Post on 06-Jan-2020
ACĠL TIP ANABĠLĠM DALI
TIPTA UZMANLIK ÖĞRENCĠSĠ EĞĠTĠM PROGRAMI
GENEL BĠLGĠ
1. ACĠL TIP ANABĠLĠM DALI YAPILANMASI
1.1. AKADEMĠK YAPI
Acil Tıp Hekimi öncelikle hastane ortamında çalıĢmaktadır. Gerek akademik gerekse diğer
yapılanmalarda çalıĢan hekimin verimli ve mutlu olabilmesi, 'iyi' bir ortamda olmasına bağlıdır.
Görece kısa bir geçmiĢe sahip olsa da, Acil Tıp Anabilim Dalı diğer Anabilim Dalları ile her açıdan
karĢılaĢtırılabilir sorumluluk ve görevleri olan bir akademik yapıdır. Bu nedenle Acil Tıp Anabilim
Dalı diğer Anabilim Dalları gibi yapılanmalıdır. Anabilim Dalı BaĢkanı ve diğer öğretim üyelerinin
akademik ünvanı diğer Anabilim Dallarındaki ünvanlar gibi (Profesör, Doçent, vb.) olmalıdır.
1.1.1. Acil Tıp Anabilim Dalı BaĢkanı
Acil Tıp konusunda asistanlık denetimine uygun özelliklere sahip olduğu
belgelenmelidir
Belli bir yöneticilik deneyimi olmalıdır
Daha önceki deneyimleri arasında Acil Tıp uygulaması bulunmalıdır
Acil Tıp alanında belirgin akademik baĢarılara sahip olmalıdır. (yayınlar, eğitim
programlarının geliĢtirilmesi, araĢtırmaların yürütülmesi vb.)
Bölgesel veya ulusal düzeyde özellikle Acil Tıpta olmak üzere organize tıp alanında
komite yönetimlerine katılmıĢ olması gerekmektedir
Bölümün yönetimini üstlenecek kiĢi olarak eğitim ve uygulama alanında sürekli bir
geliĢme göstermelidir
Acil Tıp Anabilim Dalı BaĢkanının Yetki ve Sorumlulukları:
Acil Tıp uygulamasında hastane kuralları ile uyumlu olarak klinik yönetimini sağlayacak
otorite ve sorumluluğa sahip olmalıdır. Acil servis ile ilgili kanun ve kuralların
uygulanmasını sağlamalıdır
Tıbbi personelin seçilmesi, alınması ve gerekli disiplinin sağlanmasında hastane kurallarına
uygun olacak Ģekilde sorumluluğu üzerine almalıdır
Acil Tıp asistan eğitiminin uygun kalitede olabilmesi için eğitim program direktörü üzerinde
yeterli otoriteye sahip olmalıdır
Acil Tıp uygulaması ve eğitimi için, tıbbi personel ve aletlerin alınması için bütçeyi
hazırlayabilmelidir
Acil servise rotasyon yapmak üzere gelen tüm tıbbi personelin nöbet programı eğitim ve
değerlendirmelerinden sorumludur
Hastane ve tıp fakültesinin yönetim kuruluna aynı düzeydeki diğer akademik personel ve
yöneticilerle aynı düzeyde katılabilmelidir
Asistan ve öğretim üyelerinin belli aralıklarla ve net kriterlere bağlı kalarak
değerlendirilmesi
Acil Tıp Anabilim Dalı BaĢkanının Görevleri:
1) Kadro ve programların geliĢtirilmesi
2) Acil Tıp uygulaması için acil serviste düzenli bir Ģekilde nöbet tutulmasını sağlamak
3) Yukarda belirtildiği gibi bölüm bütçesini hazırlayacak
4) Kadronun geliĢtirilmesi için bir plan geliĢtirip, uygulayacak
5) Kalite kontrol sistemlerinin denetlenmesi ve uygulanmasını sağlayacak
6) Aktif olarak çalıĢan tüm öğretim üyelerinin değerlendirmelerini yılda en az bir defa yapacak
ve bu konuda yazılı dokümanlar verecek. Bu değerlendirmeler personellerin amaçlarını ve
gösterdikleri geliĢmeleri içermelidir ve eğitim programı yöneticisini de "kapsamalıdır
7) Hastane kurallarını -belirleyen komitelere katılacak
8) Tüm öğretim üyeleri, acil serviste çalıĢan uzman ve asistanların atanmasını onaylayacak
9) Asistanlık eğitimi programı yöneticiliğini yürütecektir. Asistanlık programı yöneticisinin,
Acil Tıp alanında klinisyen, yönetici ve eğitimci olarak deneyimi olmalıdır. Aktif bir Ģekilde
acil serviste çalıĢmalı; programın eğitim amaçlarını sağlayacak sorumlulukları yerine
getirmek için yeterli zaman ayırmalı ve çaba göstermelidir.
1.1.2. Öğretim Üyeleri:
Hem 24 saat acil servisi denetleme hem de asistanların araĢtırma, bilimsel etkinliklerini
desteklemek için her 3 Acil Tıp asistanı için bir full-time öğretim üyesi bulunmalıdır. Full-
time öğretim üyeleri klinik eğitim ve hizmet vererek çoğu zamanını programa ayırmalıdır
Bu öğretim üyeleri, Acil Tıp alanında yeterli özelliklere sahip olmalıdır
Öğretim üyeleri hastane içi, uluslararası ve ulusal meslek örgütleri ve diğer birlik ve
derneklere katılmıĢ olduğuna dair belge gösterebilmelidir
Full-time öğretim üyelerinin araĢtırmalarını yapabilmeleri için yeterli zaman ve destek
sağlanmalıdır Full-time öğretim üyeleri eğitsel ve bilimsel etkinliklerde yer almalıdır
Full-time Öğretim Üyelerinin GeliĢtirilmesi: Acil Tıp Anabilim Dalı BaĢkanı, her full-time
öğretim üyesi için bir yıllık geliĢim programı geliĢtirip uygulamalıdır. Böyle bir kiĢisel
geliĢim planı aĢağıdaki maddeleri içermelidir:
a) En az aĢağıdaki maddelerin minimal beklenti hedefleri yazılı bir Ģekilde belirlenmelidir:
Klinik performans kriterleri
Efektif öğretme performans kriterleri
Yönetsel performans kriterleri
AraĢtırma ve / veya bilimsel aktivite kriterleri
b) AraĢtırma, eğitim, yönetim ve klinik çabalarını yürütmek için yeterli organizasyon,
maddi destek ve zaman sağlanmalıdır. Maddi destek, özel hedefli kurslar, uygun
kongreler ve ulusal Acil Tıp kuruluĢlarına katılması için gerekmektedir
c) Bir özel geliĢme aktivite planı yapılacaktır. Plan her yıl yeniden gözden geçirilmeli ve
güncelleĢtirilmelidir. Öğretim üyelerinin kiĢisel geliĢim planlarından alınan hedef ve
sonuçlar birleĢtirilerek öğretim üyeleri için genel bir geliĢim programının kaynağı
oluĢturulmalıdır
1.1.3. Uzmanlar:
Acil Tıp Anabilim Dalı Uzmanının iĢlevleri;
Hasta bakım hizmetinde aktif olarak sorumluluk almak, gerekli durumlarda denetleyici ve
düzenleyici olmak,
Teknik altyapı ve hasta bakım kalitesinin sürdürülmesinde denetleyici rol almak,
Kalite kontrolü ve hizmetin geliĢtirilmesi için sürekli veri toplamak ve bunların analiz
sonuçlarına göre klinik politikaların güncelleĢtirilmesini sağlamak,
Tüm eğitim etkinliklerinde yürütücü ve etkin rol almak,
Uzmanlık sonrası eğitim etkinliklerin düzenli olarak katılmaktır.
1.1.4. Anabilim Dalı Klinik Sorumlusu:
24 saat acil servisin kontrolü, hastaların değerlendirilmesinin her safhasında yardımcı ve karar
vericidir. Acil Servis çalıĢma sürecinde uzman hekimlerin, hemĢirelerin ve diğer yardımcı personelin
kontrolü, hasta bakım politikalarının ve prosedürlerin belirlenmesi ve güncelleĢtirilmesi, konu ile
ilgili hastane komitelerinde aktif görev alması. Bunların yanında verilen hizmetin ve hasta bakım
kalitesinin yüksek düzeyde tutulması ve sürekliliğinin sağlanması, hizmet içi eğitim, araĢtırma
etkinliklerinin düzenlenme ve sürdürülmesi, hastane ve fakülte üst yönetimi ile koordinasyon ve
entegrasyonun sağlanması da yönetim görevleri arasındadır.
2. DEĞERLENDĠRME:
Eğitim ve programın içerdiği tüm bölümler için etkin ve sürekli bir değerlendirme gerekmektedir. Bu
değerlendirme programı eğitim amaçlarına yönelik ve değiĢiklik yapılabilecek bir mekanizmaya
sahip olmalıdır.
2.1.2. Asistanların Değerlendirilmesi
Her asistan için en az yılda iki kez (6 ayda bir) bilgi, yetenek ve acilde profesyonel
açıdan geliĢimlerini denetlemeye yönelik değerlendirmeler yapılmalıdır. Majör travma,
medikal ve pediatrik resüsitasyon takibi ve düzenlenmesi ile ilgili giriĢimlerin
belgelerinin Asistanlık Programı Yöneticisi tarafından kontrol edilip saklanması
gerekir.
Acil servis asistanı eğitim sırasında resmi olarak değerlendirilme amaçlı sözlü ve yazılı
sınavdan geçirilmelidir. Buna ek olarak Acil Tıp asistanının rotasyonunda da resmi
olarak değerlendirilebilmesi sağlanmalıdır. Bu konulardaki değerlendirmelerin bir özeti
yazılı olarak belertilmeli ve Acil Tıp asistanı tarafından imzalanmalıdır. Bu sonuçlar
asistanlık program yöneticisi ve Acil Tıp asistanı arasında en azından 6 ayda bir
değerlendirilmelidir.
Asistan danıĢman öğretim üyesi tarafından da değerlendirilmelidir.
Acil Tıp asistanlığı sırasında yeterli geliĢim göstermeyen asistanın performansım
geliĢtirmek için yazı h bir plan kiĢisel dosyasına konmalıdır. Bu plan yine yazı h bir
belge ile belirtilmeli ve Acil Tıp asistanı tarafından imzalanmalıdır. Asistanın
performansı her 3 ayda bir yorumlanmalıdır.
Acil Tıp asistanın eğitiminin dönemler halinde düzenlenmesi bir üst kademeye
geçebilmesi ve mezun olması için yıllık değerlendirme kriterlerinin olması gerekir.
Belli nedenlerle Acil Tıp asistanları görevlerinden alınabilirler. ÇalıĢtığı birim, klinik,
akademik ya da profesyonel uygulamadaki aksaklıklar durumunda belirlenmiĢ
prosedürlere sahip olmalıdır. Bu prosedür; yetersiz performansa sahip olan asistanı
rotasyondan almak veya asistanlığını sonlandırmak gibi kriterleri de içermelidir. Bu
protokol ün bir kopyası programın baĢında Acil Tıp asistanına verilmelidir.
2.1.3. Öğretim Üyelerinin Değerlendirilmesi
Öğretim üyeleri en azından yıllık olarak Acil Tıp Anabilim Dalı BaĢkanı, Asistanlık Program
Yöneticisi ve Acil Tıp asistanları tarafından bireysel ve resmi olarak değerlendirilmelidir. Bu
iĢlerinde asistanın kimliği saklı tutulmalıdır. Bu değerlendirmelerin dokümantasyonu; öğretme
yeteneği, klinik bilgi ve bilimsel etkinlikleri içermelidir. Bu değerlendirmenin özeti her öğretim
üyesine yazı ile bildirilmelidir.
2.1.4. Programın Değerlendirilmesi
Yılda iki kez kürsü kurulu toplantısında bütün program (eğitim programı ve klinik rotasyonlar dahil)
asistanlar ve öğretim üyeleri tarafından değerlendirilmelidir. Bu değerlendirmelerin sonuçları
dosyalanarak korunmalıdır.
Asistanlık Denetim Kurulu tarafından inceleme yapılırken asistanların Acil Tıp Uzmanlık sınavında
aldıkları puanlara bakılabilir.
2.2. ACĠL TIP HEKĠMĠNĠN HAKLARI
Ülkemizde uygulama alanı tartıĢılır olsa da, Amerikan Acil Hekimleri Birliği (ACEP) aĢağıdaki
noktaları belirlemiĢtir:
Acil Tıp Hekiminin klinik karar vermede bağımsızlığına saygı gösterilmeli ve
kısıtlanmamalıdır
Acil Tıp Hekimi kurumunda nitelikli hasta bakımı için yeterli olanaklar, personel ve benzeri
desteği talep etmekte haklıdır ve bu gereksinimlere uygun Ģekilde dikkat çektiği için tepki
görmemelidir
Acil Tıp Hekiminin klinik ve yönetim görevlerinin maddi karĢılığı verilmelidir. Bu karĢılık
hekimin niteliği, deneyimi, yaptığı iĢin düzeyine göre değiĢebilmelidir
Kurumu, Acil Tıp Hekiminden gereksiz ve yersiz iĢler talep etmemelidir
Acil Tıp Hekiminin hastalan belli bir yere yönlendirmesi veya bunun tersi istenemez
2.3. ACĠL TIP HEKĠMĠNĠN SORUMLULUKLARI
Acil Tıp Hekimi çağdaĢ Acil Tıp ilkeleri çerçevesinde ve etik sınırlar içinde çalıĢmak
durumundadır. Bunu yaparken bağımsız çalıĢma ve sürekli tıp eğitimi ile bilgi ve becerilerini
artırır
Acil Tıp Hekimi Acil Serviste davranıĢları, giyimi ve güvenilirliği ile profesyonellik
sergilemelidir
Acil Tıp Hekimi Acil Servis Tıbbi Direktörünün de desteğiyle hastane ve personel ile ilgili
görevlerde bulunmalıdır
Acil Tıp Hekimi acil servis ve kendi pratiğiyle ilgili maddi, finansal vb. konuları yürütmek
için yeterli bilgi ve beceriyi kazanmalıdır
Acil Tıp Hekimi Acil Tıp pratiğine iliĢkin yasa ve düzenlemeleri bilmeli ve izlemelidir
2.4. ACĠL TIP ANADĠLĠM DALI VE KĠġĠSEL SAĞLIK (WELLNESS)
Asistanlık eğitimi mesleki geliĢimde stresli bir süreci oluĢturur. Asistan için stres kaynakları
arasında yüksek hasta sayısı, hasta mortalitesi, meslektaĢlarla sürekli yarıĢma halinde olma, uykusuz
geçen uzun nöbet saatleri sayılabilir.
Bir çalıĢmada asistanların çoğunun iĢ performansını engelleyecek kadar stres altında olduğu
ve 8 kiĢiden birinin ciddi stres sendromu veya duygusal problemi yaĢadığını ortaya koymuĢtur. Acil
Tıp asistanı, konsültasyonlar ve yatıĢlar nedeniyle diğer branĢ asistanlarının zamanını çalmak ritmin
bozulması, sosyal destekten yoksunluk gibi ek streslerle karĢı karĢıyadır.
Losek ve ark. 37 Pediyatrik Acil Tıp programında yaptıkları çalıĢmada 17 programda klinik
iĢ yükü fazlalığından yakınıldığını, bunların 9'unda ise bunun hekimler için "burnout" nedeni
olduğunu belirtmiĢtir.
Nöbet Sistemi çalıĢma: Nöbet sistemi Acil Tıp asistanı için baĢlı baĢına bir stres kaynağıdır.
Sirkadyen ritmin bozulması ve uyku sorunları Acil Tıp asistanı için stres ve hoĢnutsuzluğa yol açar.
Nöbet sistemi çalıĢan Acil Tıp asistanının gece nöbetlerinde performansının düĢtüğü gösterilmiĢtir.
Losek ve ark nöbet sistemi çalıĢma nedeniyle, inceledikleri 37 programdan sadece 8'inde hekimlerin
50 yaĢ sonrasında Pediyatrik Acil Tıp programında çalıĢabileceklerini düĢündüklerini belirtmiĢtir.
Acil Tıp çalıĢanlarının iĢ memnuniyetlerini araĢtırmak için 'Emergency Physician Job
Satisfaction (EPJS)' ve 'Global Job Satisfaction (GJS)' gibi ölçekler de geliĢtirilmiĢtir. 223 Acil Tıp
uzmanının alındığı Bir Kanada çalıĢmasında Lloyd ve ark bu iki ölçeğin prediktif geçerliliğini
incelemiĢ ve Acil Tıpta çalıĢmayı bırakma nedenleri arasında en yüksek skoru nöbet sistemi
çalıĢmanın aldığını bildirmiĢlerdir. ÇalıĢmada Kanada ve ABD'de Acil Tıp hekimlerinin iĢ bırakma
nedeni olarak zorundadır. Nöbet dıĢı zamanının çoğunluğu uykuda geçirildiğinde ise izolasyon daha
da ciddileĢir. ĠĢ dıĢı hobi, ilgi alanları vb. için çok az zaman kalır.
Nöbetler sırasındaki stres fiziksel sağlığı da etkiler. Nöbet sırasında ve stresli olaylar
yaĢanırken epinefrin kan düzeyinin, vücut sıcaklığı ve solunum sayısının arttığı gösterilmiĢtir. Ayrıca
aktiviteye bağımlı olarak nabız değiĢkenliği ve hipertansiyon da bildirilmiĢtir.
Nöbet sistemi ile baĢa çıkma yollan arasında gece nöbetlerini uzatılmıĢ ardıĢık periyotlarla
planlamak, saat yönünde dönen nöbet sistemi, uyku için konforlu ve sessiz bir ortam yaratmak,
düzenli egzersiz ve gece çalıĢırken yaĢamı ona göre düzenlemek sayılabilir. Asistanlık programları
asistan sağlığı ile ilgili konuları eğitim programlarına almalıdır. Ayrıca eĢitlikçi bir nöbet sistemi
oluĢturmak da stres ile mücadele için önemlidir.
Bağımlılık: Acil Tıp asistanı yoğun ve stresli iĢ yükünün yanı sıra iĢ ortamında bağımlılık
yapıcı ilaçlara kolayca ulaĢabilmektedir. Acil Tıp asistanının diğer asistanlara göre madde
kullanımının daha yüksek oranda olduğu bildirilmiĢtir. Fakat Acil Tıp asistanının madde kullanımı
toplumdaki yaĢıtlarının altındadır. Alkol en sık kullanılan maddedir. Bir çalıĢmada McNamara,
program direktörlerinin tahmin ettiği alkol problemi olan Acil Tıp asistanı yüzdesi (%1) ile CAGE
skoru ile alkolizm tanısı olan Acil Tıp asistanı oranı (%13) arasında ciddi fark bulmuĢtu.
Program yöneticileri bu tahmini yaparken Acil Tıp asistanının iĢ performansına bakmaktadır.
Ancak iĢ performansı hastalığın ileri evresinde etkilenmektedir. Kimyasal bağımlılıktan Ģüphe
duyulan Acil Tıp asistanının sadece %65'inin yönetici tarafından izlem ve tedaviye yönlendirildiği
rapor edilmiĢtir. Bu da hem program direktörü hem Acil Tıp asistanının kimyasal bağımlılık ve
hekimin zararlanması konusunda eğitim gereksinimini göstermektedir.
Acil Tıp asistanı arkadaĢları ve ailesiyle geçirilen zamanı artırarak, ayrıca hobiler ve egzersiz
için daha çok zaman harcayarak kendi refahını ve huzurunu sağlayabilir. Anahtar strateji ise risk
gruplarını tanımlayıp önlem almaktır. Acil Tıp asistanı ve yöneticiler risk altındaki Acil Tıp
asistanını belirlemeli, onu tanımaya çalıĢmalı ve açıkça konuĢmalıdır. Acil Tıp asistanı da
problemlerinin erken evresinde yönetici ve danıĢmam ile görüĢmelidir. Asistanlık programlarının
kredilendirilmesinde programın, kimyasal bağımlı asistanlarla yeterince ilgilenebilecek olması da bir
gerekliliktir.
Kadınlar ve Acil Tıp: Emergency Medicine Residents' Asodation (EMRA) tarafından
yapılan bir araĢtırmada kadın Acil Tıp asistanının erkek meslektaĢlarından daha yüksek stres
düzeyleri olduğu bulunmuĢtur. Ayrıca evlilik ve anneliğin ek stresi de kadınların büyük bölümüne
yüklenir. Bir çalıĢmada Brown fazla sorumluluk aldığını düĢünenlerinin çoğunluğunun evli kadınlar
olduğunu, bunların çocuk ve eĢlerine yeterli zaman ayıramamaktan rahatsız olduğunu bildirmiĢtir.
Kadın Acil Tıp asistanı hastalar ve yardımcı personelle iliĢkilerinde daha çok sorun yaĢar.
Hastalar kadın Acil Tıp asistanım hemĢirelerle karıĢtırır. Onlara "doktor bey" veya "hemĢire hanım"
diye seslenir. Çoğu kadın hekim buna alıĢmıĢtır. Bazı hastalar ise kadın tarafından tedavi edilmek
istemez. HemĢirelerle kadın hekim iliĢkileri de çok rahat değildir. Kadın Acil Tıp asistanı hem
otoriteyi korumak, hem de yardımcı personelle arkadaĢça iliĢkileri sürdürmek zorunda kalır. Tıbbın
birçok alanı erkek iĢi olarak görülmektedir. GözyaĢlarına hiç iyi gözle bakılmaz. ABD'de kadın
asistanların %73'ü erkeklerin ise %22'si cinsel yönden en az bir kez taciz edildiklerini bildirmiĢlerdir.
Birçok konuda olduğu gibi bu konuda da "ülkemizde sağlıklı veri yoktur".
Asistanlıkta gebe kalan kadınlar daha fazla preterm doğum eylemi ve preeklampsi riski taĢır.
Ancak preterm doğum diğer gruplardan daha fazla değildir. Kadın Acil Tıp asistanı bu ve benzeri
olası riskleri önceden bilmeli ve etkin stratejileri önceden geliĢtirmelidir. Program yöneticisi bu
sorunlardan erken haberdar olmalı ve strateji geliĢtirmelidir. Pozitif baĢa çıkma yolları; iç görü ve
kiĢisel geliĢim yollarının geliĢtirilmesi, duygu ve sorumluluğun iĢ arkadaĢlarıyla ve aile ile
paylaĢması, fiziki ve duygusal gereksinimlerin karĢılanması ile destek gruplan ve danıĢmanlık
programlarının kurulmasıdır.
Acil Tıp ve Evlilik: AraĢtırma için bakir alanlardan biridir. Acil Tıp pratiği evliliği de ek
stres altına sokar. Asistanlıkta aileye ve eĢe yeterli zaman ayrılamaz. Evli kadın Acil Tıp
asistanlarının alındığı bir çalıĢmada deneklerin çoğu eĢleriyle iletiĢim problemi olduğunu ve ev ile
ilgili tartıĢma yaĢadıklarını bildirmiĢtir.
KiĢisel Güvenlik: Acil Tıp asistanının üçte ikisi acil serviste çalıĢırken güvenliğinden endiĢe
duymaktadır. Yöneticilerin ise %75'i Ģiddeti ciddi bir sorun olarak görmektedir. Angljn Acil Tıp
asistanlarının %50'sinin hastane güvenliğinin sağlandığını düĢündüğünü ve %22'sinin silahla
vurulmaktan korktuğunu bildiriyor. Güvensiz bir ortamda çalıĢmak Acil Tıp asistanının stresini
arttırmaktadır.
Mesleki HIV bulaĢ riski az ise de 30 yıllık kümülatif risk ciddi boyuttadır. Asemptomatik ve
hepatit öyküsü negatif olan Acil tıp hekimlerinin %13'ünün hepatit B serolojisi taĢıdığı ve yüksek
risk grubu oluĢturduğu bildirilmiĢtir. Acil personeli, hepatit C ve tüberküloz yönünden de yüksek
risk taĢır. Acil Tıp asistanı eğitim programı kiĢisel güvenlik, Ģiddete eğilimli ve saldırgan hastanın
tanınıp kontrol altına alınması konusunu içermelidir. Hastanelerinde kriz yönetimi gibi bu konularla
ilgilenen merkezleri olmalıdır.
Özetle, Acil Tıp asistanı kiĢisel ve iĢle ilgili stres sularla karĢı karĢıyadır. Asistanlık
programları bunu önceden hesaplayarak asistan sağlığı ile ilgili resmi planlar geliĢtirmelidir. Acil Tıp
asistanı da kendi kiĢisel baĢa çıkma mekanizmalarını geliĢtirmeli, hastalara bakarken kendilerini
ihmal etmemeyi öğrenmelidirler.
DıĢ stresIeri azaltmak için asistanlık program yöneticisi, asistan ve tüm iĢ arkadaĢları bir ekip
gibi davranmalı ve mücadele etmelidir. Asistanlık oldukça stresli bir süreç olmakla birlikte kiĢisel ve
mesleki geliĢim için çok iyi bir fırsattır. Anılan yöntemlerin kullanılması ile Acil Tıp çalıĢanlarının
'mutlu' olmaması için bir neden yoktur.
3. ACĠL TIP UZMANLIK EĞĠTĠM PROGRAMI HAKKINDA GENEL BĠLGĠ
3.1. GĠRĠġ
Acil tıp uzmanlık eğitim programı (eğitim programı, rotasyonlar, pratik uygulamalar…)
hekimleri acil tıp pratiğine hazırlamaya yönelik tasarlanmalıdır. Acil tıp uzmanlık eğitim programı,
acil tıp pratiğinin ilkelerinin öğrenilmesine ve klinik problemlerin çözümünde bu ilkelerin
uygulanması için gerekli olan sorumluluk ve tecrübenin sağlanmasına yönelik, temel beceri ve
bilgilerin sağlandığı bir program olmalıdır. Tüm tıpta uzmanlık öğrencilerine tecrübeli bir akademik
personelin denetiminde ve kılavuzluğunda, klinik olgunluk, karar verme yeteneği ve teknik
becerileri öğrenebilme ve kendi kendilerini denetleyebilme konularında yetiĢmiĢ olmalıdırlar.
Acil Tıp Uzmanlığı programının uzunluğu Amerika BirleĢik Devletleri‟nde (ABD) 3 yada 4
yıl olmak üzere 2 farlı Ģekilde olmakla beraber, asıl önemli olan anabilim dalı eğitim yöneticisinin
kontrolü altında hazırlanan eğitim programının (müfredat) gereklerinin bu süre içinde
uygulanmasıdır. Türkiye‟de 4 yıllık Acil Tıp eğitim süresinin yeterli olacağını düĢünmekteyiz ve bu
doğrultuda hazırlanan eğitim programı yönetmeliklerle belirlenen süreye uyumlu olarak
düzenlenecektir.
3.1.1. Eğitim Programının Amaçları:
Acil tıp uzmanlık eğitim programı aĢağıdaki konular hakkında hazır hekimler yetiĢtirmelidir;
1. Acil servise baĢvuran tüm hastaları acil servise kabul etmeyi öğrenmeli ve bu hastalarda
ayırıcı tanı, resüsitasyon uygulama, stabilizasyon iĢlemleri, değerlendirme ve tüm bakımını
sağlayabilmelidir
2. Gerektiğinde hastaları uygun Ģekilde yönlendirebilmeli ve takibini yapabilmelidir.
3. Yaralanması olan yada ciddi hastalığı bulunan hastaların hastane öncesini bakımlarını
sağlayabilmelidir.
4. Hastane öncesi bakımı sağlayan acil tıp sistemlerinin içinde yer almalıdır.
5. Koruyucu hekimlik hizmetlerine yönelik hasta eğitimi sağlayabilmelidir.
6. Acil tıp eğitim programının ve yönetiminin içinde yer almalıdır.
7. AraĢtırma yöntemlerini ve bunların pratiklerini öğrenmeli ve uygulamalıdır.
3.1.2. Uzmanlık Eğitimi Programı Verecek Kurumlar
Acil Tıp Uzmanlık eğitimi programlarının Tıp Fakülteleri gibi eğitimini veren ve bu eğitimi
belgeleyen (tıp diploması) kurumlarda veya Eğitim ve AraĢtırma Hastanelerinde yapılması tercih
edilmelidir. Bu kurumun yıllık hasta sayısı ve çeĢitliliği önemlidir. Bir eğitim kurumunda Acil Tıp
Anabilim Dalı açılacak ise genel olarak yılda 30 binden daha fazla acil hasta baĢvurusunun
bulunması gerekmektedir. Bu sayı, acil hekimlerinin eğitimleri boyunca yeterli sayıda hasta
görmelerini sağlayacak en az hasta sayısıdır. Ayrıca yeterli sayıda kritik hasta, travmalı hasta ve
çocuk hasta baĢvurusunun bulunmadığı eğitim kurumlarında Acil Tıp Anabilim Dalı‟nın açılması
durumunda eğitimin yeterliliği tartıĢmalı olabilecektir. Uzmanlık eğitimi vermek isteyen kurumlarda
bu eğitimin hedeflerini yerine getireceklerine dair yazılı belge alınması daha uygun olacaktır.
Uzmanlık eğitimi veren kurumların birden fazla sayıda hizmet veren yerleri (hastaneleri) var ise Acil
Tıp Anabilim Dalı ana hastanede (referans hastane) kurulmalıdır. Teorik ve pratik uygulamaların ve
eğitimlerin büyük bir çoğunluğunun ana hastanede verilmesi gerekir. Birden çok hastanede eğitimini
devam ettiren uzmanlık programları tıpta uzmanlık öğrencilerinin eğitim programlarının
bütünleĢtirmeyi garanti etmelidirler.
BaĢka bir kuruma rotasyona giden tıpta uzmanlık öğrencileri ve ailelerini bu rotasyonun
yaratacağı olumsuz etkilerden (uzak hastaneler, çalıĢma koĢulları olan kurumlar ve rotasyona gidilen
kurumda asistanlık eğitim programının yerine getirilmesi konusunda karĢılaĢılan güçlükler) mümkün
olan en az Ģekilde etkilenmeleri sağlanmalıdır. Bu nedenle uzmanlık eğitimi için özel ve gerekli bir
anlamı olmadıkça bu tür rotasyonlardan kaçınılmalıdır. Ama tıpta uzmanlık öğrencilerinin farklı
hastanelerde, farklı kiĢilerle çalıĢma becerilerinin geliĢmesi gibi olumlu yönleri de unutulmamalıdır.
3.1.3. Akademik Acil Servislerde ÇalıĢanlar
Acil Tıp Uzmanlık Eğitimi Programı yöneticileri ve tüm akademik personel, programın
uygulanmasından, yürütülmesinden, denetlenmesinden ve değerlendirilmesinden sorumludurlar.
3.1.3.1. Anabilim Dalı BaĢkanı
Anabilim Dalı BaĢkanı, eğitim programı yöneticilerinden biri olmalı ve tıpta uzmanlık öğrencilerinin
eğitimini sağlayacak yeterli sayıda ve kalitede akademik personeli sağlamalıdır. Ayrıca acil tıp
yönetiminde tecrübeli olmalıdır.
3.1.3.2. Eğitim Programı Sorumlusu
Programdan sorumlu tek bir kiĢi olmalıdır. Eğitim programı sorumlusunun, anabilim dalı yönetim
kadrosunda söz hakkı olmalı ve etkili bir eğitici olmalıdır. Eğitim programı sorumlusunda sık
değiĢiklikler yapılması yada çok uzun süreli görevlendirmeler programı olumsuz etkileyebilir.
Eğitim programı sorumlusunun;
1. Tıp pratiğini uygulayabilme yetkisi ve becerisi olmalıdır.
2. Acil tıp uygulamalarında en az 3 yıllık klinik idari ve eğitici tecrübesi olmalıdır.
3. Eğitim programının sorumluluklarını yerine getirebilecek ve günbegün değiĢen yeni
ihtiyaçlara cevap verebilecek kadar boĢ zamanı olmalıdır. Ama aynı zamanda klinik olarak
aktif çalıĢmalı ve tüm gün acilde bulunmalıdır.
4. Sürekli acil tıp eğitimi konusunda aktif çalıĢmalı, bölgesel, ulusal ve uluslar arası bilimsel
dernek yada kurumlara katılmalı ve sunum yapma, yayın ve diğer bilimsel aktivitelerde yer
almalıdır.
5. Zamanını en çok %50‟sini klinik pratiğe ayırmalıdır.
6. Asistanların görevlendirilmelerinde, onları denetleme ve yönetmede söz hakkı olmalıdır.
3.1.3.3. Eğitim Programı Sorumlusunun Sorumlulukları
1. Her düzeydeki tıpta uzmanlık öğrencisinin tıbbi bilgi ve becerilerini sağlamaya yönelik
hazırlanan uzmanlık eğitimi programının eğitim hedeflerini yazılı hale getirir.
2. Anabilim dalına katılmak isteyen uzman yada diğer akademik personeli seçer ve denetler.
3. Tıpta uzmanlık öğrencilerini, hasta bakımındaki sorumluluklarının açık Ģekilde tüm
hatlarıyla belirtildiği yazılı halde bulunan kurallara uygun olarak denetler.
4. Tıpta uzmanlık öğrencilerinin bilgi, beceri ve tüm performanslarını düzenli aralıklarla
değerlendirir.
5. Tıpta uzmanlık öğrencilerinin yakınmalarına yol açmamak için acil tıp pratiği ile ilgili
giriĢimlerin eĢit bir Ģekilde tüm tıpta uzmanlık öğrencileri tarafından yapılmasını sağlar.
6. Tıpta uzmanlık öğrencilerinin performanslarını yada öğrenme süreçlerini etkileyen ruhsal
yada duygusal sorunlarını sürekli olarak gözler. Tıpta uzmanlık öğrencileri üzerinde sürekli
stres yaratan eğitim programlarını tekrar gözden geçirmelidir.
7. Program uygulamalarının tümünü yazılı hale getirir ve sonuçlarını sürekli denetler.
3.1.3.4. Diğer Akademik Personel
1. Uzmanlık eğitim programındaki tüm tıpta uzmanlık öğrencilerini yeteri kadar
denetleyebilecek yeterli sayıda ve kalitede akademik personel bulunmalıdır.
2. Tüm akademik personel, program hedeflerine ulaĢılması için tıpta uzmanlık öğrencilerinin
eğitimine aktif olarak katılmalıdır.
3. Tüm personel, düzenli aralıklarla program hedeflerine ulaĢılıp ulaĢılmadığını
değerlendirmelidir.
4. Anabilim Dalı BaĢkanının denetiminde tüm akademik personel, uzmanlık eğitim programının
günlük aktivitelerinin yerine getirilmesi sorumluluğunu taĢımalıdırlar.
3.1.4. EĞĠTĠM PROGRAMI
Eğitim programı sorumlusu ve programa katılan akademik personel, eğitim hedeflerini de
içeren tüm programı yazılı bir Ģekilde hazırlamalı ve tamamlamalıdırlar. Uzmanlık eğitim
programının eğitimle ilgili tüm parçaları programının genel hedefleri ili ilgili / iliĢik olmalıdır.
Programın planı ve / veya yapısı Acil Tıpta Uzmanlık Öğrencileri tarafından düzenli aralıklarla
yapılan yeniden değerlendirme toplantılarında değerlendirilmelidir.
3.1.4.1. Eğitim Programının Organizasyonu ve Yapısı
1. Hizmet sunulan hasta nüfusu
a) Acil Tıpta Uzmanlık Öğrencilerinin eğitim gereksinimlerini karĢılayabilecek her yaĢtan ve
her cinsten yeterli sayıda hasta akıĢı bulunmalıdır. Genel olarak 30,000 hasta/yıl kabul edilen
en az hasta sayısıdır.
b) Acil serviste bakılan hastaların en az %16‟sı çocuk yaĢ grubundan olmalı ya da en az 4 aylık
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları rotasyonu yapılmalıdır. Çocuk rotasyonunun en az %50‟si
çocuk acilde geçirilmelidir.
c) Yılda bakılan ağır travma ya da kötü durumdaki hasta sayısı en az 1200 olmalı ya da bu
hastalar tüm acil hastalarının en az %3‟ü olmalıdır.
2. Denetleme
a) Acil serviste aktif olarak çalıĢan her tıpta uzmanlık öğrencisi günün her saati mutlaka bir
akademik personel tarafından denetlenmelidir.
b) BaĢka bölümlerden rotasyonel tıpta uzmanlık öğrencisi bulunması Acil Tıp Tıpta uzmanlık
öğrencilerinin kıdemlilik sorumluluğunu almaları açısından yararlıdır.
c) Eğitim programı sorumlusu tüm tıpta uzmanlık öğrencilerinin rotasyonda olsalar dahi yeteri
kadar denetlendiklerinden emin olmalıdır
3. Daha fazla sorumluluk
Eğitim programı sorumlusu, kıdemleri ile orantılı olarak her bir tıpta uzmanlık öğrencisinin
klinik pratik, eğitim becerileri, idari iĢlerde yeteri kadar sorumluluk almasını sağlamalıdır.
4. Tıpta Uzmanlık Öğrencilerinin Sayısı
a) Eğitim hedeflerine ulaĢılması, rotasyon programının yürütülmesi ve hasta bakımı için her
eğitim yılı içi en az 6 tıpta uzmanlık öğrencisi bulunmalıdır.
b) Her anabilim dalı kendi ihtiyaçlarına göre bir yıl baĢına en az ve en çok kaç tıpta uzmanlık
öğrencisine ihtiyacı olduğunu önceden belirlemelidir.
5. Diğer Uzmanlık Eğitim Programları ve farklı eğitim kaynakları
Bir Acil Tıp Anabilim Dalı kurulması için Acil Tıp Tıpta uzmanlık öğrencilerinin eğitimi için
gerekli olan eğitim kaynaklarının ya da baĢka bir değiĢle uzmanlık eğitimi veren anestezi, nöroloji,
iç hastalıkları, genel cerrahi, çocuk, kadın doğum, ortopedi, göz, KBB, dermatoloji, plastik cerrahi,
psikiyatri, radyoloji, beyin cerrahisi ve göğüs cerrahisi gibi diğer uzmanlık dallarının bulunması
gereklidir.
6. Üst ihtisaslar
Acil Tıp ile ilgili herhangi bir üst ihtisas var ise eğitim programına uygun eklemeler
yapılmalı ve bu bölümlerde çalıĢan fellowlarda eğitim programında aktif olarak yer almalıdırlar.
7. ÇalıĢma Saatleri
a) Her tıpta uzmanlık öğrencisinin acil servisten ve diğer eğitim faaliyetlerinden uzak en az 1
tam gün boĢ zamanı bulunmalıdır. Acil servis çalıĢma saatleri 12 saati geçmemelidir. Bir
sonraki çalıĢma zamanı içinde en az 12 saatlik boĢ bir zaman bulundurulmalıdır. Tıpta
uzmanlık öğrencileri haftada 60 saatten daha fazla hasta bakımında bulunmamalı ve eğitim,
hasta bakımı ve diğer aktiviteler için 72 saatten fazla çalıĢtırılmamalıdırlar.
b) Eğitim programı sorumlusu tıpta uzmanlık eğitimi öğrencilerinin rotasyonları sırasında
yeterli ve uygun çalıĢma saatleri bulunmasına dikkat etmelidir.
3.1.4.2. Müfredat Programı (Curriculum)
1. Eğitim programının yöneticisi her tıpta uzmanlık öğrencisinin ve her öğretim görevlisi yada
üyesinin Acil Tıp tıpta uzmanlık öğrencilerinin eğitim ihtiyaçlarına yönelik özelleĢtirilmiĢ,
ayrıntılı bir müfredat programı hazırlanmasında, geliĢtirilmesinde ve bunun yazılı hale
getirilmesinde görev almasını sağlamalıdır. Eğitim programı gözden geçirilmek yada yenilenmek
istendiğinde kolayca ulaĢılabilir olmalıdır. Müfredat Ģunları içermelidir:
a) Her bir rotasyonun yada programdaki diğer görevlendirmelerin eğitim hedefleri belirlenmiĢ
olmalıdır.
b) Her bir eğitim hedefinin yerine getirilmesinde kullanılacak yöntemler belirlenmelidir.
c) Her bir hedefin yerine getirilmesi ile bağlantılı değerlendirme süreçleri olmalıdır.
d) Geri bildirim mekanizması kurulmalıdır.
2. Planlı Eğitim ÇalıĢmaları / Günü
Her bir uzmanlık eğitim programı, Anabilim Dalı tarafından geliĢtirilmiĢ ve haftada en az 5 saat
süren önceden planlanmıĢ eğitim çalıĢmalarını/günlerini içermelidir. Bu eğitim çalıĢmaları/günü;
daha önceden tanımlanmıĢ olan müfredat programı temel alınarak yapılan sunumları, mortalite ve
morbidite toplantılarını, dergi/makale saatini, idari/yönetsel konuları içeren seminerleri ve araĢtırma
yöntemlerini içermelidir. Ayrıca bu eğitim çalıĢmaları/günü diğer disiplinlerin düzenlediği
toplantılara katılımı, probleme dayalı eğitim örneklerini, eğitimde kullanılan yeni yöntemleri ve
pratik çalıĢmaları da kapsamalıdır.
3. Anabilim dalının akademik personeli bu planlı eğitim çalıĢmalarında hazır bulunmalı ve aktif
katılımcısı olmalıdır.
4. Eğitim gününde hazır bulunan tıpta uzmanlık öğrencilerinin klinikte ek bir görevlerinin
olmaması sağlanmalıdır. Bazı dıĢ rotasyonlar sırasında eğitim gününe katılım mümkün olmasa
da, tıpta uzmanlık öğrencilerinin planlı eğitim günlerinin %70‟ine katılımları önerilmektedir.
Tıpta uzmanlık öğrencilerinin bu eğitim çalıĢmalarına düzenli katılımları gözlenmeli ve
dökümante edilmelidir.
5. Eğitim programı aĢağıdaki konuları kapsayacak Ģekilde hazırlanmalıdır:
a) Acil bakımın temelleri
b) Koruyucu hekimlik ve travma kontrol yöntemlerinin temelleri
c) Acil Tıp uzmanlığında yönetim becerileri
d) Acil Tıp sistemleri
e) Hekimler arası iletiĢim yetenekleri
f) Hekim ruh ve beden sağlığı
g) Tıbbi etik
h) Tıbbi literatürü değerlendirme becerileri
6. Eğitim programı, acil bakım ile ilgili aĢağıdaki teorik ve pratik klinik eğitim becerilerini içerecek
Ģekilde hazırlanmalıdır:
a) Abdominal ve Gastrointestinal hastalıklar
b) Kardiyovasküler hastalıklar
c) Dermatolojik hastalıklar
d) Endokrin, metabolik ya da beslenme ile ilgili hastalıklar
e) Çevresel hastalıklar
f) BaĢ ve boyun hastalıkları
g) Hematolojik hastalıklar
h) Ġmmun sistem hastalıkları
i) Sistemik enfeksiyöz hastalıklar
j) Nontravmatik kas-iskelet sistemi hastalıkları
k) Santral sinir sistemi hastalıkları
l) Doğum ile ilgili durumlar
m) Çocuk hastalıları
n) Psikiyatrik bozukluklar
o) Böbrek hastalıkları
p) Solunum sistemi hastalıkları
q) Toksikoloji ve klinik farmakoloji
r) Travmatik hatalıklar
s) Ürogenital/jinekolojik hastalıklar
t) Acil Tıp uzmanlığında yönetim
u) Acil Tıp sitemleri
v) Semptomlar ve hasta baĢvuru Ģekilleri
w) GiriĢimler
7. Eğitim programı genel durumu kötü hastalara bakım becerisini kazanmak amacıyla en az 2 aylık
hastane içi yoğun bakım rotasyonu içermelidir.
8. Eğitim programı, eğitilen her tıpta uzmanlık öğrencisine hasta takibinin önemin ve bunun yerine
nasıl getirileceğini öğretecek Ģekilde geliĢtirilmelidir;
a. Telefon takipleri, hasta dosyalarının değerlendirilmesi
b. Hasta çıkıĢ özetlerinin zamanında kontrolü, konsültasyon notlarının incelenmesi
c. Düzenli aralıklarla yapılan olgu senaryoları
9. Tıpta uzmanlık öğrencileri ilk yıllarının %50‟sini kendi anabilim dalında geçirmelidirler. Ama
acil serviste uzun süreli klinik çalıĢmanın rotasyonlarda öğrenilecek deneyimlerin önüne
geçmesine izin verilmemelidir.
10. Eğitsel faaliyetlerin %50‟den fazlasının akademik personelin denetimi olmadan yapılmasına izin
verilmemelidir.
11. Tıpta uzmanlık öğrencilerinin hastane öncesi bakım hizmetlerini ve acil tıp sistemini daha iyi
tanıyabilmeleri için ambulans istasyonlarında kara ve var ise hava ambulanslarında ve alanda
çalıĢma deneyimi edinmeleri sağlanmalıdır. Ayrıca hastane ya da il düzeyinde afet planlama
aktivitelerine ve tatbikatlarına aktif katılım da önerilmelidir.
12. Eğitim programı her bir tıpta uzmanlık öğrencisinin invazif giriĢimleri uygulayabilme, kritik
durumdaki hastaları stabilize etme ve tüm yaĢ grubundaki hastalara resüsitasyon uygulayabilme
becerilerini kazandıracak yöntemleri içermelidir. Resüsitasyon sırasında uygulanabilecek
defibrilaston, kardiyak pacing, Ģok tedavisi, intravenöz ilaç (trombolitikler, vazopresörler,
nöromuskuler blöker ilaçlar…) uygulamaları ya da invazif giriĢimleri (kutdown, santral kateter
takılması, tüp torakostomi, endotrakeal entübasyon…) kazanma becerileri için yöntemler
geliĢtirilmelidir. Eğitim programı tüm tıpta uzmanlık öğrencilerinin uyguladıkları resüsitasyonu
ve giriĢimleri kayıt edebilmelerine olanak sağlayacak yöntemleri (Tıpta uzmanlık öğrencisi
uygulama ve kredilendirme defteri) geliĢtirmelidir. Bu kayıtlar tekrar gözden geçirilebilecek
Ģekilde tutulmalı ve tıpta uzmanlık öğrencisi değerlendirilmesinde kullanılmalıdır.
13. AraĢtırma planlama aktiviteleri; Akademik tıp eğitimi her asistanın, yeni bilgilerin öğrenilmesi
sürecine katılmasını, atraĢtırma bulgularını değerlendirmeyi öğrenmesini ve araĢtırma alıĢkanlığı
edinmesini gerektirir. Bir araĢtırmanın düzenlenmesi ve yürütülmesinin sorumluluğu akademik
personelindir. Bu aktiviteler Ģunları içermelidir:
a) AraĢtırma ruhunu aĢılayacak klinik çalıĢmalara, konferanslara aktif katılım
b) Dergi saati ve araĢtırma toplantılarına aktif katılım
c) Ulusal ya da bölgesel özellikli bilimsel ve profesyonel toplantılara aktif katılım
d) Eğitim programı her bir tıpta uzmanlık öğrencisinin mezun olmadan önce araĢtırma
aktiviteleri konusunda yeteri kadar deneyim edinmesine uygun olmalıdır.
e) Eğitim programı tıpta uzmanlık öğrencilerine temel araĢtırma yöntemlerini, istatistik analiz
yöntemlerini ve günümüz tıbbi literatürünün gözden geçirilmesi konularını öğretmelidir.
14. Hekim memnuniyeti: Acil tıp hekiminin stresli bir ortamda uygun tıbbi bakımı vermesi için fizik
ve ruh sağlığı son derece önemlidir. Acil tıp uzmanlık eğitim programı, hekim memnuniyeti ve
stres, sirkadien ritim ve madde bağımlılığını içeren konulara yer vermelidir.
3.1.4.3. Değerlendirme:
Anabilim Dalının eğitim programı da dâhil olmak üzere tüm etkinlikleri sürekli ve etkili bir
Ģekilde değerlendirilmelidir. Bu değerlendirme süreci eğitim hedeflerine uygun olmalı ve gerekli
değiĢikliklerin yapılabilmesini sağlamalıdır.
A. Tıpta Uzmanlık Öğrencilerinin Değerlendirilmesi
1) Uygun ölçütler ve yöntemler kullanarak yılda en az 2 defa tüm tıpta uzmanlık öğrencilerinin
bilgi, beceri ve ilerleme düzeyleri değerlendirilmelidir. Eğitim programının sorumlusu tıpta
uzmanlık öğrencilerinin acil koĢullarda baktıkları hastalar için tutulan kayıtları (hasta
dosyaları, adli raporlar) ve uygulanan giriĢimleri düzenli aralıklarla gözden geçirmelidir.
2) Tıpta uzmanlık öğrencilerinin değerlendirmeleri resmi bir Ģekilde olmalı ve sözlü ve yazılı
olacak Ģekilde düzenlenmelidir. Ek olarak Tıpta uzmanlık öğrencilerini gittikleri her
rotasyonda değerlendirecek resmi bir mekanizma da kurulmalıdır. Bu değerlendirmelerin
sonuçları tıpta uzmanlık öğrencileri ile görüĢülüp yazılı hale getirmeli ve ilgili tıpta uzmanlık
öğrencisine imzalatılmalıdır.Bu değerlendirme iĢlemi eğitim program sorumlusu ve her bir
tıpta uzmanlık öğrencisi arasında ayrı ayrı yapılmalı ve yılda en az 2 defa olmalıdır.
3) Değerlendirme sonuçlarına göre, uygun olan tıpta uzmanlık öğrencilerine daha fazla
sorumluluk verilmeli yani kıdem artırımına gidilmelidir.
4) Değerlendirme sonuçlarına göre ortaya çıkan eksiklikleri giderecek çözüm yolları üretilmeli,
bu iĢlem yazılı hale getirilmeli ve en az 3 ayda bir kontrol edilmelidir.
5) Eğitim süresini her bir tıpta uzmanlık öğrencisini yazılı bir final sınavına tabi tutulmalı, bu
sınav tıpta uzmanlık öğrencisinin acil tıp konularına ve pratik uygulamalarına, eğitsel
faaliyetlere ve araĢtırma yöntemlerine yakınlığını ölçmeye yönelik olmalıdır.
B. Akademik Kadronun Değerlendirilmesi
1) Anabilim Dalı BaĢkanı yılda en az 1 defa akademik kadroyu, eğitim program sorumlusundan
ve Acil Tıp tıpta uzmanlık öğrencilerinden aldığı geri bildirimlere dayanarak
değerlendirmelidir.
2) Akademik kadronun değerlendirilmesi, eğitsel becerileri, klinik bilgiyi, idari iĢlemleri be
klinik pratiği içermelidir. Anabilim Dalı BaĢkanı, bu değerlendirmenin sonuçlarını her uzman
ile ayrı ayrı tartıĢmalıdır.
C. Eğitim Programının Değerlendirilmesi
1) Eğitim programının hedeflere ulaĢmaktaki etkinliği ve müfredat programının yeterliliği tüm
tıpta uzmanlık öğrencileri ve akademik kadro tarafından yılda en az 1 defa
değerlendirilmelidir.
2) Hangi eğitim hedeflerine ulaĢıldığı, hangilerine ulaĢılmadığına dikkat edilmelidir.
3) Sonuçlar yazılı halde saklanmalıdır.
3.2. TIPTA UZMANLIK ÖĞRENCĠSĠ EĞĠTĠM HEDEFLERĠ
Acil Tıp Eğitimi – Tıpta Uzmanlık Öğrencisi 1.Yıl
Hedefler: 1) (Hasta Bakımı) Sağlığın iyileĢtirilmesi ve sağlık problemlerinin tedavisi için istekli, uygun ve
etkin hasta bakımının öğrenilmesi.
2) (Tıp Bilgisi) YerleĢik ve geliĢen biyomedikal, klinik ve benzer bilimlerin (epidemiyolojik ve
sosyal) öğrenilmesi ve bu bilginin hasta bakımına uygulanması.
3) (Pratiğe Dayalı Öğrenme ve GeliĢme) Hasta bakım uygulamalarını değerlendirme ve
sorgulama yeteneğini geliĢtirme, bilimsel kanıtları değerlendirebilme ve özümseme ve hasta
bakım uygulamalarını iyileĢtirmenin sağlanması.
4) (Ġnsan ĠliĢkileri ve ĠletiĢim Yetenekleri) Hastalar, hasta yakınları ve iĢ arkadaĢları ile iliĢkiler
ve etkin bilgilendirme amaçlı insan iliĢkileri ve iletiĢim becerilerinin geliĢtirilmesi.
5) (Sistemlere Dayalı Uygulama) En yüksek kalitede bakım verecek sistem kaynaklarının etkin
kullanımı yeteneği ve daha geniĢ kapsamlı hasta bakım sistemlerinin tanınmasının
geliĢtirilmesi.
6) (Profesyonellik) Profesyonelliğin sorumluluklarını, etik prensiplere bağlılığı ve farklı hasta
popülâsyonuna karĢı duyarlılığı sürdürme kararlılığının geliĢtirilmesi.
Uygulamalar:
Birinci yılın sonunda tıpta uzmanlık öğrencisi:
1. Acil olmayan problemli hastalara uygun bakımı verebilme yeteneğini gösterebilmelidir.
a) Doğru ve tam bir klinik ve psikososyal öykü almalı ve kapsamlı fizik bakı yapabilmelidir.
b) Uygun ayırıcı tanı yapabilmelidir.
c) Uygun tetkik ve tedavi seçeneklerini bilebilmelidir.
d) Değerlendirme sonucunda, uygun tetkik ve tedavi planı yapabilmelidir.
e) Değerlendirme sonucunda, uygun yazılı ve sözlü taburcu planı yapabilmeli ve
uygulayabilmelidir.
f) Hasta bakımı ve taburculuğunun planlaması için uygun bilgi kaynaklarını bulabildiğini
gösterebilmelidir.
g) Kritik olmayan acil hastalarda temel uygulamalardaki (ör. Yara bakımı, jinekolojik
muayene, basit çıkık redüksiyonu) yeterliliğini (endikasyonlar, teknikler, vs)
göstermelidir.
h) Acil tıp pratiğine uygun hastalık önleme kavramlarını anladığını gösterebilmelidir.
i) Tüm öykü, fizik bakı ve tanısal test sonuçlarını uygun Ģekilde kayıt altına alabilmelidir.
2. Acil serviste görülen hastalıkların biyokimyasal, klinik, epidemiyolojik ve sosyokültürel
nedenleri hakkında seviyesine uygun bilgi sahibi olmalıdır.
a) Kanıta dayalı tıp prensiplerini sindirdiğini göstermelidir.
b) Minör akut ve kritik olmayan acil durumlarda yeterliliğini göstermelidir.
c) Ġleri Kardiyak YaĢam Desteği ve Ġleri Travma YaĢam Desteği prensiplerinde yeterliliğini
göstermelidir.
d) Çekirdek içerik programını idrak ettiğini göstermelidir.
3. Kendi uygulama becerilerini analiz, bilimsel kanıtların değerlendirilmesi ve özümsenmesi ve
kendi uygulama becerilerinin geliĢtirilmesi yeteneğini göstermelidir.
a) Minör akut ve kritik olmayan acil durumlarda yeterliliğini uyarlama değerlendirme
yeteneğini göstermelidir.
b) YayınlanmıĢ bilimsel çalıĢmaları kendi uygulamalarına uyarlama yeteneğini
göstermelidir.
c) Hastalarının bakımı için uygun biliĢim teknolojisini kullanabilme yeteneğini
göstermelidir.
d) Etkin insan iliĢkileri ve iletiĢim becerilerini göstermelidir.
i) Hastalar ve aileleri
ii) Diğer doktorlar
iii) Diğer sağlık çalıĢanları
4. Doktorluk içim gerekli profesyonelliği gösterebilmelidir.
a) Hasta bakımının sürekliliğinin sorumluluğunun kabulü
b) Hasta hakları ve mahremiyetine saygının gösterilmesi
c) Hastanın kültür, yaĢ, cinsiyet, ve yetersizliklerine duyarlılık gösterilmesi
d) Hasta bakımında etik prensiplere uygunluğun gösterilmesi
e) Birey olarak hasta ve iĢ arkadaĢlarının toplumsal yerlerine saygı gösterilmesi
5. Hasta bakımı perspektifinde acil servislerin rolünün temel kavramlarını anladığını
göstermelidir.
a) Bedel-etkinlik prensiplerini anladığını göstermelidir.
b) Öngörülen test ve tedavilerin tahmini bedellerini bilmelidir.
c) Özellikle uygun sevk, takip, gibi sağlık sistemi içindeki sorunlarda hastanın yanında yer
almalıdır
Hizmet tanımları:
Tıpta Uzmanlık Öğrencisi, birinci yılda acil serviste en az altı en fazla sekiz ay geçirmelidir.
Bu sürede öncelikli olarak minör akut ve kritik olmayan acil durumların değerlendirilmesi ve
tedavisinin yanında akut hayatı tehdit eden acil durumların değerlendirilmesinde yardımcı olmalıdır.
Tıpta uzmanlık öğrenciler tüm kritik olmayan hastaları triaj sırasına göre görmelidirler.
Hastayı ön değerlendirme yaptıktan sonra ve herhangi bir tanısal ya da tedavi amaçlı plan yapmadan
önce hastayı bir uzmana ya da son yıl tıpta uzmanlık öğrencisine sunmalıdırlar. Tıpta uzmanlık
öğrencilerinin geliĢimi farklı düzeylerde olabileceği gibi hastanelerin farklı iç denetimleri de
olabileceğinden bu prensipler uzmanların farklılığına göre değiĢebilir. Tüm uygulamalar ise mutlaka
sorumlu uzmanın doğrudan ya da dolaylı gözetimi altında yapılmalıdır.
Tıpta uzmanlık öğrencileri, öykü, fizik bakı ve tanısal test sonuçlarının uygun ve uzmanların
bu kayıtları gözden geçirerek tartıĢabilecek Ģekilde kaydedilmesinden sorumludurlar. Birinci yıl tıpta
uzmanlık öğrencileri majör travma ve kardiyak arrest vakalarında yardımcı olabilirler.
Birinci yıl tıpta uzmanlık öğrencilerinin izin durumları hastane ve resmi kurallar
çerçevesinde nöbet takviminin izin verdiği ölçüde yapılır. Oryantasyon döneminde, ulusal ya da
uluslar arası yıllık acil tıp ile ilgili bilimsel toplantılar ya da alması zorunlu kurs dönemlerinde izin
verilmez.
Tıpta uzmanlık öğrencileri birinci yıllarında:
Hazırlanan nöbet listesi uyarınca gündüzleri 08.00-20.00 ve geceleri 20.00-08.00 saatleri
arasında aylık toplam 10 gündüz 10 gece olacak Ģekilde nöbet tutarlar. Aylık çalıĢma prensipleri ve
saatleri anabilim dalları ya da eğitim hastaneleri arasında farklılık gösterebilir. Ancak haftalık aktif
çalıĢma saati 65 saati aĢmamalıdır.
Her hafta haftada bir gün en az 6 saat olacak Ģekilde eğitim gününe katılırlar.
Her ay en az bir teorik ders anlatımı ve/veya bir makale sunumu yaparlar
Değerlendirme süreci:
Tıpta uzmanlık öğrencileri resmi olarak uzmanlar tarafında aĢağıdaki konularda düzenli bir
değerlendirme sürecine tabiidirler:
1) Hastaların değerlendirilmesi
2) Hastaların uzmanlara sunulması
3) Tetkik ve tedavi planının uygulanması
4) Kazanılan klinik deneyimin gösterilmesi
5) Haftalık eğitim gününe katılım
6) Uygulama beceri performansları
Acil Tıp Eğitimi – Tıpta Uzmanlık Öğrencisi 2. Yıl
Hedefler:
1) (Hasta Bakımı) Sağlığın iyileĢtirilmesi ve sağlık problemlerinin tedavisi için istekli, uygun ve
etkin hasta bakımının öğrenilmesi.
2) ( Tıp Bilgisi) YerleĢik ve geliĢen biyomedikal, klinik ve benzer bilimlerin (epidemiyolojik ve
sosyal) öğrenilmesi ve bu bilginin hasta bakımına uygulanması.
3) (Pratiğe Dayalı Öğrenme ve GeliĢme) Hasta bakım uygulamalarını değerlendirme ve
sorgulama yeteneğini geliĢtirme, bilimsel kanıtları değerlendirebilme ve özümseme ve hasta
bakım uygulamalarını iyileĢtirmenin sağlanması.
Uygulamalar:
Ġkinci yılın sonunda tıpta uzmanlık öğrencisinin, birinci yılda öğrendiklerine ek olarak:
1. Acil ve hayatı tehdit eden problemli hastalara uygun bakımı verebilme yeteneğini
gösterebilmelidir.
a) ġikayete odaklı öykü alabilme ve fizik bakı yapabilmelidir.
b) Kapsamlı ayırıcı tanı yapabilmelidir.
c) AraĢtırma ve tedavi planı yapabilmelidir.
d) Acil ve hayatı tehdit eden problemli durumlarda yeterliliğini göstermelidir.
e) Çekirdek içerik programını idrak ettiğini göstermelidir.
f) Ġleri Kardiyak YaĢam Desteği ve Ġleri Travma YaĢam Desteği uygulama basamaklarını
hatasız uygulayabilmelidir.
g)Acil ve hayatı tehdit eden problemli durumlarda yeterliliğini değerlendirme yeteneğini
göstermelidir.
2. Hasta bakımının geniĢ kapsamında acil servislerin rolünün temel kavramlarını anladığını
göstermelidir.
a) Aynı anda birçok hastaya yeterli bakımı sağlamak için zamanını ve enerjisini ayıracak
yeteneği olduğunu göstermelidir.
b) Hasta bakımını aksatmadan, hastanın sağlığı ile ilgili diğer bölümleri bilgilendirecek
tedavi ve değerlendirme planları geliĢtirmelidir.
c) Acil serviste hastaların triajını yapabilmelidir
Hizmet tanımları:
Tıpta uzmanlık öğrencisi, ikinci yılında acil serviste en az altı en çok sekiz
ay geçirmelidir. Ġkinci yılında acil serviste geçirdiği sürenin birinci yıldan daha fazla olmasına özen
gösterilmelidir. Bu sürede öncelikli olarak akut ve hayatı tehdit eden acil durumların
değerlendirilmesi ve tedavisinin öğrenilmesine yönelmelidir. Tıpta uzmanlık öğrencisi acil hastaları
triaj sırasına göre görmelidir. Değerlendirmeyi bekleyen triaj kategorisi yüksek gerçek acil durumda
bir hasta yoksa triaj kategorisi düĢük olan acil hastalara da bakabilirler. Hastayı değerlendirdikten
sonra temel biyokimya testleri ve radyografi görüntüleri isteyebilir ancak daha invaziv/pahalı testler
istemeden ve tedaviye baĢlamadan önce hastayı uzmanına sunmalıdır. Tüm kritik hastalar için
uzman erken dönemde haberdar edilmelidir. Tıpta uzmanlık öğrencilerinin geliĢimi farklı düzeylerde
olabileceği gibi hastanelerin farklı iç denetimleri de olabileceğinden bu prensipler uzmanların
farklılığına göre değiĢebilir. Tüm uygulamalar ise mutlaka sorumlu uzmanın doğrudan ya da dolaylı
gözetimi altında yapılmalıdır.
Ġkinci yıl tıpta uzmanlık öğrencileri öykü, fizik bakı ve tanısal test sonuçlarının uygun ve
uzmanların bu kayıtları gözden geçirerek tartıĢabilecek bir Ģekilde kaydedilmesinden sorumludurlar.
Ġkinci yıl tıpta uzmanlık öğrencileri acil servis içinde 112 ambulans hizmeti ya da
hastanelerden gelen telsiz ya da telefonlara yanıt verebilirler.
Ġkinci yıl tıpta uzmanlık öğrencilerinin izin durumları hastane ve resmi kurallar çerçevesinde
nöbet takviminin izin verdiği ölçüde yapılır. Oryantasyon döneminde, ulusal ya da uluslar arası yıllık
acil tıp ile ilgili bilimsel toplantılar ya da alması zorunlu kurs dönemlerinde izin verilmez.
Tıpta uzmanlık öğrencileri ikinci yıllarında:
Eğitim sorumlusunun hazırladığı nöbet listesi uyarınca gündüzleri 08.00-20.00 ve geceleri
20.00-08.00 saatleri arasında aylık toplam 9 gündüz ve 10 gece olacak Ģekilde nöbet tutarlar. Aylık
çalıĢma saatleri anabilim dalları ya da eğitim hastaneleri arasında farklılık gösterebilir. Ancak
haftalık aktif çalıĢma saati 60 saati aĢmamalıdır.
Her hafta haftada bir gün en az 6 saat olacak Ģekilde eğitim gününe katılırlar.
Her ay en az bir teorik ders anlatımı ve/veya bir makale sunumu yaparlar
Değerlendirme süreci:
Tıpta uzmanlık öğrencileri resmi olarak uzmanlar tarafında aĢağıdaki konularda düzenli bir
değerlendirme sürecine tabiidirler:
1) Hastaların değerlendirilmesi
2) Hastaların uzmanlara sunulması
3) Tetkik ve tedavi planının uygulanması
4) Kazanılan klinik deneyimin gösterilmesi
5) Haftalık eğitim gününe katılım
6) Uygulama beceri performansları
Acil Tıp Eğitimi – Tıpta Uzmanlık Öğrencisi 3. Yıl
Hedefler:
1) (Ġnsan ĠliĢkileri ve ĠletiĢim Yetenekleri) Hastalar, hasta yakınları ve iĢ arkadaĢları ile iliĢkiler
ve etkin bilgilendirme amaçlı insan iliĢkileri ve iletiĢim becerilerinin geliĢtirilmesi.
2) (Sistemlere Dayalı Uygulama) En yüksek kalitede bakım verecek sistem kaynaklarının etkin
kullanımı yeteneği ve daha geniĢ kapsamlı hasta bakım sistemlerinin tanınmasının
geliĢtirilmesi.
3) (AraĢtırma) AraĢtırma yöntemleri, veri toplama ve bu verileri yorumlamanın öğrenilmesi.
Uygulamalar:
Üçüncü yılın sonunda tıpta uzmanlık öğrencisinin, ikinci yılda öğrendiklerine ek olarak:
1. Acil ve hayatı tehdit eden problemli hastalara uygun bakımı verebilme yeteneğini
gösterebilmeli ve acil servise sık baĢvuran tüm durumlara yönelik uzmanlık becerisini
göstermelidir.
2. Değerlendirme sonrasında, uygun yazılı ve sözlü taburculuk planı yapabilmelidir.
3. Acil ve hayatı tehdit eden problemli hastalarda temel uygulamalardaki (ör. Endotakeal
entübasyon, tüp torakostomi, defibrilasyon / kardiyoversiyon vb.) yeterliliğini
(endikasyonlar, kontrendikasyonlar ve teknikler) göstermelidir.
4. Acil serviste görülen hastalıkların biyokimyasal, klinik, epidemiyolojik ve sosyokültürel
nedenleri hakkında seviyesine uygun bilgi sahibi olmalıdır.
5. Kendi uygulama becerilerini analiz, bilimsel kanıtların değerlendirilmesi ve özümsenmesi ve
kendi uygulama becerilerinin geliĢtirilmesi yeteneğini göstermelidir
6. Acil serviste yürütülmekte olan bilimsel araĢtırmalar içerisinde yer almalıdır. Bu
araĢtırmaların aĢağıdaki basamaklarında aktif görevler üstlenmelidir;
a) AraĢtırmanın planlanması
b) Verilerin toplanması
c) Verilerin bir veri tabanı aracılığı ile uygun istatistiksel yöntemleri kullanarak analiz
edilmesi.
7. Bilimsel çalıĢma yapabilmeli ve bilimin etik kurallarını özümsediğini gösterebilmelidir.
8. YayınlanmıĢ bilimsel çalıĢmaları kendi uygulamalarına uyarlamalıdır
9. Hastalarının bakımı için uygun biliĢim teknolojisini kullanabilme yeteneğini göstermelidir.
10. Hastane OlağandıĢı Durum Sistemi uygulamaları içinde yer alabilmelidir
Hizmet tanımları:
Tıpta uzmanlık öğrencisi, üçüncü yılında acil serviste en az altı en çok sekiz
ay geçirmelidir. Üçüncü yılında acil serviste geçirdiği sürenin birinci yıldan daha fazla olmasına
özen gösterilmelidir. Bu sürede öncelikli olarak Üçüncü yıl tıpta uzmanlık öğrencileri majör travma
ve kardiyak arrest olgularına yardımcı olabilirler. Son yıl tıpta uzmanlık öğrencileri ortamda yoksa
bu olguları yönetebilirler
Üçüncü yıl tıpta uzmanlık öğrencilerinin izin durumları hastane ve resmi kurallar çerçevesinde nöbet
takviminin izin verdiği ölçüde yapılır. Oryantasyon döneminde, ulusal ya da uluslar arası yıllık acil
tıp ile ilgili bilimsel toplantılar ya da alması zorunlu kurs dönemlerinde izin verilmez.
Tıpta uzmanlık öğrencileri üçüncü yıllarında:
Eğitim sorumlusunun hazırladığı nöbet listesi uyarınca gündüzleri 08.00-20.00 ve geceleri
20.00-08.00 saatleri arasında aylık toplam 9 gündüz ve 9 gece olacak Ģekilde nöbet tutarlar. Aylık
çalıĢma saatleri anabilim dalları ya da eğitim hastaneleri arasında farklılık gösterebilir. Ancak
haftalık aktif çalıĢma saati 60 saati aĢmamalıdır.
Her hafta haftada bir gün en az 6 saat olacak Ģekilde eğitim gününe katılırlar.
Her ay en az bir teorik ders anlatımı ve/veya bir makale sunumu yaparlar
Değerlendirme süreci:
Tıpta uzmanlık öğrencileri resmi olarak uzmanlar tarafında aĢağıdaki konularda düzenli bir
değerlendirme sürecine tabiidirler:
1) Hastaların değerlendirilmesi
2) Hastaların uzmanlara sunulması
3) Tetkik ve tedavi planının uygulanması
4) Kazanılan klinik deneyimin gösterilmesi
5) Haftalık eğitim gününe katılım
6) Uygulama beceri performansları
Acil Tıp Eğitimi – Tıpta Uzmanlık Öğrencisi 4. Yıl
Hedefler:
1) (Hasta Bakımı) Sağlığın iyileĢtirilmesi ve sağlık problemlerinin tedavisi için istekli, uygun ve
etkin hasta bakımının öğrenilmesi.
2) (Tıp Bilgisi) YerleĢik ve geliĢen biyomedikal, klinik ve benzer bilimlerin (epidemiyolojik ve
sosyal) öğrenilmesi ve bu bilginin hasta bakımına uygulanması.
3) (Pratiğe Dayalı Öğrenme ve GeliĢme) Hasta bakım uygulamalarını değerlendirme ve
sorgulama yeteneğini geliĢtirme, bilimsel kanıtları değerlendirebilme ve özümseme ve hasta
bakım uygulamalarını iyileĢtirmenin sağlanması.
4) (Ġnsan ĠliĢkileri ve ĠletiĢim Yetenekleri) Hastalar, hasta yakınları ve iĢ arkadaĢları ile iliĢkiler
ve etkin bilgilendirme amaçlı insan iliĢkileri ve iletiĢim becerilerinin geliĢtirilmesi.
5) (Profesyonellik) Profesyonelliğin sorumluluklarını, etik prensiplere bağlılığı ve farklı hasta
popülasyonuna karĢı duyarlılığı sürdürme kararlılığının geliĢtirilmesi.
6) (Sistemlere Dayalı Uygulama) En yüksek kalitede bakım verecek sistem kaynaklarının etkin
kullanımı yeteneği ve daha geniĢ kapsamlı hasta bakım sistemlerinin tanınmasının
geliĢtirilmesi.
Uygulamalar:
Dördüncü yılın sonunda tıpta uzmanlık öğrencisi, ilk yılda öğrendiklerine ek olarak:
1. Hastalara uygun bakımı sağlama yeteneğini göstermelidir.
a) Kıdemsiz tıpta uzmanlık öğrencisinden hikaye ve fizik bakıyı dinleyebilmeli ve uygun
geri bildirim ve yönlendirme sağlayabilmelidir.
b) Kıdemsiz tıpta uzmanlık öğrencisinin önceki değerlendirmesini de göz önün alarak uygun
Ģikayete odaklı hikaye ve fizik muayene yapabilmelidir.
c) Uygun tetkik ve tedavi planını uygulaya bilmelidir.
d) Uygun yazılı ve sözlü bir taburculuk planını uygulayabilmelidir.
e) Hasta kayıt sistemlerini ve masraf formlarını doldurma bilincinde olduğunu
göstermelidir.
f) Acil servise baĢvuran her türlü hasta için uygun tetkik ve tedavi planını
uygulayabilmelidir.
g) Acil servise baĢvuran her türlü hasta için uygun yazılı ve sözlü bir taburculuk planını
uygulayabilmelidir. Sık kullanılmayan ancak hayat kurtarıcı olan tüm uygulamalarda (ör.
Krikotirotomi, torakotomi vb) yeterliliğini ve diğer temel uygulamalarda uzmanlığını
göstermelidir.
h) Hasta kayıt sistemlerini ve masraf formlarını doldurma bilincinde olduğunu göstermelidir
2. Acil serviste görülen hastalıkların biyokimyasal, klinik, epidemiyolojik ve sosyokültürel
nedenleri hakkında seviyesine uygun bilgi sahibi olmalıdır.
a) Ġleri Kardiyak YaĢam Desteği ve Ġleri Travma YaĢam Desteği uygulamalarını sertifikalı
bir eğitmen olarak öğretebilmelidir.
b) Çekirdek içerik programını idrak ettiğini göstermelidir.
3. Diğerlerinin öğrenmesini kolaylaĢtırmalıdır.
a) Tıp öğrencileri ve kıdemsiz tıpta uzmanlık öğrencisine yönelik uygun denetim ve eğitim
yapabilmelidir.
b) BaĢta acil serviste beraber çalıĢtığı sağlık ekibine (hemĢire, paramedik) ve diğer tüm ekip
üyelerine gerek tıbbi bilgi ve becerisi gerekse davranıĢsal özellikleri ile model lider
olabilecek kapasitede olduğunu gösterebilmelidir.
4. Hasta bakımının geniĢ kapsamında acil servislerin rolünün temel kavramlarını anladığını
göstermelidir.
a) Acil serviste hastaların triajını yapabilmeli ve tüm hastaların yeterli bakımı için kıdemsiz
tıpta uzmanlık öğrencilerini yönlendirebilmelidir.
b) Koruyucu hekimlik uygulamalarında acil servisin rolünü idrak ettiğini göstermelidir.
Hizmet tanımları: Tıpta uzmanlık öğrencisi, dördüncü yılında acil serviste en az sekiz en çok on ay
geçirmelidir. Bu sürede öncelikli olarak üç yılda kazanılan klinik becerilerinin yanında denetim ve
yönetim yeteneklerinin de geliĢtirilmesine yönelmelidir. Tıpta uzmanlık öğrencileri acil hastaları
triaj sırasına göre görmelidir. Değerlendirmeyi bekleyen triaj kategorisi yüksek acil durumda bir
hasta yoksa triaj kategorisi düĢük olan acil hastalara da bakabilirler. Hastayı değerlendirdikten sonra,
tanısal ve tedavi planı yapabilmeli, ancak tüm kritik hastaları uzmanına bildirmelidir. Tüm hastalar
taburcu öncesi uzmana danıĢılmalıdır. Tıpta uzmanlık öğrencilerinin geliĢimi farklı düzeylerde
olacağı gibi hastanelerin farklı iç denetimleri de olabileceğinden bu prensipler uzmanların
farklılığına göre değiĢebilir. Tüm uygulamalar ise mutlaka sorumlu uzmanın doğrudan ya da dolaylı
gözetimi altında yapılmalıdır.
Dördüncü yıl tıpta uzmanlık öğrencileri öykü, fizik bakı ve tanısal test sonuçlarının uygun ve
uzmanların bu kayıtları gözden geçirerek tartıĢabilecek Ģekilde kaydedilmesinden sorumludur.
Dördüncü yıl tıpta uzmanlık öğrencileri, tüm travma ve kardiyak arrest hastalarına müdahale
ederler.
Dördüncü yıl tıpta uzmanlık öğrencileri, acil servis içinde 112 ambulans hizmeti ya da diğer
hastanelerden gelen telsiz ya da telefonlara yanıt verebilirler.
Dördüncü yıl tıpta uzmanlık öğrencilerinin izin durumları hastane ve resmi kurallar
çerçevesinde nöbet takviminin izin verdiği ölçüde yapılır. Oryantasyon döneminde, ulusal ya da
uluslar arası yıllık acil tıp ile ilgili bilimsel toplantılar ya da alması zorunlu kurs dönemlerinde
(ĠKYD, ĠTYD vb) izin verilemez.
Tıpta uzmanlık öğrencileri 4. yıllarında:
Tıpta uzmanlık öğrencileri eğitim sorumlusunun hazırladığı nöbet listesi uyarınca gündüzleri
08.00-20.00 ve geceleri 20.00-08.00 saatleri arasında aylık toplam 9 gündüz ve 8 gece olacak Ģekilde
nöbet tutarlar. Aylık çalıĢma prensipleri ve saatleri anabilim dalları ya da eğitim hastaneleri arasında
farklılık gösterebilir. Ancak haftalık aktif çalıĢma saati 52 saati aĢmamalıdır.
Her hafta haftada 1 gün en az 6 saat olacak Ģekilde eğitim gününe katılırlar.
Her ay en az bir teorik ders anlatımı veya bir makale sunumu ve pratik uygulamalı senaryo
sunumu yaparlar.
Değerlendirme süreci:
Tıpta uzmanlık öğrencileri resmi olarak uzmanlar tarafından aĢağıdaki konularda düzenli bir
değerlendirme sürecine tabiidirler:
1) Hastaların değerlendirilmesi
2) Hastaların uzmanlara sunulması
3) Tetkik ve tedavi programının uygulanması
4) Kazanılan klinik deneyiminin gösterilmesi
5) Haftalık eğitim gününe katılım
6) Uygulama beceri performansları
7) Tıp öğrencileri ve kıdemsiz tıpta uzmanlık öğrencilerinin denetimleri
3.3. ARAġTIRMA GÖREVLĠLERĠ EĞĠTĠM HEDEFLERĠ
Bu bölümde, asistan eğitiminde öğrenilmesi hedeflenen konular bölümlere veya branĢlara
göre sınıflanmıĢ ve listelenmiĢtir. Bu baĢlıkların önemli bir bölümü acil serviste hasta baĢı
eğitimlerde verilebilmekle birlikte, ilgili rotasyonda pekiĢtirilmesi de olasıdır. Acil Tıp Uzmanlığı
eğitim süresinin önemli bir bölümü rotasyonda geçmektedir. Rotasyona giden asistanların önceden
belirlenmiĢ hedefler doğrultusunda bu rotasyona gitmeleri ve rotasyona gidilen daldan bir öğretim
üyesi ile bu hedefler konusunda ortak bir payda bulunması ülkemizde asistan eğitiminin iyi
iĢlemeyen bir parçası olan rotasyonların daha yararlı olmasını sağlayacaktır.
Bu amaçla ACEP' ( American College of Emergency Physicians ) in eğitim hedeflerinde ufak
bazı değiĢiklikler yaparak burada yayınlamayı uygun bulduk.
3.3.1. Çocuk Hastalıkları
3.3.2. Ġç Hastalıkları : Ġntaniye
Göğüs Hastalıkları
Yoğun Bakım
Nefroloji / Endokrinoloji
3.3.3. Kardiyoloji
3.3.4. Anesteziyoloji
3.3.5. Genel Cerrahi
3.3.6. Ortopedi
3.3.7. Radyoloji
3.3.8. Beyin Cerrahi
3.3.9. Nöroloji
3.3.10. Göğüs Cerrahi
3.3.11. Kadın Hastalıkları ve Doğum
3.3.12. Psikiyatri
3.3.13. KBB
3.3.14. GÖZ
Acil servis asistanlarının rotasyon hedeflerine ulaĢabilmeleri için rotasyona gittikleri
kliniklerde rotasyon hedeflerini gerçekleĢtirmelerini sağlayacak bir eğitim, hizmet, nöbet programı
hazırlanmalıdır.
Dahili kliniklerde, en mantıklı yaklaĢım olasılıkları arasında asistanların kliniğin konsültan
hekimi ile beraber diğer klinikleri gezmesi ve ilgili kliniğin farklı özellikleri olan hasta profilleri ile
karĢılaĢmasının sağlanmasıdır. BaĢka bir yaklaĢım, rotasyoner asistanın poliklinik hizmeti veren bir
klinikte görevlendirilerek eğitim hedefine ulaĢması sağlanmalıdır. Acil serviste daha sıklıkta görülen
hastalıklar ile ilgili kliniklerde görevlendirilmeleri, örneğin onkoloji, yerine daha sık karĢılaĢılan
hasta popülasyonuna uygun görevlendirilmeleri örneğin, gastrointestinal sistem, göğüs hastalıkları
vb. daha yararlı olacaktır.
Cerrahi kliniklere rotasyona giden bir Acil Tıp Asistanı, bir operasyondan sonraki bakımdan
çok hastanın operasyon öncesi ve operasyon sırasındaki eğitimden daha fazla yarar göreceği
unutulmamalıdır.
Asistanların ilgili rotasyona gitmeden önce asistan eğitim sorumlusu ile kliniğin rotasyoner
sorumlusunun karĢılıklı beklenti ve taleplerini önceden yüz yüze görüĢerek iletmesi, sorunları
önceden önleyebilir. Böylece her iki klinikte beklentilerinin ne kadarının karĢılanacağı konusunda
hazırlıklı olabilir.
Unutulmamalıdır ki rotasyona giden asistan her ne kadar ilgili kliniğin "rutin" iĢleyiĢine
yardımcı olmaktaysa da ilgili klinikte bulunmasının birinci ve asıl amacı o daim uzmanlarından
kendisi için acilde yararlı olacak bilgi, beceri ve teorik eğitimi zamanının el verdiği ölçüde
alabilmektir.
3.3.1. ACĠL TIP ANA BĠLĠM DALI TIPTA UZMANLIK ÖĞRENCĠLERĠ
ÇOCUK ACĠL EĞĠTĠM VE ROTASYON HEDEFLERĠ HEDEFLER:
Yeni doğan ve çocuk resusitasyonu uygulama becerilerini geliĢtirmesi. Büyüme ve geliĢme dâhil uygun pediatrik hikaye ve fizik muayene, değerlendirme ve mevcut
aĢılanma gereklilikleri konusundaki becerilerini geliĢtirme. Çocuk hastalarda ateĢ ve enfeksiyonun nedenlerini, önemi ve tedavisini öğrenmesi Çocuk hastalarda batın ile ilgili yakınmaların belirtilerini ve önemini öğrenmesi Çocukta nörolojik acillerin nedenlerini ve tedavisini öğrenmesi Çocuklarda sıvı ve elektrolit tedavisinin fizyolojisi ve bozukluklarını öğrenmesi Sosyal ve/veya psikolojik rahatsızlıkların belirtilerini öğrenmesi Pediatrik travma hastaların spesifik problemlerini öğrenmesi. Pediatrik kardiyak hastalıkların belirtileri ve tedavisini öğrenmesi Çocukların solunum bozukluklarının patofızyolojisi, nedenleri ve tedavisini öğrenmesi. Çocukluk çağında sık görülen ciddi endokrin ve hematolojik hastalıkların patofizyolojisi,
nedenleri ve tedavilerini öğrenmesi Çocukların sık görülen ciddi Jinekolojik ve Ürolojik hastalıklarının patofızyolojisi, nedenleri
ve tedavisini öğrenmesi. Çocukluk çağının ortopedik ve yumuĢak doku problemlerini tanımayı ve uygun tedavi
yapmayı öğrenmesi. Çocuklarda sık görülen dermatolojik hastalıkları ve sistemik hastalıkların dermatolojik
belirtilerini öğrenmesi. BaĢ ve boyunun sık görülen ve/veya ciddi problemleri olan çocukları tanımayı ve tedavi
etmeyi öğrenmesi. YÖNTEM:
Pediatrik endotrakeal entübasyon dahil, doğru havayolu yaklaĢımını yapması.
Damar yolu açma, intraosseöz iğne yerleĢtirilmesi dahil intravenöz giriĢimleri yapabilme ve
kullanabilme becerilerini ve acil ilaçların uygun dozlarını uygulamayı göstermesi.
DeğiĢik yaĢlardaki çocuklarda ateĢin önemini öğrenmesi ve ateĢli çocuğa optimal
resüsitasyon uygulama becerisini göstermesi.
Menenjit, sepsis, pnömoni, idrar yolu enfeksiyonu ve bakteriyeminin uygun çalıĢmalar ve
tedavisi dahil çocukluk çağının sık karĢılaĢılan infeksiyoz hastalıkları hakkındaki bilgisini
göstermesi.
Pediatrik lomber ponksiyon giriĢiminj tam olarak uygulama becerisini göstermesi.
Gastroenterit, intussusepsiyon, volvulus, MeckeI divertikülü, anafilaktoid purpura ve
apandisit dahil gastrointestjnal sistem ve abdominal kavitenin sık karĢılaĢılan ve/veya ciddi
hastalıklarının patofızyolojjsi ve belirtilerine ait bilgisini göstermesi.
Pediatrik hastalarda ayırıcı tam yöntemlerini ve bunlara ait ön çalıĢmaları tartıĢması
Febril ve afebril nöbet geçiren çocuklara uygun yaklaĢımı göstermesi.
Hjdrosefalinin, ayırıcı tanısı, tedavjsjni bilmesi ve nörolojjk Ģant problemlerinjn yaklaĢımnı
göstermesi.
Dehidrate çocuğun sıvı ve elektrolit ihtiyacını hesaplamak.
Çocuk istismarından ve/veya ihmalinden Ģüphelenildiğinde gereken tanısal çalıĢmaları ve
taburcu edilirken dikkat edilecek konuları öğrenmesi.
Cinsel kötüye kullanıma maruz olduğu öne sürülen bir hastanın hikaye alma ve fizik
muayenesjni yapabilme becerisini göstermek.
Pediatrik travma resüsitasyonunu yönetebilme becerisini göstermek
Çocuk hastalarda yanıkların önemi ve değiĢik özellikteki yanıkların doğru tedavisinin
bilgisini göstermek
Pediatrik EKG'leri yorumlaması ve eriĢkin EKG'si ile olan farkları göstermesi.
Sık karĢılaĢılan pediatrik ritim bozukluklarını, tanılarını ve tedavilerini tartıĢması.
Konjenital sjyanotik ve siyanotik olmayan kalp hastalıklarını, komplikasyonlarını ve
tedavilerini tartıĢması.
Pediatrik akciğer grafısini okuyabildiğini göstermesi.
Romatizmal ateĢ ve subakut bakteriyel endokardjt profılaksisi jhtjyacı olan hastaları uygun
bir Ģekilde tedavi edebilme becerisini göstermesi.
Çocuk ve adölesanların göğüs ağrısının ayırıcı tanısını, eriĢkinlerden farkını öğrenmesi ve
uygun tetkik ve tedavi bilgisini göstermesi.
Pediatrik hastalarda konjestif yetmezliğin ayırıcı tanısını öğrenmesi ve uygun tedavi bilgisini
göstermesi.
Çocukların solunum yollarının anatomi ve fizyolojisini öğrenmesi.
Peak ekspiratuar akım ölçümleri, puls-oksimetre ve end-tidal C02 doğru kullanımının
becerisini göstermesi.
Epiglottitis olduğu Ģüphelenilen üst solunum yolu enfeksiyonlu bir çocuğa doğru yaklaĢımı
gösterebilmesi.
Astım, bronĢiolit, kistik fibrozis, pnömoni dahil alt ve Üst havayolu hastalıklarının
etiyolojilerini ve bu çocuklara doğru yaklaĢımları öğrenmesi.
Üst hava yolu yabancı cisimlerine doğru yaklaĢımı ve alt hava yolu yabancı cisimleri olan
hastaların tanısını koyma ve sonuçlandırma becerisini göstermesi.
Diyabet ve/veya diyabetik ketoasidozlu çocuk hastalara doğru yaklaĢımı göstermesi.
Çocuklarda anemi etiyolojisi ve uygun tanısal değerlendirmelerin bilgisini göstermesi,
Sarılığı olan çocuklarda, sarılığın ayırıcı tamsı ve tamsal çalıĢmalarına ait bilgisini göstermesi
Kanama diatezi olan çocuklarda, kanama diatezinin ayırıcı tanısı ve tanısal çalıĢmalarına ait
bilgisini göstermesi.
Dizürisi veya idrar yollan enfeksiyonu olan çocukların doğru değerlendirilmesini ve
tedavisini göstermesi.
Çocukta intravenöz piyelogramın endikasyonları ve yorumlanmasını öğrenmesi.
Fimozis, parafimozis, balanitis ve torsiyon dahil testiküler lezyonlara ait bilgisjni ve
tedavisini uygulayabilmesi.
Topallayan pediatrik bir hastanın ayırıcı tanısını ve gerekli çalıĢmaları öğrenmesi
Transient sinovit ve septik eklemin prezentasyonu, tamsal tetkik sonuçlan ve tedavilerini
ayırt etmesi.
Jüvenil artrit, lupus veya dermatomiyozit gibi otojmmün sendrom Ģüphesi olan hastaların
bulgularını ve sonuçlandırılmasını öğrenmesi.
Akut yumuĢak doku enfeksiyonlarının etiyolojisi ve tedavisini öğrenmesi ve insizyon ve
drenajını yapabilmesi.
Varicella, kızamık, monilia, roseaola, rubella, pjtriazis, uyuz ve eritema infeksiyozum dahil
sık karĢılaĢılan pediatrik döküntülü hastalıkları doğru olarak tanıması.
PeteĢisi olan çocukların ayırıcı tanı ve değerlendirme bilgisini göstermesi.
Kulak, burun ve boğaz muayenesini doğru bir Ģekilde yapabilmeyi ve yorumlayabilmeyi
göstermesi.
Pediatrik fasiyal ve orbital enfeksiyonların tanı ve tedavilerine ait bilgisini göstermesi.
Neonatal Ģokun nedenlerinj öğrenmesi ve endotrakeal entübasyon ve umblikal venöz kateter
dahil infant resüsjtasyonunu yapabilme becerisini göstermesi,
Suprapubik mesane aspirasyonu doğru bir Ģekilde yapabilme becerisini göstermesi.
Ani bebek ölümü sendromunun bulguları ve ayırıcı tanısını öğrenmesi ve doğru adli iĢlemleri
uygulamayı ve aileye destek olmayı göstermesi.
Polio, botulizm ve Landry-Gullian-Barre sendromu dahil güçsüz infant ve çocukların ayırıcı
tanısı ve akut tedavilerini öğrenmesi.
Diareli çocukların değerlendirme ve tedavilerine ait bilgisini göstermesi,
Çocukluk çağının sık karĢılaĢılan zehirlenmelerine ait tanı ve tedavi bilgisini göstermesi.
Boğulma/boğula yazma nedeni ile gelen çocukların bakımını yapabilmesi.
Komplikasyonları, tanısal basamakları ve tedavisini öğrenerek, yabancı cisim yutan
çocukların bakımını yapabilmesi
Üst ve alt gastrointestinal kanaması olan çocukların ayırıcı tanısını yapabilmesi ve
değerlendirme ve tedavisini öğrenmesi.
Çocuklardaki böbrek yetmezliği veya anürinin ayırıcı tanısı ve tamsal çalıĢmaları öğrenmesi
Senkop ile gelen çocuğu değerlendirme becerisini göstermesi ve ayırıcı tanısını
13-19 yaĢ arası gençlerin intiharları ile ilgili risk faktörlerini öğrenmesi.
Çocukluk çağının anormal vajinal kanamalarının ayırıcı tanısını öğrenmesi ve değiĢik
yaĢlardaki çocukların genital muayenelerini doğru yapabilme becerisini göstermesi.
Bilinç değiĢikliği olan çocukları değerlendirme ve tedavi edebilme becerisini göstermesi ve
pediatrik beyin BT' yi yorumlaması.
Sık karĢılaĢılan pediatrik tümörleri öğrenmesi.
3.3.2. ACĠL TIP ANA BĠLĠM DALI TIPTA UZMANLIK ÖĞRENCĠLERĠ
DAHĠLĠYE EĞĠTĠM VE ROTASYON HEDEFLERĠ
HEDEFLER:
Ġç Hastalıklarına ait genel kavramların, hikaye alma ve fizik muayene uygulama becerilerinin
özümsenerek, acil servise baĢvuran hastaların sistemik değerlendirilme becerilerinin
geliĢtirilmesi.
Gastrointestinal sistem hastalıklarının acil servise baĢvuru Ģekilleri, patofizyolojileri ve
tedavilerinin öğrenilmesi.
Sık rastlanılan hematolojik hastalıklarının acil servise baĢvuru Ģekilleri, patofizyolojileri ve
tedavilerine ait bilginin geliĢtirilmesi.
BağıĢıklık sistemini oluĢturan elemanların anlaĢılması ve bağıĢıklık sisteminin baskılandığı
yada aĢırı aktive olduğu hastalıklara ait bilgiye sahip olunması.
Önemli sistemik enfeksiyöz hastalıklarının ne olduğu ve bunlann tanı ve tedavilerinin
bilinmesi.
Endokrin ve metabolik hastalıkların nedenleri, baĢvuru Ģekilleri ve tedavilerine ait bilginin
geliĢtirilmesi.
Solunum sistemi hastalıklarının nedenleri, baĢvuru Ģekilleri ve tedavilerine ait bilgiye sahip
olunması
Böbrek hastalıklarının değerlendirilmesi, patofizyolojisi ve tedavilerinin öğrenilmesi.
YÖNTEM:
Acil servise baĢvuran hastalardan uygun hikaye alma becerisini göstermesi.
Aldığı hikayeye dayanarak, hızlı değerlendirme, ilk stabilizasyon ve takiben tam
yönlendirilmiĢ fizik muayene uygulama becerisini göstermesi.
AĢağıda tanımlanan yöntemlerdeki bilgiler ile hikaye ve fizik muayene becerilerini
birleĢtirerek baĢvuru anında uygun ayırıcı tanı yeteneğini geliĢtirmesi.
Özefagusa ait sorunların nedenleri, baĢvuru Ģekilleri ve tedavilerine ait bilgisini göstermesi.
Enfeksiyöz ishallerden sorumlu etiolojik ajanları, patofizyolojilerini ve tedavilerini
tanımlaması. Safra kesesi ve karaciğer hastalıklarını değerlendirme, tedavi etme ve uygun
Ģekilde taburcu etme becerisini göstermesi.
Gastrointestinal sistemin tıkayıcı lezyonlarının baĢvuru Ģekilleri, tamlan ve tedavilerine ait
bilgisini göstermesi.
Gastrointestinal sistem ile ilgili NG sonda takılması, anoskopi vb... gibi giriĢimleri uygulama
becerisini göstermesi.
Gastrointestinal sistemin enflamatuar hastalıklarının baĢvuru Ģekillerini, tetkikleri ve uygun
tedavilerini tanımlaması.
Gastrointestinal kanaması olan hastaların değerlendirilmesi, tedavisi ve uygun
yönlendirilmelerine yönelik bilgisini göstermesi.
Orak hücreli anemisi olan hastalan yeterli Ģekilde değerlendirmesi ve tedavilerine ait bilgisini
göstermesi.
Kanama bozuklukları olan hastaların değerlendirme ve tedavilerindeki uygun aĢamaları
tanımlaması.
Anemisi olan hastaların tetkik, tedavi ve yönlendirmelerine ait bilgisini göstermesi
Kan ürünleri transfüzyonunun uygun kullanımı ve transfüzyon reaksiyonlarının teĢhis ve
tedavisine ait bilgisini göstermesi.
HIV enfeksiyonunun da dahil olduğu immün kompromize hastaların mekanizmasının ve
baĢvuru Ģekillerinin öğrenilmesi.
Ġmmün yetmezliğin AIDS dıĢı nedenlerinin ayrımını yapabilmesi ve tartıĢması.
Romatolojik ve otoimmün hastalığı olan hastaların tanınması, baĢlangıç tedavisi ve uygun
taburcu edilme kriterlerini tartıĢması.
Transplant reaeksiyonu da dahil, hipersensivite reaksiyonu olan hastaların tedavisi ve
istenecek tetkikIere ait bilgisini göstermesi.
Hücresel ve humoral immünitenin içeriğini anlaması ve acil servise gelen hastalarda
immünizasyonun uygun kullanılmasına ait bilgisini göstermesi.
Özellikle gonore, sifilis, tüberküloz ve tetanosu içeren bakteriyel enfeksiyonu olan hastaların
baĢvuru Ģekilleri, değerlendirilmeleri ve uygun tedavilerine ait bilgisini göstermesi
Toksik Ģok sendromunun tedavisini ve tanı kriterlerini tanımlaması.
Farklı yaĢ gruplarında sepsisin özelliklerini öğrenmek.
Sepsis olasılığı olan hastalarda uygun baĢlangıç tedavisine ait bilgisini göstermesi.
Viral enfeksiyonu olan hastaların baĢvuru Ģekillerini, tedavilerini, taburcu edilme kriterlerini
ve immünizasyon yöntemlerini tartıĢması.
Sık karĢılaĢılan protozoal enfeksiyonların klinik dönemlerine, taĢıyıcılara ve tedavilerine ait
bilgisini göstermesi.
Glomerüler hastalığı olan hastaların baĢvuru Ģekillerine, baĢlangıç değerlendirmelerine ve
taburcu edilme kriterlerine ait bilgisini göstermesi.
Üriner sistem enfeksiyonlarının sık rastlanan nedenlerini, uygun laboratuar çalıĢmalarını ve
taburcu edilme kriterlerini tanımlaması.
Böbrek yetmezliği olan hastalarda, en sık karĢılaĢılan nedenleri, hastaların baĢvuru Ģekillerini
ve olası metabolik bulguları, diyaliz de dahil tedavi yöntemlerini ve taburcu edilme
kriterlerini tartıĢması.
Diyaliz tedavisinin sık rastlanan komplikasyonlarını ve bunların acil servise baĢvuru
nedenlerini anlatması.
Asid-baz bozukluğu olan hastaların değerlendirme ve tedavilerine ait bilgisini göstermesi ve
nedenlerini anlatması.
Sıvı ve elektrolit bozukluklarının nedenlerine baĢvuru Ģekillerine ve tedavilerine ait bilgisini
göstermesi
Glikoz metabolizma bozukluğu olan hastaların baĢvuru Ģekillerini, tedavi yöntemlerini ve
taburcu edilme kriterlerini tartıĢması.
Sık karĢılaĢılan endokrin hastalıkların acil servise baĢvuru Ģekillerine, baĢlangıç
değerlendirilmelerine, tedavi yöntemlerine ve taburcu edilme kriterlerine ait bilgisini
göstermesi.
Ciddi malnütrisyonlu hastaların baĢlangıç tedavilerini tartıĢması
Solunum sistemi enfeksiyonu olan hastalarda olası nedenleri, bu hastaların acil servise
baĢvuru nedenlerini, baĢlangıç değerlendirilmelerini, taburcu edilme kriterlerini tartıĢması
Pulmoner embolili hastalarda predispozan faktörleri, bu hastaların baĢvuru Ģekillerini ve
uygun tedavi yöntemlerini tartıĢması
Göğüste kitlesi olan hastaların baĢvuru nedenlerine, istenecek tetkiklere, uygulanacak
tedavilere ve taburcu edilme kriterlerine ait bilgisini göstermesi.
Kronik granülomatöz hastalığı olan hastaların baĢvuru nedenlerine, istenecek tetkiklere,
uygulanacak tedavilere ve taburcu edilme kriterlerine ait bilgisini göstermesi.
Lenfatik sisteme ait hastalığı olan hastaları uygun Ģekilde değerlendirmesi
Hematopoetik malignitesi olan hastaların baĢvuru nedenlerine, istenecek tetkiklere,
uygulanacak tedavilere ve taburcu edilme kriterlerine ait bilgisini göstermesi.
EriĢkin respiratuar distres sendromu ve multisistem organ yetmezliğinin nedenlerine, tam
yöntemlerine ve tedavilerine ait bilgisini göstermesi.
DAHĠLĠYE YOĞUN BAKIM EĞĠTĠM VE ROTASYON HEDEFLERĠ
HEDEFLER:
Yoğun bakım hastasını hızlı olarak değerlendirme, stabilize etme, tanısını koyma ve yoğun
bakımdan çıkarına yeteneğinin geliĢtirilmesi
Yoğun Bakım hastasını etkileyen travma, toksinler, Ģok, sepsis, kalp yetmezliği ve solunum
yetmezliğinin patofizyolojisine ve solunum, dolaĢım, renal ve nörolojik fızyolojiye ait
bilginin geliĢtirilmesi
Yoğun Bakım hastalarında tıbbi giriĢimlerin, hemodinamik monitörizasyonun ve
uygulanmasının prensiplerinin öğrenilmesi
Yoğun Bakım hastalarında tanısal ve tedavi edici giriĢimlerin uygulanması için gerekli teknik
becerilerin geliĢtirilmesi ve endikasyonlarının öğrenilmesi
Yoğun Bakım hastalarının izleminde laboratuar, radyolojik ve diğer tanısal testlerin uygun
kullanımına ait bilginin geliĢtirilmesi
YÖNTEM:
Yoğun Bakım hastalarında hikaye alma ve fizik muayene yeteneğinin öğretilmesi.
Yoğun Bakım hastalarında aĢağıdaki giriĢimleri uygulama becerisini göstermesi:
oral endotrakeal entübasyon
nazotrakeal entübasyon
krikotirotomi
iğne/tüp torakostomi
santral intravenöz kateter yerleĢtirilmesi
swan ganz kateter yerleĢtirilmesi
transvenöz kardiyak pace takılması
arteriyel damar yolu takılması
arteriyel kan gazı alınması
foley kateterizasyon.
EKG monitörleri, EKG'ler, kardiyak outputlar, hemodinamik monitörizasyon, arteriyel kan
gazları, pulse-oksimetre, end-tidal COı monitörizasyonu ve respiratörlerin verilerini
kullanabilme ve yorumlama becerilerini gösterebilmesi
ġok, kalp yetmezliği, disritmiler, sepsis, travma, zehirlenmeler, solunum yetmezliği,
karaciğer yetmezliği, böbrek yetmezliği ve nörolojik hastalıklar için uygulanan farmakolojik
ajanların dozları, endikasyonları ve kontrcndikasyonlarını tanımlayabilmesi
Ventilatöre bağlı bir hastayı takip edebilme becerisini gösterebilmesi
Yoğun Bakım hastalarının izleminde uygun kararları verebilmesi
Yoğun Bakım hastalarında uygun tanısal ve tedavi edici giriĢimlerin önceliğini
belirleyebilmesi
ġok, sepsis, sıvı ve elektrolit anormalliği, kalp yetmezliği, kardiyak disritmiler, böbrek
yetmezliği, karaciğer yetmezliği, ve toksikolojik acilleri tanıyabilme ve tedavi edebilme
becerisini gösterebilmesi
Yoğun Bakım hastalarında uygun konsUltasyon istemlerinin yapılabilmesinin gösterilmesi
Yoğun Bakım hastalarının bakımının etik ve yasal prensiplerinin öğrenildiğinin gösterilmesi
3.3.3. ACĠL TIP ANA BĠLĠM DALI TIPTA UZMANLIK ÖĞRENCĠLERĠ
KARDĠYOLOJĠ EĞĠTĠM VE ROTASYON HEDEFLERĠ
HEDEFLER:
Ġskemik kalp hastalığının etiolojisi ve patofizyolojisinin öğrenilmesi
Kardiyak arrestin etiolojisi ve patofızyolojisinin öğrenilmesi Ritim bozukluklarının etiolojisi ve patofizyolojisinin öğrenilmesi Akut miyokard enfarktüs ve kardiyak arreste eĢlik eden ritim bozukluklarının tanı ve
tedavilerinin öğrenilmesi Amerikan Kalp Birliği'nin önerilerinin öğrenilmesi ve standart resusitasyon giriĢimlerini
yapma becerilerinin geliĢtirilmesi Akut miyokard enfarktüsü, kardiyak arrest sırasında ve sonrasında ve ritim bozukluklarında
kullanılan ilaçların doz, veriliĢ biçimleri ve etki mekanizmalarının öğrenilmesi Standart monitörizasyon tekniklerinin öğrenilmesi Resüsitasyonu sona erdirme endikasyonlarının öğrenilmesi
YÖNTEM:
Kardiyak arrestin farklı etiolojik faktörlerine ve bu faktörlere ait terapötik yaklaĢımlara ait bilginin geliĢtirilmesi
Akut miyokard enfarktüsü, kardiyak arrest ve ritim bozuklukları sırasında kan akımı, oksijen sunumu ve oksijen tüketimini etkileyen faktörlere ait bilginin geliĢtirilmesi
Akut miyokard enfarktüsü ve kardiyak arrest sırasında görülen ritim bozukluklarına tam koyma becerisinin geliĢtirilmesi ve bu ritim bozukluklarının tedavisine yönelik ACLS protokollerinin öğretilmesi
Amerikan Kalp Birliği‟nin önerileri doğrultusunda kardiyopulmoner resüsitasyon sırasında kapalı eksternal göğüs masajı uygulama yeteneğinin geliĢtirilmesi
Kardiyak arrest, akut miyokard enfarktüsü ve ritim bozukluklarında kullanılan ilaçların uygun dozlarda, periferal ve santral venöz yoldan, endotrakeal, intraosseöz ve intrakardiyak yollardan uygulama becerilerinin geliĢtirilmesi
Eksternal ve internal yollardan defibrilasyon uygulama becerilerinin geliĢtirilmesi Ġnternal ve eksternal kardiyak pacing uygulama becerilerinin geliĢtirilmesi Kardiyak arrest ve resüsitasyon sırasında arteriyel kan gazı, kan basıncı monitörizasyonu, sağ
kalp ve pulmoner arter kateterizasyonu ve end tidal CO2 monitörizasyonu uygulama becerilerinin geliĢtirilmesi
3.3.4. ACĠL TIP ANA BĠLĠM DALI TIPTA UZMANLIK ÖĞRENCĠLERĠ
ANESTEZĠYOLOJĠ EĞĠTĠM VE ROTASYON HEDEFLERĠ
HEDEFLER:
Hava yolu açma becerilerinin geliĢtirilmesi
Anestezide kullanılan farmakolojik ajanlara ait bilginin geliĢtirilmesi
Standart monitörizasyon teknikleri ve oksijen tedavisi yöntemleri konularında bilgilerinin
geliĢtirilmesi
Uygun preoperatif hikaye alma ve fizik muayene uygulama yöntemlerinin öğrenilmesi.
Ağrı tedavisi prensiplerinin öğrenilmesi
Vasküler giriĢim becerilerinin geliĢtirilmesi
YÖNTEM:
Uygun bag-valv-maske aygıtı kullanımı eğitimi
Üst hava yolu anatomi bilgisinin teorik ve pratik eğitimi
Endotrakeal ve nazotrakeal entübasyonun endikasyonlan ve komplikasyonlarının öğretilmesi
ve pratik eğitimi
Ġnhaler anestetik ajanların, intravenöz anestetik ve analjezik ajanların ve nöromuskuler bloker
ilaçlarının dozları, endikasyonları ve kontrendikasyonlarının öğretilmesi
Standart monitörizasyon tekniklerini kullanma yöntemlerinin öğretilmesi
Ventilatöre bağlı hasta bakımının öğretilmesi
Rejyonel anestezi ve periferik sinir blokları yöntemlerinin teorik ve pratik eğitimi
Lokal anestetik ilaçların ve uygulama yöntemlerinin teorik ve pratik eğitimi
TıkanmıĢ hava yolunu tanıma ve tedavi yöntemlerinin öğretilmesi (Heimlich manevrası)
Bilinçli sedasyon uygulamasının teorik ve pratik eğitimi
Fasiyal sinir bloğu uygulama yöntemlerinin teorik ve pratik eğitimi
Hava yolu açma yeteneği ile ilgili uygun karar verme yeteneğinin geliĢtirilmesi
Cerrahi hava yolu tekniklerinin teorik ve pratik eğitimi
Dental blok uygulama tekniklerinin teorik ve pratik eğitimi
Ġntravenöz, intraarteriyel ve santral damar yolu açma ve kateterizasyon yöntemlerinin teorik
ve pratik eğitimi
3.3.5. ACĠL TIP ANA BĠLĠM DALI TIPTA UZMANLIK ÖĞRENCĠLERĠ
GENEL CERRAHĠ EĞĠTĠM VE ROTASYON HEDEFLERĠ
HEDEFLER:
Sık karĢılaĢılan genel cerrahi hastalıklarına yaklaĢımın geliĢtirilmesi
Uygun hikaye alma ve fizik muayene uygulama becerilerinin geliĢtirilmesi
Genel Cerrahi ile ilgili giriĢimsel becerilerin geliĢtirilmesi
Genel Cerrahi hastasını tüm yönleriyle değerlendirme becerisinin geliĢtirilmesi
Yeni baĢlangıçlı karın ağrısı olan hastalarda konsültasyon ve cerrahi giriĢim
endikasyonlarının öğrenilmesi
Perioperatif hasta bakımının ana kurallarının öğrenilmesi
YÖNTEM:
Uygun preoperatif değerlendirme de dahil olmak üzere Genel Cerrahi ile ilgili hastalıkları
olan hastalarda uygun hikaye alma ve fizik muayene yapma yeteneğinin geliĢtirilmesi
Yeni baĢlangıçlı karın ağrısı olan hastalarda ayırıcı tanıların tartıĢılması ve bu hastaları
değerlendirme, tedavi etme ve uygun konsültasyonları isteme yeteneğinin geliĢtirilmesi
Memenin sık karĢılaĢılan hastalıklarına yönelik tam ve tedavi becerilerinin geliĢtirilmesi
Anüs ve rektumun sık karĢılaĢılan hastalıklarına yönelik tanı ve tedavi becerilerinin
geliĢtirilmesi
Tüp torakostomi, santral venöz kateter takılması, nazogastrik takılması, yara kapatılması ve
abse insizyon ve drenajı gibi sık uygulanan giriĢimleri uygulayabilme yeteneğinin
geliĢtirilmesi
Cerrahi hastalarının operatif ve perioperatif dönem tedavilerine yardımcı olma yeteneğinin
geliĢtirilmesi
Ameliyat olan hastalarda sık karĢılaĢılan sıvı ve elektrolit bozukluklarının tartıĢılması ve bu
bozuklukları olan hastaları değerlendirme yeteneğinin geliĢtirilmesi
Cerrahi enfeksiyonların uygun profilaksi ve tedavilerinin öğretilmesi
Cerrahi hastalarında ağrı yönetimi yeteneğinin geliĢtirilmesi
Karın ağrısı olan hastaların değerlendirilmesinde abdominal grafılerin rolünün tartıĢılması ve
cerrahi hastalarında uygun görüntülerne tetkiklerinin istenmesi ve yorumlanmasına yönelik
yeteneğinin geliĢtirilmesi
YumuĢak doku enfeksiyonu olan hastaları değerlendirme yeteneğinin geliĢtirilmesi
Karın duvarının sık karĢılaĢılan yapısal defektIerine tanı koyma yeteneğinin geliĢtirilmesi
3.3.6. ACĠL TIP ANA BĠLĠM DALI TIPTA UZMANLIK ÖĞRENCĠLERĠ
ORTOPEDĠ EĞĠTĠM VE ROTASYON HEDEFLERĠ
HEDEFLER:
Konu ile ilgili hikaye alma ve fizik muayene uygulama becerilerinin geliĢtirilmesi.
Ortopedik hastalıkların değerlendirilmesinde yararlanılan tamsal görüntüleme yöntemlerinin
kullanımlarının öğrenilmesi.
Kas - iskelet travmalarım değerlendirme ve yönlendirme becerilerinin geliĢtirilmesi.
Kas - iskelet sisteminin enfeksiyöz ve enflamatuar hastalıklarına tanı koyma ve tedavi etme
becerilerinin geliĢtirilmesi
Kas - iskelet sistemi hastalığı bulunan hastalarda akut ve kronik ağrı tedavisinin kurallarının
öğrenilmesi.
YÖNTEM:
Kas - iskelet sistemi rahatsızlığı bulunan hastalarda doğru hikaye alma ve fizik muayene
yapma yeteneğini göstermesi.
Ortopedik yaralanması olan hastalarda doğru grafileri isteme ve yorumlama becerisini
göstermesi.
Sık rastlanan kas iskelet sistemi yaralanmalarının, bölgenin anatomisi, travmanın
mekanizması, baĢvuru Ģikayetleri, komplikasyonları, tedavisi ve prognozuna ait bilgisini
göstermesi.
Standart ortopedik kavramlara ait bilgisini göstermesi
Ortopedik yaralanmaların rehabilitasyonu ve bakımına ait bilgisini göstermesi.
YetiĢkin ve çocuk iskelet anatomisi arasındaki farklara ve bu farkların klinik ve radyolojik
olarak nasıl yansıdığına ait bilgisini göstermesi
Kompresif bandajlar, ateller ve immobilizerler gibi ortopedik araçları kullanma becerisini
göstermesi.
Kırık/çıkık imobilizasyonu ve redüksiyonu, artrosentez ve ekstansör tendon onarımı gibi
giriĢimleri uygulama becerisini göstermesi.
Multipl travma hastalarında ortopedik yaralanmaların bakım sırasını belirleme ve tedavisini
yönlendirme becerisini göstermesi.
Enfeksiyöz ve enflamatuar hastalığı bulunan hastaların baĢvuru nedenlerini tanımlaması ve
bunlara tam koyma ve tedavi etme yeteneğini göstermesi.
YumuĢak doku yabancı cisimlerini tanıma ve tedavi etme becerisini göstermesi.
Ġnsan ve hayvan ısırığı olan hastaların baĢvuru nedenlerini, komplikasyonları, tanı, tedavi ve
prognozlarını anlatması.
Kompartman sendromunun baĢvuru biçimlerini, komplikasyonlarını, tanı, tedavi ve
prognozunu anlatması.
Bier blok, radial, ulnar, aksiller, posterior tibial ve sural sinir blokları da dahil olmak üzere
bölgesel anestezi uygulama yeteneğini göstermesi.
Ortopedik travması bulunan hastalarda kullanılan sedatif-analjezik ajanların dozlarını,
endikasyonlarını, kontrendikasyonlarını ve yan etkilerini anlatması ve bu ilaçları kullanma
becerisini göstermesi.
Kas - iskelet sistemi hastalıklarında kullanılan standart oral ana1jeziklerin dozlarını,
endikasyonlarını, kontrendikasyonlarını, yan etkilerini ve göreceli etkinliklerini tartıĢması.
Bel ağrısı olan hastalarda ayırıcı tam, hikaye özellikleri ve fizik muayene bulgularını
tartıĢması.
Kas, fasya ve tendonları da ilgilendiren yumuĢak doku enfeksiyonlarını tanıma ve tedavi
etme becerisini göstermesi.
AĢırı kullanım sendromlarının tam ve tedavisini anlatması.
Ampute ekstremite parçalarını nasıl koruyacağını ve değerlendireceğini anlatması.
Eklem yaralanmaları, değerlendirmesi, sınıflamaları, tedavi ve prognozlarına ait bilgisini
göstermesi
Burkulma, penetran yumuĢak doku yaralanmaları ve yüksek basınçlı enjeksiyon
yaralanmaları gibi yumuĢak doku yaralanmalarının tanı ve tedavilerini tartıĢması
3.3.7. ACĠL TIP ANA BĠLĠM DALI TIPTA UZMANLIK ÖĞRENCĠLERĠ
RADYOLOJĠ EĞĠTĠM VE ROTASYON HEDEFLERĠ
HEDEFLER:
Konu ile ilgili radyolojik uygulama becerilerinin geliĢtirilmesi
Hastalıkların değerlendirilmesinde yararlanılan tanısal görüntüleme yöntemlerinin
kullanımlarının öğrenilmesi
Travmalı hastaların uygun görüntüleme yöntemlerinin geliĢtirilmesi
YÖNTEMLER:
Acil vakalarında doğru radyolojik değerlendirme yeteneğinin geliĢtirilmesi
Konvansiyonel grafilerin değerlendirilmesinin öğrenilmesi
Doğru skopi kullanılmasının tartıĢılması ve anlaĢılması
Yeterli sayıda ultrasonografik değerlendirmede bulunularak tanıya gidilmesinin öğrenilmesi
Travma ultrasonografisi ve yatak baĢı ultrasonografisinin değerlendirilmesinin öğrenilmesi
Acil vakalarında kompütorize tomografi değerlendirilmesinin öğrenilmesi
Acil vakalarında kompütorize magnetik rezonans değerlendirilmesinin öğrenilmesi
Acil vakalarında kompütorize anjiyografi değerlendirilmesinin öğrenilmesi
Acil vakalarında kompütorize dopplergrafi değerlendirilmesinin öğrenilmesi
3.3.8. ACĠL TIP ANA BĠLĠM DALI TIPTA UZMANLIK ÖĞRENCĠLERĠ
BEYĠN CERRAHĠSĠ EĞĠTĠM VE ROTASYON HEDEFLERĠ
HEDEFLER:
Santral sinir sistemi yaralanmalarını tanımaya ve lokalize etmeye yönlendirilmiĢ hikâye alma
ve fizik muayene uygulama becerisini göstermesi.
Nörolojik hastalıkların ve yaralanmaların tanısında baĢvurulan radyolojik yöntemleri doğru
olarak kullanabilmesi
Beyin. spinal kord, omurga ve periferal sinir hastalıkları ve yaralanmalarını tanıması,
stabilize etmesi ve ilk tedaviyi uygulayabilmesi.
BOS Ģantlarının nasıl çalıĢtığım ve olası Ģant fonksiyon bozukluklarında hastayı nasıl
değerlendireceğini öğrenmesi.
YÖNTEM:
Travma hastalan da dahil olmak üzere, bilinç durumu farklı düzeylerde olan hastalarda hem
ayrıntılı hem de kısa hikaye alma ve nörolojik muayene uygulama becerisini göstermesi.
Nöroanatomiyi ve nasıl fonksiyon gördüğüne ait bilgisini bu hastalarda patolojinin yerini
belirleyerek göstermesi.
Cerrahi giriĢime uygun olan serebrovasküler ve spinal kord hastalıkları tanıma ve
yönlendirme becerisini göstermesi.
Kraniografi, spinal düz grafiler, kontrastlı ve kontrastsız bilgisayarlı tomografi, manyetik
rezonans görüntüleme, tomografi gibi nörolojik görüntüleme yöntemlerinin endikasyonlarını,
uygulama tekniklerini ve kontrendikasyonlarını tanımlaması.
Kraniografi, spinal düz grafiler (servikal, dorsal, lomber, sakral) ve bilgisayarlı beyin
tomografisini doğru yorumlama becerisini göstermesi.
Omurga kırık, çıkık ve sublüksasyonlarının ilk değerlendirmelerini tanımlaması.
Omurga immobilizasyon yöntemlerini tanımlaması.
Santral sinir sistemi kont ve penetran travmalarında ilk değerlendirme ve tedavi becerisini
göstermesi.
BOS Ģant fonksiyon bozukluklarını değerlendirme becerisini göstermesi.
Travma dıĢı nedenlere bağlı spinal kord basılarını tanıma ve tedavi etme becerisini
göstermesi.
Ġntrakranial basıncı ölçme tekniklerini ve endikasyonlarını anlatması.
3.3.9. ACĠL TIP ANA BĠLĠM DALI TIPTA UZMANLIK ÖĞRENCĠLERĠ
NÖROLOJĠ EĞĠTĠM VE ROTASYON HEDEFLERĠ
HEDEFLER:
Sık karĢılaĢılan sinir sistemi hastalıklarının anatomi, patofizyoloji, baĢvuru Ģekilleri ve takip
ve tedavilerinin öğrenilmesi.
Ayrıntılı nörolojik muayene uygulama becerisinin geliĢtirilmesi
Nörolojik hastalıkların değerlendirilmesinde baĢvurulan tanısal test ve giriĢimleri isteme ve
uygulama becerisinin geliĢtirilmesi.
YÖNTEM:
Nörolojik hastalıklara yönlendirilmiĢ kısa ve ayrıntılı hikaye alma ve fizik muayene
uygulama becerisini göstermesi.
Serebrovasküler hastalıkları, kranial sinirlere ait hastalıkları, demiyelinizan ve nöromuskuler
hastalıkları, epilepsi, baĢ ağrısı, spinal kord basısı, pseudotümör serebri, normal basınçlı
hidrosefali, periferal nöropali, Ģant fonksiyon bozukluklanın, nörolojik enfeksiyonları ve
nörolojik enflamatuar durumları tanıma ve uygun tetkikleri isteyip tedavi etme yeteneğini
göstermesi.
Nöroanatomi bilgisini göstermesi ve bu bilgisini nörolojik hastalıkların lokalizasyonunu
bulmak için uyguladığı nörolojik muayene sırasında kullanması.
Düz grafi, bilgisayarlı tomografi, manyetik rezonans görüntüleme, miyelografi gibi nörolojik
görüntüleme yöntemlerinin endikasyonlarını, uygulama tekniklerini ve kontrendikasyonlarını
tanımlaması.
Düz grafi ve bilgisayarlı tomografi gibi nörolojik görüntüleme yöntemlerini doğru
yorumladığım göstermesi.
Farklı baĢ ağrısının tiplerini ve her birinde kullanılan ilaçların, dozlarını, endikasyonlarını ve
kontrendikasyonlarını tanımlaması.
Lomber ponksiyon uygulama ve beyin omurilik sıvısını doğru yorumlama becerisini
göstermesi.
Nöbet, Ģant fonksiyon bozukluğu, spinal kord basısı ve nörolojik enfeksiyonu olan hastaların
değerlendirme, tedavi ve takip iĢlemlerini doğru sırada uygulama bilgisini göstermesi.
Nörolojik enfeksiyonların tedavisinde kullanılan ilaçların çocuk ve yetiĢkin yaĢ gruplarında
dozlarım, endikasyonlarını ve kontrendikasyonlarını tartıĢması.
3.3.10. ACĠL TIP ANA BĠLĠM DALI TIPTA UZMANLIK ÖĞRENCĠLERĠ
GÖĞÜS CERRAHĠ EĞĠTĠM VE ROTASYON HEDEFLERĠ
HEDEFLER:
Sık karĢılaĢılan göğüs cerrahi hastalıklarına yaklaĢımın geliĢtirilmesi
Uygun hikaye alma ve fizik muayene uygulama becerilerinin geliĢtirilmesi
Göğüs Cerrahi ile ilgili giriĢimsel becerilerin geliĢtirilmesi
Göğüs Cerrahi hastasını tüm yönleriyle değerlendirme becerisinin geliĢtirilmesi
Yeni baĢlangıçlı karın ağrısı olan hastalarda konsültasyon ve cerrahi giriĢim
endikasyonlarının öğrenilmesi
Perioperatif hasta bakımının ana kurallarının öğrenilmesi
YÖNTEM:
Göğüs travması olan hastaya yaklaĢım
Tüp torakostomi, santral venöz katater takılması gibi giriĢimleri uygulayabilme
Cerrahi enfeksiyonların uygun profilaksisi ve yeteneği
Göğüs duvarının sık karĢılaĢtığı yapısal defektlerine tanı koyabilme
3.3.11. ACĠL TIP ANA BĠLĠM DALI TIPTA UZMANLIK ÖĞRENCĠLERĠ
KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM EĞĠTĠM VE ROTASYON HEDEFLERĠ
HEDEFLER:
Doğum kontrol yöntemlerinin öğrenilmesi
Gebelikte rastlanılan acil komplikasyonların tanı ve tedavilerinde becerinin geliĢtirilmesi
Basit ve komplike gebelik ve doğum eylemini yönlendirme becerisinin geliĢtirilmesi
Cinsel tacize uğramıĢ hastaları değerlendirme yeteneğinin geliĢtirilmesi
Jinekolojik ve obstetrik travma hastalarım değerlendirme kurallarım öğrenmesi
Genital ve pelvik enfeksiyöz hastalıkların tanı ve tedavilerini öğrenmesi
Karın ağrısı olan kadın hastalara tanı koyma ve yönlendirme becerisini geliĢtirmesi
Vajinal kanaması olan hastalara tanı koyma ve yönlendirme becerisini geliĢtirmesi
YÖNTEM:
Doğru jinekolojik muayene yapma becerisini göstermesi
Vajinal akıntısı olan hastalarda ayırıcı tanıları tartıĢması ve bu hastaları değerlendirme ve
tedavi etme becerisini göstermesi
Pelvik ağrısı olan hastalarda ayırıcı tanıları tartıĢması ve bu hastaları değerlendirme ve tedavi
etme becerisini göstermesi
Vajinal kanaması olan hamile ve hamile olmayan hastalarda ayırıcı tanılan tartıĢması ve bu
hastaları değerlendirme ve tedavi etme becerisini göstermesi
Dismenoresi olan hastalarda ayırıcı tanılan tartıĢması ve bu hastaları değerlendirme ve tedavi
etme becerisini göstermesi
Cinsel yolla bulaĢan hastalıklar, pelvik enflamatuar hastalık, idrar yolları enfeksiyonu ve
vajinit de dahil olmak Üzere genitoüriner enfeksiyonu olan hastaları değerlendirme ve tedavi
etme becerisini göstermesi
Toksik Ģok sendromunun bulgularını ve ayırıcı tanılarını tanımlaması
Perinatal ve neonatal resüsitayon uygulama becerisini göstermesi
Post koital duĢ alınması, koitus interruptus, kondom, diafragm, ritim metodu, oral
kontraseptifler, enjektabıl hormonal ilaçlar ve rahim içi araç gibi farklı kontrasepsiyon
yöntemlerinin birbirlerine göre etkinliklerini ve komplikasyonlarını anlatması
DıĢ gebelik Ģüphesi olan hastaları değerlendirme ve bakımlarını yönlendirme becerisini
göstermesi
Kuldosentezin endikasyon ve kontrendikasyonlarını tartıĢması ve giriĢimin nasıl yapıldığını
anlatması
Plasenta prevyanın belirtilerini, bulgularını ve tedavisini tartıĢması
Ablasyo plasentanın belirtilerini, bulgularını ve tedavisini tartıĢması
Preeklampsi ve eklampsinin belirtilerini, bulgularını ve tedavisini tartıĢması
Gebeliğin aĢamalarını ve her bir aĢamanın normal akıĢını tartıĢması
APGAR skorunu belirleyebilme yeteneğini göstermesi ve farklı skorların önemini tartıĢması
Kanıt toplama, hastaya uygun önerilerde bulunma ve gebeliği önleme gibi konularda dahil
olmak üzere cinsel tacize uğramıĢ hastaları değerlendirme ve tedavi etme becerisini
göstermesi
Genital ülserasyonları olan hastalarda ayırıcı tanıları tartıĢması ve bu hastalara tanı koyma ve
tedavi etme becerisini göstermesi
Over torsiyonunun patofizyo]ojisini, ayırıcı tanılarını, belirti ve bulgularını ve tedavisini
tartıĢması
Hamilelik sırasında travma geçirmiĢ olgulara yaklaĢımı tartıĢması
Perimortem sezaryen endikasyonlarını tartıĢması ve uygulama yöntemini anlatması
Zamanı gelen komplikasyonsuz doğumları yapabilme becerisini göstermesi
Hiperemezis gravidarumu olan hastaları yönetme becerisini göstermesi
Erken doğum, erken membran ruptürü, gebelik eyleminin ilerlememesi ve uterus rüptürü gibi
komplikasyonlu doğumlarda tanı ve tedaviyi tartıĢması
Kord sarkması, anormal geliĢ Ģekilleri, distoni, uterus inversiyonu ve çoklu doğumlar gibi
komplikasyonlu doğumlarda tanı ve tedaviyi tartıĢması
Uterus içinde parça kalması, endometrit ve mastit gibi postpartum komplikasyonları tanıma
ve yönlendirme becerisini göstermesi
Rh uyumsuzluğunu tartıĢması
Mol hidatiformlu hastaların baĢvuru Ģekillerini tartıĢması
DüĢükleri sınıflandırma Ģemalarını tartıĢması
3.3.12. ACĠL TIP ANA BĠLĠM DALI TIPTA UZMANLIK ÖĞRENCĠLERĠ
PSĠKĠYATRĠ EĞĠTĠM VE ROTASYON HEDEFLERĠ
HEDEFLER:
Sık kullanılan psikoterapötik ajanlara yakınlığın geliĢtirilmesi.
Farklı psikiyatrik hastalığı bulunan hastalarla uygun görüĢme yapmayı öğrenmesi.
Saldırgan hastayı değerlendirme kurallarını öğrenmesi.
YÖNTEM:
Akut psikiyatrik rahatsızlığı bulunan hasta ile iletiĢim kurabilme yeteneğini göstermesi.
Bilinç durumu normal olan ya da değiĢiklik bulunan hastalara bilinç muayenesi uygulanma
yeteneğini göstermesi.
Acil psikiyatri konsültasyonu endikasyonlarını tartıĢması.
Rutin psikiyatri konsültasyonu endikasyonlarını tartıĢması.
Suisid riskini değerlendirebilme yeteneğini göstermesi.
Saldırgan acil hastası ile iliĢki kurabilme becerisini göstermesi ve hastayı ve acil servis
çalıĢanlarını koruma tekniklerini tartıĢması.
Acil serviste akut psikiyatrik krizi engelleme yöntemlerini tartıĢması.
DüĢünce içeriği ve ruh halĠ ile ilgili ya da anksiyete, somatoform ve kiĢilik bozuklukları gibi
psikiyatrik rahatsızlıkların ana sınıflamalarını tanımlaması.
Trankilizanlar, sedatif / hipnotikler ve antideprasanlar gibi psikiyatrik tedavide kullanılan
ajanların farmakokinetiklerini, endikasyonlarını, kontrendikasyonlarını ve yan etkilerini
tartıĢması.
Ajite, saldırgan hastalan fiziksel ve kimyasal yöntemlerle stabil hale getirme endikasyonlarını
tartıĢması ve bunları uygun kullanma yeteneğini göstermesi.
Yalancı bunama (depresyon) ve gerçek bunama arasındaki farkları tartıĢması.
Bunama ve deliryum da dahil olmak üzere bilinç düzeyi değiĢikliğinin organik nedenlerini
tartıĢması.
Bilinç düzeyi değiĢikliğinin organik ve fonksiyonel nedenlerini ayıra bilme yeteneğini
göstermesi.
Sık rastlanan zehirlenmelerin ve yoksunluk sendromlannın tam ve tedavilerini yapabilme
yeteneğini göstermesi.
Alkol ve ilaç suistimalinin sık karĢılaĢılan komplikasyonlarını tartıĢması ve bu
komplikasyonları tedavi etme yeteneğini göstermesi.
Antisosyal, borderline, kompulsif, bağımlı, histrionik ve pasif-agresif kiĢilik de dahil olmak
üzere kiĢilik bozukluğu bulunan hastalarla etkili görüĢme yapabilme becerisini göstermesi.
3.3.13. ACĠL TIP ANA BĠLĠM DALI TIPTA UZMANLIK ÖĞRENCĠLERĠ
KBB EĞĠTĠM VE ROTASYON HEDEFLERĠ
HEDEFLER:
Konu ile ilgili hikaye alma ve fizik muayene uygulama becerilerini geliĢtirmesi
BaĢ ve boyunun sık karĢılaĢılan sorunlarını değerlendirmeyi ve yönetmeyi öğrenmesi
Yüz travmalarını değerlendirmeyi ve yönetmeyi öğrenmesi
Üst hava yolu hastalıklarını değerlendirme ve yönetme becerisini geliĢtirmesi
BaĢ ve boyun hastalıklarının değerlendirmesinde uygun görüntüleme yöntemlerinin
kullanılmalarını öğrenmesi
YÖNTEM:
BaĢ, kulak. burun, farinks, boyun ve larinks hastalıkları olan hastalarda doğru hikaye alma ve
fizik muayene uygulama becerilerini göstermesi
Otit, rinit, labirentit, sinüzit, mastoidit, larenjit, farenjit, epiglottit, stomatit ve gingivit de
dahil olmak üzere baĢ ve boyun enfeksiyonlarını tanıma ve tedavi etme becerisini göstermesi
Nazal tampon yerleĢtirmek gibi ön ve arka burun kanamalarım kontrol etme yeteneğini
göstermesi
Timpan membran perforasyonlarnı ve orta kulak hastalıklarını tanıma ve tedavi etme
becerisini göstermesi
Orofarengeal apselere insizyon ve drenaj uygulama becerisini göstermesi
Sık karĢılaĢılan diĢ acillerine ve acil konsültasyon endikasyonlarına ait bilgisini göstermesi
Kırıkları, çıkıkları ve enfeksiyonları da dahil olmak üzere mandibula hastalıklarını
değerlendirme ve yönetme becerisini göstermesi
BaĢ, boyun, yüz ve diĢ travmalarını değerlendirme ve yönetme becerisini göstermesi
Tükürük bezi hastalıklarını tanıma ve tedavi etme becerisini göstermesi
Kulak, burun ve boğazdan yabancı cisimleri uzaklaĢtırma becerisini göstermesi
Doğrudan, dolaylı ve fiber optik laringoskopi uygulama becerisini göstermesi
Cerrahi hava yolu açma yöntemlerinin endikasyonları, kontrendikasyonları ve
komplikasyonlarına ait bilgisini ve krikotiroidotomi uygulama becerisini göstermesi
Ciddi yüz travması olan hastalarda hava yolu kontrolünü sağlama becerisini göstermesi
Supraorbital, infraorbital, mental, avrikular ve dental blok gibi yüzde sinir blokları uygulama
becerisini göstermesi
Kavernöz sinüs trombozu, Ludwig anjinası ve malign otit gibi sık rastlanmayan ama hayatı
tehdit edici baĢ ve boyun enfeksiyonlarına ait bilgisini göstermesi
3.3.14. ACĠL TIP ANA BĠLĠM DALI TIPTA UZMANLIK ÖĞRENCĠLERĠ
GÖZ EĞĠTĠM VE ROTASYON HEDEFLERĠ
HEDEFLER:
Konu ile ilgili hikaye alma ve fizik muayene uygulama becerisini geliĢtirmesi
Ani görme kaybına yol açan nedenleri tanımayı ve tedavi etmeyi öğrenmesi
Göz travması geçiren hastaları değerlendirme kurallarını öğrenmesi
Sık karĢılaĢılan göz ile ilgili Ģikayetleri değerlendirmeyi ve yönlendirmeyi öğrenmesi
YÖNTEM:
Göz anatomisine yönelik bilgisini göstermesi
Göz muayenesi uygulama becerisini göstermesi
Anormal fundoskopik bulguları tanıması ve ayırıcı tanılarını tartıĢması
Biomikroskop uygulama tekniğini göstermesi
Göz içi basıncı ölçme becerisini göstermesi
Göz kapama yöntemlerine ait becerisini göstermesi
Topikal ve sistemik oftalmolojik ilaçların dozları, endikasyonları ve kontrendikasyonlarına
ait bilgisini göstermesi
Akut görme kaybında ayırıcı tanıları tartıĢması
Göz ağrısı ile baĢvuran hastaları doğru değerlendirme becerini göstermesi ve ayırıcı tanıları
tartıĢması
Kırmızı göz Ģikayeti ile baĢvuran hastalan doğru değerlendirme becerini göstermesi ve ayırıcı
tanıları tartıĢması
Göze kimyasal yaralanması olan hastaları değerlendirme ve yönlendirme becerisini
göstermesi
Göz ve çevre dokulara künt ve penetran travması olan hastaları değerlendirme ve
yönlendirme becerisini göstermesi
Gözde yabancı cisim olan hastaları değerlendirme ve yönlendirme becerisini göstermesi
Akut dar açılı glokomun baĢvuru belirti ve bulgularını ve yönetimini tartıĢması
Orbital ve periorbital sellülitin baĢvuru belirti ve bulgularını ve yönetimini tartıĢması
Fluoressein boyamada görülen farklı durumları tanıması ve tanımlaması
Sistemik hastalıkların göz bulgularını tartıĢması
Acil göz konsültasyonu endikasyonlarını tartıĢması
Acil olmayan göz konsültasyonu endikasyonlarını tartıĢması
3.4. Acil Tıp Uzmanlık Öğrencilerinin Yapması Gereken GiriĢimlerin Listesi ve En Az Sayısı
Uygulama Adı
Uzmanlık
Süresince
Yapılması
Beklenen
Sayı/Süre
Ustalık
Düzeyinde
Eğitim Ġçin
Gerekli Olan
Birim Zaman
(saat)
Hangi Kıdemde
Yapılmasının
Beklendiği
1. HAVA YOLU GĠRĠġĠMLERĠ
1.1 Nazofaringeal airway kullanımı 5 0.5 A1,A2,A3
1.2 Orofaringeal airway kullanımı 25 0.5 A1,A2,A3
1.3 Orotrakeal entübasyon 25 1 A1,A2,A3
1.4 Hızlı AdıĢık Entübasyon 20 1 A1,A2
1.5 CPAP maskesi uygulaması 5 0.5 A1,A2,A3
1.6
Alternatif Hava Yolu Açma
Yöntemleri (LMA, Combitüp,
Fiberoptik)
5 1 A1,A2
2. RESÜSĠTASYON
2.1 EriĢkin KPR 30 1 A1,A2,A3
2.2 Çocuk/Bebek/Yenidoğan KPR 20 1 A1,A2
2.3 Defibrilasyon 15 1 A1,A2,A3
2.4 Kritik hasta monitorizasyonu 20 0.5 A1,A2,A3
2.5 Mekanik ventilasyon ayarlama 10 1 A1,A2,A3
3. KARDĠYOTORASĠK VE VASKÜLER GĠRĠġĠMLER
3.1 EKG yorumlama 100 0.5 A1,A2,A3
3.2 Trombolitik tedavi uygulaması 10 1 A1,A2
3.3 Senkronize kardiyoversiyon 5 1 A1,A2,A3
3.4 Transkutan pacemaker
takılması 5 0.5 A1,A2,A3
3.5 Perikardiyosentez 1 1 A1
3.6 Karotis sinus masajı 8 1 A1,A2
3.7 Periferal IV giriĢimleri 50 0.5 A1,A2,A3
3.8 Santral IV giriĢimleri 20 1 A1,A2
3.9 CVP Ölçülmesi 10 0.5 A1,A2,A3
3.10 AKG alma ve değerlendirme 15 1 A1,A2,A3
3.11 Acil torakotomi (izlem yeterli) 1 1 A1
3.12 Tüp torakostomi 7 1 A1,A2
3.13 Torasentez 20 0.5 A1,A2,A3
3.14 Ġnterkostal sinir bloğu 2 0.5 A1,A2
3.15 PEFR ölçümü 30 0.5 A1,A2,A3
4. GIS/GUS GĠRĠġĠMLERĠ
4.1 Nazogastrik sonda
yerleĢtirilmesi 30 0.5 A1,A2,A3
4.2 Tromboze hemoroid
ekzisyonu 4 0.5 A1,A2,A3
4.3 Feding tüp uygulaması 2 0.5 A1,A2,A3
4.4 Parasentez 10 0.5 A1,A2,A3
4.5 Anorektal abse drenajı 4 0.5 A1,A2,A3
4.6 Sengstaken tüp uygulaması 1 0.5 A1,A2,A3
4.7 Abdominal ultrasonografi 20 1 A1,A2,A3
4.8 Foley kateter takılması 30 0.5 A1,A2,A3
4.9 Suprapubik kateter 2 1 A1,A2
4.10 Priapizm tedavisi 2 1 A1,A2
4.11 Retrograd üreto/sistogram 3 1 A1,A2
5. TRAVMA / ORTOPEDĠK GĠRĠġĠMLER
5.1 FAST (Travma
Ultrasonorafisi) 10 1 A1,A2,A3
5.2 Boyunluk uygulaması 20 0.5 A1,A2,A3
5.3 Travma tahtası kullanımı 20 0.5 A1,A2,A3
5.4 Burr-hole açılması (izlem
Yeterli) 2 1 A1,A2,A3
5.5 Tanısal periton lavajı
uygulaması 2 1 A1,A2
5.6 Yanık pansumanı 20 0.5 A1,A2,A3
5.7 Acil eskarotomi 2 1 A1,A2
5.8 Artrosentez 4 0.5 A1,A2,A3
5.9 Alçı uygulaması 20 0.5 A1,A2,A3
5.10 Atel uygulaması 35 05. A1,A2,A3
5.11 Kapalı kırık redüksiyonu 20 1 A1,A2
5.12 Kapalı çıkık redüksiyonu 10 1 A1,A2
5.13 Velpeau veya Sekiz bandajı
uygulaması 10 0.5 A1,A2
5.14 Tırnak batması tedavisi 3 0.5 A1,A2,A3
5.15 Subungual hematom boĢaltılması 4 0.5 A1,A2,A3
6. GÖZ ve KBB GĠRĠġĠMLERĠ
6.1 Anterior tampon uygulaması 10 0.5 A1,A2,A3
6.2 Posterior tampon uygulamas 3 1 A1,A2
6.3 Kulaktan yabancı cisim
çıkarılması 3 0.5 A1,A2,A3
6.4 Boğazdan yabancı cisim
çıkarılması 5 0.5 A1,A2,A3
6.5 Burundan yabancı cisim
çıkarılması 2 0.5 A1,A2,A3
6.6 Nazal septal hematom
boĢaltılması 2 0.5 A1,A2,A3
6.7 Göz irrigasyonu/ yabancı cisim
çıkarılması 5 0.5 A1,A2,A3
6.8 Biyomikroskopik muayene 10 1 A1,A2,A3
6.9 Tonometre kullanımı 10 0.5 A1,A2,A3
6.10 Göz dibi bakısı 30 1 A1,A2,A3
7. YARA BAKIMI
7.1 Ġnzisyon ve abse drenajı 20 0.5 A1,A2,A3
7.2 Stapler /strip/doku yapıĢtırıcısı
kullanımı 10 0.5 A1,A2,A3
7.3 Sütur teknikleri 40 1 A1,A2,A3
7.4 Yara pansumanı ve kapatılması 50 0.5 A1,A2,A3
7.5 Lokal anestezi – yüz 20 0.5 A1,A2,A3
7.6 Lokal anestazi – ekstremite 20 0.5 A1,A2,A3
7.7 Yüz sinir blokları 4 1 A1,A2
7.8 Ekstremite sinir blokları 10 1 A1,A2,A3
7.9 YumuĢak dokudan yabancı cisim
çıkarılması 4 0.5 A1,A2,A3
7.10 GiriĢimsel Sedasyon ve Analjezi
Uygulaması 10 1 A1,A2
8. NÖROLOJĠK GĠRĠġĠMLER
8.1 Lomber ponksiyon 10 0.5 A1,A2,A3
9. JĠNEKOLOJĠK GĠRĠġĠMLER
9.1 Bimanuel jinekolojik bakı 30 0.5 A1,A2,A3
9.2 Jinekolojik ultrasonografi 5 1 A1,A2
9.3 Bartolin abse drenajı 3 0.5 A1,A2
9.4 Normal doğum 5 1 A1,A2,A3
9.5 Kuldosentez (izlem yeterli) 5 0.5 A1,A2,A3
1. Tüm giriĢimler Acil Tıp Anabilim Dalı Uzmanlık Öğrencisi Uygulama ve Kredilendirme
Defterinde yazılı ve imzalı halde bulunmalıdır.
2. Tüm giriĢimler en az uzman hekim düzeyinde denetlenmiĢ ve onaylanmıĢ olmalıdır.
3. Acil Tıp AraĢtırma Görevlisinin rotasyonu boyunca denetim altında yaptığı giriĢimler Acil
Tıp Anabilim Dalı tarafından kabul edilir.
4. A1 kıdemli (2. ve 3. yıl) tıpta uzmanlık öğrencisini ve A3 birinci yıl tıpta uzmanlık
öğrencisini ifade etmektedir. “A2” kıdemli birinci yılını bitirmiĢ ama henüz kıdemlilik
sınavına girmemiĢ veya bu sınavı geçmeyi baĢaramamıĢ tıpta uzmanlık öğrencisidir.
3.5. TIPTA UZMANLIK ÖĞRENCĠLERĠ EĞĠTĠMĠ STANDARDĠZASYON VE
KREDĠLENDĠRME SĠSTEMĠ YÖNERGESĠ
Amaç:
Bu yönerge ile Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp Anabilim Dalında gerçekleĢtirilen
TIPTA UZMANLIK EĞĠTĠMĠ‟NĠN (TUE) standartlarını saptamak, bu standartları yükseltmek,
tıpta uzmanlık öğrencilerinin (TUÖ) verilen/alınan eğitime uyum ve baĢarılarını değerlendirmek,
“kıdem” yükseltmelerini bu değerlendirmeye göre gerçekleĢtirmek, eğitim sistemindeki öznel ve
nitel değerlendirmeleri nesnel ve nicel bir özelliğe kavuĢturmak son olarak da TUÖ‟nin eğitim
sistemine aktif katılımını özendirmek ve geri bildirimlerini almak amaçlanmaktadır.
Tanımlar:
Kıdem Tanımları ve Toplam Süre
Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp Anabilim Dalı‟nda uzmanlık öncesi; A1, A2 ve
A3 kıdem olmak üzere 3 ayrı kıdem söz konusudur. Toplam süre 3 yıl olmakla birlikte uzmanlık tezi
ve diğer gereksinimlerin yerine getirilmediği durumda Anabilim Dalı Akademik Kurulu önerisi ile
bu süre uzatılabilir.
Her yeni baĢlayan TUÖ, A3 kıdemindedir. 1 yılını dolduran TUÖ değerlendirme
toplantısında görüĢülür; ölçütleri karĢıladığı durumda A2 kıdeme yükseltilir.
A2 kıdemde 1 yıl kalınır. Bu süre sonunda değerlendirme toplantısında uygun ölçütleri
tutturan TUÖ A1 kıdemine yükseltilir.
A1 kıdeminde 1 yıl kalınır. Bu süre sonunda değerlendirme toplantısında uygun ölçütleri
tutturan ve tezini tamamlamıĢ TUÖ‟nin uzmanlık sınavına girmesine izin verilir.
Kredilendirme
Uzmanlık eğitiminin nesnel ve nicel değerlendirilmesi amacıyla etkinliklere puan
verilmesidir.
Kredilendirme Sekreteryası
TUÖ Uzmanlık Eğitimi Standardizasyon ve Kredilendirme Sisteminin kayıtlarını tutan,
toplantılarını düzenleyen çalıĢma grubudur.
Eğitim Dosyası
Her TUÖ‟si için düzenlenen tüm eğitim etkinlikleri belgelerinin (ders anlatımı, kongre
katılım belgeleri, yayınlar, sınav sonuçları gibi) yer aldığı dosyadır.
Uygulama ve Kredilendirme Defteri
Her TUÖ‟ne verilen, katıldığı tüm uygulamaları kaydettiği ve topladığı kredi puanlarını
iĢlediği defterdir. Bu defter 6 ayda bir kontrol edilerek TUÖ‟ye geri bildirimde bulunulur.
TUÖ Geri Bildirimleri
Uzmanlık eğitimi hakkında TUÖ‟nün görüĢ ve önerilerini öğrenmek üzere her dıĢ rotasyonu
sonrasında yazılı (Geri Bildirim Formları aracılığı ile) ve her değerlendirme toplantısında sözel
olarak geri bildirim alınır.
Değerlendirme Toplantısı
6 ayda bir yapılan, TUÖ‟nin topladıkları kredi puanlarının, uygulamalarının, sınav
sonuçlarının değerlendirildiği, kıdem yükseltmelerinin gerçekleĢtirildiği, geri bildirimlerinin alındığı
toplantılardır.
Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp Anabilim Dalında Acil Tıpta Uzmanlık Eğitimi
Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp Anabilim Dalında gerçekleĢtirilen bir kısmı
katılması/yapılması zorunlu olan bir kısmı da gönüllülükle sağlanan etkinliklerden oluĢmaktadır.
I- Zorunlu Etkinlikler
II- Gönüllü Etkinlikler
3.5.1. ZORUNLU ETKĠNLĠKLER
Kamu Görevleri
Eğitim ortamını oluĢturan hastane ve hastalar ile ilgili tüm iĢler ( BaĢvuran acil hastaların
muayene, bakım ve izlemi, vizitlere katılmak, nöbet tutmak, tıbbi ve adli kayıtları tutmak, ders
hazırlamak gibi ) kamu görevi olarak algılanmaktadır.
Rotasyonlar
Tababet Uzmanlık Tüzüğünde belirtilen dıĢ rotasyonları yapmak yasal zorunluluktur. Ankara
Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp Anabilim Dalı rotasyonları aĢağıda belirtildiği gibidir.
Çocuk Hastalıkları : 2 ay
Ġç Hastalıkları : 4 ay
1 ay Ġntaniye
1 ay Göğüs Hastalıkları
1 ay Yoğun Bakım
1 ay Nefroloji / Endokrinoloji
Kardiyoloji : 2 ay ( 1 ay KYB )
Anesteziyoloji : 2 ay ( 1 ay Ameliyathane – 1 ay Yoğun Bakım )
Genel Cerrahi : 1 ay
Ortopedi : 1 ay
Radyoloji : 1 ay
Beyin Cerrahi : 1 ay
Nöroloji : 15 gün
Göğüs Cerrahi : 1 ay
Kadın Hastalıkları ve Doğum : 1 ay
Psikiyatri : 15 gün
KBB : 15 gün
GÖZ : 15 gün
TOPLAM : 18 AY
Uzmanlık Tezi
Uzmanlık tezi hazırlamak yasal zorunluluktur. Her TUÖ‟nin tıpta uzmanlık eğitiminin 2.
yılında, tez konusu kendi görüĢ ve önerileri de değerlendirerek saptanır.
Anabilim Dalı tez komisyonu projeyi inceler, akademik kurula sunar. Burada belirlenen bir
öğretim üyesi veya görevlisi tez danıĢmanı olur. Tez projesi hakkında 3 ayda bir yapılan Klinik ve
Deneysel ÇalıĢmalar Toplantısında bilgi aktarılır.
Tez komisyonu Anabilim Dalı akademik kurulundaki tüm öğretim görevlilerinden oluĢur. Bu
komisyon, TUÖ‟nin, iki yıl içerisinde tez konularının belirlenmesinden de sorumludur.
Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp Anabilim Dalında Bilimsel Etkinlikleri
Anabilim Dalı‟nda teorik eğitim dönemi aralıksız devam eder. AĢağıda yer alan etkinlikler
yapılır.
A. Ders/Seminer Saati
Her hafta Salı günleri saat 09:00 – 13:45 arasında Anabilim Dalı dersliğinde tüm ÖÜ, ÖG,
TUÖ katılımı ile gerçekleĢtirilir. Seminer konuları, TUÖ‟nün görüĢ ve önerileri alınarak öğretim
üyeleri tarafından saptanır. TUÖ‟nün her biri ve ÖG‟ler belirli bir sıra ile seminer hazırlar. Seminer
föy halinde katılımcılara dağıtılır. Bir örneği TUÖ‟nün eğitim dosyasına konur. Seminer hazırlığı ve
sunumu bir öğretim üyesine danıĢarak gerçekleĢtirilir. Seminerler 45-60 dakika içinde sunulacak
Ģekilde hazırlanır. Yılsonunda ders föyleri bir araya getirilerek, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi
Acil Tıp Anabilim Dalı Acil Tıp Ders Notları isimli kitapçık hazırlanır.
B. Olgu Toplantıları
Her hafta Salı günleri saat 14:00 – 16:45 arasında Anabilim Dalı dersliğinde tüm öğretim
üyeleri (ÖÜ), öğretim görevlileri (ÖG), TUÖ ve öğrencilerin katılımı ile gerçekleĢtirilir.
C. Makale Saati
Her hafta Salı günleri saat 14:00 – 16:45 arasında Anabilim Dalı dersliğinde tüm ÖÜ, ÖG,
TUÖ ve öğrencilerin katılımı ile gerçekleĢtirilir. Derste bulunan tüm TUÖ‟ler 1‟er makaleyi abstrakt
(özet) Ģeklinde sunar.
D. Olgu Senaryoları (ATLS/ACLS)
Her hafta Salı günleri saat 14:00 – 16:45 arasında Anabilim Dalı dersliğinde tüm öğretim
üyeleri (ÖÜ), öğretim görevlileri (ÖG), TUÖ ve öğrencilerin katılımı ile gerçekleĢtirilir.
E. Tez ve AraĢtırma Toplantıları
Her hafta Salı günleri saat 14:00 – 16:45 günü Anabilim Dalı dersliğinde tüm ÖÜ, ÖG ve
TUÖ‟nin katılımıyla topluca gerçekleĢtirilir. Tez ve araĢtırma çalıĢmaları görüĢülür. Tezlerin
zamanında yürütülüp yürütülmediği kontrol edilir. TUÖ‟ler görev aldıkları projeler ve kendi tezleri
hakkında bilgi aktarırlar. Devam eden yada planlanan çalıĢmalar sunulur, yöntem tartıĢmaları yapılır,
yeni olanlar için çalıĢma ekipleri kurulur.
F. Ara Değerlendirme Sınavları
Yılda 2 kez yapılan, Acil Tıp içeriğindeki tüm konularını kapsayan sınavlardır. Acil Tıp
Anabilim Dalı teorik sınava ek olarak acil tıp uygulamalarını içeren yapılandırılmıĢ sözlü sınav yada
nitelikli örgün klinik sınav tarzında uygulamalı bir bölüm ekleyebilir. Amaç, TUÖ‟nün kendi eğitimi
ile ilgili geri bildirimi alması ve bir süre sonra gündeme gelebilecek Ulusal Acil Tıp Yeterlik
Sınavı‟na hazırlamaktır. Sorular referans kitaplardan kaynak göstererek hazırlanacaktır. Genel
değerlendirme sınavları önceden duyurulmak koĢulu ile Anabilim Dalı dersliğinde yapılır.
Değerlendirmede Ģeffaflık esastır. Genel değerlendirme sınavı dıĢında belli konulara yönelik küçük
sınavların da her ay düzenli bir Ģekilde yapılması önerilmektedir.
G. Uygulama ve Kredilendirme Defteri
Her TUÖ‟ye, eğitime baĢladığı yıl Anabilim Dalı BaĢkanı tarafından tıpta uzmanlık eğitimi
boyunca katıldığı tüm giriĢim/uygulamaları ve aldığı kredileri kaydedeceği Uygulama ve
Kredilendirme Defteri verilir. Her uygulama, defterin ilgili bölümüne günlük olarak iĢlenir. O
uygulama sırasında sorumlu olan öğretim üyesine yada görevlisine imzalatılır.
Değerlendirme toplantısı‟nda Anabilim Dalı BaĢkanı tarafından kredilendirme dökümü
incelenir ve imzalanır.
Kayıtları eksik tutan TUÖ kıdem yükseltme/değerlendirmeye tabi tutulmaz.
Bu deftere kredi puanlarının nasıl iĢleneceğine ileride değinilecektir.
H. TUÖ Geri Bildirimleri
Her TUÖ Anabilim Dalı dıĢındaki rotasyonunu ilgili bölümde tamamladığında çalıĢma
düzeni ve eğitim ile ilgili geri bildirimde bulunur. TUÖ Rotasyon Değerlendirme Formu
Uygulama ve Kredilendirme Defterinde ara toplam sayfasını takip eden formlar halinde hazır
bulunur.
I. TUÖ Mezuniyet Sonrası Eğitim Toplantıları
Her TUÖ………….Mezuniyet Sonrası Eğitim Komisyonu tarafından düzenlenen etkinliklere
katılır ve eğitim ile ilgili geri bildirimde bulunur. TUÖ Rotasyon Değerlendirme Formu
Uygulama ve Kredilendirme Defterinde zorunlu etkinlikler sayfasını takip eden formlar halinde
hazır bulunur.
3.5.2. GÖNÜLLÜ ETKĠNLĠKLER
TUÖ‟lerin ……….. Acil Tıp Anabilim Dalı‟nda geçirdikleri süre içinde katılmaya zorunlu
olmadıkları, ancak eğitimin çeĢitlendirilmesi, desteklenmesi ve sürekliliği açısından önemli olan
diğer etkinlik alanlarını kapsar.
A. Toplantılar
Yurtiçi veya yurtdıĢı kurs/kongre/sempozyum/panel/konferans/çalıĢtay gibi etkinliklere
katkılı (sözel sunum yapmak, poster hazırlamak gibi ) veya katkısız katılımlar belgelendirilerek
Anabilim Dalı Eğitim Sorumlusuna sunulur. Bu belgenin bir örneği TUÖ‟nün eğitim dosyasına
konur.
B. Yayınlar Yurtiçi ve yurtdıĢı dergilerde yapılan yayınlar, yazılan kitap yada kitap bölümü belgeleriyle
TUÖ‟nün eğitim dosyasına konulmak üzere, Anabilim Dalı BaĢkanına ve Eğitim Sorumlusuna
sunulur.
C. Yabancı Dil Sınavları
KPDS/ÜDS yada diğer yabancı dil sınavlarından alınan belge Anabilim Dalına, TUÖ‟nin
eğitim dosyasına konulmak üzere sunulur.
Kredilendirme Sistemi
I. Toplantılara Katılım ( Katkılı/Katkısız)
Her toplantı sonunda yapılan sunumlar tarih ve sunum adı ile birlikte TUÖ tarafından
kredilendirme defterine kaydedilir ve ilgili bölüm eğitim gününün sorumlu öğretim üyesine (ÖÜ)
imzalatılır. Buna göre:
1. Olgu Toplantıları
2. 2. Makale Saati
3. Olgu Senaryoları(ATLS/ACLS)
4. Tıpta Uzmanlık Öğrencisi(TUÖ) dersleri
Etkinliklerine katılımlar deftere kaydedilir ve her katkılı kredi puanına dönüĢtürülür.
Zorunlu etkinlik kapsamındaki toplantılara seminer vererek/olgu sunumu yaparak/senaryo
yaparak (katkılı katılım) katılanlar o toplantı için 3 KP alırlar. Bu toplantılardan bir yılda
minimum toplanması gereken kredi puanı (KP) 20 ve toplanabilecek maksimum KP 30‟dur.
Makale özeti sunumu ise 0.25 puan alır. Makale sunumlarından bir yılda toplanması gereken
minimum KP2.5 ve toplanabilecek maksimum KP 5‟tir.
II. Uygulama Defterinin Kredilendirilmesi
Her TUÖ yaptığı giriĢimlerden bir yılda minimum 20 KP almalıdır. Yapılan her minör
giriĢim için 0.5 KP, her majör giriĢim için 1 KP alınır. Bir yılda alınabilecek maksimum KP 30‟dur.
III. Sınavların Değerlendirilmesi
Her TUÖ 6 ayda bir Anabilim Dalı/Acil Tıp ġefliği tarafından düzenlenen teorik ve/veya
uygulamalı genel sınava girer. Bu iki sınavın toplamının %10‟u kadar kredi puanı almaya hak
kazanır. Böylece sınav sonucuna göre bir yılda alabileceği maksimum kredi puanı 10‟dur.
IV. Rotasyon Kredilendirilmesi
Rotasyon baĢarı belgesi Anabilim Dalı baĢkanına sunulur. Her bir rotasyon 1 KP olarak
iĢlenir. Bir yılda alınabilecek maksimum kredi puanı 5‟tir.
V. Hasta Hekim ve Hekim Hekim ĠliĢkileri
Acil Servis içinde çalıĢma Ģevki, hasta ve hasta yakınlarına davranıĢı ve diğer hekimlerle
iliĢkileri öğretim üyeleri tarafından 20 KP üzerinden değerlendirilir.
Tıpta Uzmanlık Öğrencileri zorunlu etkilerden yılda en az 70 KP almak zorundadır.
VI. Gönüllü Etkinliklerin Kredilendirilmesi
A. Toplantılar
Daha önce tanımı yapılan bu etkinliklerin toplantılar kısmındakileri Türk Tabipler Birliği
(TTB) Tarafından Sürekli Tıp Eğitimi (STE) kredisi ile kredilendirilmektedir. Bu bağlamda bu
toplantılardan alınan TTB-STE kredisi aynen KP olarak alınır ve kredilendirme defterine iĢlenir.
Katkılı etkinliklere verilen kiĢisel TTB-STE KP‟da aynen KP olarak alınır. Ġlgili belgeleri
Anabilim Dalı BaĢkanına, eğitim dosyasına konulmak üzere sunulur. YurtdıĢı toplantılar ya da TTB
tarafından kredilendirilmemiĢ etkinlikler; süresi /40 dakika =1 KP hesabıyla, katkılı katılım ayrıca 1
KP ile kredilendirilir.
B. Yayınlar
Ġsim sırasına, makale tipine, dergi cinsine bakılmaksızın; her yurtiçi yayın 5, her yurtdıĢı
yayın 10 KP ile kredilendirilir. 1. isim olanlar için bu puanlar 2 ile çarpılır. Belgeler Anabilim Dalı
BaĢkanına sunulur. Birer örnek TUÖ eğitim dosyasına konulur.
C. Yabancı Dil Sınavları
KPDS A 5 KP
B 3 KP
C 1 KP ile kredilendirilir.
Diğer yabancı dil sınav kredilendirilmeleri KPDS gibi yapılır.
Değerlendirme Toplantısı
Anabilim Dalı BaĢkanlığında kredilendirme sekreteryası üyelerinin hazırladığı ve tüm
öğretim üyelerinin hazır bulunduğu, yılda bir kez ………….. ayında yapılan her TUÖ‟nin
değerlendirildiği ve geri bildirim alındığı toplantılardır.
1. Her TUÖ‟nin eğitim dosyası ve uygulama kredilendirme defteri toplantıya katılanlara
sunulur. Toplanan kredi puan birlikte hesaplanır.
2. Uygulamalara bakılır. ÇeĢitliliği ve sayısı kontrol edilir. Kıdemlere göre uygulama
tablosundaki ölçütlere ulaĢıp, ulaĢılmadığı değerlendirilir.
3. Tez çalıĢmaları değerlendirilir ve önerilerde bulunulur.
4. Geri bildirim formları değerlendirilir.
5. Sözel geri bildirim alınır ve kaydedilir.
6. Yeterli kredi puanı toplayan ve yeterli süreyi dolduranlar bir üst kademe yükseltilir.
7. Süresini tamamlayanlar, tez savunmasında baĢarılı olanlar ve yeterli kredi puanı toplamıĢ
olanların uzmanlık sınavına girmesine karar verilir.
8. Yetersiz bulunanlara uzatma uygulanır.
Özendirme
Her yılsonu değerlendirmesinde en yüksek KP alan TUÖ‟ye bir hediye verilir.
Organizasyon
Kredilendirme Sekreteryası (Eğitim Sorumlusu)
Anabilim Dalı BaĢkanına bağlı çalıĢır. Gönüllü ÖÜ ve ÖG‟lerden oluĢur.
Sekreterya;
1. Her TUÖ için bir adet eğitim dosyası hazırlar
2. Uygulama ve Kredilendirme Defteri‟ni hazırlar
3. Eğitim (TUÖ Dersi, Seminer ve Makale saati vb.) programını hazırlar
4. DıĢ rotasyon programını hazırlar
5. Değerlendirme toplantıları programını hazırlar
6. Tüm bilimsel etkinlikleri duyurur
3.6. TIPTA UZMANLIK ÖĞRENCĠLERĠ ÇALIġMA DÜZENĠ
KIDEMLER
Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp Anabilim Dalı‟nda tıpta uzmanlık öğrencileri
(TUÖ) A1 (Üst kıdem), A2 kıdem(Ara kıdem) ve A3 (kıdemsiz) olmak üzere üç ayrı kıdemde
çalıĢırlar.
GÖREV DAĞILIMI
A1
Nöbette Acil Servise baĢvuran hastalardan Öğretim Üyesi ve Uzmanının olmadığı zamanlarda
birincil olarak sorumludur. Öğretim Üyesi ve Uzmanı ile birlikte çalıĢıyorsa hastaları danıĢır,
bilgi verir ve önerilerini alır.
A3‟lerin çalıĢmalarının yönlendiririlmesi ve denetlenmesinde Öğretim Üyesi ve Uzmanına
yardımcı olur.
Öğretim Üyesi veya Uzmanının bilgisi ve onayı ile order‟ları kontrol eder.
Öğretim Üyesi veya Uzmanının bilgisi ve onayı ile konsültasyonların istenmesini denetler ve
çıkabilecek sorunlara müdahele eder.
Öğretim Üyesi veya Uzmanı ile birlikte sabah ve akĢam viziti sonunda hastaların ve yapılacak
iĢlerin izleyen nöbetçi hekime devredilmesini denetler.
Öğretim Üyesi veya Uzmanının önerilerini de alarak nöbet süresince Acil Servisin TUÖ‟ler,
Ġntern Dr., personel ve hemĢiresiyle uyumlu ve verimli Ģekilde iĢlemesini sağlamaya çalıĢır.
A2 KIDEM
2.yıl içindeki TUÖ bu kidem grubunda yer alır.
Nöbette Acil Servise baĢvuran ve Triaj tarafından kendisine verilen hastaların bakımı, izlemi,
tedavisinin kesintisiz olarak yürütülmesinden sorumludur.
Vizitlere katılır. Kendi hastalarını sunar.
Hastaların anamnezlerini alır. Fizik muayenelerini yapar, order‟ları verir, devir alma/izlem
notu yazar, gereken tetkikleri gönderir, takip eder, kayıtları tutar, konsültasyonları ister.
Hastasının giriĢimlerini Acil Tıp Uzmanı, Öğretim üyesi ya da A1 „in gözetiminde yapar.
Hasta ve hasta yakınlarını bilgilendirir.
Öğretim Üyesi veya Uzmanı ya da A1‟in sorumluluğu/yönlendiriciliği altında çalıĢır.
A3
Nöbette Acil Servise baĢvuran ve triaj tarafından kendisine verilen hastaların bakımı,
tedavisinin kesintisiz olarak yürütülmesinden sorumludur.
Vizitlere katılır.
Hastaların anamnezlerini alır. Fizik muayenelerini yapar, order‟ları verir, devir alma/izlem
notu yazar, gereken tetkikleri gönderir, takip eder, kayıtları tutar, konsültasyonları gerektiği
Ģekilde ve Öğretim Üyesi veya Uzmanının eğer Öğretim Üyesi ya da acil tıp uzmanı yoksa A1
„in kılavuzluğundan yararlanır.
Hasta giriĢimlerini Öğretim Üyesi veya Uzmanı ya da A1‟in gözetiminde yapar.
Hasta ve hasta yakınlarını bilgilendirir.
Öğretim Üyesi veya Uzmanı ya da A1‟in sorumluluğu/yönlendiriciliği altında çalıĢır.
NÖBETLER
Nöbetler, bir uzman sorumluluğunda, bir A1,gereken sayıda A2 ve A3 kıdem olmak üzere
önceden ilan edilen listeye göre tutulur. Nöbetler 10 ile 14 saat olup, 08:00 - 18:00 ve 18:00 - 08:00
saatleri arasında iki vardiya halinde tutulur. Nöbet gidiĢ ve geliĢlerinde dakik olmak esastır. Resmi
mazarete dayanmayan gecikmelerde yaptırım uygulanır.
ĠZĠNLER
TUÖ‟lerin izinleri ilk 10 yıllık memuriyet için 20 gündür. Ġzinler, Mayıs-Eylül ve Ekim-
Nisan tarihleri arasında her kıdemde eĢit sayıda kiĢi izne çıkacak Ģekilde iki dönemden her birinde
10‟ar günlük iki bölümde kullanılır.
3.6.1. EĞĠTĠM ETKĠNLĠKLERĠ VE TEZ ÇALIġMALARI
Bu konudaki Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp Anabilim Dalı Tıpta Uzmanlık
Öğrencileri Eğitim Standardizasyon ve Kredilendirme Yönergesi uyarınca yapılır.
3.6.2. ACĠL TIP ANABĠLĠM DALI TIPTA UZMANLIK ÖĞRENCĠLERĠ GĠRĠġĠM
TABLOSU
Bölüm baĢlığı ve iĢlem numarasını uygulama çizelgesine kaydedip sorumlu uzman hekimin
imzasını alınız. Örn.B3:Defibrilasyon v.b
A. Hava yolu giriĢimleri-CPR
1. Orafaringeal airway kullanımı
2. Nazofaringeal airway kullanımı
3. Heimlich manevrası
4. Nazotrakeal entübasyon
5. Oratrakeal entübasyon
6. Hızlı entübasyon için anestezi(RSI)
7. Endotrakeal ilaç uygulaması
8. Krikotirotomi
9. Digital trekeal entüb.
10. Retrograd entübasyon
11. Perkütan tanstrakeal katater ile ventilasyon
12. Igne krikotirotomi
13. CPAP maskesi uygulaması
14. Hava yolu yabancı cisimlerin çıkarılması
15. Mekanik ventilasyon uygulanması
16. EriĢkin CPR
17. Çocuk CPR
18. Neonatal CPR
B. Kardiyotorasik giriĢimler
1. Karotis sinüs masajı
2. Aritmilerde senkronize kardiyoversiyon
3. Defibrilasyon
4. Perikardiyosentez
5. Subksifoid perikardiotomi
6. Açık kardiak masajı
7. Transkutan pace-maker takılması
8. IV pace-maker uygulaması
9. Torasentez
10. Göğüs tüpü takılması
11. Heimlich valf uygulaması
C. Gastroenterolojik giriĢimler
1. NG takma
2. Sengstaken-Blakemoore tüpü
3. Parasentez
4. Anorektal abse drenajı
5. Pilonidal abse
6. Diagnostik periton lavajı
7. Trombeze hemoroid
8. Anal kanaldan yabancı cisim çıkarılması
9. Anoskopi
10. Feeding tüpü uygulaması
11. Abdominal ultrason
D. Nörolojik-nöroĢirurjik giriĢimler
1. Boyunluk uygulanması
2. Lomber ponksiyon
3. Burr hole açılması
4. Servikal yaralanmalar için traksiyon uygulamaları
E. Kadın Hastalıkları ve Doğum ile ilgili giriĢimler
1. Normal doğum
2. Müdahaleli doğum
3. Eksraksiyon yöntemleri
4. Bartholin absesi drenajı
5. Vajinal yabancı cisim çıkarılması
6. Kuldosentez
7. Bimanuel jinekolojik bakı
F. Ortopedik giriĢimler
1. Artrosentez
2. Alçı uygulaması
3. Atelleme yöntemleri
4. Traksiyon yöntemleri
5. Eklem aspirasyonu ve enjeksiyonu
6. Kırık redüksiyonu
7. Çıkık redüksiyonu
8. Tırnak çekilmesi
9. Tırnak onarımı
10. Subungual hematom boĢaltılması
11. Velpeau bandajı takılması
12. Sekiz bandajı takılması
G. Kulak burun boğaz ile ilgili giriĢimler
1. Kulaktan y.c çıkarılması
2. Kulak kiri çıkarılması
3. Burundan y.c çıkarılması
4. Retrofaringeal abse drenajı
5. Laringoskopi
6. Perikondriyal hematomun drenajı
7. Nazal septal hematomun boĢaltılması
8. Temporomandibuler eklem dislok.tedavisi
9. Epitaksik tedavisi
10. BaĢ boyum abse drenajı
H. Plastik cerrahi ile ilgili giriĢimler
1. Abse drenajı
2. Sütür teknikleri
3. Yara pansumanı
4. Yanık pansumanı
5. YumuĢak dokulardan yabancı cisim çıkarılması
6. Acil eskarotomi
7. Hipatermi tedavisi
8. Hipertermi tedavisi
Ġ. Ürolojik giriĢimler
1. Foley katater takılması
2. Priapizm tedavisi
3. Suprapubik katater
4. Acil üretogram
5. Acil sistogram veya IVP
J. Vasküler giriĢimler
1. Ġntraosseoz katater takılması
2. Periferal IV giriĢimleri
3. Santral IV giriĢimler(Jugüler Feomaral)
4. CVP Monitörizasyon
5. Otolog kan transfüzyonu
6. Pnömatik antiĢok tulum uygulaması(MAST)
7. Umbilical ven kanülasyonu
8. Arter içi kanalasyon
9. Hemodializ katateri takılması
K. Göz ile ilgili giriĢimler
1. Gözden yabancı cisim çıkarılması
2. Göz içi kontak lensin çıkarılması
3. Tonometre kullanımı
4. Göz dibi tabakası
L. Lokal anesteziler
1. Yüz sinir blokları-LA
2. Ekstremite sinir blokları-LA
3. Ġnterkostal sinir bloğu
M. Dental giriĢimler
1. DiĢ için lokal anestezi
2. Ġntraoral sinir blokları
3. DiĢ kırıklarının geçici tedavisi