen bir
kompresörün invertör ilavesi ile değişken hızlı olarak çalıştırılabileceği,
• Soğutma grubunda kompresör hızının ve dolayısıyla su çıkış sıcaklığının
bulanık mantık algoritma ile uygun şekilde kontrol edilebileceği,
• Soğutma gruplarında değişken hızlı çalıştırılan scroll kompresör ve
elektronik genleşme vanasının aynı anda bulanık mantık ile kontrolünün
uygun şekilde
SONUÇLAR
40O.Ekren - S .Küçüka TESKON 2009 İZMİR
TEŞEKKÜRLER..41
EXTRA
42
“Yoğuşma” ve “Buharlaşma” sıcaklıkları karşılaştırması COP 2.87 COP 1.91;
YAPILAN ÇALIŞMALAR (Bulanık Mantık Kontrol ile ilgili)
-15.0-10.0
-5.00.05.0
10.015.020.025.030.035.040.045.050.055.060.0
0 250 500 750 1000 1250 1500 1750 2000 2250 2500 2750 3000
Sıca
klık
(oC
)
Zaman (sn)
Yoğuşma Sıcaklığı (Sabit Hızda)
Yoğuşma Sıcaklığı (Değişken Hızda)
Buharlaşma Sıcaklığı (Değişken Hızda)
Buharlaşma Sıcaklığı (Sabit Hızda)
Evaporatör çıkışında “su sıcaklığı” kontrolü (EGV Bulanık Kontrollü);
YAPILAN ÇALIŞMALAR (Bulanık Mantık Kontrol ile ilgili)
0.01.02.03.04.05.06.07.08.09.0
10.011.012.013.014.0
0 400 800 1200 1600 2000 2400 2800
Su Ç
ıkış
Sıc
aklığ
ı (oC
)
Zaman (sn)
Su Giriş Sıcaklığı
Kompresör Bulanık Mantık Kontrollu
Kompresör Sabit Hızlı
Evaporatör çıkışında “soğutkan kızgınlık” kontrolü (Sabit Hız);
YAPILAN ÇALIŞMALAR (Bulanık Mantık Kontrol ile ilgili)
0.0
2.0
4.0
6.0
8.0
10.0
12.0
14.0
16.0
0 500 1000 1500 2000 2500 3000
Kız
gın
lık (
oC
)
Zaman (sn)
EGV'li Kızgınlık
TGV'li Kızgınlık
İsentropik verim ile soğutma performans katsayısının vana açıklığı ile değişimi,
YAPILAN ÇALIŞMALAR (EGV Açıklığı ile ilgili)
0.00
0.50
1.00
1.50
2.00
2.50
3.00
3.501
0%
15
%
20
%
25
%
30
%
35
%
40
%
45
%
46
%
47
%
48
%
49
%
50
%
51
%
52
%
53
%
54
%
55
%
Soğu
tma
Etki
nlik
Kat
sayı
sı v
e Is
entr
op
ikV
erim
Vana Açıklığı
Soğutma Etkinlik Katsayısı
Isentropik Verim
BULANIK MANTIK (Örnek)
0.5
VE operatörü
Maks. { µ(C1), µ(C2) }
Durulaştırma
x
A1B1
A2B2
C1
C2
y
Min { 0,3, µ(C1)}
µ (A1) = 0,7
0.3
µ (B2) = 0,6
µ (A2) = 0,5
Min { 0,5, µ(C2) }
Minimum Çıkarım Bulanıklaştırma
Maksimum Toplama
µ (B1) = 0,3
0,7
0,3
0,50,6
1
1
0
0
VE=“/\” sembolü “minimum” operatör, VEYA=“V” ise “maksimum”operatördür.
Kesişim Birleşme Tersi
µA∩B (x) = µA(x) /\ µB(x) µAUB (x) = µA(x) V µB(x) µ(x)=1-µA(x)
BULANIK MANTIK (Bulanık Mantık İşlemleri)
A B
A /\ B
A B
A V B
A
tersi A
A B
A /\ B
A B
A V B
A
değil A
Girdiler Girdiler Girdi
Girdiler Girdiler Girdi
Çıktı
Çıktı Çıktı Çıktı
Çıktı Çıktı
Bulanık mantıkta, üyelik fonksiyonları arasında çeşitli ilişkilerden yaralanılarak sonuç elde
edilir. Bunlardan “çıkarım” (implication) ve “toplama” (aggregation) kullanılan
“birleştirme işlemi” en çok kullanılan bulanık ilişkidir. Örnek bulanık ilişkiler;
Toplama Çıkarım
• maksimum-minimum µ B (y) = maksimum{minimum [µ A (x), µ R (y)+- (MAMDANİ)
• maksimum-produkt µ B (y) = maksimum [µ A (x) µ R (x,y)]
• minimum-maksimum µ B (y) =minimum{maksimum [µ A (x), µ R (x,y)]}
• maksimum-maksimum µ B (y) = maksimum{maksimum [µ A (x), µ R (x,y)]}
• minimum-minimum µ B (y) = minimum{minimum [µ A (x), µ R (x,y)]}
• maksimum-ortalama µ B (y) = maksimum [µ A (x) + µ R (x,y)]/2
• toplam-produkt µ B (y) = f , ∑ *µ A (x) µ R (x,y)] }
BULANIK MANTIK (Bulanık Mantık İşlemleri)
Yapılan Ölçümler;
• Kondenser öncesi ve sonrası hava sıcaklığı ile kanaldan geçen hava debisi
ölçümü. Sıcaklık “T” tipi ısıl çift ile ölçülmüş, debi ise lülede hesaplanan hava
akış hızından hesaplanmıştır.
DENEY DÜZENEĞİ (Soğutma Sistemi)
• Evaporatör giriş çıkışındaki su sıcaklığı ile geçen su debisi ölçülmüştür. Su
debisi venturi düzeneğinde ölçülen basınç düşümünden hesaplanmıştır.
DENEY DÜZENEĞİ (Soğutma Sistemi)
A
A Detayı
D1=26mm D2=16mm
(P1 –P2)