BIMBINGAN DAN KAUNSELING

“ Teori Kaunseling Behaviorisme ”

Teori Kaunseling Behaviorisme memberi kefahaman tentang: - sebab tingkah laku berlaku - strategi menangani perubahan

tingkah laku

MENGENALPASTI ASAS TEORI

BEHAVIORISME

PENDEKATAN BEHAVIORISME SEBAGAI TEORI

KAUNSELING

JENIS TINGKAHLAKUTEKNIK MEMBANTU

KLIEN

Objektif Teori

Tingkah laku

Behaviorisme

Adakah kaunseling memerlukan teori? …………. Apa pendapat anda???

Smith & Glass (1977) - kebanyakkan teori tidak memberi apa-apa faedah terhadap Sesuatu keputusan.

penggunaan teori amat penting kerana ia memberi erti, keyakinan, dan halatuju kepada terapis. Teori memberi fokus kepada terapis untuk menumpukan sepenuh perhatian dan tenaga terhadap apa yang difikirkan menjadi punca masalah kepada klien

Jadi, teori amat perlu kerana dapat membantu :-

1. menjelaskan sesuatu kejadian setelah dibuat pemerhatian

2.menguasai keadaan tertentu

3.panduan membuat ramalan

4. membantu memberi keyakinan kepada klien

Menyelesaikan sesuatu kes bergantung kepada teknik dan strategi seseorang kaunselor

Jerome Frank

(1971)

Arnold lazarus

TEORI KAUNSELING

BEHAVIORISME

KOMPONEN PERTAMA

KOMPONEN KEDUA

KOMPONEN KETIGA

Beberapa perkara yang dipersetujui oleh semua ahli teori:

12

penentu pembelajaran,sikap,kebiasaan atau tabiat dan aspek-aspek lain berkaitan dengan perkembangan peribadi ialah ketingkahlakuan sesuatu organisma,dan bukannya fenomena mental

perkembangan personaliti ditentukan (deteministic) oleh persekitaran dan pengalaman

perbezaan individu berpunca daripada perbezaan pengalaman.

dualisme seperti minda-jasad, minda-rohani tidak mempunyai kesahihan saintifik untuk menerangkan perkembangan manusia,membuat sesuatu ramalan apa yang akan terjadi tentang pelakuan manusia dan menguasai tingkahlaku manusia untuk melakukan sesuatu.

perkembangan personaliti mempunyai batasan genetik yang tidak boleh berubah dan diubah ,kesan daripada persekitaran dan rangsangan dalaman yang memainkan peranan dominan.

345

PENYESUAIAN PRINSIP SKINNER

R.W.Ludin (1977) – pakar kaunseling telah mengembangkan pandangan penenguhan operan untuk mencorak personaliti berpandukan beberapa prinsip skinner :

1. Membuat ramalan dan menguasai tingkah laku. Disini tidak ada soal membuat pilihan (free will).

2. Semua tingkah laku tertakluk di bawah kuasa rangsangan persekitaran,dengan itu tidak timbul soal tingkah laku bersahaja (voluntary)

3. Personaliti seseorang itu terbentuk disebabkan oleh penenguhan-penenguhan.

4. Sesuatu tingkah laku itu boleh diubah dengan cara melemahkan atau menahan penenguhan-suatu proses yang dinamakan pelupusan (extinction).

5. Modeling (mencontohi).Sesuatu tingkah laku boleh diikuti dengan cara memerhatikan orang terdekat dan diberi penenguhan kepada pelakuan yang mirip kepada pelakuan orang yang diperhatikan.contoh teknik “role play”

6. Pesonaliti dikuasai dengan rangsangan yang menyakitkan yang membuatkan individu

mengelak atau menjauhinya.

7. Personaliti dikekalkan oleh penenguhan terlazim yang berterusan.

8.Sesuatu tingkahlaku boleh berterusan jika diberi penenguhan selalu atau berkala.

-Penenguhan selalu-untuk tingkah laku yang dikehendaki berterusan.

-Penenguhan berkala- mengikut jadual-paling berkesan

Pada fikiran anda , apakah yang dikatakan tingkah laku yang tidak sesuai?

Pendekatan Behavorisme.

• Tingkah laku maladaptif ( maladapted behaviour) atau adaptif , Sesuatu tingkah laku yang ditegah @ tidak sesuai di dlm sesuatu masyarakat.

• Tingkah laku ini di pelajari….boleh dihilangkan @ buang.

• Contoh: Merokok.

Ini tabiat dipelajari

buang tidak

Tingkah laku maladjustif

Situasi

Masa

Kelas sosial

Buday

a

(Myers dan Roberts, 1959

Maladjustif Budaya

~ Boleh dianggap adjustif dalam budaya lainMaladjustif Masa / Zaman

~ Boleh menentukan apa yang dianggap tingkahlaku adjustif dan maladjustif

Contoh soalan:

Bagaimanakah seseorang individu itu boleh menjadi seorang penjenayah,tidak kira sama adapembunuh,perompak atau sebagainya? Apakahfaktor-faktor yang mendorong melakukan perkaratersebut?

Jawapan……………………………………………..?

Bagaimana individu itu bermasalah?

Pengikut behaviorisme:

Semua pembelajaran adalah melalui pengalaman responden atau operan. Iaitu tingkah laku yang dianggap maladaptif itu semua dipelajari.demi untuk mendapatkan peneguhan positif atau mengurangkan

sakit atau perasaan kurang selesa.

Tingkah laku maladaptif dipelajari juga melalui;

Proses pelaziman

operan

terbentuk bertambah

berterusan

Soalan.

1. Nyatakan bagaimana sesuatu tingkah laku maslah itu dipelajari mengikut teori kaunseling behaviorisme?

2. Fikirkan satu perlakuan yang anda rasa maladaptif, dan cuba kesan bagaimana perlakuan itu telah dipelajari.

STRATEGI MEMBANTU KLIEN

• ROLE PLAY

• LATIHAN ASERTIF

• TOKEN EKONOMI

• PENGURUSAN KENDIRI

• PEMANTAUAN KENDIRI

• PENEGUHAN KENDIRI

Pengurusan Kendiri, Pemantauan Kendiri,Peneguhan Kendiri

Merangkumi satu trend yang melibatkan klien sebagai peserta yang berkerjasama dan aktif dalam kaunseling. Ciri-cirinya merangkumi :

klien memainkan peranan yang aktif dalam setiap fasa kaunseling klien mengeluarkan buah fikiran sendiri dan mengikut arahan kaunselor serta membina langkah- langkah yang tertentu dan yang membantu proses pemikiran klien diambil kira dan diberi tumpuan

Pengurusan Kendiri, Pemantauan Kendiri,Peneguhan Kendiri

klien dijangka lebih bertanggunjawab berusaha untuk perubahan yang dikehendaki klien belajar memberi peneguhan kendiri klien dipanggil untuk membuat pemerhatian,memantau mencatit,memberi peneguhan kendiri,dan kadang- kadang diminta membuat interprestasi data tingkahlaku yang telah mereka catitkan ; dan kaunselor berperanan lebih sebagai mentor atau pendidik dan bukan sebagai seorang pakar.

1. Tentukan matlamat sasaran satu persatu2. Matlamatnya mesti:

~ mudah difahami, penting, dan mempunyai nilai kepada klien;

~ boleh diukur secara objektif dan dianalisis~ realistik dan boleh dicapai

• ~ positif dan membina3. Kenyataan berkenaan matlamat sasaran mesti mengandungi:

~ kehendak klien pada taraf yang boleh tercapai atau yang hendak dilupuskan dan

~ pencapaian sedikit demi sedikit matlamat sasaran mengikut tarikh-tarikh

CONTOH :

Seorang klien berjumpa dengan kaunselor kerana meng-hadapi masalah kegemukan.matlamatnya ialah ingin mengurangkan berat badan secara berterusan.(matlamat klien) Kaunselor itu cuba memberi panduan bagaimana caraklien boleh mengurangkan berat badan iaitu denganmenentukan berapa kilogram klien ingin kurangkan,Disamping itu klien boleh merancang jadual yangrealistik dan tidak membahayakan serta mencatitkan tarikh-tarikh untuk mencapai sasaran itu.(Rujuk dialog m/s 128)

1. Pilih matlamat sasaran yang bersesuaian berasaskan objektif-objektif klien.2. Mulakan penilaian asas atau baseline assessment sebelum melaksanakan strategi mengubah tingkahlaku3. Mulakan pemantauan dan buat catitan data ke atas matlamat-matlamat yang berkaitanUntuk ini,Klien perlu: mencatitkan tingkah laku dengan segera selepas ianya berlaku gunakan kertas dan pensil,jam tangan atau sebarang alat perakam yang sesuai untuk merekod data tingkah laku dan laksanakan pengiraan kekerapan,pengambilan masa, atau gunakan strategi pemantauan yang lain untuk merekod tingkah laku

CONTOH :

Kaunselor bertanyakan tentang bagaimana klien mengubahcara merekod dan memantau tingkahlaku.klien mencerita-kan tentang beberapa cara untuk dia mengesan apa yang dia lakukan pada setiap hari. Klien juga turut memikirkan beberapa kaedah untuk memantau apa yang dia lakukan supaya tidak menipu diri sendiri.Kaedah itu dicatit oleh klien untuk dirujuk kepada kaunselor.klien dan kaunselormenggunakan catitan itu untuk disemak dan dijadikan bahan perbincangan supaya mereka boleh memikirkan alat-alat lain yang boleh membantu pemantauan aktiviti klien.(Rujuk dialog m/s 129)

Teruskan mencatit atau merekodkan tingkah laku

1. Pada mulanya,cuba elakkan persekitaran dan situasi yang pasti akan melakukan respon yang tidak dikehendaki atau pelakuan maladaptif2. Ubahkan persekitaran,suasana dan situasi untuk memastikan anda:

menyedari apa yang anda sedang buat hadkan rangsangan yang melawan tingkahlaku yang tidak dikehendaki mudahkan tingkah laku yang memberi kepuasan

Contoh :

Kaunselor meminta kliennya mengubah kaedah agar dapat mencapai matlamat klien.perkara itu dibincangkanagar klien menyedari bahawa kaedah lama yang diamal oleh klien boleh menyebabkan tabiat makan akan berterusan,keadaan ini akan menganggu jadual perancangannya untuk mengurangkan berat badan.Klien menyatakan cara untuk untuk melawan rangsangan yangmenganggu proses mengurangkan berat badan.disampingItu klien juga turut menyatakan kaedah yang boleh dilaku-kan pada setiap pagi.(rujuk muka surat 129)

A. Kenal pasti peneguhan dan akibatnya,yang mana pe- neguhan yang positif dan yang mana dianggap tidak selesaB. Laksanakan pemberian peneguhan supaya : 1.Tingkah laku yang sesuai diberi peneguhan dengan segera. 2. Kriteria mendapatkan peneguhan adalah realistik dan mudah dibuat. 3. Orang-orang terdekat menyokong mendapatkan matlamat perlakuan yang dikehendaki. 4. Jadual jangka masa berperingkat ditentukan supaya kejayaan setiap peringkat diberi peneguhan 5. Peneguhan ekstrinsik dan intrinsik disediakan 6. Peneguhan mempunyai kuasa untuk memberi kesan 7. Peneguhan dijadikan intensif untuk jangka masa pendek,pertengahan dan panjang.

Contoh :

Kaunselor mahu klien mengikuti perancangan yang dibuatOleh itu,kaunselor ingin tahu individu yang terlibat dalammemberi sokongan kepada klien untuk mencapai matlamatnya.Klien menyatakan individu yang membantu-nya.kaunselor meminta klien menyenaraikan beberapaorang lagi yang boleh membantu klien agar keazaman klien untuk menurunkan berat badan berhasil.(rujuk muka surat 130)

A. Bentuk satu sistem penilaian/feedback yang berkesan untuk memastikan yang pengurusan kendiri,dan pemantauan kendiri,dan peneguhan kendiri boleh diubah dan dibaiki lagi, atau digunakan sekali untuk meneruskan (maintain) matlamat sasaran.

B. Meneruskan tingkah laku yang telah dipelajari.

1. Mengurangkan catitan-kendiri 2. Kurangkan pemberian peneguhan 3. Dapatkan sokongan sosial 4. Gunakan strategi untuk mengubah sesuatu yang klien fikir penting baginya.

Contoh:

Klien menceritakan tentang hasratnya untuk melibatkan isterinya secara serius dalam menjaga berat badannya supaya matlamatnya boleh dicapai.kaunselor menyatakan kebarangkalian isteri klien boleh menyebabkan klien kembali kepada tabiat lama.klien menyatakan bahawa isterinya amat menjaga kesihatannya.oleh itu kaunselor bersetuju dengan cadangan klien untuk menjadikan isterinya sebagai pembantu untuk meneruskan matlamat sasaran.kaunselor juga meminta klien menyenaraikan nama-nama individu lain yang boleh membantunya.klien bersetuju menggunakan strategi ini.(rujuk muka surat 131)