BİR SOĞUTMA GRUBUNDA - DEUkisi.deu.edu.tr/serhan.kucuka/Orhan_EKREN_TESKON_2009_Sunum.pdf ·...

Öğr. Gör. Orhan EKRENEge Üniversitesi

Doç. Dr. Serhan KÜÇÜKA Dokuz Eylül Üniversitesi

BİR SOĞUTMA GRUBUNDA KOMPRESÖR HIZININ BULANIK

MANTIK ALGORİTMA İLE KONTROLÜ

• ÇALIŞMANIN AMACI

• DENEY DÜZENEĞİ

• BULANIK MANTIK KAVRAMI

• YAPILAN KONTROL DENEYLERİ

• SONUÇLAR

SUNUM İÇERİĞİ

2O.Ekren - S .Küçüka TESKON 2009 İZMİR

Binalarda enerji tasarrufu için HVAC sistemleri verimi arttırılmalı. Bu ,kısmi

yüklerde soğutma kapasitesinin yüke göre ayarı ile yapılır.

• On-Off kontrol (termostat ile)

• Çoklu kompresör kullanma

• Silindir yük boşaltma (pistonlu kompresörlerde)

• Sürgü valfi ile kontrol (vidalı kompresörlerde)

• Sıcak gaz by-pass

• Hareketli scroll (Dijital scroll) ile kapasite kontrolü

• Değişken hızlı (devirli) kompresör kullanma

ÇALIŞMANIN AMACI


Literatürde Yapılmış Çalışmalar;

• Değişken Hızlı; Pistonlu, Rotary ve Scroll tip kompresörler “Soğuk Oda” ve

“Isı Pompası” uygulamalarında araştırılmıştır. Kompresör hızı 20 ile 120 Hz

arasında değişir. Kontrol PID gibi yöntemlerle yapılır.

Mevcut Çalışmada;

• Sabit hızlı (50 Hz) çalışmak için tasarlanan scroll kompresör invertör ilavesi

ile değişken hızlı çalıştırılmıştır. Kompresör hızı, 30 Hz ile 50 Hz arasında

değiştirilmiştir. Kompresör hızı, su sıcaklığına göre bulanık mantık kontrol

algoritması ile kontrol edilmiştir. Böylece, su soğutma gruplarında, soğutma

performans katsayısı ve elektrik tüketimi üzerindeki etkisi incelenerek

ON/OFF kontrol ile karşılaştırma amaçlanmıştır.

ÇALIŞMANIN AMACI


DENEY DÜZENEĞİ


Deney düzeneğini, soğutma sistemi ve kontrol sistemi olarak iki grupta

inceleyebiliriz;

• Soğutma sistemi :

DENEY DÜZENEĞİ (Soğutma Sistemi)

Eleman Özellikler

Kompresör Copeland, Scroll (soğutkan R134a)Kapasite: 2,8 Hp, 380 V, 50 Hz

Kondenser Hava soğutmalı

Evaporatör Su soğutan

GenleşmeVanası

EGV, Step motor kontrollu

TGV, Sporlan, dıştan dengelemeli


DENEY DÜZENEĞİ


• Kontrol Sistemi

İnvertör

Step motor kontrol devresi

Kontrol birimi

Ölçüm elemanları

DENEY DÜZENEĞİ (Kontrol Sistemi)


• İnvertör 2.2 kW olup, 3 faz çıkışa sahiptir. Kontrolde V/f (380/50=7,6) oranı

sabittir. Devir sayısı, 30 Hz= 900 dev/dk. ve 50 Hz = 1500 dev/dk. dır.

DENEY DÜZENEĞİ (İnvertör)

fminimum

Volt

Vmaksimum

f maksimum frekans

Sabit tork bölgesi

Sabit güç bölgesi

Vminimum

120 * f (Hz)

n (dev/dk) = -----------------------

p (kutup sayısı)


Step motor kontrol devresi ; EGV

DENEY DÜZENEĞİ (Step Motor Kontrol Devresi)


Sistemden data alınması ve invertöre kontrol sinyalinin gönderilmesi HP

data logger ve 0-10 Volt analog sinyal gönderebilen kontrol kartı ile yapıldı.

DENEY DÜZENEĞİ (Kontrol Birimi)


Yapılan Ölçümler;

• Kondenser öncesi ve sonrası hava sıcaklığı ile kanaldan geçen hava debisi

Sıcaklık “T” tipi ısıl çift ile ölçülmüş, debi ise lülede hesaplanan hava akış

hızından hesaplanmıştır.

• Evaporatör giriş çıkışındaki su sıcaklığı ile geçen su debisi ölçülmüştür. Su

debisi venturi düzeneğinde ölçülen basınç düşümünden hesaplanmıştır.

DENEY DÜZENEĞİ (Ölçüm Elemanları)


DENEY DÜZENEĞİ


• Kondenser, kompresör, evaporatör ve genleşme vanası giriş çıkışlarında

sıcaklık yanında basınçlar da ölçülmüştür.

• Besleme hattı üzerinden kompresör gücü ölçülmüştür.

DENEY DÜZENEĞİ (Ölçüm Elemanları)

51,6mm

35,6mm

Ø17mm

Ölçüm aralığı:220/600V,50/60 Hz

Hata : ±%1,5


Bu yöntem, insan beyninin öğrenmesini taklit eden yapay zeka yöntemidir.

Otomobil park, çamaşır makinası vb. birçok uygulamada kullanılır. Kontrol

için modele gerek yoktur. Karar verme mekanizması bir uzmanın

oluşturduğu kurallarla olur.

Soğuk kavramı nedir ? Örn. 15oC soğuk mudur!

BULANIK MANTIK (Bulanık Mantık Kavramı)

Bulanık Mantık TeorisiKlasik Mantık teorisi


Veriler belirli aralıklara bölünerek, herbiri geometrik bir şekille ifade edilir. Bunlara

“Üyelik Fonksiyonu” denir. Bir elemanın hangi üyelik fonksiyonuna ait olduğu

“Üyelik Derecesi” ile belirlenir.

BULANIK MANTIK (Üyelik Fonksiyonu ve Derecesi )

0,65

0,30

Sıcak

3

Soğuk

1

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 T (oC)

0

Üyelik

derecesi

1

0,8

0,6

0,4

0,2

Ilık

2

Çok Sıcak

4

16

En çok kullanılan “üyelik fonksiyonlarının” geometrik ifadesi;

Üçgen Üyelik Fonksiyon Gauss Üyelik Fonksiyon

Trapezoidal Üyelik Fonksiyon

Değişkenler uygun aralıklara bölünerek ayrı üyelik fonksiyonları ile ifade edilir.

BULANIK MANTIK (Üyelik Fonksiyonu)


Bulanık Kontrol için kontrol GİRDİ ve ÇIKTI belirlenir:


BULANIK MANTIK KONTROL

GİRDİLER..

ÇIKTILAR..

KOMPRESÖR BULANIK MANTIK KONTROLU

Su Çıkış Sıcaklığı Hatası (Girdi-1) Kompresör Hızının

DeğişimiKompresör Hızının Önceki Değişimi(Girdi-2)


Girdi-1 : HATA= Gerçek değer - Ayar değeri (9 oC)

NY:negatif yüksek, NO:negatif orta, S:sıfır, PO: pozitif orta, PY:pozitif yüksek



Girdi-2

ÇK: çok küçük, K: küçük, O: orta, B: büyük, ÇB: çok büyük


20

Çıktı :

ÇK: çok küçük, K: küçük, O: orta, B: büyük, ÇB: çok büyük


21

Bulanık mantık ile kontrol ÜÇ aşamadan oluşur;

Bulanık kontrol yapılırken uygun sayıda GİRDİ ve ÇIKTI seçilir. Girdiler ve çıktılar

Üyelik Fonksiyonları ile bulanıklaştırılır yani geometrik bir şekille ifade edilir.

Karar verebilmek için ise çıkarım aşamasında Kural Tablosu oluşturulur.

BULANIK MANTIK (Bulanık Kontrol Aşamaları)

Bulanıklaştırma Durulaştırma

Bilgi Tabanı

ÇıkarımGirdi Çıktı


Kompresör bulanık mantık kontrolü için “Kural Tablosu” uzman

deneyiminden yararlanılarak oluşturulur. Burada iki girdi bir çıktı var.

EĞER Su Sıcaklık Hatası=NY VE Frekansın Önceki Değişimi=ÇK İSE Frekans=K

BULANIK MANTIK (Çıkarım)

Frekans Değişimi (Çıktı)

Frekansın Önceki Değişimi (Girdi-2)ÇK K O B ÇB

Su Sıcaklık Hatası (Girdi-1)

NY K O B B ÇB

NO K O B B ÇB

S ÇK K O B ÇB

PO ÇK ÇK K O B

PY ÇK ÇK K O B


BULANIK MANTIK (Kuralllar)

Eğer Sıcaklık Hatası(Girdi-1) = NY ve Frekans önceki değişimi (Girdi-2)=ÇK ise Frekans Değişimi (Çıktı)=KEğer Sıcaklık Hatası(Girdi-1) = NY ve Frekans önceki değişimi (Girdi-2)=K ise Frekans Değişimi (Çıktı)=OEğer Sıcaklık Hatası(Girdi-1) = NY ve Frekans önceki değişimi (Girdi-2)=O ise Frekans Değişimi (Çıktı)=BEğer Sıcaklık Hatası(Girdi-1) = NY ve Frekans önceki değişimi (Girdi-2)=B ise Frekans Değişimi (Çıktı)=BEğer Sıcaklık Hatası(Girdi-1) = NY ve Frekans önceki değişimi (Girdi-2)=ÇB ise Frekans Değişimi (Çıktı)=ÇB

Eğer Sıcaklık Hatası(Girdi-1) = NO ve Frekans önceki değişimi (Girdi-2)=ÇK ise Frekans Değişimi (Çıktı)=KEğer Sıcaklık Hatası(Girdi-1) = NO ve Frekans önceki değişimi (Girdi-2)=K ise Frekans Değişimi (Çıktı)=OEğer Sıcaklık Hatası(Girdi-1) = NO ve Frekans önceki değişimi (Girdi-2)=0 ise Frekans Değişimi (Çıktı)=BEğer Sıcaklık Hatası(Girdi-1) = NO ve Frekans önceki değişimi (Girdi-2)=B ise Frekans Değişimi (Çıktı)=BEğer Sıcaklık Hatası(Girdi-1) = NO ve Frekans önceki değişimi (Girdi-2)=ÇB ise Frekans Değişimi (Çıktı)=ÇB

Eğer Sıcaklık Hatası(Girdi-1) = S ve Frekans önceki değişimi (Girdi-2)=ÇK ise Frekans Değişimi (Çıktı)=ÇKEğer Sıcaklık Hatası(Girdi-1) = S ve Frekans önceki değişimi (Girdi-2)=K ise Frekans Değişimi (Çıktı)=KEğer Sıcaklık Hatası(Girdi-1) = S ve Frekans önceki değişimi (Girdi-2)=O ise Frekans Değişimi (Çıktı)=OEğer Sıcaklık Hatası(Girdi-1) = S ve Frekans önceki değişimi (Girdi-2)=B ise Frekans Değişimi (Çıktı)=BEğer Sıcaklık Hatası(Girdi-1) = S ve Frekans önceki değişimi (Girdi-2)=ÇB ise Frekans Değişimi (Çıktı)=ÇB

Eğer Sıcaklık Hatası(Girdi-1) = PO ve Frekans önceki değişimi (Girdi-2)=ÇK ise Frekans Değişimi (Çıktı)=ÇKEğer Sıcaklık Hatası(Girdi-1) = PO ve Frekans önceki değişimi (Girdi-2)=K ise Frekans Değişimi (Çıktı)=ÇKEğer Sıcaklık Hatası(Girdi-1) = PO ve Frekans önceki değişimi (Girdi-2)=O ise Frekans Değişimi (Çıktı)=KEğer Sıcaklık Hatası(Girdi-1) = PO ve Frekans önceki değişimi (Girdi-2)=B ise Frekans Değişimi (Çıktı)=OEğer Sıcaklık Hatası(Girdi-1) = PO ve Frekans önceki değişimi (Girdi-2)=ÇB ise Frekans Değişimi (Çıktı)=B

Eğer Sıcaklık Hatası(Girdi-1) = PB ve Frekans önceki değişimi (Girdi-2)=ÇK ise Frekans Değişimi (Çıktı)=ÇKEğer Sıcaklık Hatası(Girdi-1) = PB ve Frekans önceki değişimi (Girdi-2)=K ise Frekans Değişimi (Çıktı)=ÇKEğer Sıcaklık Hatası(Girdi-1) = PB ve Frekans önceki değişimi (Girdi-2)=O ise Frekans Değişimi (Çıktı)=KEğer Sıcaklık Hatası(Girdi-1) = PB ve Frekans önceki değişimi (Girdi-2)=B ise Frekans Değişimi (Çıktı)=OEğer Sıcaklık Hatası(Girdi-1) = PB ve Frekans önceki değişimi (Girdi-2)=ÇB ise Frekans Değişimi (Çıktı)=B


BULANIK MANTIK (Örnek)

-8 8 0 200 20

Girdi-1 Girdi-2 Çıktı

Hata = -6 Frekans değişimi = 15

Frekans değişimi = 19

NY BVE(minimum)

B

25

Durulaştırma işlemi;

BULANIK MANTIK (Durulaştırma)

Frekans değişimi

Üyelik derecesi


Kompresör hız kontrolü için kontrol yüzeyi;

BULANIK MANTIK (Kompresör Kontrol Yüzeyi)


Üç tip deney yapılmıştır ;

1 .ve 2. tip deneylerde kompresör ve EGV davranışının termodinamik açıdan

incelenmesi ve bulanık mantık algoritma kural tablosunun oluşturulmasında

kullanılmıştır.

YAPILAN DENEYLER

Kompresör EGV

1 30 Hz ile 50 Hz arası 5 Hz’lik artış ilemanual olarak açılmıştır.

Sabit tutulmuştur.

2 Sabit tutulmuştur.Açıklığın %10‘u ile %45’i arası %5‘lik%45‘i ile %55’i arası %1’lik dilimlerleaçılmıştır.


Kompresör hızının aşırı soğutma ve kızgınlık üzerindeki etkisi,

YAPILAN DENEYLER (Kompresör Hızı ile ilgili)

0

2

4

6

8

10

12

14

50 Hz45 Hz40 Hz35 Hz30 Hz

De

ğişi

m (

oC

)

Kompresör Hızı

Aşırı Soğuma

Kızgınlık


Kompresör hızı ile kondenser, evaporatör ve kompresör kapasitesi değişimi,


0.0

1.0

2.0

3.0

4.0

5.0

6.0

7.0

30 Hz 35 Hz 40 Hz 45 Hz 50 Hz

Kap

asit

e (

kW)

Kompresör Hızı

Kondenser

Evaporatör

Kompresör


Kompresör hızı ile soğutucu akışkan debisi değişimi,


0.000

0.005

0.010

0.015

0.020

0.025

0.030

30 Hz 35 Hz 40 Hz 45 Hz 50 Hz

Soğu

tucu

Akı

şkan

De

bis

i (kg

/sn

)

Kompresör Hızı


Kompresör hızı ile basınçların değişimi,


0

200

400

600

800

1000

1200

1400

1600

1800

50 Hz45 Hz40 Hz35 Hz30 Hz

Bas

ınç

(kP

a)

Kompresör Hızı

Kompresör Basma

EGV Giriş

EGV Çıkış

Kompresör Emme


Kompresör hızı ile isentropik verim ve COP değişimi,


0.00

0.50

1.00

1.50

2.00

2.50

3.00

3.50

30 Hz 35 Hz 40 Hz 45 Hz 50 Hz

Soğu

tma

Etki

nlik

Kat

sayı

sı (

CO

P)

veIs

en

tro

pik

Ve

rim

Kompresör Hızı

Soğutma Etkinlik Katsayısı

Isentropik Verim


Bulanık mantık kontrol deneyleri ;

YAPILAN DENEYLER (Bulanık Mantık Kontrol ile ilgili)

Sıra Kompresör Genleşme Vanası

a-) msu= 0,496’ dan 0,100 kg/sn’ ye indi (Thava giriş= 30 oC , Tsu giriş= 13 oC)

1 Bulanık kontrollü (Tsu çıkış = 9 oC) TGV (Kızgınlık=8 oC)

2 Bulanık kontrollü (Tsu çıkış = 9 oC) EGV bulanık mantık kontrollü (Kızgınlık=8 oC)

b-) msu = 0,100 kg/sn (Thava giriş= 30 oC, Tsu giriş = 13 oC)

3 Bulanık kontrollü (Tsu çıkış = 9 oC) EGV bulanık mantık kontrollü (Kızgınlık=8 oC)

4Sabit hız (f= 50 Hz) ve açık/kapalı kontrol(Tsu çıkış = 9 oC)

TGV (Kızgınlık=8 oC)


Evaporatör çıkışında “su sıcaklığı” kontrolü (EGV Bulanık Kontrollü);



0.01.02.03.04.05.06.07.08.09.0

10.011.012.013.014.0

0 500 1000 1500 2000 2500 3000

Su S

ıcak

lığı (

oC

)

Zaman (sn)

Su Giriş Sıcaklığı

EGV'li Su Çıkış Sıcaklığı



0.0

5.0

10.0

15.0

20.0

25.0

30.0

35.0

40.0

45.0

50.0

0 500 1000 1500 2000 2500 3000

Ko

mp

resö

r H

ızı (

Hz)

Zaman (sn)

Kompresör Bulanık Kontrollu


Evaporatör çıkışında “su sıcaklığı” kontrolü (EGV Bulanık Kontrollü ve TGV);


0.01.02.03.04.05.06.07.08.09.0

10.011.012.013.014.0

0 400 800 1200 1600 2000 2400

Su Ç

ıkış

Sıc

aklığ

ı (oC

)

Zaman (sn)


Kompresör Bulanık Mantık Kontrollu

Kompresör Sabit Hızlı


Kompresör “güç tüketimi” ;


0.00.10.20.30.40.50.60.70.80.91.01.11.21.31.41.51.61.71.8

0 400 800 1200 1600 2000 2400

Ko

mp

resö

r G

üç

Tüke

tim

i (kW

)

Zaman (sn)

Kompresör Açık/Kapalı Kontollu(TGV ile)

Kompresör Bulanık Kontrollu (TGV ile)

Kompresör Bulanık Kontrollu (EGV ile)


Elde edilen sonuçlara göre;

• Bulanık mantık kontrollü değişken hızlı soğutma grubunda, sabit hızlı

açık/kapalı kontrol edilen sisteme göre % 9,6 elektrik tasarrufu,

• Bulanık mantık kontrollü değişken hızlı soğutma grubunda, sabit hızlı

açık/kapalı kontrol edilen sisteme göre % 33,4 COP artışı,

• Değişken hızlı sistemde düşük basma sıcaklıkları sayesinde soğutkan ve

yağ bozulması riski azalmıştır,

SONUÇLAR


Administrator

Cross-Out

Administrator

Highlight

Administrator

Highlight

Administrator

Rectangle

Administrator

Pencil

Administrator

Pencil

Administrator

Stamp

Elde edilen sonuçlara göre;

• Soğutma grubunda, sabit hızlı çalışmak üzere dizayn edilen bir

kompresörün invertör ilavesi ile değişken hızlı olarak çalıştırılabileceği,

• Soğutma grubunda kompresör hızının ve dolayısıyla su çıkış sıcaklığının

bulanık mantık algoritma ile uygun şekilde kontrol edilebileceği,

• Soğutma gruplarında değişken hızlı çalıştırılan scroll kompresör ve

elektronik genleşme vanasının aynı anda bulanık mantık ile kontrolünün

uygun şekilde

SONUÇLAR


TEŞEKKÜRLER..41

EXTRA

42

“Yoğuşma” ve “Buharlaşma” sıcaklıkları karşılaştırması COP 2.87 COP 1.91;

YAPILAN ÇALIŞMALAR (Bulanık Mantık Kontrol ile ilgili)

-15.0-10.0

-5.00.05.0

10.015.020.025.030.035.040.045.050.055.060.0

0 250 500 750 1000 1250 1500 1750 2000 2250 2500 2750 3000

Sıca

klık

(oC

)

Zaman (sn)

Yoğuşma Sıcaklığı (Sabit Hızda)

Yoğuşma Sıcaklığı (Değişken Hızda)

Buharlaşma Sıcaklığı (Değişken Hızda)

Buharlaşma Sıcaklığı (Sabit Hızda)

Administrator

Stamp



0.01.02.03.04.05.06.07.08.09.0

10.011.012.013.014.0

0 400 800 1200 1600 2000 2400 2800

Su Ç

ıkış

Sıc

aklığ

ı (oC

)

Zaman (sn)


Kompresör Bulanık Mantık Kontrollu

Kompresör Sabit Hızlı

Evaporatör çıkışında “soğutkan kızgınlık” kontrolü (Sabit Hız);


0.0

2.0

4.0

6.0

8.0

10.0

12.0

14.0

16.0

0 500 1000 1500 2000 2500 3000

Kız

gın

lık (

oC

)

Zaman (sn)

EGV'li Kızgınlık

TGV'li Kızgınlık

İsentropik verim ile soğutma performans katsayısının vana açıklığı ile değişimi,

YAPILAN ÇALIŞMALAR (EGV Açıklığı ile ilgili)

0.00

0.50

1.00

1.50

2.00

2.50

3.00

3.501

0%

15

%

20

%

25

%

30

%

35

%

40

%

45

%

46

%

47

%

48

%

49

%

50

%

51

%

52

%

53

%

54

%

55

%

Soğu

tma

Etki

nlik

Kat

sayı

sı v

e Is

entr

op

ikV

erim

Vana Açıklığı

Soğutma Etkinlik Katsayısı

Isentropik Verim

BULANIK MANTIK (Örnek)

0.5

VE operatörü

Maks. { µ(C1), µ(C2) }

Durulaştırma

x

A1B1

A2B2

C1

C2

y

Min { 0,3, µ(C1)}

µ (A1) = 0,7

0.3

µ (B2) = 0,6

µ (A2) = 0,5

Min { 0,5, µ(C2) }

Minimum Çıkarım Bulanıklaştırma

Maksimum Toplama

µ (B1) = 0,3

0,7

0,3

0,50,6

1

1

0

0

VE=“/\” sembolü “minimum” operatör, VEYA=“V” ise “maksimum”operatördür.

Kesişim Birleşme Tersi

µA∩B (x) = µA(x) /\ µB(x) µAUB (x) = µA(x) V µB(x) µ(x)=1-µA(x)

BULANIK MANTIK (Bulanık Mantık İşlemleri)

A B

A /\ B

A B

A V B

A

tersi A

A B

A /\ B

A B

A V B

A

değil A

Girdiler Girdiler Girdi

Girdiler Girdiler Girdi

Çıktı

Çıktı Çıktı Çıktı

Çıktı Çıktı

Bulanık mantıkta, üyelik fonksiyonları arasında çeşitli ilişkilerden yaralanılarak sonuç elde

edilir. Bunlardan “çıkarım” (implication) ve “toplama” (aggregation) kullanılan

“birleştirme işlemi” en çok kullanılan bulanık ilişkidir. Örnek bulanık ilişkiler;

Toplama Çıkarım

• maksimum-minimum µ B (y) = maksimum{minimum [µ A (x), µ R (y)+- (MAMDANİ)

• maksimum-produkt µ B (y) = maksimum [µ A (x) µ R (x,y)]

• minimum-maksimum µ B (y) =minimum{maksimum [µ A (x), µ R (x,y)]}

• maksimum-maksimum µ B (y) = maksimum{maksimum [µ A (x), µ R (x,y)]}

• minimum-minimum µ B (y) = minimum{minimum [µ A (x), µ R (x,y)]}

• maksimum-ortalama µ B (y) = maksimum [µ A (x) + µ R (x,y)]/2

• toplam-produkt µ B (y) = f , ∑ *µ A (x) µ R (x,y)] }

BULANIK MANTIK (Bulanık Mantık İşlemleri)

Yapılan Ölçümler;

• Kondenser öncesi ve sonrası hava sıcaklığı ile kanaldan geçen hava debisi

ölçümü. Sıcaklık “T” tipi ısıl çift ile ölçülmüş, debi ise lülede hesaplanan hava

akış hızından hesaplanmıştır.


• Evaporatör giriş çıkışındaki su sıcaklığı ile geçen su debisi ölçülmüştür. Su

debisi venturi düzeneğinde ölçülen basınç düşümünden hesaplanmıştır.


A

A Detayı

D1=26mm D2=16mm

(P1 –P2)

BİR SOĞUTMA GRUBUNDA - DEUkisi.deu.edu.tr/serhan.kucuka/Orhan_EKREN_TESKON_2009_Sunum.pdf ·...

Documents

Transcript of BİR SOĞUTMA GRUBUNDA - DEUkisi.deu.edu.tr/serhan.kucuka/Orhan_EKREN_TESKON_2009_Sunum.pdf ·...